Begroting 2015 meerjarenraming 2015 2020 2024 by WBL

Algemeen Bestuur WBL van 30 juli 2014 Corsa-nr. 2014.08050

INHOUD 1

Inleiding

Uitvoerend beleid in de planperiode 2015-2020-2024 2.1 Het Waterschapsbedrijf in 2015-2020-2024 2.1.1 Missie, visie, strategische doelen 2.1.2 Externe ontwikkelingen relevant voor het WBL 2.1.3 Interne ontwikkelingen relevant voor het WBL 2.1.4 Bestaand uitvoerend beleid 2.2 Financiële gevolgen 2015-2020 van uitvoeringsbeleid Waterschapsbedrijf 2.2.1 Gehanteerde kwantitatieve uitgangspunten (rekenuitgangspunten) 2.2.2 Kosten, Baten en Netto kosten volgens de MJR 2015-20120-2024 2.3 Beschouwing bij de Begroting 2015 2.3.1 De ontwikkelingen sinds het begrotingsjaar 2014 2.3.2 Uitgangspunten en normen 2.3.3 Incidentele baten en lasten 2.3.4 Kostentoerekening 2.3.5 Onttrekkingen aan ‘overige bestemmingsreserves’ en voorzieningen 2.3.6 Waterschapsbelastingen 2.3.7 Reservepositie: het weerstandvermogen en de ontwikkeling van de Netto kosten 2.3.8 Financiering

Uitvoerend beleid Zuiveren en verwerken van afvalwater 3.1 Programma Bouwen en Renoveren 3.1.1 Wat willen we bereiken 3.1.2 Wat gaan we doen 3.1.3 Wat gaat het kosten 3.2 Programma Informatie-Technologie, Product- en Procesontwikkeling 3.2.1 Wat willen bereiken 3.2.2 Wat gaan we doen 3.2.3 Wat gaat het kosten 3.2.4 Risico’s 3.3 Programma Operations 3.3.1 Wat willen we bereiken 3.3.2 Wat gaan we doen 3.3.3 Wat gaat het kosten 3.3.4 Risico’s 3.4 Programma Onderhoud 3.4.1 Wat willen we bereiken 3.4.2 Wat gaan we doen 3.4.3 Wat gaat het kosten 3.4.4 Risico’s 3.5 Programma Human Resource Management, Facilitair, Bestuursondersteuning 3.5.1 Wat willen we bereiken 3.5.2 Wat gaan we doen 3.5.3 Wat gaat het kosten 3.5.4 Risico’s

-3-

7 7 7 9 12 16 18 18 18 26 26 28 28 28 28 29 29 30 36 36 37 38 38 39 40 42 42 44 45 46 46 47 52 53 54 56 57 59 Juridische 60 61 62 63 64

3.6 3.6.1 3.6.2 3.6.3 3.7 3.8 3.8.1 3.8.2 3.8.3

Programma Financiën, Planning, Concerncontrol Wat willen we bereiken Wat gaan we doen Wat gaat het kosten Kapitaallasten Programma Bestuur, Directie en Bovenformatief Positionering Wat gaat het kosten Bovenformatief

65 66 67 67 69 74 74 74 76

Uitgaven Meerjarenraming naar BBP-opzet 4.1 MJR: Netto-kosten Exploitatie-uitgaven naar BBP-opzet 4.2 MJR: Netto-uitgaven Investeringen naar BBP-opzet

78 78 79

De Begroting 2015 (naar kostendragers + naar kostensoorten) 5.1 De Begroting 2015 naar kostendragers 5.2 De Begroting 2015 + MJR naar kosten- en opbrengstsoorten 5.2.1 De Begroting 2015 + MJR naar kostensoorten 5.2.2 De Begroting 2015 + MJR naar opbrengstsoorten 5.3 Verdeling van de Begroting 2015 naar de bijdrage van de waterschappen

80 80 82 82 83 84

BIJLAGEN : 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Rekenuitgangspunten MJR 2015-2020-2024 en Begroting 2015 Staat van immateriële, materiële, financiële vaste activa en onderhanden werken Staat van vaste schulden Staat van reserves en voorzieningen Berekening van het rente-omslagpercentage Staat van personeelslasten Kostenverdeelstaat met toelichting Meerjarenraming 2014-2018

-4-

Inleiding Waterschapswet Met betrekking tot de Meerjarenraming (MJR) is in de nota van toelichting op de waterschapswet het volgende opgenomen: “In de besprekingen ter voorbereiding van en over de meerjarenraming geeft het algemeen bestuur het dagelijks bestuur de beleidsmatige en financiële kaders mee die gelden voor de uitwerking van het meerjarenbeleid voor het komende jaar”. Bij de toelichting op artikel 4.6 wordt dit nog eens benadrukt: “Voor de kaderstellende en beleidsbepalende functies van het algemeen bestuur is het jaarlijks ontwikkelen en bespreken van het meerjarig beleidskader essentieel”. Verder wordt hierbij het volgende aangegeven: “De MJR moet in beginsel structureel sluitend zijn, dat wil zeggen dat lasten en baten aan het einde van de meerjarenperiode in evenwicht moeten zijn”. De MJR wordt behandeld voorafgaand aan de Begroting. Bij de begroting stelt het algemeen bestuur de kaders voor zowel het beleid als de financiën voor het komende jaar vast. Bij de behandeling van de begroting dient te worden aangegeven – in de situatie dat de MJR op een eerdere datum (bijv. in het voorjaar) behandeld wordt dan de begroting – welke van de gehanteerde normen en uitgangspunten in belangrijke mate afwijken van het voorafgaande begrotingsjaar én van de MJR. Bij het Waterschapsbedrijf Limburg (WBL) worden MJR + Begroting gelijktijdig in het voorjaar behandeld; voor de beleids- en verantwoordingscyclus betekent dit dat een fysiek gescheiden document MJR en Begroting niet noodzakelijk is. In deze opzet worden de beleidsmatige en financiële kaders van en over de MJR door het Dagelijks Bestuur behandeld in het eerste kwartaal van het jaar van het opstellen van de MJR en de Begroting. De indeling van zowel de Meerjarenraming als de Begroting dient te voldoen aan de in de wetgeving opgenomen kaders, concreet: er dient een programmabegroting te worden opgesteld. Met de beide waterschappen is afgestemd dat de programma’s voor het WBL overeenkomen met de taakstelling van de onderscheiden units:  zuiveren en verwerken van afvalwater o bouwen en renoveren o informatie-technologie, producten procesontwikkeling o operations (incl. bemonsteren en analyseren) o onderhoud o ondersteuning:  human resource management, facilitair, bestuurs- juridische ondersteuning  financiën, planning, concerncontrol  directie en bestuur Functie van Meerjarenraming en Begroting De meerjarenraming bevat het beleid dat door de waterschappen zal worden gevoerd en de financiële gevolgen daarvan voor het waterschapsbedrijf, waaronder de lasten en baten van het bestaande en het nieuwe beleid.

-5-

De Begroting 2015 vormt de eerste jaarschijf van de meerjarenraming 2015-2020-2024. In de begroting wordt de uitvoering van het beleid, de doelstellingen en de daaraan verbonden kosten voor het desbetreffende jaar toegelicht. De functie van de Begroting is meerledig:  Allocatiefunctie; toewijzen van middelen naar programma’s en kostensoorten;  Autorisatiefunctie; door het vaststellen van de begroting wordt het Bestuur van het WBL gemachtigd om de opgenomen middelen conform de begroting in te zetten;  Taakstellende functie; uitoefening van de aan het WBL opgedragen activiteiten moet binnen de vastgestelde begroting blijven;  Beheersfunctie; tijdens het jaar, en aan het einde van het jaar via de jaarrekening, worden de werkelijke resultaten getoetst aan de in de begroting opgenomen middelen. De Begroting 2015 van het WBL vormt input voor de bepaling van de heffingstarieven voor het jaar 2015 door de beide all-in waterschappen. Inhoudelijk Na een korte terugblik komt in hoofdstuk 2 de strategie en de hoofdlijnen van de uitvoering van het beleid van het Waterschapsbedrijf voor de periode 2015-2020-2024 aan de orde alsmede de beschouwing bij de Begroting 2015. Hoofdstuk 3 bevat de Meerjarenbegroting en de Begroting 2015 naar de onderscheiden programma’s. Voor de overzichtelijkheid is bij de toelichtingen steeds hetzelfde stramien toegepast:  wat willen we bereiken ( = de doelstellingen, in het bijzonder de beoogde effecten)  wat gaan we doen ( = de wijze waarop er naar gestreefd zal worden die effecten te bereiken)  wat gaat het kosten ( = de netto kosten). In hoofdstuk 4 is een opstelling van de Begroting 2015 naar de kosten- en opbrengstsoorten alsmede een presentatie van de cijfers conform het voor de waterschappen gebruikelijke BBP-format opgenomen. In onderhavige Meerjarenraming zijn de verdere mogelijkheden tot kostenreductie in casu prognose besparingen op basis van Ontwikkelplan / innovatieplan IT, Product- Procesontwikkeling, zoals benoemd op pagina 43 van deze Meerjarenraming, nog niet verwerkt. Eveneens is in onderhavige Meerjarenraming nog niet meegenomen het effect van voorgenomen optimalisatie van de WBL organisatie leidende tot een kostenreductie in orde grootte van € 700.000 per jaar vanaf 2016.

-6-

Uitvoerend beleid in de planperiode 2015-2020-2024

2.1

Het Waterschapsbedrijf in 2015-2020-2024 Overeenkomstig het gestelde in de wetgeving voor waterschappen volgt onderstaand een toelichting op het bestaande respectievelijk het nieuwe uitvoerend beleid, alsmede de consequenties hiervan voor de baten en de lasten.

2.1.1

Missie, visie, strategische doelen Het WBL is een bedrijfsmatige organisatie met de kerntaken transporteren afvalwater, zuiveren afvalwater en verwerken van slib. Ter ondersteuning van een doelgerichte aansturing wordt gewerkt met een unitstructuur, strakke financiële aansturing, de cultuurcompetenties, servant leadership, creatief en innovatief gebruik van de technische mogelijkheden. Bij het WBL wordt ingezet op een verhoging van de professionaliteit, verbetering van de kennis van de markt en vergroten van de samenwerking met de markt, verantwoordt gebruik van innovatieve ontwikkelingen. Dit vraagt om het verder doorontwikkelen van de cultuurtransitie naar ondernemerschap binnen een organisatie met een ambtelijke structuur. Dit traject is in 2004 reeds gestart en heeft vele vruchten afgeworpen. Invulling en draagkracht geven aan dit ontwikkelingstraject, gaat gepaard met een geleidelijke cultuurverandering en een verschuiving van reactief handelen naar proactief handelen. Deze ontwikkeling sluit aan bij de geformuleerde missie en visie. De missie van het WBL, gerelateerd aan financiële consequenties, luidt als volgt: a. transporteren en zuiveren van afvalwater volgens de wet en de normen van de waterschappen, tegen de beste prijs- en prestatieverhouding; b. het zuiveringsslib milieuhygiënisch verwerken; c. een kwaliteitsorganisatie zijn die de medewerkers de ruimte geeft zich te ontwikkelen en hierbij aandacht hebben voor veiligheid, gezondheid en welzijn; d. maatschappelijke verantwoordelijkheid dragen en een zo goed mogelijke relatie met extern belanghebbenden onderhouden. De visie van het WBL geeft weer hoe het WBL wil worden herkend:  als producent van gezuiverd water en een organisatie die zorg draagt voor een verantwoorde verwerking van zuiveringsslib;  als de nummer één in de categorie op prestaties (gemeten in de bedrijfsvergelijking waterschappen op zowel het gebied van kwaliteit als op het vlak van kostenbeheersing);  als een betrouwbare, open en transparante samenwerkingspartner in de waterketen en beheerder (inclusief onderhoud) van transportstelsels en zuiveringsinstallaties;  als een kwaliteitsorganisatie met professionele medewerkers die zich mede-eigenaar voelen en zich blijven ontwikkelen, zodat er uitzonderlijke prestaties worden behaald. Dit alles mét aandacht voor welzijn, gezondheid en veiligheid;  als een organisatie die blijvend op zoek is naar verbeteren en vernieuwen en die innoveert vanuit maatschappelijke verantwoordelijkheid en betrokkenheid. De volgende strategische doelen worden onderkend: a. optimale werking en capaciteit installaties; zuiveren b. transporteren afvalwater binnen gestelde normen c. verbruik grondstoffen verminderen en milieubelasting als gevolg van reststoffen beperken d. kostenreductie op alle processen met behoud van kwaliteit

-7-

e. tevredenheid partners verbeteren f. kwaliteit organisatie aan top in branche met gemotiveerde medewerkers/management in veilige werkomgeving g. maatschappelijk verantwoord ondernemen De transparantie van de kosten, baten in relatie tot de prestaties wordt vergroot, waarbij de performance door het WBL wordt gevolgd aan de hand van KPI’s (Kritieke Prestatie Indicatoren). Voorbeelden van Kritieke Prestatie Indicatoren zijn (planet, profit, people): a. mate van voldoen aan afnameverplichting (transporteren van afvalwater) b. zuiveringspercentage (combinatie van CZV, stikstof- en fosfaatverwijdering) c. nalevingpercentage lozingseisen d. netto kosten (in mln euro’s) e. netto kosten per ie verwijderd (in euro’s) f. gemiddelde score op de vijf HPO-pijlers g. gemiddelde score medewerkers tevredenheid h. tevredenheid stakholders.

-8-

2.1.2

Externe ontwikkelingen relevant voor het WBL Doelmatigheidswinst Bestuursakkoord Water De economische situatie en de daaruit voortvloeiende rijksbezuinigingen hebben nu al en zullen ook de komende jaren een aanzienlijk effect hebben op de samenleving. Ook de waterschappen blijven hier niet van verschoond en worden geconfronteerd met een financiële situatie die zich kenmerkt door zuinigheid met vlijt en verantwoord kostenbewustzijn. Op waterschapsniveau hebben de rijksbezuinigingen hun vertaalslag gevonden in het Bestuursakkoord Water, waarbij een doelmatig en rationeel waterbeheer als kerntaak voorop staat. In het Bestuursakkoord Water is vastgelegd dat partijen gezamenlijk streven naar een doelmatigheidswinst die oploopt tot jaarlijks € 750 miljoen in 2020. Deze € 750 mln is daarbij als volgt opgebouwd (bron: Bestuursakkoord Water, april 2011): Te bereiken doelmatigheidswinst volgens Bestuursakkoord Water van April 2011 ( in mln € )

Waterketen - waterschappen en gemeenten - drinkwaterbedrijven - rijk, provincies, waterschappen, gemeenten

380 70 300 750

Doelmatigheidswinst van € 750 mln ( in mln € ) - gemeenten (riolering) 140 - waterschappen (zuivering) 100 - waterschappen en gemeenten 140 - drinkwaterbedrijven 70 - overdracht bestrijding muskus- beverratten van provincie naar waterschappen 19 - aanleg/verbetering primaire waterkeringen van rijk naar ws-en (gedeeltelijk) * 181 - waterschappen, gemeenten en drinkwaterbedrijven 100 750 (*) periode 2011-2013: € 81 mln; in jaar 2014: € 131 mln; vanaf jaar 2015: € 181 mln

Deze doelmatigheidswinst zal door de waterschappen gerealiseerd dienen te worden door gezamenlijk invulling te geven aan het begrip ‘gematigde lastenontwikkeling’. In de brief d.d. 27-4-2012 van de Unie van Waterschappen wordt hieromtrent vermeld dat als ieder individueel waterschap erin slaagt om de ontwikkeling van de waterschapsbelastingen zoals deze eind 2009 voor de referentieperiode 2010-2013 werd geraamd (landelijk 3,5%), door doelmatigheidswinst met 0,8% per jaar naar beneden bij te stellen, als sector waterschappen het vereiste aandeel in de gemaakte afspraken wordt geleverd. Hierbij moeten dan wel de extra kosten van de muskusrattenbestrijding en HWBP-bijdragen eveneens zijn ‘terugverdiend’. Om adequaat op bovengenoemde Rijksbezuinigingen te kunnen inspelen hebben de waterschappen enerzijds gezocht naar ombuigingsmogelijkheden binnen de eigen begrotingen, maar hebben anderzijds reeds bij het opstellen van de MJR 2012-2016 het WBL verzocht om ook de ombuigingsmogelijkheden binnen de WBL-begroting te onderzoeken. Bepaald is dat daarbij het begrotingsjaar 2011 als referentiejaar geldt. Uit bovenstaande tabel blijkt een voor waterschappen en gemeenten beoogde landelijke bezuinigingsoperatie van € 380 mln, verdeeld over:  € 140 mln riolering gemeenten  € 140 mln integratie riolering en zuiveringen  € 100 mln zuiveringen

-9-

De ombuigingsoperatie heeft voor het WBL vooralsnog enkel betrekking op de € 100 mln Zuiveringen. De overige besparingen vallen op dit moment buiten de ‘invloedscirkel‘ van WBL. De onderliggende veronderstelling is dat deze besparingen op termijn, mede te realiseren zijn door optimalisatie in de afvalwaterketen (beheer gemeentelijke rioleringen door de waterschappen). Qua verantwoordelijkheden en het initiëren van samenwerking in de afvalwaterketen met gemeenten zijn in de Limburgse situatie de volgende punten relevant:  de verantwoordelijkheid voor het identificeren, het vormgeven en het organiseren van de samenwerking met gemeenten ligt bij de twee waterschappen WRO en WPM;  van de vier essentiële elementen van een geslaagde marktstrategie (prijs, product, plaats en promotie) kan eigenlijk alleen bij prijs enige eigen invloed worden uitgeoefend door het WBL. Voor het overige ligt de verantwoordelijkheid voor het grijpen van kansen voor besparingen in de afvalwaterketen bij WRO en WPM. In het bijzonder wordt vermeld dat er landelijk geen verdeelsleutel is afgesproken waarbij rekening is gehouden met de inspanningen van de waterschappen in het afgelopen decennium. De Limburgse waterschappen hebben zich in deze periode sterk gefocust op het realiseren van zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. De meest recente benchmark, Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer 2012, toont aan dat de totale directe kosten per gezuiverde i.e. bij het WBL ca. 20% lager zijn dan het gemiddelde van alle Nederlandse waterschappen. Scenario’s ontwikkeling netto kosten WBL Onderstaand wordt aangegeven hoe de ontwikkeling van de netto kosten bij het WBL volgens de Meerjarenraming 2015-2020-2024 zich verhoudt tot de te bereiken doelmatigheidswinst. Hierbij worden de volgende scenario’s getoond: 1. kosten WBL incl. inflatie in de periode 2010-2024 (vanaf 2015 volgens MJR 2015-2024) 2. kosten WBL incl. inflatie op basis van de bijdrage 2010 + de in het feitenrapport verwachte kostenstijging van 18% tot 2020 (overeenkomend met 1,8% per jaar) 3. kosten volgens variant 2 aangevuld met het halen van de doelmatigheidsreductie van 0,8% per jaar (volgens het Feitenrapport betekent dit voor WBL: kosten incl. inflatie + stijging kosten met 1% per jaar) 4. kosten volgens variant 3 aangevuld met de volgens het Feitenrapport te behalen extra doelmatigheidsreductie van 0,5% per jaar bij realisatie van integraal afvalwaterbeheer. 1. netto kosten incl. inf latie - vlgs MJR 2015-2020-2024 2. netto kosten + verwachte stijging waterschapswereld (18%) 3. netto kosten + besparing af valwaterketen (stijging daalt tot 10%) 4. netto kosten + besparing waterketen (stijging daalt tot 5%) 110.000 105.000 100.000 95.000 90.000 85.000 80.000 75.000 70.000 65.000 60.000 55.000 50.000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

- 10 -

1. 2. 3. 4.

netto kosten incl. inflatie - vlgs MJR 2015-2020-2024 netto kosten + verwachte stijging waterschapswereld (18%) netto kosten + besparing afvalwaterketen (stijging daalt tot 10%) netto kosten + besparing waterketen (stijging daalt tot 5%)

Jaar 2010 72.510 72.510 72.510 72.510

Jaar stijgings 2020 percent. 73.597 1% blauwe lijn 105.650 46% rode lijn 97.637 35% groene lijn 92.911 28% paarse lijn

Uit deze vergelijking blijkt dat de kostenontwikkeling WBL volgens de onderhavige MJR 2015-2024 (de blauwe lijn) zich al duidelijk beweegt onder het kostenniveau overeenkomend met de landelijk afgestemde doelmatigheidsreductie van 0,8% per jaar (de groene lijn). Ook ligt die blauwe lijn (WBL) nog duidelijk lager dan het kostenniveau overeenkomend met de landelijk te behalen aanvullende doelmatigheidsreductie van 0,5% per jaar, bij realisatie van de voordelen verbonden aan integraal waterbeheer (zie de paarse lijn).

Ingestelde visitatiecommissie Gemeenten en waterschappen werken in ruim zestig regio’s samen aan de uitwerking van de afspraken in het Bestuursakkoord water. De landelijke doelen zijn € 380 miljoen kostenbeperking, kwaliteitsverbetering en beperking van de personele kwetsbaarheid. Hiervan zijn regionale doelen afgeleid door de regio’s. Overal wordt gewerkt aan het bereiken van de doelen. Door de verschillen tussen de regio’s in grootte en organisatie varieert de aanpak en de voortgang. Een onafhankelijke visitatiecommissie waterketen gaat van start en brengt de voortgang van de samenwerking in de waterketen in kaart. De minister van Infrastructuur en Milieu heeft Karla Peijs in juni 2013 benoemd als voorzitter van de visitatiecommissie waterketen. De visitatiecommissie brengt de voortgang van de samenwerking in de waterketen (gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijven) in kaart, beoordeelt dit en schetst eind 2014 een onafhankelijk landelijk beeld. Op basis van een schriftelijke inventarisatie zullen visitatiebezoeken worden afgelegd bij achterblijvende, maar ook bij enkele voorlopende regio’s en waar nodig worden regionaal aanwijzingen voor verbetering gegeven. Gemeenten kunnen de regie in eigen hand houden door intensieve regionale samenwerking, ook met het waterschap, te blijven stimuleren en te benutten. Alle regio’s zijn in 2013 geconsulteerd. Een eerste beoordeling heeft plaatsgevonden in oktober 2013. Vervolgens hebben de regio’s een herkansing gekregen, waarna in januari 2014 een nieuwe beoordeling heeft plaatsgevonden. De beoordeling heeft geleid tot een indeling in de categorieën koploper, peloton, achterblijver. Voor de beoordeling zijn daarbij de volgende criteria gehanteerd: - het ambitieniveau voor kostenbesparing. Ligt dit ambitieniveau onder 10% dan is het voorlopige oordeel achterblijver; ligt het ambitieniveau boven 10%, dan gaat de regio door voor eindoordeel -

koploper of peloton; voldoen aan randvoorwaarden: concreetheid van de plannen en handhaving van de kwaliteit;

mate van implementatie: hoe ver is men met plannen en uitvoeren.

De gegevens voor de beoordelingen zijn door de regio’s verstrekt. In eerste instantie is WBL hier niet of nauwelijks bij betrokken geweest. Ten behoeve van de gegevensverstrekking voor de tweede beoordeling heeft het WBL aan de regio’s een brief gestuurd waarin het WBL haar autonome ontwikkeling schetst voor de komende jaren. Deze

- 11 -

gegevens zijn gebaseerd op de vastgestelde WBL begroting 2014 (MJR 2014-2018). Uit deze gegevens kan geconcludeerd worden dat de bijdrage van WBL in de kostenbesparing in de 5 regio’s groot is/wordt. Mede door deze aanvullingen van het WBL zijn alle regio’s als koploper beoordeeld (zie navolgend overzicht). Voor de regio’s in Limburg heeft de inventarisatie en beoordeling het volgende resultaat gehad: e

Beheersgebied WPM Beheersgebied WRO

2.1.3

Regio Venlo Venray Limburgse Peelen Maas en Mergelland Parkstad Westelijke Mijnstreek

1 beoordeling oktober 2013 koploper koploper achterblijver peloton achterblijver

2 beoordeling januari 2014 koploper koploper koploper koploper koploper

Interne ontwikkelingen relevant voor het WBL Uitgangspunten Meerjarenraming 2015-2020-2024 + Begroting 2015 Overeenkomstig het besluit van het Dagelijks Bestuur van 19-3-2014 worden de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. De reguliere planningsperiode bedraagt vijf jaar en loopt tot 2019. Op verzoek van de waterschappen wordt de planningshorizon regulier gesteld tot het jaar 2020, dit in verband met de horizon gesteld in het landelijke Bestuursakkoord Water en de per 2020 te behalen doelmatigheidswinst. 2. Ter beoordeling van de ontwikkeling van de netto kosten op langere termijn, wordt voor het WBL de scope van een beoordelingsperiode van 10 jaar aangehouden. 3. Referentiekader voor de nieuwe MJR resp. Begroting 2015 vormen: a. Begroting 2011 (reeds vorig jaar besloten bij de behandeling van de Begroting 2012) b. MJR 2014 – 2018 + MIP 2014 - 2018 4. Uitgangspunt is dat de volgende rwzi’s van het WBL moeten voldoen aan de KRW-normen en ingangsdata, zoals die door de beide Waterschappen op 20-11-2012 schriftelijk aan het WBL zijn kenbaar gemaakt. Hierbij is de keuze gemaakt voor chemisch defosfateren op rwzi’s waar alleen maatregelen nodig zijn voor fosfaatverwijdering (Gennep, Meijel, Hoensbroek) en keuze voor biologisch defosfateren op rwzi’s waar ook maatregelen nodig zijn voor stikstofverwijdering (Roermond, Simpelveld). 5. In de brief van 20-11-2012 van de beide waterschappen is voor Wijlre voor het voldoen aan de KRW-normen als ingangsdatum vermeld 31-12-2014. Aangezien de clustering van tafel is, is het een optie om specifiek voor rwzi Wijlre uit te gaan van het voldoen aan de KRW-eisen per 2020 overeenkomend met de oude KRW-planning van het moment voordat sprake was van clustering van Simpelveld en Wijlre. In 2014 wordt samen met WRO op basis van het WaterSysteemkader Geul een zuiveringsplan opgesteld waarin de consequenties betreffende de rwzi Wijlre worden uitgewerkt, aangaande eventuele aanpassing van de datum waarop voldaan moet worden aan de KRW-richtlijn alsook de mate waarin het Verdygo principe kan worden toegepast. 6. Als vertrekpunt voor de bouw van een MDR (Modulaire Duurzame Rwzi) / het Verdygo-concept, gelden de door het Algemeen Bestuur vastgestelde bestuurlijke randvoorwaarden:

- 12 -

a. stel voor elke rwzi een jaartal vast, waarin de conventionele rwzi wordt gesloten en de bouw van een MDR gereed is, en waarbij sprake is van lagere netto bedrijfskosten. Het uitwerken van een “stip op de horizon” scenario geschiedt in nauwe samenwerking met WRO en WPM met aandacht voor locatiekeuze en grootte van de MDR, waarbij het watersysteem een prominente plaats krijgt in het afwegingskader; b. kies in overbruggingsperiode tot moment sluiten van conventionele rwzi voor bouwkundige/ elektromechanische renovaties met een technische overbruggingsperiode, die leiden tot lagere netto bedrijfskosten; c.

levensduur

voor

deze

pas innovaties toe als sprake is van een gecalculeerd risico. Eventuele risico’s worden gespreid door samenwerking te zoeken met sterke partners (ondernemingen, overheden, onderwijs);

d. stel een (Europese) businesscase op, die de basis vormt voor verkrijgen van (Europese) subsidies; e. voer onderzoek uit naar de keuze van de juridische structuur/rechtspersoon van het WBL met aandacht voor mogelijkheden tot valorisatie van het Verdygo-concept. 7. In de nieuwe MJR 2015-2020-2023 wordt uitgegaan van de volgende Verdygo-projecten: a. niet clusteren van Simpelveld en Wijlre b. voortrein Roermond (uiterlijk 2015; was vorige MJR uiterlijk 2014); c. middentrein KRW-proof rwzi Simpelveld (uiterlijk 2015) d. rwzi Weert (uiterlijk 2018) e. rwzi Maastricht-Bosscherveld. 8. Voor de realisatie van een Verdygo te Maastricht in samenwerking met het bedrijfsleven, wordt in 2014 een verdere uitwerking van de businesscase doorgevoerd. 9. Vooralsnog wordt voor de Verdygo-uitwerking uitgegaan van een afschrijvingstermijn voor het bouwkundig gedeelte van 30 jaar en van het elektromechanisch gedeelte van 15 jaar; gelet op de wens om flexibel in te kunnen spelen op innovatieve ontwikkelingen in combinatie met het realiseren van verplaatsbare en elders in te zetten installatiecomponenten. 10. Uitvoeren van een verkenning naar potentiële waardecreërende marktpartijen/fabrikanten in de keten van ontwikkelen en bouw van onderdelen van de Verdygo. Na de innovatiesalon van oktober 2012 hebben zich een aantal marktpartijen gemeld, waarmee verkennende gesprekken worden gevoerd. Centraal in deze gesprekken staat steeds “wat kan de wederpartij toevoegen”. 11. Uitvoeren van een verkenning naar waardecreërende samenwerkingspartners

voor

het

(internationaal) vermarkten van de Verdygo. Na de innovatiesalon van oktober 2012 hebben zich hiervoor grote marktpartijen gemeld en zijn er in het kader van internationaal vermarkten gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van het EIP (Entrepreneurship and Innovation Programma) in Brussel en Den Haag. De Europese Commissie is akkoord met de Verdygo als Action Group. Middels deze contacten is het mogelijk gebruik te kunnen maken van het netwerk van de Europese Commissie. 12. Het WBL stopt met het drogen van slib per 1-7-2018 zijnde de datum van afloop contract met de Enci. Met betrekking tot slibverwerking heeft het Algemeen Bestuur in maart 2012 de volgende bestuurlijke randvoorwaarden geformuleerd: 

Behoudt maximale flexibiliteit zodat snel kan worden ingespeeld op de veranderingen in de afzetmarkten voor zuiveringslib;



Investeer op dit moment niet zwaar in eigen grootschalige verwerkingscapaciteit;



Zorg dat verwerkingscapaciteit snel kan worden open afgeschaald;

- 13 -



Duurzaamheid biedt kansen voor lagere kosten;



Door modulaire opbouw van slibverwerking ontstaan kansen voor diverse vormen van samenwerking en organisatie;



Spreidt de risico’s waar mogelijk;



Zoek naar mogelijkheden voor strategische samenwerking met sterke partners zoals bijvoorbeeld: Duitse waterschappen en industrie;



Geef nieuwe innovatieve verwerkingstechnologieën een betere kans door zo kort mogelijke terugverdientijden;



Pas innovatieve oplossingen uitsluitend toe indien de risico’s calculeerbaar zijn;



Maak maximaal gebruik van (Europese) subsidies door (Europese) business cases op te stellen.

