Stroom!15

V.U. Koen De Vylder, Grote Steenweg 169, 2600 Berchem. P916172

© coverbeeld Saar Serrien

Driemaandelijks magazine van CAW Antwerpen editie juli-aug-sept 2017

INHOUD LOREM ISPUM DOLOR SIC

STROOM! KINDEREN & JONGEREN

KINDERRECHTEN IN HET CAW

CRISISTEAM -18 STERK TEAMWERK

1

2

EDITO VOOR WE BEGINNEN

KINDEREN & JONGEREN CAW Antwerpen organiseerde op 30 mei een medewerkersdag waar kinderen en jongeren centraal stonden.

Waar medewerkers op bezoek konden gaan bij teams die met kinderen en jongeren werken. Waar Naima Charkaoui van het Kinderrechtencommissariaat kwam spreken over kinderarmoede en waar Johan Petit met Think of One voor een aangenaam en humoristisch sausje zorgden.

In deze Stroom! vind je er heel wat over terug en breien we verder op het thema. Het belang ervan hoeft niet meer beargumenteerd. Julie Degrieck (onze beleidscoördinator voor kinderen en jongeren) leerde me volgende quote van Albert Camus kennen: “Hoe je kind zijn, je beleving van je jeugd, zo bepalend is voor je volwassen zijn.”

INHOUD

EDITIE 15, ZOMER 2017

5

CAW-praat Wat als je nog eens 1 dag kind kon zijn ?

Het roept het beeld van een omgekeerde pyramide bij me op. Opgebouwd uit vele legoblokjes. Wanneer je geboren wordt, heb je nog nauwelijks ervaringen.

Die stapelen zich op in tijd naarmate je ouder wordt. Je wereld wordt steeds breder en groter. Maar als er ergens in je vroege jaren blokjes verkeerd komen te liggen, kan je daar de rest van je leven last van hebben. Alle blokjes die daarna komen moeten er op anticiperen om het evenwicht te bewaren.

Precies daarom is het zo belangrijk dat wij daar als hulpverleners aandacht voor hebben. Dat de blokjes zo goed mogelijk gestapeld worden, of dat er ‘corrigerende ervaringen’ kunnen zijn, zodat een evenwichtige pyramide gebouwd kan worden.

Wilbert

Achter de gevel van het voormalige naaiatelier van Dries van Noten en huidige stek van Kwadraat

10

INHOUD EEN OVERZICHT

6

3

Crisisteam -18 Over maxi-cosi, Dafalgan en teamwork

18

Kinderen in het CAW In gesprek met het Kindercommissariaat en beleidscoördinator Julie Degrieck

14

koekje bij de koffie High five voor Tina en Joelle

STEUN CAW ANTWERPEN GIFTEN, LEGATEN EN SCHENKINGEN ZIJN ERG WELKOM! VANAF 40 EURO KRIJG JE EEN FISCAAL ATTEST. REK NR BE93 7775 9057 3967 (BIC: GKCCBEBB) UW STEUN IS NODIG EN MAAKT EEN VERSCHIL !

Colofon Hoofdredactie Sofie Guns Wilbert Van Cromvoirt Redactieraad Atilla Erdem, Ilse Schoofs, Saar Serrien, Lies Uytterhoeven, Tessa Verschure, Ann Van Pelt, Mohamed Taamouti

Fotografie Atilla Erdem, Wilbert Van Cromvoirt, Saar Serrien Illustratie Vraagetaan Mohamed Taamouti Cartoon Rob Geertsen Vormgeving Wilbert van Cromvoirt Sofie Guns

Drukkerij EPO En verder véél dank aan Naima Charkaoiu, Bruno Vanobbergen, Julie Degrieck, Bruno Van Den Bosch, Arnoud Raskin, Koen De Vylder, Johan Mannaerts en het secretariaat.

Reacties, in- of uitschrijvingen stroom@cawantwerpen.be Coverfoto Saar Serrien

4

METEN & LEREN JONGEREN EN KINDEREN IN CIJFERS

8,8% van de 0 tot 9 jarigen in de stad Antwerpen leeft in een gezin dat financiële steun ontvangt van het OCMW.

32,5% van de totale leefloonpopulatie in Vlaanderen is tussen 18 en 25 jaar. gezien in: POD Maatschappelijke Integratie, Statistisch rapport 17, december 2016, p. 16-18.

67% 67% van de cliënten in de Jongerenopvang van het CAW is tussen de 18 en 20 jaar oud. gezien in: CAW Antwerpen, 2016, intern databestand

gezien op http://stadincijfers.antwerpen.be/databank

tot 70%

22% van de totale Antwerpse bevolking bestaat uit kinderen en jongeren.

van de kinderen van ouders met een psychische stoornis, ontwikkelen zelf een psychische stoornis.

gezien op http://stadincijfers.antwerpen.be/databank

gezien op: http://www.geestelijkgezondvlaanderen.be/ feiten-cijfers

33% van alle bevolkingsgroepen wijden 20 tot 24-jarigen de meeste tijd aan vrijwilligerswerk.

bijna 1 op 3 personen in de dak- en thuislozenzorg is minderjarig. gezien in: Evy Meys & Koen Hermans, Nulmeting dak- en

gezien op: https://faro.be/blogs/

thuisloosheid, Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin,

vrijwilligerswerk-in-belgie-cijfers-en-analyse

2014.

10 per dag worden bij het vertrouwenscentrum in de provincie Antwerpen over gemiddeld 10 kinderen een zorgvraag gesteld of ongerustheid geuit over kindermishandeling. gezien in: Vertrouwenscentrum kindermishandeling Antwerpen, Jaarverslag 2016

2674 aanmeldingen kreeg ons Crisisteam -18 in 2016 binnen, waarbij 3268 minderjarigen betrokken waren.

“Hoe je kind zijn, je beleving van je jeugd, zo bepalend is voor je volwassen zijn.”

Albert Camus

gezien in: CAW Antwerpen, 2016, intern databestand

CAW-PRAAT WE VROEGEN HET AAN JULLIE

WAT ALS IK NOG EENS EEN DAG KIND ZOU ZIJN ?

MIRA Interne Supervisor

JONATHAN Alternatief

LUCY De Passant

ERIK Projectmedewerker Wonen

HILDE Preventieve Gezinsondersteuning

Spelen. Spelen. Spelen.

Weer in die grote tuin thuis.

Spelen. In het aangrenzend bos.

Spelen. Kampen bouwen en fantaseren.

Spelen. Met mijn vrienden.

Spelen. En de tijd vergeten.

Spelen. Geen verantwoordelijkheid.

Spelen en dan ‘s avonds moe en uitgeteld met een zucht in slaap vallen.

Dan ging ik met zomervakantie diep in de Ardennen.

Naar die bescheiden camping op een heuvelrug nét boven Bouillon.

En daar dan héél de dag buiten zijn.

Dammen bouwen in de Semois.

Met mijn BMX de bossen in en de hellingen af. (En met een mond vol steentjes komen uithuilen…)

Hoe ouder ik werd, hoe méér ik het vervloekte.

Maar nu ging ik graag nog één keer terug…

Ik zou teruggaan naar Polen, nog volop communistisch toen.

We woonden in een appartementsblok: 60 jonge gezinnen, zo’n 250- tal kinderen, de vaders collegaingenieurs van een staatsbedrijf. Eén megagrote familie!

Er was geld, maar niets om te kopen.

Er waren wel de donkere, ellenlange gangen onder het gebouw. Daar trok de kinderbende zich in terug. De oudsten verkleedden zich.

De jongsten werden rondgereden in aftandse kinderwagens en aan het schrikken gebracht door heksen en spoken die uit spelonken schoten.

‘Spookhuisje’ spelen…

Fantastisch!

De onbezonnenheid van de kindertijd!

Zonder nadenken dingen doen die eigenlijk veel te gevaarlijk en verboden waren.

Rondrennen in de bunkers aan Schildestrand, er afspringen in het witte zand, vijf meter hoog, niet beseffend dat je je benen of nek kon breken. Je vriendjes uitdagen hetzelfde te doen!

En dan thuiskomen in Hotel Mama (en Papa). Beschermd, verzorgd en ver van de scherpe kanten het ‘echte’ leven.

Opnieuw naar ‘t Weike gaan en daar met de kinderen van de buren putten graven en vallen opzetten, brem plukken voor ons moeke, vuurtje stoken, de koeien uitdagen met rode doeken, doktertje spelen en… missiezuster. Eén die te paard door de bergen trekt met haar Lassie-hond (want mijn zus en ik zouden naar verre landen vertrekken).

TEKST: ANN VAN PELT

Het Weike is intussen verkaveld in de wijk Konijnenberg in Ekeren.

6

IN GESPREK MET CRISISTEAM -18

Dafalgan en flipperkasten CRISISTEAM -18 TEKST: ILSE SCHOOFS • BEELD: ATILLA ERDEM

Jasmien is een meisje van 16 jaar. Ze ging vorige zomer met haar moeder, stiefvader, (stief )broers en (stief )zussen met vakantie naar Marokko. Tussen Jasmien en haar ouders ging het tijdens de reis niet zo vlot.

