WOUDRICHEM • ACHTERGRONDINFORMATIE OVER DE FESTIVITEITEN VAN 13 AUGUSTUS TOT EN MET 29 AUGUSTUS 2010
foto: Corjen Koppe
WOEREKUM: VAN SAIL TOT VISSERIJDAGEN Het vestingstadje Woudrichem (Woerekum) bereidt zich voor op een groots evenement. Een evenement dat zich grotendeels op en rond de rivier en de aan Woerekum toebehorende visrechten afspeelt. Zo zullen zalmschouwen en andere historische schepen zich in Woerekum verzamelen voor een gezamenlijke tocht vanuit Zuid-Nederland naar Sail Amsterdam. Op en rond 13 augustus zullen deze schepen en scheepjes zich verzamelen in de Historische Stadshaven. Aanleiding om alle handen in een te slaan om, vanaf dit moment tot en met de visserijdagen twee weken later, Woerekum bol te laten staan van allerlei activiteiten. Daarvoor is onder meer samenwerking gezocht met en binnen een nieuw opgericht platform. Binnen het Platform Visserij- en Historische Belangen Woerkum hebben zich zes stichtingen verenigd: Coöperatieve Visserijvereniging Woudrichem “De Hoop” u.a, Stichting Visserij- en Cultuurhistorisch Museum, Stichting Historische Stadshaven, Stichting De Oude Vissershaven, Stichting Boven ’t Gat en de Vereniging tot Behoud van de Zalmschouw. Al deze stichtingen/verenigingen hebben wat van doen met de rivier, de visserij en de rijke historie van Woerekum. Gedurende de twee weken die lopen vanaf het verzamelen voor Sail Amsterdam (13 augustus 2010) tot en met de visserijdagen (van 26 t/m 29 augustus 2010) zullen er veel activiteiten te beleven zijn in Woerekum. Optredens van visserskoren, verhalen en vertellingen over vroeger, rondleidingen door Woerekum,
bijzonder exposities over de historie van Woerekum en de riviervisserij zullen de bezoekers mee terug nemen in de tijden van weleer. Voor de deelnemers aan de “zalmtrek” (de aanlooproute vanuit Zuid-Nederland naar Sail Amsterdam) staan bijzondere activiteiten op stapel. De schippers en bemanning krijgen een rondleiding aangeboden. De rondleiding loopt vanaf de historische haven, naar de toren waar beklimming mogelijk is, naar het visserijmuseum alwaar tijdens een bezoekje de kennis over de riviervisserij opgehaald kan worden, vervolgens naar de molen Nooitgedagt waar nog steeds koren gemaald wordt en lekkere meelsoorten e.d. ingekocht kunnen worden en tenslotte naar “Boven ’t Gat” waar de historie van de riviervisserij levend wordt gehouden, waar netten geboet worden en te drogen hangen en waar de zalmschouwen in de winter aan land gehaald worden voor het nodige onderhoud. Ook wordt er gewerkt aan een speciale maaltijd. Aan het programma rond deze verzameling en afvaart naar Sail wordt nog druk gesleuteld maar het loont alle moeite om op 13 en 14 augustus het spektakel van de bruine vloot te ervaren. Iedere stichting heeft wel wat bij te dragen. Ook het vissen op de rivier zal met visdemonstraties tijdens de visserijdagen verhalen over hoe het eens geweest is. Sappige verhalen door oud-vissers of meesterlijke vertellers nemen u mee terug in de tijd zoals toen de vissers nog met de kreet “zalm vernomen” de rivier op trokken om dat heerlijke visje te verschalken. Dat kan de tegenwoordige bezoeker van Woudrichem natuurlijk nog steeds in de vele restaurants die Woudrichem rijk is.
Eerste Waterrand Concert De gemeente Woudrichem nodigt u van harte uit voor het Waterrand Concert op vrijdag 13 augustus Vanaf de vestingwallen rond de historische haven van Woudrichem kunt u vanaf 20.00 uur gratis genieten van muziek in een historische setting.
Het land van Heusden en Altena is rijk aan verschillende vormen van amateurkunst en met name harmonie en fanfarecorpsen. Allen met eigen kwaliteiten, vele leden, vaste aanhang en bijzonder repetoire. Met dit eerste waterrandconcert willen we de toon zetten voor een muzikale culturele toekomst in het Land van Altena. Het groot orkest van het Andels fanfarecorps staat bekend om haar unieke klank en vernieuwend repertoire. Het orkest geniet landelijke bekendheid en boekt vele successen op gerenomeerde concoursen.
Het eerste Waterrand Concert is een bijzondere manier om gebruik te maken van het schitterende decor van de historische haven, en dient tevens om de band tussen Woudrichem en de waterrand te bekrachtigen. Dit concert is mede mogelijk gemaakt door Stichting Historische Haven, Cultuurfonds Bank Nederlandse Gemeente, Woonlinie en Platform Land van Heusden en Altena.
VERTELLERSGILDE VROUWE JACOBa zegt het voort W E E R B E R I C H T Het vertellersgilde Vrouwe Jacoba vertelt verhalen over Woudrichem, niet specifiek in het dialect. Het zijn verhalen die betrekking hebben op de geschiedenis van Woudrichem, met als onderwerpen bijvoorbeeld de visserij, Jacoba van Beieren of de monumenten. Het Gilde bestaat voor een groot gedeelte uit dezelfde personen als die van Het Genootschap der Woerkumse Taol, maar een duidelijk onderscheid tussen de beide groepen is dat Het Genootschap alles in het Woerkums dialect vertelt en het Gilde Standaard Nederlands als taal gebruikt. Vestingstad Woudrichem was ooit een toevluchtsoord voor de gravin van Zeeland, Holland en Henegouwen; Jacoba van Beieren (1401-1436). Ze vocht tegen ridders,
werd gevangen genomen, ontsnapte en voerde opnieuw haar strijdlustige leger aan. Jacoba’s ouders regelden rond haar vierde jaar een verloving met de tweede zoon van de koning van Frankrijk, Jan van Touraine, die nauwelijks zeven jaar oud was. Vier keer trouwde Jacoba, maar nooit met de liefde van haar leven, Willem van Arkel.
