WWF Human Rights and Conservation

ထိန်​်းသိမ်​်းဆဆောင်ရွက်ဆရ်းနှင် လူ​ူ့အခွငအ ် ဆရ်းဆိ​ိုင်ရောမူဆ

WWF Network Standard Version – 07th May 20218

ောင်

ထိန်​်းသိမ်း် ဆဆောင်ရွက်ဆရ်းနှင် လူ​ူ့အခွင်အဆရ်းဆိ​ိုင်ရောမူဆ

ောင်

လူ​ူ့အခွင်အဆရ်းရရှိဆရ်းတွင် ထိန်​်းသိမ်း် ဆဆောင်ရွက်ဆရ်းဆိ​ိုင်ရော ဆရှ်းဦ်းလှုပရ ် ှော်းမှုမ ော်း အမျာျားပြည်သူ၏ စာျားဝတ်နေနရျား၊ ကျေ်ျားမာနရျား၊ ထုတ်လုြ်စွမ်ျားအာျားရှိသ ှ ည် ြတ်ဝေ်ျားကျင်နှင် ဂုဏ်သှိကခာရှစ ှိ ွာ နေထှိုင်နင ှို န ် ရျားတတ ှိုို့ ွင် စှိတ်ချလုခခြုံမရ ှု ှိန ှ စရေ်အတွက် သဘာ၀နှင် သဘာဝအရင်ျားအပမစ်မျာျား ထှိေ်ျားသှိမ်ျားနရျား လုြ်ငေ်ျားမျာျားသည် အမျာျားပြည်သူ၏ အခွင်အနရျားနှင် ေျားကြ်စွာ ဆက်စြ်လျက်ရှ​ှိသည်။ ယင်ျားသှိုို့ ထှိေ်ျားသှိမ်ျား နဆာင်ရွကန ် ရျား ရည်မှေ်ျားချက်မျာျားကှို အနကာင်အထည်န ာ်နင ှို ်မှသာ ထှိနရာက်သည် ထှိေ်ျားသှိမ်ျားနရျားဆှိုင်ရာ အကျှိြုံျားရလဒ်မျာျားလည်ျား ပ စ်ထွေ်ျားရရှ​ှိမည်ပ စ်သည်။ သှိရ ုို့ ာတွင် ထှိေ်ျားသှိမ်ျားနရျားလုြ်ငေ်ျား နဆာင်ရက ွ ခ ် ျက်မျာျား သည် လူ​ူ့အခွငအ ် နရျားနင ှ ် နကာင်ျားမွေ်စာွ ရှင်သေ်ရြ်တည်နရျားတတ ှိုို့ ွင် ေ ျားလည်မှုြင ှို ်ျားဆှိုင်ရာ လှိုအြ်ချက်ရှ​ှိပခင်ျား နှင် သတ်မှတန ် ာ်ထတ ု ်ရေ် အခက်အခဲရှိသ ှ ည် အနပခအနေတွင် အနုတ်လကခဏာနဆာင်သည် ရလဒ်မျာျားကှို ပ စ်နြေါ်လာနှိုင်ြါသည်။ ထှိေ်ျားသှိမ်ျားနဆာင်ရက ွ ်နရျား အ ွဲွဲ့အစည်ျားမျာျားအနေပ င် မှိမတ ှိ ၏ ှိုို့ ရည်မှေ်ျားချက်တင ွ ် အမျာျားပြည်သူနှင် မျှိြုံျားဆက် သစ်မျာျားအတွက်

နရရှညအ ် ကျှိြုံျားပ စ်ထွေ်ျားနစမည်

သဘာ၀အနပခအနေကှို

တှိုျားတက်နကာင်ျားမွေ်ရေ်နှင်

ထှိေ်ျားသှိမ်ျားနဆာင်ရက ွ ်ရေ်ပ စ်ြါသည်။ မှိမှိတလ ှိုို့ ုြ်ငေ်ျားသည် မတူကပွဲ ြာျားသည် လူမှုဘ၀မျာျားကှို တေ် ှိုျားထာျား ယုကကည်ပခင်ျားပ င်လည်ျားနကာင်ျား၊ ကမဘာနပမတွင် နေထှိုင်ရင ှ ်သေ်ကကသည် ကမဘာသာျားအာျားလုျားက မှိမှိတတ ှိုို့ ာဝေ် ကှိုလက်ခသှိရှ​ှိပခင်ျားနင ှ ် အပခာျားသတတဝါမျာျားနှင်လည်ျား

