WHFirst Magazine 1ο τεύχος

Η W O M E N ΄ S H E A LT H F I R S T Σ Υ Σ Τ Ή Ν Ε ΤΑ Ι

magazine

ΤΕΥΧΟΣ #01

Editorial Η WOMEN΄S HEALTH FIRST

συστήνεται

Communities,countries,and ulimately the world, are only as strong as the health of their women (M. Obama)

Τι είναι η Women’s Health First (WHF) Η Women’s Health First (WHF) είναι μία επιστημονική εταιρεία των Γυναικών Γυναικολόγων της Ελλάδας με κοινωνικό χαρακτήρα, για τη γυναικεία υγεία και την ίδια τη γυναίκα ασθενή. Στην πρωτοβουλία αυτή συμμετέχουν όμως άνδρες και γυναίκες όλων των ειδικοτήτων της ιατρικής, καθώς και άλλοι επαγγελματίες υγείας, που ασχολούνται με όλο το εύρος της γυναικείας υγείας.

Η πρωτοβουλία WHF απευθύνεται στα κορίτσια και τις γυναίκες όλων των ηλικιών, οι οποίες αποτελούν και το λόγο δημιουργίας αυτής της πρωτοβουλίας. Η WHF ιδρύθηκε ως Αστική Μη Κερδοσκοπική εταιρία, στις 8 Μαρτίου του 2023 από μία ιδρυτική ομάδα επτά γυναικών γυναικολόγων, έχοντας την υποστήριξη πολλών συναδέλφων γυναικών γυναικολόγων και ενός Consultant Board από διακεκριμένες γυναίκες επιστήμονες διαφορετικών ειδικοτήτων. Η WHF καλύπτει ένα ακάλυπτο κενό Είναι γεγονός ότι σήμερα η θέση της γυναίκας στην κοινωνία και την εργασία, έχει βελτιωθεί σημαντικά, υποστηριζόμενη και από αρκετές πρωτοβουλίες ενδυνάμωσής της. Οι πολύ σημαντικές αυτές πρωτοβουλίες έχουν κυρίως ως στόχο να τη θωρακίσουν και να τη στηρίξουν απέναντι στην έμφυλη βία και να την στηρίξουν στην εργασία, την ηγεσία και το επιχειρείν. Ώστόσο δεν υπάρχουν πρωτοβουλίες, που να ενδυναμώνουν τη σύγχρονη γυναίκα σε θέματα γυναικείας υγείας, η οποία όμως υφίσταται σημαντικές πιέσεις δημιουργώντας νέα ερωτήματα, νέες ανάγκες και νέες προκλήσεις.

Σήμερα παρουσιάζουμε το πρώτο τεύχος του νέου περιοδικού WHF το οποίο αποτελεί έναν από τους τρόπους επικοινωνίας και εκπαίδευσης του γυναικείου κοινού. Το WHF θα φιλοξενεί αρθρογραφία όλων των Γυναικολόγων και Επαγγελματιών Υγείας που έχουν ως στόχο την ενδυνάμωση των γυναικών, όπως και τοποθετήσεις και προσωπικές εμπειρίες γυναικών που αποτελούν τα μέλη της WHF.

magazine

magazine

Παράλληλα υπάρχουν ακόμη και σήμερα αφώτιστες πλευρές, όπως και ανισότητες στην γυναικεία υγεία, από την έρευνα έως την κλινική πράξη. Οι Γυναίκες Γυναικολόγοι «διαγνώσαμε» αυτή την ανάγκη, να δημιουργήσουμε έναν επίσημο επιστημονικό φορέα, που θα καλύψει το κενό της ενδυνάμωσης σε θέματα γυναικείας υγείας. Το κάθε κορίτσι, η κάθε γυναίκα θα κληθεί αρκετές φορές να πάρει αποφάσεις σε συνεργασία με την/τον γυναικολόγο της για θέματα που ξεπερνούν την πρόληψη ή μια γυναικολογική πάθηση. Για αυτό χρειαζόμαστε μια καλά ενημερωμένη και ενδυναμωμένη γυναίκα, η οποία θα είναι εκπαιδευμένη για τη Γυναικεία Υγεία από μικρή ηλι-

κία, έτσι ώστε να μπορεί να κρίνει σωστά και να λαμβάνει κατόπιν της συμβουλευτικής, σωστές αποφάσεις σε κάθε φάση της ζωής της για την υγεία της. Μαζί με αυτή την ενδυναμωμένη γυναίκα, θέλουμε να φωτίσουμε όλες τις πλευρές της Γυναικείας υγείας και να αναδείξουμε τις δυνατότητες της επιστήμης στα σύγχρονα ερωτήματα. Επιθυμούμε να μετατρέψουμε τους περιορισμούς της γυναικείας φύσης σε λύσεις. Πολύ σημαντικός στόχος της WHF είναι και η ενδυνάμωση της σύγχρονης μητέρας και της σύγχρονης οικογένειας που αποτελεί και μία σημαντική πρόκληση της χώρας μας με τους υφιστάμενους δείκτες υπογεννητικότητας. Ο τρόπος που θα εργαστεί ή WHF είναι συλλογικός και διαδραστικός. Στόχος της WHF είναι η διάδραση με το γυναικείο κοινό. Μέλημά μας είναι οι προκλήσεις της υγείας να αναδειχθούν μέσα από τις ίδιες τις γυναίκες, ώστε να γίνουν κοινωνοί και συνοδοιπόροι αυτής της πρωτοβουλίας. Το σχέδiο δράσης της WHF θα βασισθεί σε τρεις πυλώνες, τον εκπαιδευτικό, επιστημονικό και στρατηγικό πυλώνα, που περιλαμβάνουν εκπαιδευτικές επιστημονικές και κοινωνικές δράσεις. Απώτερος στόχος η διαμόρφωση προτάσεων προς τους φορείς υγείας για τη βελτίωση της υγείας των γυναικών. Η πρωτοβουλία ξεκίνησε από τις γυναίκες γυναικολόγους, που οσμίστηκαν και αποφάσισαν να υλοποιήσουν μία τέτοια κοινωνική δράση. Στόχος όμως της WHF είναι να εμπλέξει όλους τους συναδέλφους, καθώς η γυναικεία υγεία μας αφορά όλους. Εμείς οι γυναικολόγοι οφείλουμε και μπορούμε να προσφέρουμε στην κοινωνία μία καλύτερη Γυναικεία Υγεία! Τσιαούση Ιωάννα, MD, MSc, MBA, PhDc Μαιευτήρας-Γυναικολόγος

3

ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ

ΙΔΡΥΤΙΚΉ ΟΜΆΔΑ Τσιαούση Ιωάννα, MD, MSc, MBA, PhDc Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Παπακωνσταντίνου Αικατερίνη, MD, MSc, PhD Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Δεληβελιώτου Αικατερίνη, MD, MSc, PhDc, IFEPAG Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Χαλκιά Νεκταρία, ΜD Μαιευτήρας Γυναικολόγος Παπαγιάννη Βασιλική, MD, PhD Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Τσέτσα Παρασκευή, MD, PhD Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Καραβιδά Αικατερίνη, MD Μαιευτήρας-Γυναικολόγος ΣΧΕΔΙΑΣΜΌΣ - ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ ΈΚΔΟΣΗΣ

info@ardidesign.gr

© WHF Τo περιοδικό δεν παρέχει ιατρικές υπηρεσίες ή ιατρικές συμβουλές και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τον προσωπικό σας ιατρό και την επίσκεψή σας σε αυτόν. Τυχόν πληροφορίες ή ενημερώσεις που παρέχονται από το περιοδικό δεν εκφράζουν παρά μόνο την προσωπική άποψη των συγγραφέων και δεν αποτελούν ιατρική γνωμάτευση.

4

32

contents 2-3

ditorial E Η Women΄s Health First συστήνεται

6-9

Tα νέα μας

10-11 Περιορισμός πρόσβασης του γυναικείου πληθυσμού 13-15

35

22

Γυναίκες υπό πίεση Στρες & γυναικεία υγεία

16-17 Υποεκτιμημένες ανάγκες γυναικείας υγείας 18-20

Μαρία Καλαποθάκη (1859-1941)

22-25

εμμηνόπαυση Η στις ειδήσεις των 9

26-29 ΗPV. Πόλεμος και ειρήνη με τον σιωπηλό εχθρό 30-31 Τα όρια της αναπαραγωγικής ηλικίας της γυναίκας διευρύνονται 32-33

ενδυνάμωση της Η σύγχρονης μητέρας σήμερα

35-37 Πρόωρη σεξουαλικοποίηση των κοριτσιών 38-41 Ιδρυτική Ομάδα

5

ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ

30.10.2023

H Womens Health First στην πρεμιέρα του «For Women» με την Αγγελική Τουμπανάκη στο θέατρο Πορεία Η WHF προσκεκλημμένη στην πρεμιέρα της παράστασης «For Women» με πρωταγωνίστρια επί σκηνής, την υπέρ ταλαντούχα βοκαλίστρια και ερευνήτρια Αγγελική Τουμπανάκη, που μαζί με μία ομάδα εκλεκτών μουσικών έδωσαν πραγματικά τον καλύτερο τους εαυτό και ξεδίπλωσαν το ερμηνευτικό ταλέντο τους σε μία παράσταση σταθμό αφιερωμένη στην ΓΥΝΑΙΚΑ! Η Women’s Health First , που έχει σαν στόχο και όραμα την ενδυνάμωση των γυναικών σε θέματα Υγείας τόσο Σωματικής όσο και Πνευματικής αλλά και Ψυχικής, συμμετάσχοντας

6

ως θεατής στην μαγική αυτή παράσταση στο δυναμικό αυτό project, έλαβε ερεθίσματα αλλά και κοινωνικά μηνύματα που αφορούν στην Γυ-

Στην γυναίκα Σύμβολο όλων των Εποχών, στη γυναίκα που γελάει, που πονάει, που εργάζεται, που ερωτεύεται, που παλεύει, που ονειρεύεται, που επαναστατεί και ανασταίνεται!

ναίκα άχρονη αλλά και διαχρονική! Η ιδρυτική ομάδα της WHF, οραματίζεται να φωτίσει όλες τις πλευρές της Γυναικείας Υγείας να απαλείψει ανισότητες και στερεότυπα και να καλύψει ακάλυπτες ανάγκες! Κάθε κοινωνική δράση κάθε παράσταση που αφορά στην ενδυνάμωση των γυναικών είναι πολυ σημαντική, διότι θέτει ένα ακόμη λιθαράκι στον κοινο στόχο για ενδυνάμωση του γυναικείου κοινού! Και η χθεσινή παράσταση αποτελούσε πρότυπο Ενδυνάμωσης!!!

ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ

H WHFirst , στην παράσταση Dance Me-φόρο τιμής στον Leonard Cohen- μία συμπαραγωγή με την Lifeline Hellas στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών Το Σάββατο,11 Νοεμβρίου είχαμε την χαρά και την τιμή να παρακολούθησουμε με δέος την παράσταση DANCE ME, μια συμπαραγωγή του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Οργανισμού Lifeline Hellas, σε συνεργασία με το εμβληματικό Μέγαρο Μουσικης Αθηνών, για την υποστήριξη του Γενικού Περιφερικού Νοσοκομείου «ΑΤΤΙΚΟΝ» και συγκεκριμένα στην προσφορά στην ΜΕΝΝ του νοσοκομείου, σύγχρονων θερμοκοιτίδων,καλύπτοντας τίς ανάγκες πρόωρων νεογνών! Ένα από τα σπουδαιότερα μπαλέτα στον κόσμο τα Ballets Jazz Montreal, έδωσαν μια πραγματικά αφοπλιστική και ταυτόχρονα συγκινητική παράσταση, μια παράσταση ΩΔΗ στον «ερωτικότερο λογοτέχνη της Μουσικης» στον σπουδαίο καλλιτέχνη Leonard Cohen, ενός καλλιτέχνη που εκτός των άλλων μαγεύτηκε από την ομορφιά της Ελλάδας μας και ιδίως της γραφικής Υδρας.

Επάνω: Από δεξιά, η κα Νεκταρία Χαλκιά, η κα Βιβή Τσέτσα, η κα Κατερίνα Δεληβελιώτου, η κα Άντζυ Μαργαρίτη Άντριους, επίτιμη Πρόεδρος της Lifeline Hellas, και η κα Ιωάννα Τσιαούση

Ο συνδυασμός της μουσικής του Leonard Cohen, ο άψογος χορευτικός συντονισμός , ο εναλλασσόμενος φωτισμός της σκηνής, τα πρωτότυπα σκηνικά αλλά και τα σύγχρονα βίντεο μάγεψαν το κοινό που παρακολούθησε την παράσταση στην αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Ο εμπνευστής της παράστασης Leonard Cohen έφυγε από την ζωή το 2016, αλλά η μουσική του θα μείνει ανεξίτηλη μια και ενέπνευσε, εμπνέει και θα συνεχίσει να εμπνέει γενιές και γενιές!

Αριστερά: Μετά την παράσταση με τους υπέροχους χορευτές Μια φράση που συνοψίζει την εμβληματική του προσωπικότητα, την απέραντη ευφυΐα του και υπήρξε οδηγός για τους συντελεστές της παράστασης είναι ο στίχος του: «Υπάρχει μια ρωγμή σε όλα. Από

εκεί είναι που μπαίνει μέσα το φως». Η WHF καλωσορίζει και στηρίζει τέτοιες φιλανθρωπικές ενέργειες που υπηρετούν τον πολιτισμό αλλά και την Υγεία.