Er was veel ruzie in het gezin. Samen besloten ze dat Jasmien wat vroeger naar België zou terugkeren. Terug in België geeft Jasmien thuis een feestje. Het loopt uit de hand en ze wordt opgenomen in het ziekenhuis door de gevolgen van binge drinken. Gezien de feiten zijn de ouders héél boos. Het huis is een stort en heel wat huisraad is kapot. Jasmien durft na haar opname in het ziekenhuis niet meer naar huis. Ze trekt naar een vriendin en blijft daar enkele nachten slapen. Zo komt Jasmien bij de jeugdbrigade terecht. (nvdr: de Jeugdbrigade is een onderdeel van de politie die zich bezig houdt met jongeren.) Zij nemen op hun beurt contact op met het Crisisteam -18.

De meeste crisissituaties worden opgenomen door hulporganisaties die al betrokken zijn (zoals het CLB, Centrum Geestelijke Gezondheidszorg, sociale dienst jeugdrechtbank of JAC), maar soms lukt dat niet of is er meer nodig. Hulpverleners, ouders of familieleden kunnen dan contact opnemen met het meldpunt van Crisisteam -18. In de sector van jongerenwelzijn wordt crisishulp georganiseerd in een netwerk van verschillende organisaties.

Alle crisismeldingen komen binnen bij het meldpunt. Het crisisteam van ons CAW neemt dit meldpunt voor haar rekening.

Het is er voor professionele verwijzers die geconfronteerd worden met minderjarigen in crisis. Indien cliënten geen mogelijkheid hebben een professionele verwijzer te

VLNR: Sarah, Roel, Lieselot, Maurane,Sarah, Linda en Margo. Onder: Sandra en Elise. On

contacteren, kunnen zij uitzonderlijk ook zelf aanmelden.

Crisisteam -18 zoekt dan in eerste instantie samen met de cliënt naar een betrokken professional (CLB, huisarts, consulent…) die samen met de cliënt de aanmelding kan doen. Het Crisisteam -18 redeneert steeds vanuit de minst ingrijpende hulp. De crisismedewerker bekijkt samen met de aanmelder wat mogelijke oplossingen zijn en reikt handvatten aan zodat de aanmelder ruimte krijgt om zelf verder met de situatie aan de slag te gaan. Ze ondersteunen de aanmelder in het bekijken van de mogelijkheden die er zijn in het netwerk van de minderjarige. Het is daarbij nodig creatief te zijn en originele, vernieuwende oplossingen en voorstellen te formuleren.

IN GESPREK WIJKTEAMS AAN HET WOORD

Elise. Ontbrekende collega’s: Asja, Niki en Jente.

Het team is van mening dat een crisisinterventie nodig is in het gezin. Zowel Jasmien als de ouders willen hieraan meewerken. Diezelfde ochtend start Elise van Crisisteam –18 een interventie op. Later die dag volgt een eerste gesprek tussen Jasmien en haar ouders bij de jeugdbrigade.

De aanwezigheid van Elise wordt gekaderd om transparant te zijn over welke informatie er gedeeld werd en wat de rol van de dienst Crisisteam -18 kan zijn. Elise opent de dialoog met de focus op de crisis en hoe het nu verder moet.

Kan Jasmien terug naar huis? Er wordt een veiligheidsplan opgemaakt. Jasmien wil terug naar huis en ook de ouders zijn bereid tot deze stap. In het veiligheidsplan worden ‘wat als’ afspraken gemaakt: Wat gaan de ouders vanavond

doen? Wat gaat Jasmien doen? Stel dat het misloopt die avond, wie gaat dan waar naartoe? Er wordt beslist dat deze eerste avond niet over de crisis, de opname en het feestje zal gepraat worden. De afspraken worden op papier gezet en aangevuld met het gegeven dat de crisis en wat er thuis gebeurde, wordt aangehaald in het volgende gesprek. Het gezin keert samen naar huis. Die avond verloopt alles rustig.

Wanneer een consult niet volstaat of de veiligheid van het kind niet gegarandeerd kan worden, brengt het meldpunt andere opties in het crisisnetwerk in stelling. Het meldpunt bepaalt welke hulp het meest aangewezen is en welke organisaties uit het crisisnetwerk worden aangesproken. Crisisteam -18 kan zelf een kortdurende crisisinterventie doen (4 gesprekken

7

8

IN GESPREK MET CRISISTEAM -18

in 3 tot 5 dagen), maar het kunnen ook andere aanbodselementen zijn (crisisopvang, crisisbegeleiding aan huis, ‌). Deze worden aangeboden door andere organisaties in het crisisnetwerk.

Gedurende een interventie kan een gezin 7 op 7, 24u per dag contact opnemen met het team. Een interventie start binnen de 24u en heeft de bedoeling stressverlagende hulp te bieden en de veiligheid in een gezin te garanderen. In een eerste gesprek wordt steeds een veiligheidsplan opgemaakt.

Dat is niet altijd evident: gezinnen in crisis zijn meestal heel emotioneel. Om de hulpverlener van Crisisteam -18 te ondersteunen hierin een beslissing te nemen, werkt men steeds in tandem.

Zo wordt ook het principe van meerzijdige partijdigheid bewaakt. (nvdr: Volledig betrokken op alle betrokken partijen met erkenning en waardering voor allen.)

Is de situatie te onveilig en is er meer rust nodig, dan wordt er gezocht naar time out mogelijkheden in het eigen netwerk.

Wanneer dat geen optie is, kan het team overgaan tot crisisopvang. Voor kinderen of jongeren in crisisopvang neemt het meldpunt de regie van de hulpverlening op zich: welke voorziening heeft nu plaats voor deze minderjarige? Wat is haalbaar?

Crisisopvang is beperkt in tijd: maximum 7 dagen, te verlengen met nogmaals

maximum 7 dagen. Als casusregisseur volgt de medewerker van het meldpunt de situatie op: doet de aanmelder wat nodig is om een naadloos traject te voorzien? Welke ondersteuning moet verder geboden worden? Hoe gaat het verder na de opvang?

Medewerkers van het meldpunt responsabiliseren partners om de best mogelijke, minst ingrijpende vorm van hulpverlening te bieden aan het gezin of de minderjarige in crisis.

“Het team is de basis voor alles hier. De caseload is hoog en alles moet snel gaan. We zijn dus sterk op elkaar aangewezen.�

Het tweede gesprek met het gezin vindt thuis plaats. Elise ziet de mama, stiefpapa en Jasmien eerst apart en brengt ze dan weer samen. Nu wordt het onderwerp van de crisis wel aangesneden. Het tweede gesprek in een interventie heeft vaak een bemiddelend karakter. Elise sprak eerder af met Jasmien dat een herstellende beweging naar de ouders toe nodig was. Wanneer Jasmien hiertoe actie onderneemt reageert de stiefvader erg afwijzend. Elise confronteert hem onmiddellijk met deze bevinding. Er volgt een open gesprek over de rol van kinderen en stiefkinderen in huis. Jasmien zit niet goed in haar vel sinds haar broer op studiowerking zit bij Jongerenwelzijn. Ze mist hem. Jasmien slaagt erin het vertrouwen binnen de relatie alvast voor een stukje te bespreken en herstellen.

IN GESPREK MET CRISISTEAM -18

Margo, Elise en Sandra maken tijd om meer te vertellen over Crisisteam -18.

“Het team is de basis voor alles hier”, zeggen ze alle drie. “De caseload is hoog en alles moet snel gaan. We zijn dus sterk op elkaar aangewezen. We hebben geen tijd om onderhuidse frustraties te laten groeien”, zegt Margo. “Hier heerst een open feedbackcultuur. Het engagement van het team is groot.” “We werken eigenlijk allemaal met een variabel uurrooster”, lacht Elise. “In principe weet je niet zeker hoe laat je thuis zal zijn op weekdagen en daarbovenop is er nog de 24u permanentie.”

“In deze job heb je een groot risico op stress en emotionele belasting, maar dat zorgt ook voor een ongeziene drive en energie om er iets van te maken”, zegt Sandra. Ze doet dat al acht en half jaar met plezier en heeft tonnen ervaring door te geven.

Laat ons eerlijk zijn, werken bij Crisisteam –18 lijkt me moeilijk als je een gezin hebt met jonge kinderen. “Dat houdt inderdaad bijna niemand vol”, erkent Margo. “Los van de flexibiliteit die we verwachten, is er ook dat stuk emotionele belasting. Nu loopt er bijvoorbeeld een interventie van een baby van 4 weken oud. Aangezien de emotionele veiligheid van het kind niet gewaarborgd kon worden bij de moeder, besloot onze medewerker na overleg met het team contact op te nemen met Pleegzorg, zodat de baby onmiddellijk in een pleeggezin terecht kon. Zo’n verhalen komen hard aan bij jonge ouders. Onze medewerker, zelf zonder kinderen, had op dat moment een YouTube tutorial nodig om te zien hoe je nu precies een Maxi Cosi in de auto zet!”