Wat elke zomer is gebleken, is dat het warm was met de winter vergeleken. Er wordt voor de tweede helft van augustus dan ook een gemiddelde temperatuur voorspeld van 22 graden Celcius. Niet voor niets gelden al eeuwenlang de volgende weerspreuken: • Geeft augustus niet veel regen, maar wel veel zonneschijn, dan krijgen we zeker goede wijn. • Als augustus zonder regen henen gaat, zal men zien dat de koe mager voor de kribbe staat. • Augustus eerste week heet en laf, ziet men veel winterse sneeuw, wacht maar af. • Noordenwind in augustus opgestaan, brengt standvastig weder aan.
Jacoba kende een bewogen leven, dat zich voor een deel afspeelde in Woudrichem. Hoewel er inmiddels eeuwen zijn verstreken, is in de vestingstad nog altijd de middeleeuwse sfeer terug te vinden. Verschillende vijftiende en zestiende eeuwse panden hebben hun aanzien niet verloren en ook de stadswallen met hun ravelijnen, bastions en steunberen zijn geheel bewaard gebleven.
Klampt gij uzelve niet teveel vast aan bovengenoemde wijsheden. Het allerbest kunt gij te rade gaan bij ene Woudrichemse visserman die u het weer tot in de verre toekomst kan voorspellen, gelijk een barometer.
BIBLIOTHEKEN ALTENA Iedereen kent de bieb. Maar kent iedereen De Nieuwe Bieb? Het wordt tijd om De Nieuwe Bieb te (her) ontdekken!
VVV ALTENA BIESBOSCH INFORMATIE & SOUVENIRS
HET ANDELS FANFARE CORPS
De gemeentelijke bibliotheek staat in Giessen: 6 dagen per week open, digitaal 7 dagen en dat 24 uur per dag! Met haar nieuwe inrichting is de Giessense bibliotheek een prachtige ontmoetingsplek met een grote leestafel en gratis koffie/thee. De bibliotheek staat niet enkel meer voor boeken alleen. Vandaag de dag worden DVD’s, muziek, luisterboeken, e-readers, (gratis) internet, lezingen en workshops aangeboden. Om dat te laten zien is de campagne (her) ontdek de bieb gestart. De bibliotheek inspireert. Voor uw persoonlijke ontwikkeling gaat u naar de bibliotheek. Laat u inspireren door de vele materialen op allerlei gebied: erfgoed uit eigen streek, verre landen, filosofie, huis & tuin, etc. De bibliotheek: voor uw gemak. U kunt vanuit uw luie stoel titels aanvragen en uw materialen verlengen. Vindt u niet wat u zoekt? De bibliotheek is uw gids en toegangspoort. Met uw pas heeft u toegang tot praktisch alle bibliotheken in Nederland, inclusief universiteitsbibliotheken. U vraagt... wij leveren. Er kan méér met uw bibliotheekpas. Uw pas is óók een kortingspas voor veel culturele, recreatieve en sportieve evenementen. Bij veel musea en tentoonstellingen geldt een lagere toegangsprijs op vertoon van uw pas (ook bij servicebioscoop Hollywoud). En voor de sportievelingen: op enkele plaatsen in Brabant krijgt u korting
bij het (subtropisch) zwemmen en skiën. Kijk op www. denieuwebieb.nl. U kunt ook gratis gastlener worden in heel veel Brabantse en Gelderse bibliotheken, bijvoorbeeld in de plaats waar u werkt, winkelt of studeert. U schrijft zich in als gastlener, kiest uw materialen en levert ze bij Bibliotheek Altena weer in. Gemakkelijk toch? Bibliotheken Altena/Giessen Jagerspad 30, 4284 GM Giessen T 0183-441602 E giessen@bibliotheekaltena.nl I www.bibliotheekaltena.nl Openingstijden: di/woe/do 14.00-17.00 uur ma/vrij 14.00-20.00 uur za 09.30-12.00 uur
Verhalen, Verzinsels & Vertellingen Het bruist in de oude vestingstad. Woudrichem staat maar liefst twee weken lang in het teken van Verhalen, Verzinsels & Vertellingen. Een stad als deze herbergt veel verhalen. Of ze alle gestoeld zijn op waargebeurde overleveringen zullen we helaas nooit kunnen achterhalen. Wat wel zeker is, is dat het garant staat voor leeringh, vertier ende vermaeck. VVV Altena Biesbosch heet u, onze waarde gast, van harte welkom tijdens deze festiviteiten die gij aangeboden krijgt door een ieder die de vestingstad een warm hart toedraagt. De zalmschouwen, die op 14 augustus rond 12.00 uur. vertrekken vanuit Woudrichem naar de Sail in Amsterdam, zullen de start van het festival aankondigen en er wordt afgesloten met het weekend waarin de alom bekende Visserijdagen zich binnen de stadwallen afspelen. Deze Stadscourant brengt u, naast een uitgebreide agenda, vele achtergrondverhalen en zal u feiloos door de twee festivalweken weten te loodsen. VVV Altena Biesbosch wenst u en de uwen een onvergetelijk verblijf in onze historische vestingstad.