13. Relevant is dat in dit investeringsprogramma geen rekening is gehouden met extra investeringen (buiten het reguliere investeringsprogramma) voor innovatieve zaken welke zich binnen 7 of 8 jaar terugverdienen. De accordering van dit soort investeringen zal steeds leiden tot een verhoging van het investeringsvolume (omdat deze investeringen zichzelf op korte termijn terug verdienen). 14. Voldoen aan de door WBL gestelde lange termijn doelen volgens de strategiekaart: 2011 planet mate van voldoen aan afname verplichting (transporteren van afvalwater) planet zuiveringspercentage (combinatie van CZV, stikstof- en fosfaatverwijdering) planet nalevingspercentage lozingseisen profit profit

netto kosten (in mln euro's) netto kosten per ie verwijderd (in euro's)

people gemiddelde score op de vijf HPO-pijlers people gemiddelde score medewerkers tevredenheid people tevredenheid stakeholders

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

90,6% 92,7% 93,9% 94,0% 94,7% 96,9% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 83,6% 83,6% 82,3% 82,6% 83,0% 83,7% 83,7% 84,4% 84,4% 84,4% 85,7% 85,7% 85,7% 99,4% 99,5% 99,5% 99,5% 99,5% 99,5% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 68,9 40,3 6,4 7,8

67,6 38,3

66,4 38,4

68,6 39,6

7,1 7,9

71,8 41,5

72,3 41,7

72,9 42,1

73,0 42,1

74,5 43,0

75,2 43,4

75,1 43,4

75,8 43,8

7,7 8,2

Hierbij is van belang dat de gegevens omtrent de netto kosten zijn ontleend aan de bestaande MJR 2014-2018. In 2011, start WBL/Zuiveringsbedrijf, bedroeg de bijdrage van de waterschappen 72,5 mln. De prognose van de gemiddelde netto-kosten over de periode 2011-2023 bedraagt € 72 mln inclusief inflatiecorrectie.

- 14 -

15. Ten aanzien van de rekenkundige uitgangspunten worden de volgende aannames gehanteerd (deze rekenkundige uitgangspunten zijn ambtelijk afgestemd met WRO en WPM). 2015

2016

2017

2018

2019

2020

Inflatie (excl. energie)

Salaris + sociale lasten

Rente lang

4,5%

Rente kort

0,5%

0,75%

1,5%

Ten opzichte van de vorige MJR zijn in de onderhavige MJR 2015-2020-2024 de volgende wijzigingen doorgevoerd:  

De raming voor realisatie van een zuivering in Maastricht conform het Verdygo-concept is verwerkt in het investeringsprogramma 2015-2024; uitgangspunt vormt ingebruikname per 2019. Het doorzetten van het onderhoud van IBA’s voor gemeenten tegen een kostendekkend tarief.

De volgende punten zullen in de loop van dit jaar voor bestuurlijke behandeling geagendeerd worden:  de herziene businesscase met betrekking tot realisatie MDR in Maastricht;  een oplossing voor de slibproblematiek in Hoensbroek;  de resultaten en toepassingsmogelijkheden van verbeteronderzoeken met betrekking tot slibontwatering en de daaraan gekoppelde bedrijfsvoering;  terugwinning van fosfaat (struviet).

De ontwikkeling van de netto kosten ten opzichte van de vorige MJR De ontwikkeling van de netto kosten ten opzichte van de vorige MJR, is onderstaand zowel in een tabel als in een grafiek inzichtelijk gemaakt (ten opzichte van referentiejaar 2011). Uit onderstaande tabel en grafiek blijkt dat in het jaar 2015 de netto kosten van het WBL € 2,66 mln lager zijn dan in het vergelijkbare jaar volgens de vorige MJR. Na het jaar 2015 is het niveau van de netto kosten afwisselend hoger dan wel lager dan het niveau van de netto kosten voor hetzelfde jaar in de vorige MJR. Over de vergelijkbare planperiode (2014-2023) is het totaal van de netto kosten € 11 mln lager dan het totaal van de netto kosten voor deze periode volgens de vorige Meerjarenraming. Totaal netto kosten: 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 bedragen x € 1.000 MJR 2014-2018-2023 72.510 69.199 66.440 68.615 71.829 72.278 72.924 72.909 72.982 74.534 75.212 75.119 MJR 2015-2020-2024 72.510 69.199 66.440 68.615 69.042 72.358 70.972 71.964 74.046 73.595 73.867 72.938 Mutatie 0 0 0 -2.786 80 -1.951 -945 1.064 -939 -1.345 -2.180

- 15 -

2023 75.823 73.804 -2.019

2024

75.036

MJR 2014-2018-2023

MJR 2015-2020-2024

78.000 76.000 74.000 72.000 70.000 68.000 66.000 64.000 62.000 60.000 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

High Performance Organisatie Het WBL bevindt zich in een transitieproces naar een High Performance Organisatie, die zich op financiële en niet-financiële prestaties positief wil onderscheiden van vergelijkbare bedrijven. Het transitieproces kenmerkt zich verder door het proces van denken naar handelen als een bedrijf. Waar het WBL staat als organisatie, wordt gemonitord door benchmarks (benchmark Zuiveringsbeheer; benchmark overhead; e.d.). De bestuurlijke uitgangspunten vormen de grondslag voor de Begroting en Meerjarenraming. Centraal staat het realiseren van een kostenbesparing ten opzichte van het begrotingsjaar 2011 met als referentiekader een totaal van de netto kosten van € 72, 5 mln.

2.1.4

Bestaand uitvoerend beleid Met betrekking tot het zuiveringsstelsel wordt uitgegaan van sluiting van de zuivering in Heerlen en het open houden van de zuivering in Meijel. De studies over het toekomstige zuiveringsstelsel rond Maastricht zijn nog niet afgerond. De voortgang van daarop afgestemde businesscases op basis van het MDR-concept wordt bij periodiek teruggekoppeld aan het algemeen bestuur. Voor de installaties Wijlre, Kaffeberg en Rimburg (vanaf 2015) en Venray (vanaf 2016) wordt rekening gehouden met de effluenteisen zoals die door de beide waterschappen (bij brief van 20-9-2011) in het kader van de KRW zijn geformuleerd (conform de mededeling aan het DB op 11-11-2011). Conform het voorstel aan het DB van 20-3-2013 wordt voor de rioolwaterzuiveringsinstallaties Gennep, Meijel, Roermond, Hoensbroek rekening gehouden met de normen en ingangsdata waarop rwzi’s moeten voldoen aan de effluenteisen zoals die door de beide waterschappen (bij brief van 20-11-2012) in het kader van de KRW zijn geformuleerd. Ten aanzien van rwzi Wijlre wordt in afwijking van de brief maar overeenkomstig het DB-voorstel uitgegaan van voldoen aan de KRW-eisen per 2020.

- 16 -

Er zijn de afgelopen jaren belangrijke beslissingen genomen over het beleid met betrekking tot de verwerking van ons zuiveringsslib. Dit beleid heeft een aantal elementen:  Sluiting drogers Venlo en Hoensbroek (beide al gerealiseerd)  Verdergaande ontwatering en vergisten van slib.  Voortzetten van het drogen van slib tot medio 2018.  Afzetten van het niet gedroogde maar wel ontwaterde slib naar derden; middels een openbare aanbesteding (reeds gerealiseerd).

Samenwerking in de afvalwaterketen Landelijk (Bestuursakkoord Water) is er toenemende aandacht voor de mogelijkheden tot efficiencyverbeteringen in de afvalwaterketen. Inmiddels hebben we veel ervaring opgedaan in 7 samenwerkingsprojecten met gemeenten voor beheer en onderhoud van gemalen (middels Lichte Gemeenschappelijke Regelingen). Daarnaast werken we al veel samen met gemeenten op projectplanning, projectmanagement en informatiebeheer. Echter de schaal en het niet gestructureerde karakter leiden bij het WBL niet tot substantiële inkomsten c.q. kostenverlagingen. Zowel de schaal (middels een hoger ambitieniveau, met name op beheer en onderhoud van rioleringen) als een gestructureerde aanpak zullen leiden tot substantiële kostenverlagingen in de orde zoals aangegeven bij het Bestuursakkoord Water. Alleen bij een gestructureerde aanpak (kwaliteitsgaranties) is het realistisch om van gemeenten te verwachten dat ze een deel van de besparingen doorgeven aan het WBL (en dus aan de waterschappen). In de samenwerking staat centraal de juiste afweging van zowel investerings- als uitvoeringsbeslissingen, waarbij zowel verhoging van de duurzaamheid als verhoging van de kosteneffectiviteit de uitdaging is. Middels het optimaliseren van kosten, prestaties en middelen streeft het WBL ernaar het transportstelsel naar een niveau te brengen dat voldoet aan deze doelstellingen. Door het tonen van deze expertise laat WBL zien een interessante samenwerkingspartner te zijn in de afvalwaterketen voor gemeenten. Eind 2012 is in opdracht van de waterschappen een business case uitgevoerd. De resultaten van de business case bevestigen dat WBL financieel en kwalitatief een interessante samenwerkingspartner is. Middels een pilot wordt in regio Parkstad onderzocht in welke juridische vorm samenwerking tussen gemeenten en WBL het best tot stand kan komen.

- 17 -

2.2

Financiële gevolgen 2015-2020 van uitvoeringsbeleid Waterschapsbedrijf

2.2.1

Gehanteerde kwantitatieve uitgangspunten (rekenuitgangspunten) Voor de jaren van de meerjarenraming worden de volgende kwantitatieve uitgangspunten gehanteerd, voor het doorrekenen van de kostenontwikkeling en de raming van de eigen baten : 2015

2016

2017

2018

2019

2020

Inflatie (excl. energie)

Salaris + sociale lasten

Rente lang

4,5%

Rente kort

0,5%

0,75%

1,5%

Hierbij dient te worden aangetekend dat over de posten: kapitaallasten, energie en laboratorium, geen inflatie wordt berekend. De inflatiecorrectie heeft daardoor betrekking op 46% (= € 33,2 mln) van het begrotingstotaal, waarvan het aandeel personeelslasten € 12,9 mln bedraagt. De inflatiecorrectie bij personeelslasten wordt daarbij voor een groot deel opgesoupeerd door de relatief sterker stijgende sociale lasten. Voor een uitgebreidere toelichting op de rekenuitgangspunten zie bijlage 1.

2.2.2

Kosten, Baten en Netto kosten volgens de MJR 2015-20120-2024

2.2.2.1 Wat gaan we investeren Het meerjareninvesteringsprogramma (MIP 2015-2020-2024) is verkort weergegeven (naar de BBP beleidsproducten) in paragraaf 4.2. Elk jaar bij het opstellen van de meerjarenraming wordt het investeringsprogramma opnieuw beoordeeld. Vanaf de MJR (2013-2017-2022) gebeurd dit op grond van een tweetal van belang zijnde ontwikkelingen. Enerzijds het streven om te komen tot verlaging van de kosten door de bestaande installaties langer resp. zo lang mogelijk in bedrijf te houden en anderzijds een beweging naar een ander concept voor ontwerp en bouw van een zuiveringsinstallatie – volgens Verdygo-concept (modulair van opzet) – waarmee naar de toekomst toe een grotere flexibiliteit wordt gecreëerd om in te kunnen spelen op nieuwe technologische ontwikkelingen. Omdat de omvorming van traditionele naar rwzi’s volgens het Verdygo-concept (groten)deels niet binnen de planperiode van het MIP plaatsvindt, worden de bestaande installaties in stand gehouden door het doen van onderhoudsinvesteringen, met een korte afschrijvingstermijn. Het MIP bevat concrete ramingen op basis van het Verdygo-concept ter realisatie van de middentrein rwzi Simpelveld, de voortrein rwzi Roermond, voor de rwzi Weert en voor de rwzi Maastricht-Bosscherveld (in relatie tot Simpelveld is daarbij van belang dat geen clustering plaats vindt van de rwzi’s Simpelveld en Wijlre). Daarnaast bevat het MIP concrete ramingen voor de maatregelen die op de diverse rwzi’s getroffen moeten worden in het kader van de voorschriften volgens Kader Richtlijn Water, zoals die door de beide waterschappen kenbaar zijn gemaakt. Rekening houdend met deze Verdygo-projecten, de KRW-maatregelen en de concrete verwachtingen voor de planperiode is het mogelijk gebleken het investeringsniveau voor de nieuwe planperiode te handhaven op gemiddeld € 22,5 mln per jaar. Uit het innovatieprogramma kunnen de komende jaren nog investeringen naar voren komen met een korte terugverdientijd. Bijvoorbeeld ter besparing van energiekosten. Deze investeringen zullen het investeringsvolume verhogen, maar de jaarlijkse kosten zullen dan uiteindelijk lager uitvallen.

- 18 -

2.2.2.2 Wat gaat het kosten Specifieke ontwikkelingen in de periode 2010 - 2013 van invloed op de MJR Op landelijk niveau zijn in 2010 afspraken gemaakt over bezuinigingen binnen de waterschapswereld. Het Bestuursakkoord Water poogt bezuinigingen en doelmatig/rationeel waterbeheer samen te brengen. De onderhavige MJR borduurt voort op de uitgangspunten die daartoe zijn behandeld in het bestuur van het WBL. De overige middels bestuursbesluiten vastgestelde maatregelen zijn in deze begroting / meerjarenbegroting verwerkt. Ontwikkeling totale kosten volgens de MJR (t.o.v. referentiejaar 2011) De kosten-/batenontwikkeling ziet er in de periode 2011-2020 ten opzichte van 2011 als volgt uit.

Bedragen x 1.000 euro

kapitaallasten personeelslasten goederen en diensten van derden bijdragen aan derden toevoeging aan voorzieningen onvoorzien totaal lasten

Referentie Bestuurs Begroting Begroting Begroot 2011 2015 2020

gemiddeld stijging afwijking begroot gemiddelde t.o.v. stijging 2011-2020 tov 2011 conform inflatie

34.210 11.910 29.314 141 176 130 75.881

30.802 12.940 28.677 156 66 287 72.929

31.780 13.497 31.949 168 71 298 77.763

31.787 12.542 29.820 156 82 274 74.661

-7,1% 5,3% 1,7% 10,6% -53,2% 110,5% -1,6%

-16,6% -4,2% -7,8% 1,1% -62,7% 101,0% -11,1%

3.371

3.886

4.169

3.786

12,3%

2,8%

netto kosten - netto kapitaallasten - netto bedrijfsvoeringskosten

72.510 33.844 38.666

69.042 30.372 38.670

73.595 31.350 42.245

70.874 31.379 39.495

-2,3% -7,3% 2,1%

-11,8% -16,8% -7,4%

bijdrage waterschappen exploitatie-saldo

72.510 0

69.042 0

73.595 0

70.874 0

-2,3%

-11,8%

150,6

150,2

143,7

147,8

eigen baten incl. kapitaalbaten

Personeelsformatie

Voor de ontwikkeling van de netto kosten in relatie tot de bijdragen van de beide waterschappen is door het Algemeen Bestuur besloten om voor de gehele planperiode uit te gaan van op jaarbasis sluitende begrotingen voor het WBL, waarbij het beheer van een egaliserende reserve volledig ligt bij de beide moederorganisaties. Het reservebeheer door de moederorganisaties zal er op gericht zijn om het fluctueren van de bijdrage aan het WBL tijdens de planperiode op te kunnen vangen. Volgens deze insteek vertoont de bijdrage van de waterschappen het volgende verloop: - bijdrage in 2011 en 2012 bedroeg € 72,5 mln; - bijdrage in 2013 bedroeg € 66,4 mln en is daarmee € 6,1 mln lager dan in 2011; - bijdrage gevraagd voor 2015 bedraagt € 69,2 mln en is daarmee € 3,3 mln lager dan in 2011. In de opvolgende jaren stijgen de netto kosten tot € 73,6 mln in 2020. Gemiddeld over de tienjarige periode bedragen de netto kosten € 70,9 mln overeenkomend met een daling met 2,3% ten opzichte van de netto kosten voor 2011. Het verloop van de waterschapsbijdrage komt overeen met de ontwikkeling van de netto kosten, omdat uitgangspunt is dat sprake moet zijn van een sluitende begroting. De daling van de netto kosten met € 3,5 mln in 2015 ten opzichte van 2011 bestaat uit: - daling van de kapitaallasten met € 3,5 mln (van € 33,8 mln in 2011 naar € 30,3 mln); - gelijk blijvende bedrijfsvoeringkosten (niveau blijft € 38,7 mln).

- 19 -

Het vorenstaande blijkt ook uit de navolgende tabel resp. grafiek:

bedragen x € 1.000 netto kapitaallasten netto bedrijfsvoeringkosten bijdrage ws-en procentuele stijging van de bijdrage tov 2011

Begroot 2011 33.844 38.666 72.510

netto kapitaallasten

Begroot 2012 30.720 38.479 72.510 0,0%

Begroot 2013 30.176 36.264 66.440 -8,4%

Begroot 2014 30.886 37.729 68.615 -5,4%

Begroot 2015 30.372 38.670 69.042 -4,8%

Begroot 2016 32.740 39.618 72.358 -0,2%

Begroot 2017 30.854 40.118 70.972 -2,1%

Begroot 2018 30.339 41.626 71.964 -0,8%

Begroot 2019 32.432 41.615 74.046 2,1%

Begroot 2020 31.350 42.245 73.595 1,5%

netto bedrijf svoeringkosten

bijdrage ws-en 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000

20.000 10.000 0 2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

De netto kapitaallasten ten opzichte van referentiejaar 2011  In de planperiode 2015-2020 ten opzichte van 2011: De kapitaallasten worden bepaald door twee zaken: de investeringen in het verleden en de daaraan verbonden vrijval van kapitaallasten én de investeringen zoals geraamd voor de komende jaren. De kapitaallasten volgend uit de investeringen uit het verleden zijn nauwelijks te beïnvloeden (zie ook paragraaf 3.7). Als een gevolg van de ontwikkeling en het implementeren van het Verdygo-concept worden onderhoudsinvesteringen verricht voor het tot moment vervanging in bedrijf houden van bestaande installaties; dat leidt tot korte afschrijfperiodes voor deze investeringen en dus tot verhoudingsgewijs hogere afschrijvingen. Ten opzichte van 2011 dalen de kapitaallasten in de planperiode van € 33,8 mln naar een gemiddeld niveau van € 31,4 mln in de periode tot 2020. Deze ontwikkeling is het gevolg van: o het beëindigen van de droogactiviteiten te Hoensbroek ultimo 2011 en het wegvallen van 2011 op 2012 van de afschrijving ineens als gevolg van het amoveren van de droger Venlo en van de versnelde afschrijving van onderhoudsinvesteringen op droger Hoensbroek, hetgeen in 2012 leidt tot ca. € 1,8 mln lagere kapitaallasten; o het wijzigen van de investeringsraming waarbij wordt afgezien van clustering van de rwzi’s Simpelveld en Wijlre. Het totale investeringsniveau bedraagt daardoor € 25 mln per jaar; o handhaven van het niveau van de investeringsplanning op het gemiddelde van € 22,5 mln per jaar. In de periode 2011-2020 bedraagt de gemiddelde daling van de kapitaallasten 7,1% (dit effect is 16,6% lager dan een stijging overeenkomend met de inflatie).

- 20 -



Ten opzichte van de vorige Meerjarenraming (zie bijlage 8 voor de vorige MJR) blijken de kapitaallasten over de planperiode tot 2023 te zijn gedaald (zie onderstaande grafiek). De daling in het jaar 2015 wordt grotendeels veroorzaakt door het opschuiven van de realisatie van middentrein rwzi Simpelveld (start exploitatie 2014 wordt 2015) en van de voortrein rwzi Roermond (start exploitatie 2014 wordt 2016); de piek in de kapitaallasten schuift daardoor op van 2015 naar 2016. De toename in 2019 is het gevolg van amoveren van slibdroger Susteren; deze investering wordt in 2019 volledig afgeschreven. De daling van de kapitaallasten in 2020 en opvolgende jaren is het gevolg van het feit dat het investeringsvolume in de vergelijkbare periode (tot 2023) cumulatief gezien € 12,4 mln lager is dan vorige meerjarenraming. Dit wordt veroorzaakt doordat enerzijds de lagere uitgave in 2013 niet wordt ingehaald in de nieuwe planperiode en anderzijds doordat het investeringsvolume over de periode van de vorige MJR (2014-2023) in totaliteit met € 3,4 mln is afgenomen (gemiddeld € 0,34 mln per jaar). Zie onderstaande tabel voor het verloop van de investeringsuitgaven. Verloop van de kapitaallasten MJR 2014-2018

MJR 2015-2020

35.000 34.000 33.000 32.000 31.000 30.000 29.000 28.000 27.000 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Verloop van de investeringsuitgaven Ontwikkeling investeringen bedragen x € 1.000

MJR 2014-2018-2023 in jaar

t/m jaar

MJR 2015-2020-2024 in jaar

t/m jaar

Verschil t.o.v. MJR 2014 in jaar

t/m jaar

2011

26.700

2012

23.398

50.098

23.398

50.098

2013

22.770

72.868

13.721

63.819

-9.049

2014

25.129

97.997

24.930

88.749

-199

-9.248

2015

22.448

120.445

25.193

113.942

2.745

-6.503

2016

22.500

142.945

18.373

132.315

-4.127

-10.630

2017

22.500

165.445

25.537

157.852

3.037

-7.593

2018

22.500

187.945

34.050

191.902

11.550

3.957

2019

22.500

210.445

13.984

205.886

-8.516

-4.559

2020

22.500

232.945

17.029

222.915

-5.471

-10.030

2021

22.500

255.445

21.072

243.987

-1.428

-11.458

2022

22.500

277.945

21.524

265.511

-976

-12.434

2023

22.500

300.445

22.500

288.011

-12.434

22.500

310.511

2024

gemiddelde 2014-2023

300.445

310.511

-12.434

22.758

22.419

-339

- 21 -

Netto bedrijfsvoeringkosten (dus excl. kapitaallasten) ten opzichte van referentiejaar 2011  In de periode 2015-2020 ten opzichte van 2011 De netto bedrijfsvoeringkosten bestaan uit de netto kosten van het WBL exclusief de kapitaallasten. Over de periode 2011-2020 zijn de gemiddelde netto bedrijfsvoeringkosten € 0,8 mln hoger dan in 2011 overeenkomend met een stijging van 2,1% (dit is 7,4% lager dan de stijging overeenkomend met inflatiecorrectie). De formatie in de planperiode neemt af met 6,3 fte van 150,0 fte in 2014 naar 143,7 fte in 2020. Dit door de volgende effecten:  Herziening besluit tot opzeggen contracten onderhoud IBA’s: + 0,2 fte  stoppen met drogen in Susteren per juli 2018: -/- 0,5 fte bij unit onderhoud  stoppen met drogen in Susteren per juli 2018: -/- 1,0 fte bij unit operations  verlaging capaciteit bouwen en renoveren: -/- 2,0 fte  realisatie van centrale regelkamer: -/- 3,0 fte bij operations. 

Ten opzichte van de vorige Meerjarenraming (zie bijlage 8 voor de vorige MJR) In de nu voorliggende meerjarenraming dalen de netto bedrijfsvoeringkosten ten opzichte van de vorige MJR met gemiddeld € 0,3 mln per jaar (zie onderstaande grafiek). Redenen hiervoor zijn: o verlaging van de netto kosten unit Operations met € 0,25 mln per jaar; o toename van de netto kosten unit IT, Product-, Procesontwikkeling met jaarlijks € 0,2 mln als gevolg van datacom Wauter en de bijdrage voor energie+grondstoffenfabriek; o toename netto kosten unit Bouwen en Renoveren met € 0,15 mln door inhuur personeel van derden en het tevens vervallen van baten voor uitleen van rioleringsadviseurs; o verlaging van de netto kosten unit Human Resource Management met gemiddeld € 0,4 mln per jaar als gevolg van verhoogde huuropbrengst verbonden aan verhuur groter gedeelte van het centrale kantoorgebouw en bijgestelde ramingen voor diensten door derden resp. voor personeel.

Verloop van de netto bedrijfsvoeringkosten MJR 2014-2018

MJR 2015-2020

46.000 44.000 42.000 40.000 38.000 36.000 34.000 32.000 30.000 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

- 22 -

Stoppen met drogen per 1-7-2018 Het WBL heeft in een eerder stadium besloten om te stoppen met drogen, gelet op de marktontwikkelingen met betrekking tot de afzet van ontwaterd slib. Reeds in de vorige Meerjarenraming zijn de onderstaande financiële gevolgen van dit besluit verwerkt. Totaal kostenvermindering bedragen x € 1.000 personeelskosten operationele kosten onderhoud kapitaallasten

2014

2015

2016

2017

2018

2019 en verder

0 0 -90 0 -90

0 0 -91 0 -91

0 0 -93 0 -93

0 0 -95 0 -95

-14 98 -370 -1.019 -1.305

-90 184 -767 -1.019 -1.691

De effecten van het stoppen met drogen zijn eveneens bij de onderscheiden units toegelicht.

Ziekteverzuim / verlofstuwmeer in relatie Ter uitwerking van het groeitraject naar Pure Klasse is de afgelopen jaren door het management o.a. de focus gelegd op: beperking van het ziekteverzuim; beperking van het verlofstuwmeer; verdergaande verlaging van declarabele kosten. De onderdelen ziekteverzuim, verlof en declaraties zijn stuurbare indicatoren waarop het management direct invloed kan uitoefenen. De effecten hiervan zijn zichtbaar gemaakt in de grafieken en per onderdeel nader toegelicht. Toelichting trend beperking ziekteverzuim Het verzuimpercentage geeft inzicht in welk deel van de werktijd in een bepaalde aaneengesloten periode verloren is gegaan wegens ziekte. Ter vaststelling van de hoogte van een acceptabel ziekteverzuimpercentage is de Verbaannorm als objectief referentiekader door het WBL gehanteerd. De Verbaannorm (= gemiddelde norm voor ziekteverzuim, gelet op leeftijd en diensttijd van medewerkers in een organisatie) bedroeg in 2013 voor de WBL organisatie 4,1%. De Verbaannorm is een indicatieve norm voor een organisatie om vast te stellen of het nog zinvol is om te investeren in het treffen van interventiemaatregelen ter verdere beperking van het ziekteverzuim. In 2013 is het WBL verzuimpercentage van 2,64% beduidend lager dan de geldende Verbaannorm van 4,1% voor het WBL. De gemiddelde ziekteverzuimduur geeft inzicht in hoeveel dagen medewerkers in een kalenderjaar per ziekte geval gemiddeld hebben verzuimd. Uit het overzicht blijkt dat bij het WBL in 2013 elke ziekmelding gemiddeld heeft geleid tot 6,89 dagen afwezigheid in verband met ziekte. De gemiddelde verzuimduur in Nederland was in 2013 24 dagen (bron: HR Praktijk). Bij het WBL is het aantal langdurig ziektegevallen in de afgelopen jaren sterk afgenomen, waardoor de gemiddelde ziekteverzuimduur in vergelijking tot de landelijke situatie in positieve zin onderscheidend afwijkt. De gemiddelde leeftijd bij het WBL was eind 2013 48,4 jaar. De gemiddelde leeftijd van de Nederlandse beroepsbevolking is in 2013 geïndexeerd op 41,7 jaar (bron: CBS). Onderzoek heeft aangetoond dat de eerste gezondheidsklachten zich pas om en nabij de 45 jaar aandienen. Uit het uitgevoerde PMO

- 23 -

ÂŠ Waterschapsbedrijf Limburg Meerjarenraming 2015-2020-2024; Begroting 2015

onderzoek in 2013 blijkt dat 87% van de mensen bij het WBL een goed tot uitstekend werkvermogen hebben. Dit resultaat komt ook tot uitdrukking in een lager ziekteverzuimpercentage en een lagere ziekteverzuimduur. De gemiddelde verzuimkosten geven inzicht in de salariskosten als gevolg van afwezigheid door ziekte. Ingeval van ziekte geldt een wettelijke loondoorbetalingsverplichting. In de CAO voor de waterschapssector is bepaald dat in het 1e jaar van ziekte het salaris volledig moet worden doorbetaald. De extra kosten als gevolg van inhuur van externe menskracht zijn hierin niet meegenomen. De verzuimkosten zijn in 2012 enigszins hoger dan in 2011, omdat in 2012 sprake was van langdurig ziekteverzuim bij enkele medewerkers. Door het treffen van interventiemaatregelen voor de langdurige ziektegevallen is de gemiddelde verzuimduur en verzuimkosten in 2013 ten opzichte van voorgaande jaren aanzienlijk gereduceerd. De verzuimkosten in 2013 zijn ten opzichte van 2010 met 39% gereduceerd. Uit onderstaande grafieken blijkt dat sprake is van een dalende trendlijn, uitgedrukt in een lager ziekteverzuimpercentage, een lager gemiddeld ziekteverzuimduur en lagere verzuimkosten.