“Ja, je probeert alles zo pragmatisch mogelijk te bekijken dan”, vult Elise aan.

Crisisteam –18 krijgt voornamelijk meldingen van verontrustende opvoedingssituaties. Dat kan zowel gaan om een aanmelder in een vrijwillig kader (zoals het CLB of het CAW) maar evengoed van parket en politie. Vaak is het Crisisteam de laatste optie voor er wordt overgegaan naar ‘gedwongen hulpverlening’.

“Gedwongen hulpverlening heeft een heel negatieve bijklank, maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Wij als Crisisteam geven gezinnen wél de kans invloed te hebben op het

traject dat ‘opgelegd’ wordt. We geven gezinnen en kinderen een stem, even goed wanneer de jeugdrechter betrokken is.Omdat we kortdurend werken met gezinnen is er sprake van een ander soort vertrouwensband. We zijn vaak wat meer directief en confronterend”, aldus Margo, “en we zien dat echt als een voordeel”. Loslaten is dan weer moeilijk soms, volgens Sandra. “Je werkt kort en intensief en wanneer jouw rol in het grote geheel is afgelopen, rond je af. Situaties zijn soms beklijvend en de knop omdraaien is niet altijd gemakkelijk.”

Om echt helemaal mee te zijn met de werking, stelt het team partners vaak voor een dagje aan wisselleren te doen.

“Transparant zijn helpt om verwachtingen duidelijk te krijgen en het zorgt voor wederzijds begrip”, zegt Margo. “Als meldpunt zijn we erg aangewezen op onze partners, dus het is belangrijk dat de samenwerking goed zit.” Elise vult aan: “Het gebeurt vaak dat die mensen op het einde van een dag naar huis gaan met het gevoel een Dafalgan nodig te hebben. Dat constante gerinkel van een telefoon, ik heb het daar soms toch ook nog moeilijk mee. Het geeft zowat een flipperkast-gevoel, dat stopt niet..”

Er volgen nog 2 gesprekken in de interventie bij het gezin van Jasmien. Na een cliëntbespreking in team formuleert Elise een advies naar het gezin en de jeugdbrigade. Volgens haar inschatting is het niet nodig de Jeugdrechtbank te betrekken bij het gezin en kan de situatie opgevolgd worden door het CLB. Ze maakt samen met Jasmien een afspraak bij TEJO en adviseert een traject Positieve Oriëntering, een methodiek binnen Jongerenwelzijn, gericht op communicatie en verbinding in gezinnen.

IN 2016 BEANTWOORDDE CRISISTEAM -18 2974 AANMELDINGEN WAARBIJ 3268 MINDERJARIGEN BETROKKEN WAREN. OP EEN MAANDAG KOMEN ER GEMIDDELD ZO’N 120 TELEFOONS BINNEN BIJ HET MELDPUNT. IN DE PROVINCIE ANTWERPEN WAREN ER IN 2016 MEER DAN 200 CRISISINTERVENTIES. VOOR 96 MINDERJARIGEN WERD DE INTERVENTIE OPGENOMEN DOOR TEAM CRISISTEAM –18.

ANDERE INTERVENTIES GEBEURDEN DOOR INTERVENTIEMEDEWERKERS CAW KEMPEN EN DIENSTEN CAH:VIZIER VAN OLO EN DE MATANT VAN EMMAUS. ZE DEDEN DE DISPATCHING EN REGIE VOOR 816 MINDERJARIGEN IN CRISISOPVANG EN 182 MINDERJARIGEN MET CRISISHULP AAN HUIS.

9

10

ACHTER DE GEVEL VAN BINNENKIJKEN BIJ EEN CAW TEAM

BINNENKIJKEN BIJ … VRIJDAGMARKT 11

ACHTER DE GEVEL VAN BINNENKIJKEN BIJ EEN CAW TEAM

11

Op een van de mooiste pleintjes van ‘t stad staat een pand met een geschiedenis. Sinds de jaren veertig van de vorige eeuw is het gebouw zowel binnen als buiten niet veel veranderd, maar huist het vele verhalen, van nu en van vroeger...

TEKST: TESSA VERSCHURE • BEELD: ATILLA ERDEM

Vroeger en nu “Nu” is de werking van Kwadraat, een team van ‘t CAW voor jongeren en gezinnen. Een aantal medewerkers gidsten mij rond in dit huis en vertelden over de vier verschillende teams die onder de grotere noemer van Kwadraat onderdak hebben gevonden. Ça bouge! Ik was onder de indruk van de dynamiek en de vele opdrachten van de zevenenveertig enthousiastelingen. “Vroeger” is de geschiedenis van ‘t Meuleken, veertig jaar winkel en naaiatelier van de familie Van Noten. De heer Jan Van Noten, nog steeds eigenaar van het gebouw, leidde mij hier met een andere blik rond, waardoor naai - en snijmachines, persen, keuringen en controles van kostuums, loden jassen en andere kledij, opnieuw tot leven kwamen. Heerlijk om de warme nostalgie te voelen bij het verbeelden van het verleden…

Alles start natuurlijk met een deur. De prachtige poort draagt de naam van de patroonheilige van de kleermakers, de Katharinapoort. In de hal passeerden de naaisters de prikklok en de receptie. Naast het onthaal was de doucheafdeling om de kleren te wassen en de grote zaal achteraan was de persafdeling.

De keuring van de kledij gebeurde onder het natuurlijk licht van de koepel en tenslotte werd ze door de deur achteraan naar de winkel gebracht, aan de kant van de Drukkerijstraat.

Stephan van Kwadraat vertelt me dat deze grote ruimte nu polyvalent wordt gebruikt voor trainingen, zoals Rots en Water.

© 2016 – Atilla Erdem

ACHTER DE GEVEL VAN BINNENKIJKEN BIJ EEN CAW TEAM

ACHTER DE GEVEL VAN BINNENKIJKEN BIJ EEN CAW TEAM

De Opvoedingswinkel Tussen de receptie en de vroegere doucheafdeling loop je naar de Opvoedingswinkel, sinds kort één van die vier teams van Kwadraat. Ik kom in een gezellige bureau bij Anke en Yousra en ze vertellen: “In alle Huizen van het Kind hebben wij nu een aanbod. Het bestaat uit een onthaal en spreekuur. We doen dit in samenwerking met partners die actief zijn in de Huizen. Bij het onthaal kan iedereen terecht met vragen over kinderen en jongeren. Ouders hebben vragen over zindelijkheid of moeilijk kindgedrag, maar ook problemen met de schoolfactuur of briefwisseling zijn welkom. Soms nemen we de vragen dan verder op in pedagogische adviesgesprekken, waarin we samen met de ouders naar oplossingen zoeken voor problemen. Wordt het te complex, dan verwijzen we door…

Tenslotte geven we ook nog vorming op vraag, bij groepen met opvoedingsondersteuningsvragen, denk maar aan een CVO Nederlands voor anderstaligen, oudercomités,..

“ Ouders hebben vragen over

zindelijkheid of moeilijk kindgedrag, maar ook problemen met de schoolfactuur of briefwisseling zijn welkom.”

Kwadraat Begeleidingsteam In de hoogdagen van de jaren vijftig en zestig waren hier zo’n 250 mensen tewerkgesteld. Op de eerste verdieping, waar Stephan mij heen voert, namen zo’n honderttal naaisters vlijtig elk een deeltje van het naaiwerk voor hun rekening.

Op de gaanderijen stonden naaimachines die wachtten op reparatie en reservestukken. Nu heeft het Begeleidingsteam van Kwadraat hier zijn stek. ‘t CAW heeft een aantal lokaaltjes gebouwd en Stephan vertelt mij dat deze ruimtes voor specifieke doelen gebruikt worden. Zo heb je de “relax” met een spiegel. Begeleiders werken hier met jongeren aan sociale vaardigheden, zoals hun zelfbeeld en lichaamstaal. Je hebt nog “den babbel” voor intakes en de “lounge” waar gasten kunnen hangen en gamen. Begeleiding bestaat uit individuele cliëntbegeleiding, waar op maat met jongeren gewerkt wordt voor een periode van zes maanden. Daarnaast heb je nog contextbegeleiding voor het hele gezin van de jongere.

Coaching Iets verder botsen we op Roy van het team Coaching. Hij is in gezelschap van Ilir, die het woord neemt: “Ik ben jongerencoach en heb nog vier medecoaches. In Kiel-Hoboken, Linkeroever, Antwerpen-Noord, Deurne en Borgerhout detecteren wij problemen en voorkomen we schooluitval. Daarnaast zijn er nog buddycoaches, jonge vrijwilligers die een opleiding volgen bij Kwadraat en vervolgens een jaar lang een jongere ondersteunen, stimuleren….”

Vorming Op de tweede verdieping zaten vroeger de toezichters. Zij controleerden de naaisters en als er iets fout liep, konden deze laatsten naar boven roepen voor hulp. Je hebt niet veel verbeelding nodig om te weten hoe dat er toen uitzag. Ook het archief kreeg hier een plaats en vooraan aan de straatkant woonde eerst de conciërge en later werden dit vergaderzalen.