မှိမှိတန ှိုို့ ှငအ ် တူနဝမျှ ခစာျားခွင်ရန ှိှ ကကာင်ျားကှို လက်ခသှိရှ​ှိ

ပခင်ျားပ င်လည်ျားနကာင်ျား၊ လူသာျားအရင်ျားအပမစ်မျာျားအနေပ င် ဇ၀ကွဲပြာျားမှုနင ှ ် နဂဟစေစ်အနြေါ်တွင် အကကွင်ျားမဲ မှခှိုနေထှိင ု ်ရသည် မည်သညန ် ေရာအတွက်မဆှို မှိမှိတလ ှိုို့ ြ ု ်ကင ှို ်မည်လုြ်ငေ်ျားမျာျားအတွက် နှိုျားကကာျားမှုကှို ပ စ်နြေါ် နစြါသည်။ တချှိေတ ် ည်ျားြင် မှိမှိတအ ှိုို့ နေပ င် ထှိေ်ျားသှိမ်ျားနဆာင်ရက ွ ်နရျားလုြ်ငေ်ျားမျာျားသည် လူနှင်နပမယာ၊ အဓှိကအရင်ျား အပမစ်မျာျား ဆက်စြ်တည်ရှိမ ှ က ှု ှို ထှိခုက ှိ ်နစနှိင ု ်နကကာင်ျား သှိရှ​ှိေ ျားလည်ပြျား ဇ၀ကွဲပြာျားမှုမျာျားပြာျားစာွ ရှသ ှိ ည် နဒသ မျာျားရှိှ နဒသခမျာျားသည် ကမဘာအဆင်ျားရဲဆုျားနင ှ ် ခုခနှိင ု မ ် ှု အေည်ျားြါျားဆုျားလည်ျား ပ စ်လျက်ရှ​ှိသည်။ ထှိေ်သှိမ်ျားနရျား လုြ်ငေ်ျားအစအစဉ်မျာျားကှို နရျားဆွဲအနကာင်အထည်န ာ် ြ​ြှိုျားလျက်ရှ​ှိသည် အ ဲွဲ့ွ အစည်ျားအမျာျား အပြာျားရှ​ှိပြျား မှိမှိတအ ှိုို့ နေပ င် လုြ်ငေ်ျားတာ၀ေ်မျာျားကှို သတ်မတ ှ ်န ာ်ထတ ု ်ပခင်ျားနင ှ ် မှိမှိတ၏ ှိုို့ လုြ်ငေ်ျားနဆာင်ရွကခ ် ျက်မျာျားနှင် လူမှုစျားြွာျားဘ၀မျာျားအနြေါ် အကျှိြုံျားသက်နရာက်မှုမျာျားအတွက် တာ၀ေ်ခနဆာင်ရွကရ ် မည်ပ စ်နကကာင်ျားကှို သှိရှ​ှိ ေ ျားလည်ြါသည်။ ထှိအ ုို့ ပြင် မူနဘာင်တစ်ခရ ု ှိပှ ခင်ျားသည် နဝမျှနလလာပခင်ျား၊ ြူျားနြါင်ျားနဆာင်ရွကပ် ခင်ျားနှင် လုြ်ငေ်ျားအနကာင်အထည်န ာ် နဆာင်ရွကပ် ခင်ျားတက ှိုို့ ှို ထှိေ်ျားနကျာင်ျားနဆာင်ရက ွ ်နင ှို ်သည်အတွက် ထှိေ်ျားသှိမ်ျား နဆာင်ရွကပ် ခင်ျားနှင် ဆက်စြ်သည် လူ​ူ့အခွင်အနရျားဆှိုငရ ် ာတာဝေ်ခမှုနှင် လုြ်ငေ်ျားနဆာင်ရွကမ ် ှုမျာျားအတွက် ရှင်ျားလင်ျားပြတ်သာျားသည်မူဝါဒကှို ချမှတန ် ဆာင်ရွကန ် င ှို ်မှသာ အကျှိြုံျားပ စ်ထွေ်ျားနင ှို ်မည်ဟု ယုကကည်ြါသည်။