Het Andels Fanfare Corps zag het muzikale levenslicht op 23 april 1893 en bestaat uit twee orkesten en een straatband. De leden delen een passie voor muziek en staan onder leiding van Danny Oosterman. Sinds 1994 komt het orkest uit in de Concertafdeling en zijn er successen geboekt op concoursen, waaronder een derde plaats op het Wereld Muziek Concours in Kerkrade in 1997. In 2009 is het orkest op concours geweest in Enschede en heeft daar 94 punten behaald, het hoogste van dat jaar in de Concertafdeling voor
fanfares. Het groot orkest staat bekend om zijn unieke klank en het spelen van vernieuwend repertoire. Het experiment wordt daarbij niet geschuwd. Het orkest werkt regelmatig mee aan uitwisselingen en concertseries, zoals Verrassende Ontmoetingen in de concertzaal in Tilburg. Daarnaast wordt er door het orkest regelmatig medewerking verleend aan de examens van conservatoriumstudenten. Terugkerende concerten en evenementen zijn het Streekfestival, de Kerstnachtdienst in Heusden, het Nieuwjaarsconcert op 1 januari, de Aelse Dag en het Pinksterconcert.
GENOOTSCHAP DER WOERKUMSE TAOL g
h
In september 2007 werd Het Genootschap der Woerkumse Taol opgericht. Aanleiding was het grote succes van het Grôôt Dictee der Woerkumse Taol, een dictee dat landelijke bekendheid kreeg door radio en televisie en in de loop der jaren veel navolgers zag, maar nooit werd geëvenaard. Het doel van Het Genootschap is het onder de aandacht brengen en bewaren van de Woerkumse Taol en in de afgelopen jaren heeft men dat ook in praktijk gebracht. Jaarlijks zorgt Het Genootschap voor de tekst van het Woerkums Dictee.
wijze in De Teerkamer gepresenteerd.
In samenwerking met uitgeverij De Kazerne zijn er fraaie werken verschenen van Lizzy van Pelt en Arie Metz en ook het boek “Zâkke Peer of ik snai ’t touw deur” is een bekende uitgave van het Genootschap. In 2000 werd dit boekje op ludieke
Vandaar dat wij als Genootschap onze medewerking verlenen aan “Verhalen, Verzinsels en Vertellingen”. Wij wensen u een mooie dag toe en hopen u als belangstellende op de locaties te mogen ontmoeten.
Op 30 april 2010 werd het 12 ½ - jarig jubileum gevierd. Een feest dat niet alleen een herinnering aan vroeger was, maar een feest dat de Woerekumse gemeenschap ook bindt aan het heden. Bovendien wil Het Genootschap de liefde voor de Woerkumse Taol doorgeven aan de jeugd, zodat de toekomst van ons dialect gewaarborgd zal zijn. Bij dat doorgeven hoort natuurlijk het vertellen van verhalen over Woerkum. Niet alleen over “plekskes”, maar ook over personen en dit alles vanzelfsprekend in het Woerekums dialect.
VISSERIJDAGEN WOEREKUM IN HET TEKEN VAN HET IN 1362 VERKREGEN VISRECHT
Stichting De Oude Vissershaven organiseert in augustus wederom de Visserijdagen in Woudrichem. In 1980 werd de 1e visserijdag georganiseerd. Tegenwoordig is het een 3-daags evenement, dat dit jaar voor de 11e keer gehouden wordt. Tijdens en met dit (gratis toegankelijke) evenement wordt de rijke historie van de riviervisserij levende gehouden. Deze keer staat het evenement in het teken van de in 1362 verkregen “Visrechten”, destijds verleend door graaf Loef van Horne aan de poorters en poorterskinderen van Woerkum en nog steeds van kracht. De eerste visserijdagen, in 1980, waren kleinschalig van opzet. Door de jaren heen is dit evenement uitgegroeid tot een van de grootste en bekendste evenementen in de regio. Het absolute hoogtepunt waren de Visserijdagen van 1998, die samenvielen met de opening van onze historische vissershaven, die opnieuw is aangelegd. Mede doordat de opening van de historische haven verricht werd door Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Willem Alexander is dit een groots evenement geworden, waarbij 20.000 tot 25.000 bezoekers aanwezig waren. 11E VISSERIJDAGEN 26, 27 EN 28 AUGUSTUS 2010 MET ALS THEMA “DE WOERKUMSE VISRECHTEN”. Opnieuw zal Woudrichem veranderen in de tijd van weleer. Buurtverenigingen zorgen weken voor de aanvang van de visserijdagen dat hun omgeving versierd volgens dit thema. Binnen de vestingmuren zal de geschiedenis van de Woerekumse Visserij nagespeeld worden.
POORTERSCHAP Het poorterschap kan op verschillende manieren verkregen worden: - geboorte, het poorterschap is erfelijk - huwelijk met een poorter - men moest zich in de stad vestigen - men verloor het poorterschap, als men zich buiten de stad ging vestigen, dus in ander dorp of een andere stad Tot op heden is dit nog steeds het geval. Om het recht te hebben om in Woerekums water te kunnen vissen, moet men lid worden van Vissscherijvereniging De Hoop. Het lidmaatschap is voor het leven of totdat men naar een andere stad gaat verhuizen.
Tijdens de drie dagen zullen activiteiten voor jong en oud de revue passeren, zoals een visserskoren concours, een marktdag met oude ambachten, een viswedstrijd voor de jeugd, een optocht volgens het thema, een schouwspel, en nog veel meer. Het feest wordt op meerdere dagen gevierd en het zal starten op de avond van donderdag 26 augustus 2010 met openingshandelingen door Burgemeester Petter en een vlootschouw van traditionele schepen waaronder ook de voor de riviervisserij gebruikte zalmschouwen.