7

ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ 11.11.2023

Με την αιγίδα της Womens Health First το 1ο συνέδριο με τίτλο «Κακοήθεια σε νεαρή ηλικία» Το 1ο συνέδριο με τίτλο «Κακοήθεια σε νεαρή ηλικία» διεξήχθη στις 10 και 11 Νοεμβρίου 2023 στη Λέσχη Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων. Το συνέδριο διοργανώθηκε από τη Θεραπευτική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Γ.Ν.Α. «Αλεξάνδρα» σε συνεργασία με το Ελληνικό Αντικαρκινικό Ινστιτούτο και την Εταιρεία Μελέτης Νεοπλασιών σε Νέες Ηλικίες. Η Women’s Health First είχε τη χαρά και την τιμή, αποδεχόμενη την τιμητική πρόσκληση της Προέδρου του συνεδρίου κας Φλώρας Ζαγουρή, Καθηγήτριας Παθολογικής Ογκολογίας του ΕΚΠΑ, να θέσει υπο την αιγίδα της το επιτυχημένο αυτό συνέδριο. Η αντιπρόεδρος της WHF, Κατερίνα Δεληβελιώτου, εκπροσωπώντας το Διοικητικό Συμβούλιο της WHF, χαιρέτισε την έναρξη του συνεδρίου στην επίσημη τελετή έναρξης, υπογραμμίζοντας ότι η WHF στέκεται ουσιαστικός αρωγός και συνοδοιπόρος σε κάθε επιστημονικό γεγονός που αναβαθμίζει τη γνώση και τη συνεργασία με επαγγελματίες υγειάς διαφορετικών ειδικοτήτων. Τα τελευταία χρόνια τίθεται δυστυχώς όλο και συχνότερα η διάγνωση κακοήθειας σε νεαρότερες ηλικίες. Η διάγνωση της κακοήθειας στη νεαρή ηλικία είναι ένας κεραυνός εν αιθρία και παρουσιάζει πολλές ιδιαιτερότητες ως προς τη διάγνωση, την αντιμετώπιση, αλλά και τις μακροπρόθεσμες συνέπειες που μπορεί να έχει στο σώμα κ στην ψυχή

8

Από αριστερά η Αντιπρόεδρος της WHF κα Δεληβελιώτου Κατερίνα Μαιευτήρας Γυναικολόγος, η κα Ζαγουρή Φλώρα Καθηγήτρια Παθολογικής Ογκολογίας ΕΚΠΑ, η κα Ζένια Σαριδάκη, Πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος, η κα Ψαλτοπούλου Θεοδώρα Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής ΕΚΠΑ του παιδιού και του ενήλικα αργότερα. Το μικρό κορίτσι, η έφηβη και η νεαρή γυναίκα που διαγιγνώσκεται με κακοήθεια συνηθέστερα μη εκπορευόμενη απο το γυναικολογικό της σύστημα , θα έρθει κάποια στιγμή αντιμέτωπη με ζητήματα που αφορούν όχι μόνο τη γονιμότητά της, αλλά κυρίως με τη σεξουαλική και γυναικολογική της υγεία.

Oφείλουμε ως γυναίκες, μητέρες, γυναικολόγοι και επαγγελματίες υγείας να δώσουμε την ευκαιρία στα νέα κορίτσια να έχουν πραγματικό έλεγχο της σεξουαλικής τους υγείας και συμπεριφοράς, να ακουστούν και να ενδυναμωθούν επιστημονικά,

και να έχουν στα χέρια τους τα εφόδια για να προασπίσουν το σώμα, την ψυχή και την γονιμότητα τους, έτσι ώστε να εξελιχθούν σε υγιείς και ισχυρές γυναίκες του αύριο. Η WHF θέλει να είναι πάντα δίπλα στις οικογένειες, τα παιδιά και τις νεαρές γυναίκες που δοκιμάζονται και να αφουγκραστεί τις υποεκτιμημένες ανάγκες τους. Το συνέδριο συνδυάζοντας την επιστημονική γνώση και την ενσυναίσθηση φώτισε όλες τις πλευρές και συνέβαλε στην ολιστική αντιμετώπιση της κακοήθους νόσου στην ευαίσθητη νεανική ηλικία.

ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ

Η WHF καλεσμένη στην παρουσίαση του λευκώματος της Δέσποινας Κατσώχη προέδρου και ιδρύτρια της ΑΚΟΣ με τον τίτλο «ΑνθίΖΩ» Η παρουσίαση έγινε στις 29 Νοεμβρίου στην Αίθουσα «Γιάννης Μαρίνος» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών με παρουσία πλήθους κόσμου. Το λεύκωμα είναι μια απόδοση της φύσης στις τέσσερις εποχές του χρόνου που μας καλεί να συνειδητοποιήσουμε ότι για ν' ανθίσουμε πρέπει να ζούμε σε αρμονία με τη φύση. Για το λεύκωμα μίλησαν η ηθοποιός, στιχουργός και συγγραφέας Ελένη Ζιώγα, ο ομότιμος καθηγητής Ψυχιατρικής ΕΚΠΑ Παύλος Σακκάς και η ογκολόγος/ακτινοθεραπεύτρια και πρόεδρος της ΑΚΟΣ δρ Δέσποινα Κατσώχη. Την εκδήλωση συντόνισε η δημοσιογράφος κ. Σταυρούλα Χριστοφιλέα. Ακολούθησε το Οργανικό σύνολο υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Μανόλη Ανδρουλιδάκη που απέδωσε ρεπερτόριο εμπνευσμένο από τη φύση.

πρόληψης για να διασφαλίσουμε πολλά και ποιοτικά χρόνια ζωής, ενώ παράλληλα στηρίζει μέσα από δράσεις τους αποθεραπευμένους από τον Καρκίνο.

Στο «ΑνθίΖω» η πρόεδρος της ΑΚΟΣ δρ Δέσποινα Κατσώχη, συνδυάζει την επιστημονική της ιδιότητα με την καλλιτεχνική της ματιά ως φωτογράφου.

Τα έσοδα από τις πωλήσεις του λευκώματος θα διατεθούν για τους σκοπούς και τις δράσεις της ΑΚΟΣ.

Μας θυμίζει ότι πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση με όλες μας τις αισθήσεις και παρόντες με επίγνωση. Το «ΑνθίΖω» αποτελεί επιστέγασμα της επιστημονικής και κοινωνικής προσφοράς της μέσα από την αστική μη κερδοσκοπική εταιρία ΑΚΟΣ, η οποία αναδεικνύει τη σημασία της

Η κ. Κατσώχη με την κ. Τσιαούση

Ευχόμαστε καλή επιτυχία στην κ. Κατσώχη που είναι συγχρόνως και ambassador της WHF στηρίζοντας και τον δικό μας σκοπό για την ενδυνάμωση των γυναικών για την γυναικεία υγεία.

9

ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ

του γυναικείου πληθυσμού σε θέματα γυναικείας υγείας σε απομακρυσένες περιοχές της Ελλάδας

H

ποικιλομορφία στο γεωγραφικό ανάγλυφο της Ελλάδας δημιουργεί ορεινές και νησιωτικές ακριτικές περιοχές με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και προβλήματα για κάθε μία από αυτές. Οι υγειονομικές ανισότητες και οι ανικανοποίητες ανάγκες υγείας σε πληθυσμούς δυσπρόσιτων ή απομονωμένων αγροτικών και ημιαστικών περιοχών της ορεινής και νησιωτικής χώρας, αποτελούν στόχο των υγειονομικών αρχών παγκοσμίως καθώς αποτελούν βαθμό αξιολόγησης των συστημάτων υγείας πέραν των αστικών κέντρων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής της ΕΛΣΤΑΤ (2021), στις περισσότερες

10

γράφει η Χαλκιά Νεκταρία, ΜD Μαιευτήρας-Γυναικολόγος

από τις περιοχές αυτές, ο γυναικείος πληθυσμός υπερτερεί αριθμητικά του ανδρικού κατά 1%-2%. Αυτή η αριθμητική υπεροχή των γυναικών είναι ιδιαίτερα μεγάλη στην ομάδα ηλικιωμένων ατόμων, διότι οι γυναίκες ζουν κατά μέσο όρο 6 έτη περισσότερα από τους άνδρες. Κατά επέκταση, στον γυναικείο πληθυσμό, σε όλους τους τομείς (ενημέρωση, πρόληψη, περίθαλψη, ψυχική υγεία) και σε όλο το φάσμα της γυναικείας υπόστασης (εφηβεία, αναπαραγωγική ζωή, κλιμακτήριος, εμμηνόπαυση) το πρόβλημα φαντάζει δυσεπίλυτο. Η υπογεννητικότητα αποτελεί μια ακόμη όψη του ίδιου νομίσματος. Η δυσκολία πρόσβασης λόγω απόστασης, το υψηλό κόστος προγεννητικού ελέγχου, το υψηλό κόστος τοκετού και ελέγχου της κύησης

είναι βασικοί παράγοντες που απαντώνται στην έρευνα στις ακριτικές ηπειρωτικές και νησιωτικές περιοχές. Οι λειτουργοί υγείας (ιατροί γυναικολόγοι, μαίες, ψυχίατροι) που δραστηριοποιούμαστε σε ημιαστικές περιοχές στον τομέα της Π.Φ.Υ. βιώνουμε καθημερινά τα προβλήματα και τις ανισότητες αυτές. Παρά τις αξιέπαινες προσπάθειες όλων μας, η έλλειψη στοιχειώδους στελέχωσης των Πολυδύναμων Ιατρείων, των Κέντρων Υγείας ακόμα και των Νοσοκομείων διογκώνει το πρόβλημα, ακόμη και αν ξεπεραστεί η δυσκολία της μετακίνησης των κατοίκων και της πρόσβασης στις δομές και στα ιατρεία της περιοχής τους. Ιδιαίτερα το γεγονός της αντανάκλασης των συνεπειών της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας έφε-

ρε το πρόβλημα σε άλλο επίπεδο. Οι γυναίκες τα χρόνια της πανδημίας παραμέλησαν τη φροντίδα της προσωπικής τους υγείας. Οι εξετάσεις προληπτικού ελέγχου μειώθηκαν τουλάχιστον κατά 50% στο χρονικό αυτό διάστημα και παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση των διαγνώσεων γυναικολογικού καρκίνου σε προχωρημένο στάδιο. Ο σχεδιασμός δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι αποσπασματικός και ο κεντρικός στόχος θα πρέπει να είναι η ενίσχυση των δομών Π.Φ.Υ., που έχει αναμφισβήτητα πρωταγωνιστικό ρόλο για τις ακριτικές περιοχές της χώρας. Στην κατεύθυνση αυτή και θεωρώντας ότι η υγεία είναι κοινωνικό αγαθό και δικαίωμα, θα πρέπει η πολιτεία να εξασφαλίσει την καθολική πρόσβαση των γυναικών σε καινοτόμο και υψηλού

• Σχεδιασμός και υλοποίηση Εθνικών Προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου που περιλαμβάνουν την πρόληψη κυρίως του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και του μαστού (εμβολιασμός HPV, test pap, HPV DNA test, μαστογραφία).

• Προγράμματα ενημέρωσης και εκπαίδευσης αναφορικά με ζητήματα σεξουαλικής υγείας (σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, μέθοδοι αντισύλληψης), αναπαραγωγικής υγείας (υπογονιμότητα, προγεννητικός έλεγχος, οφέλη θηλασμού) και οικογενειακού προγραμματισμού.

• Ενημέρωση σε θέματα εφηβικής υγείας, υγείας στην εμμηνόπαυση, γενικότερα ψυχικής υγείας και ευεξίας.

• Εξειδικευμένα προγράμματα διατροφής για έγκυες, θηλάζουσες και ηλικιωμένες γυναίκες.

• Δράσεις για την μείωση της μητρικής θνησιμότητας και την βελτίωση της περιγεννητικής φροντίδας.

επίπεδου ποιοτική υγειονομική περίθαλψη. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η ανάγκη παροχής υγειονομικής εκπαίδευσης του γυναικείου πληθυσμού, με έμφαση στην πρόληψη και στην ενημέρωση. Σημαντική βοήθεια αναμένουμε από ιδιωτικές πρωτοβουλίες- δράσεις επιστημονικών κυρίως οργανώσεων με κοινωνικό χαρακτήρα. Το κενό αυτό έρχεται να καλύψει το σχέδιο δράσης της WOMEN’S HEALTH FIRST με βασική επιδίωξη και όραμα την ενδυνάμωση της υγείας της σύγχρονης γυναίκας. Με αυτόν τον τρόπο θα επιτευχθεί η ενίσχυση των γυναικών της ακριτικής περιφέρειας, η καταπολέμηση των παραγόντων κινδύνου, η προστασία και προαγωγή της ευημερίας σε όλους τους τομείς και σε όλες τις ηλικιακές ομάδες.