Verzuimpercentage 5,00%

4,50%

4,46% 3,52%

4,00%

3,32%

3,50% 3,00%

Verzuimpercentage 2,64%

2,50%

Lineair (Verzuimpercentage)

2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% 2010

2011

2012

2013

Gemiddelde duur ziekteverzuim (in dagen) 12,00

10,83

8,79

10,00

9,19

8,00

6,89

6,00

Gemiddelde duur ziekteverzuim (in dagen)

Lineair (Gemiddelde duur ziekteverzuim (in dagen))

4,00 2,00 0,00 2010

2011

2012

2013

- 24 -

Kosten, Baten en Netto kosten volgens de MJR 2015-2020 + Begroting 2015 Totaal WBL Omschrijving

Rekening Begroot 2013 2014 mutatie

2015

Meerjarenraming 2016 2017 2018

2019

2020

9.663 22.117 31.780 9.696 2.430 737 471 164 13.497 353 4.824 6.232 137 151 831 9.217 10.203 31.949

(bedragen x € 1.000) LASTEN Rentelasten Afschrijving Totaal kapitaallasten Salarissen Sociale lasten Overige personeelslasten Personeel van derden Voormalig personeel en bestuur Totaal personeelslasten Duurzame gebruiksgoederen Overige gebruiks- en verbruiksgoederen Energie Huren en rechten Verzekeringen Belastingen Onderhoud door derden Overige diensten door derden Totaal goederen en diensten van derden Bijdrage aan bedrijven Bijdragen aan overheden en overige Totaal bijdragen aan derden Toevoegingen aan voorzieningen Onvoorzien Totaal toevoegingen aan voorzieningen TOTAAL LASTEN BATEN Financiële baten Personeelsbaten Goederen en diensten aan derden Bijdrage van derden Geactiveerde personele lasten Geactiveerde lasten: bouwrente Onttrekking aan voorziening TOTAAL BATEN

8.745 21.899 30.644 7.803 1.968 621 1.397 220 12.009 282 3.017 8.252 143 114 643 8.216 6.940 27.607

8.650 22.665 31.315 8.809 2.220 657 371 177 12.234 319 3.245 7.861 127 127 752 8.944 6.567 27.942

-368 -145 -513 67 -8 24 651 -28 706 7 -147 115 3 13 16 -334 1.063 735

8.282 22.520 30.802 8.876 2.212 681 1.022 149 12.940 326 3.098 7.976 130 140 768 8.610 7.630 28.677

8.790 24.379 33.170 9.046 2.259 694 648 153 12.800 332 4.223 7.497 132 143 783 9.130 7.580 29.819

8.284 23.001 31.284 9.227 2.302 708 450 156 12.843 339 4.317 7.532 134 145 799 9.405 7.658 30.329

8.841 21.928 30.769 9.459 2.353 722 460 160 13.155 346 4.718 6.964 135 148 815 9.248 9.195 31.569

9.737 23.124 32.862 9.513 2.382 729 465 162 13.252 349 4.776 6.230 136 150 823 8.933 10.109 31.507

59 59 78

152 152 80 282 362 72.005

4 4 -14 5 -9 924

156 156 66 287 353 72.929

159 159 67 289 356 76.303

162 162 68 292 360 74.978

165 165 70 292 361 76.019

167 168 167 168 71 71 292 298 362 369 78.151 77.763

1.928 66 1.462 350

1.958 66 1.491 350

1.989 66 1.521 350

2.007 66 1.551 350

2.026 66 1.583 350

2.058 66 1.614 350

4.104

4.169

78 70.398

115 1 1.747 63 1.791 185 42 3.944

80 53 1.398

3.390

496

3.886

3.946

4.006

4.055

NETTO KOSTEN - netto kapitaallasten - netto bedrijfsvoeringskosten

66.454 30.370 36.084

68.615 30.886 37.729

427 -513 940

69.042 30.372 38.670

72.358 32.740 39.618

70.972 30.854 40.118

71.964 30.339 41.626

74.046 73.595 32.432 31.350 41.615 42.245

BIJDRAGE WATERSCHAPPEN

66.440

68.615

427

69.042

72.358

70.972

71.964

74.046 73.595

150,2

148,2

146,2

144,9

EXPLOITATIE-SALDO PERSONEEL Aantal formatieplaatsen (fte's) waarvan structureel bezet per ultimo

Ontwikkeling tijdens planperiode ten opzichte van voorgaande jaar

Netto kapitaallasten Netto bedrijfsvoeringskosten Bijdrage waterschappen

1.509 350

-14

150,2 136,9

-53 530 66 -47

150,0

0,2

Rekening Begroot 2013 2014 mutatie

1,7% 4,6% 3,3%

- 25 -

2015

-1,7% 2,5% 0,6%

Meerjarenraming 2016 2017 2018

7,8% 2,5% 4,8%

-5,8% 1,3% -1,9%

-1,7% 3,8% 1,4%

143,7

2019

6,9% 0,0% 2,9%

143,7

2020

-3,3% 1,5% -0,6%

2.3

Beschouwing bij de Begroting 2015

2.3.1

De ontwikkelingen sinds het begrotingsjaar 2014 In deze paragraaf dient aandacht te worden besteed aan:  de externe en interne ontwikkelingen die zich sinds het vaststellen van de vorige begroting hebben voorgedaan  afwijkingen van uitgangspunten en grondslagen zoals deze voor de vorige begroting zijn gehanteerd  belangrijke afwijkingen ten opzichte van de cijfers in de meerjarenraming Het maken van een vergelijking met de meerjarenraming is vanwege het behandelen van beide stukken in een vergadering niet opportuun. Resteert een vergelijking met het voorgaande begrotingsjaar. Relevante ontwikkelingen sinds de vorige begroting:  herziening voornemen tot opzeggen contracten voor onderhoud IBA’s. Ingezet wordt nu op verlengen van contracten met gemeenten voor onderhoud IBA’s tegen een kostendekkend tarief; In de toelichtingen van de diverse units wordt hier zo nodig verder op ingegaan. Uitgegaan is van de met de waterschappen afgestemde technische uitgangspunten waarbij voor 2015 een inflatiepercentage van 2% is gehanteerd. Uitzondering hierop vormt de inflatiecorrectie op de energiekosten; omdat voor het grootste deel van de energiebehoefte de prijzen 2015 al middels inkoopafspraken zijn vastgezet. Ontwikkeling kapitaallasten De kapitaallasten voor 2015 worden bepaald door twee zaken: - de afschrijving op investeringen in het verleden en de daaraan verbonden vrijval van kapitaallasten per moment dat die investeringen volledig zijn afgeschreven + de afschrijving op investeringen voor zover deze in gebruik worden genomen in 2014 resp. vóór 1 juli 2015; - de rentelasten verbonden aan de financiering van investeringen. Ten opzichte van 2014 dalen de kapitaallasten met € 0,51 mln als een saldo van lagere rentelasten ad € 0,37 mln en lagere afschrijvingen ad € 0,14 mln. Zowel de lagere rentelasten als de lagere afschrijvingskosten zijn daarbij een gevolg van de lagere investeringsuitgaven dan gepland in 2013. De lagere investeringsuitgaven in 2013 worden met name veroorzaakt door uitstel van de investeringen volgens Verdygo-concept in middentrein Simpelveld en voortrein Roermond. De hieraan verbonden afschrijvingskosten schuiven derhalve door naar de jaren na 2015. Personeelslasten De personeelslasten stijgen van 2014 naar 2015 met € 0,71 mln. Deze toename bestaat uit: - € 0,65 mln hogere personeel van derden, welke als volgt worden verklaard:  € 0,20 mln door budgetneutrale inzet van een businesscontroller (unit Financiën, Planning, Concerncontrol) ter optimalisatie van de afstemming tussen bedrijfsvoering en exploitatie (gecompenseerd vanuit budget onvoorzien);  € 0,16 mln door een (tijdelijke) uitbreiding van personele inhuur voor het optimaliseren van de bedrijfsvoering (unit Operations);  € 0,21 mln door het niet vast maar flexibel invullen van een aantal vacatures binnen unit IT, Product- en Procesontwikkeling, rekening houdend met mogelijke personele consequenties van het onderzoek naar insourcing dan wel outsourcing inzake IT. Dit budget wordt overgeheveld binnen de unit vanuit budget salarissen en sociale lasten;  € 0,08 mln per saldo bij de overige units; - per saldo € 0,05 mln door de overheveling naar personeel van derden (zie bovenstaande toelichting) resp. door het effect van de inflatiecorrectie inclusief aangepaste raming voor de sociale lasten.

- 26 -

De personeelsformatie op WBL-niveau is in 2015 ten opzichte van 2014 verhoogd met 0,2 fte, bestaande uit:  terugcorrigeren van de vorig jaar opgevoerde afbouw contracten onderhoud IBA’s: 0,2 fte;  verlaging van de formatie van unit Bouwen en Renoveren: -/- 1,0 fte (optimalisatie doelstelling);  verhoging van de formatie van unit Operations in verband met opstart centrale regelkamer: 1,0 fte. Op unitniveau zijn de volgende neutrale verschuivingen doorgevoerd: - een budgettair en formatief neutrale overheveling van 1 fte van unit IT en Product-, Procesontwikkeling naar de unit Operations. Hiermee wordt de vorig jaar doorgevoerde tijdelijke overheveling teruggedraaid. Kosten van goederen en diensten van derden Het totaal van goederen en diensten van derden stijgt van 2014 naar 2015 met € 0,74 mln. Deze toename is het saldo van: - een toename met € 0,47 mln voor hogere kosten voor transport en afzet van slib, grotendeels door het nog niet optimaal functioneren van de thermische drukhydrolyse Venlo; - een toename met € 0,52 mln enerzijds door hogere raming voor diensten door derden alsook voor kosten externe adviezen door derden bij de diverse units (totaal € 0,42 mln) en anderzijds door hogere kosten voor datacommunicatie € 0,1 mln; - een toename met € 0,1 mln door uitgestelde realisatie businesscase Abdisschenbosch; - een toename met € 0,12 mln voor energiekosten als gevolg van hogere gaskosten door stijging van de gasprijs; - een verlaging met € 0,14 mln voor gebruiks- en verbruiksgoederen ten gevolge van lagere kosten chemicaliën; - een verlaging met € 0,33 mln voor onderhoud door derden op basis van een geactualiseerd onderhoudsprogramma. Kosten van bijdragen aan derden Het totaal van bijdragen aan derden stijgt van 2014 naar 2015 met € 4.000,-. Naast de inflatiecorrectie bestaat deze toename uit een aanpassing van de raming voor bijdrage aan participaties transportleidingen. Kosten van toevoegingen aan voorzieningen + onvoorzien Het totaal van toevoegingen aan voorzieningen is verlaagd met € 14.000,- als gevolg van een met de accountant afgestemd verloop van de betreffende voorziening. Het totaal van de post onvoorzien is enkel gecorrigeerd voor inflatie. Ontwikkeling van de eigen baten De eigen baten van het WBL zijn de baten die worden gerealiseerd los van de begrotingsbijdrage die wordt ontvangen van de waterschappen. De eigen baten zijn incl. de van de gemeenten ontvangen vergoeding van samenwerking in de afvalwaterketen (onderhoud/beheer van gemalen voor gemeenten). Vanaf 2014 worden deze werkzaamheden tevens uitgevoerd voor gemeente Valkenburg. Het totaal aan baten stijgt van 2014 naar 2015 met € 0,5 mln welke het saldo is van:  een toename met € 0,2 mln door hogere huuropbrengsten als gevolg van uitbreiding verhuur kantoorruimte centraal kantoorgebouw;  een toename met € 0,2 mln door heroverweging van standpunt dat onderhoud IBA’s wordt stopgezet. Nu vormt uitgangspunt het voortzetten van het onderhoud IBA’s van gemeenten tegen een kostendekkende vergoeding;

- 27 -

 

2.3.2

een verlaging met € 0,1 mln als gevolg van lagere opbrengsten van beheer en onderhoud van gemalen voor gemeenten; een toename met € 0,2 mln door een geraamde bijdrage van GMB in de exploitatiekosten van de TDH Venlo.

Uitgangspunten en normen Voor het begrotingsjaar 2015 wordt gerekend met een inflatiepercentage van 2% over de directe kosten en een stijging van de loonkosten met eveneens 2%. Daarnaast wordt voor de loonkosten nog beperkt rekening gehouden met het effect van periodieke verhogingen. Het rentepercentage voor het jaar 2015 wordt gesteld op 4% (tegen eveneens 4% voor 2014). Voor een uitgebreidere toelichting op de rekenuitgangspunten zie bijlage 1.

2.3.3

Incidentele baten en lasten Bij een vergelijking van de begrotingsjaren 2014 en 2015 dient rekening te worden gehouden met de onderstaande incidentele componenten: In de begrotingsjaren zijn de volgende eenmalig optredende lasten en baten opgenomen:  Vergelijking Lasten 2015 met lasten 2014: o Er zijn geen incidentele componenten opgenomen.  Vergelijking Baten 2015 met baten 2014: o Er zijn geen incidentele componenten opgenomen.

2.3.4

Kostentoerekening Alle netto kosten binnen het Waterschapsbedrijf – incl. de kosten van ondersteuning - worden toegerekend aan de taak zuiveringsbeheer. Uitgangspunt voor de kostentoerekening is dat de kosten worden toegerekend naar rato van het aandeel van de kosten dat betrekking heeft op de betreffende kostendrager. Hieruit resulteert de volgende verdeling : Zuivering beheer Planvorming Eigen plannen

100%

Bouw en exploitatie zuiveringstechnische werken Getransporteerd afvalwater Gezuiverd afvalwater Verwerkt slib

100% 100% 100%

Beheersing van lozingen Vergunningen en meldingen Handhaving Rioleringsplannen en subsidies lozingen

100% nvt 100%

Bestuur en externe communicatie Bestuur Externe communicatie

100% nvt

Dekkingsmiddelen Onvoorzien

2.3.5

100%

Onttrekkingen aan ‘overige bestemmingsreserves’ en voorzieningen Er vindt ten behoeve van de Begroting 2015 geen onttrekking bestemmingsreserves’ en voorzieningen.

- 28 -

plaats

aan

‘overige

2.3.6

Waterschapsbelastingen Het Waterschapsbedrijf is een uitvoeringsorganisatie en is als zodanig ondersteunend aan de activiteiten van de Waterschappen Roer en Overmaas resp. Peel en Maasvallei. Deze beide all-in waterschappen stellen de tarieven voor de waterschapsbelastingen vast. De opbrengsten van het Waterschapsbedrijf bestaan naast de eigen baten uit de verplichte bijdragen van de beide waterschappen. Overeenkomstig het voorstel aan het Dagelijks Bestuur van het WBL stijgt met de Begroting 2015 de bijdrage door de beide waterschappen van € 68,62 mln in 2014 met € 0,42 mln naar € 69,04 mln.

2.3.7

Reservepositie: het weerstandvermogen en de ontwikkeling van de Netto kosten Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de middelen en mogelijkheden waarover de organisatie beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten en risico’s van materiële betekenis te dekken. Ultimo 2013 beschikt het WBL over een algemene reserve ad € 2,7 mln ter dekking van de in 2013 geïnventariseerde risico’s (overeenkomstig AB-besluit). Het WBL houdt geen bedrijfsreserve aan (besluit AB 30-5-2012); een saldo op rekeningbasis wordt afgedragen aan resp. aangevuld door de beide waterschappen. Door het Algemeen Bestuur is in 2012 besloten om voor de gehele planperiode uit te gaan van op jaarbasis sluitende begrotingen voor het WBL, waarbij het beheer van reserves – met uitsluiting van de algemene reserve - ligt bij de beide moederorganisaties. Het reservebeheer door de moederorganisaties zal er op gericht zijn om het fluctueren van de bijdrage aan het WBL tijdens de planperiode op te kunnen vangen. De noodzaak tot het aanhouden van weerstandsvermogen door het WBL, wordt door dit uitgangspunt gereduceerd tot het aanhouden van een algemene reserve ter dekking van niet begrote kosten en risico’s van materiële omvang.

- 29 -

Om inzicht te bieden in de mate van fluctuatie van de netto kosten van het WBL resp. de bijdrage van de waterschappen over een langere periode dan de onderhavige meerjarenraming, is de ontwikkeling van de netto kosten en dus ook die van de waterschapsbijdrage berekend over een periode van 10 jaar. De geschetste ontwikkeling is zowel in onderstaande tabel als ook grafisch weergegeven. Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 33.844 30.720 30.176 30.886 30.372 32.740 30.854 30.339 32.432 31.350 31.249 29.934 30.077 31.128 38.666 38.479 36.264 37.729 38.670 39.618 40.118 41.626 41.615 42.245 42.618 43.004 43.727 43.908 72.510 72.510 66.440 68.615 69.042 72.358 70.972 71.964 74.046 73.595 73.867 72.938 73.804 75.036

bedragen x € 1.000 netto kapitaallasten netto bedrijfsvoeringkosten bijdrage ws-en

netto kapitaallasten

netto bedrijfsvoeringkosten

bijdrage ws-en

90.000 80.000 70.000

60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 2011

2.3.8

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

Financiering

2.3.8.1 Treasury-paragraaf (financieringsparagraaf) Het actuele Financieringsstatuut van het WBL is vastgesteld in de AB-vergadering van 8-12-2010. Het statuut is gebaseerd op het landelijke conceptmodel. Voor de financiële bedrijfsvoering van het Waterschapsbedrijf zijn de bepalingen van het BBVW (Bepalingen Beleidsvoorbereiding en Verantwoording Waterschappen) van toepassing, waarbij een accent wordt gelegd op het naleven en toetsen van rechtmatigheid. Daartoe is het statuut afgestemd op het vigerende delegatiebesluit van het Algemeen Bestuur en op de daarvan afgeleide mandaatbesluiten. Tevens geeft het statuut een nadere invulling aan de uitoefening van de financieringsfunctie (opgedragen aan het Dagelijks Bestuur bij “Verordening beleids- en verantwoordingsfunctie Waterschapsbedrijf Limburg”). Verplicht dient in de begroting en de jaarrekening - in de treasuryparagraaf - verslag te worden gedaan van de uitvoering van het treasurybeleid, bedoeld voor het sturen en beheersen van, verantwoorden over en toezicht houden op de treasury. De treasury-onderwerpen in deze begroting zijn de volgende: A. Ontwikkelingen met invloed op de treasuryfunctie en het treasurybeleid A.1 Ontwikkelingen binnen en buiten het waterschap A.2 Relatie met de meerjarenraming A.3 Rentevisie / rentegevoeligheid

- 30 -

Treasurybeheer B.1 Het risicobeheer B.2 Bepaling van de financieringsbehoefte 2015 B.3 Kas- en liquiditeitenbeheer

Ontwikkelingen met invloed op de treasuryfunctie en het treasurybeleid

A.1

Ontwikkelingen binnen en buiten het waterschap Het Waterschapsbedrijf verkrijgt de benodigde financiële middelen door ontvangst van maandelijkse bijdragen afkomstig van de beide all-in waterschappen op basis van de voor het WBL vastgestelde begroting. Deze waterschappen halen hun financiering uit de opgelegde belastingaanslagen. Het WBL is een zelfstandige organisatie die het eenmaal toegewezen budget zelfstandig besteedt en wanneer nodig zelfstandig geldleningen afsluit. Op 18-3-2014 werd het Centraal Economisch Plan 2014 gepresenteerd met de volgende kernpunten.  De wereldeconomie trekt aan. De groei in het eurogebied blijft wel achter bij die in andere geavanceerde economieën.  De Nederlandse economie klimt in het kielzog van het eurogebied langzaam uit het dal, met een groei van 0,75% in 2014 en 1,25% in 2015. Deze groei wordt grotendeels gedreven door de uitvoer. De bijdrage van binnenlandse factoren neemt toe, vooral vanuit de investeringen.  Bedrijven benutten het begin van de opgaande conjunctuur dit jaar voor verbetering van de arbeidsproductiviteit.  De werkloosheid loopt in 2014 nog op door de dalende werkgelegenheid, maar zal in 2015 voorzichtig gaan dalen als de arbeidsmarkt weer aantrekt.  Door de lage inflatie is er een voorzichtige toename van de reële lonen in 2015.  De mediane koopkracht verbetert in 2014 met 1,25% door lagere zorgen pensioenpremies en een aantal (incidentele) beleidsmaatregelen. In 2015 stijgt de koopkracht met 0,25% bij stijgende zorgpremies.  Het overheidstekort stabiliseert op 2,9% bbp in 2014 en verbetert vervolgens in 2015 tot 2,1% bbp. De relatief sterke verbetering van het overheidstekort in 2014 op 2015 vloeit deels voort uit maatregelen in eerdere begrotingsafspraken.

A.2

Relatie met de meerjarenraming Het uitgewerkte begrotingsjaar 2015 vormt de eerste jaarschijf van de meerjarenbegroting. In de hoofdstukken 2 en 3 is uitgebreid aandacht besteed aan de door het WBL te volgen strategie. De financiële consequenties daarvan zijn zo veel als mogelijk in Begroting 2015 en MJR 2015-2020 opgenomen. Voor 2015 en volgende jaren zijn in overleg met WRO en WPM uitgangspunten opgenomen omtrent de ontwikkeling van inflatie, loonkostenstijging en rentestanden. Bij de investeringsramingen voor de komende jaren wordt gestreefd naar een stabiel uitgavenniveau, hetgeen een nivellerend effect zal hebben op de ontwikkeling van de kapitaallasten. Verwezen wordt o.a. naar paragraaf 2.2.2.2. Indien nodig zullen nieuwe geldleningen worden aangetrokken. De laatst aangetrokken geldlening, december 2013, bedroeg € 10 mln, aflossing 20 jaar lineair, rente 2,875% (rentevast over 20 jaar).

- 31 -

De reserves Het WBL beschikt alleen over een algemene reserve ter hoogte van € 2.700.000,-. Deze algemene reserve komt overeen met het bedrag van de geïnventariseerde risico's bij een veronderstelde kans van optreden van 10% voor de categorie middelgrote risico's. De geïnventariseerde risico’s worden jaarlijks geëvalueerd en dientengevolge ook de benodigde hoogte van de algemene reserve. Op basis van de in 2013 uitgevoerde risico-inventarisatie is de algemene reserve voor 2013 bepaald op € 2.700.000,-. In paragraaf 2.3.7 is aangegeven dat de beide moederorganisatie (WRO en WPM) een egalisatiereserve beheren met als doel om fluctuaties bij het WBL in de exploitatiesaldi over de jaren heen op te kunnen vangen. Ten aanzien van het WBL geldt dat voor alle jaren van de planperiode wordt uitgegaan van een sluitende begroting met reservevorming bij de beide waterschappen. Optredende exploitatietekorten zullen worden aangevuld door de beide integrale waterschappen en exploitatieoverschotten zullen worden afgedragen aan de beide waterschappen.. A.3

Rentevisie / rentegevoeligheid De in 2015 gehanteerde rentevoet voor af te sluiten geldleningen (normaliter met een looptijd van 20 jaar) bedraagt 4,0%. Voor kortlopende financieringsbehoefte (rekeningcourant-tegoeden) wordt in 2015 een rentevoet van 0,5% gehanteerd. Verderop in de planperiode worden deze percentages licht verhoogd. Gevolg van de afspraken over de liquiditeitsstromen tussen het WBL en de beide waterschappen is dat het renterisico van te late of te vroege heffingsontvangsten bij de waterschappen ligt. Het WBL draagt het renterisico van een verschil tussen een gelijkmatige betaling van de bijdrage door de waterschappen en een ongelijkmatig uitgavenpatroon gedurende het jaar. Vooralsnog wordt verondersteld dat dit rente-effect budgetneutraal zal blijven.

-/-

Voor een volledig overzicht van de voor 2015 en volgende jaren gehanteerde (rekenkundige) uitgangspunten verwijzen wij u hier naar bijlage 1.

- 32 -

Treasurybeheer

B.1

Het risicobeheer Het risicoprofiel van het Waterschapsbedrijf Limburg kan als laag worden gekwalificeerd. Onderkende risico’s in dit verband zijn: renterisico’s, kredietrisico’s, liquiditeitsrisico’s, koersrisico’s en voor zover ter zake doende, valutarisico’s.  het renterisico van een (te) hoge vlottende schuld wordt ingeperkt door het hanteren van de kasgeldlimiet (= de maximaal toegestane netto korte schuld). De hoogte van de kasgeldlimiet is wettelijk bepaald op 23% van het begrotingstotaal bij aanvang van het jaar;  naast de kasgeldlimiet geeft de renterisiconorm inzicht in de feitelijke risico’s op de vaste schuld. In de wet FIDO wordt de renterisiconorm geformuleerd als een percentage van de omzet: het totaal van verplichte aflossingen en renteherzieningen van de eerste 4 jaren mag niet meer bedragen dan 30% van het begrotingstotaal bij aanvang van het eerste jaar. Het WBL beperkt het renterisico door regelmatig (= tenminste 1x / jaar) vaste geldleningen op te nemen met een lineair aflossingsregime. b edragen x € 1 mln

Begrotingtotaal MJR Kasgeldlimiet = 23% Renterisiconorm = 30%

2015

2016

2017

2018

2019

2020

72,9 16,8 21,9

76,3 17,5 22,9

75,0 17,2 22,5

76,0 17,5 22,8

78,2 18,0 23,4

77,8 17,9 23,3

B.2

Bepaling van de financieringsbehoefte 2015 Op basis van onderstaande aspecten kan de financieringsbehoefte voor 2015 worden berekend op een bedrag van € 27,1 mln ( € 25,2 + 24,4 – 22,5 mln), te financieren met langlopende geldleningen. Voor de berekening van de rentegevolgen 2015 is uitgegaan van een renteniveau van 4,0% voor nieuwe leningen.  het investeringsvolume 2015: € 25,2 mln (voor berekening zie paragraaf 2.2.2.2);  de te betalen aflossingen op geldleningen in 2015: € 24,4 mln;  de begrote afschrijvingen in 2015: € 22,5 mln;  de ontwikkeling van de voorzieningen zal in 2015 naar verwachting saldoneutraal zijn.

B.3

Kas- en liquiditeitenbeheer Volgens de gehanteerde uitgangspunten zal de financiering van kortlopende schulden de komende jaren ca. 2 à 3% goedkoper zijn dan die van langlopende schulden. In het verleden werd zo veel mogelijk gestreefd naar een gemiddelde nulstand van het rekening-courantsaldo, waarbij fluctuaties rond dit nulpunt onvermijdelijk waren wegens het niet-synchroon lopen van de uitgaven en ontvangsten. Teneinde te kunnen profiteren van de goedkopere korte rentetarieven, is deze lijn bewust losgelaten. Voorwaarde daartoe blijft uiteraard dat wij binnen de marges van de kasgeldlimiet blijven. Met andere woorden: per jaar is een negatief rekening-courantsaldo acceptabel, zelfs opportuun, mits dit de limiet van € 16,8 mln (voor het jaar 2015) niet te boven gaat. Wanneer het saldo in rekening-courant (te) groot wordt, vindt telkens een afweging plaats wanneer en tot welk bedrag een vaste geldlening moet worden opgenomen. Met de introductie van schatkistbankieren is het uitzetten van overtollige kasgelden in deposito niet meer aan de orde. Bij een rekening-courantsaldo > € 550.000, dagelijks te beoordelen, is het WBL vanaf begin 2014 verplicht de overtollige middelen uit te zetten bij de schatkist. Het vigerende financieringsstatuut bevat adequate procedurebeschrijvingen voor het aantrekken van geldleningen en/of kasgeldleningen.

- 33 -

2.3.8.2 Risicoparagraaf Het Waterschapsbedrijf Limburg loopt bij de taakuitoefening bepaalde risico’s waarvan onderstaand een aantal structurele risico’s worden benoemd:  financiële risico’s t.a.v. de energieprijzen;  afzetbeperkingen van zuiveringsslib;  de gebleken bedrijfsonzekerheid van de slibdroger;  het niet verzekeren van het brandschaderisico van de installaties;  milieuaansprakelijkheid. De onderkende risico’s met hun financieel belang zijn terug te vinden bij de toelichtingen per unit in het opvolgende hoofdstuk. In het kader van risicomanagement is in 2013 een risicoanalyse uitgevoerd. Op basis daarvan is besloten om een algemene reserve te vormen ad € 2,7 mln. Dit bedrag komt overeen met de geïnventariseerde risico’s bij een veronderstelde kans van optreden van 10% voor de categorie middelgrote risico’s. 2.3.8.3 Bedrijfsvoering Onder bedrijfsvoering wordt hier verstaan het geheel van interne organisatie-onderdelen en processen die ondersteunend zijn ten behoeve van de primaire processen van de waterschappen. Deze paragraaf omvat de ondersteunde beheerproducten welke hoofdzakelijk zijn ondergebracht bij de unit Human Resource Management en bij de unit Financiën, Planning, Concerncontrol. De ondersteunende activiteit bemonsteren en analyseren is ondergebracht bij de unit Operations.

- 34 -

2.3.8.4 EMU-saldo Opbouw en berekening van het EMU-saldo (bedragen x € 1.000)

Jaar 2015

Jaar 2016

Jaar 2017

Jaar 2018

Jaar 2019

Jaar 2020

EMU-exploitatiesaldo (vóór gebruik van reserves)

-2.673

6.006

-2.536

-12.122

9.140

5.088

a b c d

Invloed investeringen (zie staat van vaste activa) bruto investeringen investeringssubsidies verkoop materiële en immateriële activa afschrijvingen

25.193 0 0 22.520

18.373 0 0 24.379

25.537 0 0 23.001

34.050 0 0 21.928

13.984 0 0 23.124

17.029 0 0 22.117

-108

-107

a b c d

Invloed voorzieningen (zie staat van reserves en voorzieningen) toevoegingen aan voorzieningen t.l.v. exploitatie onttrekkingen aan voorzieningen t.b.v. exploitatie betalingen rechtsreeks uit voorzieningen externe vermeerderingen van voorzieningen

66 0 174 0

67 0 174 0

68 0 68 0

70 0 70 0

71 0 71 0

-/+ + +

+ -/-/+

Invloed reserves (zie staat van reserves en voorzieningen) a betalingen rechtstreeks uit reserves b externe vermeerderingen van reserves

-/+

0 0

Deelnemingen en aandelen a boekwinst b boekverlies

-/+

0 0 0

-2.781

5.899

-2.536

-12.122

9.140

5.088

EMU-saldo

Toelichting: 2.a 3.a 3.c

bruto investeringen is zonder aftrek van ontvangen bijdragen ( € 0) is toevoeging aan voorziening mobiliteit (€ 66) zijn uitgaven voor mobiliteit (€ 174) in 2015.

- 35 -

Uitvoerend beleid Zuiveren en verwerken van afvalwater

3.1

Programma Bouwen en Renoveren Kosten, Baten en Netto kosten volgens de MJR 2015-2020 + Begroting 2015 Bouwen en Renoveren Omschrijving

Rekening Begroot 2013 2014 mutatie

Meerjarenraming 2016 2017 2018

2015

2019

2020

(bedragen x € 1.000) LASTEN Salarissen Sociale lasten Overige personeelslasten Personeel van derden Voormalig personeel en bestuur Totaal personeelslasten Duurzame gebruiksgoederen Overige gebruiks- en verbruiksgoederen Energie Huren en rechten Verzekeringen Belastingen Onderhoud door derden Overige diensten door derden Totaal goederen en diensten van derden Bijdrage aan bedrijven Bijdragen aan overheden en overige Totaal bijdragen aan derden TOTAAL LASTEN BATEN Financiële baten Personeelsbaten Goederen en diensten aan derden Bijdrage van derden Geactiveerde personele lasten TOTAAL BATEN NETTO KOSTEN PERSONEEL Aantal formatieplaatsen (fte's) waarvan structureel bezet per ultimo

1.284 339 2 394

1.536 404 2 54

-9 -12 0 62

1.527 392 2 116

1.572 404 2 119

1.556 398 2 117

1.602 410 2 119

1.634 419 2 120

1.666 427 2 121

2.019 7

1.996 2 18

41 0 0

2.037 2 18

2.097 2 18

2.074 2 19

2.134 2 19

2.175 2 19

2.216 2 20

173 181

200 221

0 -24 -24

0 176 197

0 102 123

0 77 99

0 79 101

0 80 102

0 81 103

2.200

2.217

2.234

2.220

2.173

2.235

2.277

2.319

-53

1.791 1.799

1.509 1.562

-47 -100

1.462 1.462

1.491 1.491

1.521 1.521

1.551 1.551

1.583 1.583

1.614 1.614

401

656

117

772

728

652

684

694

705

24,0 21,0

24,0

-1,0

23,0

22,0

22,00

- 36 -

3.1.1

Wat willen we bereiken Waar staan we nu Naast de levering van de ingenieursdiensten voor de uitvoering van de werkzaamheden voor de instandhouding van de WBL infrastructuur levert Bouwen en Renoveren een grote bijdrage aan het ontwikkelen en toekomstproof maken van deze infrastructuur. WBL vaart een koers gericht op het omvormen van de huidige zeer robuuste infrastructuur naar installaties gebaseerd op het MDR- (Modulair Duurzame Rwzi) / Verdygo-concept; een bouwconcept voor zuiveringsinstallaties dat de mogelijkheid biedt om sneller in te kunnen inspelen op innovatieve ontwikkelingen. Om hieraan invulling te geven werkt WBL sinds enige jaren aan de doorontwikkeling van continu verbeteren en optimalisatie van processen en systemen. Binnen de unit Bouwen en Renoveren heeft dit geleid tot de uitvoering van drie grote verbetertrajecten; te weten:  vaststellen identiteit unit Bouwen en Renoveren;  optimaliseren werkprocessen van de unit;  introduceren professioneel capaciteits- en competentiemanagement binnen de unit waarvan de resultaten in 2013 zijn gestabiliseerd om ze te kunnen borgen. Deze resultaten vertalen zich in financiële zin met name bij de beoordeling en uitvoering van investeringsprojecten. Het ten opzichte van de oorspronkelijke begroting verlaagde investeringsvolume in 2013 bestaat enerzijds uit projecten die op een later moment alsnog zullen worden uitgevoerd en anderzijds uit projecten die uit het meerjaren investeringsplan zijn geschrapt vanwege gewijzigde inzichten. Naar de toekomst toe leiden de uitgestelde projecten niet tot additionele investeringsuitgaven in de komende jaren. Als een resultaat van genoemde verbetertrajecten, worden nu twee afzonderlijke primaire bedrijfsprocessen onderscheiden bij Bouwen en Renoveren: - Dienstverlening (intern en extern, w.o. samenwerking afvalwaterketen). - Projectenrealisatie (c.q. voorbereidingswerkzaamheden). Daarbij zijn de werkprocessen voor beide primaire bedrijfsprocessen sterk verbeterd, door de invoering van een heldere structuur, harmonisatie van de werkprocessen van de projectleiders en nauwe afstemming met andere units welke voor Bouwen en Renoveren de belangrijkste stakeholders vormen (Operations en Onderhoud). Tevens is de medewerkertevredenheid toegenomen.