Nu vindt het vierde team hier zijn plaats, Vorming. Hoewel Lien het druk heeft, verklaart ze voor mij alle mooie afkortingen van dit team: “ZAPP, Zelfredzaam en Actief Preventie Project, bestaat uit de training Rots en Water. Bij de open sessies is iedereen welkom. Negen keer komen ze bijeen over verschillende thema’s rond weerbaarheid en agressie. EHBJ, Eerste Hulp Bij Jongeren, zorgt dan weer voor de brug tussen jeugdwelzijn (Kwadraat, JAC, CLB, Andante,..) en het jeugdwerk (JES, Kras, Formaat,…). Zij brengen deze twee met elkaar in contact en organiseren vormingen, een driedaagse, een welzijnsbeurs rond grenzen, netwerken,… Tenslotte hebben we nog OO10, wat staat voor Opvoedingsondersteuning voor Ouders van Tieners. OO10 Stress wordt gegeven in de Huizen van het Kind. Dat is Rots en Water voor mama’s van tieners.

OO10 vaderronde is dan weer specifiek voor vaders over de kracht van hun vaderrol. En alsof het dan nog niet genoeg is, vinden de Kwadraters ook nog energie voor drie zijtrajecten.

Ze doen twee kampen met jongeren en hebben een project tegen sexting bij jonge meisjes “in your face”.

Zo komt het dat ik twee keer het pand bezocht, telkens met een andere blik. Jan Van Noten neemt me nog mee naar het gebouw in de Drukkerijstraat. Daar heb je vanuit de bovenste verdieping een goed zicht op de structuur van de twee gebouwen die vroeger één waren. Prachtige stukjes verleden en heden…

13

Een rubriek over inspiratie en drijfveren.

Iemand vertelt daarover en verwijst ons door naar iemand die hem/haar inspireert.

Zo ontstaat een ketting van inspiratie.

Jürgen Peeters verwees ons door naar Bruno Van Den Bosch.

TEKST: WILBERT VAN CROMVOIRT

Hoe kent u Jürgen Peeters?

Jürgen heeft hier de opleiding voor integratieve psychotherapie gevolgd. Ik heb les aan hem gegeven. Daarna is hij zijn eigen weg gegaan. Hij heeft een heel mooi pad bewandeld. Ik kom hem nog regelmatig tegen en ik volg ook wat hij doet. Hij is héél goed bezig. Mooi werk.

U bent mede-oprichter van het vormingscentrum voor interactionele vormgeving?

Inderdaad. We zijn 28 jaar geleden begonnen als ‘gewoon’ vormingscentrum. We merkten gaandeweg dat er veel nood was aan de integratie van de verschillende therapeutische stromingen. Er ontstond in die tijd veel interactie tussen die verschillende stromingen waardoor er bijna oorlogen ontstonden over wat nu het juiste en het ware was. Wij gingen met verschillende mensen op zoek naar een goede vorm om al die verschillende overtuigingen te verbinden. Die vorm groeit tot de dag van vandaag. Zo is interactionele vormgeving ontstaan.

ID

N AD FA IA D IL

O RU LIVI TA A ZI BW A

M

BRUNO VAN DEN BOSCH

AN CL U AE YS

ESTAFETTE INSPIRERENDE MENSEN GEVEN DE FAKKEL DOOR

PA U SC L H YV EN S

14

Dus van strijd naar verbinding tussen de therapeutische stromingen?

Elke therapeutische stroming is ontstaan als reactie op een andere stroming. Het is allemaal begonnen met Freud. Dat is de oervader van de psychotherapie. Daar zijn dan reacties op gekomen, bijvoorbeeld vanuit de gedragstherapie, vanuit de Jungiaanse benadering en vanuit de gestalttherapie. Je kreeg dus heel gescheiden richtingen. Voor de cliënt was het maar afwachten waar je terecht kwam en eigenlijk werd dan verwacht dat hij of zij braaf was en luisterde. Kwam je bij een gedragstherapeut, dan werd je gedrag veranderd. Maar kwam je bij een psychoanalyticus, dan moest je op de sofa gaan liggen en heel je verhaal vertellen. Er werd nauwelijks gekeken naar wat de cliënt zélf nodig had. Wij hebben dat omgedraaid en de cliënt op de eerste plaats gezet. Hoe kan je een goede verbinding maken? Hoe kunnen we de cliënt zó bereiken dat hij met ons wil meegaan? Als er contact is, ontstaat er vertrouwen en kan de cliënt zelf kiezen de deur heel voorzichtig open te doen.

Dus de cliënt voorop in plaats van de overtuiging van de therapeut?

De sleutel is de cliënt. Dát is het belangrijkste. Als iemand een burn out heeft, kan je op heel veel verschillende manieren werken. Het gaat erover dat je afstemt op je cliënt. Dat je eerst contact maakt en dan de juiste manier kiest.

Zonder kwalitatieve verbinding met de cliënt, kan je nog zo veel zeggen, dan vertrouwt die cliënt dat voor geen haar. Mensen komen in therapie met een ongelooflijk overlevingsmechanisme. Dat heeft hen heel dikwijls gered als ze in onveilige toestanden zaten. Het eerste dat ze doen bij een therapeut is dat overlevingsmechanisme boven halen. Dat is nogal logisch, het heeft altijd gewerkt! Maar tegelijkertijd zien ze er ook ongelooflijk van af: Hun lichaam wil niet meer mee, ze raken er vermoeid door, ze hebben er pijn door, … Als therapeut moet je dat niet zomaar afpakken. Je moet mee proberen gaan in de taal en in het verhaal van de cliënt.

BRUNO VAN DEN BOSCH IS MEDE-OPRICHTER EN DIRECTEUR VAN DE EDUCATIEVE ACADEMIE. HIJ HEEFT MEER DAN 25 JAAR ERVARING IN INDIVIDUELE, RELATIE- EN GROEPSTHERAPIE EN IS OOK MEDE-AUTEUR VAN HET BOEK ‘VERANDERENDE DENKBEELDEN IN DE PSYCHOTHERAPIE (2008).

Je bouwt eerst de relatie op en dan ga je kijken naar een geschikte methode of strategie?

De therapeuten kennen de verschillende stromingen en weten hoe ze er mee moeten werken. Ze maken vervolgens een keuze samen met de cliënt. Als iemand bijvoorbeeld een trauma heeft, is het soms goed eerst gedragsmatig te werken: hoe kan ik er op een veilige manier mee omgaan?

In tweede instantie kan het goed zijn naar de beleving te gaan. Maar in derde instantie is het ook nog eens heel belangrijk terug naar de

context te gaan. Vaak wordt vergeten dat de cliënt vanuit het therapeutische veld terug naar de echte wereld moet. Anders wordt hij ongelooflijk afhankelijk van de therapeut. Als de persoonlijke ervaring niet gekoppeld wordt aan de wereld en de ruimere context, dan heb je een groot probleem.

Het gaat u aan het hart dat cliënten niet steeds als uitgangspunt worden genomen?

Ik vind dat heel erg. Ik zit soms op vergaderingen over wetgeving voor psychotherapie, maar daar wordt nooit over de cliënt gesproken! Terwijl: daar gaat het toch om als we goede psychotherapie willen? De kwestie is dat we psychotherapie willen die betaalbaar is. Dat wil zeggen dat het na 10 sessies rond moet zijn. Ik begrijp dat: psychotherapie is niet goedkoop en het moet betaalbaar blijven voor de maatschappij. Daarom wil de minister iets waarvan zo goed mogelijk bewezen kan worden dat het werkt. Maar wie bepaalt wat werkt?

Ik begrijp dat de minister iets wil hebben waardoor we kunnen zeggen: “oké die cliënt is ziek, we geven hem zoveel behandelingen en hij is genezen.” Maar dan hou je geen rekening met de cliënt. Voor mij is het eigenlijk veel belangrijker dat wij als maatschappij nadenken over de oorzaken van het feit dat zo veel mensen in therapie komen. Ze staan in wachtrijen! Wat zegt dat over onze maatschappij? Kijk naar het aantal mensen met een burn out. Dat vertelt toch iets over onze samenleving? Er is een onderzoek gedaan: 1 op 2 Belgen is niet gelukkig in zijn job! Dan kun je wel heel veel mensen therapeutisch begeleiden, maar er moet ook een terugkoppeling zijn naar de maatschappij, zodat wij daar collectief in kunnen groeien.

Hoe komt het dat die maatschappij maar door dendert?

We leven in een heel snelle maar ook heel bange wereld.

We hebben nog nooit in zo’n veilige wereld geleefd, maar zijn tegelijk nog nooit zo bang geweest. Dat heeft volgens mij veel te maken met de sensatiebeluste mediaberichtgeving.

Alle moorden komen tegenwoordig gedetailleerd in beeld.

Bovendien is de wereld nog nooit zó in interactie geweest, wat ook betekent dat verschillende culturen elkaar tegenkomen.