11

40

ΓΥΝΑΊΚΕΣ ΥΠΌ ΠΊΕΣΗ

Στρες & γυναικεία υγεία Tο πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι πολλές από εμάς είμαστε τόσο απασχολημένες που δεν έχουμε χρόνο να σκεφτούμε πώς το στρες μας επηρεάζει αρνητικά 13

γράφει η Βασιλική Σιαφάκα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας της Υγείας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Μέλος του Consultant Board της WHF

Τι είναι το στρες; «Είμαι πολύ στρεσαρισμένη τον τελευταίο καιρό!». Με την έκφραση αυτή, συνήθως, εννοούμε ότι αισθανόμαστε αδύναμες να αντιμετωπίσουμε τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος και νιώθουμε ένταση και δυσφορία. Το στρες μπορεί να είναι θετικό και να μας παρακινεί για την επίτευξη στόχων. Όμως, όταν το στρες γίνεται χρόνιο ή υπερβολικό, οι επιπτώσεις του είναι επιβλαβείς για τη σωματική και την ψυχική υγεία μας. Το χρόνιο στρες συσσωρεύεται με αποτέλεσμα να καθίσταται ως ένας «φυσιολογικός» τρόπος ζωής για ορισμένες γυναίκες. Tο πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι πολλές από εμάς είμαστε τόσο απασχολημένες που δεν έχουμε χρόνο να σκεφτούμε πώς το στρες μας επηρεάζει αρνητικά. Οι πηγές του στρες Ορισμένες πηγές στρες είναι κοινές μεταξύ των ατόμων, όπως αυτές που

14

σχετίζονται με το χαμηλό εισόδημα, την εργασιακή ανασφάλεια, την υγεία και τα θέματα σχέσεων. Ωστόσο, αυτό που διαφοροποιεί σημαντικά τις γυναίκες είναι η πληθώρα των ρόλων που αναλαμβάνουμε. Το κοινωνικό πλαίσιο καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη γυναίκα ως βασικό φροντιστή της οικογένειας και του σπιτιού, με «αόρατα» καθήκοντα που γίνονται εμφανή στους άλλους μόνο όταν δεν εκπληρώνονται . Έτσι, οι ρόλοι των γυναικών περιλαμβάνουν τόσο τη διαχείριση πλήθους οικογενειακών υποχρεώσεων όσο και επαγγελματικές ευθύνες. Πρόσφατη έρευνα κατέληξε ότι οι γυναίκες, η γενιά Υ, οι γνωστοί μας Millennials (όσοι γεννήθηκαν 19802000) και η γενιά Z (όσοι γεννήθηκαν από το 2000 και μετά) είναι οι δημογραφικές ομάδες με τα υψηλότερα επίπεδα στρες. Το κοινό στοιχείων μεταξύ αυτών των ομάδων είναι η έντο-

νη πίεση που υφίστανται προκειμένου να ανταποκριθούν σε αυξημένες απαιτήσεις.Στην πραγματικότητα, αυτό που είναι πιο εξαντλητικό δεν είναι το φορτίο από την εκπλήρωση όλων των υποχρεώσεων. Είναι ο συντονισμός και η οργάνωσή τους που προκαλούν τo μεγαλύτερο συναισθηματικό φορτίο (mental load). Ως αποτέλεσμα, οι περισσότερες γυναίκες βιώνουμε ένδεια χρόνου (time poverty), αίσθημα αποτυχίας και ενοχές, καθώς προσπαθούμε να φτάσουμε στο «ανέφικτο ιδανικό» και δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες που έχουμε για τον εαυτό μας και τους άλλους. Ποια είναι τα συμπτώματα στρες στις γυναίκες; Όλοι βιώνουμε στρες, ανεξάρτητα από το φύλο και την ηλικία. Ωστόσο, η εμπειρία του στρες εξαρτάται από το φύλο και επηρεάζεται από έναν συνδυασμό βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων. Μελέτες επισημαίνουν ότι οι γυναίκες έχουμε διπλάσιες πιθανότητες να υποφέρουμε από έντονο στρες συγκριτικά με τους άνδρες. Τα συμπτώματά του μπορούν να είναι σωματικά και ψυχικά. Σωματικά συμπτώματα στρες Σε στρεσογόνες συνθήκες, το σώμα πυροδοτεί την έκκριση ορμονών, όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη. Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι το σώμα προετοιμάζεται να ανταποκριθεί σε μια κατάσταση που την αντιλαμβάνεται ως απειλή. Για τον λόγο αυτό αυξάνεται ο καρδιακός ρυθμός, η αρτηριακή πίεση και ο ρυθμός αναπνοής. Τα σωματικά συμπτώματα του στρες περιλαμβάνουν επίσης μυϊκή ένταση ή πόνους, γαστρεντερικά προβλήματα, όπως πόνο στο στομάχι, ναυτία ή διάρροια, κόπωση ή χαμηλή ενέργεια, δυσκολίες στον ύπνο, αλλαγές στην όρεξη (είτε αυξημένη είτε μειωμένη), πόνο ή σφίξιμο στο στήθος, αυξημένη ευαισθησία σε κρυολογήματα, γρίπη ή άλλες λοιμώξεις, κ.ά.

Ως αποτέλεσμα, οι περισσότερες γυναίκες βιώνουμε ένδεια χρόνου (time poverty), αίσθημα αποτυχίας και ενοχές, καθώς προσπαθούμε να φτάσουμε στο «ανέφικτο ιδανικό» και δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες που έχουμε για τον εαυτό μας και τους άλλους Ψυχικά συμπτώματα στρες Το χρόνιο στρες επηρεάζει την ψυχική υγεία γιατί, όταν απελευθερώνονται οι ορμόνες του στρες, επηρεάζονται περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για τη ρύθμιση των συναισθημάτων και της διάθεσης. Στα ψυχικά συμπτώματα του στρες περιλαμβάνονται: ανησυχία, νευρικότητα, ευερεθιστότητα, θυμός, δυσκολία συγκέντρωσης ή λήψης αποφάσεων, χαμηλή αυτοεκτίμηση, αλλαγές της διάθεσης, κοινωνική απόσυρση ή απομόνωση, κ.ά. Ποιες είναι οι επιπτώσεις του στρες στη γυναικεία υγεία; Μερικές από τις επιπτώσεις του στρες στη γενική υγεία είναι ίδιες για όλους, όπως προβλήματα ύπνου και ασθενέστερο ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας τα άτομα πιο ευάλωτα σε λοιμώξεις και ασθένειες. Επιπρόσθετα, η έκθεση των γυναικών σε στρες για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να συμβάλλει στα ακόλουθα προβλήματα υγείας. υξημένη ευαισθησία στον πόνο, Α πονοκέφαλοι και ημικρανίες Κατάθλιψη και άγχος Διαταραχές εμμήνου ρύσεως και υπογονιμότητα: Το παρατεταμένο στρες μπορεί να οδηγήσει σε ακανόνιστο κύκλο περιόδου, πιο έντονα συμπτώματα προεμμηνορροικού συνδρόμου, υπογονιμότητα και πρόωρη εμμηνόπαυση. Επίσης, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο επιπλοκών κατά την εγκυμοσύνη

ειωμένη σεξουαλική επιθυμία Μ Καρδιαγγειακά προβλήματα, γαστρεντερικά προβλήματα, παχυσαρκία και παθήσεις του δέρματος Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε το στρες; Τα καλά νέα είναι ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να αντιληφθούμε το στρες και να το διαχειριστούμε. Αρχικά, θα πρέπει να εντοπίσουμε τους στρεσογόνους παράγοντες. Είναι σημαντικό να ενισχύσουμε τις κοινωνικές σχέσεις και να συνδεθούμε με φίλους και αγαπημένα πρόσωπα που μπορούν να παρέχουν συναισθηματική στήριξη και να αυξήσουν την ψυχική μας ανθεκτικότητα. Επίσης να μην διστάζουμε να αναζητήσουμε στήριξη από ειδικούς, αν τα συμπτώματα του στρες γίνονται όλο και πιο έντονα. Η σημασία της αυτοφροντίδας Είναι ζωτικής σημασίας να ενσωματώσουμε την αυτοφροντίδα στην καθημερινή μας ζωή. Η αυτοφροντίδα δεν περιλαμβάνει μόνο την περιποίηση του εαυτού μας, αλλά και τον επαρκή ύπνο, την υγιεινή διατροφή, την άσκηση και την ενασχόληση με δραστηριότητες που βοηθούν στην «αποσυμπίεση». Η ουσιαστική αυτοφροντίδα είναι μια διεργασία που χρειάζεται χρόνο, είναι «αόρατη» και διαφορετική για την καθεμία. Περιλαμβάνει την εξασφάλιση «χώρου» για τον εαυτό μας, θέτοντας όρια και μαθαίνοντας να λέμε «όχι». Περιλαμβάνει, επίσης, την αυτοσυμπόνια, ..... δηλ. το να αγαπάμε τον εαυτό μας και να μην τον επικρίνουμε. Σε δύσκολες στιγμές το να παλεύουμε με τον εαυτό μας μας αποδυναμώνει. Η αυτοφροντίδα περιλαμβάνει τέλος και το ξεκαθάρισμα των αξιών μας και την αναζήτηση νοημάτων, κάνοντας βαθιά ενδοκόπηση γύρω απο τις επιλογές της ζωής μας («π.χ. «Τι πραγματικά θέλω από τη ζωή μου;», «Είμαι ευτυχισμένη;» «Τι θα ήθελα να αλλάξω;»).

15

ΥΠΟΕΚΤΙΜΗΜΈΝΕΣ ΑΝΆΓΚΕΣ

γυναικείας υγείας

Δυστυχώς συνεχίζει να υπάρχει στις μέρες μας ένα τεράστιο χάσμα ανάμεσα στην ιατρική γνώση και στην ενημέρωση που έχουν στη διάθεσή τους οι γυναίκες, χάσμα που θα προσπαθήσει να γεφυρώσει η οργάνωση WHF (Women’s Health First).

γράφει η Κατερίνα Παπακωνσταντίνου, MD, MSc, PhD Μαιευτήρας - Γυναικολόγος

16

Δ

υστυχώς συνεχίζει να υπάρχει στις μέρες μας ένα τεράστιο χάσμα ανάμεσα στην ιατρική γνώση και στην ενημέρωση που έχουν στη διάθεσή τους οι γυναίκες, χάσμα που θα προσπαθήσει να γεφυρώσει η οργάνωση WHF (Women’s Health First). Υπάρχει ένα τεράστιο φάσμα προκαταλήψεων, άγνοιας και υποεκτιμημένων αναγκών που αφορούν όλα τα στάδια ζωής της γυναίκας, από την εφηβεία, στην αναπαραγωγική ηλικία και τέλος στην εμμηνόπαυση. Δυστυχώς πολλές φορές οι γυναίκες αναζητούν πληροφορίες από επισφαλείς πηγές, όπως το διαδίκτυο, τα social media, τον κοινωνικό περίγυρο για θέματα υγείας ή συμπτώματα που τους απασχολούν και στα οποία δεν πήραν τις απαντήσεις που έψαχναν από επαγγελματίες υγείας ή δεν είχαν την άνεση να τα συζητήσουν μαζί τους. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η αναπαραγωγική υγεία είναι μια κατάσταση πλήρους φυσικής, πνευματικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλά μόνο η απουσία νόσου ή δυσλειτουργίας που αφορά το αναπαραγωγικό σύστημα. Αυτές λοιπόν τις πολύπλευρες διαστάσεις της γυναικείας υγείας θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε και να βοηθήσουμε στην αντιμετώπιση τους. Να αφουγκραστούμε τις ανάγκες του έφηβου κοριτσιού που λαμβάνει αντικρουόμενα μηνύματα από το κοινωνικό, οικογενειακό και διαδικτυακό περιβάλλον πάνω σε θέματα αντισύλληψης, υγιεινής, αντιμετώπισης της δυσμηνόρροιας, πρόληψης σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Να λάβουμε υπόψη την ευάλωτη ψυχοσυναισθηματική τους κατάσταση και να σταθούμε δίπλα σ’ αυτά και στις οικογένειες τους, να λύσουμε θέματα ταμπού,

προκειμένου να διαμορφωθούν υγιείς συμπεριφορές υγείας που θα οδηγήσουν σε υγιείς ενήλικες γυναίκες που θα γνωρίζουν το σώμα τους και θα διεκδικούν τα δικαιώματα τους πάνω στην σεξουαλικότητα και στην αναπαραγωγή. Επίσης, να αφουγκραστούμε τις ανάγκες της σύγχρονης ενήλικης γυναίκας με τους πολλαπλούς ρόλους που της έχει επιβάλλει η κοινωνία. Να προστατευθεί περαιτέρω η μητρότητα στον εργασιακό χώρο, να ενισχυθεί ο θηλασμός, να στηριχθεί ψυχολογικά η μητέρα κατά τη διάρκεια της κύησης και λοχείας. Να γίνει σεβαστό το δικαίωμα της πάνω στην αναπαραγωγή, να τεθούν θέματα υπογονιμότητας και κατάψυξης ωαρίων (νομικό πλαίσιο, αποζημίωση). Να μάθουν να διεκδικούν την υγιή σεξουαλική ζωή μετά τον καρκίνο και όχι να αποσιωπούν αυτή την ανάγκη. Να επικοινωνούν έγκαιρα θέματα αιδιοδυνίας και δυσπαρεύνιας, καθώς και θέματα ακράτειας ούρων, τα οποία αποτελούν θέματα ταμπού. Να διεκδικούν χρόνο για τον εαυτό τους και να υιοθετούν πρακτικές πρόληψης νοσημάτων και υγιέστερου τρόπου ζωής (life style medicine). Τέλος, να προετοιμαστούν για τη μετάβαση στην εμμηνόπαυση, περίοδος που αποτελεί περίπου το 1/3 της ζωής της γυναίκας. Η περίοδος αυτή μπορεί να αποτελεί το τέλος της γονιμότητας, αλλά όχι και το τέλος της σεξουαλικότητας. Η γυναίκα βιώνει έντονες οργανικές και ψυχολογικές αλλαγές, που η επιστημονική κοινότητα οφείλει να ακούσει και να θεραπεύσει. Οι περισσότερες εμμηνοπαυσιακές γυναίκες όταν επικοινωνούν τα συμπτώματα τους συναντούν αποθαρρυντικές στάσεις τόσο από την κοινωνία, όσο και από επαγγελματίες υγείας («κάνε υπομονή θα περάσουν τα συμπτώματα», «νομίζω ότι είναι ιδέα σου όλα αυτά», «είναι λογικό να μην έχεις σεξουαλική επιθυμία»). Οι γυναίκες

