WijkraadNoordwest | Utrecht | ontwikkelkoers oudenoord nijenoord

Naar een leefbare en gezonde Oudenoord

www.utrecht.nl

Ontwikkelkoers Oudenoord/Nijenoord 6 juli 2016

Ontwikkelkoers Oudenoord/Nijenoord 6 juli 2016

Colofon Opdrachtgever: Kim de Leeuw, gebiedsmanager Noordwest

Tekst en beeld: Stedenbouw, Ruimtelijke en Economische ontwikkeling Verkeer, Milieu en Mobiliteit

Grafische realisatie: REO / SteM

Bestuurlijke besluitvorming: 21 juni 2016 vastgesteld

4 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

Inhoudsopgave Colofon

4

Aanleiding/urgentie

6

Doel Urgentie

6 6

Inventarisatie

8

Wat er zoal speelt/recente ontwikkelingen

8

Context: As van Berlage

10

Historie Huidige situatie

10 10

Ambitie

12

Gezonde stad Functiemenging/levendige stad Van verkeersontsluitingsweg naar stadsstraat

12 12 12

Richtlijnen

14

Vier richtlijnen voor ruimtelijke ontwikkeling Rust in het straatprofiel Samenhang en rust in het gevelbeeld Interactie tussen gevel en straat Van restruimte naar pocketpark

14 14 18 20 22

Ambitieprofiel

24

Uitwerking / vervolg

24

Uitvoerbaarheid

26

Economisch Investerings Fonds (EIF) Samenhang met bouwplannen

26 26

Participatie

27

Buurtoverleg Pijlsweerd Wijkraadpleging “leefbaar Pijlsweerd Oost in 2025�

Bezoek van de raad aan de wijkraad NoordWest Vervolg

27 27 27

Bijlage 1 Analyse Oudenoord

28

Bijlage 2 Analyse hele As van Berlage

36

Groter geheel

36

Bijlage 3 Beleid

40

Gezonde stad Beleid functiemenging Beleid Verkeer Agenda 22 Bestemmingsplannen Woonbeleid Energiezuinig wonen Bomenbeleid

40 40 40 43 44 44 44 44

27

5

Aanleiding/urgentie Doel De Ontwikkelkoers Oudenoord/Nijenoord geeft een samenhangende ambitie voor de openbare ruimte voor de gehele Oudenoord en het Nijenoord. Met het realiseren van een groene en gezonde straat willen we een bijdrage leveren aan de ambitie “Bouwen aan een gezonde stad”, een belangrijk speerpunt van het college.

De Ontwikkelkoers is gewenst omdat meerdere scholen en kantoorpanden langs de Oudenoord en Nijenoord worden getransformeerd en een woonbestemming krijgen. Hierdoor verandert het karakter van het gebied.

De Ontwikkelkoers beschrijft de samenhangende ambitie om de Oudenoord/Nijenoord in te richten tot een groene en gezonde straat met hoge verblijfs-kwaliteit. Tevens biedt de Ontwikkelkoers een toetsingskader voor de diverse ontwikkelingen en initiatieven.

Urgentie Het opstellen van de Ontwikkelkoers Oudenoord/ Nijenoord is urgent geworden doordat de betekenis van de Oudenoord aan het veranderen is: Er is op de Oudenoord een transformatie gaande van onder meer kantoren en scholen naar woningen.

Het gaat dan om in ieder geval 1200 woningen die gerealiseerd zijn of gerealiseerd gaan worden. Er komen dus veel meer bewoners aan de Oudenoord, die gebruik maken van de straat en meer belang hebben bij de leefbaarheid.

Het mobiliteitsbeleid zoals ingezet met Utrecht Aantrekkelijk en Bereikbaar (UAB) en uitgewerkt in Slimme Routes, Slim Regelen, Slim Bestemmen (SRSRSB) sluit bij de functieverandering aan door te kiezen voor het terugdringen van niet-gebiedseigen verkeer in het gebied. Auto’s zijn, zeker in de centrumgebieden, maar ook in de rest van de stad, steeds vaker te gast en passen zich ook qua rijsnelheid aan, voetgangers en fietsers krijgen juist ruim baan.

6 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

Daarnaast is er een uitdijing van het centrumgebied gaande naar buiten de singels. Dit wordt verwoord in onder meer de Discussienota Binnenstad. Recente ontwikkelingen zijn in overeenstemming hiermee zoals de komst van een Albert Heijn.

Ook in het ambitiedocument Aantrekkelijk en Bereikbaar wordt de Oudenoord benoemd als ‘Poort van de binnenstad’. Dat is een entreegebied waar voetgangers, fietsers en OV-reizigers de binnenstad betreden en waar een grote kwaliteitsslag is te behalen in de openbare ruimte.

Met de herinrichting St. Jacobsstraat wordt een eerste stap gezet om de Poort ‘Kop van Noord’ een betere kwaliteit te geven.

De transformatie van de Oudenoord gebeurt pleksgewijs, maar in dit document bekijken we de Oudenoord/Nijenoord als geheel. Het doel is om de straat en aanliggende bebouwing als geheel meer kwaliteit te geven, want nu is het vooral een verkeersontsluiting en zeker geen prettige straat. De straat sluit direct aan op de binnenstad en is deel van de zogenaamde As van Berlage, een structuurbepalende straat die doorloopt van Ondiep en Zuilen naar Maarssen. Ook daarom verdient de Oudenoord zeker aandacht en een set van ambities om mee te geven aan de afzonderlijke ontwikkelingen.

7

Inventarisatie Wat er zoal speelt/recente ontwikkelingen Er vindt een groot aantal ontwikkelingen plaats langs de Oudenoord: kantoorgebouwen en scholen worden getransformeerd naar woningbouw in verschillende categorieën en voor verschillende doelgroepen.

Hieronder een overzicht:

• • • • • • • • • • • • • •

Uitbreiding Bijenkorf Herinrichting St. Jacobsstraat Knijp Monicabrug/Paardenveld en herinrichting Weerdsingel Oudenoord 2, verbouwing TIO Komst Albert Heijn, gevestigd in oud pakhuis Kaatstraat 1, transformatie van kantoor naar wonen Oudenoord 170-182, transformatie van kantoor naar wonen Oudenoord 275 recent gerealiseerd is In ‘t Noorderlicht met wonen en functies als kapper, fitness en horeca.

Ontwikkeling Zijdebalen, transformatie naar wonen Nijenoord 1, transformatie Hogeschool naar wonen Oudenoord 390, transformatie Utrechtse School naar wonen.

Oudenoord 700, vertrek HU, komst HKU als onderdeel van haar stadscampus-ambitie Nijenoord 2-4, transformatie van kantoor naar wonen Het parkeerterrein aan de Stoomstraat behorende bij het pand op de hoek ertegenover zou op termijn wellicht een andere invulling kunnen krijgen.

Overzicht van transformaties naar wonen, zoals bekend op dit moment van schrijven

locatie

aantal

afmeting

sector

extra functies

Oudenoord 170-182

55

67m2

Vrije huur

-

Oudenoord 275

220

30-70m2

Vrije huur en koop

fitness, kapper, horeca

Zijdebalen

484

65 - >164m2 (fase 1 en 2)

Huur, vrije huur en koop

paviljoen in fase 2

Nijenoord 1

192

15-60m2

Vrije huur

-

Nijenoord 2-4

114

20-75m2

Vrije huur

-

Kaatstraat 1

84

80-130m2

Vrije huur

horeca

Oudenoord 390

63

Vrije huur

-

8 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

Overzicht van wat er op dit moment speelt, inclusief St. Jacobsstraat in de binnenstad.

Nijenoord 1

Nijenoord 2-4

Oudenoord 700

Zijdebalen Oudenoord 390 Oudenoord 275 Stroomstraat

Kaatstraat 1

Oudenoord 170 AH TIO, Oudenoord 2

9

Context: As van Berlage De Oudenoord is onderdeel van een grote structuuras in de wijk Noordwest: de As van Berlage. Deze vormt een verbinding van de binnenstad met de buurten Pijlsweerd, Ondiep, Zuilen en gaat vervolgens naar Maarssen. Naast de verkeersfunctie heeft de weg op delen een zeer kenmerkende boombeplanting.

