Śląskie Eko - październik 2018

I

gazetaParkowa nr 10/2018 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

śląskieeko UMWŚ

NIETYPOWA WALKA ZE SMOGIEM //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO SIĘGA PO KOLEJNE NARZĘDZIA, DZIĘKI KTÓRYM MAMY ODDYCHAĆ CZYSTYM POWIETRZEM. Użycie dronów moźe stać się jednym z ważnych narzędzi do walki ze smogiem UMWŚ

Michał Tabaka a razie walkę ze smogiem przegrywamy.

O tym przynajmniej świadczą dane. Niestety, wśród tych z całego świata, znowu zdecydowanie za wysoko w zestawieniu zobaczymy polskie miasta. Rząd też jakby przestał udawać, że smog to jedynie wyimaginowane zagrożenie. Ministerstwa same policzyły i wyszło im, że tylko w 2016 r. przez zanieczyszczenie powietrza zmarło 19 tys. Polaków. Jeżeli zaś chodzi o finansową stronę tego medalu, wiąże się to z wydatkiem ok. 30 mld zł.

Przypomnijmy, że już ponad dwa lata temu Sejmik Województwa Śląskiego jednogłośnie przyjmuje antysmogową uchwałę. Potem są m.in. szkolenia strażników gminnych, czy działania edukacyjne. Trudno się dziwić, że Samorząd Województwa tak bardzo się nad tym pochyla. I sięga po kolejne mechanizmy, dzięki którym w regionie mamy oddychać czystym powietrzem.

I tak na ulicach trzech śląskich miast: Rybnika, Sosnowca iTychów, mieszkańcy wypatrywać mogli mobilnych kontenerów kojarzonych głównie z wakacyjnymi wydarzeniami kulturalnymi.

W jednym z nich mieściło się antysmogowe centrum edukacji, w którym dyżurowali eksperci związani z ochroną środowiska, kominiarze, strażnicy miejscy. Mieszkańcy otrzymali tam wszystkie potrzebne informacje o uchwale antysmogowej, wpływie smogu na zdrowie, możliwo-

N

Kluczowa jest edukacja – także w formie nietypowych akcji, np. tramwaju pełnego zieleni ściach pozyskania dofinansowania na działania związane z ochroną powietrza, karach, jakie grożą za zanieczyszczanie powietrza i wiele innych.

W ramach akcji rozdawano także maseczki antysmogowe, a w pobliżu kontenerów stanął spirobus, gdzie można było bezpłatnie zbadać płuca.

– Skuteczna walka ze smogiem musi odbywać się na wielu płaszczyznach. Działania, jakie podejmujemy, mają pobudzać do refleksji, jaki wpływ mamy na jakość powierza. Musimy uświadomić sobie, że to także my przyczyniamy się dozłej jakości powietrza i w dużej mierze od nas zależy stan

środowiska –przekonuje Wojciech Saługa, marszałek województwa śląskiego.

Po torach w Katowicach, Chorzowie, Świętochłowicach, Bytomiu, Rudzie Śląskiej, Zabrzu, Gliwicach, Sosnowcu i Będzinie kursował już specjalny tramwaj. Na jego pokładzie, w otoczeniu żywej zieleni i przy dźwiękach lasu, każdy pasażer otrzymał pakiet informacji, jak skutecznie walczyć z niską emisją. To ważny element edukacyjny, który ma uwrażliwić społeczeństwo na tematykę antysmogową.

Okazuje się, że pomocna w walce ze smogiem może okazać się także najnowsza technologia.

Tak dzieje się dzięki podpisaniu umowy między Metropolią Górnośląsko-Zagłębiowską a Polskim Funduszem Rozwoju.

Porozumienie otwiera możliwość przetestowania bezzałogowców w praktyce – w walce o czyste powietrze. Drony pojawią się tym samym między innymi. w Będzinie, Bytomiu, Gliwicach, czy Sosnowcu. Przetestowane tutaj rozwiązania, w przyszłości mogłyby być wykorzystywane nie tylko w Polsce.