Ook dat maakt ons heel bang om onze vorm te verliezen. Je ziet bijvoorbeeld dat veel allochtone mensen sterk teruggrijpen naar hun vertrouwde vorm. En wij doen dat ook. Zo staan we gesloten tegenover elkaar. Dat is heel erg, want daardoor krijgen we alleen maar oorlog. We gaan vechten voor onze waarheid en zo blijft het gesloten en maken we het zelfs nóg sterker en extremer. Er is dan iemand nodig die zegt: “ik snap jullie en ik wil in jullie wereld komen. Ik wil zien wat daar leeft.” Alleen zo kan er verbinding komen: je durven te laten beïnvloeden en zien dat er ook schoonheid en mogelijkheden zitten in andere verhalen.

ES

EO IT RG

O SC

SM

G

B R VA U N NO D EN B

JU PE RG ET EN ER S

RE N VE BI E VA N SE

LO D W E AL G RA VE

IN G RO E SE EU W

M O CH HA AK MM KA ED R

M A LA RC Q UI ER E

LA

RA CH I M RA DA BE T

H

ESTAFETTE INSPIRERENDE MENSEN GEVEN DE FAKKEL DOOR

Eigenlijk is dat hetzelfde als wat een cliënt meemaakt wanneer hij in therapie gaat. Het eerste dat hij doet is zijn vorm vastklemmen. “Want dat ben ik toch?” Precies dát doen wij als samenleving ook. Maar er komen onvermijdelijk vernieuwingen en mensen met andere ideeën op ons af. Het is belangrijk te begrijpen dat mensen bang worden, maar tegelijkertijd is het belangrijk dat er opening kan komen. Als mensen zich begrepen voelen en ze daardoor minder bang worden, verschijnt automatisch het verlangen naar avontuur.

Is dat uw belangrijkste drijfveer? Open verbindingen om tot persoonlijke en maatschappelijke groei te komen?

Ja! Open verbindingen, zodanig dat er mogelijkheden ontstaan voor nieuwe en andere verhalen. Daardoor kunnen mensen groeien, innoveren, creatief worden, noem maar op.

We hebben eigen verhalen en eigen ideeën heel hard nodig, want als je niet kan zeggen wie je bent, kan je in deze wereld niet functioneren. Maar de ramp is dat we er zó sterk aan vasthouden dat het niet meer stroomt. En dat is altijd uit angst. Angst om onszelf te verliezen, angst om onze wereld te verliezen. Dat zie je ook als mensen met pensioen gaan en ze verliezen hun vorm als directeur of weet ik wat, dan geraken ze soms helemaal in de knoei. Omdat er geen openheid voor het nieuwe leven is.

De educatieve academie is ook een vorm, toch?

Maar hopelijk een vorm die ruim genoeg is. We kunnen niet anders dan een vorm creëren. Maar door de cliënt consequent als uitgangspunt te nemen, moet je die vorm steeds aanpassen.

Dat is voor ons heel belangrijk. Bij ons komen studenten uit heel verschillende werelden samen. Sommigen komen uit cognitieve hoek, anderen komen uit een gedragshoek of uit de systeemwereld. Ze spreken andere talen en iedereen denkt: “mijn taal is toch de juiste?” Vaak horen we studenten in het eerste jaar zeggen: “ik kom hier wel wat leren, maar ik blijf mijn eigen ding doen.” Ik zeg dan altijd: “Als dat zo is, zijn wij mislukt.”

Het vraagt ook veel moed van de therapeut om zijn wereld te verlaten. Dus ook onze studenten moeten soms door de hel gaan. Het is ook voor hen een spannend proces.

Aan wie geeft u de estafettestok door?

Ik zou de estafettestok heel graag doorgeven aan Georges Smits. Hij is hier heel lang docent geweest. Het is eigenlijk een cognitieve gedragstherapeut. Het is een man die voor mij ongelooflijk mooi en prachtig werk doet om emotie te reguleren. Hij werkt ook heel veel in het gerecht. Voor mij een man die daarin écht pioniert.

15

PALEIS VOL KINDEREN CUPCAKES (niet uit Roald Dahl’s Griezelkookboek) Neem een portie puur programma en voeg daar 385 gram goesting aan toe.

Doe de harten smelten, koel ze af bij open deur en roer er divers geluk doorheen.

Bak het beslag 63 minuten in de zon, versier met glimlach en glazuur en serveer in een hoedje van papier.

Scan de QR code voor meer foto’s van de medewerkersdag.

TEKST: ANN VAN PELT • BEELD: ATILLA ERDEM, WILBERT VAN CROMVOIRT

18

INTERVIEW MET HET KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT EN BELEIDSCOÖRDINATOR JULIE DE GRIECK

INTERVIEW MET HET KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT EN BELEIDSCOÖRDINATOR JULIE DE GRIECK

ALARMBELLETJE TREK

PLEIDOOI VOOR EEN KINDPERSPECTIEF “Kinderarmoede stijgt” lees ik eind 2016 in vele artikels. Begin 2017 stelt Bruno Vanobbergen, Vlaams kinderrechtencommissaris, zijn boek voor: “Spelen in zwarte Sneeuw. Fragiel manifest tegen kinderarmoede”. CAW Antwerpen zet kinderen in 2017 centraal en organiseerde er een hele medewerkersdag over. Het thema leeft, onze bezorgdheid is groot. En dat lijkt terecht, als we de cijfers mogen geloven.

TEKST: LIES UYTTERHOEVEN • BEELD: ATILLA ERDEM

Op de medewerkersdag zette Naima Charkaoui de visie van het kinderrechtencommissariaat op kinderarmoede, het kindperspectief en de gezinscontext in de hulpverlening uiteen.

De cijfers die aan bod kwamen deden de hulpverleners in de zaal helaas al niet meer schrikken. We willen er met z’n allen zó graag iets aan doen, maar hoe? Het boek geeft heel wat antwoorden, maar wat betekent dit nu concreet? Wat kan CAW Antwerpen doen?

Naima Charkaoui, Beleidsadviseur Kinderrechtencommissariaat Om te beginnen is het niet omdat wij pleiten voor structurele maatregelen in de strijd tegen kinderarmoede, dat flankerende maatregelen geen belang hebben. Structureel versus flankerend, betekent niet goed versus slecht. Beide zijn nodig. Flankerende maatregelen zijn weliswaar eerder gericht op het aanpakken van de gevolgen van armoede, en niet op het aanpakken van armoede zelf. Toch kunnen die flankerende maatregelen ook structurele gevolgen hebben. Bijvoorbeeld als je iemand bijstaat in het uitputten van zijn of haar rechten. Of je beschermt iemand tegen uithuiszetting. Deze acties kunnen extreme armoede voorkomen en zijn dus héél belangrijk!

Of neem het verhogen van het inkomen… Dat ligt niet in de handen van hulpverleners. Maar dit tekort blijven signaleren is uitermate belangrijk. In dialoog blijven gaan met instanties die wél de verantwoordelijkheid dragen en gebruik maken van die onderhandelingspositie! Blijven zoeken naar “wat werkt” en aan de alarmbel trekken bij “wat niet werkt”.

Je doet dit alles niet in het wilde weg. Het is belangrijk te vertrekken vanuit een visie.

Hoe staat CAW Antwerpen tegenover kinderarmoede en kinderrechten? Die visie ontleed je vervolgens in stukjes en per werking bekijk je wat bijvoorbeeld de verschillende kapstokken uit ons boek (accountibility, empowerment, participatie en non-discriminatie) kunnen betekenen in hun specifieke praktijk.

Een gezin in armoede komt 490 euro per maand tekort om aan de armoedegrens te komen.

Ik licht er één kapstok uit: empowerment.

Het klopt dat in empowerment de valkuil zit om de verantwoordelijkheid op de ouders af te schuiven. Maar daarom moeten we niet ophouden te focussen op de eigen kracht van mensen. Daar ligt een belangrijke evenwichtsoefening voor de hulpverlening, want wat precies versterkend werkt, is voor iedereen anders. “Overnemen” zodat ouders op andere zaken kunnen focussen, langzaam hun zelfvertrouwen weer opbouwen en geleidelijk taken terugnemen, kan bijvoorbeeld een sterk empowerend traject zijn!

Bruno Vanobbergen, Vlaams Kinderrechtencommissaris Naast het structurele dat Naima aanhaalt, zie ik vooral een opdracht op relationeel niveau.

Mensen niet als minderwaardig zien omdat ze in armoede leven en de evolutie die zij (net als elk van ons) maken, zien én erkennen.

Neem het voorbeeld van een moeder die bij de schoolinschrijving van haar eerste kindje analfabeet was en die stempel nooit meer is kwijtgeraakt. Ook niet toen zij bij de

19

20

INTERVIEW MET HET KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT EN BELEIDSCOÖRDINATOR JULIE DE GRIECK

inschrijving van haar tweede kindje had leren lezen en schrijven.