Historie De as stamt uit het Uitbreidingsplan van Berlage en Holsboer dat zij rond 1924 maakten in opdracht van de gemeente. De as “Vredenburg – Amsterdam” zou de Amsterdamsestraatweg moeten ontlasten. Net als de andere nieuwe wegen in dit plan, zou het profiel 20 of 30 meter breed worden met water- en groenpartijen. Van het gehele Uitbreidingsplan zijn de meeste onderdelen niet uitgevoerd, onder andere vanwege te hoge kosten. Een aantal wegen is echter wel in uitvoering gekomen, waaronder deze uitvalsweg die begint op het Vredenburg en verder loopt via de St. Jacobsstraat en de Oudenoord en Nijenoord, om Ondiep heen loopt en vervolgens door Zuilen (As van Berlage).

Het gedeelte vanaf het Vredenburg en de St. Jacobsstraat is al eind jaren dertig vorige eeuw aangelegd dwars door Wijk C (tegelijk bedoeld als sanering van deze woonbuurt) en heeft vooral een stenig karakter gekregen. Met het aansluitende gedeelte van de Oudenoord wordt vanaf ca 1940 begonnen. Hier lag deels nog een oude waterloop: de Westerstroom met de daaraan gerelateerde bedrijvigheid. De werkzaamheden komen stil te liggen in de oorlog. Na Wo II wordt de weg in dit deel van de stad verder voltooid. De Westerstroom wordt dan ondergronds gelegd (overkluisd) en het vervolg van de Oudenoord en Nijenoord wordt aangelegd. In dit tweede gedeelte van Oudenoord en Nijenoord komt wel de in de plannen beoogde groene middenberm.

Huidige situatie In theorie is de as dus een sterk ruimtelijk element dat de verschillende buurten en bebouwingen aan elkaar verbindt. Als we nu naar de Oudenoord kijken blijkt dat de as niet die sterke ruimtelijke structuur vormt. De as is ter hoogte van de Oudenoord/Nijenoord rommelig en niet uitnodigend, en heeft zeker niet de grandeur zoals de Burgemeester van Tuyllkade die wel heeft.

10 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

Uitsnede van de stad Utrecht met daarin de As van Berlage (zwarte lijn).

U

Uitbreidingsplan Berlage, 1920. In het noordelijk deel van de Ou-

Zicht vanaf de St. Jacobsstraat (toen nog Jacobistraat) naar het noor-

denoord was een breed profiel met water en groen ontworpen.

den in 1939, de voorbereidingen van de doorbraak zijn gaande.

11

Ambitie Gezonde stad

Van verkeersontsluitingsweg naar stadsstraat

Met het realiseren van een groene en gezonde straat willen we een bijdrage leveren aan de ambitie ‘Bouwen aan een gezonde toekomst’, één van de speerpunten van het huidige college. Het gaat dan vooral om de fysieke component hiervan: o.a. het stimuleren van bewegen (wandelen, fietsen), het creëren van meer (aantrekkelijk) groen en het stimuleren van ontmoeten.

Meer mensen zullen dagelijks vanuit hun woning hier de straat op stappen. Dit leidt tot meer betrokkenheid van bewoners. In ieder geval vraagt het om meer aandacht voor de inrichting en de leefbaarheid. Daarbij helpt dat de verkeersdrukte is afgenomen door onder meer de knijp bij de Monicabrug. Van een bovenwijkse verkeersontsluiting, wordt het dan een stadsstraat. Een straat die ingebed is in de binnenstad en de buurten Pijlsweerd en Ondiep. Een straat die niet vooral een barrière is, maar die bijdraagt aan de gezonde stad en de leefkwaliteit van de buurt. Op de Oudenoord ligt de nadruk nu nog teveel op de verkeersfunctie. Hierdoor rijdt hier relatief veel verkeer dat geen bestemming of herkomst heeft in het gebied. Dit is ongewenst, zeker in de A-zone ten zuiden van Noorderlicht. Om de knijpmaatregel op de Weerdsingel W.Z. te versterken, dient de inrichting van Oudenoord hierop te zijn aangepast. Het autoverkeer wordt verleid tot het kiezen van andere routes over verbindingswegen buitenom.

Hiermee ontstaat ook meer ruimte voor fietsers, voetgangers en openbaar vervoer.

Daarnaast blijft de Oudenoord belangrijk voor de snelle busverbindingen (en eventueel op de lange termijn een tram) naar Zuilen, Overvecht en regiogemeenten.

Openbaar vervoer en fiets zijn dé dragers van stedelijke mobiliteit en het terugdringen van de rol van de auto in de openbare ruimte, met name in het centraal stedelijk gebied. OV bereikbaarheid is belangrijk in de verstedelijkingsopgave en het bieden van ruimte voor stedelijke intensivering. Verplaatsen per openbaar vervoer en fiets moet in de stad de meest logische optie zijn; snel, eenvoudig, direct en comfortabel. De ambitie is daarom ook om het openbaar vervoer op de route Oudenoord snel en betrouwbaar te houden, en waar mogelijk verbeteringen door te voeren voor het openbaar vervoer.

De verkeersfunctie van de Oudenoord zal afnemen, de verblijfskwaliteit zal belangrijker worden. Dit vraagt om meer groen en meer aandacht voor voetganger en fietser. De aanpassingen in de inrichting van de Oudenoord leveren een bijdrage aan een gezondere leefomgeving. In het profiel zal in principe geen vrije busbaan worden opgenomen, onder voorwaarde dat de doorstroming van het OV kan worden gegarandeerd.

De Oudenoord en de directe omgeving krijgt steeds meer het karakter van een woongebied. Dit vraagt om een openbare ruimte die daar bij past. O.a. meer aandacht voor de verblijfsfunctie en groen. Tegelijkertijd is door het verkeersbeleid van de gemeente ook de aandacht voor de fietser en voetganger juist op plekken zoals de Oudenoord, zo dicht bij de binnenstad, toegenomen.

Functiemenging/levendige stad De Oudenoord ligt midden in de buurt Pijlsweerd (en de Nijenoord in Ondiep), maar functioneert nauwelijks als onderdeel van de wijk. Dat komt omdat het vooral een brede drukke straat is die een barrière vormt, met daaraan gebouwen met bovenwijkse functies zoals hogescholen en kantoren, die weinig betekenis hebben voor de direct omwonenden.

Het vertrek van diverse scholen en instellingen vraagt om een nieuwe invulling van de gebouwen. Dat is met name wonen en/of kleinschalige dienstverlening en bedrijfjes. We willen hier niet het programma vastleggen, belangrijker is, dat er meer relatie met de wijk, de buurt en de straat wordt gemaakt. Feit is wel, dat er in de nabije toekomst veel meer gewoond zal worden aan de Oudenoord. De tabel op blz. 8 laat een toename zien van ruim 1200 woningen.

De bebouwing aan de Oudenoord zal meer een onderdeel van de wijk Pijlsweerd moeten worden.

Woningbouw in verschillende soorten en een gevarieerde plintinvulling dragen daar aan bij.

12 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

De Oudenoord, waar die nog niet aansluit bij de ambitie.

De Oudenoord, waar de straat al aansluit bij de gezonde en leefbare ambitie.

13

Richtlijnen Vier richtlijnen voor ruimtelijke ontwikkeling Om de straat beter aan te laten sluiten op zijn nieuwe identiteit van stadsstraat gelden de volgende vier richtlijnen bij projecten in de openbare ruimte dan wel de bebouwing. Er zijn meer doelen van de richtlijnen. In het bestuursadvies staat het nu als volgt: “Deze samenhangende set van ambities geeft initiatiefnemers inzicht, het stimuleert initiatiefnemers om hier in hun bouwontwikkelingen bij aan te sluiten en vormt een gemeentelijk toetsingskader”. De vier richtlijnen worden nader toegelicht en uitgewerkt in de volgende hoofdstukken.

• • • •

Rust in het straatprofiel Samenhang en rust in het gevelbeeld Interactie tussen straat en gevel Van restruimte naar pocketpark

• • • • • •

Rust in het straatprofiel Een straat die minder gericht is op veel doorgaand autoverkeer, maar meer op bestemmingsverkeer, langzaam verkeer en verblijf. Een meer heldere en gelijke inrichting van begin tot eind, ruimte voor bomen en beter oversteekbaar.

