Verena Gerlach
Textur Tekstura
Rotunda Rotunda
Schwabacher Szwabacha
Fraktur Fraktura
teksty protestanckie, pisane w języku niemieckim, drukowane były w Niemczech wyłącznie frakturą i szwabachą (Fraktur, Schwabacher), to teksty katolickie, składane po łacinie, drukowano teksturą (Textur). W xvi wieku to ona dominowała. Cesarz Maxmilian I zalecił frakturę (Fraktur) do druku publikacji poświęconych sztuce i literaturze. Różne ruchy religijne stosowały ją w drukach propagandowych, takich jak pamflety i ulotki. Fraktura miała jeszcze jedną zaletę: produkując czcionkę, można było bez trudu wyciąć ją w drukarskich klockach drewnianych. Poza tym oprócz fraktury i szwabachy (• il. 3) istniało mnóstwo innych krojów pism, łączących cechy stylistyczne Gotyku (Gothic) i Antykwy (Antiqua). Od xvi do xx wieku, równolegle, rozwijały się dwa systemy pisma: jeden faworyzował frakturę / szwabachę (Fraktur/ Schwabacher), a drugi rozwijał pisma gotyckie (Gothic). W czasie wojny francusko-pruskiej (1870–71), kryzys narodowy wpłynął na ożywione zastosowanie fraktury (Fraktur). Niemcy dostrzegli w tym kroju siłę ducha narodowego. To samo powtórzyło się wkrótce, przed I Wojną Światową w 1914 r. Na początku xx wieku rozpętała się dyskusja polityczna: czy fraktura (Fraktur) powinna zastąpić antykwę (Antiqua). Zniechęcając do używania antykwy, określano ją jako staromodną (Old Type). Mimo to, firmy i instytucje myślące szerzej (jak agencje turystyczne), świadome problemów jakie obcokrajowcom nastręcza czytanie fraktury (Fraktur), starały się nadal wspierać stosowanie antykwy (Antiqua). Ta grupa przeciwników fraktury była popierana przez wpływowych projektantów, takich jak Jan Tschichold (1902–1974). Z drugiej jednak strony inni typografowie, jak Rudolph Koch (1876– 1934) i jego szkoła z Offenbach (Offenbacher Schule), lansowali nadal frakturę (Fraktur), ogłaszając ją pismem o wiele bardziej „ludzkim” i nie tak chłodnym jak antykwa (Antiqua). Koch był radykalnym 29