Waar willen we naar toe Een infrastructuur die toekomstproof is. Belangrijke indicatoren zijn lagere maatschappelijke kosten, duurzaamheid en inspelen op toekomstige ontwikkelingen. Lagere maatschappelijke kosten betekent naast een samenwerking in de (afval)waterketen ook samenwerking met andere stakeholders zoals de bedrijven (zeker ook het MKB), de energieproducenten, de onderwijssector en de agro-wereld. Deze beweging naar een nieuwe infrastructuur houdt in dat op termijn op een verantwoorde wijze afscheid genomen moet worden van de huidige rwzi’s (en mogelijk deels van het transportsysteem). Door het borgen van de resultaten uit de verbeterprojecten wil de unit Bouwen en Renoveren ervoor zorgen dat verdere efficiëntie voordelen mogelijk blijven in de nabije toekomst. Tevens wordt verder gewerkt aan het verhogen van de kwaliteit van de werkuitvoering hetgeen leidt tot verdere verbetering van de arbeidsbeleving en verdergaande verlaging van de netto kosten. De basis hiervoor is gelegd, maar het bestendigen van deze basis is een voorwaarde voor het bereiken van de gestelde doelen.

- 37 -

ÂŠ Waterschapsbedrijf Limburg Meerjarenraming 2015-2020-2024; Begroting 2015

3.1.2

Wat gaan we doen Vooraleerst gaat de unit de verbetertrajecten nu geheel afmaken en de borging goed beleggen in de organisatie. Tegelijkertijd wordt vol ingezet op het verder bevorderen van de onderlinge samenwerking; zowel binnen de unit, als tussen units, als in de afvalwaterketen. De realisatie van de projecten volgens het MeerjarenInvesteringsProgramma 2015-2020-2024 worden opgepakt, waarbij het aantal projecten weer aantrekt ten opzichte van het jaar 2013. Het komt hierbij aan op het managen van de (verdere) verbetering van de kwaliteit van ons werk, onze arbeidsbeleving en het verlagen van de netto kosten.

3.1.3

Wat gaat het kosten Om de kosten op langere termijn te kunnen inschatten wordt een planperiode van 10 jaar in acht genomen. De baten bij de unit Bouwen en Renoveren betreffen nagenoeg volledig de werkzaamheden die ten behoeve van investeringsprojecten worden verricht. De aan deze werkzaamheden verbonden personele kosten mogen ten laste van de betreffende projecten worden geboekt. Netto kosten De ontwikkeling van de netto kosten wordt enerzijds vergeleken met de begroting van het voorafgaande jaar en anderzijds wordt gekeken naar de ontwikkeling in de planperiode: Ten opzichte van de begroting 2014 stijgen de netto kosten in 2015 met â&#x201A;Ź 117.000 als gevolg van inflatiecorrectie, hogere kosten voor personeel van derden en voor dienstverlening door derden, alsmede lagere opbrengsten door het vervallen van advieswerkzaamheden voor gemeenten door de rioleurs. In de planperiode stijgen de kosten conform de inflatieontwikkeling, waarbij deze stijging deels wordt gecompenseerd door een verlaging van de formatie met 1 fte per 2017 en het terugbrengen van de raming voor diensten van derden in 2016 naar het niveau van 2014. Gevolg is dat de netto kosten van de unit Bouwen en Renoveren gemiddeld gezien nagenoeg gelijk blijven. Personeel / Formatie Voor Bouwen en Renoveren betekent de verlaging volgens de vorige MJR van de investeringskosten ook een verlaging van jaarlijkse omzet. Het aantal fte binnen de unit zal gaandeweg worden verlaagd van 24 naar 22 fte, nadat het werk dat nu gedaan wordt door inleenkrachten zo veel mogelijk eerst naar de vaste krachten is overgeheveld.

- 38 -

3.2

Programma Informatie-Technologie, Product- en Procesontwikkeling Kosten, Baten en Netto kosten volgens de MJR 2015-2020 + Begroting 2015 IT en Product-, Procesontwikkeling Omschrijving

Rekening Begroot 2013 2014 mutatie

2015

Meerjarenraming 2016 2017 2018

2019

2020

960 243 3 179

1.151 299 2

-154 -49 0 209

997 250 2 209

1.155 292 2

1.189 300 2

1.224 309 2

1.248 316 2

1.272 322 2

1.386 124 12

1.452 125 10

6 -18 -9

1.458 107 1

1.449 109 1

1.492 111 1

1.536 114 1

1.566 115 1

1.596 116 1

61 1

53 1

14 0

67 1

69 1

70 1

71 1

72 1

73 1

555 686 1.438

496 998 1.683

2 195 184

498 1.193 1.867

851 1.269 2.300

868 1.295 2.346

886 1.321 2.393

895 1.334 2.417

903 1.347 2.441

2.825

3.134

190

3.325

3.749

3.838

3.929

3.983

4.038

2.806

3.134

190

3.325

3.749

3.838

3.929

3.983

4.038

18,0 15,0

18,0

-1,0

17,0

17,00

- 39 -

3.2.1

Wat willen bereiken IT en Product- en Procesontwikkeling is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van een toekomstvaste robuuste IT infrastructuur en van toekomstige producten en processen die de marktpositie van het WBL versterken. De doelen te bereiken in de periode tot en met 2018 zijn:  Ontwikkelen van technologieën, technieken en zuiverings- en slibverwerkingsprocessen waarmee wordt bereikt dat: o kan worden voldaan aan Wet- en regelgeving inclusief Kader Richtlijn Water; o nieuwe processen en apparatuur past in de gedacht van de Modulaire Duurzame Rwzi (MDR); o nieuwe toepassingen voor afvalwater (de rwzi als waterfabriek) worden gevonden; o energie uit afvalwater (de rwzi of slibverwerkinginstallatie als energiefabriek) kan worden teruggewonnen; o nuttige grondstoffen uit afvalwater (de rwzi of slibverwerkinginstallatie als grondstoffenfabriek) worden teruggewonnen; o slibontwatering met minder of geen chemicaliën kan worden uitgevoerd; o de bediening van zuiveringstechnische installaties mensonafhankelijk en op afstand kan worden uitgevoerd.  Ontwikkelen en toepassen van technologieën en technieken op het gebied van energie efficiency en toepassing van duurzame vormen van opwekking van energie;  Intensievere samenwerking met onderwijsinstellingen, Universiteiten, onderzoekslaboratoria, sterke (industriële) partners in de afvalwaterketen in binnen- en buitenland;  Implementatie van een toekomstvaste IT infrastructuur voor de geautomatiseerde regeling van rwzi’s en slibverwerkingsinstallaties en voor de verdere uitbouw van de online horizontale en verticale integratie van gegevensacquisitie vanuit de operationele en ondersteunende (werk)processen t.b.v. bestuurs- en management informatie en dashboards;  Toepassing van nieuwe IT toepassingen die de effectiviteit en efficiency bij de uitvoering van werkprocessen ondersteunen;  Verder doorgroeien naar een High Performance Organisatie met hoge medewerkertevredenheid en werkprocessen die erop zijn gericht verspilling te voorkomen. Waar staan we nu Aan de overeengekomen prestatieverplichting in het kader van de MeerJarenAfspraak energie (MJA) is voldaan. In het kader van de ontwikkeling van een toekomstvaste robuuste IT infrastructuur en van toekomstige producten en processen die de marktpositie van het WBL versterken, heeft de unit IT en Product- en Procesontwikkeling in 2013 de volgende doelen bereikt:  Op het gebied van technologische en technische zuiverings- en slibverwerkingsprocessen: o de consequenties met betrekking tot de Kader Richtlijn Water zijn onderzocht en op alle zuiveringsinstallaties kan tijdig worden voldaan aan gestelde eisen. Hierbij wordt opgemerkt dat voor Wijlre wordt uitgegaan van realisatie per 2020; o met een integraal verbeterproject op de rwzi Venray is bereikt dat de voor KRW geplande investering van 6 miljoen euro niet hoeft te worden uitgegeven. De bedrijfsvoering is dermate onder controle gebracht en geborgd dat met de huidige installatie het voldoen aan gestelde normen mogelijk is. Tevens is een start gemaakt met het opstellen van Zuiveringsplannen, startend met het stroomgebied de Geul, erop gericht om die maatregelen inzake effluentlozing uit te werken en te vertalen naar noodzakelijk te nemen maatregelen, waardoor binnen gestelde kaders (WaterSysteemKader Geul) zowel kwantitatief als kwalitatief aan de toekomstige normen kan worden voldaan; o het nieuwe procesautomatiseringsysteem WAUTER is verder geïmplementeerd waardoor inmiddels meer dan de helft van alle installaties en het gehele aanvoerstelsel (gemalen) zijn aangesloten. Het project zal in 2015 helemaal zijn afgrond;

- 40 -



verdere uitbreiding van slibvergisting en verbeteringen van de regelingen van zuiveringsinstallaties door simulatie van rwzi’s in samenwerking met AquaPlus. De revenuen hiervan zijn in 2013 en 2014 geëffectueerd; o eerste pilot is gestart op de rwzi Susteren met een nieuw stabieler procesregelingsconcept (CARCON) waarmee een besparing van circa 5 tot 10% wordt bereikt. Definitieve business case wordt maart 2014 opgeleverd; o haalbaarheid van Real Time Control (RTC): in het transportstelsel sturen op waterstromen met als doel energie te besparen op de zuiveringsinstallatie door een gelijkmatigere aanvoer van afvalwater is bestudeerd. Dit heeft geen haalbare business case opgeleverd als gevolg van de hoge investeringen in meetinstrumenten om waterhoeveelheden te kunnen meten; o onderzoek is gestart naar andere vormen van slibdestructie vergelijkbaar met Thermische Druk Hydrolyse maar dan meer modulair en kleinschaliger. Dit onderzoek loopt tot voorjaar 2015; o voorbereiding voor twee installaties voor nutriëntenterugwinning is inmiddels gestart; o onderzoek naar kleinschalige toepassing van nieuwe technologie op het gebied van zonneenergie heeft nog geen haalbare business case opgeleverd; o een pilot in 2013 en 2014 met een fundamenteel andere vorm van beluchting van zuiveringsinstallaties (Air Implosion machine) waarmee naar verwachting minimaal 25% beluchtingsenergie kan worden bespaard. Dit onderzoek zal in 2014 tot een definitieve business case leiden; o onderzoek naar samenwerking met andere partners die beschikken over vergistbare afvalstoffen, denk aan gemeentes, Attero en industrie, is uitgevoerd. Dit heeft geen haalbare business cases opgeleverd;; o aangesloten is bij de Grondstoffenfabriek, een samenwerking tussen verschillende Nederlandse waterschappen en onderzoek naar mogelijkheden van fosfaatterugwinning zijn uitgevoerd en hebben haalbare business cases opgeleverd; o onderzoek is uitgevoerd naar mogelijke toepassing van andere vormen van duurzame energie. Dit heeft tot nu toe nog geen haalbare business case opgeleverd, mede als gevolg van het lage energietarief dat WBL als grootverbruiker betaald. De ontwikkelingen op dit gebied worden nauwkeurig gevolgd; Verdere samenwerking met Onderwijs, Onderzoek en Ondernemingen is opgestart en heeft tot de volgende samenwerkingen geleid: met Zuyd Hogeschool en de Universiteit van Maastricht. Daarnaast is WBL op diverse projecten “launching customer” voor bedrijven op het gebied van innovatieve technieken en technologieën. Tevens heeft de samenwerking met Duitse waterschappen verder vorm gekregen; o met Zuyd Hogeschool is een overeenkomst afgesloten voor het onderzoeksproject De Wijk van Morgen op het Avantis industrieterrein in Heerlen. WBL onderzoekt daarin de mogelijkheden van het 0-water concept, hetgeen inhoudt dat de woningen die daar worden gebouwd geen infrastructuur hebben voor input van water in en output van afvalwater. De eerste resultaten tonen dat er veel mogelijk is; o met WML wordt samengewerkt op het gebied van procesautomatisering; o met Syntens Innovatiecentrum is een avondsessie onder de titel “Innovatie ontketend!!” georganiseerd om het MKB meer te betrekken bij een aantal technische en technologische uitdagingen waarmee het WBL de komende jaren wordt geconfronteerd. Dit heeft tot een aantal contacten geleid voor mogelijk verdere samenwerking; o met Duitse waterschappen is een Europese samenwerkingsvereniging opgericht met als doel mogelijkheden van samenwerking met name op het gebied van slib(eind)verwerking te bevorderen. Nadat in 2012 een Second Opinion IT is uitgevoerd door PwC is een IT transitie traject opgestart dat voor eind 2017 moet leiden tot een vernieuwde en toekomstvaste IT-infrastructuur waarmee de

- 41 -

verdere uitbouw van de online horizontale en verticale integratie van gegevensacquisitie vanuit de operationele en ondersteunende (werk)processen ten behoeve van bestuurs- en management informatie en dashboards mogelijk wordt. De eerste stappen zijnde de inventarisatie van de huidige situatie en het opstellen van het kaderstellend Informatie BeleidsPlan (IBP) zijn uitgevoerd.

3.2.2

Wat gaan we doen De jaren 2014 en 2015 staan in het teken van de verdere uitbouw van reeds ingezette projecten en de start van nieuwe projecten. Enkele relevante projecten zijn:  De verdere uitwerking van de MDR en MDS in samenwerking met kenniscentra, Universiteiten en industriële partners;  Intensiveren van de samenwerking met onderwijsinstellingen betreffende de lange termijn ontwikkelingen van het water- en afvalwater, o.a. met Hogeschool Zuyd in het kader van de Wijk van Morgen;  Intensiveren van samenwerking met Business Schools met als doel verhogen van de kennis betreffende nieuwe businessconcepten en vergroten van ondernemerschap;  De uitwerking van de samenwerking op het gebied van slibverwerking op lange termijn samen met industrie en Duitse waterschappen, passend binnen het concept van de MDR;  Verder onderzoek naar mogelijke kleinschalige modulaire vormen van slibeindverwerking;  Uitwerken en invoeren van verdere toepassingen van thermische druk hydrolyse en vergisting en het voortzetten van onderzoek naar andere vormen van slibdestructie en desintegratie;  Verder uitwerken en invoeren van de gestandaardiseerde nieuwe regeling (CARCON) van het zuiveringsproces gericht op vermijden van onnodige investeringen voor KRW, verlagen van het energieverbruik en groeien naar mensonafhankelijke zuiveringstechnische installaties;  Uitwerken en invoeren van nutriëntenverwijdering en terugwinning van grondstoffen;  Uitwerken en invoeren van nieuwe technologie op het gebied van slibontwatering met name gericht op vermijden van chemicaliën en verlagen van energieverbruik;;  Intensief volgen van ontwikkelingen op het gebied van kleinschalige toepassing van nieuwe technologie op het gebied van windenergie en zonne-energie;  De verdere uitrol van Wauter;  Verder uitwerken van verbeterprojecten of innovaties gericht op het versterken van het gebruik van de Centrale Regelkamer, waardoor onbemenste zuiveringsinstallaties mogelijk worden;  Implementatie van nieuwe IT infrastructuur en business applicaties op basis van onderzoek, nieuwe informatiebeleidsplan en business cases opgesteld in 2013 en 2014;  De verdere inrichting van de IT organisatie gebaseerd op de second opinion van Price waterhouse Cooper (PwC).

3.2.3

Wat gaat het kosten Netto kosten De ontwikkeling van de netto kosten wordt enerzijds vergeleken met de begroting van het voorafgaande jaar en anderzijds wordt gekeken naar de ontwikkeling in de planperiode. - Ten opzichte van de begroting 2014 stijgen de netto kosten van de unit IT, producten procesontwikkeling van € 3,14 mln in 2014 naar € 3,33 mln in 2015. Een stijging van € 0,19 mln (6,1%) die wordt verklaard uit de hogere kosten voor overige diensten door derden alsmede door de toename van de kosten van datacommunicatie vanaf 2015 door het project Wauter (procesautomatisering).

- 42 -

In de planperiode stijgen de netto kosten van IT, producten procesontwikkeling van € 3,33 mln in 2015 naar € 4,04 mln in 2020 (een stijging met 21,4%). De stijging van de netto kosten bedraagt daarmee 11% meer dan de stijging overeenkomstig de jaarlijkse inflatiecorrectie met 2%. Deze stijging wordt voornamelijk verklaard uit een toename van de beheerskosten vanaf 2015 door het project Wauter (onderhoudscontracten procesautomatisering). Bezien vanaf 2008 (besluit tot invoering Wauter) is successievelijk gestopt met vervangingen en diverse ondersteuningscontracten voor de traditionele procesautomatisering. Daardoor zijn de uitgaven en de begroting voor een groter deel teruggelopen dan de stijging die voor beheer van Wauter worden opgevoerd. De over de periode 2008 tot nu doorgevoerde wijzigingen komen overeen met de destijds opgestelde businesscase: gelijkblijvende integrale kosten met als resultaat een beter beheerste procesautomatisering met minder verstoringen en minder toekomstige beheerslasten dan wanneer op traditionele wijze was doorgegaan.

Niet meegenomen in deze MJR: Prognose besparingen op basis van Ontwikkelplan Jaarlijks wordt een Innovatieplan opgesteld (recentelijk eind 2013: voor 2014 en verder). In dit Innovatieplan worden uitgaande van de strategische doelen van WBL onderzoeken geïdentificeerd die, op basis van het KAN-principe (Kwaliteit, Arbeidsbeleving, Netto kosten), een positieve bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de Meerjarenraming. In onderstaande prognose is gekeken naar die ontwikkelingen die als meest realiseerbaar met een positieve business case worden ingeschat. Alle andere innovaties worden in 2014 op basis van deskstudie opgepakt en zullen qua besparingspotentieel in het Innovatieplan 2015 worden opgenomen indien er voldoende uitzicht is op positieve business cases. De geprognosticeerde besparingen voortkomend uit dit Innovatieplan starten beperkt in 2014 (quick wins) en vanaf 2015 worden de jaarlijkse effecten groter. De netto besparingen (ten opzichte van WBL-begroting 2014) bedragen naar verwachting: 2015: 0,25% € 175.000 2016: 0,80% € 575.000 2017: 1,25% € 865.000 2018: 1,60% € 1.115.000 2019: 1,80% € 1.215.000 Totaal: 5,70% ten opzichte van 2014 ofwel circa € 4 mln. Een belangrijk besparingspotentieel in deze prognose is de Airimplosion (ongeveer € 1 mln), een innovatie op het gebied van beluchten in de zuiveringsinstallatie. In de Meerjarenraming 2014 t/m 2018 was uitgegaan van een start van de pilot in 2013. Dit is te optimistisch gebleken. Inmiddels zijn de voorbereidingen gestart om deze pilot in mei 2014 uit te voeren op de rwzi Gennep., Iindien deze pilot In 2013 wordt een pilot hiermee uitgevoerd op de rwzi Gennep, indien deze slaagt dan ligt hierin een enorme verbeterpotentieel waarvan een beperkt deel is meegenomen in deze prognose, omdat beluchtingen vervangen niet direct voor de hand ligt op bestaande installaties tenzij de besparingen een vervroegd afschrijven van bestaande installaties verantwoord mogelijk maakt. Het belangrijkste deel zal worden gerealiseerd in te bouwen Verdygo’s. Door de vertraging in de start van de pilot is de inschatting van het hieruit voortvloeiende besparingspotentieel een jaar vertraagd..

Personeel / Formatie Op dit moment zijn twee fte’s niet vast ingevuld. Het onderzoek naar insourcing dan wel outsourcing inzake IT, inclusief de verdere professionalisering op het gebied van informatie management en informatie analyse kan personele consequenties hebben. Derhalve worden in 2014 en 2015 deze vacatures flexibel ingevuld zodat vlot kan worden ingespeeld op deze ontwikkelingen.

- 43 -

Verder is relevant dat in 2013 budgettair en formatief neutraal 1 fte is overgeheveld van unit Operations naar de unit IT en Product-, Procesontwikkeling, bedoeld voor een periode van 3 jaar. Per 2015 wordt deze fte versneld weer terug verplaatst naar de unit Operations. 3.2.4

Risico’s In 2014 zijn de volledige IT infrastructuur en alle business applicaties afgeschreven. Dat leidt tot een verlaging van de exploitatiekosten (kapitaallasten) met € 1 mln. In het MIP is een bedrag van € 4 mln opgenomen voor noodzakelijke vervanging van deze gehele IT-infrastructuur en applicaties in 2013, 2014 en 2015. In 2012 is een second opinion uitgevoerd door Price waterhouse Coopers (PwC) op de hele IT omgeving, waarna verder wordt onderzocht in hoeverre de infrastructuur en de business applicaties zoals deze nu is opgezet voldoende toekomstvast is. Dit wordt getoetst aan de hand van het van visie en strategische doelen afgeleide informatiebeleidsplan. Daarin wordt meegenomen de vraag zelf doen of uitbesteden. Eveneens te onderzoeken is in hoeverre de huidige “best of breed” aanpak (het beste softwarepakket per werkproces) op termijn financieel en technisch houdbaar en duurzaam is, of dat de keuze voor een meer geïntegreerd ERP-systeem (Enterprise Requirement Planning) een betere toekomstvaste oplossing biedt. Een investering van € 4 mln in 2013 t/m 2015 zal leiden tot kapitaalslasten van circa € 0,9 mln per jaar vanaf 2015. Dit investeringsbedrag komt overeen met de historische investeringen in datacentrum en softwarelicenties voor bedrijfskritische applicaties. Onderzoek in 2013 en 2014 moet uitwijzen in hoeverre deze investering kan worden bijgesteld resp. een andere oplossing kan worden gekozen.

- 44 -

3.3

Programma Operations Kosten, Baten en Netto kosten volgens de MJR 2015-2020 + Begroting 2015 Operations Omschrijving

Rekening Begroot 2013 2014 mutatie

2015

Meerjarenraming 2016 2017 2018

2019

2020

(bedragen x € 1.000) LASTEN Salarissen Sociale lasten Overige personeelslasten Personeel van derden Totaal personeelslasten Duurzame gebruiksgoederen Overige gebruiks- en verbruiksgoederen Energie Huren en rechten Verzekeringen Belastingen Onderhoud door derden Overige diensten door derden Totaal goederen en diensten van derden Bijdrage aan bedrijven Bijdragen aan overheden en overige Totaal bijdragen aan derden TOTAAL LASTEN

1.534 374 6 541 2.455 28 2.705 8.002 27 34 637 395 5.160 16.988

1.666 401 11 127 2.205 22 2.956 7.643 31 41 718 402 4.593 16.406

147 37 0 182 366 21 -93 110 -13 17 16 29 742 830

1.813 438 11 309 2.571 43 2.863 7.753 18 58 734 431 5.335 17.236

1.865 451 11 134 2.461 44 3.985 7.279 19 59 748 439 5.290 17.864

1.868 451 11 137 2.467 45 4.076 7.310 19 60 763 448 5.382 18.104

1.869 450 12 141 2.471 46 4.473 6.732 20 62 778 457 6.873 19.440

1.851 1.886 444 452 12 12 143 145 2.449 2.495 46 47 4.528 4.574 5.992 5.993 20 20 62 63 786 794 462 466 7.764 7.835 19.660 19.791

40 40 19.483

152 152 18.763

4 4 1.199

156 156 19.962

159 159 20.483

162 162 20.732

165 165 22.076

167 168 167 168 22.276 22.454

149 47 42 264

203

212 66

415 66

402 66

388 66

203

278

481

468

454

19.220

18.560

921

19.481

20.002

20.251

21.608

31,1 29,6

31,1

2,0

33,1

32,1

31,1

BATEN Financiële baten Personeelsbaten Goederen en diensten aan derden Bijdrage van derden Onttrekking aan voorziening TOTAAL BATEN

NETTO KOSTEN PERSONEEL Aantal formatieplaatsen (fte's) waarvan structureel bezet per ultimo

MJR 2014-2018

MJR 2015-2020

23.000 22.000

21.000 20.000 19.000

18.000 17.000 2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

- 45 -

2018

2019

2020

21.822 22.000

30,1

30,10

3.3.1

Wat willen we bereiken Het WBL wil herkenbaar zijn als een High Performance Organisatie (HPO). Een HPO is een organisatie die betere financiële en niet-financiële resultaten behaalt dan vergelijkbare organisaties over een periode van minstens vijf tot tien jaar. Operations zal daar een bijdrage aan leveren door de kwaliteit van de bedrijfsvoering en de resultaten daarvan te vergroten onder gelijktijdige verlaging van de netto kosten. Tevens dient daarbij de arbeidsbeleving van de medewerkers toe te nemen. Waar staan we nu Momenteel zijn er 18 zuiveringsinstallaties, 6 slibontwateringen en 1 slibdroger in bedrijf. Het WBL beschikt over circa 535 kilometer transportriolen. Belangrijke geplande wijzigingen van de zuiveringstechnische infrastructuur tijdens de planperiode zijn: Uit bedrijf nemen van de zuiveringsinstallatie Heerlen in 2014/2015; De aanleg van een transportriool om het afvalwater van Heerlen naar de zuiveringsinstallatie van Hoensbroek te vervoeren, lengte ca. 2 km en gereed in 2015; Uit bedrijf nemen van de slibdroger Susteren in 2018; De aanleg van MDR’s te Simpelveld (middentrein), Roermond (voortrein) en Maastricht Bosscherveld (gehele rwzi). De operationele kostengevolgen hiervan zijn verwerkt in de nu voorliggende Meerjarenbegroting. Waar willen we naar toe? De medewerkers van de unit Operations dienen zich, meer dan nu, bezig te houden met hun kerntaken: het proces van het transporteren en zuiveren van afvalwater en het verwerken van slib. Installaties dienen steeds meer mensen persoonsonafhankelijk te functioneren. Werkzaamheden zoals schoonmaak installaties, controle effluentkwaliteit en overig 1e lijns onderhoud dienen uitgevoerd te worden. Daarnaast vraagt de invulling van wachtdiensten een minimale formatieve omvang. De processen zullen meer op afstand bestuurd worden. In de loop van 2014 wordt de centrale regelkamer in gebruik genomen. Verdergaande automatisering van de processen en de realisatie van Wauter zal dit mogelijk moeten maken. De automatisering stuurt de processen in het overgrote deel van de tijd. Hierdoor ontstaat een stabielere procesvoering. Verlaging van de kosten zal mede worden vormgegeven door continue aandacht in de bedrijfsvoering voor het energie- en chemicaliënverbruik. Met ondersteuning van de unit IT en Product- en Procesontwikkeling zal middels de introductie van nieuwe technologieën (bijvoorbeeld de CARCON regeling en de introductie van de MDR) een reductie van het energieverbruik worden bewerkstelligd. De maatregelen zien we in beperkte mate terug in het verbruik per verwijderde i.e. (zie onderstaande tabel). De reden hiervoor is dat er een deel van de benodigde beluchtingenergie nu opgewekt wordt in Warmte Kracht Koppelingen (WKK) welke gevoed worden door biogas. Middels diverse maatregelen, zoals optimalisering bedrijfsvoering en aanpassing van beter renderende beluchtinginstallaties, wordt het energieverbruik per i.e. positief beïnvloed.

3.3.2

Wat gaan we doen Zoals hiervoor reeds benoemd zullen de processen meer op afstand bestuurd gaan worden. Dat zal andere kwaliteiten en competenties van medewerkers vragen. Een toekomstvisie van de inrichting van Operations is in voorbereiding en zal in de loop van 2014 worden voorgelegd. In 2013 zijn een groot deel van de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van zowel de medewerkers als de gehele unit in kaart gebracht en is ook vorm gegeven aan verder uitwerking van de verschillende processen. Onder leiding van de Interim-manager zal een andere wijze van werken meer gestalte krijgen.

- 46 -

Introductie van de regelkamer en een gestructureerde werkwijze binnen de unit dient ervoor te zorgen dat de core business gevrijwaard zal worden van verstoringen door derden. Prestaties Uitgangspunt is en blijft dat de prestaties van het transportsysteem, de zuiveringsinstallaties en de droger minimaal voldoen aan de wettelijke vereisten alsook aan de met derden gemaakte afspraken. Onderstaand zijn de relevante prestaties weergegeven, bestaande uit de realisatie in 2013 en de planning voor de jaren 2014 (bijgesteld) en 2015. Relevante prestaties

Rekening 2013

Begroting 2014

Begroting 2015

158.210 100,0%

155.000 100,0%

Zuiveren van afvalwater totaal verwijderde i.e.'s ( x 1.000 ) energieverbruik per verwijderde i.e. (in wattuur) CZV-zuiveringspercentage (doelstelling is 90%) fosfaatverwijdering (norm = 75%) stikstofverwijdering (norm = 75%)

1.550 61,2 92,0% 75,8% 79,1%

1.732 54,5 92,2% 76,0% 78,8%

Verwerken en afzetten van slib aantal tds ontwaterd en vervolgens gedroogd afzet gedroogd slib: tds naar Biomill (Enci) afzet ontwaterd slib: tds naar verbrandingsinstallatie/ stortplaats

25.755 13.151 12.549

25.500 14.000 11.500

Transport afvalwater m3 getransporteerd afvalwater ( x 1.000 ) percentage voldoen aan afnameverplichting

In de bovenstaande tabel zijn de relevante prestaties gedefinieerd. Uitgangspunt is het leveren van prestaties niet hoger dan de wettelijke norm vereist. Dit betekent zo laag mogelijke kosten, minder verbruik energie en van chemicaliën. Dit uitgangspunt is doorgerekend in de begroting. Momenteel worden (kritieke) prestatie-indicatoren ontwikkeld die passen in de missie, visie en strategie van de unit Operations en die maatgevend zijn voor de realisatie hiervan. Bij de kritieke prestatieindicatoren valt bijvoorbeeld te denken aan voldoen aan lozingseisen, specifiek energieverbruik transport en zuiveren en specifiek chemicaliënverbruik. 3.3.3

Wat gaat het kosten Voor het opstellen van de meerjarenraming 2015-2020 is uitgegaan van de resultaten van 2013, lopende contracten en doorgevoerde verbeteringen of geaccordeerde plannen voor verbetering. Per hoofditem is een opsomming gemaakt met een indicatie van te verwachten kosten dan wel afwijkingen ten opzichte van de voorgaande ramingen. Tevens is bij het opstellen van deze meerjarenraming rekening gehouden met de effecten van diverse (kleinere) projecten zoals bijvoorbeeld de MDR en nutriëntenterugwinning in Venlo en Susteren.

- 47 -

Netto kosten De ontwikkeling van de netto kosten wordt enerzijds vergeleken met de begroting van het voorafgaande jaar en anderzijds wordt gekeken naar de ontwikkeling in de planperiode: - Ten opzichte van de begroting 2014 stijgen de netto kosten in 2015 met ruim € 1,0 mln door: o personele uitbreiding in 2015 van per saldo 2 fte ten behoeve van de centrale regelkamer; o een (tijdelijke) uitbreiding van personele inhuur voor het optimaliseren van de bedrijfsvoering; o hogere energielasten. Betreft zowel de kosten van elektriciteit als van gas (wordt hierna separaat toegelicht); o de kosten van afzet ontwaterd slib naar derden (neemt toe met ruim € 0,6 mln.); o hogere opbrengsten van ca. € 0,3 mln als gevolg van een overeengekomen bijdrage van GMB in de exploitatiekosten van de TDH te Venlo en een jaarlijkse subsidie op energiebesparing. - In de planperiode stijgen de netto kosten van de unit Operations van € 19,5 mln in 2015 naar € 22,0 mln in 2020, een stijging van bijna 13% (3% meer dan de stijging conform inflatie). Bij de onderstaande hoofditems worden de netto kosten nader toegelicht.