Nu: De Oudenoord en de Nijenoord hebben samen een lengte van circa 1000 meter. Dat is maar een klein stukje, en toch is daarvan bijna geen enkele meter gelijk aan de andere. De aan- en afwezigheid van busbanen, bomen, reclameborden, parkeren, middenberm, parallelweg, bushaltes; het wisselt elkaar in hoog tempo af.

Bovendien bevat de straat enkele markante bochten, kruisingen en een spoorviaduct. Het straatbeeld wordt vooral gedomineerd door verharding.

Overzicht uitgangspunten straatprofiel

• • • • • • • •

continu profiel van ca. 32 m breed over de hele Oudenoord/Nijenoord 2x1 rijbaan (op wegvaknivo) zijbermen met ruimte voor grote bomen (linde en iep) eventueel een strook (fiets)parkeren gemengd met andere functies, bij voorkeur niet tussen de bomen maar in een eigen strook brede stoep comfortabele fietspaden, vrijliggend of als brede fietsstroken een goede doorstroming van de bus op deze verbindende OV-as, met aandacht voor een goede oversteekbaarheid en prettige sfeer in de straat bushaltes waar mogelijk beter inpassen in het profiel, onderzoeken of er op de rijbaan kan worden gehalteerd en of er bomen kunnen worden doorgeplant op haltes.

14 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

• •

parallelwegen opheffen een middenberm heeft geen prioriteit, maar kan bijdragen aan de oversteekbaarheid kruisingen waar mogelijk simpeler vormgeven conform de Verkeersregelfilosofie, met minder (lange) opstelstroken en eventueel zonder verkeerslichten aanpassen van de straatverlichting op het nieuwe karakter van de straat, dus niet meer de grote verlichting die nu in de middenberm staat. bekijken of de grote reclamezuilen die in de openbare ruimte staan verwijderd kunnen worden.

De juiste balans qua parkeren en waar mogelijk een geleidelijke vermindering van het aantal parkeerplaatsen conform het beleid Nota Stallen en Parkeren. Geclaimde ruimte door parkeren deels inzetten voor kwaliteit openbare ruimte en inrichting afstemmen op voetganger en fietser. goede inpassing en oversteekbaarheid kruisende fietsverbindingen met voldoende maat, t.h.v. onder andere Weerdsingel en Herenweg-Kaatstraat. goed oversteekbaar maken van de as voor voetgangers over gehele lengte door oa onderbrekingen in functiestrook, evt. middenberm en beperkte rijbaanbreedte.

Profiel De Oudenoord heeft overal ca. 32m tot haar beschikking voor het straatprofiel. Het meest heldere en aantrekkelijke deel van de Oudenoord bevindt zich tussen de D. van Mollemstraat en de Oude Pijlsweerdstraat. Daar bestaat de 32m straat uit een stoep, zijberm, fietspad, parkeren en een rijbaan met middenin een middenberm. Hier is dus sprake van 2x1 rijbaan voor de auto.

Dit bovenstaande profiel dient als basis voor de hele Oudenoord/Nijenoord. Daarbij is het streven om meer ruimte te creëren voor de voetganger, de fiets en de zijberm (bomen en fietsparkeren). Dat sluit aan op het beleid van onder meer de binnenstad en Utrecht Aantrekkelijk en Bereikbaar om de Oudenoord te beschouwen als Poort van de Binnenstad. Door ‘de Knijp’, een maatregel vanuit het Actieplan Luchtkwaliteit, is deze ambitie ook realistisch omdat de verwachting is dat het aantal motorvoertuigen afneemt, en daarmee ook het benodigde aantal rijstroken. (Op blz. 25 staat een voorbeelduitwerking van een mogelijk nieuw profiel).

Een nieuwe inrichting van de Oudenoord kan bijdragen aan het goed functiioneren van de knijp.

Aantal rijstroken In de huidige situatie heeft de Oudenoord grotendeels 2x1 rijbaan (parallelwegen niet meegerekend). Ook de aanliggende straten (Omloop, D. van Mollem, Kaatstraat

Intensiteit van motorvoertuigen huidig en de verwachting na de knijp. Hoe meer motorvoertuigen, hoe roder het wegdeel.

id Dav

van

Mol

a Ka

lem id Dav

t st

ra a

van

Mol

t a Ka

lem

t st

ra a

t

Aantal rijbanen en bomen huidig (links) en ambitie (rechts), wellicht mogelijk na de knijp.

2x1 rijbaan

id Dav

van

Mol

lem id Dav

van

Mol

lem

3 rijbanen eenzijdige busbaan

a Ka

5-6 rijbanen

t st

ra a

t Ka

at s

tr a

at

2x1 rijbaan, evt eenzijdige extra busbaan tussen D. van Mollem en Kaatstraat

15

en Weerdsingel) hebben 2x1 rijbaan. Er is een klein stukje ter hoogte van de Otterstraat waar de Oudenoord in totaal 3 rijstroken heeft, 1 de stad in en 2 de stad uit.

Het stuk tegen het centrum aan oogt echter als een grote plak asfalt, dit komt doordat het in feite is ingericht als een groot kruispunt. Hier zijn wel 6 rijstroken naast elkaar. Aangezien door de knijp het aantal motorvoertuigen afneemt is de ambitie om de hele Oudenoord terug te brengen naar 2x1 rijbaan.

Inrichting kruispunten De verwachting is dat ook de kruispunten simpeler ingericht kunnen worden, d.w.z. dat hier in de A-zone uitgangspunt is dat er maar ĂŠĂŠn opstelstrook voor het autoverkeer komt. De gemeentelijke Verkeersregelfilosofie wordt hierbij toegepast. De ruimte die daarmee gewonnen wordt kan toevallen aan het doorzetten van de zijbermen met bomen, meer ruimte voor fietsers en voetgangers en/of functies zoals (fiets)parkeren. In principe worden de verkeerslichten verwijderd, tenzij strikt nodig.

Busbanen en bushaltes Tussen de D. van Mollemstraat en de Kaatstraat ligt een vrijliggende busbaan de stad in. Voor een betere oversteekbaarheid en een betere leefkwaliteit is de ambitie om de hoeveelheid asfalt zoveel mogelijk te beperken, waarbij de doorstroming van het Openbaar Vervoer wordt gewaarborgd. In Slimme Routes, Slim Regelen, Slim Bestemmen is de Oudenoord aangewezen als verbindende OV-as van en naar Utrecht Centraal.

De ambitie is om bij herinrichting de bushaltes beter in te passen. Er zijn op de Oudenoord 3 bushaltes in beide richtingen elk (bushalteparen). Deze bestaan uit een aparte strook voor de bus en een halte/stoep voor de passagiers. Het fietspad slingert hier achterlangs.

Onderzocht wordt of het ook mogelijk is om bij minder autoverkeer de bus te laten halteren op de rijweg.

Fiets en fietsparkeren De fietser fietst nu afwisselend over parallelwegen, fietspaden of fietsstroken op de rijbaan. De ambitie is om aan weerszijden van het profiel een comfortabel fietspad te hebben, vrijliggend of als brede fietsstroken.

Het fietsparkeren kan, indien nodig, plaatsvinden in de parkeerstrook of zijberm, tussen de boomspiegels.

Parkeren De parkeerdruk in het rayon is groot. Uitgangspunt is dan ook dat bij bouwontwikkelingen het parkeren op eigen terrein wordt opgelost. In het profiel van de

16 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

Oudenoord is aan beide zijden langsparkeren gedacht, ook waar dat nu niet het geval is, maar dit zal onderzocht moeten worden als er daadwerkelijk sprake is van herinrichting, in samenhang met alle andere programmatische uitgangspunten en de juiste balans tussen parkeren en andere functies in de openbare ruimte.

Bomen De Oudenoord behoort tot de hoofdbomenstructuur van Utrecht (Bomenbeleid Utrecht, 2009), maar er staan niet veel bomen. De mooiste bomen zijn de iepen die in de zijbermen staan net ten noorden van de D. van Mollemstraat. Voor de hele Oudenoord/Nijenoord is de ambitie om de rij bomen 1e grootte in beide zijbermen door te zetten over de hele lengte van de straat.