VISRECHT De historie van het stadje is nauw verbonden met de zalmvisserij. In de vesting is het visserijmuseum te bezoeken. Het visrecht van Woudrichem en haar inwoners is het oudste en nog enig bestaande visrecht in Nederland. Het recht werd op 3 juni 1362 geschonken aan de poorters en poorterkinderen door Diederik Loef van Horne. Inwoners van Woudrichem mochten in eeuwige erfpacht vissen in zijn viswater. De grenzen van het viswater zijn al eeuwenlang inzet van veel discussie en ruzie. De belangen van de vissers zijn door de eeuwen behartigd door eigen organisaties zoals het vissersgilde. Wie heden ten dage met netten wil vissen in Woerekums Viswater moet lid zijn van de Coöperatieve Visscherijvereniging De Hoop. De in 1909 opgerichte organisatie verleent tot op de dag van vandaag de benodigde vergunningen.
‘Wij, Dirc, here van Huerne ende van Althena, maken cond ende kenlic allen luden, die desen brief sullen sien of horen lezen, dat wij ghegheven hebben ende gheven onsen poirteren van Woudrichem ende onsen poirterskinderen gemeenlic op onse visscherien te visschen.’
ROUTE Er is een route uitgestippeld door de organisatie, zodat u als bezoeker niets hoeft te missen van alle activiteiten. Ook zullen diverse straten in en om de Vesting van Woudrichem versierd zijn door de buurtverenigingen. In de oude stadshaven liggen alle dagen een groot aantal zalmschouwen, maar ook andere historische schepen uit de zogenaamde bruine vloot zijn te bewonderen. Het is zeker de moeite waard om de sfeer van toen te proeven en even naar het voetveer te gaan, waar voorheen de zalmschouwtjes aan land getrokken werden, waar de netten te drogen hingen aan de hang en geboet werden, waar het voetveer de soldaten uit het nabijgelegen Loevestein aan land brachten... Aan de kleine bezoekers is ook gedacht: er is op zaterdag een kinderboerderij in de vesting ingericht.
ALLE FESTIVITEITEN VAN 13 TOT EN VRIJDAG 13 AUGUSTUS 20.00 uur: Waterrand Concert. Vanaf de vestingwallen rond de historische haven van Woudrichem kunt u gratis genieten van muziek in een historische setting. Zalmschouwen en andere historische schepen verzamelen zich in Woerkum voor een gezamenlijke tocht vanuit Zuid-Nederland naar Sail Amsterdam. Op en rond 13 augustus zullen deze schepen en scheepjes zich verzamelen in de Historische Stadshaven.
ZATERDAG 14 TOT MAANDAG 22 AUGUSTUS Maak een foto en schrijf je eigen verhaal over je favoriete plaats in of rond Woudrichem. De beste foto met verhaal ontvangt een mooie fotoprijs. De bekendmaking en uitreiking van deze prijsvraag vindt plaats op zondagmiddag 22 augustus om 14.30 uur bij de Winkel van Loepa.
ZATERDAG 14 TOT WOENSDAG 25 AUGUSTUS ‘Verhalen, verzinsels en de waarheid over een boegbeeld en haar vermeende relatie tot de Woerkumse vissers’. De VVV bestaat 125 jaar. De afkorting staat voor Vereniging voor Vreemdelingenverkeer. Woudrichem wordt stad van Jacoba van Beieren genoemd, maar eigenlijk was zij een vreemdelinge in het stadje. Zoek via de georganiseerde vestingwinkeliers “Via Jacoba” naar de sporen die Jacoba heeft achtergelaten. Wat is waarheid en wat is verzinsel? Door in de voetsporen van Jacoba te treden, ontdek je de mooiste plekjes en winkels van de vesting. Start: VVV hoek Kerkstraat/Hoogstraat. Meer informatie via www.salha.nl.
WOENSDAG 18 AUGUSTUS Kinderactiviteiten Cultuur- en Visserijmuseum Woudrichem, zoals springtouwen maken. Er wordt een verhaal verteld waar ook nog een leuke prijs mee te winnen is.
DONDERDAG 19 AUGUSTUS 19.30 uur: Diverse verhalenvertellers vertellen op locatie in de vesting van Woudrichem ‘waargebeurde’ verhalen van Vrouwe Jacoba en het Genootschap.
ZONDAG 22 AUGUSTUS Op zondag 22 augustus staan bijzondere rondleidingen van het Stadsgidsengilde gepland. Vertrektijden 12.00 uur, 13.00 uur, 14.00 uur en 15.00 uur vanaf het VVVkantoor in de Kerkstraat. U komt tijdens de rondleiding veel te weten over de vesting, haar geschiedenis, haar monumenten en de riviervisserij. Op deze zomerse zondag zal ook de Buurtbank Brabant centraal staan. Deelname is gratis en de buurtbank is te vinden op de scheepswerf aan de historische stadshaven. Meer informatie via www.salha.nl. 14.30 uur: Prijsuitreiking van het fotoverhaal bij de winkel van Loepa.
MAANDAG 23 TOT EN MET VRIJDAG 27 AUGUSTUS 19.00 uur: Roeiwedstrijden in de grote gracht (ijsbaangracht met op vrijdagavond de grote finale, in samenwerking met Visclub Het Baarsje.
WOENSDAG 25 AUGUSTUS 14.00 - 16.00 uur: Kinderactiviteit: Woudrichem wordt stad van Jacoba van Beieren genoemd, maar eigenlijk was zij een vreemdelinge in het stadje. Zoek naar de sporen die Jacoba heeft achtergelaten. Dat wordt nog een hele klus, want zij leefde aan het begin van de 15e eeuw ….. Voor de beste verhalenverzinner/tekenaar ligt een VVV bon klaar, waar je Vreselijk Veel Vertier van zult hebben! (Kinderen van 4-8 jaar tekenen), 8-12 jaar verhaal schrijven), kosten: € 2,-, start: De Veste, Hoogstraat Woudrichem. Meer informatie via www.salha.nl.
DONDERDAG 26 AUGUSTUS 20.00 uur: openingshandelingen en vlootschouw op D’n Bol buiten de waterpoort.