Personeel / Formatie De naar de unit IT en Product- en Procesontwikkeling overgehevelde fte wordt in 2014 formatief en budgettair neutraal weer terugverplaatst naar de unit Operations; hierdoor stijgt de formatie met 1 fte. Daarnaast stijgt de formatie van 2014 naar 2015 met 1 fte door de introductie van de centrale regelkamer. In de periode 2015-2020 daalt de formatie van de unit Operations van 33,1 naar 30,1 fte, bestaande uit de volgende effecten: - vanaf 2016 worden 2 fte die tijdelijk waren overgeheveld naar de unit FPC, weer teruggeplaatst bij de unit Operations; - voor de introductie van de centrale regelkamer in 2014 was een tijdelijke formatie uitbreiding nodig, maar uiteindelijk leidt de centrale regelkamer tot een verlaging van de formatie met 3 fte, gerealiseerd met ingang van 2018; - als gevolg van sluiting droger Susteren per 1-7-2018 wordt de formatie per 2019 met 1 fte verlaagd. De begrote personele lasten vertonen een overeenkomstige ontwikkeling. Laboratorium In 2013 is ten behoeve van de laboratorium analyses op basis van een openbare aanbesteding een overeenkomst met Omegam afgesloten. Het contract omvat een vaste prijs voor de reguliere analyse werkzaamheden en een variabel deel afhankelijk van de omvang van extra analyses (als gevolg van lozingen en/of calamiteiten) en onderhoud van de analyse apparatuur. De totale jaarlijkse kosten voor laboratoriumdiensten zijn geraamd op € 700.000. Hierbij moet nadrukkelijk worden opgemerkt dat de kosten van extra analyses in het kader van onderzoeken niet zijn begroot. De kosten voor deze analyses moeten worden gefinancierd vanuit de betreffende onderzoeken en/of projecten. Kader Richtlijn Water (KRW) Het WBL heeft een brief d.d. 20-11-2012 van WRO en WPM ontvangen, waarin door de beide waterschappen voor de WBL-rwzi’s effluenteisen in relatie tot de KRW bekend zijn gemaakt. De maatregelen om aan de richtlijn te kunnen voldoen zijn doorgerekend en in het nieuwe MeerjarenInvesteringsProgramma 2015-2020-2024 opgenomen conform het DB voorstel met het nummer 2013.06463. De daaruit volgende kapitaallasten alsook de hieraan verbonden exploitatielasten zijn opgenomen in deze Meerjarenbegroting. Conform berekening zullen de totale extra kosten ten behoeve van de KRW maatregelen oplopen van € 844.000 2016 tot € 1.150.000 in 2019.

- 48 -

Thermische Drukhydrolyse (TDH) Ten tijde van het opstellen van dit document functioneert de TDH te Venlo nog niet optimaal. Dit heeft mogelijk gevolgen voor de begroting van 2013. De exacte cijfers worden nog inzichtelijk gemaakt. Uitgangspunt voor 2014 en de daarop volgende jaren is dat de TDH functioneert conform contractuele afspraken met GMB. De thermische drukhydrolyse (TDH) van Hoensbroek is in de voorbereidingsfase. In deze meerjarenbegroting zijn de daaraan verbonden kosten en besparingen niet verwerkt. De plancijfers van de Thermische Drukhydrolyse met betrekking tot energieopwekking en chemicaliën inkoop zijn bijgesteld naar aanleiding van de behaalde resultaten in 2013. Naar aanleiding van de behaalde resultaten is een overeenkomst met GMB afgesloten voor de verrekening van de extra kosten ten opzichte van het referentiejaar 2011. Op basis van een vergelijking van behaalde resultaten wordt een OPEX-sheet opgesteld en worden de gerealiseerde meer-/minderkosten jaarlijks verrekend.. Chemicaliën sliblijn De chemicaliën voor de sliblijn worden gebruikt voor het ontwateren van het slib. Er zijn een aantal maatregelen genomen, leidend tot het verbeteren van het totale bedrijfsresultaat. De maatregelen zijn bijvoorbeeld het centraliseren van slibontwateringlocaties (door sluiting van enkele), aankoop van nieuwe slibontwateringapparatuur en optimalisering van de bestaande slibontwatering-apparatuur. De verwerking van het slib op een centrifuge heeft tot gevolg dat de kosten voor verbruik van PE (chemicaliën) toenemen, maar doordat deze machines minder inzet van personeel vragen en een beter rendement hebben, nemen de kosten op andere posten juist af. Verhoging van het percentage droge stof in het ontwaterd slib betekent een afname van transportvolume (tonnen slib) en dus verlaging van de transportkosten ontwaterd slib. Daarnaast hoeft bij de slibdroging minder water verdampt te worden met als gevolg verlaging van het gasverbruik voor de droger te Susteren en er hoeft minder ontwaterd slib in Duitsland en bij SNB te worden afgezet. De kosten van chemicaliën voor zowel de waterlijn als de sliblijn nemen sterk toe van € 2,8 mln in 2015 tot € 4,2 mln in 2018. Belangrijkste oorzaken zijn: - KRW-maatregelen op een aantal rwzi’s (Gennep, Meijel, Hoensbroek) - hogere verbruiken ten behoeve van verbetering van het ontwateringresultaat - contract TDH Venlo met GMB Elektriciteit Voor elektriciteit geldt dat 2014 al volledig is ingekocht en dat voor het jaar 2015 inmiddels (op moment van samenstellen van deze begroting) grotendeels is ingekocht. Voor de jaren 2016 en 2017 zijn forward-prijzen (verwachte toekomstige prijzen volgens energiebeurs ENDEX) als uitgangspunt gekozen. Door bij de kostenramingen voor energie dit uitgangspunt te hanteren, wordt over het nog niet ingekochte deel van de energiebehoefte risico

- 49 -

gelopen ten aanzien van toekomstige prijsontwikkelingen (zie de risicoparagraaf). De MeerJarenAfspraak (MJA) energie (elektriciteit), waaraan ook door WBL wordt deelgenomen, bepaalt dat vanaf 2005 voor een periode van 15 jaar gemiddeld jaarlijks 2% bespaard moet worden op het energieverbruik. Na uitvoering van de relevante MIP-projecten, de bouw en in bedrijf name van de thermische drukhydrolyse in Venlo en een investering in en de implementatie van de maatregelen voorgesteld op de installaties Limmel en Hoensbroek is de energiereductie in 2017 31,5% ten opzichte van 2005. Hiermee wordt het afgesproken te behalen resultaat uit de MJA ruimschoots gehaald. De daling van elektriciteitsverbruik is niet alleen te wijten aan relevante investeringen. Ook het optimaliseren van de bedrijfsvoering, beter en bewuster omgaan met de installaties en voldoende aandacht voor het eerste en tweede lijnsonderhoud dringen het energieverbruik terug. Het verwachte verbruik van elektriciteit daalt van 2014 naar 2015 met 0,5 miljoen kWh (van 51,5 miljoen kWh naar 51,0 miljoen kWh) en vanaf 2016 naar een structureel niveau van 50,7 miljoen kWh; zie de volgende tabel. Elektriciteitsverbruik Begroot Begroot Raming Raming Raming Raming Raming (aantallen x 1 MWh) 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Transporteren afvalwater Zuiveren afvalwater Slibontwatering

6.425 44.043 75

6.425 43.383 200

6.425 43.068 200

Centrale huisvesting Totaal verbruik

1.000 51.543

1.000 51.008

1.000 50.693

5.907

5.864

5.575

5.565

5.713

5.705

Totaal kosten ( x € 1.000 )

Aardgas Op een aantal zuiveringen zijn maatregelen getroffen die het aardgasverbruik moeten terugdringen. De maatregelen variëren van een kleine impact, zoals de plaatsing van een klokthermostaat op de verwarming van (bedrijfs)gebouwen, tot grotere impact zoals het beperken van het aardgasverbruik voor de warmtekrachtkoppeling (WKK) op de locaties Limmel, Susteren en Roermond. Dit laatste houdt in dat bij onvoldoende aanvoer van biogas de WKK (tijdelijk)buiten bedrijf gesteld wordt omdat inkoop van elektriciteit goedkoper is als de productie van elektriciteit met behulp van aardgas. De grootste verbruiker van aardgas is de droger Susteren. Optimalisatie van de ontwateringen heeft geleid tot een verlaging van het aardgasverbruik zonder dat dit effect heeft op de productiecapaciteit van de droger. Volgens planning zal de droger medio 2018 buiten bedrijf worden gesteld. Voor de slibdroger is op moment van samenstellen van deze MJR de geplande aardgasbehoefte in 2015 voor 50% ingekocht en die van 2016 voor 25%.

- 50 -

Gasverbruik (aantallen x 1 MWh)

Begroot 2014

Begroot 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

Raming 2020

Zuiveren afvalwater Drogen van slib

482 3.900

400 3.900

400 1.950

400 0

Centrale huisvesting Totaal verbruik

180 4.562

180 4.480

180 2.530

180 580

Totaal kosten ( x € 1.000 )

1.858

2.003

1.811

1.854

1.136

409

Transport derden nat slib Ten opzichte van de ramingen in de vorige Meerjarenbegroting liggen de gemiddelde kosten voor transport van nat slib vanaf 2016 ca. € 40.000 lager. Belangrijkste reden voor deze lagere transportkosten vormt de geplande realisatie van een ontwatering te Abdissenbosch in 2015. Het slib van de rwzi’s Rimburg en Kaffeberg worden hier ontwaterd en verder verwerkt in de droger van Susteren respectievelijk een externe verwerker. Transport derden ontwaterd slib Voor deze post geldt dat verhoging van het percentage droge stof van het ontwaterd slib een verlaging van het volume betekent met als gevolg dat minder ontwaterd slib getransporteerd hoeft te worden. De betere afstemming van transporten, hogere percentage droge stof ontwaterd slib en een lagere prijs ten gevolge van de aanbesteding transport ontwaterd hebben een verlaging van transportkosten tot gevolg. Door het sluiten van de droger te Susteren behoeft er met ingang van 2018 veel minder ontwaterd slib te worden getransporteerd. Afzet ontwaterd slib naar derden De prognose voor de afzetkosten van ontwaterd slib is hoger dan in de vorige Meerjarenbegroting De kosten zijn t/m 2017 jaarlijks gemiddeld ca. € 500.000 hoger. Oorzaken zijn onder andere de werking van de TDH Venlo, door een lagere afbraak dan verwacht. Zoals eerder vermeld zal het verschil verrekend worden in het contract met GMB. Verder geldt dat door buiten bedrijfstelling van de droger Susteren deze kostenpost naar verwachting op jaarbasis met € 2,5 mln. zal toenemen. Baten De unit Operations kent een beperkt aantal opbrengstposten. Traditioneel betreft het met name pachtopbrengsten en bijdragen in de exploitatielasten voor dienstverleningen op zuiveringstechnisch gebied, buiten de reguliere zuiveringstaken van het WBL. Deze baten bedragen in totaal ca. € 190.000 per jaar. Met ingang van 2014 vervalt een batenpost ad € 70.000 nu een extern bedrijf zelf nat slib kan verwerken en dit niet meer op de rwzi Roermond laat doen. Extra baten in deze MJR zijn de garantstellingsbijdrage ten aanzien van de kosten en werking van de TDH Venlo (jaarlijks € 287.000; deze geraamde bijdrage is een compensatie is voor de eventuele extra verwerkingskosten) alsmede de jaarlijks verwachte SDE-subsidie ad € 66.000 voor de opwekking van groene stroom op rwzi Venlo. Prognose Opdracht is het realiseren van een High Performance Organisatie die doelgericht en slagvaardig werkt. Doel is het bereiken van hogere kwaliteit van dienstverlening, verbeterde arbeidsbeleving en lagere netto kosten (KAN principe). In het kader van het versnellen van de ontwikkeling van de unit is een verbeterplan opgesteld. In dit plan ligt de focus op resultaatgericht werken, optimalisatie van de

- 51 -

werkprocessen, een verbeterde inrichting van de organisatie van de unit Operations en een betere samenwerking met de andere units van het WBL. De potentiële effecten van de nieuwe manier van werken worden op dit moment in kaart gebracht. Belangrijke pijlers zijn het borgen van de kwaliteit, het inrichten van de werkprocessen en op basis van deze werkprocessen inrichten van de organisatie en het verlagen van de kosten. De nieuwe inrichting van de werkprocessen en de organisatie zal leiden tot provinciebrede eenduidige en uniforme werkwijzen en een capabele organisatie en daarmee een verbeterde arbeidsbeleving. De verwachting is dat door betere aansturing van de werkprocessen in de komende jaren op jaarbasis kan worden bespaard op personeelslasten, diensten derden (transport) en gebruiks- en verbruiksgoederen (chemicaliën). Daarnaast is in samenwerking met de unit IPP mogelijk om te investeren in de zuiveringsprocessen (zie ook de toelichting bij unit IPP). Deze kansen tot verlaging van de netto kosten worden opgepakt en uitgewerkt in verbetervoorstellen en projecten. Om te komen tot de verbeterde aansturing van de unit en het realiseren van de potentiële verbeteringen wordt de organisatie tijdelijk in capaciteit uitgebreid met flexibele arbeidskrachten. De verwachting is dat de tijdelijke extra kosten worden gecompenseerd door lagere toekomstige netto kosten.

3.3.4

Risico’s Bij het opstellen van de begroting is alleen rekening gehouden met de reguliere stabiele bedrijfsvoering. Dit betekent dat calamiteiten en andere uitzonderlijke omstandigheden, die in de praktijk voorkomen maar niet voorspelbaar zijn, niet financieel zijn opgenomen in de exploitatiebegroting 2015 en de meerjarenraming 2015-2019. Als er calamiteiten en/of andere uitzonderlijke omstandigheden plaatsvinden (bijvoorbeeld langere stilstand van de droger Susteren) dan kan dat leiden tot een overschrijding van de exploitatiebegroting van het jaar waarin zich deze situatie plaatsvindt. Ook het tijdelijk wegvallen van de afzetmogelijkheid naar de Enci of het verschuiven van de geplande onderhoudsstop bij de Enci betekent een verhoging van afzetkosten voor het gedroogd en ontwaterd slib. In het vigerende MIP is een aantal investeringen gepland dat een direct effect op hoeveelheden (bijvoorbeeld energie en tonnen slib te transporten en te verwerken) en chemicaliënverbruik heeft en daarmee op de kosten. Op het moment dat de geplande projecten in de tijd verschuiven heeft dit direct invloed op de verschillende kostenposten. Een aantal goederen en diensten die ingekocht worden zoals energie, transport en chemicaliën zijn gekoppeld aan de actuele olieprijzen. Wereldwijde ontwikkelingen hebben direct invloed op de hoogte van de inkoop. Bij het vaststellen van de begroting is derhalve uitgegaan van de in te kopen hoeveelheden op basis van het huidige prijspeil of contractueel vastgelegde bedragen voor de looptijd van het contract. Brandschaderisico van de installaties In het kader van het verzekeringsbeleid is bepaald dat de zuiveringsinstallaties niet zijn verzekerd tegen brandschade c.a. Het daaruit voortvloeiende financiële risico wordt relatief beperkt van omvang geacht, temeer daar het merendeel van de investeringen in de installaties ondergronds is gesitueerd, c.q. betonwerken zijn. Evenwel is er een beperkt risico aanwezig. In dit verband zij opgemerkt dat het kantoor en de slibdroger van Susteren is wél tegen brandschade zijn verzekerd.

- 52 -

3.4

Programma Onderhoud Kosten, Baten en Netto kosten volgens de MJR 2015-2020 + Begroting 2015 Onderhoud Omschrijving

Rekening Begroot 2013 2014 mutatie

Meerjarenraming 2016 2017 2018

2015

2019

2020

MJR 2014-2018

2.189 560 13 153

2.320 588 13 159

60 9 1 3

2.380 597 14 162

2.449 615 14 165

2.520 633 14 168

2.582 649 15 172

2.620 659 15 173

2.669 672 15 175

2.915 69 4

3.080 66 2

73 1 0

3.153 67 2

3.243 69 2

3.336 70 2

3.417 71 2

3.467 72 2

3.531 73 2

1 1

7 2

-7 0

6.713 246 7.034

7.443 125 7.646

-353 120 -239

7.090 245 7.406

7.237 250 7.559

7.474 255 7.803

7.278 260 7.614

6.944 262 7.283

7.208 265 7.550

9.949

10.726

-166

10.559

10.802

11.139

11.031

637

700

798

814

830

847

864

881

637

700

798

814

830

847

864

881

9.312

10.026

-264

9.761

9.988

10.308

10.184

44,7 43,0

44,5

0,2

44,7

44,5

MJR 2015-2020

10.500

10.000

9.500

9.000

8.500 2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

- 53 -

2019

2020

10.749 11.082

9.886 10.201

44,2

44,20

3.4.1

Wat willen we bereiken Unit Onderhoud streeft ernaar een professionele onderhoudsorganisatie te zijn waar de relatie tussen de technische wereld van het onderhoud, die van de productie (operations en projecten) en de strategische doelen geregeld en geborgd is. Centraal staat hierbij de vraag hoe de onderhoudsdoelen zich verhouden tot de bedrijfsdoelen (missie, visie en strategie). In het bijzonder het hebben van doelen als vertrekpunt voor bedrijfsactiviteiten is van groot belang. De bedrijfsdoelstellingen en de onderhoudsstrategie voor de komende jaren zijn:  Een optimale werking en capaciteit van de installaties en voldoen aan de wettelijke normen die zijn gesteld aan zuiveren en transporteren van afvalwater;  Investeren in een kwaliteitsorganisatie;  Kostenreductie op alle processen met behoud van kwaliteit. Het onderhoudsbeleid is afgeleid van voorgenoemde bedrijfsdoelstellingen en geeft antwoord op de vraag: “Waarom voeren wij onderhoud uit”. Onderhoud is met name gericht op het waarborgen dat de primaire functionaliteit zo lang mogelijk wordt benut binnen de gewenste randvoorwaarden van veiligheid, gezondheid, milieu, kwaliteit en financiën (VGMKF) en tegen zo laag mogelijke kosten. De betrouwbaarheid, het product van de beschikbaarheid en de performance, van de bedrijfsmiddelen (ofwel assets) van de operationele processen moet te allen tijde de vereiste kwaliteit van het effluent alsook de afgesproken afnameverplichting kunnen waarborgen. De onderhoudsorganisatie beschikt over een onderhoudsfilosofie die beantwoordt aan de geformuleerde doelstellingen van een excellerende organisatie. Om de onderhoudsorganisatie het transitieproces te laten doorlopen in “Groeien naar Pure Klasse” is het noodzakelijk dat de waarden van de technische bedrijfsmiddelen over de gehele levenscyclus worden gemaximaliseerd. Asset Management zal worden ingezet voor het bereiken van dit doel. Vragen die hierbij beantwoord worden zijn:  Hoe wordt de bedrijfsvoering vanuit organisatorisch oogpunt verbeterd (operational excellence);  Hoe wordt de technische betrouwbaarheid verhoogd, en dus het technisch rendement, van de installaties door een onderbouwde en geborgde onderhoudsaanpak (onderhoud & betrouwbaarheid);  Aan welke regels moet de organisatie voldoen om veilig te kunnen opereren (technische veiligheid);  Hoe wordt geborgd dat de organisatie steeds aan specifieke kwaliteitseisen voldoet (kwaliteitsborging). Waar staan we nu WBL Transportlijn, waterlijn, sliblijn Vanaf 2009 is ingezet op meer planmatig werken. Dit heeft geleid tot een jaarplan, waarin alle geplande werkzaamheden verwerkt zijn. Periodiek Onderhoud aan rwzi’s wordt uitgevoerd in een “stopachtige vorm” (bundeling van onderhoudsactiviteiten in een korte tijdsperiode). Dit heeft er toe geleid dat de realisatie van het planbaar onderhoud substantieel verhoogd is. Tegelijkertijd is waarneembaar dat het aantal storingen afneemt. Sinds kort wordt ook het niet urgente Correctief Onderhoud aan rwzi’s gebundeld uitgevoerd volgens een jaarplan. Voor storingen overdag wordt middels een proef gebruik gemaakt van een storingsteam. Dit leidt er toe dat minder vaak afgeweken wordt van een planning en de realisatie van de planning verhoogd wordt.

- 54 -

Gemeenten / klanten, afvalwaterketen In 2013 heeft WBL een Lichte gemeenschappelijke regeling (LGR) afgesloten met gemeente Valkenburg aan de Geul. Daarmee heeft de unit Onderhoud met 7 gemeenten een lichte gemeenschappelijke regeling inclusief uitvoeringsovereenkomsten ten behoeve van beheer en onderhoud van gemeentelijke gemalen, bergbezinkbassins, overstorttellers en/of regenmeters. Voor één waterschap verzorgen we het beheer en onderhoud van de gemalen en kunstwerken. Gemeenten / IBA’s Tot en met 2009 had WBL het onderhoud aan IBA-systemen uitbesteed aan een marktpartij. Vanaf 2010 verzorgt de unit Onderhoud van WBL het beheer en onderhoud aan IBA’s in eigen beheer. Dit heeft geleid tot een verlaging van de kosten, een verbetering van de effluentkwaliteit en een vermindering van het aantal storingen. Eind 2012 heeft het DB besloten dat alle gemaakte kosten doorberekend worden aan de gemeenten. Dit heeft tot weerstand geleid bij de gemeenten. In 2013 zijn door de unit Onderhoud gesprekken gevoerd met een afvaardiging van deze gemeenten om de weerstand weg te nemen. In overleg met het DB wordt het kostenneutraal werken per 2014 ingevoerd.

Waar willen we naar toe WBL Transportlijn, waterlijn, sliblijn Het doel is het zodanig inrichten van de onderhoudsprocessen dat de afgesproken kwaliteitscriteria optimaal worden bereikt. Betrouwbaarheid, beschikbaarheid en validiteit van gegevens spelen hierin een grote rol. Het onderhoud evolueert naar het strategische niveau van “Pure Klasse”. Hiervoor wordt binnen de onderhoudsorganisatie op een integrale en structurele wijze samengewerkt. Zodoende wordt geborgd dat onderhoud op een correcte wijze wordt uitgevoerd (“de dingen tijdig en goed doen”) en voor alles dat is geborgd dat de geplande taken de noodzakelijk uit te voeren taken zijn (“de juiste dingen goed doen”). Het gaat hierbij om het maken van de juiste keuzes waardoor het mogelijk wordt de prestaties van de installaties te verbeteren onder gelijkblijvende of dalende onderhoudskosten. De betrouwbaarheid van de primaire functionaliteit is geborgd, zolang mogelijk tegen de laagste kosten binnen de randvoorwaarden van VGMKF. De rol van onderhoud is niet het in record tempo herstellen van een storing; maar, is de rol van het onderhoud het voorkomen van achteruitgang van de conditie en dien ten gevolge verliezen die worden veroorzaakt door apparatuur of systeem gerelateerde problemen (risico management). De visie van de onderhoudsorganisatie in een high performance organisatie is het bereiken en voortzetten / borgen van:  Betrouwbaarheid van de functionaliteit; 

Effectiviteit (“de juiste dingen doen” en “de dingen goed doen”) en efficiëntie (effectief tegen de laagste kosten); o

Optimale beschikbaarheid;

o o

Optimale conditie van de bedrijfstoestand; Effectief gebruik van de onderhoudsmiddelen;

o o

Optimale bedrijfseconomische en technische apparatuur levensduur; Minimale voorraad reservedelen;

o o

Competentie om snel te kunnen reageren; Transparantie;

Continu verbeteren.

- 55 -

Om de bovenstaande waarden te meten en te monitoren worden conform de SMART methodiek (S)pecifieke, (M)eetbare, (A)cceptabele, (R)ealistische en (T)ijdgebonden Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s) ontwikkeld. Het ultieme doel is portfolio management waarbij het totaal van alle assets, uitgezet in de tijd, bewaakt en beheerd worden. Vervanging en revisie kunnen dan worden gemanaged. Hiermee wordt validatie van het beheerssysteem bereikt. Groei binnen de afvalwaterketen In het beheer van de afvalwaterketen is het zuiveringsbeheer een belangrijk onderdeel. Het Bestuursakkoord Water vermeldt de doelstellingen om de efficiëntie en de kwaliteit van het gemeenschappelijke beheer van de (afval)waterketen te verbeteren en de kwetsbaarheid te verminderen. Basis voor het bereiken van deze doelstellingen is een krachtige samenwerking tussen gemeenten, drinkwaterbedrijven en waterschappen. In de samenwerking staat centraal de juiste afweging van zowel investerings- als uitvoeringsbeslissingen, waarbij zowel verhoging van de duurzaamheid als verhoging van de kosteneffectiviteit de uitdaging is. Middels het optimaliseren van kosten, prestaties en middelen streeft het WBL ernaar het transportstelsel naar een niveau te brengen dat voldoet aan deze doelstellingen. Door het tonen van deze expertise laat WBL zien een interessante samenwerkingspartner te zijn in de afvalwaterketen voor gemeenten. Binnen de planperiode zou een verdere omzetgroei mogelijk zijn door uitbreiding van samenwerkingsovereenkomsten met gemeenten. De acquisitie ter realisatie van een verdere toename van het aantal gemeenten waarvoor beheer en onderhoud van gemeentelijke gemalen wordt verzorgd, behoort volgens afspraak tot de verantwoordelijkheid van de accountmanagers van de waterschappen. Gemeenten / IBA’s De unit Onderhoud zich blijven inzetten om de IBA’s nog optimaler te laten functioneren. Financieel gezien is het streven het beheer en onderhoud aan IBA-systemen voor WBL kosten neutraal uit te voeren. Hierover hebben positieve gesprekken plaatsgevonden met een afvaardiging van de gemeenten.

3.4.2

Wat gaan we doen Ontwikkelen en implementeren onderhoudsbeleid Middels het vaststellen en ten uitvoer brengen van het onderhoudsbeleid wordt de integriteit en betrouwbaarheid van de installaties gewaarborgd. Beleid en meer specifiek het onderhoudsbeleid zal gericht zijn op het voortdurend maken van afwegingen tussen optimaal gebruik van de technische bedrijfsmiddelen en het noodzakelijk uit te voeren onderhoud aan deze bedrijfsmiddelen. Hierdoor verkeert de organisatie in een constante status van effectiviteit (de juiste dingen doen en de dingen tijdig en goed doen) en efficiëntie (effectief tegen de laagste kosten). Voor het goed, efficiënt en verantwoord uitvoeren wordt vastgesteld welke analysemethoden en strategie worden toegepast. Het bewaken en controleren van de meetwaarden gebeurt aan de hand van een set KPI’s waarvan de waarden en toleranties op managementniveau formeel zijn vastgesteld. De gerealiseerde waarden worden met vooraf vastgestelde intervallen getoetst en geëvalueerd. Het ontwikkelen en inzetten van periodiek onderhoud met vaste frequentie naar onderhoud op basis van faalmechanismen en conditie van de installatieonderdelen wordt geïmplementeerd. Het inspectieen onderhoudprogramma (MAXIMO) wordt afgestemd op de resultaten van de verplicht of gepland uitgevoerde analyses. Dit leidt tot termijnverlenging of flexibilisering van inspectieen onderhoudsprogramma's.

- 56 -

Het inspectieen onderhoudsprogramma MAXIMO wordt zodanig ingericht dat de installatie en installatieonderdelen te allen tijde in een optimale conditie verkeren. Indien de installatie en installatieonderdelen niet meer voldoen aan de gestelde specificaties worden deze vervangen c.q. vernieuwd. Hiermee wordt de technische restlevensduur geborgd. Onderzoek naar de restlevensduur vindt plaats vanuit een technische en een economische invalshoek (LCC en TCO). Vaststellen van het verbeterpotentieel De effectiviteit, efficiency en kostenvoorspelbaarheid van de assets van het WBL bevat verbeterpotentieel. Het is noodzakelijk dat de verbetermogelijkheden worden gedefinieerd in een verbeterplan. Een analyse van de huidige Asset Management status, haar doelstellingen, het gevoerde beleid, de gebruikte processen en concepten zal worden uitgevoerd. In deze analyse zullen tevens de minder concreet benoembare componenten van de organisatie, zoals taak- en vakvolwassenheid, eigenaarschap en verantwoordelijkheid van de medewerkers, uitdrukkelijk meegenomen worden. Deze componenten zijn een belangrijke kritische succesfactor om te komen tot de gewenste verbeteringen. De WBL organisatie is door middel van een Asset Management scan geanalyseerd en beoordeeld. Middels deze Asset Management scan is de “nul” situatie (IST) objectief vastgelegd. De uitkomst van de scan geeft een goed overzicht en inzicht in het verbeterpotentieel. Het verbeterpotentieel zal inzichtelijk worden gemaakt in een verbeterplan, waarin prioriteiten volgens een duidelijke tijdslijn worden weergegeven. Slibdroger Per 1 juli 2018 wordt geen slib meer gedroogd in Susteren. Het Onderhoudsprogramma voor de droger wordt afgestemd op sluiting per bovengenoemde datum. Gemeenten / IBA’s Bij de gemeenten ligt een voorstel, dat opgesteld is samen met de drie gemeenten met het meeste aantal IBA-systemen, ter beoordeling. Hierbij is het uitgangspunt dat het beheer en onderhoud voor WBL kostenneutraal kan worden uitgevoerd.

3.4.3

Wat gaat het kosten Netto Kosten De ontwikkeling van de netto kosten van de unit Onderhoud wordt enerzijds vergeleken met de begroting van het voorafgaande jaar en anderzijds wordt gekeken naar de ontwikkeling van de netto kosten in de planperiode: - Ten opzichte van de begroting 2014 dalen de netto kosten in 2015 met € 0,3 mln met name als gevolg van lager geraamde kosten van onderhoud door derden; - In de planperiode stijgen de netto kosten van € 9,8 mln in 2015 naar € 10,2 mln in 2020 (een stijging van 4,5%). Deze stijging is 5,9% lager dan de stijging overeenkomend met inflatiecorrectie. De ontwikkeling van de netto kosten gedurende de planperiode vertoond een vergelijkbaar verloop als bij de vorige MJR. De vorig jaar verminderde formatie met 0,2 fte vanwege het afbouwen van onderhoud IBA’s wordt nu weer toegevoegd als gevolg van bestuurlijke besluitvorming. Onderstaand worden per relevante activiteit de verschillen met de vorige meerjarenraming toegelicht.

- 57 -

Reinigen zuiveringstechnische werken De post reinigen zuiveringstechnische werken “onderhoud rwzi” neemt t.o.v. de vorige MJR met gemiddeld ca. € 90.000 per jaar af. Planmatige uitvoering van het Periodiek Onderhoud en een juiste afstemming van het naar Operations overgehevelde takenpakket reinigen, maken dit mogelijk. CB onderhoud gebouwen/terreinen De kostenramingen voor onderhoud gebouwen/terreinen ligt in grote lijnen op hetzelfde niveau als in de vorige MJR. Onderhoud leidingen Naar aanleiding van een geactualiseerd meerjaren onderhoudsprogramma “onderhoud transportstelsel” is deze begroting, ten opzichte van de vorige MJR, met gemiddeld ca. € 50.000 per jaar naar beneden bijgesteld. E/M Onderhoud: Naar aanleiding van een geactualiseerd meerjaren onderhoudsprogramma “onderhoud drogen”, met als uitgangspunt sluiting droger Susteren per 1 juli 2018, is deze begroting in 2018/2019 met in totaal € 360.000 (prijspeil 2014) naar beneden bijgesteld. Het elektrotechnische en werktuigbouwkundig onderhoud van gemalen is eveneens verlaagd met ca. € 130.000 per jaar. Echter voor onderhoud van de rwzi en ontwateringinstallaties is de begroting verhoogd met ca. € 250.000. Externe adviezen en onderzoek Op basis van realisatie “onderhoud rwzi” 2013, is deze begroting ten opzichte van de vorige MJR met ca. € 100.000 naar boven bijgesteld naar ca € 150.000 per jaar IBA-systemen Door een andere systematiek van onderhoud te gaan toepassen kan de (lasten) begroting worden verlaagd met ca € 35.000 per jaar. Verder zullen de contracten met gemeenten betreffende de IBA worden aangepast gericht op het volledig doorberekenen van de gemaakte kosten, rekening houdend met de vergoeding die door eindgebruikers al betaald wordt via de ve-heffing.. Deze aanpassing levert een verhoging van de bijdrage van gemeenten op van ca. € 200.000. Dit geheel resulteert in een neutraal begroting voor beheer en onderhoud van IBA’s met in achtneming van de heffingen die door de waterschappen worden geïnd (ca. € 55.000 per jaar).