သှိပုို့ စ်၍ -

ထိန်​်းသိမ်​်းဆရ်းလိုပ်ငန်​်းဆိ​ိုင်ရော နိ​ိုင်ငတ ံ ကောအဖွ​ွဲ့အစည်​်းမ ော်းအဆနဖဖင် ဆအောက်ပါအခ က်မ ော်းအဆပေါ်တွင် ထော်းရှိ သည် မိမိတိ​ိုို့၏ကတိက၀တ်မ ော်းကိ​ို ထပ်မံအတည်ဖပြု လက်မှတ်ဆရ်းထိ​ို်းအပ်ပါသည်။ ၁။

လူ​ူ့အခွင်အဆရ်းကိ​ို ဆလ်းစော်းဖခင်​်း နှိုင်ငတကာတွင်ထတ ု န ် ာ်နကကညာထာျားသည် လူ​ူ့အခွငအ ် နရျားမျာျားကန ှို လျားစာျားလှိုကေ ် ပခင်ျား၊ မှိမှိတက ှိုို့ ှို လုြ်ငေ်ျားနအာင်ပမင်နအာင် နဆာင်ရွကမ ် ည် မဟုတ်ြါ။

နဆာင်ရွကရ ် ာတွင်

လူ​ူ့အခွင်အနရျားချှိြုံျားန ာက်သည်

လုြ်ငေ်ျားမျာျားကှို

၂၊၊

ထိန်​်းသိမ်​်းဆဆောင်ရက ွ ်သည် အစီအစဉ်မ ော်းတွင် လူ​ူ့အခွငအ ် ဆရ်း တိ​ို်းဖမြှင်ရရှိဆစဖခင်​်း မှိမှိတှိန ုို့ ဆာင်ရက ွ ်မည် ထှိေ်ျားသှိမ်ျားနရျားလုြ်ငေ်ျားအစအစဉ် ေယ်ြယ်အတွင်ျားမှ လူ​ူ့အခွငအ ် နရျားကှို သှိရှ​ှိ ေ ျားလည်ကာ အကာအကွယန ် ြျားပခင်ျား လုြ်ငေ်ျားမျာျားကှို ြ​ြှိုျားပခင်ျားနင ှ ် တှိုျားတက်နစပခင်ျား။ ။

၃။

ခိုခံပိ​ိုင်ခွင်နည်​်းပါ်းသူမ ော်းကိ​ို အကောအကွယ်ဆပ်းဖခင်​်း ထှိေ်ျားသှိမ်ျားနဆာင်ရက ွ ်နရျားအစအစဉ်မျာျားတွင်

ခုခြှိင ု ်ခွငေ ် ည်ျားြါျားသူမျာျားကှို

အနတရာယ်ပ စ်နစပခင်ျားမှ

နရှာင်ရှာျားပခင်ျား၊ လူ​ူ့အခွင်အနရျားချှိြုံျားန ာက်ခရပခင်ျားနင ှ ် အကာအကွယန ် ြျားပခင်ျား၊ ၄င်ျားတ၏ ှိုို့ အခွငအ ် နရျား မျာျား အပြညအ ် ၀ရရှန ှိ စပခင်ျားတှိက ုို့ ှို နဆာင်ရက ွ ်နင ှို ်မည် သျားသေို့်ကကှိြုံျားြမ်ျား နဆာင်ရက ွ ်ချက်မျာျားြါရှ​ှိ နစပခင်ျား။

၄၊၊

ဆကောင်​်းမွန်သည်စီမံအိုပ်ခ ြုပမ ် ှုကိ​ို အော်းဆပ်းဖခင်​်း ထှိေ်ျားသှိမ်ျားနရျားလုြ်ငေ်ျားမျာျားနဆာင်ရွကရ ် ာတွင် တှိုင်ျားရင်ျားသာျားလူမျှိြုံျားစမ ု ျာျားနှင် နဒသခပြည်သူမျာျား၏ အခွင်အနရျားကှို အကာအကွယ်နြျားသည် နကာင်ျားမွေ်သည် စမအုြ်ချြုံြ်မတ ှု စ်ရြ် တှိျားု တက်ပ စ်ထွေ်ျား နရျားနှင် ဥြနဒ၊ မူဝါဒနှင် အ ဲွဲ့ွ အစည်ျားဆှိုင်ရာမူနဘာင်မျာျား၊ အချှိြုံျားကျြါ၀င်မှုနှင် တာဝေ်ခမှုဆင ှို ်ရာ လုြ်ထုျားလုြ်ေည်ျားမျာျားကဲသှိုို့ အချက်မျာျားြါဝင်သည် သဘာဝအရ သဘာ၀အရင်ျားအပမစ် နရရှည် အသုျားပြ​ြုံနုင ှိ န ် ရျားတတ ှိုို့ ွင် အနထာက်အြနြျားပခင်ျား၊