Mensen in hun waardigheid laten lijkt een evidentie, maar wordt door mensen in armoede keer op keer naar voor geschoven als belangrijk. Het is dus een blijvende opdracht daar aandacht voor te hebben. Aandacht voor wat vandaag belangrijk is. Maar ook erkennen dat daar evolutie in zit en dat gesprek telkens opnieuw aangaan. Luisteren naar mensen houdt niet op na de eerste kennismaking, maar gebeurt elk gesprek opnieuw.We spreken dan over participatie als uitgangspunt, wat een abstract gegeven kan lijken. Dit principe, en daarbij de ander als gelijkwaardig beschouwen, bepaalt echter hoe je je aanbod concreet vormgeeft.

Hulpverlening kan en moet de ruimte claimen om zijn signaalfunctie op te nemen. Zij weten wat er leeft in de samenleving en kunnen sterkere signalen geven. Een stem zijn

1 op 5 kinderen leeft in armoede. voor mensen die nauwelijks gehoord worden. Ik begrijp dat dit geen gemakkelijke taak is, maar die mag niet blijven liggen.

Dit alles gaat over het bestrijden van armoede in het algemeen.

Wanneer we het meer specifiek hebben over wat het CAW kan doen tegen kinderarmoede, dan denk ik aan het zichtbaar maken van de aanwezigheid van kinderen. Door rekening te houden met hun perspectief in het vormgeven van je aanbod. Denk aan kinderen in opvangcentra: hun behoeftes kunnen verschillen van die van hun ouders. Maar ook wanneer het aanbod gericht is op ouders, zonder dat hun kinderen rechtstreeks betrokken zijn, kan hun perspectief worden meegenomen. Door ouders te vragen na te denken over vragen als: “hoe zouden je kinderen dit bekijken?

Of: “Wat zou voor hen belangrijk zijn om mee te nemen?” Wij kunnen perspectieven aanreiken en het kinderrechtenperspectief handhaven, maar CAW Antwerpen kan als enige zeggen hoe dat in z’n eigen praktijk kan gebeuren.

Julie Degrieck, Beleidscoördinator Kinderen &Jongeren CAW Antwerpen Het is belangrijk stil te staan bij het gegeven dat – hoewel er geen enkele werking van ons CAW exclusief inzet op kinderen – in bijna alle werkingen kinderen “aanwezig” zijn.

Misschien niet fysiek, maar wel in relatie tot de aanwezige cliënten. We hebben dit ook expliciet opgenomen in onze visietekst: We vragen dat elke hulpverlener zich realiseert dat vele volwassenen die we bereiken ook kinderen hebben en dat zij dus ook in hun ouderrol aangesproken kunnen worden.

Goede zorg aan de ouders komt altijd de kinderen ten goede.

Er zijn heel wat voorbeelden van wat je als hulpverlener kan doen om hier aandacht aan te geven: • kinderen aanwezig stellen in het gesprek, • een huisbezoek zo plannen dat je ook de kinderen bezig ziet of kan aanspreken, • navragen hoe het de cliënt lukt om ondanks zijn lijden toch nog zorg voor de kinderen op te nemen, • beluisteren wat kinderen willen in de opvang, …

Misschien vertrekken wij nog te vaak van wat de ouder wil, in plaats van wat het kind zou willen?

INTERVIEW MET HET KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT EN BELEIDSCOÖRDINATOR JULIE DE GRIECK

WAT BETEKENT (KINDER)ARMOEDE?

Armoede heeft een een harde economische kern, kenmerkt zich door veelvuldige sociale uitsluiting en gaat dus gepaard met een aantasting van de mensenrechten.

WAAROM WORDT ER EEN ONDERSCHEID GEMAAKT TUSSEN KINDERARMOEDE EN ARMOEDE?

Zoals Bruno en Naima benoemen is onze signaalfunctie uiterst belangrijk. We willen mee die steen verleggen die er voor kan zorgen dat mensen in armoede waardig kunnen leven. Mee instaan voor de ruimte die kinderen moeten krijgen om de wereld op een mooie manier te ontdekken.

Voldoende kansen aanreiken om niet naar de rand van de maatschappij geduwd te worden. Blijven aan die alarmbel trekken.

We kunnen veel doen.

Wellicht meer dan we denken! Dat gaat van inzetten op het natuurlijke netwerk tot samenwerken met onderwijs. Maar wat we vooral niet uit het oog mogen verliezen is dat kinderen krachtig genoeg zijn om zelf te bepalen wie of wat belangrijk is voor hen. Ze hebben niemand nodig die denkt in hun plaats, wel iemand die luistert. Dat écht betrekken van kinderen zit nog niet ingebakken in onze samenleving, ook niet bij hulpverleners. Daar kunnen we nog mooie winst boeken.

De grote uitdaging voor professionals ligt in het opstarten van een dialoog.

Het armoederisico ligt bij kinderen hoger dan het gemiddelde van de algemene bevolking.Bovendien heeft armoede bij kinderen specifieke kenmerken die een bijzondere benadering rechtvaardigen. Kinderen beleven armoede niet per se op dezelfde manier als volwassenen.

WAT IS HET BELANG VAN HET KINDERRECHTENPERSPECTIEF IN DE STRIJD TEGEN ARMOEDE?

Zij bieden niet altijd antwoorden op concrete vragen, maar bieden een zinvol en bruikbaar referentiekader om maatschappelijke vraagstukken te benaderen. … om voortdurend voor ogen te houden dat gelijkwaardige toegang tot maatschappelijke hulpbronnen zoals het onderwijs en de zorg, tot op vandaag ontzettend moeilijk kan zijn.

WAT KUNNEN WE DOEN TEGEN KINDERARMOEDE?

Het is niet zelfredzaamheid die centraal moet staan in de strijd tegen armoede, maar wel de structurele uitsluitingsmechanismen. De nadruk op zelfredzaamheid mag nooit leiden tot verminderde inzet voor het realiseren van grondrechten voor alle kinderen.

Uit : Spelen in zwarte sneeuw. Fragiel manifest tegen kinderarmoede - Bruno Vanobbergen

21

FIERE PAPA’S !

OP BEZOEK BIJ DE PAPAGROEP

KARL MET ZOON MEDOUNE

FOCUS DE PAPAGROEP

In het Huis van het Kind AntwerpenNoord De Wijk kunnen ouders terecht met alle vragen over kinderen grootbrengen.

CAW Inloopteam Samik is hier partner en creëerde een ontmoetingsplek voor ouders en kinderen tot en met 6 jaar. In de Speelvijver kunnen kinderen komen klauteren en knutselen en in de Spelotheek kan je speelgoed uitlenen.

Opvoedingsondersteuning komt in de vorm van een samenspelgroep, spel aan huis en praatgroepen voor moeders en vaders.

Wij gingen langs bij de Papagroep.

TEKST: SOFIE GUNS • BEELD: ATILLA ERDEM

Het is nog warm als ik rond 19u arriveer in Centrum de Wijk. Hier komt de Papagroep 2 keer per maand samen om ervaringen en tips uit te wisselen. Aliman en Fatima begeleiden de groep en bieden ondersteuning. De papa’s druppelen één voor één binnen en begroeten elkaar hartelijk. Vandaag wordt verder gepraat over het thema dat vorige keer al werd aangesneden: kinderen en seksualiteit. Geen evident thema dus ik ben benieuwd. Fatima legt uit dat ouders het vaak moeilijk vinden om met jonge kinderen te praten over seksualiteit omdat ze vinden dat kinderen dit nog niet hoeven te weten. “Maar met seksuele opvoeding is het zoals met elke andere opvoeding: het gaat beetje bij beetje en op het niveau van je kind. Belangrijk is een sfeer te creëren waarin alle vragen gesteld kunnen worden en waar ze een eerlijk antwoord krijgen.” Fatima’s aanpak lijkt te werken.

Als ze even later uit haar eigen leefwereld voorbeelden geeft van nieuwsgierige kleuters die doktertje spelen en elkaars lijf ontdekken, komen ook de verhalen en vragen van de papa’s.

Hoe je dan best reageert op zo’n nieuwsgierige peuter? Hoe praat je over eerste verliefdheden? En hoe ga je om met de cultuurverschillen rond seksualiteit? Het resultaat is een bijzonder interessant gesprek waar ikzelf ook wat van opsteek.

Bijvoorbeeld dat je geen vragen moet ontwijken of wegwuiven - “daar ben je nog wat klein voor” - maar beter altijd een antwoord probeert te geven op het niveau van je kind.

Het valt me op dat deze papa’s bewust en actief betrokken zijn bij de opvoeding. Een goede band met hun kinderen vinden ze héél belangrijk en de Papagroep helpt hen daarbij.

“Hier kunnen we terecht met onze vragen en de adviezen van Fatima en Aliman hebben me al goed geholpen” vindt Okan.

Hij is vader van Esila, Dogan, Aslan en Ali. Zijn ogen beginnen te glanzen als hij over hen praat. Hij zag de affiche voor de Papagroep 2 jaar geleden in het centrum en is enthousiast.