λοιπόν προτιμούν τη σιωπή και τον συμβιβασμό. Επιπρόσθετα, υπάρχουν περιορισμένες φαρμακευτικές λύσεις και τα περισσότερα σκευάσματα είναι μη συνταγογραφούμενα, με αποτέλεσμα σημαντική οικονομική επιβάρυνση για συστηματική χρήση. Δεδομένου της αύξησης του μέσου όρου ζωής, που ξεπερνά τα 80 έτη, η γυναίκα οφείλει να διεκδικήσει το δικαίωμα της στην υγιή γήρανση (healthy aging) σε όλα τα επίπεδα, προκειμένου να συνεχίζει να εργάζεται δημιουργικά και να συμμετέχει στην κοινωνία επί ίσης όρους με τους άνδρες. Μέσα από μια υγιή γυναίκα κερδίζουν όλοι…η ίδια η γυναίκα, η οικογένεια, η κοινωνία και η εργασία. Η άρση των ανισοτήτων του φύλου, οι υγειονομικές ανισότητες, καθώς και η καλή υγεία-ευεξία αποτελούν global στόχους του OHE και προς αυτή την κατεύθυνση έχουν δημιουργηθεί και στη χώρα μας πρωτοβουλίες που προσπαθούν να ενδυναμώσουν την γυναίκα στο χώρο των επιχειρήσεων, της οικονομίας, στα κέντρα λήψης αποφάσεων, στην πολιτική, στην επιστήμη. Ωστόσο, λείπει μια αντίστοιχη πρωτοβουλία που αφορά τη γυναικεία υγεία, η εξασφάλιση της οποίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει η γυναίκα να είναι λειτουργική και δυναμική σε όλους τους άλλους τομείς. Η WHF έχει ως σκοπό λοιπόν να αναδείξει όλες αυτές τις υποεκτιμημένες υγειονομικές ανάγκες, να δώσει βήμα στις φωνές των γυναικών όλων των ηλικιών και να τους προσφέρει την κατάλληλη ενημέρωση και εκπαίδευση για να διεκδικούν αυτά που δικαιούνται και να έχουν τις επιλογές της θεραπευτικής αντιμετώπισης. Εμείς, οι γυναικολόγοι της WHF θα είμαστε συνοδοιπόροι τους…

17

ΜΑΡΊΑ ΚΑΛΑΠΟΘΆΚΗ

(1859-1941)

η σημαντική συμβολή στην δημόσια υγεία της πρώτης Ελληνίδας ιατρού

γράφει η Μαριάννα Καραμάνου Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, Καθηγήτρια Επιστημολογίας, Ιστορίας και Ηθικής της Ιατρικής Σχολής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μέλος του Consultant Board της WHF

�

τα τέλη του 19ου αιώνα η ιατρική στην Ελλάδα ήταν ανδροκρατούμενη. Ωστόσο, δύο γυναίκες, η Μαρία Καλαποθάκη (1859-1941) και η Αγγελική Παναγιωτάτου (1878-1954), κατάφεραν να ξεχωρίσουν και να συμβάλλουν στην πρόοδο της Ιατρικής. Η Μαρία Καλαποθάκη υπήρξε η πρώτη γυναίκα που άσκησε ιατρική στην Ελλάδα. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή των Παρισίων και στη συνέχεια επέστρεψε στην Ελλάδα. Η Καλαποθάκη συνέβαλε σε πολλούς τομείς της Ιατρικής ενώ παράλληλα ανέπτυξε φιλανθρωπικό έργο. Ως αναγνώριση της προσφοράς τους, η Καλαποθάκη έλαβε τιμές τόσο για το επιστημονικό της έργο

18

όσο και για την κοινωνική της ενασχόληση. Ο σημαντικός αριθμός των γυναικών ιατρών, μαιών και θεραπαινίδων κατά την Ελληνική αρχαιότητα και το Βυζάντιο μαρτυρά τον ισάξιο σε σπουδαιότητα ρόλο των γυναικών στην εξέλιξη της ιατρικής. Από τις κόρες του θεού Ασκληπιού, Υγεία, Πανάκεια, Ιασώ, Ακεσώ και Αίγλη έως τις ιάτραινες και ιατρομαίες Ασπασία (περίπου 4ος αιώνας μ.Χ.) και Κλεοπάτρα Μητροδώρα (περίπου 7ος αιώνας μ.Χ., ή 2ος αιώνας μ.Χ.), παρατηρείται για αιώνες μια σταθερή παρουσία γυναικών σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο [1]. Ωστόσο η είσοδός των γυναικών στις Ιατρικές Σχολές της Δύσης επιτράπηκε μόλις στις αρχές του 19ου αιώνα [2].

Μετά τον πόλεμο της Ανεξαρτησίας (1821-1832), κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ιδρύεται το Οθώνειο Πανεπιστήμιο (το 1936 μετονομάστηκε σε Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών). Μεταξύ των πρώτων σχολών ήταν και η Ιατρική. Η σπουδαιότητα της ίδρυσής της τεράστια: από την μια η εκπαίδευση των ιατρών, η καταπολέμηση των κομπογιαννιτών και η δημιουργία συστήματος υγείας με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα και από την άλλη, ο επαναπατρισμός των επιστημόνων. Ωστόσο έπρεπε να περάσουν περίπου πενήντα χρόνια για να επιτραπεί στις γυναίκες η είσοδος τους στην ανώτατη εκπαίδευση και ειδικότερα στην Ιατρική Σχολή. Το 1890 το Πανεπιστήμιο Αθηνών δέχτηκε την πρώτη γυναίκα, την Ιωάννα

Η Μαρία Καλαποθάκη σε νεαρή ηλικία

Απόκομμα από την εφημερίδα "Ακρόπολις", 7/1/1895, σελ.2, όπου αναφέρεται η Μαρία Καλαποθάκη Στεφανόπολι (1875-1961), στο Τμήμα Φιλολογίας. Το 1892 δύο αδερφές απόφοιτες του Αρσακείου: η Αγγελική (1878-1954) και η Αλεξάνδρα Παναγιωτάτου (1876-1903/4) εισήχθησαν στην Ιατρική Σχολή [2], [3]. Μαρία Καλαποθάκη (1859-1941): Η πρώτη γυναίκα ιατρός στην Ελλάδα Η Μαρία Καλαποθάκη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1859. Η μητέρα της, Martha Hooper Blackler (1830-1871) ήταν ιεραπόστολος και ο πατέρας της, Μιχαήλ Καλαποθάκης (18251911) από την Αρεόπολη της Μάνης ήταν δάσκαλος που αργότερα σπούδασε ιατρική και εξειδικεύτηκε στην χειρουργική. Επιθυμία της ήταν να σπουδάσει ιατρική όμως στις αρχές της δεκαετίας του 1880, η Ελλάδα παρέμενε ιδιαίτερα συντηρητική σε

θέματα που αφορούσαν την εκπαίδευση των γυναικών. Τον Οκτώβριο του 1886 γίνεται δεκτή στην ιατρική σχολή των Παρισίων. Για τα επόμενα οκτώ χρόνια φοιτά στην προοδευτική ιατρική σχολή απολαμβάνοντας ίσα δικαιώματα με τους άνδρες συμφοιτητές της, τόσο στα μαθήματα από αμφιθεάτρου όσο και στις αίθουσες των κλινικών και των χειρουργείων. Η Καλαποθάκη επικέντρωσε το ενδιαφέρον της στην γυναικολογία και την νεογνολογία. Στην Ελλάδα επέστρεψε μετά την ολοκλήρωση της διατριβής της και άσκησε το ιατρικό επάγγελμα ως γενικός ιατρός Εξώφυλλο της διδακτορικής διατριβής της Μαρίας Καλαποθάκη με θέμα τα γαστρεντερικά νοσήματα των νεογνών

Ως η πρώτη γυναίκα που άσκησε την ιατρική στην νεότερη Ελλάδα, η Καλαποθάκη υπήρξε υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών. Μεταξύ άλλων, διετέλεσε ενεργό μέλος

19

του συλλόγου «Μεγάλη Ένωση των Ελληνίδων» που ιδρύθηκε το 1896 από την Καλλιρόη Παρρέν (18611940). Ένα χρόνο αργότερα, κατά το ξέσπασμα του ελληνοτουρκικού πολέμου και έπειτα από έκκληση της Βασίλισσας Όλγας (1851-1926) για ανάγκη εθελοντριών νοσηλευτριών, η Μαρία Καλαποθάκη προσφέρθηκε να εκπαιδεύσει τις νοσηλεύτριες με τη βοήθεια τεσσάρων φοιτητών Ιατρικής. Η εκπαίδευση ήταν εντατική, με καθημερινά μαθήματα και πρακτική άσκηση σε ένα πολυπληθές κοινό που αποτελούνταν από γυναίκες διαφόρων ηλικιών και μορφωτικού επιπέδου. Σε σύντομο χρονικό διάστημα έθεσε στην διάθεση του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού ένα οργανωμένο νοσοκομείο στον Βόλο όπου εργάστηκε με ζήλο. Με την ιδιότητα της προέδρου του συλλόγου «Μεγάλη Ένωση των Ελληνίδων» η Καλαποθάκη συμμετείχε ενεργά στην παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε γυναίκες και παιδιά. Το 1898 ο σύλλογος ίδρυσε κλινική και χώρισε τις δραστηριότητές του στα τμήματα της υγιεινής και της νοσηλευτικής. Η Καλαποθάκη δίδαξε υγιεινή στο Αρσάκειο και χρόνια αργότερα, το 1912 εξέδωσε το σύγγραμμα «Στοιχεία

Βαλκανικούς Πολέμους ενώ συνέδραμε του πρόσφυγες, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, ιδρύοντας μια μικρή κλινική στον Πειραιά [2]. Για την προσωπική της ζωή ελάχιστα είναι γνωστά. Το 1909 παντρεύτηκε κρυφά τον πρώην μοναχό Θεόδωρο Στεργιογλίδη, με τον οποίο δεν απέκτησαν απογόνους. Μέχρι το τέλος της ζωής συνέχισε να εξετάζει δωρεάν άπορους ασθενείς και να τους αγοράζει τα φάρμακα. Πέθανε πάμφτωχη, τον Ιανουάριο του 1941 σε ηλικία 82 ετών.

Υγιεινής δια διδασκαλεία ή παρθεναγωγεία» [4]. Παράλληλα, ασχολήθηκε με την δημόσια υγεία και την πρόληψη της φυματίωσης. Το 1906, στα πλαίσια του Διεθνούς Συμβουλίου Γυναικών, ιδρύθηκε το Ελληνικό παράρτημα και η Καλαποθάκη διετέλεσε γραμματέας τα τρία πρώτα χρόνια. Κοντά σε κάθε κρίσιμη στιγμή της Ελλάδας, συμμετείχε ενεργά προσφέροντας ιατρικές υπηρεσίες στους

Σήμερα εις μνήμην της απονέμεται, από τον Ιατρικό Σύλλογο της Νέας Υόρκης, το βραβείο «Δρ. Μαρία Καλαποθάκη» σε ελληνικής καταγωγής ιατρούς που έχουν διακριθεί στον τομέα της ιατρικής επιστήμης [4]. Η Μαρία Καλαποθάκη δεν ήταν μόνο η πρώτη γυναίκα ιατρός στην ιστορία της νεότερης ελληνικής ιατρικής αλλά και υπέρμαχος των ίσων δικαιωμάτων των γυναικών στην εκπαίδευση. Το ιατρικό της έργο υπήρξε αξιοθαύμαστο. Αποτελεί ένα διαχρονικό παράδειγμα για τις γυναίκες ιατρούς και για ολόκληρη την επιστημονική κοινότητα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Τσουκαλάς Γρηγόριος, Γυναίκες ιατροί στην Αρχαία Ελλάδα και το Βυζάντιο, Αθήνα, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 2012.

2. Geropeppa Maria, Altis Dimitrios, Dedes Nikolaos, Karamanou Marianna, «The First Women Physicians in the History of Modern Greek Medicine: Maria Kalapothaki (1859-1941) and Aggeliki Panagiotatou (18781954)», Acta Med Hist Adriat, 17, 1, 2019, pp. 55-64.

3. Tzanaki Dimitra, Women and Nationalism in the Making of Modern Greece, Oxford, Palgrave Macmillan, 2009.

4. Τσεβάς Ιωάννης. «Η ζωή και το έργο της Μαρίας Καλαποθάκη», Εθνικός Κήρυκας, 51, 2012, σελ. 4-12

20

22

Η ΕΜΜΗΝΌΠΑΥΣΗ

στις ειδήσεις των 9 Βιώνουμε το νέο brand της εμμηνόπαυσης

K

γράφει η Τσιαούση Ιωάννα, MD, MSc, MBA, PhDc Μαιευτήρας-Γυναικολόγος

άπως έτσι θα ξεκινούσε για όλες εμάς -που θυμούνται το δελτίο των 9-το αφήγημα της τεράστιας επιστημονικής και κοινωνικής αλλαγής, που βιώνουμε τα τελευταία 2-3 χρόνια γύρω από την εμμηνόπαυση.

Η ανατροπή εκτυλίσσεται μέσα στα social media,με χιλιάδες συμβουλές,οδηγίες, ποστ και συνεντεύξεις λαμπερών και επώνυμων γυναικώνν, που βγαίνουν δημόσια και δηλώνουν, ότι βρίσκονται στην εμμηνόπαυση, σαν το πιο φυσικό και ελκυστικό γεγονός, που θα μπορούσαν να μοιρασθούν με το κοινό τους. Πολλές δε από αυτές, από celebrities μετατράπηκαν σε ιδιοκτήτες ή CEO εταιριών με προϊόντα για την εμμηνόπαυση. Αυτές οι γυναίκες, που αποτελούσαν για μας σύμβολα και παγκόσμια πρότυπα ευθύνονται σε σημαντικό βαθμό για το νέο brand της εμμηνόπαυσης. Μαζί με όλα αυτά κάνουν την εμφάνισή τους και πολυάριθμα νέα σκευάσματα και προϊόντα, που κατακλύζουν τη διεθνή αγορά, τα γυναικεία περιοδικά και site. Έτσι από τις αρνητικές και ζοφερές προεκτάσεις της εμμηνόπαυσης φτάσαμε να μιλάμε ακόμη και για τα οφέλη της εμμηνόπαυσης μίας «σικάτης» πρόκλησης που καλείται η γυναίκα να αντιμετωπίσει

23

νητικού συνδρόμου της εμμηνόπαυσης. Η νέα ορμονική κατάσταση επιδρά σημαντικά στο καρδιαγγειακό σύστημα και τα οστά, που απαιτούν έγκαιρη εφαρμογή στρατηγικών πρόληψης. Στην πραγματικότητα, όμως τα συμπτώματα, που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες επηρεάζονται και από μία σειρά από γενετικούς, περιβαλλοντικούς παράγοντες και παράγοντες του τρόπου ζωής, που οδηγούν αυτομάτως στη διαμόρφωση τροποποιητικών παραγόντων όπως η διακοπή του καπνίσματος, η διαχείριση βάρους και η αποφυγή διατροφικών παραγόντων, που αποτελούν ουσιαστικά μη ορμονικές εναλλακτικές λύσεις.