Przy okazji kolejny raz zwrócono uwagę na potrzebę pojawienia się nowych regulacji. Obecne nie pozwalają na lot bezzałogowca poza wzrokiem operatora. Zmiana przepisów pozwalałaby na programowanie codziennie automatycznych lotów, w żadnym stopniu nie zagrażających mieszkańcom. To wyzwanie nie tylko dla Polski, ale całej Unii. ■

„Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach”

śląskie eko ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

nr 10/2018

gazetaParkowa

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

II

Witold Szwedkowski

DBAJ MĄDRZE O PRZYRODĘ

Z MIEJSKIEJ PARTYZANTKI OGRODNICZEJ (NR 20)

Rafał Klimkiewicz/Edytor.net

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

W OSTATNĄ SOBOTĘ MIESIĄCA, 27 PAŹDZIERNIKA, ODBĘDZIE SIĘ KONFERENCJA NAUKOWA FUNDACJI PARK ŚLĄSKI „PRZYRODA DLA CZŁOWIEKA. CZŁOWIEK DLA PRZYRODY?”. DOFINANSUJE JĄ WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH. O KORZYŚCIACH, JAKIE PŁYNĄ Z TAKICH SPOTKAŃ, ROZMAWIAMY Z ANNĄ PORAJ, PREZESEM NASZEJ FUNDACJI.

AŁŁA SOKOŁ NA WARZYWNYM DACHU TRUDNOŚCI

Rozmawiał: Łukasz Respondek – „Przyroda dla człowieka. Człowiek dla przyrody?”. Co kryje się pod tym tytułem?

– Pierwszy jego człon jest raczej oczywisty. Wiemy, jakie człowiek ma korzyści dzięki przyrodzie. Drugi kończy się znakiem zapytania, bo chociażby na przykładzie parku widzimy, że choć wielu ludzi troszczy się o niego i stara robić coś dla przyrody, to – niestety – niekoniecznie te działania przekładają się na to, że ludzie robią to dobrze. Mam tu na myśli na przykład dokarmianie ptaków chlebem z masłem, czy tworzenie budek lęgowych nie dla tych lęgów, na których nam najbardziej zależy.

Wiele osób buduje np. budki dla sikorek bogatek, a powinny dla kosów, bo taka jest potrzeba terenu.

– Takich drobnych przykładów można chyba wymieniać wiele?

– To dotyczy też domków dla zapylaczy, czy dokarmiania dzikich zwierząt albo sadzenia lub wspierania rozwoju roślin inwazyjnych, które są być może ładne i ozdobne, ale na pewno zagrażają przyrodzie. O tym wszystkim decyduje człowiek. Nasza konferencja ma też oczywiście pokazać, jak przyroda służy człowiekowi. I tu świetnym przykładem jest przyroda w parku, która oczyszcza powietrze ze smogu. Kolejnym, rośliny rzeczne, które same potrafią korygować koryta rzek. Pojawi się też temat leśnych przedszkoli.

– Parkowa fundacja chce więc uczyć, jak właściwie dbać o przyrodę?

– Tak, ale nie czujemy się jedynymi znawcami tematu.

Chcemy stworzyć płaszczyznę do rozmowy na ten temat i to między ludźmi z całego kraju, którzy się tym pasjonują, mają różne doświadczenia, różne sukcesy, ale też różne porażki. To nasza czwarta konferencja naukowa. Każda z nich była sukcesem, natomiast tym razem, już na etapie wysyłania zgłoszeń, było widać, że ludzie

Dobre przykłady współdziałania człowieka z przyrodą to jeden z punktów konferencji – mówi Anna Poraj na nią czekają. Miejsca zostały rozdysponowane w ciągu trzech dni. Mamy zgłoszenia z prawie wszystkich uczelni przyrodniczych w Polsce.

– Czy ich wiedza trafi też do osób, które nie są członkami żadnych organizacji, a po prostu kochają przyrodę?

– Udział w konferencji biorą również osoby, które realizują projekty inwestycyjne. Zarządzają zielenią w miastach, opiekują się parkami. Na wiedzy, którą zdobędą uczestnicy, skorzystają więc nie tylko osoby biorące udział w samej konferencji, ale również użytkownicy tych zielonych przestrzeni. Stanie się tak właśnie dlatego, że będą one właściwie urządzone i zaaranżowane.

W materiałach pokonferencyjnych, artykułach, opracowaniach, chcemy pokazać, że dla przyrody można zrobić dużo dobrego. Trzeba to jednak robić z głową. Świetnie się w to wpisuje nasz parkowy przykład z ptakami.