Waarom? “De opvoedingstips, maar ook de contacten met andere vaders en de praktische informatie over bijvoorbeeld het schoolsysteem zijn heel nuttig. Het is ook een manier om te leren hoe de dingen hier in België gaan.” Hij bracht de afgelopen jaren ook wel eens een bevriende vader mee naar de praatgroep, maar niet iedereen bleef komen.

Ferhad, vader van 4, wil geen bijeenkomst missen. “Kinderen opvoeden is het moeilijkste dat er is, maar je wordt er totaal niet op voorbereid. Mijn vrouw en ik hadden geen ervaring en we hadden veel vragen. In mijn thuisland vangt de familie veel mee op, maar hier zijn we alleen als gezin. Het advies dat we hier krijgen, helpt me om thuis een betere opvoeding te geven. Het moeilijkste vind ik consequent zijn. Ik ben blij dat we hier ervaringen kunnen uitwisselen en van elkaar kunnen leren. ” Zijn advies voor jonge vaders? “Zorg dat je betrokken bent bij de schoolopleiding van je kinderen. Elke avond vraag ik hen wat ze geleerd hebben en kijken we samen naar hun huiswerk. Zelf heb ik geen goed diploma en ik vind het belangrijk dat mijn kinderen goed studeren. En een ander belangrijk advies: probeer altijd rustig te blijven en je geduld te bewaren (lacht). “ Karl komt sinds een halfjaar naar de Papagroep. “Ik merk dat we als vaders vaak dezelfde vragen of twijfels hebben. Het is interessant andere meningen te horen. Vroeger verloor ik sneller mijn geduld. Hier heb ik geleerd bewust tijd te maken voor activiteiten samen met mijn kinderen. Dat is fijn en het is goed voor onze band. Okan beaamt : “Ik geniet echt van de activiteiten met de kinderen die de Papagroep organiseert. Vorig jaar gingen we naar het kindertheater bijvoorbeeld, dat was prachtig. Het zou fijn zijn als meer papa’s de weg vinden, dat maakt het nog leuker en interessanter!

PAPA’S DIE INTERESSE HEBBEN, KUNNEN AANSLUITEN BIJ DE AVONDGROEP OF DE DAGGROEP. ALLE INFO OP 03 236 08 00 OF KOM LANGS : WILLY VANDERSTEENPLEIN 1 2060 ANTWERPEN NOORD

23

24

METEN & LEREN INHOUD HET JACISPUM IN CIJFERS LOREM DOLOR SIC

HET JAC ONTHAALDE CLIENTEN

2728

het totaal aantal clienten van CAW Antwerpen 12% van 78,8% van deze cliënten was meerderjarig.

1001 dossiers werden opgestart de trajecten duurden langer 43,6% van van 3 weken

24%

ONBEKEND

49%

SECUNDAIR BSO

SCHOLINGSGRAAD 15%

HOGER DAN SECUNDAIR

12% LEERCONTRACT/DEELTIJDS ONDERWIJS

ONBEKEND

BUITEN ZORGREGIO’S

BRASSCHAAT

DOMICILIËRING

5% 3% 3%

MORTSEL

2 ZE WORDEN GEMIDDELD 2 KEER IN DE WEEK GECONFRONTEERD MET EEN JONGERE DIE DAK- OF THUISLOOS IS.

236

CONSULTVRAGEN VAN COLLEGA-PROFESSIONELEN BEANTWOORDDEN ZE

787 (ANONIEME) CHATGESPREKKEN VOERDEN ZE

3775

JONGEREN BEREIKTEN ZE IN SCHOLEN, VERENIGINGEN EN ZIEKENHUIZEN IN HET KADER VAN HUN PREVENTIE OPDRACHT

5767

HULPVERLENENDE CONTACTEN MET CLIËNTEN WERDEN GEREGISTREERD. 29% VAN DEZE CONTACTEN HADDEN PLAATS OP EEN WOENSDAG.

18%

10%

SCHILDE

HET JAC BESTAAT UIT 20 MEDEWERKERS

61%

ANTWERPEN DE MEEST BESPROKEN THEMA’S ZIJN : GEZIN EN OPVOEDING INKOMEN EN SCHULDEN HUISVESTING STRESS

10% VAN HET AANTAL OPGESTARTE TRAJECTEN BIJ VDIP ZIJN JONGEREN DIE ZIJN DOORVERWEZEN DOOR HET JAC.

VDIP richt zich tot mensen tussen 16 en 35 jaar met een beginnend psychiatrisch probleem, die veelal zorgmijdend zijn. Ze bevinden zich in een zorgwekkende situatie en er is een risico voor suïcide.

Alle cijfers zijn gebaseerd op 2016

N

COLUMN HET WOORD VAN KOEN

MIJN HOED AF

Het ene cliché doet niet moeilijk.

Sommige mensen zijn ‘de te gulzig Ze heten dan ‘ons Wendy’, Lesley’ wordt gezegdofdoor de De annorexiaen ‘ons kleinste’ Shanaia.. mamma de kwezelaars van de gezondheidsheet ‘die van ons’ of ‘Nancy’.

Die van ons mystiek. ken er zo ‘mijne een: Clarice, boenkt ietsIkteveel tegen lakkere’, mijnruige coiffeuse vroeger.

Een to haar rocker van Roger, die zijn ‘born pronte be wild’ tejuffrouw, los in de héél pollenblond belijdt. en Zeker eerder volslank. zoals een na hectoliters DuvelMet, en wat spuldat door zijn coiffeuse betaamt, opgestoken haar neus.

en wimpers waar geen einde aan

kwam. En was eeninhet Zucht…

Geer kunt welnog bezighet blijven ander aan haarterug waargaan geen einde zo’n crisisopvang, ze toch. aan kwam.

Ik beken, ik ging diete Want die harde bolster heeft eeninveel tijd veel graag de coiffeur. zachte pit. en En hij is denaar absolute hero van Niet dat daten veel hielpEnaan mijn Wendy, Lesley Shanaia. soms gaat voorkomen, maar haar ze gewoon terug omdat haregekroezel lakkere ‘op aan mijn kop het haarwasverlof is naar de tijdens begijnenstraat’.

Meestal sennog deed deugd aan mijn na eenszo’n een vechtpartij met andere getormenteerddie zieltje. mottoliefhebbers er verkeerdelijk van uitgaan dat Japanse motto’s ook motto’s Ze Neen, vond dat mijzijn welstikmachienekes een schattig om op zijn. bazeke, zodat opzichtig een intelte urineren, weet elkemet trotse Norton lectueelLiever boekdatophijmijn tijbezitter. op dieschoot gasten klopt densophet Eenonsboek waarin dan mij, knippen. weet die van dan weer. niet gelezen werd want in de spiegel was veel zien.

Niet En het andere clichémeer wil ookteniet lastig mijnZemeer inzakkende zijn. hetenen danmeer Sara, Veerle, Hilde of rotkop, maarin het ballet Clarice Jan en wonen Mortsel (devan bachelors), en haar wimpers enzovoort.

Boechout (de masters), in Zurenborg of gelijkaardige villawijken.

Verder was ze niet voor schattige bazekes, maar voor den Dylan.

Een oudere schoolkameraad van mij, de James Dean van de parkschool. Hij heeft me leren roken, me geïntroduceerd in het lezen van vuile boekskes, en uitgelegd

Ze hebben het sociaal engagement met hoe een échte kus gedraaid moest de paplepel meegekregen in progressieve worden.

Kortom een hero.

Metof eliteof methodescholen, bij de chiro losse pollen, datopgeleid wel. Het de scouts.

Ze zijn doorwas docenten verschieten toen Clarice jaren later die nog nooit een dakloze heroïnejunk in een het hoer crisisopvangcentrum werd of van dichtbij gezien hebben. binnengebracht door de en Laat staan dat ze verstaan watpolitie het verschil haar als moest isiktussen eensociaal Nortonassistentje en een Honda en opvangen. driehet keer toe,is want waarom dat Tot verschil waard om er ze ging telkens terug naarhouten harenlepel voor op de vuist en naar den Dylan, te gaan. ook daar scheen geen einde

aan te komen.

En doordat ons kleinste, de Lesley en ons Tot ze alvertrok met haarworden, drie zitten Wendy eens opgenomen koters of all places, die somsnaar in dieKortrijk twee werelden tegelijk.

met een nieuwe Dylan. Maar een

veel lievere schreef zeikop Kinderen en sociaal werk, hebeen dat altijd kaartje dat ik nog ergens een moeilijke ethische kwestie heb gevonden. liggen.

Ik tussen ben vandaag toch nog De keuze de benaderingen ‘we maar eens naaraltijd de beschermen’ coiffeur gegaan, moeten het kind en ‘t was absoluut vol‘we mogen het kindnoodzakelijk nooit uit zijn milieu gens mijn rukken’ zie ikeensgezinde al 30 jaar heenkroost. en weerEr was een en nieuwe Clarice, er werd pendelen, soms doorschieten.

gesjauweld, gekletst en gelachen en

ik heb ikgedacht datook kapperszaken Omdat het zelf dus niet goed een onderschat onderdeel vanaf.ons weet doe ik hier gewoon mijn hoed sociaal weefsel Ik doe mijn hoed afzijn. voorDus ons hierbij Wendy, een De eresaluut aan alleDie coiffeuses vanHare de Lesley, Ons Kleinste, Van Ons én wereld.Maar ook voor Sara, Hilde, Veerle Lakkere. en Jan. En aan de Dylans: hou uw pollen

thuis! devolhouden!