Σημαντικό έργο της WHF είναι η ενίσχυση αυτού του νέου brand της εμμηνόπαυσης βάζοντας όμως τα επιστημονικά όρια σε όρους ασφάλειας και αποτελεσματικότητας. Στόχος μας να θέσουμε τις πραγματικές διαστάσεις του θέματος της εμμηνόπαυσης, να ορίσουμε τους κινδύνους, να αναζητήσουμε ασφαλείς λύσεις και να προσδιορίσουμε με προσοχή τις προσδοκίες στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και των επιπτώσεων της.

24

Που πήγαν εκείνοι οι μύθοι, που είχαν κατακλύσει τη γυναικεία υγεία, εκείνα τα προειδοποιητικά μηνύματα… το σώμα σας αλλάζει για πάντα, η σεξουαλική σας ζωή είναι καταδικασμένη, τα συμπτώματα είναι εφιάλτες. Ένας νέος διάλογος έχει ανοίξει σε δημόσια θέα και χρειάζεται προσεκτική επιστημονική ανάλυση, αξιολόγηση και τοποθέτηση για να προστατεύσει τη γυναικεία υγεία από την βιομηχανοποίηση και εκμετάλλευση. Ποια είναι η αλήθεια Κατά τη διάρκεια της κλιμακτηρίου και εμμηνόπαυσης επιτελούνται σημαντικές αλλαγές, με κύριο παράγοντα τη μείωση παραγωγής των οιστρογόνων, που οδηγεί στην ανάπτυξη συγκεκριμένων συμπτωμάτων όπως η κόπωση, οι διαταραχές ύπνου και η κολπική ξηρότητα στα πλαίσια της εμφάνισης του ουρογεν-

Ποιες γυναίκες αφορά Το θέμα της εμμηνόπαυσης αφορά μία πολύ μεγάλη μερίδα γυναικών. Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά της χώρας μας, δείχνουν ότι το προσδόκιμο επιβίωσης των γυναικών έχει αυξηθεί στα 83,7 έτη με ανοδικές τάσεις. Αυτό σημαίνει ότι όλες σχεδόν οι γυναίκες θα περάσουν στην εμμηνόπαυση τη στιγμή, που μεταπολεμικά μόλις οι μισές κατάφερναν να περάσουν τη χρονική αυτή η φάση. Ουσιαστικά κάθε χρόνο 100.000 γυναίκες στην Ελλάδα και 1,3 εκατομμύρια γυναίκες στον κόσμο περνούν στην εμμηνόπαυση. Συγχρόνως συντελούνται σημαντικές αλλαγές και στην αναπαραγωγική διαδικασία. Σήμερα οι γυναίκες γίνονται μητέρες σε μεγαλύτερη ηλικία, πιο κοντά από ποτέ, στο στάδιο της εμμηνόπαυσης. Οι δε επαναστατικές αλλαγές, που επιτελούνται στον τομέα της εργασίας, της καριέρας και της συμμετοχής των γυναικών σε ηγετικές θέσεις συνθέτουν νέες δυναμικές, νέες ανάγκες και νέες απαιτήσεις της γυναικείας υγείας. Επομένως η ανατροπή δεν είναι τυ-

χαία- δημογραφικές και κοινωνικές αλλαγές βρίσκονται πίσω από το νέο brand της εμμηνόπαυσης - η ίδια η γυναίκα αλλάζει τους όρους. Η εικόνα που ωστόσο διαμορφώνουν οι επιστημονικές μελέτες δεν είναι τόσο λαμπερή. Τα δεδομένα δείχνουν ότι η ιατρική συζήτηση στα ιατρεία μεταξύ ασθενών και γιατρών δεν είναι επαρκής με αποτέλεσμα να χάνονται σημαντικές ευκαιρίες εκπαίδευσης των γυναικών και αντιμετώπισης των συμπτωμάτων. Έτσι σύμφωνα με μεγάλης κλίμακας μελέτη, που έγινε σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες (VIVA STUDY), το 50% των γυναικών που υποφέρουν από συμπτώματα δεν αντιμετωπίσθηκαν ποτέ. Επιπρόσθετα οι μελέτες

Τελικός μας στόχος να πιέσουμε όλες μαζί για λύσεις που δεν θα αντιμετωπίζουν μέρος του προβλήματος αλλά αποτελεσματικές και πλήρως ασφαλείς για τις μελλοντικές γενιές.

δείχνουν ότι το 40% των γυναικών περιμένουν να ερωτηθούν από το γιατρό τους, αλλά μόλις το 1/10 των γιατρών αναδεικνύουν και συζητάνε τα συμπτώματα με τις γυναίκες. Έτσι από τη μία οι γιατροί δεν έχουν τον κατάλληλο τρόπο προσέγγισης και αντιμετώπισης, από την άλλη οι ασθενείς δεν μπορούν να μάθουν από τον απολύτως αρμόδιο που είναι η/ο γυναικολόγος τους, ποιες είναι οι αξιόπιστες λύσεις και τι μπορούν να περιμένουν. Στο τέλος μάλλον δημιουργείται σύγχυση στη διάγνωση και τις θεραπευτικές λύσεις. Το νέο brand απαιτεί επιστημονική τοποθέτηση Το αφήγημα έχει αλλάξει. Σήμερα μιλάμε για διαχείριση, μιλάμε για αξιοποίηση εναλλακτικών λύσεων μιλάμε για ολοκληρωτικές λύσεις που συμπεριλαμβάνουν, γνώση, εκπαίδευση, εργαλεία και κυρίως ενδυνάμωση. Είναι πολύ θετική η ανατροπή που συντελείται και βγάζει από το σκοτάδι μία σημαντική πρόκληση των γυναικών. Αλλά κρύβει και νέους κινδύνους τους οποίους οφείλουμε να αναδείξουμε και να αντιμετωπίσουμε. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να μην επικοινωνούντα τα θέματα της εμμηνόπαυσης στα γυναικολογικά ιατρεία και να μην αναζητούνται λύσεις από τις γυναίκες σε συνεργασία με την / τον γυναικολόγο της. Σημαντικό έργο της WHF είναι η ενίσχυση αυτού του νέου brand της εμμηνόπαυσης βάζοντας όμως τα επιστημονικά όρια σε όρους ασφάλειας και αποτελεσματικότητας. Στόχος μας να θέσουμε τις πραγματικές διαστάσεις του θέματος της εμμηνόπαυσης, να ορίσουμε τους κινδύνους, να αναζητήσουμε ασφαλείς λύσεις και να προσδιορίσουμε με προσοχή τις προσδοκίες στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και των επιπτώσεων της.

25

ΗPV

Πόλεμος και ειρήνη με τον σιωπηλό εχθρό

�

ίγουρα δεν είναι η πρώτη φορά που ακούτε για τον ιο HPV ή τον ιό των κονδυλωμάτων. Γιατί όμως αυτός ο μικρός DNA ιός, έχει γίνει αντικείμενο απείρων συζητήσεων και μας απασχολεί τοσο πολύ; Η HPV λοίμωξη αφορά ολούς μας, τόσο γυναίκες, όσο και άντρες και θα συνεχίσει να μας απασχολεί, γιατί προσβάλλει όχι μόνο τον τράχηλο της μήτρας αλλά και άλλα όργανα του ανθρωπίνου σώματος. Στο άκουσμα της λέξης HPV ή κονδυλώματα από το στόμα του γιατρού οι άμεσες αντιδράσεις της εφηβης, της γυναίκας στην αναπαραγωγική ηλικία, της εγκύου γυναίκας αλλά και της γυναίκας στην εμμηνοπαυση είναι ποικίλες. Κάθε μια από αυτές τις περιόδους,σηματοδοτεί και μια νέα φάση στην

26

γράφει η Παρασκευή – Χρυσοβαλάντω Τσέτσα MD, PHD, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος

ζωή της γυναίκας και οι ψυχολογικές συνέπειες που ακολουθούν την διάγνωση της HPV λοίμωξης, είναι σοβαρές και τούτο γιατί πρωτίστως υπάρχει ελλιπής ενημέρωση του κοινού και δευτερευόντως παραπληροφόρηση ή λανθασμένη ενημέρωση, όσον αφορά στις συνέπειες της HPV λοίμωξης, στην γυναίκα, στο ζευγάρι και ευρύτερα στην κοινωνία. Η σωστή ενημέρωση του κοινού σε θέματα που αφορούν στην HPV λοίμωξη, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της εξάλειψης του άγχους, του πανικού και της ανησυχίας που απορρέουν από μια τέτοια διάγνωση. Μόνο τότε θα υπάρξει συμφιλίωση με τον μικρό αυτό ιό, που στην πλειονότητα των περιπτώσεων προσβάλλει το μικρό αλλά θαυματουργό όργανο του γυναικείου σώματος που λέγεται τράχηλος της μήτρας!

Το μόνο όργανο που έχει την δυνατότητα και την ευελιξία, να αυξάνει την διάμετρο του επί 10 φορές κατά τον τοκετό στην φάση της διαστολής και της εξάλειψης και ένα όργανο που πρέπει να διαφυλάξουμε, ώστε να επιτελεστεί το θαύμα της γέννησης. Τι είναι ο ιός HPV και πώς μεταδίδεται; Ο ιός HPV ονομάζεται και ιός κονδυλωμάτων. Είναι το πιο συχνό σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα παγκοσμίως, αφήνοντας πίσω με διαφορά τα χλαμύδια, τον έρπητα και την γονόρροια. Επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν, ότι το 80 % όλων των σεξουαλικά ενεργών ατόμων θα μολυνθούν με HPV κάποια στιγμή στη ζωή τους. Όλες οι επιδημιολογικές μελέτες υποστηρίζουν την συσχέτιση μεταξύ της σεξουαλικής δραστηριότητας και της HPV λοίμωξης.

Πότε μεταδίδεται η HPV λοίμωξη και ποιοί είναι οι παράγοντες κινδύνου; Η λοίμωξη από τον ιό HPV, συμβαίνει λίγο μετά την έναρξη των σεξουαλικών επαφών, ενώ πάνω από το 50% των εφήβων θα αποκτήσουν HPV 3-4 χρόνια μετά την έναρξη των επαφών. Παράγοντες κινδύνου, εκτός από την πρώιμη ηλικία έναρξης των επαφών, αποτελούν ο αριθμός των σεξουαλικών συντρόφων, το κάπνισμα, οι διαιτητικές συνήθειες,η επιλεκτική και μη σταθερή χρήση προφυλακτικού.

προφυλακτικό να μην προστατεύει απόλυτα.

Η χρήση του προφυλακτικού μας προστατεύει 100% ; Δυστυχώς η χρήση του ανδρικού προφυλακτικού, αν και παρέχει κάποια μικρή προστασία, η προστασία αυτή είναι ελλιπής. Τούτο γιατί ο ιός HPV μεταδίδεται με την επαφή και την τριβή των γύρω γεννητικών περιοχών, με αποτέλεσμα το

Οι περισσότερες αλλοιώσεις που σχετίζονται με HPV λοίμωξη είναι απίθανο να προχωρήσουν σε σοβαρές προκαρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνο τραχήλου της μήτρας. Οι περισσότερες χαμηλόβαθμες αλλοιώσεις (ΗPV, CIN 1) υποστρέφουν σε άλλοτε μικρά και άλλοτε μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα και χρει-

Αν κάποια γυναίκα διαγνωσθεί ως φορέας ιού HPV σημαίνει ότι θα έρθει αντιμέτωπη με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας; Ευτυχώς όχι. Όπως είπαμε ο ιός HPV προσβάλλει το 80% του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού. Απαραίτητη προυπόθεση για την δημιουργία προκαρκινικών καταστάσεων είναι η εμμένουσα λοίμωξη από ένα ή και περισσότερα ογκογόνα στελέχη ιού HPV.

άζονται μόνο παρακολούθηση ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Οι υψηλόβαθμες αλλοιώσεις από την άλλη (CIN 2 και CIN3),υποστρέφουν πολύ πιο σπάνια και γι αυτό συνήθως τις αντιμετωπίζουμε χειρουργικά. Ποιά είναι η εξέταση που θα μας δείξει αν υπάρχει πρόβλημα; Το τέστ Παπανικολάου είναι η πρωταρχική εξέταση προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο τραχήλου μήτρας (Screening). Άν και στην Ελλάδα δεν υπάρχει οργανωμένο πρόγραμμα screening, όπως υπάρχει σε αρκετές χώρες της Ευρώπη, αλλά και στις ΗΠΑ , η έναρξη του ευκαιριακού screening (τεστ Παπανικολάου) ακολουθώντας τις αμερικανικές κατευθυντήριες οδηγίες γίνεται στα 21 έτη. Αν το τεστ Παπανικολάου μιας γυναίκας έχει μόνο φυσιολογικά κύτ-

27

ταρα (αρνητικό τεστ) τότε η γυναίκα επανεξετάζεται με τεστ Παπανικολάου σε 1 με 3 έτη αναλόγως της ηλικιακής ομάδας που ανήκει. Αν το τεστ Παπανικολάου μιας γυναίκας δεν έχει φυσιολογικά κύτταρα (παρουσία ατύπων κυττάρων), τότε η γυναίκα πρέπει να παραπεμφθεί για κολποσκόπηση. Τα τελευταία χρόνια εκτός από το τεστ Παπανικολάου διενεργούνται πλήθος μοριακών εξετασεων, όπως το HPV-DNA testing ή το m-RNA αλλά και άλλες μοριακές εξετάσεις που έχουν σαν στόχο την ανίχνευση του ιού σε μοριακό επίπεδο.Θα πρέπει όμως να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην ερμηνεία αυτών και η θετικότητα σε κάποια απ' αυτές τις μοριακές εξετάσεις, να μην προκαλεί πανικό στις γυναίκες και ιδίως στις νέες κοπέλες.