Middenberm De middenberm heeft een variabele breedte van 16m bij de Nijenoord, naar 3,5m bij het Noordse Park en vervolgens weer naar 4,7m. Dat is relatief smal, de middenberm van de Croeselaan bijvoorbeeld is 10m breed. Midden onder de middenberm ligt een riolering, die loopt ook door in het midden van de weg daar waar geen middenberm is. In de middenberm staan dan ook geen (grote) bomen. Gezien de beperkte kwaliteit die de middenberm hierdoor toevoegt aan de straat, heeft deze geen prioriteit in een toekomstig profiel (daar waar nu geen middenberm is). Waar nu een middenberm is willen we die aantrekkelijker maken (zie blz. 24). In het zuidelijk deel waar nu geen middenberm is, zetten we in op zijbermen met bomen, meer ruimte voor de voetganger en de fiets. Daardoor ontstaat meer luwe zone en meer veiligheid bij de gevel, wat uitnodigt tot verblijven en spelen, een gezonde stad. Dit sluit tevens aan bij het profiel dat nu in de St. Jacobsstraat gerealiseerd gaat worden.

Hieronder staat een overzicht van het relevante beleid voor deze ontwikkelkoers. Bij elk beleid staat een korte toelichting.

Middenberm en bomen huidig (links) en ambitie (rechts)

Impressie van de nieuwe Jacobsstraat

Fotomontage van een mogelijk toekomstige situatie volgens de ambitie; geen middenberm, ruimte aan de gevelzijden.

17

Samenhang en rust in het gevelbeeld

Markante accenten

Een rustige beleving van het gevelbeeld door meer samenhang in hoogte en rooilijnen, en samenhang tussen locatie en markant accent.

Er zijn drie duidelijke hoogte-accenten langs de straat aanwezig (8-16lagen). Dat zijn In ‘t Noorderlicht, de flat in het Noordse Park en de toren van de hogeschool aan de Nijenoord. Een markant gebouw is vervolgens de voormalige Industrie- en Handelssschool in de as van de David van Mollemstraat. Ook is In ‘t Noorderlicht in de punt van de splitsing Westerdijk-Oudenoord met de ronde glazen hoek zeer markant.

Door de bochten in de straat en de as van de David van Mollemstraat springen enkele zijgevels goed in het oog.

Hiermee dient rekening te worden gehouden in de architectuur. Deze gevels moeten representatief zijn en kwaliteit toevoegen aan de straat.

Nu: De bebouwing langs de Oudenoord/Nijenoord bestaat voornamelijk uit grotere gebouwen of eenheden. De gemiddelde hoogte is 4 lagen, maar de hoogte is nergens gelijk. Ook staat elk gebouw weer wat naar voren of naar achter ten opzichte van de buren. Er is een scala aan expressies zichtbaar: met of zonder toren, met of zonder kap, met of zonder uitkragende laag, met of zonder uitstekende entree, met of zonder voortuinen.

Ook het gevelbeeld draagt bij aan de beleving van een straat. De enorme variatie leidt tot onrust, die er niet aan bijdraagt om een positieve beleving van de straat te creëren.

Naast deze hierboven genoemde accenten is er geen ruimte voor meer verbijzonderingen. Verdere bebouwing dient zich juist te voegen naar een rustig continu gevelbeeld.

Overzicht uitgangspunten gevelbeeld • • • • •

heldere continue rooilijn. met hoogte en dakopbouw aansluiten op omgeving geen extra markante accenten tenzij de locatie daarom vraagt (in zichtlijn van een bocht, in een as). geen balkons en uitkragingen. architectuur mag wel divers.

Rooilijnen Wanneer sprake is van nieuwbouw of sloop/nieuwbouw worden de gebouwen in de continue rooilijn geplaatst.

Verspringingen (nissen, blinde gevels) zoals die er nu zijn, worden voorkomen. Ook elementen als entrees worden opgelost binnen de rooilijn, en steken niet de stoep op. Ook de toegankelijkheid voor mindervaliden wordt binnen de rooilijn opgelost.

De straat krijgt met een continue rooilijn meer dezelfde, heldere breedte en er is minder sprake van allerlei restruimtes. Waar dat niet kan of lukt op een andere manier dan met bebouwing proberen een duidelijke begrenzing van de straat te maken.

Hoogte De bebouwing bestaat gemiddeld uit 4 lagen. Per locatie moet gekeken worden welke hoogte precies passend is (wel of geen kap, wel of geen (terugliggende) extra laag enz) en hoe zoveel mogelijk aan kan worden gesloten bij de omliggende bebouwing.

18 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

Balkons/uitkragingen Alleen in zeer beperkte mate mogelijk (franse balkons).

Bij huidige panden die terugliggen van de wenselijke rooilijn zijn diepere balkons of uitkragingen mogelijk.

Architectuur In de welstandsnota van de gemeente Utrecht (2004) wordt de as Oudenoord Nijenoord aangeduid als “stimulans”. De als “stimulans“ aangeduide gebieden vragen – in het geval van nieuwe ontwikkelingen – vanwege hun bijzondere of markante karakter in het kader van welstand om extra aandacht voor versterking en stimulering van het beeld. Verder zijn er langs de Oudenoord een aantal panden aangeduid als “Behoud” en “Respect”.

Voor het overige is zowel Pijlsweerd als Ondiep grotendeels aangeduid als “Open”.

De structuur van de bebouwing is niet eenduidig, zowel gesloten bouwblokken, half open verkavelingen als beeldbepalende solitaire panden komen voor.

Ook de uitstraling van de bebouwing kent vele variëteiten. Dat is op zichzelf geen probleem, maar het vraagt om enige terughoudendheid in de architectuur zodat de verschillende panden elkaar niet overschreeuwen.

De plekken waar juist wel een markant gebouw hoort, moeten een samenhang hebben met een verdraaiing in de weg of belangrijke zijstraten (zie tek. hiernaast).

Links de gewenste rooilijn ten opzichte van de huidige rooilijnen. Rechts de gewenste accenten: zijgevels (paars), hoogte-accenten (rode ster) en ‘in een as staande gebouwen’ (geel), gestippeld waar verbetering wenselijk is.

Dav

an id v

Mol

lem Dav

Ka

at s

tr a

at

an id v

Mol

lem

a Ka

t st

ra a

t

Entree die de stoep op steekt, waardoor weinig ruimte overblijft voor

Een zijgevel die in het zicht ligt en daarom meer uitstraling zou

de voetganger.

moeten hebben.

19

Interactie tussen gevel en straat

Publieke functies in de plint

Een prettige straat om te zijn doordat er meer ogen op straat zijn en er leven is in de gebouwen.

Als noordelijke uitloper van de binnenstad, en een straat waar aan gewoond, gewerkt en gestudeerd wordt, zou je meer levendigheid in de plint verwachten. De ambitie is om in de plinten functies toe te voegen die bijdragen aan een goede interactie tussen het gebouw en de straat. Wij denken hierbij aan kleinschalige dienstverlening, kleinschalige horeca en bedrijfjes, hoewel de bebouwingstypologie daar niet altijd in meewerkt. Gelukkig zien we het nu al een beetje ontstaan. Voor de Oudenoord is het nu te hoog gegrepen om een doorlopend aantrekkelijke plint te krijgen. Daarom willen we ons vooral focussen op cruciale plekken: bij kruispunten/hoeken en gecombineerd met de daarvoor geschikte bebouwing en functies zoals een koffiecorner in de plint van een appartementencomplex. Het gaat dan met name om functies gericht op publiek uit de omliggende bebouwing en de wijk.

Nu: Aan de Oudenoord en Nijenoord staan veel forse gebouwen met een enkele entree en een (deels) onaantrekkelijk gebruik van de begane grond. Dit is vaak inherent aan de functie van kantoor of school. Het maakt echter dat een groot deel van de gevel relatief gesloten is. Wel zijn er overal ramen aan de straat, maar die zijn niet altijd transparant of beginnen te hoog (boven een souterrain) om goede interactie met de mensen op straat te kunnen hebben.

Wonen in de plint Ook wonen is een functie in de plint. De opgave is dan om niet de bergingen of of fietsenstallingen aan de stoep te situeren maar juist leefruimte met ramen op ooghoogte.