အဆိ​ိုပါ အဆဖခခံသဆ ောတရော်းမ ော်းကိ​ို အဆကောင်အထည်ဆဖော်ရောတွင် သက်ဆိ​ိုင်ရောစီမအ ံ ိုပ်ခ ြုပမ ် ှု ဖွ​ွဲ့စည်​်းပံိုနင ှ ် လိုပ်ငန်​်းပူ်းဆပါင်​်းဆဆောင်ရက ွ သ ် ည် ပံိုစမ ံ ော်းအရ လက်မှတဆ ် ရ်းထိ​ို်းသည် အဖွ​ွဲ့အစည်​်းမ ော်းအဆနဖဖင် ဆအောက်ပါ အခ က်မ ော်းကိ​ို ဆအောင်ဖမင်ဆစရန် လိုပ်ကင ိ​ို ်ဆဆောင်ရက ွ ်သွော်းမည်ဖဖစ်ဆ ကောင်​်း ကတိဖပြုပါသည် ၅။

အဆဖခခံသဆ

ောတရော်းမ ော်းနှင် မိမိတိ​ိုို့၏ဆထောက်ခသ ံ ူမ ော်းနှင် ညြှိနင ိှု ်​်းတိင ို ်ပင်ပပီ်း အဆကောင်အထည်

ဆဖော်ဆဆောင်ရက ွ ်နင ိ​ို ်ဆရ်းတိ​ိုို့ကိ​ို ဆက်လက်တိ​ို်းတက်ဖဖစ်ထွန်​်းဆစဖခင်​်း အနပခခသနဘာတရာျားမျာျားနှင် မှိမှိတ၏ ှိုို့ နထာက်ခသူမျာျားနင ှ ် ညှိနင ှိှု ်ျားတင ှို ်ြင်ပြျား အနကာင်အထည်န ာ် နဆာင်ရွကန ် င ှို ်နရျားတှိက ုို့ ှို လှိအ ု ြ်ြါက တစ်ဦျားချင်ျား (သှိမ ုို့ ဟုတ်) သက်ဆင ှို ်ရာ တတ်ကျွများ် ေ ျားလည်သူ မျာျားြါဝင်သည် ကွေ်ရက်မျာျား၏ အကူအညပ င် တှိုင်ြင်နဆွျားနနွျားပခင်ျားနင ှ ် တှိုျားတက်ပ စ်ထွေ်ျားနစပခင်ျား။

၆။

အဖွ​ွဲ့အစည်​်းဆိင ို ်ရော သငဆ ် လ ော်သည် မူဝါဒမ ော်းခ မှတ်ဖခင်​်း။ အနပခခမူမျာျားကှိုပြည်မနအာင် နဆာင်ရွကန ် င ှို ်ရေ်အတွက် မှိမှိတှိုို့၏ကှိယ ု ်ြှိုင်အ ွဲ့ဲွ အစည်ျားဆှိုင်ရာ မူဝါဒ မျာျားကှိုချမှတပ် ခင်ျား၊ အဆှိုြါမူဝါဒမျာျားကှို ဌာေတွင်ျား၊ ဌာေပြင်ြ ချှိတ်ဆက်နဆာင်ရွကပ် ခင်ျား၊ အခါအာျား နလျာ်စာွ ပြေ်လည်သုျားသြ်ပခင်ျားနှင် လှိုအြ်ြါက ပြေ်လည်ပြင်ဆင်ပခင်ျား၊