Tι σημαίνει για μια γυναίκα η ανακοίνωση ενός παθολογικού αποτελέσματος τεστ Παπανικολάου η ενός θετικού HPV test; Ποιες είναι οι αντιδράσεις και ποια τα ψυχολογικά επακόλουθα; Όπως κάθε σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα έτσι και η λοίμωξη από HPV, ακόμη και στην εποχή της ελευθεριότητας των σεξουαλικών επαφών, στην εποχή του facebook, του instagram και του tik tok, αποτελεί στίγμα, που επιτείνεται από στερεότυπα αλλά και προκαταλήψεις. Οι γυναίκες με την ανακοίνωση ενός παθολογικού τεστ Παπανικολάου ή στο άκουσμα της λέξης HPV, διέπονται από άγχος και αγωνία. Παρά την γνώση της μεγάλης συχνότητας εμφάνισης του ιού, στις φίλες, στον κοινωνικό τους περίγυρο ακόμη και στην οικογενειά τους αισθάνονται ντροπή, ενοχές και κυρίως αγωνία για την εκβαση της HPV λοίμωξης. Η μόλυνση από τον ιό εκλαμβάνεται από την γυναί-

28

κα ως τριπλή απειλή. Απειλή για την ζωή της υπο τον φόβο του καρκίνου, απειλή για την γονιμότητά της και τέλος απειλή για την σχέση της με τον συντροφό της.

Πόλεμο με προηγούμενους συντρόφους μια και δεν υπάρχει σαφής απάντηση στο ερώτημα όσον αφορά στον χρόνο και στον τρόπο μετάδοσης του ιού HPV.

Η γυναίκα βρίσκεται μέσα της σε έναν διαρκή πόλεμο, με αφορμή τον ιό HPV. Πόλεμο με τον ευατό της, με αναφορές στην ηθική της- μια και μιλάμε για σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, τύψεις ότι κάτι δεν έκανε σωστά, απογοήτευση, απελπισία και ερωτηματικά που αφορούν στην πιθανή λάθος επιλογή ερωτικού συντρόφου (αισθήματα ενοχής και μεταμέλειας για λάθος ερωτικές επιλογές).

Πόλεμο με την μητέρα της ή και τους δύο γονείς της εφόσον πρόκειται για έφηβη ή και νεαρή κοπέλα, μιας και το στίγμα που προέρχεται από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα δεν εγείρει την συμπάθεια των υπολοίπων μελών της οικογένειας και υπάρχει μια αίσθηση υπαιτιότητας της ίδιας για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει. Σαφώς όλα αυτά απορρέουν από ανεπαρκή ή καθόλου ενημέρωση των γονέων για την HPV λοίμωξη.

Πόλεμο με τον σύντροφο και αντιδράσεις αλληλοκατηγορίας ,υποψία απιστίας και κλονισμός της εμπιστοσύνης όταν πρόκειται για μονογαμικές σχέσεις, που σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε διάλυση του δεσμού.

Πόλεμο με τον γυναικολόγο ή και το εργαστήριο και άρνηση παραδοχής της ύπαρξης του ιού. Από κάποιες γυναίκες υπάρχει άρνηση της κατάστασης, μη αποδοχή

και απώθηση του γεγονότος αλλά ακόμη και τάση απόκρυψης μιας και δεν είναι κάτι που φαίνεται. Ο χειρότερος όμως μηχανισμός άμυνας είναι η προβολή που οδηγεί σε αρνητικές κρίσεις και κατηγορίες για τους πιθανούς υπεύθυνους, για την κατάσταση στην οποία περιήλθε η γυναίκα. Ποιος είναι ο ρόλος του γυναικολόγου; Πώς οφείλει να το επικοιωνήσει με την γυναίκα; Η ανακοίνωση ενός αρνητικού ή δυσάρεστου αποτελέσματος που αφορά στην υγεία, ανέκαθεν αποτελούσε ,αποτελεί και θα αποτελεί την πιο στρεσσογόνα κατάσταση. Ο γιατρός οφείλει να είναι υποστηρικτικός και να καθησυχάσει την γυναίκα. Επειδή η ανακοίνωση ενός κακού αποτελέσματος από ένα τέστ Παπανικολάου, ή η διάγνωση της HPV λοίμωξης γίνονται από τον γυναικολόγο, είναι συνήθως και ο πρώτος που θα εισπράξει όλη την αντίδραση της γυναίκας. Θα πρέπει να πείσει την γυναίκα να μην αισθάνεται άσχημα και να μην έχει αρνητικά συναισθήματα και τούτο γιατί, δεν είναι η μόνη που έχει μολυνθεί με HPV. Αναφέρθηκε η μεγάλη συχνότητα της λοίμωξης και είναι σκόπιμο να τονίζεται στην γυναίκα ότι είναι κάτι που δεν αφορά μόνο την ίδια. Απλά τώρα έτυχε και έμαθε ότι έχει τον ιό μιας και προσήλθε για την εξέταση. Οι περισσότεροι άνθρωποι που μολύνονται από τον ιό, είναι ασυμπτωματικοί και έτσι δεν γνωρίζουν ότι είναι φορείς του HPV. Και όπως η γυναίκα δεν το γνώριζε και το διαπίστωσε μέσω μιας εξέτασης έτσι και ο συντροφός της, οπότε δεν χρειάζονται κινήσεις πανικού. Η συνήθης πορεία του ιού, είναι υπέρ της υποστροφής αυτού. Αλλά ακόμη και στην περίπτωση

Η σωστή ενημέρωση του κοινού σε θέματα που αφορούν στην HPV λοίμωξη, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της εξάλειψης του άγχους του πανικού και της ανησυχίας που απορρέουν από μια τέτοια διάγνωση. Μόνο τότε θα υπάρξει συμφιλίωση με τον μικρό αυτό ιό που στην πλειονότητα των περιπτώσεων προσβάλλει το μικρό αλλά θαυματουργό όργανο του γυναικείου σώματος που λέγεται τράχηλος της μήτρας!

που αυτός παραμείνει ή εξελιχθεί, η σύγχρονη ιατρική και φαρμακευτική επιστήμη διαθέτει πλήθος μέσων για την διαχείριση της HPV λοίμωξης. Και πάνω και πέρα από τα μηχανήματα και τα τεχνολογικά επιτεύγματα, υπάρχει εξειδικευμένο ιατρικό δυναμικό που δύναται να προσφέρει βοήθεια και εξειδικευμένη φροντίδα στην γυναίκα. Ο γυναικολόγος οφείλει να μεταλαμπαδεύσει στην γυναίκα την τακτική της σωστής παρακολούθησης, με τεστ Παπανικολάου και Κολποσκόπηση –όπου αυτή απαιτείται- όμως κυρίως της πρόληψης με το αντι – HPV εμβόλιο, που διαθέτουμε στην φαρέτρα μας, σε κάθε περίπτωση.

Aκόμη και να υπάρχει μια επιθυμία αποσιώπησης της παρουσίας του ιού από πλευράς της γυναίκας, υπό τον φόβο της κοινωνικής απαξίωσης, ο γυναικολόγος της θα πρέπει να είναι εκεί πάντα για να μπορεί να απευθυνθεί ή και να εκτονώσει τα αρνητικά της συναισθήματα. Μόνο τότε ίσως να γίνει εφικτό, ο εσωτερικός και εξωτερικός πόλεμος της γυναίκας, με αφορμή τον HPV, να οδηγήσει σε εσωτερική ειρήνη, συμ-

φιλίωση με τον εαυτό της και τον συχνότατα εμφανιζόμενο ιό HPV. Τι πρέπει να κάνει μια νέα γυναίκα για να προλάβει τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας; Κατ΄αρχάς πρωτογενής πρόληψη με τα εμβόλια που διαθέτουμε σαν όπλα για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Δευτερογενής πρόληψη, με έλεγχο με τεστ Παπανικολάου, η co-testing (που αποτελεί λήψη τεστ Παπανικολάου και HPN DNA τεστ), αναλόγως του ηλικιακού φάσματος που ανήκει η γυναίκα, γυναικολογική εξέταση και επί μη φυσιολογικού τέστ Παπανικολάου ή co- testing, παραπομπή για κολποσκόπηση. Βελτίωση της ποιότητας της ζωής, της αποφυγής καπνίσματος, χρήσης αλκοόλ, βελτίωση της διατροφής της λαμβάνοντας τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικά και βιταμίνες. Χρήση ανδρικού προφυλακτικού, που αν και δεν προστατεύει απόλυτα απο τον ιό HPV, προστατεύει από άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως η ηπατίτιδα,το AIDS, οι τριχομονάδες, τα χλαμύδια ο έρπητας και η γονόρροια, τα οποία ενισχύουν την επιμονή του ιού HPV αν συνυπάρχουν. Και το σημαντικότερο όλων να έχει εμπιστοσύνη στον γυναικολόγο που έχει επιλέξει, ο οποίος θα πρέπει να είναι εξειδικευμένος και να γνωρίζει ότι με την εφαρμογή των οδηγιών που της έχει δώσει, δεν κινδυνεύει να έχει κάποια δυσμενή εξέλιξη. Η γυναίκα κάθε ηλικίας, πρέπει και δικαιούται να ενδυναμωθεί σε θέματα που αφορούν στην HPV λοίμωξη, ώστε να μπορεί σε κάθε φάση της ζωής της να λαμβάνει τις ορθότερες αποφάσεις γεγονός που αποτελεί και την λογική της WHFirst.

29

ΤΑ ΌΡΙΑ

της αναπαραγωγικής ηλικίας της γυναίκας διευρύνονται

H

επιστήμη που αφορά τη γυναικεία υγεία, και ιδιαίτερα τη γυναικολογική υγεία, είναι ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους κλάδους της ιατρικής, με εξελίξεις τεχνολογικές που οι επιπτώσεις τους ξεπερνούν πολλές φορές τα υφιστάμενα κοινωνικά, ηθικά και νομικά πλαίσια. Τα όρια της αναπαραγωγικής ηλικίας της γυναίκας διευρύνονται. Η κατάψυξη ωαρίων για κοινωνικούς λόγους είναι πλέον μια διαθέσιμη επιλογή για τις γυναίκες και τους επιτρέπει να μεταθέσουν τη μητρότητα αργότερα στη ζωή τους αν το επιθυμούν, χωρίς την αγχωτική πίεση του ‘βιολογικού ρολογιού’. Η χρήση των μεθόδων υποβοηθουμένης αναπαραγωγής επιτρέπεται πλέον μέχρι τα 54 χρόνια της γυναίκας, ενώ η κυο-

30

γράφει η Αικατερίνη Καραβιδά MD Μαιευτήρας - Γυναικολόγος φορία με παρένθετη μητέρα πραγματοποιείται σε ολοένα και περισσότερες περιπτώσεις. Αλλαγές και στην δομή της σύγχρονης οικογένειας Ταυτόχρονα, η μορφή της οικογένειας αλλάζει, διευρύνεται η έννοια της ώστε να συμπεριλαμβάνει διαφορετικούς από την πυρηνική οικογένεια τρόπους συμβίωσης και απόκτησης παιδιών. Μια γυναίκα μόνη της μπορεί να γίνει μητέρα με μεθόδους υποβοηθουμένης αναπαραγωγής, ενώ συζητείται η πρόσβαση στις μεθόδους αυτές και από τα ομόφυλα ζευγάρια. Οι γυναικολόγοι που έχουν αντικείμενο εξειδίκευσης την υποβοηθουμένη αναπαραγωγή είναι εκείνοι που περισσότερο καλούνται να διαχειριστούντα ιατρικά,

ηθικά και νομικά διλήμματα που προκύπτουν από τη νέα πραγματικότητα. Για παράδειγμα, ένα παιδί σήμερα μπορεί πιθανώς να έχει πέντε γονείς: το ζευγάρι που έχει απευθυνθεί στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, τους δυο δότες γενετικού υλικού και την παρένθετη γυναίκα που το κυοφορεί. Τη σκυτάλη παίρνουν οι γυναικολόγοι εξειδικευμένοι στην εμβρυομητρική ιατρική, που θα φροντίσουν το έμβρυο και την έγκυο στην εγκυμοσύνη που θα προκύψει. Μέχρι ποια ηλικία μπορεί η γυναίκα να κυοφορεί με ασφάλεια; Τι κινδύνους μπορεί να αντιμετωπίσει αν κυοφορεί περισσότερα από ένα έμβρυα; Τι ιδιαιτερότητες έχει η διασφάλιση του καλώς έχειν του εμβρύου και με ποιο τρόπο πρέπει να ελέγχεται πριν γεννηθεί; Αυτά είναι μόνο μερικά από τα ερωτήματα που μπορεί να προκύπτουν.

Μέχρι ποια ηλικία μπορεί η γυναίκα να κυοφορεί με ασφάλεια; Τι κινδύνους μπορεί να αντιμετωπίσει αν κυοφορεί περισσότερα από ένα έμβρυα; Τι ιδιαιτερότητες έχει η διασφάλιση του καλώς έχειν του εμβρύου και με ποιο τρόπο πρέπει να ελέγχεται πριν γεννηθεί;

'

Αυτά είναι μόνο μερικά από τα ερωτήματα που μπορεί να προκύπτουν.

Η υγιής σωματικά και ψυχικά γυναίκα είναι ο άξονας της οικογένειας, όποια μορφή κι αν έχει. Σωστά ενημερωμένη για τις δυνατότητες και τις επιλογές που της παρέχει η σύγχρονη ιατρική, απαλλαγμένη από προκαταλήψεις και στερεότυπα, αλλά και δυνατή κοινωνικά, οικονομικά και θεσμικά, θα είναι η βάση για ένα καλύτερο μέλλον για όλους. Στην υλοποίηση αυτού του οράματος και στην ενδυνάμωση των γυναικών σε κάθε επίπεδο, θα επιδιώξει να συμβάλλει η πρωτοβουλία των Ελληνίδων γυναικών γυναικολόγων Women’s Health First. Έχοντας την προνομιακή ιδιότητα να είμαστε γιατροί των γυναικών σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη οπτική που μας παρέχει το προσωπικό μας γυναικείο βίωμα, θέλουμε να προσθέσουμε τις δυνάμεις και τις γνώσεις μας για τη φροντίδα της υγείας των γυναικών.

31

32

Η ΕΝΔΥΝΆΜΩΣΗ

της σύγχρονης μητέρας σήμερα

H

γράφει η Δρ Βασιλική Παπαγιάννη MD, PhD Μαιευτήρας- Γυναικολόγος Εμβρυομητρικής

σύγχρονη μητέρα σήμερα έρχεται αντιμέτωπη με πολλαπλές προκλήσεις, στις οποίες καλείται να ανταποκριθεί για να διατηρεί την ισορροπία ανάμεσα στους δύο πιο σημαντικούς ρόλους στη ζωή της: αυτόν της μητέρας και αυτόν της εργαζόμενης γυναίκας/ νοικοκυράς.

Iδιαίτερα στην εποχή μας, που η δυναμική της αναδεικνύεται σε πιο προχωρημένη ηλικία που είναι και επαγγελματικά πιο χειραφετημένη, φαίνεται ότι η ανταπόκριση στους πολλαπλούς ρόλους είναι πλέον καθημερινή πρόκληση, στην οποία ωστόσο ανταπεξέρχεται σε μεγάλο βαθμό με επιτυχία, με αποτέλεσμα το παλαιότερο δίλημμα, καριέρα ή οικογένεια, να τείνει να εξαλειφθεί. Αξίζει εδώ να αναφερθεί ότι τα οφέλη είναι πολλά: τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες με «συνειδητοποιημένες» εργαζόμενες μητέρες εμπνέονται από αυτές, είτε γιατί νιώ-

θουν όταν ενηλικιωθούν, ότι μπορούν να έχουν ενεργό ρόλο στις εργασίες τους είτε γιατί διαμορφώνουν στην ενήλικη ζωή τους συμπεριφορές και στάσεις υποστηρικτικές απέναντι στις εργαζόμενες μητέρες και έχουν αποδοχή όσον αφορά την ισότητα των φύλων. Και κάτι ακόμα σημαντικό! Η πολυπλοκότητα των διαφορετικών ρόλων, που καλούνται να υπηρετήσουν οι σύγχρονες μητέρες, συμβάλλει, σύμφωνα με έρευνες, στη δημιουργία ικανοτήτων όπως η οργάνωση, η ικανότητα διαπραγμάτευσης, το multitasking, η ικανότητα στην επικοινωνία και στη διαχείριση των περισπασμών (distractions) και η ανταπόκριση σε πολλαπλές απαιτήσεις. Αυτό ωφελεί φυσικά και τους χώρους εργασίας καθώς μπορούν να υλοποιηθούν στόχοι και να υπερπηδηθούν τυχόν δυσκολίες, πιο εύκολα. Η ενδυνάμωση λοιπόν της σύγχρονης μητέρας σήμερα έχει να κάνει με το κατά πόσο μπορεί να αποκτά

τη δύναμη και τον έλεγχο της ζωής της, λαμβάνοντας μόνη της τις αποφάσεις που την αφορούν και επιλέγοντας ό,τι αυτή επιθυμεί. Ο δρόμος σίγουρα δεν εύκολος. Έντονο άγχος, κούραση, δύσκολες συναισθηματικές ισορροπίες. Ο προορισμός όμως σίγουρα την ανταμείβει. Και ο λόγος είναι απλός! Οι αποφάσεις που παίρνεις συνειδητοποιημένα, όταν είσαι σε πιο προχωρημένη ηλικία, είτε σε ζητήματα οικογένειας, είτε σε επαγγελματικά θέματα, λαμβάνονται υπό το «βάρος» των εμπειριών σου και των προηγούμενων «λαθών» σου, που πρόλαβες όμως να κάνεις κι έμαθες από αυτά. Επομένως πορεύεσαι με μεγαλύτερη σιγουριά κι αυτοπεποίθηση για τις μελλοντικές σου επιλογές! Συμπερασματικά θα λέγαμε λοιπόν, ότι η συνεχής δημιουργία κινήτρων για την ενδυνάμωση των σύγχρονων μητέρων σήμερα είναι προτεραιότητα, καθώς μόνο όφελος μπορεί να αποφέρει σε όλη την κοινωνία και φυσικά πρώτα στις ίδιες που στηρίζουν το μεγαλύτερο σύνολο αυτής.

33

Σκανάρετε ΕΔΏ

Επιστεφτείτε το site μας για: Να μάθετε γιατί ιδρύθηκε η Women's Health First Να μάθετε ποιο είναι το όραμα της WHF

Να μάθετε τους πυλώνες δράσεων της WHF

α μάθετε γιατί η WHF ιδρύθηκε από Γυναίκες Ν Γυναικολόγους;

α μάθετε πως μπορούν να συμμετέχουν και άνδρες Ν Επαγγελματ’ίες Υγείας στην WHF Nα μάθετε γιατί και πως θα γίνετε μέλος της WHF

α εγγραφθείτε στο newsletter μας για να μαθαίνετε τα νέα Ν μας και να συμμετέχετε στην έρευνά μας

Η γυναικεία υγεία στο Κέντρο των προτεραιοτήτων !

ΠΡΌΩΡΗ

σεξουαλικοποίηση των κοριτσιών Mια νέα <<σιωπηλή>> πανδημία

γράφει η Δεληβελιώτου Αικατερίνη, MD, MSc, PhDc, IFEPAG Μαιευτήρας-Γυναικολόγος 35

�

το όνομα της σύγχρονης προβεβλημένης «σεξουαλικής ελευθεριότητας» και υπό αμφισβήτηση «ελευθερίας», «κατάκτηση» του φεμινισμού και των αγώνων περί ισότητας των φύλων, η γενιά που μεγαλώνουμε ως μητέρες και παρακολουθούμε ως γυναικολόγοι βρέθηκε να έχει μεγαλώσει πρόωρα. Τι είναι η πρόωρη σεξουαλικοποίηση Η πρόωρη σεξουαλικοποίηση των κοριτσιών είναι ένα φαινόμενο που προωθείται από τη βιομηχανία της μόδας και των παιχνιδιών, και κυρίως από τα σύγχρονα κοινωνικά δίκτυα, κατά το οποίο κορίτσια μικρής ηλικίας ενθαρρύνονται να υιοθετούν συμπεριφορές που δε ταιριάζουν με την ηλικία τους, καθώς τις θέτουν σε έναν πρόωρο σεξουαλικό ρόλο. Τα κορίτσια επηρεάζονται καθοριστικά από τις τάσεις που επιβάλλει η μόδα και υιοθετούν πρότυπα από τον καλλιτεχνικό χώρο προσπαθώντας να μιμηθούν συμπεριφορές και χαρακτήρες. Δύο κυριάρχες τάσεις υπάρχουν και ορίζονται ως εξής: “Getting older younger”: Από την πρώιμη εφηβεία, με την έννοια της υποστήριξης των δικαιωμάτων τους οι έφηβες, ως διαδικτυακοί καταναλωτές ακόμα και στο επίπεδο σεξουαλικών αναζητήσεων ταυτότητας και πληροφόρησης και “Staying younger longer”: Λόγω εκτεταμένης οικονομικής και εκπαιδευτικής μετάβασης προς την ενηλικίωση. Γιατί συμβαίνει σήμερα Μέχρι τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, η συμβουλευτική των νεαρών κοριτσιών στα γυναικολογικά ιατρεία αφορούσε κατ’εξοχήν την

36

πρώιμη ήβη, το εμβόλιο του HPV και την αντισύλληψη. Πλέον, σε λιγότερο από μια δεκαετία, η εικόνα είναι σαφώς διαφορετική. Ξεκινώντας από την εικόνα των νεαρών προ- και έφηβων κοριτσιών, διαπιστώνουμε μια τάση να υιοθετούν ήδη ενδυματολογικά και συμπεριφορικά στοιχεία νεαρών γυναικών. Σε μια δεύτερη επισκόπηση, αντιλαμβανόμαστε πως δεν πρόκειται για τάση, ούτε ανεξάρτητη και ούτε ασήμαντη, καθώς υποδεικνύει και έπεται της πρώιμης σεξουαλικοποίησης και σίγουρα όχι ελευθεριότητας ή ελευθερίας των ανηλίκων κοριτσιών. Το φαινόμενο της πρώιμης σεξουαλικοποίησης δεν αφορά μόνο την πρώιμη έναρξη των σεξουαλικών επαφών, αλλά την δημιουργία της λανθάνουσας αίσθησης στα έφηβα και πλέον και πρόεφηβα κορίτσια πως πρέπει να έχουν την εικόνα συγκεκριμένων σεξουαλικών προτύπων. Κι αυτό βέβαια ανεξάρτητα από την έναρξη της έμμηνου ρύσεως και των προσωπικών βιολογικών και ψυχολογικών ρυθμών του κάθε κοριτσιού, στοιχεία που βιολογικά και φυσιολογικά οδηγούν ένα κορίτσι στο ξεδίπλωμα της σεξουαλικής του ταυτότητας και συμπεριφοράς. Το γεγονός αυτό βέβαια συντελλεί στη δημιουργία προβλημάτων αυτοπεποίθησης, λανθασμένης αυτοεικόνας, καθώς και στην ανάπτυξη κατάθλιψης και διαταραχών πρόσληψης τροφής. Ποιές είναι οι αιτίες του φαινομένου Αιτίες για αυτό μπορούμε να σημειώσουμε πολλές, αλλά καταλυτικό ρόλο παίζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι εικόνες στις οποίες έχει πλέον πρόσβαση η νέα γενιά, καθώς και το χάσμα ανάμεσα στις μητέρες που μεγάλωσαν από μητέρες της εποχής της «παρθενορραφής» και της απαγόρευσης του

Μονάχα βάζοντας σωστά θεμέλια από την προεφηβεία, θα μεγαλώνουμε κορίτσια που έχουν πραγματική αυτοδιάθεση του σώματος τους και της σεξουαλικότητάς τους. Τότε και μόνο τότε μπορούμε να αφαιρούμε τα εισαγωγικά από την ελευθεριότητα και να ελπίζουμε για την σεξουαλική ελευθερία και υγεία, που όλα τα κορίτσια και όλες οι γυναίκες αξίζουν.

προασπίσει το σώμα, την ψυχή και την γονιμότητα της. Πιστεύουμε και επιθυμούμε την πραγματική σεξουαλική ελευθερία για την νέα γενιά κοριτσιών που μεγαλώνουμε ως μητέρες. Αναγνωρίζουμε ως επιστήμονες πως η σεξουαλική ελευθερία για μια γυναίκα δεν είναι και δεν πρέπει να είναι μονάχα η άρση φραγμών περί της ηλικίας έναρξης των σεξουαλικών επαφών ούτε του αριθμού σεξουαλικών συντρόφων. Στόχος μας είναι τα νέα κορίτσια να ενδυναμωθούν επιστημονικά, να αναγνωρίζουν την ευθύνη τους απέναντι στην προάσπιση της γυναικολογικής τους υγείας και να αποκτήσουν μια σχέση εμπιστοσύνης και ζωής με τον γυναικολόγο τους. Με αλλά λόγια, να μην προστρέχουν στα μέσα για να βρουν απάντηση στους προβληματισμούς τους, να μην παραδειγματίζονται από όσα βλέπουν σε αυτά και να μην νιώθουν πως η έναρξη των σεξουαλικών επαφών από μόνη της, τις καθιστά σεξουαλικά ώριμες.

προγαμιαίου σεξ και στα σύγχρονα κορίτσια του «hot summer girl».

H αναζήτηση πληροφοριών σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες και blogs για πληροφορίες σχετικά με τη σεξουαλική ευχαρίστηση, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, για τη σχέση σεξουαλικής πράξης και συναισθήματος, όπως και την ευχαρίστηση να προβάλουν τον εαυτό τους σε online video και φωτογραφίες είναι ένα χαρακτηριστικό συμπεριφορικό μοτίβο της εφηβικής ηλικίας. Μικρά κορίτσια με πρώιμη έκθεση σε σεξουαλικό περιεχόμενο,

έχουν περισσότερες πιθανότητες για σωματική και σεξουαλική θυματοποίηση, παραβατικές συμπεριφορές και χρήση ουσιών.

Καταλυτικό ρόλο στην επίτευξη αυτού του στόχου είναι η στάση του γονέα, ο οποίος οφείλει καταρχάς να αποδεχτεί την διαφορετικότητα της νέας γενιάς και εν συνέχεια να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα σε εμάς και στα νέα κορίτσια.

Τι μπορούμε να κάνουμε Αυτό το χάσμα ερχόμαστε εμείς με την WHF να γεφυρώσουμε, δίνοντας ως γυναίκες, μητέρες και γυναικολόγοι την ευκαιρία στη νέα γενιά να έχει πραγματικό έλεγχο της σεξουαλικής της υγείας και συμπεριφοράς, να ακουστεί και να εκπαιδευτεί αναφορικά με την σωστή αντισύλληψη και υγιεινή και να έχει στα χέρια της τα εφόδια για να

Τα νέα κορίτσια που επισκέπτονται τον γυναικολόγο έχουν την ευκαιρία να μοιραστούν ανοιχτά τους προβληματισμούς τους με γιατρούς καταρτισμένους που μπορούν να δώσουν αντικειμενικές και επιστημονικές απαντήσεις και απόψεις σε όσα τις απασχολούν, καθώς και να εκπαιδευτούν ουσιαστικά για την υγιεινή, την αντισύλληψη, το σεξ και την γονιμότητα.