Meer entrees Met name bij een transformatie naar wonen is het goed mogelijk en daarom wenselijk om meer entrees te maken, letterlijk deuren dus, aan de straat. Entrees worden opgelost binnen de rooilijn, inclusief hellingbanen en dergelijke zodat deze niet de stoep opsteken. Wanneer sprake is van een entree voor meerdere woningen zoals bij portieken, dan wordt deze opvallend (zowel overdag als ‘s avonds) vormgegeven.

Overgang privaat-openbaar Er is nu veel variatie in de overgang openbaar-privaat en vaak niet ten gunste van een helder straatprofiel.

De ambitie is een levendige plint direct aan de stoep, niet gehinderd door extra voorruimtes of groentjes. Het groen zit in de zijbermen. Enige vorm van privacy in de overgang privaat-openbaar bevordert wel de woonbeleving, zeker aan een toch wel drukke stadsstraat als de Oudenoord. Zo liggen de entrees van de woningen in de Croeselaan bijvoorbeeld vaak iets terug achter de rooilijn. Een dergelijke mee-ontworpen oplossing, die niet naar buiten steekt, maar achter de rooilijn ligt, is ook mogelijk (en soms al toegepast) in de Oudenoord.

20 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

Samenhang met profiel Doordat we een ander straatprofiel voorstellen met meer ruimte voor de voetganger, fietser en verblijf, kan dit de samenwerking met de plint (en gevel) versterken.

Er is dan bijvoorbeeld meer ruimte voor terrassen en fietsparkeren.

Wonen in de plint, met ramen en voordeur aan de straat. Iets teruggelegen voor de benodigde afstand met de stoep.

Voorbeeld van een plint in de huidige situatie: 1 entree op circa 50m. Ramen zitten te hoog en zijn niet levendig, geen bomen om het beeld te verzachten doordat er door de bushalte geen plek voor is.

Entrees voor portiekwoningen open en licht vormgeven. Publieke functie in de plint in ieder geval op cruciale punten zoals hoeken.

Laan op Zuid, Rotterdam

21

Van restruimte naar pocketpark Leuke, herkenbare plekken maken waar nu restruimtes zijn door toevoegen van onder andere verblijf en groen.

Nu: Restruimtes, verrommelde inrichting, voornamelijk gras en verharding zonder nadere functies.

Nijenoord (1) (nummer verwijst naar kaartbeeld hiernaast)

1

De Nijenoord is op oude foto’s ingericht als een plein, een voorplein bij de kerk die daar ooit stond, met een samenhangende sierbeplanting in de zijbermen en de middenberm. Momenteel is de inrichting een optelsom van allerlei aparte ingrepen. Er staan veel mooie grote bomen, toch is de ruimte niet intiem. Een aangepaste inrichting, gericht op meer menselijke maat en relatie met de bebouwing kan de kwaliteit en sfeer verbeteren. De geplande transformaties bieden kansen om hier afspraken over te maken met de ontwikkelaars.

2

id Dav

van

Mol

lem

3

Ka

4

at s

tr a

at

Middenberm (2) In de noordelijke helft van de Oudenoord en in de Nijenoord heeft de straat een middenberm. De invulling daarvan is gras. Verder staan er enkele kleine bomen, een kunstwerk en reclamezuilen. Bij kruisingen is de middenberm elke keer onderbroken en smaller in verband met opstelstroken. Onder de middenberm ligt een grote riolering. De ambitie is om de kwaliteit van de middenberm te verbeteren. Op vroegere foto’s is te zien dat er sierbeplanting op stond zoals heesters en vaste planten, dat is een mogelijkheid hiertoe.

5

As David van Mollemstraat (Oudenoord 390) (3) In de as van de David van Mollemstraat ligt de voormalige Industrie en Handelsschool (De Utrechtse School).

Daarvoor ligt een enigszins geopende ruimte, waar de weg zich splitst. Door de ruimte zijn de stoepen breed en liggen de zijgevels extra goed in het zicht. Extra aandacht voor de inrichting van de stoepen en het voorterrein en voor het gevelbeeld is hier dus nodig.

Voormalige St. Monicakerk (4) Op de hoek Herenweg-Oudenoord stond ooit een grote kerk. Deze is er inmiddels niet meer, gesloopt in 1977, maar de voorruimte is niet bebouwd. Ook bij een recent transformatieplan is de rooilijn niet opgeschoven. Wenselijk is deze ruimte beter te benutten als pocketpark, gekoppeld aan de aangrenzende bebouwing en kwaliteit

22 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

te geven met een duidelijke begrenzing van het continue straatprofiel.

Monicabrug (5) De Monicabrug is de schakel tussen de St. Jacobsstraat, de Oudenoord en de Weerdsingel. De bebouwing wijkt hier en er is veel verkeersruimte. Juist zo’n knooppunt zou niet alleen een verkeersfunctie (met fietsparkeren, reclame en trafo’s) moeten faciliteren, maar zou ook een aantrekkelijke route de stad in en langs de singel moeten zijn. Dat is ook wat bedoeld wordt met ‘Poort van de Binnenstad’. De ambitie is om de kwaliteit van de afzonderlijke (nieuwe) straatprofielen, ononderbroken door te laten lopen over het kruispunt heen.

1951 Oudenoord zicht op de St. Monicakerk

1953 Nijenoord zicht op de St. Nicolaaskerk

Referentie Pocketpark

Huidig, de kerk is verdwenen, de ruimte heeft geen betekenis meer

Huidig Nijenoord, rommelig en anoniem, een relatie tussen de bebouwing en de openbare ruimte ontbreekt.

Referentie Pocketpark

23

Ambitieprofiel Voor het eerste deel van de Oudenoord, van Monicabrug tot Kaatstraat, is een ambitieprofiel getekend.

Hierbij zijn eerder geformuleerde uitgangspunten toegepast.

Dit resulteert in een profielopbouw met • 2x1 rijbaan, met bij de kruisingen ruimte voor een extra opstelstrook i.p.v. langsparkeren (zie volgende bullet) • een strook (fiets)parkeren gemengd met andere functies, zoals evt. opstelstroken bij de twee kruisingen; niet tussen de bomen maar in een eigen strook • groene zijbermen exclusief voor grote bomen (linde en iep) en straatverlichting; bomen worden zover mogelijk doorgeplant richting kruising.

• comfortabele vrijliggende fietspaden • brede stoepen • voldoende doorstroming voor OV

Er komen dus geen parallelwegen en geen middenberm.

I.v.m. oversteekbaarheid komt er wel evt. een middeneiland bij kruisingen. De rijbaan is voldoende breed voor de bus, maar krijgt zeker geen overmaat. Dit ook i.v.m. goede oversteekbaarheid en prettige sfeer in de straat. De grote reclamezuilen, voor zover aanwezig, worden zoveel mogelijk verwijderd.

Uitwerking / vervolg Dit ambitieprofiel is een ‘richtinggevende’ ambitie.

In de vervolgfase IPvE en FO zal concreter worden onderzocht wat de mogelijkheden zijn tussen bovengrondse wens (bomen) en ondergrondse werkelijkheid (kabels en leidingen, riool, etc.)

Ook zal in het IPVE en FO een nadere verkeerskundige en vervoerskundige uitwerking worden gemaakt.

Hierbij zullen met name de doorstromingsaspecten van de verschillende verkeerssoorten worden bekeken.

Huidige situatie profiel 1 - Oudenoord tussen Monicabrug en Kaatstraat

De Oudenoord: veel rijbanen voor de auto, parallelweg, sporadisch bomen, nauwelijks stoep, lange gesloten gevels.

24 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

Ambitieprofiel 1 - Oudenoord tussen Monicabrug en Kaatstraat

Kijkrichting naar het noorden

Kijkrichting naar het zuiden

De Oudenoord: minder rijbanen ( 2x1). geen parallelwegen, langsparkeren in aparte strook met evt. bij de kruisingen ruimte voor een extra opstelstrook, exclusieve groene zijbermen voor grote bomen (continue bomenrijen), vrijliggende fietspaden en bredere stoepen.