Personeel / Formatie In 2015 neemt de formatie toe met 0,2 fte als gevolg van het terugdraaien van het besluit tot afbouw van onderhoud en beheer van IBA’s. Het sluiten van de slibdroger Susteren leidt tot een structurele verlaging van de formatie met 0,5 fte per 2019 (hiervan reeds 0,25 fte in 2018). Flexibiliteit met betrekking tot formatiebewegingen wordt in stand gehouden door het niet structureel invullen van een deel van de formatieruimte binnen de bestaande toegestane formatie.

- 58 -

3.4.4

Risico’s Er wordt gewerkt met een budgetgestuurde exploitatiebegroting. Binnen de waterschapswereld zijn we gebonden aan de hiervoor geldende inkoop- en aanbestedingswetgeving en het hiernaar vertaalde inkoop en aanbestedingsbeleid. Teneinde rechtmatig te kunnen inkopen, zijn veel opdrachten aanbestedingsplichtig. Komende periode lopen een aantal contracten af, die opnieuw aanbesteed moeten worden. Onzekerheid over de kosten ten gevolge van deze nieuwe aanbestedingen zijn niet opgenomen in de MJR 2015-2019. Vanwege het voldoen aan rechtmatigheid zal een steeds groter deel van het exploitatiebudget weggeschreven worden naar deze contracten. Het “variabel te besteden deel” van de exploitatie, zal naar verhouding steeds kleiner worden. De begroting zal in de komende jaren steeds nauwkeuriger ingevuld kunnen worden, waardoor het inzicht in onderhoud naar behoefte groter wordt en de afweging tussen budgetgestuurde en behoeftegestuurde begroting aan de orde zal komen. Voor IBA-systemen is in de meerjarenraming uitgegaan van nieuwe contracten met gemeenten die uitgaan van kostenneutraliteit voor WBL. Hierbij dient opgemerkt te worden dat een deel van de door WBL gemaakte kosten via inwoners rechtstreeks aan de waterschappen betaald wordt, namelijk het deel ter hoogte van de waterschapheffing.

- 59 -

3.5

Programma Human Resource Management, Facilitair, Bestuurs- en Juridische ondersteuning Kosten, Baten en Netto kosten volgens de MJR 2015-2020 + Begroting 2015 HRM Omschrijving

Rekening Begroot 2013 2014 mutatie

2015

Meerjarenraming 2016 2017 2018

2019

2020

(bedragen x € 1.000) LASTEN Salarissen Sociale lasten Overige personeelslasten Personeel van derden Voormalig personeel en bestuur Totaal personeelslasten Duurzame gebruiksgoederen Overige gebruiks- en verbruiksgoederen Energie Huren en rechten Verzekeringen Belastingen Onderhoud door derden Overige diensten door derden Totaal goederen en diensten van derden Bijdrage aan bedrijven Bijdragen aan overheden en overige Totaal bijdragen aan derden Toevoegingen aan voorzieningen Totaal toevoegingen aan voorzieningen TOTAAL LASTEN BATEN Financiële baten Personeelsbaten Goederen en diensten aan derden Bijdrage van derden Geactiveerde personele lasten TOTAAL BATEN NETTO KOSTEN PERSONEEL Aantal formatieplaatsen (fte's) waarvan structureel bezet per ultimo

608 146 552 91 194 1.590 59 121 250 54 76 6 553 174 1.294

811 191 567 5 120 1.695 68 204 218 36 81 34 603 179 1.422

-17 7 21 -4 -15 -8 2 -46 4 8 -3 0 -13 5 -43

794 198 588 1 105 1.686 70 158 222 44 78 34 590 184 1.380

824 204 600 1 107 1.736 71 161 217 44 79 35 602 188 1.397

850 210 612 1 109 1.782 72 164 223 44 81 36 614 192 1.425

902 216 624 1 111 1.855 74 167 232 44 82 36 626 195 1.458

856 221 630 1 113 1.821 75 169 239 44 83 37 632 197 1.477

872 225 637 1 114 1.849 75 171 239 44 84 37 639 199 1.489

78 78 2.963

80 80 3.197

-14 -14 -65

66 66 3.132

67 67 3.201

68 68 3.276

70 70 3.382

71 71 3.368

71 71 3.409

650 16

495

220

715

729

743

758

773

789

666

495

220

715

729

743

758

773

789

2.296

2.702

-285

2.417

2.472

2.533

2.624

2.594

2.620

14,0 11,5

14,0

14,00

- 60 -

3.5.1

Wat willen we bereiken Doelstelling Evenals voorgaande jaren blijft de oriëntatie van de unit HRM in zijn geheel gericht op ondersteuning van mensen en bedrijfsprocessen met de focus op strategische en operationele aspecten waardoor waarde wordt toegevoegd aan de organisatie. Zorgen voor perspectief, motivatie, gedrevenheid en ‘zin hebben in morgen’ blijven belangrijke uitdagingen in deze dynamische perioden. Waar staan we nu In 2013 is de focus gelegd op een verdere fine tuning van interne processen waardoor vraag en aanbod van de dienstverlening naar de operationele units nog beter op elkaar aansluiten. Ook zijn alle HR processen in kaart gebracht en wordt onderzoek gedaan naar verdere optimalisatiemogelijkheden. Een verdere optimalisatieslag van de back office (o.a. HR systemen) van unit HRM heeft plaatsgevonden door middel van implementatie van YOUPP (o.a. digitalisering verlofadministratie, declaratieproces, koppeling salarissysteem aan financieel systeem). De vergrijzing van de organisatie en de technologische ontwikkeling is vanuit een optiek van (strategische) personeelsontwikkeling een toenemend aandachtspunt om de kwaliteit van dienstverlening ook de komende jaren te kunnen waarborgen op het niveau van een High Performance Organisatie (HPO). Centralisering van facilitaire taken bij het taakveld facilitair heeft geleid tot minder verspilling, waardoor kosten zijn bespaard. Uitwerking van het begrip ‘good hostmanship’ houdt o.a. in dat tijdig rekening wordt gehouden met het groeiscenario van BsGW (denk aan het aanbieden van voldoende huisvestingsmogelijkheden en/of parkeergelegenheid), waardoor de huurinkomsten zijn gestegen. In het kader van de vergrijzing van de organisatie (gemiddelde leeftijd 48,85 jaar) is in maart 2013 een rapport strategische personeelsplanning genaamd “Het waterschapsbedrijf Limburg: stabiel en dynamisch, tussen planbaarheid en wendbaarheid” vastgesteld. In dat kader wordt HR Metrics ingericht met als doel inzicht en sturingsinstrumenten te geven aan het management van het WBL. Daarnaast zijn alle processen binnen de unit HRM inzichtelijk gemaakt om te onderzoeken of er verdere optimalisatieslagen kunnen worden gemaakt. Om beter te kunnen sturen op ontwikkeling en performance is een nieuwe TOP gesprekscyclus ontwikkeld en geïmplementeerd in de organisatie. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de digitale module gesprekscyclus waardoor de informatievoorziening naar medewerkers en managers is verbeterd en het gehele administratieve proces van de TOP gesprekken efficiënter is ingericht. Ter uitwerking van een activerend personeelsbeleid en de duurzame inzetbaarheid van mensen heeft in 2013 een Preventief Medisch Onderzoek plaatsgevonden, waaraan 90 % van het personeel heeft deelgenomen. De doelstelling van dit onderzoek was: - goed inzicht krijgen in het werkvermogen van medewerkers; - vroegtijdig inzicht krijgen in de beïnvloedbare gezondheids- en vitaliteitsaspecten (arbeidsomstandigheden en leefstijl); - zorg dragen voor een gezonde, vitale en veilige werkomgeving met optimale werkomstandigheden; - streven naar vitale medewerkers door het stimuleren van gezonde leefstijl en bewustwording gericht op duurzame inzetbaarheid van mensen. Uit dit onderzoek is gebleken dat het overgrote deel van de mensen beschikt over een goed tot uitstekend werkvermogen.

- 61 -

In het kader van het Nieuwe Werken is een nieuwe werktijdenregeling geïmplementeerd waarin de plusen minuren systematiek is verwerkt en de ADV regeling is afgeschaft. Deze nieuwe werktijdenregeling geldt voor iedereen in de organisatie. Uit evaluatie van de werktijdenregeling (waaraan 96% van de medewerkers heeft deelgenomen) is gebleken dat de nieuwe werktijdenregeling goed is ontvangen (gemiddelde algemene waardering 7,8). De afhandeling van het frictiefonds in het kader van de overgang van de voormalige laboratorium medewerkers naar Intertek is naar tevredenheid van alle betrokkenen definitief afgerond. Er zijn geen bezwaarschriften ingediend tegen het uitkeringbesluit tot compensatie van het pensioenverlies. Het frictiefonds is in 2013 opgeheven. Daarnaast is – in samenspraak met WRO en WPM - een verdere professionaliseringsslag gemaakt op het gebied van excursies op de rwzi’s. Ook is een introductiepakket voor nieuwkomers geactualiseerd en zijn de voorbereidingen gestart voor overdracht van het beheer van het bedrijfswagenpark van de operationele units naar de unit HRM. Waar willen we naar toe De ontwikkeling van de organisatie tot een HPO-organisatie waarbij in toenemende mate samenwerking wordt gezocht met externe partijen (o.a. ontwikkeling afvalwaterketen) staat de komende jaren centraal. De ondersteuning en facilitering van de unit HRM (zowel vanuit het taakveld communicatie, administratieve dienstverlening, facilitaire dienstverlening alsmede HR dienstverlening) is erop gericht om deze organisatie ontwikkeling maximaal te ondersteunen. De ontwikkeling van een HR managementdashboard (HR Metrics) waarin de HR performance van de organisatie is weergegeven en implementatie van een gedegen strategische personeelsplanning dienen hiervoor een belangrijke basis te vormen. Daarnaast zal de unit HRM steeds meer taken met een facilitair karakter (waaronder begrepen het beheer van het bedrijfswagenpark) overnemen van de operationele units. Het streven van de unit HRM blijft gericht op verdergaande verlaging van de netto kosten, dat is gebaseerd op het gedachtegoed van Lean Six Sigma. Werken vanuit een kernformatie met behoud van kwaliteit van dienstverlening staat daarbij centraal.

3.5.2

Wat gaan we doen De aard van de verrichte activiteiten is zodanig dat er geen significant verschil bestaat tussen de activiteiten in de periode van de meerjarenraming versus de activiteiten volgens de Begroting 2015 respectievelijk het jaar 2014. Personeelszaken (HRM) Verdere digitalisering van de HRM back-office waardoor relevante informatie voor management en medewerk(st)ers eenvoudig toegankelijk is en HRM-processen verder worden gestroomlijnd. Aandacht voor perspectief, motivatie, gedrevenheid en ‘zin hebben in morgen’ zal in toenemende mate op individueel niveau (Persoonlijk OntwikkelingsPerspectief; POP) het onderwerp van gesprek zijn tussen manager en medewerker en speerpunt voor het management en HRM. Vanuit het groeien naar Pure Klasse zullen twee speerpunten in het TOP gesprek centraal staan, namelijk Talent Ontwikkeling en Performance. Talentmanagement en Strategische Personeelsplanning is het antwoord op de mogelijke dreiging van leegloop van sleutelfuncties zodra de economie verder aantrekt waardoor continuïteit in bedrijfsvoering wordt gewaarborgd.

- 62 -

Ook in 2014 zullen wij onze expertise en kwantiteit met name vrijmaken voor ondersteuning op deze items. In samenspraak met de afzonderlijke units zal op basis van het opgestelde strategische personeelsbeleid en de daarmee samenhangende speerpunten de agenda´s worden bepaald. Facilitaire Zaken Good hostmanship leidt tot tevreden klanten die graag inspelen op duurzame samenwerking. Gebouw en bedrijfsvoering zijn hierin bepalend. De groeiscenario’s van de in- en externe “klanten” die wij huisvesten vragen permanente afstemming en een goed relatiebeheer. Daarnaast vindt er een onderzoek plaats om steeds meer werkzaamheden (met een facilitair karakter) van de operationele units over te dragen naar de unit HRM, waardoor deze operationele units nog meer de focus kunnen leggen op de core business. Externe communicatie Op 11 juni 2012 is door het Dagelijks Bestuur ingestemd met het opstellen van een extern communicatieplan door het WBL dat passend is binnen de externe communicatie van WRO, WPM en WBL. Op 27 juni 2012 is het Algemeen Bestuur hierover geïnformeerd en is de betreffende mededeling voor kennisgeving aangenomen. Inmiddels is de innovatiesalon georganiseerd en is het wenselijk om een communicatieplan MDR uit te werken. Ter verdere uitwerking van het communicatiebeleid en de ontwikkelingen in onze organisatie is het noodzakelijk dat binnen de beschikbare vacatureruimte van de unit HRM in totaal 0,5 fte wordt aangewend voor het aantrekken van een communicatie adviseur.

3.5.3

Wat gaat het kosten Netto kosten De ontwikkeling van de netto kosten van de unit HRM wordt enerzijds vergeleken met de begroting van het voorafgaande jaar en anderzijds wordt gekeken naar de ontwikkeling in de planperiode: Ten opzichte van de begroting 2014 dalen de netto kosten in 2015 met € 0,28 mln met name door de hogere huuropbrengsten; -

In de planperiode stijgen de netto kosten van HRM van € 2,42 mln in 2015 naar € 2,62 mln in 2020 (een stijging van 8,4%). Deze stijging is 2,0% lager dan de stijging overeenkomend met inflatiecorrectie. Deze daling treedt met name op door gerealiseerde efficiencywinst door centralisering van facilitaire taken bij de unit HRM en hogere huuropbrengsten.

Voor de begroting 2015 is rekening gehouden met de opbrengst van verhuur van kantoorruimte aan externe partijen. De huuropbrengst bedraagt in 2015 naar verwachting in totaal € 0,71 mln en neemt de komende jaren ten gevolge van inflatiecorrectie toe € 0,79 mln in 2020. Personeel / Formatie Binnen de unit HRM was in 2013 sprake van een vacatureruimte van in totaal 3,35 fte. De bestaande vacature van HR adviseur (1 fte) is per 1 januari 2014 structureel ingevuld. Vanwege toename van werkzaamheden op het gebied van communicatie en facilitaire dienstverlening (centralisering van activiteiten) zal binnen de beschikbare vacatureruimte de formatie voor het taakveld communicatie met 0,5 fte worden uitgebreid en het taakveld facilitair met 1 fte. De resterende beschikbare vacatureruimte ter grootte van 0,85 fte is per 1 mei 2013 structureel vervallen. De totale formatiecapaciteit van de unit HRM is daardoor met ingang van 1 mei 2013 structureel verlaagd van 14,85 fte naar 14,0 fte.

- 63 -

3.5.4

Risico’s Een belangrijke risicofactor is dat opzegging van het huurcontract door een van de huurders leidt tot lagere huurbaten, waardoor per saldo de netto kosten zullen toenemen. Voor het overige bevat de begroting 2015 enkele kleine potentiële risico’s, waardoor de kosten enigszins kunnen toenemen. Het streven is om een mogelijke kostentoename binnen de begroting van de unit HRM op te vangen.

- 64 -

3.6

Programma Financiën, Planning, Concerncontrol Kosten, Baten en Netto kosten volgens de MJR 2015-2020 + Begroting 2015 Financiën, Planning, Concerncontrol Omschrijving

Rekening Begroot 2013 2014 mutatie

Meerjarenraming 2016 2017 2018

2015

2019

2020

1.010 256 1 39

1.069 271 4 26

27 0 0 199

1.096 271 4 225

903 224 4 229

957 238 4 27

985 245 4 28

1.004 250 4 28

1.024 255 4 28

1.306

1.369 15 13

225 1 0

1.595 16 13

1.361 16 12

1.226 16 10

1.262 17 11

1.287 17 11

1.312 17 11

250 257

240 269

5 5

245 274

224 252

195 222

199 227

201 229

203 231

1.563

1.638

230

1.869

1.613

1.449

1.489

1.516

1.543

1.563

1.638

230

1.869

1.613

1.449

1.489

1.516

1.543

14,4 13,8

14,4

0,0

14,4

12,4

BATEN Financiële baten Personeelsbaten Goederen en diensten aan derden Bijdrage van derden Geactiveerde personele lasten TOTAAL BATEN NETTO KOSTEN PERSONEEL Aantal formatieplaatsen (fte's) waarvan structureel bezet per ultimo

- 65 -

3.6.1

Wat willen we bereiken De unit Financiën, Planning, Concerncontrol (FPC) wil meewerken aan het herkennen van het WBL als een betrouwbare, deskundige en vooruitstrevende organisatie, die het belastinggeld van de burgers efficiënt en doelmatig besteedt aan de doelen die aan het WBL worden gesteld en waarbij aantoonbaar wordt voldaan aan geldende weten regelgeving. Bij het vervullen van die rol wil de unit FPC bekend staan als een pro actieve, positief ingestelde, deskundige, betrouwbare en standvastige partner, waarop de organisatie kan vertrouwen als baken en mobiel ankerpunt bij het varen van een vooruitstrevende koers. Het takenpakket van de unit bestaat uit:  Het ontwikkelen van financieel beleid en het opstellen van meerjarenraming en begroting.  Het inrichten en voeren van de financiële administratie en het opstellen van de jaarrekening.  Het ontwikkelen van inkoop- en aanbestedingsbeleid en het procedureel faciliteren van de praktische uitvoerbaarheid middels een handboek inkoop- en aanbesteding.  Het opstellen van management- en bestuursrapportages; opstellen van bedrijfsvergelijkingen.  Het doorvoeren van concerncontrol / audits op concernniveau, waarmee getoetst wordt of de uitvoering in de praktijk overeenstemt met het daarvoor geformuleerde beleid en procedures, incl. het aanreiken van eventuele verbetermogelijkheden.  Het ontwikkelen van beleid voor KAM (kwaliteit arbeid milieu), het opzetten van KAM-procedures en het ondersteunen van trajecten tot certificering van bedrijfsactiviteiten.  Het ontwikkelen en implementeren van instrumenten om te komen tot een High Performance Organisatie (best presterend in de branche). De vijf pijlers hiervoor zijn: Kwaliteit management, Kwaliteit medewerkers, Open en actiegericht, Lange termijn denken, Continue verbeteren. Optimalisatie, professionalisering, betrouwbaarheid en innovatief denken zijn daarbij sleutelbegrippen. Waar staan we nu In 2013 is bij de introductie van de nieuwe versie van het financieel systeem een kwaliteitsslag gemaakt met het volgen en beheersen van de vastgestelde mandaatregeling. Op het gebied van kwaliteit, arbo en milieu is de systematiek van de directiebeoordeling verder verbeterd en is gestuurd op het volgbaar en aantoonbaar maken van acties en maatregelen op KAM-gebied. Vanuit het HPO-streven is ingezet op een gestructureerde aansluiting tussen missie/visie/strategie en de activiteiten op operationeel niveau. Dit moet leiden tot jaarplannen en een marap-opzet die aansluit op en ondersteunend is aan de op strategisch niveau geformuleerde doelen. Op inkoopgebied worden stappen gezet gericht op een verdere professionalisering van de inkoop en aanbesteding, met oog voor de eventuele organisatorisch effecten. Ter ondersteuning van dit traject en ter waarborging van de objectiviteit wordt gebruikt gemaakt van externe advisering. Vanuit de behoefte van de diverse units wordt vanaf 2014 – vooralsnog tijdelijk – invulling gegeven aan de functie van businesscontroller. Deze functie richt zich met name op het verbeteren en inzichtelijk maken van de relatie tussen de te leveren resp. geleverde prestaties en de daarmee gemoeide financiën. Middels operational excellence sheets (OPEX) zijn daar inmiddels de eerste instrumenten voor ontwikkeld. In 2013 heeft de unit als onderdeel van een organisatiebreed traject haar eigen identiteit geformuleerd. Dit traject zal in 2014 worden voortgezet middels het afstemmen op de identiteiten van de andere units, gericht op verbinden met en leren van elkaar. Parallel hieraan zijn de werkprocessen beschreven voor het onderdeel financiën; de onderdelen KAM en organisatie-ondersteuning zijn beschreven in 2014. Deze beschrijving is de basis om te onderzoeken of er verdere optimalisatieslagen kunnen worden gemaakt. Dit zijn allemaal stapjes in het traject om te komen tot een ‘high performance organisation’.

- 66 -

Ook de rol van KAM is aan verandering onderhevig. Een meer ondersteunende, sparrende en toetsende rol en minder in de uitvoering. Dit is tot uiting gekomen bij onder andere het in samenwerking met Operations opzetten van werkplekinspecties/oog-rondes en begeleiden van het opstellen en opvolgen van het plan van aanpak naar aanleiding van de certificeringsaudits. Waar willen we naar toe De organisatie is voortdurend in beweging en oriënteert zich steeds opnieuw met betrekking tot haar eigen positie in relatie tot de veranderende omgeving. Dit vereist een hoge mate van professionaliteit en flexibiliteit van de unit FPC. De unit FPC wil hieraan invulling geven door:  aandacht voor en versterken van de professionaliteit van de unit, o.a. op basis van het advies tot verdere professionalisering van de inkooporganisatie;  versterken van de rol als onafhankelijke sparringpartner voor de units o.a. door het positioneren van een onafhankelijke businesscontroller;  verbetering van de toegankelijkheid (verzamelen+structureren+aanbieden) en daardoor van het gebruik van informatie zoals regelgeving, procedures, rapportages, verantwoordingen;  de uitbouw van de functie concerncontrol waarbij middels audits een vinger aan de pols wordt gehouden en samen met de geauditeerden verbeterideeën worden geïnitieerd; voortdurend streven naar optimalisatie van de verhouding tussen rechtmatigheid en doelmatigheid ten aanzien van de ontwikkelde procedures.

3.6.2

Wat gaan we doen Het streven naar een structureerde aansluiting vanuit missie/visie naar operationele activiteiten vertaald zich naar daarvan afgeleide prestatiedoelen en prestatie-indicatoren, een jaarplansystematiek en een aangepaste marap-opzet. Vanuit kwaliteit, arbo en milieu wordt gestuurd op verbeteren van het inzicht in de situatie ter plaatse en de controleerbare opvolging van actiepunten, onder anderen door het introduceren van dynamische locatiegebonden risico-inventarisaties waarbij risico’s en actiepunten aan elkaar gekoppeld worden. De op organisatieniveau vastgestelde administratief organisatorische procedures worden periodiek geëvalueerd, ondersteund door daartoe uitgevoerde audits. De functie van businesscontroller wordt verder vormgegeven waarbij naast de relatie tussen prestatie en financiën ook de focus wordt gelegd op het verbeteren van de sturing van de operationele processen. Daartoe is van belang om de benodigde sturingsinformatie gestructureerd te registreren en de onderlinge relaties expliciet te maken. De functie van businesscontroller wordt vooralsnog op tijdelijke basis ingevuld met het voornemen om bij een structurele behoefte deze functie ook structureel te gaan invullen. Op basis van het advies tot verdere professionalisering van inkoop- en aanbesteding wordt een traject gestart (projectmatig) om de overgang naar een meer gecentraliseerde inkooporganisatie te realiseren.

3.6.3

- 67 -



in de planperiode dalen de netto kosten van FPC van € 1,87 mln in 2015 naar € 1,54 mln in 2020 (een daling met 18,8%). Vanaf 2016 dalen zowel de kosten als de formatie (met 2 fte) doordat de tijdelijk aan de unit FPC toegevoegde fte’s weer worden teruggeplaatst naar de unit Operations; dit overeenkomstig de hieromtrent gemaakte afspraak.

Personeel / Formatie Als gevolg van interne formatief neutrale verschuivingen is de unit voor een periode van drie jaar uitgebreid met 2 fte, bestaande uit de functies programmamanager duurzaam verbeteren en de functie programmamanager MDR/afvalwaterketen. Per 2016 gaan 2 fte weer terug naar de unit Operations. Vanaf 2016 bedraagt de formatie 12,4 fte.

- 68 -

3.7

Kapitaallasten Kosten, Baten en Netto kosten volgens de MJR 2015-2020 + Begroting 2015 Kapitaallasten Omschrijving

Rekening Begroot 2013 2014 mutatie

2015

Meerjarenraming 2016 2017 2018

2019

2020

(bedragen x € 1.000) LASTEN Getransporteerd afvalwater Rentelasten Afschrijving Gezuiverd afvalwater Rentelasten Afschrijving Verwerkt slib Rentelasten Afschrijving Financ.beleid, financ.administratie Rentelasten Afschrijving Human Resource Management Rentelasten Afschrijving Huisvesting + Interne faciliteiten Rentelasten Afschrijving Automatisering Rentelasten Afschrijving Kwaliteit-Arbo-Milieuzorg Rentelasten Afschrijving Overig ondersteunend Rentelasten Bouwrente Afschrijving totaal rentelasten totaal afschrijvingen TOTAAL LASTEN BATEN Financiële baten Personeelsbaten Goederen en diensten aan derden Bijdrage van derden Geactiveerde lasten: bouwrente TOTAAL BATEN NETTO KOSTEN

1.982 5.325

2.018 5.604

85 19

2.103 5.623

2.183 7.093

2.091 5.123

2.101 5.151

5.313 12.182

5.134 12.385

-115 106

5.019 12.491

5.461 13.001

5.128 12.946

5.758 13.014

935 3.078

819 3.483

9 -243

828 3.240

776 3.327

672 3.333

630 2.410

556 3.259

460 2.264

3 47

2 18

0 14

2 32

1 32

4 22

3 22

-1 0

2 22

1 22

0 22

283 857

255 795

-20 -16

235 779

204 773

170 746

148 564

149 555

151 558

40 388

69 339

-56 -16

13 323

82 120

141 820

123 779

97 779

58 779

-269 185 8.745 21.899 30.644

350 19 8.650 22.666 31.316

-269 350 10 8.282 22.520 30.802

-269 350 10 8.790 24.379 33.170

-269 350 10 8.284 23.001 31.284

-269 350 10 8.841 21.928 30.769

185 274

350 430

30.370

30.886

30.372

32.740

30.854

30.339

- 69 -

-9 -368 -145 -513

-513

1.999 4.969

2.106 4.757

6.856 6.807 13.552 13.758

-270 -270 350 350 10 0 9.737 9.663 23.124 22.117 32.862 31.780

32.432 31.350

Vergelijking ontwikkeling kapitaallasten met ontwikkeling volgens vorige MJR Ten opzichte van de vorige Meerjarenraming (zie bijlage 8 voor de vorige MJR) blijken de kapitaallasten over de planperiode tot 2023 te zijn gedaald (zie onderstaande grafiek). De daling in het jaar 2015 wordt grotendeels veroorzaakt door het opschuiven van de realisatie van middentrein rwzi Simpelveld (start exploitatie 2014 wordt 2015) en van de voortrein rwzi Roermond (start exploitatie 2014 wordt 2016); de piek in de kapitaallasten schuift daardoor op van 2015 naar 2016. De toename in 2019 is het gevolg van amoveren van slibdroger Susteren; deze investering wordt in 2019 volledig afgeschreven. De daling van de kapitaallasten in 2020 en opvolgende jaren is het gevolg van het feit dat het investeringsvolume in de vergelijkbare periode (tot 2023) cumulatief gezien € 12,4 mln lager is dan vorige meerjarenraming. Dit wordt veroorzaakt doordat enerzijds de lagere uitgave in 2013 niet wordt ingehaald in de nieuwe planperiode en anderzijds doordat het investeringsvolume over de periode van de vorige MJR (20142023) in totaliteit met € 3,4 mln is afgenomen (gemiddeld € 0,34 mln per jaar). Zie onderstaande tabel voor het verloop van de investeringsuitgaven. Ten opzichte van begrotingsjaar 2014 dalen de kapitaallasten in het jaar 2015 met € 0,51 mln door zowel lagere rentelasten (€ 0,37 mln) als lagere afschrijvingen (€ 0,14 mln) als gevolg van de lagere investeringsuitgaven in 2013. In onderstaande grafiek wordt de ontwikkeling volgens de huidige MJR vergeleken met de ontwikkeling volgens de vorige MJR. Daaruit blijkt dat de ontwikkeling van de kapitaallasten is gedaald ten opzichte van de vorige MJR. Verloop van de kapitaallasten MJR 2014-2018

MJR 2015-2020

35.000 34.000 33.000 32.000 31.000 30.000 29.000

28.000 27.000 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Zie ook de paragraaf 2.2.2.2 voor een nadere toelichting.