၇။

အဆကောင်အထည်ဆဖော်ဆဆောင်ရွက်နိုင ိ ်မည် စွမ်​်းအော်းစိုမ ော်း လက်ဆတွ​ွဲ့ရရှိဆစဖခင်​်း။ မှိမှိတှိလ ုို့ ုြ်ငေ်ျားအ ွဲွဲ့အစည်ျားအတွင်ျား ချမှတ်ထာျားသည် မူဝါဒနှင်အနပခခမူမျာျားကှို အနကာင်အထည်န ာ် နဆာင်ရွကန ် င ှို ်မည် လုြ်ကင ှို န ် ှိုင်စွမ်ျားကှို ဆေ်ျားစစ်ရေ်လှိုအြ်ပြျား အဆှိုြါစွမ်ျားရည်ကှို လက်နတွ​ွဲ့ရရှရ ှိ ေ် နဆာင်ရွကပ် ခင်ျား။

၈။

မိမိတိ​ိုို့လိုပ်ငန်​်းအစီအစဉ်မ ော်း၏ ပံိုစ၊ံ အဆကောင်အထည်ဆဖော်ဆဆောင်ရက ွ ်မှုနှင် ဆစောင် ကည်ဆလလောမှု တိတ ိုို့ ွင် ထိန်​်းသိမ်​်းဆရ်းနှင် လူ​ူ့အခွင်အဆရ်းဆက်နွယဆ ် နမှုမ ော်းကိ​ို သတ်မတ ှ ်ဆဖော်ထတ ို ်ဖခင်​်း နအာက်ြါတှိုို့ ြါဝင်ြါသည် •

ထိခိုက ိ ်မှုဆန်​်းစစ်ဖခင်​်းကိ​ို ဆဆောင်ရက ွ ်ဖခင်​်းနှင် ထိန်​်းသိမ်​်းဆရ်းလိုပ်ငန်​်း ဆဆောင်ရက ွ ်ခ က်မ ော်း အတွက် ဆဆွ်းဆနွ်းညြှိနင ိှု ်​်းဖခင်​်း ထှိေ်ျားသှိမ်ျားနရျားနှင်

လူ​ူ့အခွငအ ် နရျား

ထှိခုက ှိ ်နုင ှိ န ် ပခရှ​ှိသူမျာျားကှို

ဆက်နယ ွ ်နေမှုမျာျားကှို

ကကှိြုံတင်အသှိနြျား၊

သတ်မှတန ် ာ်ထတ ု ်နင ှို ရ ် ေ်နှင်

နဆွျားနနွျားပခင်ျား၊

သငန ် လျာ်သလှိန ု ပ ရှင်ျား

နဆာင်ရွကရ ် ေ်အတွက် အဆုျားအပ တ်နြျားရာတွင် ြါဝင်နှိုင်နစပခင်ျားပ င် အဆှိုပြ​ြုံ ထှိေ်ျားသှိမ်ျား နရျားမူဝါဒနှင် လုြ်ငေ်ျားအစအစဉ်မျာျား၊ စမကှိေျား် နင ှ ် နဆာင်ရွကခ ် ျက်မျာျား၏ ေယ်ြယ်ကှို ကကှိြုံတင်ခခြုံငုသုျားသြ်မှု ပြ​ြုံလုြ်ြါမည်။ ၄င်ျားတင ွ ် တှိင ု ်ျားရင်ျားသာျားလူမျှိြုံျားစမ ု ျာျားနှင် နဒသခပြည်သူ မျာျား၏ အခွင်အနရျား၊ နပမယာနှင် အရင်ျားအပမစ်ဆှိုင်ရာ ဓနလထုျားစမျာျားကှို နလျားစာျားပခင်ျားပ င် ၄င်ျားတှိ၏ ုို့ ြှိုင်ဆင ှို ်မှု၊ နပမယာနှင် အရင်ျားအပမစ်မျာျားအနြေါ် တှိက ု ်ရက ှို ်ထှိခုက ှိ န ် စနှိင ု ်သည် လုြ်ငေ်ျားနဆာင်ရွကခ ် ျက်မျာျားအတွက် ကကှိြုံတင်အသှိနြျား သနဘာတူညမှု ရရှန ှိ စပခင်ျားတလ ှိုို့ ည်ျား ြါဝင်ြါသည်။