25

Uitvoerbaarheid Economisch Investerings Fonds (EIF) Vanuit het Economisch Investerings Fonds (EIF) is geld gereserveerd voor herinrichting van het eerste deel van de Oudenoord (Monicabrug – Kaatstraat). Hiermee kan dit deel van de Oudenoord worden heringericht in overeenstemming met de veranderende betekenis van de route Daalsetunnel-Weerdsingel–Oudenoord, zoals die is ingezet door het maken van de “knijp” bij de Monicabrug.

Voor het overige deel van de Oudenoord is nog geen budget beschikbaar voor herinrichting. Afhankelijk van beschikbaar budget zal de Oudenoord t.z.t. in delen worden aangepakt.

Samenhang met bouwplannen Zoals beschreven in deze ontwikkelkoers zijn er op veel plaatsen aan de Oudenoord en de Nijenoord bouwinitiatieven. In overleg met de initiatiefnemers van deze bouwplannen wordt bekeken in hoeverre de functieveranderingen ook veranderingen in de aanliggende openbare ruimte vragen. Hierbij wordt ernaar gestreefd om met de initiatiefnemers afspraken te maken over de realisatie waarbij als uitgangspunt geldt dat de omliggende openbare ruimte in samenhang met het bouwplan gerealiseerd wordt.

26 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

Participatie Er is regulier overleg gebruikt om informatie uit de buurt op te halen en naar verwachtingen en wensen te luisteren.

Over deze Ontwikkelkoers is nauw overleg met de wijkraad geweest. Dit heeft onder meer geresulteerd in een wijkraadpleging die zij hebben georganiseerd.

In de enquete wordt geconstateerd dat de betrokkenheid van bewoners groot is. In het vervolg zullen bewoners worden benaderd mee te denken over deelontwikkelingen, zoals de herinrichting van het eerste deel van de Oudenoord.

Bezoek van de raad aan de wijkraad NoordWest Buurtoverleg Pijlsweerd Na het opstellen van een concept is de Ontwikkelkoers besproken in het buurtoverleg Pijlsweerd. Er is constructief gereageerd op het concept Ontwikkelkoers.

Enkele opmerkingen betroffen de samenhang met de omgeving (Kaatstraat, Noordsepark) en er waren vragen over parkeren en materialisering. Meer aandacht werd gevraagd voor kunst in de openbare ruimte.

Tevens is in het Buurtoverleg gevraagd om in aanvulling op deze Ontwikkelkoers voor Oudenoord/Nijenoord een samenhangende Ontwikkelkoers voor Pijlsweerd Oost te maken.

In september is er ook over de Ontwikkelkoers gesproken tijdens een bezoek van de raad aan de wijkraad NoordWest. De volgende aspecten werden aangegeven: • Er wordt veel waarde gehecht aan een goede, veilige oversteekbaarheid van de Oudenoord.

• Jammer dat er niet voor heel Pijlsweerd Oost een visie ligt.

• De (net uitgevoerde) “knijp” levert veel verkeersoverlast op.

• De parkeerdruk wordt ervaren als te hoog.

Vervolg Wijkraadpleging “leefbaar Pijlsweerd Oost in 2025” De wijkraad heeft vervolgens een wijkraadpleging georganiseerd “leefbaar Pijlsweerd Oost in 2025”.

De wijkraadpleging omvat een enquête, het schouwen van straten en een bewonersatelier. De uitkomsten hiervan hebben betrekking op de volgende zaken: • Veel parkeeroverlast • Te weinig groen • Oudenoord ontwikkelt zich tot woonstraat

Na het vaststellen van deze ontwikkelkoers zal een IPvE / FO worden opgesteld voor het zuidelijke deel van de Oudenoord en in aansluiting daarop de Kaatstraat.

De opbrengsten uit de participatie zullen hiervoor worden gebruikt, verder zal de verkeerswerkgroep Pijlsweerd worden betrokken bij het opstellen van het IPvE / FO en zullen bewoners worden gevraagd mee te denken.

De buurtbewoners hebben in de enquete hun mening gegeven over een aantal aspecten die betrekking hebben op de huidige situatie en mogelijke verbeteringen en ontwikkelingen in de buurt.

De bewoners waarderen de veranderingen (transformatie naar meer woningbouw) over het algemeen positief, vergroening en meer ruimte voor voorzieningen zijn wenselijk.

Verkeersveiligheid en de verkeers- en parkeerdruk zijn belangrijke verbeterpunten, ook de openbare ruimte en de uitstraling van het gebied kunnen beter.

De Ontwikkelkoers sluit op grote lijnen aan op de vragen die worden gesteld vanuit de wijkraadpleging: meer aandacht voor groen, een andere verkeersfunctie van de Oudenoord (van verkeersontsluitingsweg naar stadsstraat) en het anders omgaan met plintfuncties.

27

Bijlage 1 Analyse Oudenoord Functies

Oudenoord, functies huidig inclusief Jacobsstraat (opnamemoment begin 2012)

28 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

Schatting van bouwlagen/hoogtes

7

4+sou 10 4 8 7 4 (18m) 2 2 5 (17m) terug 6

3+kap

3+kap

3 terug 4 3+sou terug 4

3+kap

2

3+sou +kap

3+sou 4

2+kap

3

17 (54m) 5 (16m)

1+kap

5, terug 6en 7 6 (19m) 5 6

5 4 3+kap 4

2 1+kap 5 2+kap

Inschatting op basis van foto’s van bebouwinghoogte (zwart=woningen, rood=kantoor/school). Er is een zonering te maken in 3 delen: gemiddeld hoger-gemiddeld 3a4 lagen-gemiddeld hoger

29

Veelheid aan ‘accenten’

id Dav

van

Mol

lem

Ka

at s

tr a

at

Oudenoord, overzicht van een veelheid aan entrees (oranje), groene overgangen en reclamezuilen (rood)

30 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

Indeling in profielen huidige situatie

Profiel 4

Profiel 3 (a, b en c)

id Dav

van

Mol

lem

Profiel 2 Ka

at s

tr a

at

Profiel 1

Vier verschillende profielen, waarbij eigenlijk alleen het gestippelde deel goed en continu is.

31

Profiel 1, huidige situatie

Profiel bij de Weerdsingel kijkrichting naar het noorden

Profiel Oudenoord tussen Monicabrug en Kaatstraat kijkrichting naar het zuiden

32 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

Profiel 2, huidige situatie

smalste stuk is 40m

Profiel ten noorden van de Kaatstraat kijkrichting naar het noorden

kijkrichting naar het noorden

33

Profiel 3, huidige situatie

Profiel ten noorden van de D. van Mollemstraat kijkrichting naar het noorden

kijkrichting naar het noorden

34 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

Profiel 4, huidige situatie

Profiel Nijenoord kijkrichting naar het noorden

kijkrichting naar het noorden

35

Bijlage 2 Analyse hele As van Berlage Groter geheel Oudenoord maakt deel uit van een groter geheel dat ook de Stemvork in Ondiep en de As van Berlage in Zuilen omvat.

is nog onderwerp van discussie. Dit is ook opgenomen in de visie As van Berlage die is vastgesteld in 2002.

De stemvork kent ook kenmerkende boombeplanting van de eerste grootte. Hier is echter geen middenberm.

Functies Direct na de Jacobsstraat in de binnenstad zet de functiemenging zich door langs de Oudenoord. Met name onderwijs en kantoor zijn momenteel goed vertegenwoordigd. In Ondiep en Zuilen is veel minder sprake van doorlopende functiemenging.

Bomen

Profielen Op een volgende bladzijde zijn de diverse kenmerkende profielen van de stemvork en de As van Berlage weergegeven. Profiel D is met de kleine bomen duidelijk een uitzondering. Er zijn reeds diverse (groen)plannen die een boombeplanting van de 1e grootte voorstellen zoals Groendiep.

J.M. DE MUINCK KEIZERLAAN

De As van Berlage en de stemvork hebben grotendeels kenmerkende boombeplanting. Deze bestaat bij de Van Tuyllkade uit twee rijen grote iepen in een brede middenberm, geflankeerd door esdoorns. Richting Maarssen is dit profiel verdwenen, maar de bedoeling is om in ieder gevel tot het einde van de bebouwing de middenberm weer terug te brengen. De boomsoort die daarbij hoort

Op de Oudenoord is nauwelijks sprake van een kenmerkende boombeplanting. Er staan wel wat bomen, maar ze vormen geen structuur samen.