VRIJDAG 27 AUGUSTUS 14.00 uur: optocht vanaf het Bolwerk, een locatie buiten de vesting naar het Oude Raedthuys in de vesting; deelnemers zullen bij hun attributen en aankleding uitgaan van het thema “Visrechten”.
N MET 29 AUGUSTUS OP EEN RIJTJE 20.00 uur: optreden van (shanty) koren achter het Arsenaal. Hieraan werken mee: Zalmvisserskoor Ongestaagd, Het Vischwijvenkoor, Het Teerkamerkoor en Muiterij Kantje Boord.
ZATERDAG 28 AUGUSTUS Op zaterdag 28 augustus, tijdens de visserijdagen zijn de gidsen onderin de toren van de Martinuskerk te vinden en kunt u daar een rondleiding boeken. 09.00 uur: oude-ambachten markt en op diverse plaatsen in de vesting worden vele visjes gebakken of palingen gerookt; ook worden er op de rivier visdemonstraties verzorgt door de vissers die Woerkum nog rijk. Diverse koren vullen de straten vullen met gezang. Met in de vesting voor de allerkleinsten een echt kinderboerderij. 16.00 uur: start van “Pruuve maor”, de Horeca van Woerkum verzorgt bij het Arsenaal een keur van heerlijke gerechten. 17.00 - 20.00 uur: de artiest Jill maakt zijn opwachting op het podium bij Café ‘t Hoekske in de Kerkstraat. 20.00 uur: feestavond met muzikale ondersteuning achter het Arsenaal. 23.00 uur: spetterende vuurwerkshow boven de drie rivieren.
ZONDAG 29 AUGUSTUS 09.30 uur: kerkdienst in de Martinuskerk van de Hervormde Gemeente Woudrichem in het teken van de Visserijdagen. Het thema van deze dienst zal zijn: “Vissers van mensen”. Ds. H.D. Zeefat zal deze dienst leiden en Gospelkoor “Reflexxion” uit Giessenburg verleent muzikale medewerking. Iedereen is van harte welkom. 12.00 uur: uitzwaaien van de diverse zalmschouwen van de Vereniging tot Behoud van de Zalmschouw. 13.00 uur: vervolg van “Pruuve maor” 17.00 uur: sluiting van alle festiviteiten, maar prima nazitten en -genieten op de vele terrassen die de vesting in Woudrichem rijk is.
HORECA WOUDRICHEM 4
2 MOLENSTRAAT
HOOGSTRA
IJ-
VIS DIJK SERS
DS
5
-
9 LA
STA
AT
10 KER K STR AAT
BAG
6
8
7
1
AR
SE
N
D
Door het scannen van bovenstaand label kunt u het meeste recente programma bekijken op uw telefoon.
-
-
3 PE SCHA DAM
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Het programma op uw telefoon!
N-
Restaurant Kruiden & Jasmijn, 0183-310242 Restaurant De Gevangenpoort, 0183-302034 De Pannekoekenbakker, 0183-303927 Restaurant De Stroming, 0183-307017 Restaurant Het Oude Raedthuys, 0183-304557 Restaurant Schering & Inslag, 0183-309704 Kookstudio Heerlijk & Eerlijk, 0183-309303 Eeterij De Merwede, 06-23948730 Café De Teerkamer, 0183-307025 Café ’t hoekske, 0183-448306
Macavity Projecten biedt u deze service aan als promotie. Wist u dat er in de Kleine Noordwaard al 24 MORE Labels™ zijn aangebracht met interessante informatie over de natuur? Voor informatie kijk op www.morelabels.nl of loop even binnen bij de VVV.
LEESCAFÉ IN HET VVV CULTUUR- EN VISSERIJMUSEUM
Tijdens het Festival Verzinsels, Verhalen en Vertellingen is er in het VVV-kantoor een Leescafé geopend. Bibliotheken Altena verplaatst een deel van haar collectie naar de Kerkstraat zodat u op uw gemak in de geschiedenis van Woudrichem kunt duiken en de vele fotoboeken kunt bekijken. En... er valt heel wat te bekijken! De bibliotheek is een ware schatkist als het om cultureel erfgoed gaat. Tientallen jaren al schaft de bibliotheek zoveel mogelijk aan wat er in en over de streek verschijnt. Boeken, die u al lang niet meer in de winkel kunt kopen, staan bij ons nog voor u op de plank. In het Leescafé vindt u boeken over de thema’s die nauw verbonden zijn met dit festival en uiteraard met de visserij van Woudrichem. Bladert u eens rustig door de verhalen en vertellingen van de Leugenbank (of zijn het verzinzels?), lees de visserijverhalen, verdiep u in de historie van Loevestein, ontdek de geschiedenis van de zalmvisserij, verdiep u in het Woerkums dialect, herken de molens in de streek, duik in de geschiedenis van de scheepvaart, bekijk de Biesbosch hoe die was en nu nog is, verbaas u over de tekeningen van schepen op schaal, verrijk uw kennis over (goed) leren zeilen en lees over de zeilmakerij. Neem de tijd in het Leescafé en ontdek alle facetten van (oud)Woerkum...
Stadsgidsengilde Het stadsgidsengilde verzorgt rondleidingen door het stadje Woudrichem, of zoals iedere bewoner het zegt: Woerkum.
Wilt u méér? Ga dan naar Bibliotheek Giessen! Hier staat de regio-informatie in een aparte kast. Loop eens binnen. U hoeft géén lid te zijn om al dat moois onder het genot van een gratis kopje koffie of thee te bekijken. Zo vindt u over Woudrichem alleen al minimaal vijftien titels. Maar óók boeken over de andere kernen uit de gemeente, uit het Land van Heusden en Altena en de provincie Noord-Brabant.