•

လိုပ်ငန်​်းပံိုစန ံ ှင် အဆကောင်အထည်ဆဖော်ဆဆောင်ရက ွ ်မအ ှု ဆပေါ် ဆဒသခံမ ော်း၏ စိ​ို်းရိမ်မှုမ ော်းကိ​ို သံို်းသပ်ဖခင်​်း။ ထှိေ်ျားသှိမ်ျားနဆာင်ရက ွ ်မည်လြ ု ်ငေ်ျားြုစနှင် အနကာင်အထည်န ာ်နဆာင်ရွကမ ် အ ှု နြေါ် နဒသခ မျာျား၏ စှိုျားရမ ှိ ်မှုမျာျားကှိုသှိရှ​ှိေ ျားလည်ပြျား ကကှိြုံတင်ခခြုံငုသုျားသြ်မှုနှင် ြါ၀င်အဆုျားအပ တ်နြျားနှိုင်မှု တှိုရ ို့ ှိရ ှ ေ် လှိုအြ်ြါသည်။

•

ဆစောင် ကည်ဆလလောဖခင်​်းနှင် ညြှိယူဖခင်​်း၊ ွ​ွဲ့ပ ှိြုံျားတှိုျားတက်မှုမျာျား ဆက်လက်ပ စ်ထွေ်ျားနစမည် အနပခခအချက် တစ်ခအ ု နေပ င် လူ​ူ့အခွင် အနရျားဆှိုင်ရာ သွယ်ဝှိုကြ ် တ်သက်မှုမျာျားနင ှ ် လုြ်ငေ်ျားနဆာင်ရွကခ ် ျက်မျာျားကှို နစာငက် ကည် နလလာ သုျားသြ်ြါမည်။

၉။

တောဝန်ခံမက ှု ိ​ိုတင ိ​ို ်​်းတောသိရှိနင ိုိ ်ရန် ဆဆောင်ရက ွ ်ဖခင်​်း မှိမှိတှိ၏ ုို့

မူဝါဒမျာျားနင ှ ်အနပခခမူမျာျား

ညညွတ်မျှတစွာနဆာင်ရွကပ် ခင်ျား

ရှ​ှိ/မရှ​ှိ၊

ထှိနရာက်မှုနင ှ ်

လက်လှမ်ျားမမှု ှ ၊ တှိုင်ကကာျားမှုမျာျားကှို လက်ခနဆာင်ရက ွ ်ပခင်ျားနှင် နပ ရှင်ျားပခင်ျားတတ ှိုို့ င ွ ် ြွငလ ် င်ျားပမင်သာ သည် လုြ်ထုျားလုြ်ေည်ျားမျာျားကှို အချှိေ်မှေန ် စာင်ကကည်နလလာ သုျားသြ်နင ှို ်မည် လုြ်ငေ်ျားစဉ်တစ်ခု သတ်မှတ် နဆာင်ရွကြ ် ါမည်။

၁၀။

စောခ ြုပပ ် ူ်းတွခ ြုပ်ဆိ​ိုထော်းသည် သဆ

အဖွ​ွဲ့အစည်​်းမ ော်း၊

လိုပ်ငန်​်းဆိ​ိုင်ရော

မိတ်ဖက်ဆဆောင်ရက ွ ်သူမ ော်းနှင်

ောတူညီမှုဖဖင် မူဝါဒမ ော်းနှင်အဆဖခခံမူမ ော်းကိ​ို က င်သံို်းဖခင်​်း။

စာချြုံြ်ြူျားတွဲချြုံြဆ ် ှိုမှုမျာျား၊ မှိတ် က်သနဘာတူနဆာင်ရက ွ ်မှုမျာျားနှင် လုြ်ငေ်ျားနဆာင်ရက ွ ်သည် အပခာျား အ ဲွဲ့ွ အစည်ျားမျာျားနှင် စွမ်ျားရည်ပမငတ ် င်နရျားလုြ်ငေ်ျားမျာျားတွင်မဝ ူ ါဒ၊ အနပခခမူမျာျားနှင် ကှိုက်ညနအာင် နဆာင်ရွကသ ် ညအ ် နြေါ် သငန ် လျာ်သည်ကကှိြုံတင်ပြင်ဆင်မမ ှု ျာျား ြါဝင်မည်ပ စ်ြါသည်။