- 70 -

Ontwikkeling kapitaallasten binnen de planperiode 2015-2020-2024 De kapitaallasten worden bepaald door twee zaken:  de investeringen in het verleden en de daaraan verbonden vrijval van kapitaallasten;  de nieuwe investeringen zoals geraamd voor de jaren van de planperiode. De kapitaallasten volgend uit de investeringen uit het verleden zijn nauwelijks te beïnvloeden. De ontwikkeling van de kapitaallasten naar deze twee invalshoeken is onderstaand weergegeven: Meerjarige ontwikkeling kapitaallasten

Jrek 2011

Jrek 2012

Begroot 2013

Begroot 2014

Begroot 2015

Begroot 2016

Begroot 2017

Begroot 2018

Begroot 2019

Begroot 2020

kapitaallasten investeringen t/m 2012 vrijval kapitaallasten 2013-2020 (cumulatief) subtotaal

33.138

31.528

33.138

31.528

31.528 -924 30.604

31.528 -213 31.315

31.528 -3.747 27.781

31.528 -5.882 25.646

31.528 -8.179 23.349

31.528 -10.608 20.920

31.528 -12.763 18.765

31.528 -14.119 17.409

3.021

7.524

7.935

9.849

14.097

14.371

31.528 -1.610

30.604 -2.534

31.315 -1.823

30.802 -2.336

33.170 32

31.284 -1.854

30.769 -2.369

32.862 -276

31.780 -1.358

kapitaallasten nieuwe investeringen 2015-2020 Totaal kapitaallasten 2011-2020 mutatie t.o.v. 2011

33.138

De ontwikkeling van de kapitaallasten is daarnaast in het perspectief geplaatst van de ontwikkeling ten opzichte van 2011, hetgeen onderstaand grafisch is weergegeven. Uit onderstaande grafiek blijkt dat de ontwikkeling van de kapitaallasten zich stabiliseert.

netto rentelasten

afschrijvingen

netto kapitaallasten

35.000 30.000 25.000

20.000 15.000 10.000 5.000 0 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Onderstaand volgt een toelichting op de ontwikkeling van de kapitaallasten per activiteit. Getransporteerd afvalwater  Investeringen: o in het MIP 2015-2020 zijn € 38,1 mln aan investeringen gepland voor deze activiteit (o.a. aanpassen afstroomgebied Maasbracht en Stein, transportleiding Heerlen-Hoensbroek, transportsysteem westelijke mijnstreek).  Kapitaallasten: o de kapitaallasten stijgen van 2014 naar 2015 met € 0,10 mln tot € 7,7 mln In de planperiode dalen de kapitaallasten van € 7,6 mln in 2014 tot € 6,9 mln in 2020 doordat de kapitaallasten van nieuwe investeringen lager zijn dan de vrijval van oude investeringen

- 71 -

Gezuiverd afvalwater  Investeringen: o in het MIP 2015-2020 zijn € 86,7 mln aan investeringen gepland voor deze activiteit (o.a. MDR Simpelveld; clustering rwzi’s Heerlen-Hoensbroek incl. KRW; renovatie en KRW rwzi’s Weert, Susteren, Roermond, Rimburg, Wijlre; procesautomatisering WAUTER, nutriëntenterugwinning Venlo en Susteren, KRW-maatregelen Venray).  Kapitaallasten: o de kapitaallasten van 2014 naar 2015 blijven gelijk op € 17,5 mln . In de planperiode stijgen de kapitaallasten van € 17,5 mln in 2014 naar € 20,6 mln in 2020 doordat de kapitaallasten van nieuwe investeringen groter zijn dan de vrijval van oude investeringen. Verwerkt slib  Investeringen: o in het MIP 2015-2020 zijn € 6,8 mln aan investeringen gepland voor deze activiteit (o.a. MDR slibindikking Rimburg/kaffeberg, revisie slibverwerking Bosscherveld, vernieuwen slibontwatering Hoensbroek).  Kapitaallasten: o de kapitaallasten dalen van 2014 naar 2015 met € 0,2 mln. In de planperiode dalen de kapitaallasten van € 4,3 mln in 2014 naar € 2,7 mln in 2020. Financieel beleid, financiële administratie  Investeringen: o in het MIP 2015-2020 zijn geen investeringen gepland voor deze activiteit.  Kapitaallasten: o de kapitaallasten stijgen met € 0,01 tot € 0,03 in 2015 doordat in 2013 een upgrade van het financiële pakket heeft plaatsgevonden. Huisvesting + interne faciliteiten:  Investeringen: o in het MIP 2015-2020 zijn € 1,8 mln investeringen voor groot onderhoud gepland.  Kapitaallasten: o de kapitaallasten dalen van € 1,05 mln in 2014 naar € 1,01 mln in 2015 . De daling van de kapitaallasten is het gevolg van de reguliere afschrijvingen. o in de planperiode dalen de kapitaallasten van € 1,05 mln. in 2014 naar € 0,7 mln in 2020. De daling van de kapitaallasten is terug te voeren op de vermindering van de boekwaarde van investeringen in het kantoorgebouw (omvorming van het laboratorium tot kantoorruimte, aanleg koelplafonds, luchtbrug 2e etage). Automatisering:  Investeringen: o in het MIP 2015-2020 is in het jaar 2016 € 1,6 mln. opgenomen voor noodzakelijke vervanging van de volledige IT-infrastructuur. In 2013 wordt onderzocht in hoeverre de infrastructuur zoals deze nu is opgezet voldoende toekomstvast is. Daarin wordt meegenomen de vraag zelf doen of uitbesteden; 

Kapitaallasten: o de kapitaallasten dalen van € 0,4 mln in 2014 naar € 0,3 mln in 2015. o In de planperiode stijgen de kapitaallasten van € 0,4 mln in 2014 naar € 0,96 mln. in 2017 om vervolgens te dalen tot € 0,84 mln in 2020.

- 72 -

In 2014 is de volledige IT infrastructuur afgeschreven. Dat leidt tot een verlaging van de kapitaallasten. De investeringen van € 2,0 mln in 2014 en € 1,6 mln in 2015 leiden tot hogere kapitaalslasten in de jaren 2017 t/m 2020.

Kwaliteit, Arbeid en Milieuzorg  Investeringen: o in het bijgevoegde MIP 2014-2018 zijn geen investeringen gepland voor deze activiteit.  Kapitaallasten: o de kapitaallasten zijn vanaf 2013 € 0,-. doordat de eerder verrichte investeringen dan volledig zijn afgeschreven.

- 73 -

3.8

Programma Bestuur, Directie en Bovenformatief

3.8.1

Positionering Het Dagelijks Bestuur van het WBL bestaat uit 6 onbezoldigde bestuursleden waarvan er 3 worden afgevaardigd door het waterschap Roer en Overmaas en eveneens 3 worden afgevaardigd door het waterschap Peel en Maasvallei. Het Algemeen Bestuur bestaat uit de leden van het Dagelijks Bestuur aangevuld met 8 leden uit de algemeen besturen van de waterschappen WRO en WPM (per waterschap 4 leden). De Directeur van het Waterschapsbedrijf is belast met de dagelijkse aansturing.

3.8.2

Wat gaat het kosten De uitgaven in het meerjarenperspectief en voor de Begroting 2015 voor Directie en Bestuur zijn alleen gecorrigeerd voor de inflatie. Verder zijn er geen wijzigingen. Directie De post overige diensten door derden wordt hoofdzakelijk gebruikt voor de personeelsvereniging, de ondernemingsraad en de vereniging van oud-personeelsleden. Daarnaast is er extra ruimte in deze post opgenomen om in crisissituaties slagvaardig zonder veel procedurele voorbereiding te kunnen optreden. Onvoorzien: In de onderhavige MJR 2015-2020 en Begroting 2015 is het budget onvoorzien centraal geraamd bij de directie en wordt bij de andere units geen budget onvoorzien geraamd. De hoogte van de post onvoorzien is in de planperiode gesteld op het beleidsmatig uitgangspunt van 0,4% van het begrotingstotaal, voor het jaar 2015 overeenkomend met € 287.000,-. Bestuur De uitgaven door het Bestuur behelzen drie posten:  De uitgaven voor uitkeringen voor voormalige bestuursleden van het voormalige Zuiveringschap Limburg die zijn begroot conform afspraken uit het verleden, huidige bestuursleden krijgen geen vergoeding.  Uitgaven voor overige gebruiksgoederen, dit is een soort verzamelpost voor vele kleine kosten m.n. vergaderkosten, voorbereiding activiteiten, etc.  Diensten door derden ten behoeve van, indien nodig, externe adviseurs.

- 74 -

Kosten, Baten en Netto kosten volgens de MJR 2015-2020 + Begroting 2015 Directie Omschrijving

Rekening Begroot 2013 2014 mutatie

2015

Meerjarenraming 2016 2017 2018

2019

2020

(bedragen x € 1.000) LASTEN Salarissen Sociale lasten Overige personeelslasten Totaal personeelslasten Duurzame gebruiksgoederen Overige gebruiks- en verbruiksgoederen Overige diensten door derden Totaal goederen en diensten van derden Toevoegingen aan voorzieningen Onvoorzien Totaal toevoegingen aan voorzieningen TOTAAL LASTEN

133 28 43 205 13 195 209

126 29 58 213 21 38 215 274

10 0 1 12 0 1 5 6

136 29 59 225 21 39 220 280

140 30 61 231 22 39 224 285

144 31 62 237 22 40 229 291

148 32 63 243 23 41 233 297

151 33 64 248 23 41 235 300

154 33 64 252 23 42 238 303

414

282 282 769

5 5 22

287 287 791

289 289 805

292 292 819

292 292 832

292 292 839

298 298 853

NETTO KOSTEN

414

769

791

805

819

832

839

853

PERSONEEL Aantal formatieplaatsen (fte's) waarvan structureel bezet per ultimo

1,0 1,0

1,0

1,00

TOTAAL BATEN

Bestuur Omschrijving

Rekening Begroot 2013 2014 mutatie

2015

Meerjarenraming 2016 2017 2018

2019

2020

(bedragen x € 1.000) LASTEN Voormalig personeel en bestuur Totaal personeelslasten Duurzame gebruiksgoederen Overige gebruiks- en verbruiksgoederen Overige diensten door derden Totaal goederen en diensten van derden Bijdrage aan bedrijven Bijdragen aan overheden en overige Totaal bijdragen aan derden TOTAAL LASTEN

26 26

57 57

-13 -13

44 44

45 45

47 47

48 48

49 49

50 50

9 56 65

4 15 19

0 16 16

4 31 35

4 32 36

4 32 37

4 33 38

5 33 38

5 34 38

19 19 109

109

TOTAAL BATEN NETTO KOSTEN PERSONEEL Aantal formatieplaatsen (fte's)

- 75 -

ÂŠ Waterschapsbedrijf Limburg Meerjarenraming 2015-2020-2024; Begroting 2015

3.8.3

Bovenformatief

3.8.3.1 Wat willen we bereiken De organisatorische ontwikkelingen sedert de oprichting van het Waterschapsbedrijf hebben het nut en de benodigde flexibiliteit aangetoond van een afzonderlijk budget voor bovenformatief. Ook nu staat het WBL voor tal van uitdagingen met nog onbekende gevolgen voor de organisatorische ontwikkelingen. In dat licht bezien is het wenselijk en realistisch om het budget voor medewerkers met een, veelal tijdelijke, bovenformatieve status te handhaven. 3.8.3.2 Wat gaat het kosten Overeenkomstig de vorige MJR wordt voor de planperiode een omvang van 3 fte geraamd. Gelet op de nog te verwachten ontwikkelingen en het scherper gevoerde personeelsbeleid met betrekking tot functioneringsdiscrepanties is het realistisch het budget voor medewerkers met een, veelal tijdelijke, bovenformatieve status te handhaven.

Kosten, Baten en Netto kosten volgens de MJR 2015-2020 + Begroting 2015 Bovenformatief Omschrijving

Rekening Begroot 2013 2014 mutatie

2015

Meerjarenraming 2016 2017 2018

2019

2020

(bedragen x â&#x201A;Ź 1.000) LASTEN Salarissen Sociale lasten Totaal personeelslasten Duurzame gebruiksgoederen Overige diensten door derden Totaal goederen en diensten van derden TOTAAL LASTEN BATEN Personeelsbaten TOTAAL BATEN

85 21 106

130 37 167

4 1 5

134 38 172

138 39 177

142 40 182

146 41 188

149 42 192

152 43 195

106

2 2 169

0 0 5

2 2 174

2 2 179

2 2 184

2 2 190

2 2 194

2 2 198

174

179

184

190

194

198

3,0

3,00

1 1

NETTO KOSTEN

105

169

PERSONEEL Aantal formatieplaatsen (fte's) waarvan structureel bezet per ultimo

3,0 2,0

3,0

- 76 -

ÂŠ Waterschapsbedrijf Limburg Meerjarenraming 2015-2020-2024; Begroting 2015

- 77 -

ÂŠ Waterschapsbedrijf Limburg Meerjarenraming 2015-2020-2024; Begroting 2015

Uitgaven Meerjarenraming naar BBP-opzet

4.1

MJR: Netto-kosten Exploitatie-uitgaven naar BBP-opzet

NETTO - KOSTEN Exploitatie-uitgaven (Bedragen * 1000 euro )

MJR / Begroting

MJR 2015

MJR 2016

MJR 2017

MJR 2018

MJR 2019

MJR 2020

2014

Planvorming

258

248

167

177

172

171

170

Eigen plannen

258

248

167

177

172

171

170

Zuiveringstechnische werken

67.497

67.878

71.267

69.851

70.844

72.920

72.455

Getransporteerd afvalw ater

12.356

12.755

14.565

12.820

12.999

12.749

12.840

Gezuiverd afvalw ater

37.523

37.988

39.827

39.863

41.184

43.024

43.445

Verw erkt slib

17.618

17.135

16.875

17.168

16.661

17.147

16.170

Beheersing van lozingen

109

110

116

112

WVO-vergunningen en meldingen

Handhaving WVO

Rioleringsplannen en subsidies lozingen

Bestuur en externe communicatie

495

520

525

536

544

551

560

Bestuur

495

520

525

536

544

551

560

Externe communicatie

Dekkingsmiddelen

282

287

289

292

298

8101

Onvoorzien

282

287

289

292

298

68.615

69.042

72.358

70.972

71.964

74.046

73.595

68.615

69.042

72.358

70.972

71.964

74.046

73.595

TOTAAL Netto - kosten Bijdrage van de Waterschappen Exploitatie-resultaat

- 78 -

ÂŠ Waterschapsbedrijf Limburg Meerjarenraming 2015-2020-2024; Begroting 2015

4.2

MJR: Netto-uitgaven Investeringen naar BBP-opzet

NETTO - UITGAVEN Investeringen

MIP

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

TOTAAL

Zuiveringstechnische werken

21 Getransporteerd afvalwater 22 Gezuiverd afvalwater - waarvan Procesautomatisering (Wauter)

2014 t/m 2024

(bedragen x 1.000 euro )

23.661 23.578 17.573 25.137 33.650 13.234 16.809 21.072 21.524 22.500 22.500 241.238 4.320

2.576

6.660

17.160 15.888 10.897 18.360 29.080

5.401

5.140

5.520

5.185

9.832

9.320 13.631 13.818 15.075 15.075 168.137

5.629

5.850

5.400

57.082

975

350

1.325

23 Verwerkt slib

1.100

2.550

1.156

1.592

250

826

829

1.811

1.856

2.025

16.019

Ondersteunend

1.269

1.615

800

400

750

220

5.454

Automatisering

1.000

1.600

800

400

200

4.000

269

200

750

220

1.454

Huisvesting + interne faciliteiten

TOTAAL Netto - uitgaven

24.930 25.193 18.373 25.537 34.050 13.984 17.029 21.072 21.524 22.500 22.500 246.692 Gemiddelde 2014-2024

22.427

Bovenstaand overzicht is ontleend aan het parallel aan deze MJR opgestelde MIP 2015-2020-2024. Het investeringsprogramma is gebaseerd op een uitgewerkte opstelling naar projecten. Deze opstelling is indicatief in die zin dat wordt aangegeven welke projecten in welk jaar tot investeringsuitgaven zullen leiden en tot welke geraamde bedragen. Deze opstelling laat onverlet dat het jaarlijkse uitgavenniveau is gemaximeerd tot het bestuurlijk aangegeven maximum (zie ook paragraaf 2.2.2.1). Het voor het jaar 2015 geraamde uitgavenniveau op investeringsprojecten bedraagt â&#x201A;Ź 25,2 mln.

- 79 -

ÂŠ Waterschapsbedrijf Limburg Meerjarenraming 2015-2020-2024; Begroting 2015

De Begroting 2015 (naar kostendragers + naar kostensoorten)

5.1

De Begroting 2015 naar kostendragers Onderstaand wordt een overzicht getoond van de bruto kosten en van de netto kosten naar beleidsvelden en beleidsproducten. Hierbij is per regel aangegeven welk deel van de netto kosten wordt toegerekend aan de kostendrager zuiveringsbeheer resp. watersysteem. Bruto kosten

Begroting 2015

Baten WBL

Netto kosten

(Bedragen * 1000 euro ) 1

Planvorming

248

Eigen plannen

248

Zuiveringstechnische werken

69.158

Getransporteerd afvalw ater

13.284

Gezuiverd afvalw ater

Verw erkt slib

Beheersing van lozingen

WVO-vergunningen en meldingen

Handhaving WVO

Rioleringsplannen en subsidies lozingen

Bestuur en externe communicatie

600

Bestuur

600

Externe communicatie

Dekkingsmiddelen

287

8101

Onvoorzien

287

Geactiveerde lasten

1.812

Geactiv. lasten bouw projecten

Totaal

Aandeel Water-

beheer

systeem

248

1.280

67.878

529

12.755

38.425

437

37.988

17.449

314

17.135

109

Door baten gecom penseerde kosten van ondersteunende beheerproducten (reeds

Aandeel Zuiverings-

520

287

1.812

715

72.929

3.887

69.042

Bijdrage Waterschappen

69.042

Exploitatie-saldo 2015

- 80 -

69.042

ÂŠ Waterschapsbedrijf Limburg Meerjarenraming 2015-2020-2024; Begroting 2015

Naast de uitsplitsing van de begroting naar het aandeel dat betrekking heeft op de Zuiveringsheffing resp. op de Watersysteemheffing (zie vorige pagina), is een vergelijking van de netto-kosten relevant. Deze vergelijkende opstelling wordt onderstaand gepresenteerd. Rekening Begroting Begroting 2013 2014 2015

Vergelijking van de NETTO - KOSTEN (Bedragen * 1000 euro ) 1

Planvorming

311

258

248

Eigen plannen

311

258

248

Bouw / exploitatie zuiveringstechnische werken

65.293

67.497

67.878

Getransporteerd afvalw ater

12.542

12.356

12.755

Gezuiverd afvalw ater

35.891

37.523

37.988

Verw erkt slib

16.860

17.618

17.135

Beheersing van lozingen

112

109

WVO-vergunningen en meldingen

Handhaving WVO

Rioleringsplannen en subsidies lozingen

Bestuur en externe communicatie

471

495

520

Bestuur

454

495

520

Externe communicatie

Dekkingsmiddelen

282

287

8101

Onvoorzien

282

287

Laboratoriumwerk voor WRO / WPM

267

9115

Kostenaandeel voor LAB-w erkzaamheden

267

Totaal Netto - kosten

66.454

68.615

69.042

Bijdrage van de Waterschappen

66.440

68.615

69.042

-14

Exploitatie-resultaat

- 81 -

5.2

De Begroting 2015 + MJR naar kosten- en opbrengstsoorten

5.2.1

De Begroting 2015 + MJR naar kostensoorten Het presenteren van de Begroting naar Kosten- en Opbrengstsoorten, gebaseerd op de BBVWrichtlijnen, is een comptabele verplichting. Onderstaand wordt de begroting naar kostensoorten weergegeven (x € 1.000). Voor de begroting naar opbrengstsoorten, zie de opvolgende paragraaf Totaal WBL Rekening Begroot Begroot 2013 2014 mutatie 2015

Omschrijving

Meerjarenraming 2016 2017 2018

2019

2020

(bedragen x € 1.000) 41 Rente en afschrijvingen 4101 Externe rentelasten 4102 Interne rentelasten 4103 Afschrijvingen van activa 4104 Afschrijvingen van boekverliezen

42 Personeelslasten 4201 Salarissen huidig personeel en bestuurders 4202 Sociale premies 4203 Rechtstreekse uitkeringen huidig personeel en bestuur 4204 Overige personeelslasten 4205 Personeel van derden 4206 Uitkeringen voormalig personeel en bestuurders

43 Goederen en diensten van derden 4301 Duurzame gebruiksgoederen 4302 Overige gebruiksgoederen en verbruiksgoederen 4303 Energie 4304 Huren en rechten 4306 Pachten en erfpachten 4307 Verzekeringen 4308 Belastingen 4309 Onderhoud door derden 4310 Overige diensten door derden

44 Bijdragen aan derden 4401 Bijdragen aan bedrijven 4402 Bijdragen aan overheden 4403 Bijdragen aan overigen

45 Toevoegingen aan voorzieningen 4501 Toevoegingen aan voorzieningen 4502 Onvoorzien

Totaal Bruto Kosten Totaal middelen Exploitatie-saldo

30.644 8.656 89 21.899

31.316 8.650 22.666

-513 -448 80 -146

30.802 33.170 31.284 30.769 32.862 31.780 8.202 8.710 8.204 8.761 9.657 9.583 80 80 80 80 80 80 22.520 24.379 23.001 21.928 23.124 22.117

12.009 7.803 1.968 621 1.398 220 27.607 282 3.017 8.252 143

12.233 8.808 1.672 548 657 370 177 27.942 319 3.245 7.861 127

707 68 8 -16 23 651 -28 736 7 -147 115 3

12.940 12.800 12.843 13.155 13.252 13.497 8.876 9.046 9.227 9.459 9.513 9.696 1.680 1.713 1.746 1.785 1.807 1.843 532 546 556 568 575 586 681 694 708 722 729 737 1.022 648 450 460 465 471 149 153 156 160 162 164 28.677 29.819 30.329 31.569 31.507 31.949 326 332 339 346 349 353 3.098 4.223 4.317 4.718 4.776 4.824 7.976 7.497 7.532 6.964 6.230 6.232 130 132 134 135 136 137

114 643 8.216 6.940 59

126 752 8.945 6.568 152

14 16 -335 1.062 3

140 768 8.610 7.630 156

143 783 9.130 7.580 159

145 799 9.405 7.658 162

152

156

159

162

165

167

168

78 78

362 80 282

-8 -14 5

353 66 287

356 67 289

360 68 292

361 70 292

362 71 292

369 71 298

70.398 70.384 -14

72.004 72.004 0

924 924 0

- 82 -

148 150 151 815 823 831 9.248 8.933 9.217 9.195 10.109 10.203 165 167 168

72.929 76.303 74.978 76.019 78.151 77.763 72.929 76.304 74.978 76.019 78.150 77.764 0 0 0 0 0 0

5.2.2

De Begroting 2015 + MJR naar opbrengstsoorten Overeenkomstig de comptabele verplichting, worden onderstaand de baten volgens begroting naar opbrengstsoorten weergegeven (x € 1.000). Totaal WBL Rekening Begroot Begroot 2013 2014 mutatie 2015

Omschrijving

Meerjarenraming 2016 2017 2018

2019

2020

(bedragen x € 1.000) 81 Financiële baten 8101 Externe rentebaten 8102 Interne rentebaten 8103 Dividenden en bonusuitkeringen

82 Personeelsbaten 8201 Baten ivm salarissen en sociale lasten 8202 Uitlening van personeel

83 Goederen en diensten aan derden 8301 Verkoop van grond 8302 Verkoop van duurzame goederen 8303 Verkoop van overige goederen 8304 Opbrengst uit grond en water 8305 Huuropbrengst uit overige eigendommen 8306 Diensten voor derden

84 Bijdragen van derden 8401 Bijdragen van overheden 8402 Bijdragen van overigen

86 Interne verrekeningen 8601 Onttrekkingen aan voorzieningen 8603 Geactiveerde lasten

Totaal opbrengsten WBL Bijdrage Waterschappen Totaal Middelen

115

89 26 1

-53

1 1.747

53 1.398

-53 530

1.928

1.958

1.989

2.007

2.026

2.058

31 53 607 1.056 63 47 16 2.019 42 1.976

30 37 495 836

2 -5 220 314 66 66

32 32 715 1.150 66 66

32 32 729 1.166 66 66

32 32 743 1.182 66 66

18 32 758 1.198 66 66

5 32 773 1.215 66 66

5 32 789 1.233 66 66

1.859

-47

1.812

1.841

1.871

1.901

1.933

1.964

1.859

-47

1.812

1.841

1.871

1.901

1.933

1.964

3.390 68.615 72.004

497 428 924

3.944 66.440 70.384

- 83 -

3.886 3.946 4.006 4.055 4.104 4.169 69.042 72.358 70.972 71.964 74.046 73.595 72.929 76.304 74.978 76.019 78.150 77.764

ÂŠ Waterschapsbedrijf Limburg Meerjarenraming 2015-2020-2024; Begroting 2015

5.3

Verdeling van de Begroting 2015 naar de bijdrage van de waterschappen De aan het Waterschapsbedrijf Limburg opgedragen taken worden gefinancierd door de deelnemers aan de gemeenschappelijke regeling (Waterschap Roer en Overmaas, Waterschap Peel en Maasvallei). Vertrekpunt hiervoor vormt de vastgestelde begroting voor het WBL (kostendrager zuiveringsbeheer); zie hiervoor paragraaf 5.1. De door elk afzonderlijk waterschap te betalen bijdrage wordt vervolgens bepaald overeenkomstig de tussen de waterschappen afgesproken verdeelsleutels: ď&#x201A;ˇ het aandeel voor de kostendrager zuiveringsbeheer op basis van het aantal vervuilingeenheden per waterschapsgebied voor ongezuiverde lozingen; Van de aldus bepaalde bijdrage per waterschap wordt door het betreffende all-in waterschap per maand een betaling verricht aan het WBL, ter grootte van de jaarbijdrage gedeeld door 12. e

Omdat de prognose van het aantal vervuilingeenheden pas in de 2 helft van het jaar wordt vastgesteld door de waterschappen, kan op dit moment nog geen (definitieve) berekening worden gemaakt van het aandeel per waterschap. Er wordt derhalve op dit moment volstaan met het aangeven van de ontwikkeling van de kosten van het WBL ĂŠn de bijdrage van de waterschappen op totaalniveau.

- 84 -

Bijlagen MJR 2015-2020 en Begroting 2015: 1.

Rekenuitgangspunten MJR 2015-2020 en Begroting 2015

Staat van immateriële, materiële, financiële vaste activa en onderhanden werk

Staat van vaste schulden

Staat van reserves en voorzieningen

Berekening van het rente-omslagpercentage

Staat van personeelslasten

Kostenverdeelstaat met toelichting

Meerjarenraming 2014 – 2018

Bijlagen Begroting 2015 :

1. Rekenuitgangspunten MJR 2015-2020 en Begroting 2015

Rekenuitgangspunten 2015

Uitgangspunten t.a.v. de Begroting 2015 / de MJR 2015-2019-2024 De algemene ontwikkelingen en uitgangspunten zijn door de drie betrokken organisaties in onderling overleg bepaald en kunnen worden gesplitst in intern en extern bepaalde factoren. 1. De algemene reserve: zie onderstaand overzicht Algemene reserve per 1-1-2014 Nog te bestemmen rekeningresultaat 2013 Bijdrage van waterschappen WPM en WRO Totaal

+ 2.700.000 14.000 + 14.000 + 2.700.000

Voor het jaar 2015 wordt uitgegaan van een geprognosticeerd resultaat van â&#x201A;Ź 0. Dat geldt eveneens voor de volgende jaren in de planperiode..

2. De afschrijvingsmethodiek: voor nieuwe investeringen worden de navolgende afschrijvingstermijnen gehanteerd. Omschrijving

Afschrijvingstermijn

Civielbouwkundige werken

25 jaar

Electro-mechanische werken

15 jaar

Waterstaatkundige werken

30 jaar

Gebouwen (bedrijfsgebouwen en woonruimten)

30 jaar

Automatisering

5 jaar

Inventaris

10 jaar

Immateriele activa

< 5 jaar

Tractiemiddelen

< 10 jaar

Op grond, waarop installaties of gebouwen zijn gesitueerd, wordt niet afgeschreven.

3. Inflatie Voor 2014 en 2015 verwacht het Centraal Planbureau een stijging van de consumentenprijsindex met jaarlijks 1,5% (Centraal Economisch Plan, maart 2014). Gelet op het economisch herstel (met een mogelijk verhogend effect op het inflatiecijfer) dat vanaf 2014 naar verwachting zal doorzetten, gaan we voor 2015 en verder toch uit van een inflatiepercentage van 2%. Het is echter niet zo dat de budgetten automatisch worden verhoogd. Voor investeringen is een uitgavenplafond gedefinieerd van â&#x201A;Ź 22,5 mln., o.a. met inperking van de toekomstige kapitaallasten als doel. 4. Salariskosten De laatste CAO voor waterschapsmedewerkers liep per 31 december 2013 af. Ten tijde van het voorbereiden van onderhavige meerjarenbegroting was nog niets bekend over de inhoud van de nieuwe CAO en tot welke kostenstijging die mogelijk leidt voor het WBL in 2014 e.v.. We houden daarom voorlopig vast aan de gedragslijn die we hebben gevolgd bij het opstellen van de (meerjaren)begroting 2014-2018.

Begroting 2015, Bijlage 1, blad 1

Rekenuitgangspunten 2015

Naast de reguliere verhogingen (o.a. vanwege doorgroei in functieschalen), houden we in 2015 rekening met een indexering van de bruto loonkosten van 2%. Ook voor de navolgende jaren gaan we uit van een jaarlijkse stijging van 2%. Dit ‘opslagpercentage’ is niet alleen bedoeld voor de bekostiging van bruto loonstijgingen, maar ook voor secundaire arbeidsvoorwaarden (bijvoorbeeld groei Individueel Keuze Budget) die op basis van de CAO worden afgesproken. Hiermee wordt de bestaande lijn gecontinueerd. Op het moment dat er een definitief CAO-akkoord is gesloten zullen we dit akkoord als uitgangspunt nemen voor hernieuwde berekeningen van de personeellasten in de begroting. 5.

Rekenrente Rente langlopende leningen Voor 2015 en 2016 nemen we 4% als uitgangspunt voor nieuwe langlopende leningen. Om het meerjarig renterisico te beperken, gaan we voor 2017 en 2018 uit van een percentage van 4,5% en de jaren vanaf 2019 van een percentage van 5%. In de vorige meerjarenraming werd voor de jaren 2017, 2017 en 2018 met 0,5% hogere rentelasten gerekend. Rente kortlopende leningen Voor 2015 gaan wij uit van een rentepercentage voor kortlopende geldleningen (< 1 jaar) van 0,5%. Op de langere termijn verwachten we dat dit percentage zal stijgen tot 1,5%. In de vorige meerjarenraming werd op langere termijn nog 2,5% gerekend.

Onvoorzien In de uitgangspunten met betrekking tot de begroting is opgenomen dat de hoogte van het budget voor onvoorzien – overeenkomstig het voorstel bij de begroting 2013 – bedraagt ca. 0,4% van het begrotingstotaal.

Het Meerjaren-Investerings-Plan Het Masterplan voor de zuiveringstechnische werken van het Waterschapsbedrijf Limburg wordt jaarlijks geëvalueerd en daarna vertaald in een jaarlijks geactualiseerd meerjareninvesteringsprogramma (MIP). Bij deze MJR is het investeringsvolume opnieuw beoordeeld voor de jaren 2015-2024. Daarbij is rekening gehouden met het vastgestelde maximale uitgavenniveau per jaar, welk bij deze begroting/meerjarenraming mede als input geldt voor de berekening van de kapitaallasten. Voor de periode 2014-2024 is in totaal een bedrag van € 246,7 mln. aan effectieve investeringen meegenomen; dit is € 22,4 mln./jaar; zie ook § 4.2.