Zelf een springtouwtje maken? Dat kan op 18 augustus in het kader van “Verhalen, Verzinsels en Vertellingen”. Maar er zal ook een spannend verhaal verteld worden over het leven van de vissers in Woerkum zoals het vroeger was. Om helemaal in de sfeer te komen kunnen kinderen zelf ook aan de slag. Er is een speurtocht (vanaf ca. 10 jaar). De ouders mogen er natuurlijk ook een handje bij helpen. Iedereen die het wil kan er een springtouw maken. Touw slaan op een lijnbaan heet dat. Je zult zien dat met het juiste gereedschap dit niet al te moeilijk is. Voor de allerkleinsten zijn er kleurplaten. Kortom alle kinderen uit de omgeving die willen weten hoe het vroeger was, zijn met begeleiding welkom. Het museum toont een vrijwel complete collectie netten en fuiken, er staat zelfs een zalmschouw die bij de riviervisserij werd gebruikt. Een film geeft inzicht in de geschiedenis van Woudrichem en de visserij.
Foto’s, schilderijen en veel gebruiksvoorwerpen geven een totaalbeeld van dit nagenoeg verdwenen oude ambacht. Het museum is gevestigd op de bovenverdieping van het Arsenaal. Kerkstraat 41, Woudrichem. Telefoon: 0183-303336 (museum) of Mevrouw Gruiters: 0183-301450. Email: info@visserijmuseumwoudrichem.nl Openingstijden CULTUUR- EN VISSERIJMUSEUM Dinsdag t/m vrijdag 10.30 - 12 .00 en 13.30 - 16.30 uur Zaterdag en zondag 13.30 - 16.30 uur De openingstijden gelden van 1 mei t/m 30 september. Buiten het seizoen is het voor groepen mogelijk om het museum te bezoeken, na het maken van een afspraak. Op 18 augustus is de toegang voor kinderen en begeleiders gratis!
Openingstijden VVV Altena Biesbosch Dinsdag, woensdag, donderdag: 10.30 - 16.30 uur Vrijdag: 12.00 - 18.00 uur Zaterdag: 10.30 - 16.30 uur Zondag: 11.30 - 16.30 uur
WAAR - WANNEER - WAAROM HET LEESCAFÉ BEZOEKEN? Even rust. Even je verdiepen in de historie van het oude Woerekum in het Leescafé bij VVV Altena Biesbosch. Wie was Jacoba van Beieren nu eigenlijk? En wat is het ware verhaal van Hugo de Groot en zijn boekenkist? Hoe zit het met de zalmvisserij? Hoe haal ik een klein vaarbewijs? Welke verhalen zijn er van de Leugenbank? Kan ik ’s wat in het Woerekums dialect lezen? Dit en nog veel meer in het Leescafé bij de VVV.
VIJFDE EDITIE “PRUUVE MAOR” DE WOEREKUMSE HORECA PRESENTEERT ZICH
Onder deskundige begeleiding en toelichting van een 15-tal ervaren gidsen wordt de bezoeker geïnformeerd over de geschiedenis en de ontwikkeling van Woerkum. Voor deze gelegenheid zal in het bijzonder aandacht besteed worden aan de rijke historie van de riviervisserij. U wordt langs de stadswallen naar de historische stadshaven geleid waar een groot aantal zalmschouwen aangemeerd liggen. U kunt zien hoe de vroegere vissers op het water in hun scheepje vertoefden. Een bezoek aan het Visserijmuseum zal u veel meer vertellen over het leven van toen. Over de stadswallen komt u langs de molen waar nog steeds koren gemalen wordt, maar ook krijgt u een goed zicht over de mooie monumenten die Woerkum rijk is. Dat overzicht kunt u nog beter verkrijgen als u de moeite van het beklimmen van de toren wilt nemen waar u na veel treden boven op de toren kunt genieten van een wijds uitzicht over de vesting en de haar omringende rivieren. Als meest Zuidelijke vesting in de Hollandse waterlinie nam Woerkum een vooraanstaande plek in. Tijdens de 2 weken tussen het vertrek naar Sail Amsterdam tot en met de Visserijdagen staan er bijzondere rondleidingen gepland. Op vrijdag 13 augustus worden de zalmschouwen en andere historische schepen ingewacht voor de “zalmtrek” naar Sail Amsterdam. Op zondag 22 augustus worden bijzondere rondleidingen georganiseerd. Vertrektijden 12.00 uur, 13.00 uur, 14.00 uur en 15.00 uur vanaf het VVV-kantoor in de Kerkstraat. U krijgt dan veel meer te horen over de vesting, haar geschiedenis, haar monumenten, de riviervisserij. Op zaterdag 28 augustus, tijdens de visserijdagen zijn de gidsen onderin de toren van de Martinuskerk te vinden en kunt u daar een rondleiding boeken.
Op het sfeervol ingerichte Arsenaal in de vesting van Woudrichem, wordt op zaterdagavond 28 en zondagmiddag 29 augustus voor het vijfde achtereenvolgende jaar “Pruuve Maor, de Woerkumse horeca presenteert zich” gehouden. Een sfeervolle en smakelijke belevenis voor iedereen die geïnteresseerd is in culiniar Woudrichem. Tijdens “Pruuve Maor” bereiden de chefs en koks van de zeven deelnemende restaurants een aantal gerechtjes die typerend zijn voor de kaart van het nieuwe seizoen. Kleine gerechtjes die als ‘pruuvekes’ voor een kleine prijsje verkocht worden. Voor lekkerbekken en foodies dus een uitgelezen kans om kennis te maken met wat de in- en rond de vesting gesitueerde restaurants zoal te bieden hebben. En er valt nog meer te beleven. Op “Pruuve Maor” kunnen bezoekers zich ook laten voorlichten over begeleidende wijnen. Een wijndeskun-
dige zal de juiste (bij het ‘pruuveke’ passende) wijn aanbieden en uitleggen waarom de wijn/spijs combinatie zo goed past. Verder kan men kennis maken met het eigen lokale bier: De Woerkumer. Zowel het Abdij Bruin als de Triple Blonde en de onvolprezen Woerkumse Witte zullen verkrijgbaar zijn. En er zal verteld worden over de rijke biertraditie van het stadje Woudrichem. Tot slot kan men bij de stand van Kookstudio “Heerlijk en Eerlijk” leren op de Big Green Egg culinaire “slowcook” hapjes te bereiden én ter plekke opeten. Ook dit jaar zijn er ook leuke attracties voor kinderen zodat hun ouders onbezorgd een “pruuveke” kunnen nemen.