Taki typowy Kowalski szczerze je kocha, ale z braku wiedzy, daje im chleb i je zabija. ■

Transformacja ustrojowa i uprawa ogródka to z pozoru odległe sprawy. Ale tylko z pozoru, jeśli wspomnimy polskie ekowioski początku lat dziewięćdziesiątych. Tysiące osób uciekało z miast, by żyć w chatach, uprawiać własne warzywa, produkować bębny i zabawki z drewna. Jednak szybko dopadła ich nowa rzeczywistość ekonomiczna. Wrócili do miast i reszty obywateli zarabiających w konwencjonalny sposób. W prawie czterdziestomilionowym kraju zdawali się niewielką, i do tego rozproszoną grupą. Mimo to, przez prawie dekadę działania, doprowadzili do wychowania pokolenia współczesnych obrońców Doliny Rozpudy czy Puszczy Białowieskiej. Geneza polskiego aktywizmu ekologicznego nie jest unikalna, podobnie było po rozwiązaniu Związku Radzieckiego. Aktywizm ekologiczny był tam najbardziej dynamiczną i najskuteczniejszą formą aktywizmu społecznego. Współcześnie, ponad 27 lat po ZSRR, tamtejsi aktywiści trafiają wciąż na poważne przeszkody. Można wręcz odnieść wrażenie, że im ważniejsze i bardziej bezpośrednie oddziaływanie na dobrostan ludzi, tym jest to bardziej kłopotliwe dla rządzących.

Klub Ogrodnictwa Miejskiego założony w Sankt Petersburgu już w 1993 roku, jest przykładem organizacji, która ciągle zmaga się z barierami stawianymi przez administrację.

Jedną z założycielek Klubu jest Ałła Sokoł. Jako jedna z pierwszych dostrzegła, że gwałtowne uwolnienie gospodarki pociągnęło za sobą zubożenie części społeczeństwa – część ludzi okazała się mniej sprawna ekonomicznie w nowych realiach. Dodatkowy problemem to sytuacja mieszkaniowa robotników przyjeżdżających z rosyjskiej prowincji do większych miast. Skuszeni możliwością zarobku, jadą bez przygotowania. Czasem, gdy nie uda im się znaleźć jakiejkolwiek pracy, wstydzą się wracać w rodzinne strony i wpadają w pułapkę bezdomności. Sankt Petersburg to pięciomilionowe miasto, drugie co do wielkości w Rosji, i już przez to objawia problemy społeczno-ekonomiczne w proporcjonalnie dużej skali. Jest to niestety niewygodne dla polityków. Było tak nawet wtedy, gdy po upadku ZSRR wiele osób uniknęło śmierci głodowej dzięki samodzielnie hodowanemu jedzeniu – ogrodnictwo miejskie nie było promowane. Współcześnie, ćwierć wieku po założeniu Klubu Ogrodnictwa Miejskiego, zmieniły się niektóre uwarunkowania prawne. W Związku Radzieckim ogródki działkowe mogli uprawiać tylko emeryci i osoby z niepełnosprawnością. Choć oficjalnym powodem przyzwolenia było to, że mają więcej czasu i nie muszą być produktywni w życiu gospodarczym kraju, wszyscy wiedzieli, że prawo do uprawy ogródków jest cichym przyzwoleniem władz, by emeryci i renciści mogli samodzielnie zaopatrywać się w owoce i warzywa. Współcześnie ogródki może uprawiać każdy. Ale ogródków nie przybyło, a wręcz przeciwnie, nie ubyło tylko problemów im właścicielom. Dlatego właśnie Ałła Sokoł wraz z Klubem Ogrodnictwa Miejskiego, starają się o uruchamianie upraw na dachach petersburskich budynków. Niestety, mimo jednych z najlepszych na świecie konstrukcji, przygotowanych do utrzymywania nacisku ogromnych mas śniegu, dachowe uprawy są tam rzadkością.

Przed Klubem piętrzone są trudności administracyjne. Jednocześnie podważane są wyniki badań wskazujące, że warzywa uprawiane na dachach miejskich budynków są czystsze i zdrowsze od uprawianych w zwyczajnych warunkach. Niestety Ałła Sokoł nie jest już osobą najmłodszą, a zmienianie myślenia urzędników idzie bardzo powoli. Może dopiero kolejne pokolenie aktywistów doczeka się większej otwartości, a może będzie miało więcej energii, by wymóc potrzebne zmiany.

„Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach”