“Het verhaal van de onbekende helden”

Waar strijdende partijen elkaar bekampen, vallen doden. In de Eerste Wereldoorlog ontstonden aan beide kanten van het front tientallen geïmproviseerde militaire begraafplaatsen. Vaak verdwenen ze pas enkele decennia later uit het straatbeeld. De gesneuvelde soldaten werden overgebracht naar grote begraafplaatsen als Tyne Cot Cemetery in Passendale of het Soldatenfriedhof in Langemark.

Een van de projecten binnen LANDSCAPES is ‘Onzichtbaar Landschap’. Het opzet? Die vergeten plekken terug in het leven roepen. “Aan elke begraafplaats hangt een verhaal van een veldslag, een veldhospitaal of andere gebeurtenis vast”, vertelt Nele Saint-Germain van Regionaal Landschap Westhoek. Kunstenaars plaatsen op de sites kunstwerken om blijvende aandacht te vragen voor die verhalen.

Alle 24 sites worden ontsloten door zes fietsroutes. De routes zijn terug te vinden op de website en de FARO Erfgoedapp en starten in Ieper, Beveren-aan-de-IJzer, Zonnebeke, Beauvoorde, Jonkershove en Diksmuide. Elke route draagt de naam van een tot nu toe onbekend slachtoffer uit de oorlog wiens verhaal linkt aan het traject. De route vanuit Zonnebeke is specifiek gericht op gezinnen.

“In Wijtschate bijvoorbeeld zal aan het speelpleintje in de Vierstraat een wilgenmuur van 35 meter lang te zien zijn, behoorlijk indrukwekkend. Kijkgaten gunnen je een blik op het landschap. Het was een uitkijkpunt van waar de Duitsers de Kemmelberg bespiedden. In de wijk vlakbij werden in 2018 meer dan honderd lichamen geborgen.” Elke stad/gemeente in de Westhoek doet mee.

“Een andere plek is die waar de Franse luchtheld Georges Guynemer zou zijn begraven toen hij bij Poelkapelle neerstortte met zijn vliegtuig. Een constructie van staal en wilgen is een bijna getrouwe kopie van dat vliegtuig. In Beauvoorde komt een langgerekte wilgenconstructie op een idyllische picknickplek. Het werk is een verwijzing naar het tramspoor dat hier voorbij liep naar veldhospitaal L’Océane.”

In honderd jaar kan een landschap veel veranderen. De Westhoek is daar het beste voorbeeld van. “We maken die veranderingen tastbaar en levendig met dit project”, aldus Nele. De werken staan er van juni 2023 tot eind augustus 2024. Sommige krijgen een permanent karakter. “ Op 4 juni openen we met een groots fietsfeest in de namiddag. Gidsen nemen je mee op de routes en de verschillende kunstenaars geven ter plaatse uitleg bij hun werken.” 