Samenvattend. Ten aanzien van de rekenkundige uitgangspunten worden de volgende aannames gehanteerd (deze zijn ambtelijk afgestemd met WRO en WPM). 2015

2016

2017

2018

2019

2020

Inflatie (excl. energie)

Salaris + sociale lasten

Rente lang

4,5%

Rente kort

0,5%

0,75%

1,5%

Begroting 2015, Bijlage 1, blad 2

Bijlagen Begroting 2015 :

2. Staat van immateriële, materiële, financiële vaste activa en onderhanden werk

Staat van materiële, immateriële, financiële vaste activa en onderhanden werken 2015

SVA nr.

omschrijving

Financiële vaste activa 0301 Aandelen en deelnemingen 0303 Vaste leningen aan ambtenaren 0304 Vaste leningen aan overheden

Cumulatieven per 31-12-2014 AanschafSubsidies Afschrijving waarde / aflossing

Nieuwbouw derden / Uitgaven

Nieuwbouw derden Subsidies

Geactiveerde lasten

uitgaven OHW naar SVA 2015

subsid. OHW naar SVA 2015

Inhaalafschrijving 2015

Afschrijving / aflossing 2015

Cumulatieven per 31-12-2015 AanschafSubsidies waarde

Afschrijving / aflossing

193.483,18

35.362,56 158.120,62

Immateriële vaste activa 0101 Uitgaven afsluiten geldleningen 0102 Uitgaven onderzoek/ontwikkeling 0103 Subsidies/ bijdragen aan derden 0104 Afkoopsommen aan overheden 0106 Overige immateriële activa

19.876.375,61 5.804.457,01 9.142.583,74

482.968,27

18.555.718,63 5.804.457,01 7.975.368,92

2.348.782,00 2.580.552,86

12.600,00

Materiële vaste activa 0201 Gronden 0202 Vervoermiddelen en werktuigen 0203 Overige bedrijfsmiddelen 0204 Kantoren, centrale werkplaatsen 02071 ZTW: Transportsysteem 02072 ZTW: Zuiveringsinstallaties 02073 ZTW: Slibontwateringsinstallaties 02074 ZTW: Drogers 0210 Overige materiële vaste activa

767.342.624,21 8.905.382,08 1.329.999,32 24.799.012,50 21.123.468,13 248.720.123,77 376.574.460,25 44.521.027,71 41.369.150,45

Immateriële vaste activa ( OHW ) A Onderzoek/ontwikkeling B Subsidies / bijdragen aan derden

2.681,15

Materiële vaste activa ( OHW ) C Gronden D Vervoermiddelen en werktuigen E Overige bedrijfsmiddelen F Kantoren, centrale werkplaatsen G Zuiveringstechnische werken

Boekwaarde 31-12-2014

495.568,27

54.338.579,39 816.375,79

443.763,47 29.690.447,34 20.614.314,27 1.149.039,90 1.624.638,62

825.088,71

374.269,83

684.246,55

233.427,67

2.207.939,84 2.567.952,86

140.842,16

517.144.486,80 -4.235,67 1.196.565,18 15.400.663,48 14.978.717,45 175.023.689,32 248.004.302,81 26.079.063,24 36.465.720,99

195.859.558,02 8.093.241,96 133.434,14 9.398.349,02 5.700.987,21 44.005.987,11 107.955.843,17 17.292.924,57 3.278.790,84

17.932.532,00

22.145.833,09

50.000,00 284.000,00 1.162.960,00 14.700.843,00 1.734.729,00

59.479,36 1.647.929,25 765.030,65 4.694.232,96 11.737.332,09 2.201.109,89 1.040.718,89

2.681,15

19.876.375,61 5.804.457,01 9.142.583,74

482.968,27

18.929.988,46 5.804.457,01 8.208.796,59

2.348.782,00 2.580.552,86

12.600,00

2.348.782,00 2.567.952,86

785.275.156,21 8.905.382,08 1.329.999,32 24.849.012,50 21.407.468,13 249.883.083,77 391.275.303,25 46.255.756,71 41.369.150,45

495.568,27

54.338.579,39 816.375,79

443.763,47 29.690.447,34 20.614.314,27 1.149.039,90 1.624.638,62

539.290.319,89 -4.235,67 1.256.044,54 17.048.592,73 15.743.748,10 179.717.922,28 259.741.634,90 28.280.173,13 37.506.439,88

2.681,15

Boekwaarde 31-12-2015

450.818,88 450.818,88

191.646.256,93 8.093.241,96 73.954,78 7.800.419,77 5.219.956,56 40.474.714,15 110.919.354,08 16.826.543,68 2.238.071,95

2.681,15

20.925.015,96

23.380.993,00

1.812.007,00

-17.932.532,00

28.185.483,96

850.000,00 269.000,00 19.806.015,96

1.600.000,00 15.000,00 21.765.993,00

-50.000,00 -284.000,00 -17.598.532,00

2.400.000,00

1.812.007,00

25.785.483,96

Totaal activa

808.340.180,11

54.834.147,66

535.893.688,61

217.612.343,84

23.380.993,00

1.812.007,00

Totaal SVA Totaal OHW

787.412.483,00 20.927.697,11

54.834.147,66

535.893.688,61

196.684.646,73 20.927.697,11

23.380.993,00

1.812.007,00

17.932.532,00 -17.932.532,00

22.520.102,92

833.533.180,11

54.834.147,66

558.413.791,53

220.285.240,92

22.520.102,92

805.345.015,00 28.188.165,11

54.834.147,66

558.413.791,53

192.097.075,81 28.188.165,11

Begroting 2015, Bijlage 2

Bijlagen Begroting 2015 :

Staat van vaste schulden

Staat van vaste schulden per 31-12-2015 nr.

03/12

Datum en nummer van: a.het bestuursbesluit b.het goedkeuringsbesluit 2. 3. 11.344.505,40 a. 25-5-2000 nr.10020351 19.058.769,08 a. 13-09-2001 nr. 10021553 4.000.000,00 a. nr.10022359 20.000.000,00

04/01

20.000.000,00

3,980

20 L

1-dec

10.000.000,00

33.166,67

398.000,00

394.683,33

29.850,00

1/12

1.000.000,00

9.000.000,00

05/01

15.000.000,00

3,510

20 L

20-jul

8.250.000,00

129.504,38

289.575,01

277.801,88

117.731,25

20/7

750.000,00

7.500.000,00

06/01

15.000.000,00

4,070

20 L

1-nov

9.000.000,00

61.050,00

366.300,00

361.212,50

55.962,50

1-nov

750.000,00

8.250.000,00

06/02

2.268.901,08

6,800

25 L

907.696,54

2.743,26

61.723,36

61.266,27

2.286,16 15-dec

151.244,94

756.451,60

06/03

2.268.901,08

6,970

25 L

1-jan

1.058.941,48

73.808,22

63.266,45

1-jan

151.244,94

907.696,54

06/04

1.588.230,00

4,940

25 L

1-jan

741.295,04

36.619,97

31.390,15

1-jan

105.866,87

635.428,17

07/01

15.000.000,00

4,760

20 L

18-dec

9.750.000,00

16.759,17

464.100,00

462.810,83

750.000,00

9.000.000,00

08/01

1.361.340,65

6,080

25 L

20-okt

726.047,93

8.706,12

44.143,71

43.055,45

7.617,86

20-okt

90.756,01

635.291,92

08/02

9.075.604,32

6,750

25 L

1-dec

4.235.402,88

23.824,14

285.889,69

282.486,43

20.420,87

1-dec

605.025,14

3.630.377,74

08/03

2.268.901,08

6,090

25 L

1-dec

1.058.941,48

5.374,13

64.489,54

63.721,97

4.606,56

1-dec

151.244,94

907.696,54

08/04

1.500.000,00

5,190

25 L

1-dec

700.000,00

3.027,50

36.330,00

35.897,50

2.595,00

1-dec

100.000,00

600.000,00

08/05

2.500.000,00

4,260

20 L

1-dec

1.333.333,24

4.733,33

56.799,99

56.208,33

4.141,67

1-dec

166.666,68

1.166.666,56

08/06

2.268.901,08

6,980

25 L

15-nov

680.670,30

6.070,82

47.510,78

45.487,18

4.047,22 15-nov

226.890,10

453.780,20

08/07

2.268.901,08

7,250

25 L

15-nov

680.670,30

6.305,65

49.348,59

47.246,71

4.203,77 15-nov

226.890,10

453.780,20

08/08

2.268.901,08

6,950

25 L

15-nov

1.210.186,42

10.747,13

84.107,96

82.764,82

9.403,99 15-nov

151.244,94

1.058.941,48

08/09

2.268.901,08

6,760

20 L

15-nov

1.210.186,42

10.453,32

81.808,60

80.502,18

9.146,90 15-nov

151.244,94

1.058.941,48

08/10

2.268.901,08

6,090

25 L

15-nov

1.210.186,42

9.417,27

73.700,36

72.523,42

8.240,33 15-nov

151.244,94

1.058.941,48

08/11

2.268.901,08

6,140

25 L

15-nov

1.210.186,42

9.494,58

74.305,44

73.118,85

8.307,98 15-nov

151.244,94

1.058.941,48

08/12

2.268.901,08

5,860

25 L

15-nov

1.210.186,42

9.061,61

70.916,93

69.784,44

7.929,12 15-nov

151.244,94

1.058.941,48

08/13

1.361.340,65

4,890

25 L

15-nov

408.402,00

2.551,83

19.970,86

19.120,25

1.701,22 15-nov

136.134,00

272.268,00

1. 00/01 01/01 02/01

Oorspronkelijk bedrag van de lening

O S R P of G

Rentepercentage

LoopA= Vervaltijd annuidag in taire rente jaren afl. betaling L= lineaire afl. 6. 7. 8. 20 L 5-jun

4. S

5. 5,830

5,315

20 L

24-sep

4,410

15 L

4,500

Betaalde rente of rentebestanddeel annuiteit

Ten laste van het boekjaar komende rente

31-12-2014 11. 113.537,69

12. 198.415,38

6.670.569,15

95.529,04

13-dec

799.999,89

20 L

22-dec

15-dec

Restant bedrag van de lening per

Nog niet verschenen rente per

Valuta

Regulier

13. 179.492,44

31-12-2015 14. 94.614,74

15. 05/06

16. 567.225,27

354.540,75

340.893,75

81.882,03

01/10

952.938,45

5.717.630,70

1.764,00

35.280,00

34.692,00

1.176,00

13/12

266.666,67

533.333,22

9.000.000,00

10.125,00

405.000,00

403.875,00

9.000,00

22/12

1.000.000,00

8.000.000,00

31-12-2014 9. 3.403.351,40

Bedrag van de in de loop van het dienstjaar opgenomen geldleningen

10.

Nog niet verschenen rente per

Aflossing

15.470,00 18-dec

Vervroegde

17.

Restant bedrag van de lening per

31-12-2015 18. 2.836.126,13

Begroting 2015, Bijlage 3 Blad 1

Staat van vaste schulden per 31-12-2015 nr.

Oorspronkelijk bedrag van de lening

Datum en nummer van: a.het bestuursbesluit b.het goedkeuringsbesluit 3.

O S R P of G

Rentepercentage

5. 3,900

LoopA= Vervaltijd annuidag in taire rente jaren afl. betaling L= lineaire afl. 6. 7. 8. 5 L 24-dec

Restant bedrag van de lening per

31-12-2014 9.

Bedrag van de in de loop van het dienstjaar opgenomen geldleningen

31-12-2014 11.

Betaalde rente of rentebestanddeel annuiteit

Ten laste van het boekjaar komende rente

12.

13.

Nog niet verschenen rente per

Aflossing Valuta

Regulier

Vervroegde

31-12-2015 14.

15.

16.

17.

Restant bedrag van de lening per

31-12-2015 18.

1. 08/14

2. 15.000.000,00

09/1 09/1

15.000.000,00 15.000.000,00

3,890 3,810

20 L 20 L

4-nov 4-nov

11.250.000,00

67.865,63

428.625,01

424.100,63

63.341,25

4-nov

750.000,00

10.500.000,00

10/1 10/2 10/3 10/4 10/5 10/6 10/7 10/8 10/9 10/10 10/11 10/12 10/13 10/14

overrname wls 2.268.901,00 2.268.901,00 5.000.000,00 1.500.000,00 2.500.000,00 2.000.000,00 5.000.000,00 3.000.000,00 2.500.000,00 4.500.000,00 2.000.000,00 3.000.000,00 2.500.000,00 2.500.000,00

5,960 5,970 3,570 4,748 5,110 4,320 4,810 5,150 4,880 4,880 4,380 4,380 4,844 4,844

20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20

L L L L L L L L L L L L L L

1-dec 1-dec 21-dec 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan

1.361.340,60 1.361.340,60 5.000.000,00 1.050.000,00 1.750.000,00 1.600.000,00 4.000.000,00 2.400.000,00 2.250.000,00 4.050.000,00 1.800.000,00 2.700.000,00 2.250.000,00 2.250.000,00

6.761,32 6.772,67 4.958,33 49.715,52 89.176,60 68.928,00 191.865,56 123.256,67 109.495,00 197.091,00 78.621,00 117.931,50 108.687,25 108.687,25

81.135,89 81.272,03 178.500,00 49.854,00 89.425,00 69.120,00 192.400,00 123.600,00 109.800,00 197.640,00 78.840,00 118.260,00 108.990,00 108.990,00

80.009,01 80.143,26 173.541,67 42.751,78 76.685,49 60.504,00 168.416,81 108.192,92 97.633,89 175.741,00 70.104,33 105.156,50 96.913,64 96.913,64

5.634,44 5.643,89

1-dec 1-dec 21-dec 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan 2-jan

226.890,10 226.890,10 5.000.000,00 150.000,00 250.000,00 200.000,00 500.000,00 300.000,00 250.000,00 450.000,00 200.000,00 300.000,00 250.000,00 250.000,00

1.134.450,50 1.134.450,50

10/15 11/1 12/1 13/1

26.000.000,00 18.000.000,00 23.000.000,00 10.000.000,00

3,040 3,080 2,770 2,875

10 20 20 20

L L L L

6-dec 1-dec 3-dec 16-dec

15.600.000,00 15.300.000,00 20.700.000,00 9.500.000,00

32.933,33 39.270,00 44.597,00 11.380,21

474.240,00 471.240,00 573.390,00 273.125,00

468.751,11 468.930,00 570.912,39 272.526,04

27.444,44 6-dec 36.960,00 1-dec 42.119,39 3-dec 10.781,25 16-dec

2.600.000,00 900.000,00 1.150.000,00 500.000,00

13.000.000,00 14.400.000,00 19.550.000,00 9.000.000,00

14/1

20.000.000,00

4,000

20 L

1-nov

20.000.000,00

133.333,33

800.000,00

793.333,33

1.000.000,00

19.000.000,00

24.358.799,01

177.270.135,92

TOTAAL

342.016.602,90

renteherziening

201.628.934,93

10.

Nog niet verschenen rente per

42.613,30 76.437,08 60.312,00 167.882,36 107.849,58 97.328,89 175.192,00 69.885,33 104.828,00 96.610,89 96.610,89

126.666,67

2.275.702,00 8.281.132,07 8.014.563,57 2.009.133,42

1-nov

900.000,00 1.500.000,00 1.400.000,00 3.500.000,00 2.100.000,00 2.000.000,00 3.600.000,00 1.600.000,00 2.400.000,00 2.000.000,00 2.000.000,00

Begroting 2015, Bijlage 3 Blad 2

Bijlagen Begroting 2015 :

Staat van reserves en voorzieningen

Omschrijving

Stand begin

(+)

( -/- )

Stand einde

Berekende rente die niet

Stand begin

(+)

( -/- )

van het jaar

Interne

Overige

Externe

Interne

Externe

van het jaar

aan de reserve wordt

van het jaar

Interne

Overige

Externe

Interne

2014

rente

toegevoegd

2015

rente

2014

Bedrag

050101

Stand einde

2015

Rek.nr.

Berekende rente die niet aan de reserve wordt toegevoegd

Bedrag

Rek.nr.

Bedrijfsreserve Algemene reserve

( -/- )

Externe van het jaar

2.700.000

80.000 810202

2.700.000

80.000

2.700.000

80.000

2.700.000

80.000

810202

Bestemmingsreserves: nog te bestemmen exploitatiesaldo

Totaal eigen vermogen

-14.000

2.700.000

D. Voorzieningen: 050410

voorziening reorganisatie

050414

voorziening mobiliteit

050415

frictie-voorziening LAB

Totaal voorzieningen

Totaal eigen vermogen / voorzieningen

394.463

64.512

240.000

218.975

394.463

64.512

240.000

218.975

3.094.463

64.512

240.000

2.918.975

810202

80.000

218.975

64.512

174.000

109.487

218.975

64.512

174.000

109.487

2.918.975

64.512

174.000

2.809.487

810202

80.000

Begroting 2015, Bijlage 4

Bijlagen Begroting 2015 :

Berekening van het rente-omslagpercentage

Berekening rente-omslagpercentage

Berekening van het rente-omslagpercentage Boekwaarde 1-1-2015 van de investeringen -Staat van activa -Staat van onderhanden werken Boekwaarde 31-12-2015 van de investeringen -Staat van activa -Staat van onderhanden werken Totaal Gemiddelde boekwaarde :

Totaal rentelasten -Externe rentelasten -Interne rentelasten -Afschrijving op boeterente -Diensten van het bankwezen -Geactiveerde bouwrente

2015 196.685 20.928

192.097 28.188 437.898 218.949

8.202

-350

Toe te rekenen rentelasten

7.852

Rente-omslagpercentage :

3,59%

Begroting 2015, Bijlage 5

Bijlagen Begroting 2015 :

Staat van personeelslasten

Begroting 2015

aantal formatieplaatsen 42 4201 420101 420103 420105 420106 420107 420108 420109 420110 420111 4202 420201 420202 4203 420301 420302 4204 420401 420402 420403 420404 420405 420410 420411 420412 420413 420420 420421 420422 420423 420499 4205 420501 420502 420504 420510 4206 420601 420602

Personeelslasten Salaris huidig person./bestuur salarissen huidig personeel overwerkvergoeding regeling pc/fiets diverse toelagen (maandbasis) toelage jubilea/bijz.omst.heid gratificaties personeel levensloopregeling vergoeding woon- werkverkeer verplaatsingskosten Sociale premies sociale premies huidig person. sociale premies huidig bestuur Rechtstreekse uitkeringen huidig personeel en bestuur werkgeversaandeel ziektekosten uitkering bij overlijden Overige personeelslasten kosten voorziening vacatures vorming, training en opleiding attenties bij ziekte, jubilea seminars symposia themamiddag kosten ondernemingsraad bijdrage aan personeelsverenig kosten uitvoering kinderopvang bijdrage aan PAUW vergoeding telefoonkosten vergoeding kosten EHBO/BZB exploitatiekosten kantine kosten geneeskundige dienst overige personeelslasten Personeel van derden uitzendkrachten uitz.kracht vervang.langd.ziek Personeel andere Overheid onverdeeld indirect Uitkeringen voormalig personeel en bestuurders uitkering, pensioen, wachtgeld div.toelagen voormalig person.

Bouwen & renoveren

23,00

17,00

Operations Onderhoud 33,10

44,70

2.037.352 1.527.030 1.458.340 3.446

1.458.001 997.227 928.628 10.404

2.570.705 1.812.673 1.559.512 70.467

3.152.603 2.380.393 2.134.107 76.341

16.169

24.473

134.534

105.420

7.635

5.452

11.184

12.550

41.440

28.270

36.976

51.975

302.565 302.565

192.250 192.250

324.799 324.799

89.320 89.320

57.419 57.419

2.206

HRM

FP&C

Directie

14,00

14,39

1,00

1.685.694 1.595.192 793.632 1.095.698 720.078 1.054.914 1.530 3.480

224.579 135.771 131.876

Bestuur

44.156

Bovenformatief

Totaal WBL

3,00

150,19

171.905 133.979 133.799

12.940.187 8.876.403 8.121.254 165.668

12.240 39.180 5.205

12.309 4.741

1.356

20.254

2.539

180

443.258 443.258

10.299 5.100 149.443 149.443

214.905 214.905

25.452 25.452

27.557 27.557

191.933 5.100 1.680.229 1.680.229

113.501 113.501

153.377 153.377

48.410 48.410

55.665 55.665

3.972 3.972

10.369 10.369

532.033 532.033

2.206

10.917

13.719

4.014

59.384

2.206

5.396

588.129 1.020 289.345 84.176 5.100

4.014

305.145 39.180 48.123

680.575 1.020 289.345 85.258 24.375 16.896 15.401 13.971

1.082 3.247 16.896 15.401 13.971 8.446

116.231 55.031

208.899

61.200

208.899

517 8.194

8.323

308.815 308.815

161.856 161.856

2.448 160.140 40.800 5.100 1.020 1.020

105.060 105.060

224.910 26.010

8.446 517 18.965 160.140 40.800 5.441 1.021.731 552.732

198.900

468.999

341

44.156 44.156

149.216 149.216

Begroting 2015, Bijlage 6

Bijlagen Begroting 2015 :

Kostenverdeelstaat met toelichting

Kostenvderdeelstaat 2015

Bestuursbegroting 2015

Begroting 2015

Verdeling kapitaal-

TOTAAL Begroting

Verdeling indirecte

Begroting 2015

Kosten

Baten

excl. kap.lst

lasten

2015

kosten

DIRECT

Toerekening overhead

Toerekening kosten

Begroting NETTO

Begroting BRUTO

desintegratie

TOTAAL

2015

Planvorming

81.737

89.935

171.672

71.549

243.221

Eigen plannen

81.737

89.935

171.672

71.549

243.221

Bouw en exploitatie zuiv.techn.werken

21 22 23

Getransporteerd afvalwater Gezuiverd afvalwater Verwerkt slib

54.193.000

1.279.590

52.913.410

7.964.387

60.877.797

7.013.179

67.890.976

69.170.566

11.370.061 30.049.064 12.773.875

528.910 436.680 314.000

10.841.151 29.612.384 12.459.875

430.953 4.664.159 2.869.275

11.272.104 34.276.543 15.329.150

1.790.530 3.487.337 1.735.312

13.062.634 37.763.880 17.064.462

13.591.544 38.200.560 17.378.462

Beheersing van lozingen

56.161

46.807

102.968

41 42 43

WVO-vergunningen en meldingen Handhaving WVO Rioleringsplannen en subsidies lozingen

23.400

19.503

42.903

32.761

27.304

60.065

Heffing en invordering

51 52

Belastingheffing Invordering

Bestuur en externe communicatie

249.031

80.000

169.031

250.482

419.513

98.459

517.972

597.972

61 62

Bestuur Externe communicatie

249.031

80.000

169.031

250.482

419.513

98.459

517.972

597.972

Dekkingsmiddelen

287.316

69.042.453

-68.755.137

287.316

287.316 -69.042.453

287.316

69.042.453

287.316 -69.042.453

350.000

1.812.007

-1.462.007

1.462.007

1.812.007

350.000

1.812.007

-1.462.007

1.462.007

1.812.007

17.052.966

-9.822.972

8101 8103 8104

onvoorzien bijdrage waterschappen kosten LAB - waterschappen

Geactiveerde lasten 7101

Geactiveerde lasten bouwprojecten

Toe te rekenen kosten Door baten gecompenseerde kosten van ondersteunende beheerproducten

Totaal Waterschapsbedrijf

287.316

17.052.966

7.229.994

-7.229.994

714.524

72.928.574

Begroting 2015, Bijlage 7

Kostenvderdeelstaat 2015

Bestuursbegroting 2015

Bruto Kosten

Overige Baten

Netto Kosten

Zuiveringsbeheer

2015

1.575.000

Watersysteembeheer

Planvorming

243.221

Eigen plannen

243.221

Bouw en exploitatie zuiv.techn.werken

21 22 23

Getransporteerd afvalwater Gezuiverd afvalwater Verwerkt slib

Beheersing van lozingen

41 42 43

WVO-vergunningen en meldingen Handhaving WVO Rioleringsplannen en subsidies lozingen

Heffing en invordering

51 52

Belastingheffing Invordering

69.170.566

1.279.590

67.890.976

13.591.544 38.200.560 17.378.462

528.910 436.680 314.000

13.062.634 37.763.880 17.064.462

102.968

42.903

60.065

Bestuur en externe communicatie

597.972

80.000

517.972

61 62

Bestuur Externe communicatie

597.972

80.000

517.972

Dekkingsmiddelen

287.316

69.042.453

8101 8103 8104

onvoorzien bijdrage waterschappen kosten LAB - waterschappen

Geactiveerde lasten 7101

Geactiveerde lasten bouwprojecten

1.812.007

714.524

72.928.574

3.886.121

Toe te rekenen kosten Door baten gecompenseerde kosten van ondersteunende beheerproducten

Totaal Waterschapsbedrijf

Begroting 2015, Bijlage 7

TOELICHTING op de KOSTENVERDEELSTAAT van de BEGROTING 2015

Algemeen

De kostentoerekening gaat overeenkomstig de verslagleggingvoorschriften in op de principes die worden gehanteerd bij de toerekening van de (netto) kosten aan de kostendragers. Zie hiertoe paragraaf 2.3.4. Een kostendrager is in dit verband de reglementaire taak volgens de Waterschapswet. Bij het Waterschapsbedrijf (WBL) worden in het kader van de aan haar opgedragen uitvoeringsactiviteiten, de volgende taken geraakt: zuiveringsbeheer en watersysteembeheer. De kostenverdeelstaat geeft weer op welke wijze uitvoering is gegeven aan de gehanteerde principes. Om de onderlinge vergelijkbaarheid van de kosten/ opbrengsten van de diverse waterschappen mogelijk te maken, onderscheiden de voorschriften landelijk uniforme beleidsvelden en beleidsproducten binnen elke reglementaire taak. Het WBL richt zich naar deze landelijke opzet. De begroting en de jaarrekening worden conform het landelijk uniforme BBP-model opgesteld, waarbij naast beleidsvelden/ beleidsproducten ook uniforme beheerproducten worden onderscheiden. Op organisatieniveau kan ten behoeve van de bewaking van begrotingsbudgetten een extra dimensie worden toegevoegd (werkplanproducten), om kosten/ baten te kunnen indelen naar de (kern)taken van een organisatieonderdeel. Werkplanproducten zijn in feite een onderverdeling van de beheerproducten, waarbij 1 werkplanproduct slechts 1 keer voorkomt op WBL-niveau en elk werkplanproduct een relatie heeft naar slechts één beleids- / beheerproduct (en dus ook slechts naar 1 beleidsveld).

Kostenverdeelstaat voor de kosten en de baten

De kostenverdeelstaat is ingedeeld naar de relevante beleidsvelden en beleidsproducten. Deze staat start met twee kolommen van kostentotalen resp. batentotalen ontleend aan de eerste vastlegging (naar kostenplaatsen/ werkplanproducten/ kostensoorten) van kosten resp. baten waarbij de kapitaallasten als volgt zijn toegerekend: •

de afschrijvingskosten zijn toegerekend op basis van de uitsplitsing van de staat van activa naar investeringsobjecten;

•

de rentekosten worden onderscheiden in bouwrente, rente onderhanden werken en overige rentekosten. De bouwrente wordt toegerekend aan het beleidsveld geactiveerde lasten. De rente op onderhanden werken wordt specifiek toegerekend aan deze investeringsprojecten. De overige rentekosten worden toegerekend op basis van de gemiddelde boekwaarde van de investeringsobjecten zoals deze zijn opgenomen in de staat van activa

In de derde kolom is het saldo van kosten en baten gepresenteerd. In de opvolgende kolommen vinden achtereenvolgens de onderstaande toerekeningen plaats:

Verdeling van de indirecte kosten: De “indirecte kosten” houden verband met de kosten gemaakt voor de inzet van personele capaciteit. Deze kosten kunnen niet rechtstreeks aan één bepaald product worden toegerekend omdat de kostentoedeling afhankelijk is van de tijdsbesteding door het personeel.

Begroting 2015, Bijlage 7 blad 1

•

van de Directie worden deze kosten toegerekend aan het Wpp ‘Algemeen Management’.

•

van de unithoofden worden deze kosten òf toegerekend aan de directe producten van het betreffende unithoofd naar rato van de voor deze producten geplande uren òf doorbelast aan de andere tot de unit behorende kostenplaatsen;

•

van de overige kostenplaatsen worden deze kosten toegerekend aan de directe producten van de betreffende kostenplaats naar rato van de voor deze producten geplande uren.

Verdeling van de overhead-kosten (= het totaal van de ondersteunende beheerproducten) De toe te rekenen overhead-kosten bestaan uit het saldo van de kosten en baten zoals die op dit moment van de kostenverdeelstaat zijn verzameld op de ondersteunende beheerproducten. De ondersteunende beheerproducten en de gehanteerde verdeelsleutel, zijn onderstaand weergegeven. Ondersteunend beheerproduct

Verdeelsleutel

Centrale huisvestingskosten

aantal toegewezen netto m²

Automatiseringskosten / informatiebeleid

de kosten worden verdeeld over de betreffende units naar rato van het aantal werkplekken

Centraal management (= leidinggeven door Evenredig aan de betreffende units directie, plv.directeur (P&C)) Geografische informatie (ZVB)

beheer van het tekeningenbestand en uitvoeren van tekenwerk: de kosten worden toegerekend aan de specifieke producten van de afnemende kostenplaatsen (bouwzaken, optimalisatie afvalwatersysteem) op basis van het gebruik van het archief.

Bemonstering en analysering laboratorium

de kosten worden toegerekend aan de afnemende interne units op basis van het contractueel aantal af te nemen laboratoriumpunten.

Bedrijfs Interne MilieuZorg (BIMZ)

wordt binnen de betreffende unit toegerekend aan de producten van die unit.

Catering en interne faciliteiten

Naar rato van de op primaire beheerproducten geplande uren van het kantoorpersoneel (excl. uren ondersteunende beheerproducten)

Organisatiebeleid / -beheer, personeelsbeleid / -beheer, interne voorlichting, algemeen bestuurlijke en juridische ondersteuning Meerjarenraming/ begroting/ comptabiliteit,

Naar rato van de op primaire beheerproducten geplande uren van al het personeel (excl. uren ondersteunende beheerproducten) Naar rato van het aandeel van de primaire beheerpro-

financiële ondersteuning en managements- ducten in de directe kosten (dus vóór toerekening van rapportages. de indirecte kosten maar incl. de kapitaallasten).

Begroting 2015, Bijlage 7 blad 2

Bijlagen Begroting 2015 :

Meerjarenraming 2014 - 2018

Kosten, Baten en Netto kosten volgens de MJR 2014-2018 TOTAAL WBL

Rekening 2012

Begroot 2013

Begroot 2014

mutatie

2015

Meerjarenraming 2016 2017

2018

(bedragen x â&#x201A;Ź 1.000) LASTEN Rentelasten

9.053

8.835

-185

8.650

9.194

9.219

9.071

9.393

Afschrijving

22.474

21.768

897

22.665

24.955

23.448

23.272

22.105

Totaal kapitaallasten

31.527

30.603

712

31.315

34.149

32.667

32.343

31.498

Salarissen

7.636

8.242

567

8.809

8.966

9.141

9.366

9.624

Sociale lasten

1.865

2.007

213

2.220

2.260

2.307

2.356

2.422

Overige personeelslasten

635

657

670

684

696

711

Personeel van derden

360

396

-25

371

378

331

337

347

Voormalig personeel en bestuur Totaal personeelslasten Duurzame gebruiksgoederen

125

174

177

181

186

189

194

10.621

11.454

780

12.234

12.455

12.649

12.944

13.298

318

312

319

326

333

339

346

Overige gebruiks- en verbruiksgoederen

2.648

2.891

354

3.245

3.536

4.602

4.701

4.802

Energie

7.898

8.074

-213

7.861

7.833

7.803

8.026

7.400

Huren en rechten

150

110

127

128

131

133

134

Verzekeringen

106

132

-5

127

129

132

134

136

Belastingen

510

735

752

766

782

798

813

Onderhoud door derden

8.275

8.706

238

8.944

8.688

9.193

9.468

9.310

Overige diensten door derden

9.105

6.515

6.567

6.621

6.826

6.926

8.097

Totaal goederen en diensten van derden

29.010

27.475

467

27.942

28.027

29.802

30.525

31.038

129

147

152

156

159

162

165

129

147

152

156

159

162

165

Bijdrage aan bedrijven Bijdragen aan overheden en overige Totaal bijdragen aan derden Toevoegingen aan voorzieningen Onvoorzien Totaal toevoegingen aan voorzieningen TOTAAL LASTEN

282

287

289

292

360

362

368

372

376

378

71.364

70.039

1.966

72.005

75.155

75.649

76.350

76.377

436

BATEN FinanciĂŤle baten Personeelsbaten Goederen en diensten aan derden Bijdrage van derden

1.618

1.640

-242

1.398

1.380

1.395

1.419

1.430

1.258

1.479

1.509

1.462

1.491

1.521

1.551

396

350

TOTAAL BATEN

3.715

3.599

-209

3.390

3.326

3.371

3.426

3.468

NETTO KOSTEN

67.649

66.440

2.175

68.615

71.829

72.278

72.924

72.909

- netto kapitaallasten

31.012

30.253

632

30.885

33.719

32.237

31.913

31.068

- netto bedrijfsvoeringskosten

36.637

36.187

1.543

37.730

38.110

40.041

41.011

41.841

BIJDRAGE WATERSCHAPPEN

72.510

66.440

2.175

68.615

71.829

72.278

72.924

72.909

4.861

136,9

150,3

-0,3

150,0

148,3

148,2

147,2

146,9

Geactiveerde personele lasten Geactiveerde lasten: bouwrente Onttrekking aan voorziening

RESULTAAT

PERSONEEL Aantal formatieplaatsen (fte's)

Begrotintg 2015, Bijlage 8