Impact: Bijbelonderzoek

IMPACT

‘De Bijbel kan niet zonder uitleg’

Het werd tijd ook. Na boekjes over onder meer zwarte gaten, sportgeschiedenis, Kierkegaard en Beethoven, is deel 79 in de populaire reeks wetenschappelijke inleidingen Elementaire Deeltjes gewijd aan de Bijbel. De auteurs zijn Klaas Spronk en Bert-Jan Lietaert Peerbolte, Bijbelwetenschappers aan resp. de PThU en de Vrije Universiteit. Spronk deed de hoofdstukken over het Oude Testament. Een leuke ervaring, noemt hij het: ‘Je schrijft voor mensen die niet kerkelijk gebonden zijn, en de Bijbel vooral als cultureel verschijnsel kennen.’

De verschijning van het boekje valt (en hangt) samen met die van de NBV21, de update van de Nieuwe Bijbelvertaling uit 2004. Ook bij deze uitgave zijn de wetenschappers van de PThU betrokken; niet als vertalers, maar wel als meelezers en commentatoren. Het kwartaaltijdschrift Met andere woorden, vakblad van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap, wijdde een special aan de vertaling. Vanuit de PThU schreven Heleen Zorgdrager en Marjo Korpel over het boek Ruth, Riemer Roukema over ‘de vrouwen die voor Jezus zorgden’, Suzan Sierksma-Agteres over de vertaling van het woord ‘rechtvaardig’ in Romeinen 4 en Spronk zelf over het begin van Genesis: ‘Ik vind wat ze met Genesis gedaan hebben een verbetering. De versie van 2004 was erg op de doeltaal gericht. Nu blijven de vertalers dichter bij het Hebreeuws, terwijl de tekst toch goed leesbaar Nederlands is. Dat is winst.’

Vraagbaak

Een begrijpelijke doeltaal – de taal dus waarnaar vertaald wordt – is bij een vertaling heel belangrijk, maar kan ook risico’s opleveren, aldus Spronk: ‘Met nieuwe vertalingen wordt de Bijbel dichterbij gebracht: goed leesbaar, goed te volgen voor mensen van nu. Maar de Bijbel is geen eenvoudig boek. Het is een boek uit een andere tijd. En zo moet je het ook lezen. Slavernij wordt in de Bijbel gezien als normaal, er worden lelijke dingen over homoseksualiteit gezegd. Dan kun je de Bijbel niet één op één als vraagbaak gebruiken voor alles waar we nu mee zitten.’ Hij vergelijkt de rol van de Bijbelwetenschappers aan de PThU met die van Filippus in het verhaal van de Ethiopiër in Handelingen 8: ‘De Ethiopiër leest Jesaja, maar begrijpt niet goed wat er wordt bedoeld. Dan komt Filippus naast hem zitten en legt hem de passage uit. Dat is ook onze rol. We zeggen tegen mensen: let hier eens op, kijk daar eens naar. Bijbellezers zijn gebaat bij een middelaar. Anders lopen ze het risico dat ze gaan

IMPACT IMPACT

zeggen: ik doe het voortaan allemaal precies op de manier waarop het in de Bijbel staat. Er is altijd context nodig. En die bieden wij.’

De opvallendste vorm waarin die uitleg wordt gegeven is in het veelgelezen en -geprezen Bijbelblog op de website van de PThU. Wetenschappers van de universiteit geven antwoord op vragen van belangstellenden, van generiek tot uiterst specifiek. Is het coronatoegangsbewijs het ‘merkteken van het beest’? Waarom zijn er vier evangeliën? Wat is de betekenis van de 153 vissen die de discipelen vingen? Is God zwart? Het blog loopt al sinds 2015 en is een groot succes. Spronk: ‘Veel mensen kennen de Bijbel slecht. Dat maakt zo’n boekje in de reeks Elementaire Deeltjes zo interessant. Maar ook bij de huidige studenten merk je dat bepaalde basiskennis ontbreekt. Vroeger had je studenten die helemaal gepokt en gemazeld waren in de taal van de Bijbel. Nu geldt dat eigenlijk alleen nog voor studenten die uit de Gereformeerde Bond komen. Ik moet bij colleges veel meer van de grond opbouwen. Dat heeft ook wel voordelen hoor. Studenten zijn onbevangener. Ze staan open voor wat je vertelt.’

STILSTAAN OF BIJBLIJVEN?

Als afgestudeerd theoloog sta je midden in een continu veranderende samenleving. Dat vraagt om het aanscherpen, verbreden en verdiepen van kennis en vaardigheden.

Onze postacademische opleidingen en trainingen helpen je daarbij. Met gedegen en inspirerend onderwijs, aandacht voor persoonlijke ontwikkeling en waardevolle ontmoetingen met andere professionals. Met nascholing kom je verder, onder andere op gebied van:

• Leiderschap en verandering • Liturgie en muziek • Aansprekend preken • Diaconaat • Bijbellezen en exegese • Pastoraat en psychiatrie • Geestelijke begeleiding

Kijk op www.pthu.nl/onderwijs/nascholing voor het uitgebreide aanbod aan korte cursussen en langlopende trajecten.