Kortrijkzanen: Ge zijt En goedaan volk,

Clarice heeft die coiffure achter de markt. Geniet !

Koen

25

26

KOEKJE BIJ DE KOFFIE HOE HET CAW HET VERSCHIL MAAKT

GEZINSCOACHES 03 OP DE KOFFIE BIJ TINA TEKST EN BEELD: SAAR SERRIEN

Dinsdag13 juni. 9u30. Antwerpen Noord.

Tina opent lachend de deur van haar appartement. Kom binnen. Have a seat. Koffie ?

High five Niet gewoon een koffie maar ééntje met gesuikerde melk en extra gastvrij. Het wordt een combinatie Engels-Nederlands.

Joelle, haar dochtertje van 1 jaar, springt op mijn schoot en terwijl Tina high five roept, gaan de handjes van Joelle vrolijk de lucht in. Haar andere dochters Harmony en Kayla zijn naar school. Al snel zit ik, alsof ik Tina al jaren ken, zoals thuis te tetteren in de wit zwart gestreepte zetel in een salon in 2060.

Tina heeft Nigeriaanse roots en woont sinds 7 jaar in België. Drie maanden geleden is de begeleiding bij Babette (Gezinscoach 03) gestart. Tina is bij de Gezinscoaches 03 terecht gekomen via Karin van Kind en Gezin. “Karin is de beste persoon die ik in België heb leren kennen, ze was als een moeder voor mij. Omdat ze met pensioen ging, heeft ze gezocht naar iemand die me verder kan ondersteunen. She looked for somebody as lovely as she is to replace her.”

Tina vist een doos uit de hoek. Die zit vol papieren. “Ik keek er niet meer naar maar heb ze terug gesorteerd met Babette.”

Babette helpt haar met verschillende dingen. Papieren, werk zoeken, emoties, de kinderen. De Gezinscoaches 03 begeleiden ouders met jonge kinderen vanuit een generalistische benadering: samen met het gezin zetten ze alle hulpvragen op een rijtje en stemmen de betrokken diensten op elkaar af.

“Af en toe heb ik iemand nodig die me rustig maakt. Ik had ooit een vroedvrouw die me op alles voorbereidde, dat was the best deliveroo.”

Feel my pain “Ik heb verschillende hulpverleners gezien en gesproken. Er zijn er vijf die ik onthoud. Babette is er 1van.Waarom ze de vijf beste zijn ? Omdat ze me begrijpen. Als ik huil, huilen ze ook. Ze kennen mij en appreciëren mij, zoals ik ben. En mijn kinderen zoals ze zijn. Ze gaan op weg met me, maar durven af te wijken van het pad. Ze helpen niet alleen als hulpverlener, maar ook als zichzelf. They feel my pain.”

“Af en toe heb ik iemand nodig die me rustig maakt.

Ik had ooit een vroedvrouw die me op alles voorbereidde, dat was the best deliveroo.”

School of life In Nigeria heeft Tina voor juf gestudeerd. Het is haar droom om ooit een school op te starten in België, of een crèche.

Ze helpt graag mensen. “Als mensen om advies vragen en er iets mee doen dan voel ik me goed. Vroeger in Nigeria ging ik werken in de hoofdstad. Dat was 7 uur rijden van de plaats

KOEKJE BIJ DE KOFFIE HOE HET CAW HET VERSCHIL MAAKT

waar mijn familie woonde. Ik had een grote auto, een soort van camion. Elk weekend reed ik over en weer.

Mensen zeggen me vaak dat als ik een boek zou schrijven over mijn leven, het goed zou verkopen. Een boek over de good and the bad things. Want goed en slecht, zo is het leven.“ Fashion cook Als ik vraag naar een passie komt er een naaimachine tevoorschijn. Tina maakt zelf kleding. Voor zichzelf, voor de kinderen en soms voor vrienden.“Vroeger in Nigeria maakte ik kleren voor mijn hond. Als ik dan op straat liep met mijn geklede hond riep iedereen ‘Tina you are crazy’. Dat was zo grappig.”

Elke week doet ze met haar naaimachine vrijwilligerswerk bij Filet Divers. “Het is daar heel fijn, veel verschillende mensen en nationaliteiten.”

“Kom naar buiten met je verhaal. Zwijg niet want dan zal je nooit hulp krijgen.De waarheid vertellen loont.

Het is belangrijk dat we opkomen voor onze rechten als vrouw.“

Tina zoekt iets op op haar telefoon en laat me een foto van Zizi Carpow zien. “Dat is mijn favoriete fashion designer. Ze maakt Westerse kleding met Afrikaanse stoffen.” Tina’s moeder was leerkracht ‘food and nutrition’.“Ik heb als kind alles leren klaarmaken in de keuken. Nu kook ik vooral voor mijn kinderen.”

Het is belangrijk dat we opkomen voor onze rechten als vrouw. Mannen hebben geen recht hun vrouw te misbruiken.

Alleenstaande mama zijn van 3 kinderen is niet gemakkelijk.

Maar vroeger deed ik hetzelfde en was er ruzie. Nu ik bij mijn man weg ben, is er geen ruzie meer. De kinderen zien hun papa om de twee weken. Dat is goed en geeft mij wat rust.”

Speak up Ik ben benieuwd naar wat Tina graag meegeeft aan anderen.

“Ontmoedig degenen die de moed hebben om te praten niet.

Als mensen komen praten, luister dan naar wat ze te zeggen hebben. Ik zou graag aan de zwarte bevolking, en specifiek aan de vrouwen willen zeggen: Kom naar buiten met je verhaal.

Zwijg niet want dan zal je nooit hulp krijgen. De waarheid vertellen loont.

Ik zou nog uren in de zwart wit gestreept zetel kunnen luisteren naar Tina. Zoveel wijsheid, enthousiasme en doorzetting.

Wauw. Als ik doorga steekt Joelle gretig haar handjes uit.

High five ? High Five voor Tina. Of doe maar een High Ten.

27

28

VRAAGETAAN BEKENDE VLAMINGEN GEVEN ZICH BLOOT

ARNOUD RASKIN OPRICHTER VAN MOBILE SCHOOL, EEN ORGANISATIE DIE ZICH WERELDWIJD INZET VOOR STRAATKINDEREN. Wanneer laat je je leiden door je intuïtie?

Eigenlijk heel erg veel. Ik werk en leef redelijk vanuit de buik. Ik heb me professioneel dan ook moeten omringen met mensen die me af en toe verplichten om feitelijke analyses te maken en balans te vinden tussen intuïtie en feitelijkheden.

Waaruit put je troost?

Na een rotdag laat thuiskomen, de kamer van mijn dochtertje binnen gaan en haar zalig zien slapen… Dan wordt alles weer relatief.

Wat is je favoriete geur?

De verfrissende geur net na een stevig zomeronweer.

Noem één ding dat de kwaliteit van je leven zou verbeteren?

Langere dagen.

Wat is je levensmotto?

Blijf dicht bij je persoonlijke essentie en leef nu!

Met wie zou je het liefst eens op café gaan?

Mijn vader, die ik heb moeten afgeven toen ik 12 was.

Wat zou het fantastisch zijn om met hem een pint te gaan pakken en bij te babbelen, raad te vragen.

Welke luxe kun je niet missen ?

Ik heb lang met relatief weinig luxe geleefd in Zuid-Amerika, maar als je mijn motor zou afpakken zou ik toch behoorlijk triestig zijn.

Wat is je slechtste gewoonte?

Cola Zero

Welke levende persoon bewonder je en waarom?

Onze gasten op straat.

Kinderen en jongeren die ondanks hun ongelooflijk moeilijk situatie de moed, creativiteit en energie vinden om ervoor te blijven gaan.

Wat is de belangrijkste les die het leven je heeft geleerd?

Reflecteer over wat je ervan wil maken en ga ervoor, … want voor je het weet is het voorbij.

Over welk onderwerp zou je meer willen weten?

Technologie. Het gaat steeds meer ons leven bepalen en ik besef dat ik buiten mijn rol als eindgebruiker absoluut van niets weet.

Hoe ontspan je je?

Met vrienden op ons terras met een goed Zuid-Amerikaans rummeke of een ritje met de motor.

Welke waarheid had je liever nooit gehoord?

Het feit dat we het klimaat en de wereld echt wel helemaal om zeep aan het helpen zijn. Het is beangstigend.Vooral dat er nog opportunisten rondlopen die het durven te ontkennen.

Met wie zou je willen ruilen voor één dag?

Met een goede muzikant. Ik kan geen noot muziek spelen en ben jaloers op mensen die magie kunnen creëren met een instrument Kijk je vaak achterom?

Weinig! Mij zal je niet snel horen zeggen dat het vroeger allemaal beter was.