37

Ιδρυτική Ομάδα Τσιαούση Ιωάννα, MD, MSc, MBA, PhDc Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Fellow of European Committee Sexual Medicine (FECSM) Πιστοποιημένη στην Ενδοσκοπική Χειρουργική Η κ Τσιαούση Ιωάννα MD, PhD, MSc Μαιευτήρας Γυναικολόγος, είναι Υπ. Διδάκτωρ Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και απόφοιτη της Ιατρικής Σχολής Ιωαννίνων. Έλαβε την Ειδικότητα της Μαιευτικής και Γυναικολογίας στην 1η Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα» και στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «ΜΕΤΑΞΑ». Έχει κάνει Μεταπτυχιακές σπουδές στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών με απόκτηση Master Degree (Executive MBA).Είναι εξειδικευμένη με πιστοποίηση στην ανοσοποίηση με Εμβολιασμό (Certification in vaccinology, Mérieux Foundation, Advanced Course on vaccinology ADVAC).

38

Έχει εξειδικευθεί πιστοποιημένα στην Λαπαροσκοπική Χειρουργική (Fellowship in Laparoscopy, Word Laparoscopy Hospital, UAE) και έχει λάβει πιστοποιημένη εξειδίκευση στην Υστεροσκόπηση (European Society of Εndoscopy, ESGE).Είναι πιστοποιημένη στην Κολποσκόπηση και Παθολογία τραχήλου από την «Ελληνική Εταιρία Κολποσκόπησης και Παθολογίας Τραχήλου». Έχει λάβει εξειδίκευση στην Σεξουαλική Ιατρική από την Ευρωπαϊκή Εταιρία Σεξουαλικής Ιατρικής «Fellow of the European Committee of Sexual Medicine» και είναι πιστοποιημένο μέλος του «Scientific Network on Female Sexual Health and Cancer,USA».Είναι επιστημονικά υπεύθυνη για τα προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου του «Ελληνικού Ιδρύματος Ογκολογίας». Από το 2020 διδάσκει σε μεταπτυχιακά προγράμματα της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου των Αθηνών της Θεσσαλονίκης και της Θράκης. Έχει εκτενές επιστημονικό έργο με δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, διαλέξεις και συμμετοχές σε Ελληνικά και Ευρωπαϊκά Επιστημονικά συνέδρια. Διατηρεί Γυναικολογικό -Μαιευτικό ιατρείο στο κέντρο της Αθήνας και είναι διευθυντικό στέλεχος στο χώρο της Φαρμακοβιομηχανίας.

Παπακωνσταντίνου Αικατερίνη, MD, MSc, PhD Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Εξειδικευμένη στη Γυναικολογική Ογκολογία Η Παπακωνσταντίνου Αικατερίνη MD, MSc, PhD είναι Στρατιωτικός Ιατρός-Γυναικολόγος και φέρει τον βαθμό του Πλοιάρχου. Υπηρετεί στη Γυναικολογική Κλινική του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών ως Αναπληρώτρια Διευθύντρια. Εισήχθη με σειρά 1η κατόπιν Πανελληνίων εξετάσεων, στη Στρατιωτική Ιατρική Αξιωματικών Σωμάτων και αποφοίτησε με άριστα το 1997 από την Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Το 2005 αποφοίτησε από το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Δεληβελιώτου Αικατερίνη, MD, MSc, PhDc, IFEPAG Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Εξειδικευμένη στην Παιδική και Εφηβική Γυναικολογία Η κα Δεληβελιώτου–Τούτουζα Κατερίνα είναι Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος, Ειδική Παιδογυναικολόγος. Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών 3η στο σύνολο των αποφοίτων με βαθμό άριστα (9,2). Έλαβε την ειδικότητα της Μαιευτικής-Γυναικολογίας στη Μαιευτική Κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Homerton στο Λονδίνο, και στη Β’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Αρεταίειο Νοσοκομείο. Διετέλεσε International Research Fellow του Τμήματος Εμβρυομητρικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Νότιας Καλιφόρνια, USC, Los Angeles, Η.Π.Α. Είναι πιστοποιημένη στην κολποσκόπηση και στην παθολογία του τραχήλου από την Ελληνική Εταιρεία Παθολογίας Τραχήλου και Κολποσκόπησης.

Το 2008 ολοκλήρωσε την ειδικότητα της Μαιευτικής/Γυναικολογίας στο Αρεταίειο Νοσοκομείο. Το 2011 έλαβε τίτλο διδακτορικού της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. Μεταξύ 2010-2012 μετεκπαιδεύθηκε στη Γυναικολογική Ογκολογία, Κολποσκόπηση και Λαπαροσκόπηση στο Queen Charlotte’s & Chelsea Hospital-London και έχει λάβει τις αντίστοιχες πιστοποιήσεις από το RCOG (ATSMs). Από το 2013 ως σήμερα είναι επιστημονικός συνεργάτης στο τμήμα Κολποσκόπησης της κλινικής ΡΕΑ. Από το 2021 ως σήμερα εκπονεί μεταπτυχιακό στο ΕΑΠ στον τομέα «Διοίκησης Μονάδων Υγείας». Έχει πλούσιο ερευνητικό έργο, παρουσιάσεις σε συνέδρια, καθώς και δημοσιεύσεις στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία. Παράλληλα, λόγω της στρατιωτικής της ιδιότητας, ασκεί καθήκοντα διοικητικά και επιχειρησιακά που άπτονται διαχείρισης υγειονομικών κρίσεων.

Διετέλεσε Επιστημονικός Συνεργάτης στο Τμήμα Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας, στη Β’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Αρεταίειο Νοσοκομείο. Απέκτησε τον τίτλο της υποειδικότητας της Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας, μετά από προφορικές και γραπτές εξετάσεις (International Fellowship in Pediatric and Adolescent Gynecology – IFEPAG PART I & II) Είναι κάτοχος του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών (Master, MSc) της Ιατρικής Σχολής Αθηνών «ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ» με βαθμό «Άριστα». Έχει πραγματοποιήσει πολλές δημοσιεύσεις σε ελληνικά και διεθνή ιατρικά περιοδικά και έχει παρουσιάσει πολυάριθμες επιστημονικές μελέτες και ομιλίες σε πανελλήνια, πανευρωπαϊκά και παγκόσμια συνέδρια Είναι Διευθύντρια των Τμήματων Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας της ΡΕΑ Μ/Γ Κλινικής (2011 έως σήμερα), ΓΑΙΑ Μ/Γ Κλινικής (2014-2021) και του Παιδιατρικού Ιατρικού Κέντρου Αθηνών (2014 έως σήμερα). Διατηρεί Ιδιωτικό ιατρείο στην Αθήνα και είναι Συνεργάτης των Μαιευτηρίων ΡΕΑ, ΛΗΤΩ, ΜΗΤΕΡΑ και ΙΑΣΩ.

39

Χαλκιά Νεκταρία, ΜD Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Η Νεκταρία Χαλκιά γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου και ολοκλήρωσε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης μετά από πανελλήνιες εξετάσεις όπου και έλαβε το πτυχίο Ιατρικής. Εκπαιδεύτηκε στην ειδικότητα της Μαιευτικής /Γυναικολογίας στην Α΄Μ/Γ Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών ΠΓΝ Αλεξάνδρα και έλαβε τον τίτλο ειδικότητας το 2004. Μετά από εκπαίδευση στο τμήμα Υπερήχων του ΠΓΝ Αλεξάνδρα, έλαβε την Κρατική Άδεια Υπερήχων στη Μαιευτική και Γυναικολογία το 2005. Κάτοχος του

Παπαγιάννη Βασιλική, MD, PhD Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Εξειδικευμένη στην Εμβρυομητρική Ιατρική Η Δρ Βασιλική Παπαγιάννη ασκεί το ιατρικό επάγγελμα από το 1993, χρονιά κατά την οποία εργάστηκε ως υπότροφος ιατρός στο πανεπιστήμιο της Ρώμης “La Sapienza” στο τμήμα Ηλεκτρονικού Μικροσκοπίου. Στη συνέχεια εργάστηκε στις Γυναικολογικές – Μαιευτικές κλινικές των νοσοκομείων Royal Berkshire Hospital, Wexham Park & Heatherwood Hospital στην Αγγλία, στα οποία διεκπεραιώνονταν 6.500 και 5.000 τοκετοί το χρόνο, αντίστοιχα. Στην Αγγλία, από το 2002 και για ένα έτος συμμετείχε στις δραστηριότητες του

40

Πιστοποιητικού Διαγνωστικής Κολποσκόπησης (HSCCP) από το 2008. Εργάσθηκε ως επικουρικός επιμελητής Β΄ Μ/Γ στο Νοσοκομείο Καρπενησίου από όπου και κατάγεται, το χρονικό διάστημα από 2004-2010. Από το 2010 έως σήμερα εργάζεται ως ελευθεροεπαγγελματίας γυναικολόγος στην Αθήνα και το Καρπενήσι όπου και διαμένει μόνιμα. Κάτοχος του Διπλώματος Ιατρικού Βελονισμού από την Ιατρική Εταιρία Βελονισμού Ελλάδας, από την Academy of Chinese Acupuncture και Ωτοβελονισμού με ειδικές εφαρμογές στη Μαιευτική-Γυναικολογία από το Medical International School of Auricular Therapy. Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Ευρυτανίας από το 2018 και μέλος του Δ.Σ. του Νοσοκομείου Καρπενησίου. Είναι παντρεμένη και έχει δύο αγόρια.

τμήματος Fetal Medicine, υπό την εποπτεία του καθηγητή Κύπρου Νικολαϊδη στο King’s College Hospital. Από το 2000 και για δύο χρόνια, προσέφερε τις υπηρεσίες της στο Αρεταίειο Νοσοκομείο Αθηνών, καθώς συμμετείχε στις δραστηριότητες του Τμήματος Υπερήχων και Εμβρυομητρικής Ιατρικής και στις δραστηριότητες της Β’ Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών. Στο ίδιο νοσοκομείο και για τα έτη 2003-2006 εργάστηκε ως Επιστημονικός Συνεργάτης στο Τμήμα Υπερήχων και Εμβρυομητρικής Ιατρικής της Β’ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 2023 είναι Clinical Instructor του Nicosia University. Σήμερα, διατηρεί το δικό της Μαιευτικό & Γυναικολογικό Κέντρο με την επωνυμία “FeminArt” στην Αθήνα και είναι Επιστημονικός Συνεργάτης του νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ.

Ιδρυτική Ομάδα Τσέτσα Παρασκευή, MD, PhD Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Ειδική στην Κολποσκόπηση -Παθολογία Τραχήλου Η κ Παρασκευή Τσέτσα MD,PHD είναι Μαιευτήρας Γυναικολόγος Διδάκτωρ του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών απόφοιτη της Ιατρικής Σχολής Αθηνών στην οποία εισήχθη 5η πανελλαδικά. Έλαβε την ειδικότητα της Μαιευτικής Γυναικολογίας από την 1η Πανεπιστημιακή κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών νοσοκομείου «Αλεξάνδρα». Από το 2002 έως και σήμερα ασχολείται µε την Κολποσκόπηση και την Παθολογία τραχήλου. Εργάστηκε επί 6 έτη ως Πανεπιστημιακή Υπότροφος ενώ τα τελευταία χρόνια εργάζεται ως Άμισθη Επιστημονική Συνεργάτης του Τμήματος κολποσκόπησης της Πανεπιστημιακής Κλινικής του νοσοκομείου «Αλεξάνδρα». Το 2007

Καραβιδά Αικατερίνη, MD Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Εξειδικευμένη στην Εμβρυομητρική Ιατρική Η κ Αικατερίνη Α. Καραβιδά MD, είναι ιατρός Μαιευτήρας – Γυναικολόγος. Είναι αριστούχος απόφοιτη της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έλαβε την ειδικότητα Μαιευτικής-Γυναικολογίας στην Πανεπιστημιακή Κλινική Μαιευτικής-Γυναικολογίας του Νοσοκομείου University College London (UCL) της Αγγλίας, και στη Β’ Μαιευτική-Γυναικολογική Πανεπιστημιακή

συµµμετείχε στις πρώτες εξετάσεις πιστοποίησης στην Διαγνωστική Κολποσκόπηση, που διενεργήθηκαν από την Ελληνική Εταιρεία Κολποσκόπησης Παθολογίας Τράχηλου, όπου κατέκτησε την πρώτη θέση και έλαβε τρίμηνη υποτροφία. Το ερευνητικό και επιστημονικό της έργο είναι σημαντικό. Συµµμετέχει σε όλα τα σεμινάρια Κολποσκόπησης ως εκπαιδεύτρια,δίνει διαλέξεις σε συνέδρια ενώ καθημερινά εκπαιδεύει φοιτητές και νέους ιατρούς, σε θέματα που αφορούν στην Παθολογία του Κατώτερου Γεννητικού Συστήματος στο νοσοκομείο που εργάζεται. Επίσης συμμετέχει ενεργά επί 10 συναπτά έτη ως εκπαιδεύτρια στα σεμινάρια Μαιευτικού Επείγοντος (ΑLSO). Διατηρεί 2 ιδιωτικά ιατρεία, παρέχοντας Μαιευτική και Γυναικολογική Φροντίδα στις γυναίκες που την εμπιστεύονται. Στόχος της προσφοράς της στον χώρο της Ιατρικής είναι η πρόληψη του Γυναικολογικού Καρκίνου και η προάσπιση της Γυναικολογικής Υγεία.

Κλινική του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μετεκπαιδεύθηκε στην Εμβρυομητρική Ιατρική στο Τμήμα Maternal– Fetal Medicine του Πανεπιστημίου Columbia University College of Physicians and Surgeons της Νέας Υόρκης των ΗΠΑ. Από το 2005 έως σήμερα ασκεί ιατρική στη Θεσσαλονίκη, με κυρίως αντικείμενο την Εμβρυική Ιατρική και τη γυναικολογική υπερηχογραφία. Είναι Επιστημονική Συνεργάτης της Γ’ Μαιευτικής-Γυναικολογικής Πανεπιστημιακής Κλινικής του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στην οποία την τελευταία τετραετία ασκεί κλινικό και εκπαιδευτικό έργο στο ιατρείο Γυναικολογικής Υπερηχογραφίας.

41