tena-Biesbosch en zullen ook de omliggende winkeltjes (Heerlijkheid Mariënwaerdt en de Ideeënkelder) inhaken op het culinaire thema. Openingstijd 28 september : 18.00 - 23.00 uur. Openingstijd 29 september : 14.00 - 18.00 uur. Entree is gratis. Deelnemende restaurants: De Stroming, Schering & Inslag, Kruiden en Jasmijn, De Gevangenpoort, Het Oude Readthuys, Eeterij De Merwede en De Pannekoekenbakker.
Overige deelnemende organisaties: Ondernemersvereniging Woudrichem, VVV Altena Biesbosch, Kookstudio Heerlijk en Eerlijk en het Woerkumer Het Arsenaal is door de hoofdsponsor, de Arjan van Bier, Heerlijkheid Mariënwaerdt, de Ideeënkelder en IJsDijkgroep, omgetoverd tot een Mediteraan plein met salon Enjoy Bakery. sfeervolle inrichting en natuurlijk is er ook live muziek. Hoofdsponsor: Arjan Van Dijkgroep Verder staat er een centrale informatietent van VVV Al- Nadere info: Ronald van den Ende 0183 309 303.
HEEN MOTTE BETAOLE EN WEER WEER www.voetveerwoudrichem.nl
Mavérus is een traditioneel familiebedrijf te Giessen. Het biedt een uitgebalanceerde collectie van meubelen gecombineerd met antiek. Tevens zijn de meubelen op maat te maken . Het assortiment is een mengeling van klassiek, trendy en koloniaal. Een uniek concept in de interieurbranche.
www.maverus.nl
boven ’t gat Aan de Afgedamde Maas is een idyllisch plekje gelegen. Al decennia lang ademt het de sfeer van destijds, toen er nog druk op de rivier gevist werd op zalm en andere vissen. Sinds eeuwen her vaart daar het voetveer heen en weer tussen Noord-Brabant en Gelderland. Vroeger om de soldaten over te zetten en nu om de wandelaars, fietsers en bezoekers aan Slot Loevestein naar de overkant te brengen en dus ook weer terug! Het voetveer vaart altijd wanneer Loevestein geopend is, maar op verzoek ook voor grotere groepen (>20 personen) buiten de normale vaartijden. Op de locatie is veel terug te vinden van de geschiedenis van de riviervisserij: - de zalmschouwen worden daar aan land getrokken voor het nodige onderhoud of voor reparaties - de netten kunnen daar geboet (hersteld) worden - er worden ook zeilen genaaid - met een beetje geluk vinden we er ook de accordeonist en worden er shanty’s ten gehore gebracht. Je kunt er rustig zitten aan de rivier, genieten van de natuur of de verhalen van vroeger horen vertellen. Er wordt nu nog steeds gevist: je kunt aan de vissers vragen wat ze allemaal vangen en natuurlijk ook hoeveel en zòò groot! In ieder geval kom je weer helemaal tot rust, al dan niet met een vers gezet kopje koffie. Voor de vaartijden kan je terecht op de site: www. voetveerwoudrichem.nl en daar kan je ook meer lezen over de verschillende activiteiten die er georganiseerd gaan worden.
WOONACCESSOIRES KLEINMEUBELEN SERVIES (EMMA BRIDGEWATER) VERF (PAINTING THE PAST)
GROTE SORTERING KADO-ARTIKELEN
VESTINGSTAD VOL PRACHTGEVELS
HISTORISCH CENTRUM VAN EN VOOR DE REGIO Streekarchief Land van Heusden en Altena is het historisch centrum van en voor de regio. Iedereen laat in zijn leven sporen na. Denk bijvoorbeeld aan brieven, diploma’s, bankafschriften en foto’s. De overheid doet dat ook. In het Streekarchief worden de overheidsarchieven van de gemeenten Aalburg, Heusden, Werkendam en Woudrichem bewaard. Daarnaast beheert het Streekarchief particuliere archieven zoals die van personen, families, sportclubs, scholen en kerkgenootschappen. Al met al ruim twee strekkende kilometer aan archief, van middeleeuws perkament tot digitale gegevensdragers. De collectie Beeld en Geluid telt duizenden oude foto’s en prachtige historische films van alle plaatsen in het Land van Heusden en Altena. Daarnaast vind je in deze collectie topografische kaarten, tekeningen, bidprentjes en oude ansichtkaarten. Het Nieuwsblad van het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en Bommelerwaard is tot 1951 digitaal raadpleegbaar, jongere kranten zijn op onze studiezaal in te zien. Via onze website www.salha.nl kun je zien of er oude bouwtekeningen van je huis beschikbaar zijn. Hoe je de geschiedenis van een huis uitpluist, oud schrift leert lezen en je stamboom kunt onderzoeken, wordt je geleerd tijdens onze cursussen. De archieven in het Streekarchief zijn openbaar, dat wil zeggen dat iedereen ze kosteloos kan raadplegen. Het archief is te vinden in het Bezoekerscentrum Heusden, in het voormalig stadhuis in Heusden-vesting. Het is er ook letterlijk laagdrempelig; het gebouw is uitstekend toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Eén van de initatieven van het Streekarchief tijdens de festiviteiten in augustus is de Buurtbank. Buurtbank Brabant is een meubel, waarin een pc