BURGEMEESTER NORBRUISLAAN PRINS BERNHARDLAAN

36 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

B U R G E M E E S T E R VA N T U Y L L K A D E

MARNIXLAAN

AR VA N CH

TRO ISE

OM

LO

OP

LA AN

NE

KA

DE NIJ EN

OO RD

OU

MO

ND

KA

DE

NO

OR

D

AAT

N EG

OR

DE

AH OR

VA

O NH

NS TR

VA

J

O ST

RA

AT

MARNIXLAAN

HAM K ADE R OYAARD S VAN DEN

FUNCTIES On der wi js H o rec a Win k els Ke r k D i en s t ver len i ng K anto or

Het grotere geheel, functies

37

Het grotere geheel, profielen

38 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

Het grotere geheel, links boomsoorten, rechts standplaats van de boombeplanting (in gras danwel in verharding)

39

Bijlage 3 Beleid Gezonde stad Utrecht groeit de komende decennia naar 400.000 inwoners. Dat betekent een groei van circa 70.000 inwoners en een ontwikkelingsopgave bijna net zo groot als Leidsche Rijn, binnenstedelijk op te lossen.

Utrecht is daarmee één van de snelst groeiende steden van Nederland in één van de meest competitieve regio’s van Europa. De uitdaging voor Utrecht is om te groeien en tegelijkertijd de leefkwaliteit te behouden en te versterken: gezonde duurzame verstedelijking.

Utrecht ziet gezond stedelijk leven als motor voor duurzaam ontwikkelen. Daar profiteren de Utrechters van, nu en in de toekomst. Ook willen we een voorbeeld in Europa en de rest van de wereld.

Het actieplan Duurzame en Gezonde verstedelijking richt zich op het realiseren van de volgende doelen: • Ambitie van duurzame en gezonde verstedelijking • Transparantie over bijdragen huidige pannen en projecten aan de ambitie • Koersen op gedeelde ambitie met belangrijke stakeholders in de stad en regio • Onderzoeksagenda met kennisinstellingen en overheden gericht op de ambitie duurzame en gezonde verstedelijking • Verankering van duurzame en gezonde verstedelijking.

Beleid functiemenging Functies die passend zijn in de Oudenoord conform het gemeentelijk beleid zijn: • Ambacht en nijverheid: reparatiebedrijven, ateliers etc.

• Dienstverlening • Werkateliers/woon-werk • Maatschappelijke voorzieningen • Sport (bijv. fitness) • Horeca categorie C, D (conform horecabeleid, profiel 9: stedelijke radialen en poortgebieden) • Hotel (conform hotelbeleid)

In de economische Agenda Utrecht 2012-2018 zijn de economische speerpunten benoemd waar de gemeente zich de komende jaren met het economisch beleid van de stad op richt. Een van de speerpunten betreft ‘werken in de wijk’. Functiemenging is hier een belangrijke doelstelling, zonder dat dit ten koste gaat van de leefbaarheid en/of het woongenot (notitie vitale stadswijken, functiemenging in woonwijken, 2013). Naast de werkgelegenheid en mogelijkheden voor ondernemerschap dicht bij huis, zorgt dit voor levendigheid, sociale ontmoetingen en voorzieningen in de wijk. Functiemenging is het mengen van woonfuncties met kleinschalige economische en nieteconomische functies.

Gezien de functie die de Oudenoord heeft als poort van de binnenstad, biedt deze locatie kansen voor functiemenging. Echter de moeizame verhuur van commerciële ruimten elders in de stad laten zien dat het belangrijk is flexibiliteit in te bouwen in zowel het ontwerp van het gebouw als in het bestemmingsplan.

Afhankelijk van het de marktvraag moeten in de plint van het gebouw ook woningen gerealiseerd kunnen worden. De huurprijs en de flexibiliteit (korte huurtermijn en eenvoudig in grootte aanpasbaar) zijn hier natuurlijk ook van belang. Nieuwe detailhandel wordt hier expliciet uitgesloten.

Beleid Verkeer Utrecht Aantrekkelijk en Bereikbaar Met dit ambitiedocument koerst de gemeente aan op een duurzaam bereikbare en aantrekkelijke stad. De ambities voor een aantrekkelijke en bereikbare stad zijn neergelegd in zeven beleidsprincipes. De Oudenoord is benoemd als zogenaamde Poort van de Binnenstad, entreegebied waar voetgangers, fietsers en OV-reizigers de binnenstad betreden en waar een grote kwaliteitsslag is te behalen in de openbare ruimte.

Slimme Routes, Slim Regelen, Slim bestemmen (concept) Utrecht groeit sterk. Om een gezonde doorgroei van de stad mogelijk te maken, is een nieuwe balans nodig tussen de toenemende mobiliteitsvraag en de schaarse ruimte van de stad. Slimme Routes, Slim Regelen, Slim Bestemmen (SRSRSB) beschrijft hoe een samenhangende aanpak van de mobiliteitsnetwerken bijdraagt aan een hoogwaardige en gezonde stad waarin economische

40 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

Hieronder staat de bladzijde uit het ambitiedocument Aantrekkelijk en Bereikbaar met een wensbeeld voor de inrichting van de Oudenoord. (De tram die erin verbeeld is, is een eventueel toekomstbeeld, zie dit document blz. 40, Beleid)

AB U it u e d j i z d a Bl

Figuur uit de Discussienota Binnenstad die de uitdijing van het centrumgebied naar buiten de singels laat zien. Het paarse deelgebied omsluit een deel van de Oudenoord (zwarte lijn).

deelgebieden

41

vitaliteit, toeristische aantrekkingskracht, culturele vitaliteit en leefbaarheid in wijken en buurten met elkaar verbonden zijn. Hierom is ervoor gekozen dat voetgangers en fietsers ruim baan krijgen. Auto’s zijn zeker in de centrumgebieden maar ook in de rest van de stad steeds vaker te gast en past zich ook qua rijsnelheid aan.

In SRSRSB wordt een onderscheid gemaakt tussen de A-, B- en C-zones. De Oudenoord ligt in de A- en B-zone. De grens ligt daarbij bij het Noorderlicht. De C-zone wordt in deze bijlage niet toegelicht.

Oplossingen per zone In zone A is de verkeersruimte schaars en is verblijfskwaliteit van het grootste belang.

• Fietser en vooral voetganger zijn hoofdgebruiker en krijgen de prioriteit.

• Hoogwaardig openbaar vervoer krijgt prioriteit bij kruisend verkeer.

• In zone A rijdt alleen autoverkeer en distributieverkeer met een eindbestemming in deze zone (te gast). Het maakt gebruik van aangewezen routes, afleverpunten en parkeervoorzieningen.

• De inrichting van de openbare ruimte moet zo helder zijn dat het verkeer zichzelf regelt en verkeerslichten nauwelijks nodig zijn.

B A A

C B

Figuur uit “Slimme Routes, Slim Regelen, Slim Bestemmen”

42 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

De B-zone is ruimer ingericht dan de A-zone, maar ook hier is de ruimte schaars. De balans tussen verkeersstromen en de ruimte wordt hersteld, met meer ruimte voor voetgangers, fietsers en verblijfsfuncties.

• De doorstroming van doorgaande openbaar vervoercorridors zoals de Oudenoord moet worden geborgd maar hoeft geen vrijliggende infrastructuur te hebben als het op de rijbaan voor overig verkeer voldoende doorstroomt.

• Er is geen ruimte voor autoverkeer zonder herkomst of bestemming in omliggende wijken.

• De inrichting van de openbare ruimte moet zo helder zijn, dat het verkeer zichzelf zo veel mogelijk regelt en verkeerslichten beperkt nodig zijn.

• De Oudenoord heeft de functie van stedelijke verbindingsweg vanaf de David van Mollemstraat tot aan het begin van de A-zone bij Noorderlicht. (zie SRSRSB voor meer info) • Voor de fietser is de gehele route Nijenoord-Oudenoord een hoofdfietsroute met de daarbij horende eisen qua comfort en maatvoering.. De kruisende Weerdsingel, David van Mollemstraat en de Tichelaarslaan (net ten noorden van het spoor) zijn zgn. doorfietsroutes.

Voor de voetganger is de Oudenoord tot aan het Noorderlicht onderdeel van het voetgangersnetwerk, als poort tot de Binnenstad. We willen hier meer ruimte voor de voetganger, het gebruik stimuleren en het veiliger maken voor voetgangers. De Oudenoord dient een goed oversteekbare stadsstraat met een aantrekkelijk centrumklimaat te worden. De routes naar de bushaltes en Zijdebalen worden verbeterd. Belangrijk: het verbeteren van de looproute van/naar de Binnenstad via de Monicabrug. Deze brug dient te verbeteren voor voetgangers.

autoverkeer wordt toegelaten op de Weerdsingel.

Daardoor wordt het ook minder druk op het zuidelijkste stuk van de Oudenoord.

Hoogwaardige OV-verbinding

Uitgangspunten verkeersregeling De verkeersregelfilosofie sluit aan op de principes van de SRSRSB. De kruisingen Oudenoord/Kaatstraat en Oudenoord/Weerdsingel liggen in de A-zone.

In de A-zone komen in principe geen verkeerslichten bij herinrichting, tenzij strikt nodig. Bij kruispunten met verkeerslichten één opstelstrook voor het autoverkeer vanwege de schaarse ruimte. Doorstroming van voetganger, fietser en openbaar vervoer staat voorop.

De kruising Oudenoord/David van Mollemstraat ligt in de B-zone. In de B-zone is een afname van verkeerslichten door herinrichting. Bij kruispunten met verkeerslichten maximaal twee opstelstroken in totaal voor het autoverkeer, om voldoende verblijfsruimte te creëren rondom kruispunten.

Uitgangspunten Parkeren Het college stelt dat het beleid voor het stallen van fietsen en parkeren van auto’s een onmisbaar instrument is om de leefbaarheid van de wijken te verbeteren en een kwaliteitsslag in de openbare ruimte te maken. Om de inrichting beter af te stemmen op de voetganger en de fietser zetten we in op een geleidelijke vermindering van het aantal parkeerplaatsen op straat, zo ook langs de Oudenoord.

Voor het plaatsen van fietsklemmen, fietstrommels, groen en speelplekken kan maximaal 2% van de parkeerplaatsen worden ingezet. Ook kan een gedeelte van 60 parkeerplekken zonder financiële compensatie worden opgeheven.

Luchtkwaliteit: ‘knijp Monicabrug’ Vanuit het Actieplan Luchtkwaliteit (2009) zijn maatregelen genomen om de luchtkwaliteit in Utrecht te verbeteren. Een daarvan is het terugdringen van de hoeveelheid autoverkeer op de Weerdsingel W.Z., tussen Amsterdamsestraatweg en Monicabrug. Dat is begin 2015 gebeurd door middel van de zogenaamde ‘knijp’, wat betekent dat er middels het afstellen van de verkeerslichten, alleen de gewenste hoeveelheid

In het streefbeeld van de BRU voor 2030 is de aanleg van een tram naar Overvecht opgenomen. Er is hier verder nog weinig over bekend. Indien in de toekomst inderdaad concrete plannen ontstaan voor vertramming, gaan wij ervan uit dat dat consequenties zal hebben voor het hele profiel van de Oudenoord, dat wil zeggen dat een herinrichting van gevel tot gevel dan waarschijnlijk aan de orde zal zijn. Wij kunnen en hoeven er daarom in dit document geen rekening mee te houden.

Wel is in de tussentijd de busverbinding tussen binnenstad en Overvecht versneld. De buslijnen over o.a. de Oudenoord dienden sneller en betrouwbaarder te gaan rijden. Met de herinrichting van de Jacobsstraat en de invoering van de Knijp, is de verwachting dat de situatie voor de bus is verbeterd. Ook het vertrek van de hogeschool aan de Nijenoord zal betekenen dat de haltes daar minder druk zijn wat tijdwinst oplevert. Na invoering van de knijp en monitoring van de gevolgen, zal bekeken moeten worden wat de gevolgen zijn voor de bus en of er nog verbeteringen nodig zijn. E.e.a. kan input zijn voor de nieuwe inrichting van de Oudenoord.

Agenda 22 De gemeente Utrecht heeft in 2007 besloten Agenda 22 te hanteren. Deze methodiek is een opdracht van de Verenigde Naties aan overheden en gaat ervan uit dat mensen met een beperking recht hebben om deel te nemen aan de samenleving. Voor ons als gemeente houdt dat in dat wij bij alles wat wij doen voorkómen dat mensen met een beperking (onbedoeld) worden uitgesloten. Voor deze ontwikkelkoers Oudenoord/ Nijenoord zijn de volgende domeinen van Agenda 22 van belang: De openbare ruimte en gebouwen moeten bereikbaar zijn ook voor mensen met een rolstoel of scootmobiel, een visuele, auditieve of verstandelijke beperking.

Voor de openbare ruimte gelden de richtlijnen uit ‘’Voetpaden voor iedereen” (http://www.batutrecht.nl/ download/Voetpaden%20voor%20iedereen.pdf) Voor gebouwen geldt het Bouwbesluit en aanvullend hierop vraagt de gemeente bij initiatiefnemers extra aandacht voor de toegankelijkheid aan de voorkant van woningen (commissiebrief december 2014).

43

Bestemmingsplannen

Energiezuinig wonen

De Oudenoord is bestemd volgens de Beheersverordening Pijlsweerd, Tuinwijk, Tuindorp Oost e.o. (4december2014); Nijenoord valt in Bestemmingsplan Ondiep (25maart2009). Daarnaast zijn enkele terreinen apart bestemd (Oudenoord 275, de parkeerplaats Stroomstraat (bestemming wonen-uit te werken) en Oudenoord 170)

Het collegeprogramma vraagt nadrukkelijk aandacht voor energiezuinige kwalitatief goede woningen met lage woonlasten, met nul op de meter als einddoel.

In de beheersverordening is grotendeels de bestaande situatie vastgelegd. Vanwege de wetgeving op het gebied van verkeerslawaai is verhoging van de woonbebouwing niet mogelijk gemaakt.

Er is een grote mate aan functiemogelijkheden overgenomen uit het voormalige bestemmingsplan, met steeds de mogelijkheid om de functie weer terug te wijzigen naar wonen.

De middenberm en het groen tegenover Oudenoord 170 zijn bestemd als structureel groen. Hier mogen geen rijwegen en parkeerplaatsen gerealiseerd worden.

Bij nieuwbouw dient minimaal aan het bouwbesluit te worden voldaan; voor transformaties binnen bestaande bouw willen we duidelijkheid over het energielabel voor huurders of kopers.

Als gemeente willen we initiatiefnemers ondersteunen bij het realiseren van voor hogere energieprestaties.

Zolang aan de randvoorwaarden van Utrechtse Energie!regelingen wordt voldaan en het budget toereikend is, zijn er onder meer de volgende mogelijkheden: voor meer-investeringen boven het Bouwbesluitvereiste een beroep gedaan worden op een lening of garantiestelling uit het Energiefonds; het opstellen van een business case hiervoor worden ondersteund vanuit de stimuleringsregeling De Utrechtse Energie!Impuls;

Bomenbeleid Woonbeleid Speerpunten uit het woonbeleid en het huidige coalitieakkoord zijn het vergroten van het aantal zelfstandige studentenappartementen en van het aanbod middeldure huur (710-900euro). De doelgroep daarvoor is met name starters maar ook ouderen die liever huren.

Geschikte locaties zijn met name de binnenstedelijke of locaties dichtbij voorzieningen en het OV.

44 Naar een leefbare en gezonde Oudenoord, 21 juni 2016

De Oudenoord/Nijenoord is onderdeel van de hoofdbomenstructuur van Utrecht (Bomenbeleid Utrecht, 2009). Het is daarmee de bedoeling dat hier een continue bomenstructuur behouden blijft/tot stand komt.

www.utrecht.nl

Bezoekadres Stadsplateau 1, 3533 JE Utrecht Postadres Postbus 8406, 3503 RK Utrecht Telefoon 030 - 286 00 00 Fax 030 286 0235 Mail stedenbouw@utrecht.nl