met een touchscreen en opname- en afspeelapparatuur zijn ingebouwd. De speciaal ontwikkelde software maakt het mogelijk verhalen van mensen over museumobjecten op te nemen en ook direct af te spelen op de Buurtbank. Deze verhalen worden bovendien gepresenteerd op www.buurtbankbrabant.nl. HET IDEE ACHTER DE BUURTBANK Veel musea hebben voorwerpen, die voor de museumbezoeker pas echt gaan leven als de verhalen die erbij horen verteld worden. Eigenlijk hebben die voorwerpen zelfs pas echt waarde in combinatie met de verhalen over hoe, waarvoor en in welke omstandigheden ze werden gebruikt of vervaardigd. In veel musea werken mensen – veelal als vrijwilliger – die heel goed over die voorwerpen kunnen vertellen, vaak omdat ze er zelf nog mee gewerkt hebben. Terwijl de voorwerpen zorgvuldig bewaard worden, dreigen die zo belangrijke verhalen die erbij horen te verdwijnen. Vaak worden deze verhalen wel opgenomen, maar vervolgens nooit meer afgeluisterd: ze eindigen dan alsnog op een vergeten – en al gauw niet meer afspeelbaar - cassettebandje of videotape op een plank in het archief van het museum. Want het kost veel te veel tijd om deze opgenomen gesprekken te ontsluiten en duurzaam te beheren. Het antwoord hierop is Buurtbank Brabant. Het doel hiervan is op heel laagdrempelige wijze het museum in staat te stellen om: verhalen over voorwerpen op te nemen; deze verhalen ook onmiddellijk af te kunnen spelen; de museum- of websitebezoeker ook in staat te stellen op de verhalen te reageren; en ook deze reacties gelijk toegankelijk te maken.
Loepa Kado & Loepa Fotografie het foto-verhaal De winkel van Loepa daagt alle Woerkumers uit zijn of haar favouriete plek in Woerkum of directe omgeving op de foto te zetten.
Door ons wisselvallige Nederlandse klimaat hebben gevels nogal wat te lijden. Een groot aantal is dan ook toe aan een opknapbeurt, wat om een deskundige aanpak vraagt. Het aanzicht van het gevelwerk is zeer bepalend voor de uitstraling en waarde van een pand. Bij het onderhoud van gevels is vakkennis van groot belang. P. Hartman gevelrestauratie heeft al meer dan 25 jaar ervaring en is gespecialiseerd in gevelrestauratie van woonhuizen, woonboerderijen en historische monumenten zoals o.a. molens en stadsmuren. Het weer zichtbaar maken van klassieke details behoren tot onze specialiteit. Er wordt over restauratie gesproken als panden ouder zijn dan 50 jaar. Bij restauratie gaat het om meer dan alleen het voegen en reinigen van een pand, het gaat erom de gevel geheel te herstellen. Zeker bij monumentale panden (uit negentiende eeuw en ouder) is de uitstraling zo bepalend, het gaat dan vaak ook nog eens over beschermde stadsgezichten, dat staat of valt met de kwaliteit van het geleverde voegwerk. P. Hartman Gevelrestauratie
voelt zich bij restauratie werkzaamheden in zijn element en vind het behoud van (monumentale) oude panden zeer belangrijk. Hartman Gevelrestauratie heeft o.a. ook (monumentale) panden in de vesting van Woudrichem gerestaureerd. Na de restauratie moet het pand weer de uitstraling hebben zoals die bedoeld is door de ontwerper. Naast restauratiewerkzaamheden kunt u bij ons ook terecht voor: voegwerken, reinigen van gevels en daken, nostalgische aan- en verbouw, impregneren van gevels, inkleuren van gevels, dakrenovatie en schoorstenen. P. Hartman Gevelrestauratie gaat bij iedere mogelijke opdracht gedegen te werk. Eerst is er een rondgang met de eigenaar/opdrachtgever en doen we uitgebreid onderzoek. Vervolgens maken we aan de hand van alle verzamelde gegevens een all-in offerte inclusief steigerwerk en andere bijkomstigheden. Wij leveren als bedrijf een volledig service pakket en denken met de klant mee.
Een plek in Woerkum/omgeving waar je iets mee hebt of waar iets bijzonders voor jou is gebeurd. Maak daarvan een mooie foto en stuur die op met je verhaal voor 18 augustus naar info@loepa.nl. De inzendingen zijn tijdens de Visserijdag te bewonderen in de winkel van Loepa. De beste foto met verhaal ontvangt een mooie fotoprijs. De bekendmaking en uitreiking van deze prijsvraag vindt plaats op zondagmiddag 22 augustus om 14.30uur. Op diezelfde middag is het ook mogelijk langs te komen voor (foto)tips voor je camera, hulp bij photoshoppen of om je portfolio te laten zien of te bespreken. Loop gewoon binnen, Een afspraak maken is niet nodig! De winkel van Loepa is gelegen aan de Hoogstraat 50A te Woudrichem en bestaat uit: Loepa Kado en Loepa Fotografie
Loepa Kado: In de winkel zijn kadoartikelen te koop waaronder kadoboekjes, kaarten, fotolijstjes, mooie schriften met handgeschept papier, fotoalbums, gadgets etc. Verder is er regelmatig een kunstenaar die zijn/haar werk exposeert in de winkel en of verkoopt.
Loepa Fotografie: Voor het maken van mooie fotoportretten (familie/kinderportretten etc.), modellenshoots, reportages, kindermodellenfeestjes, fotografie cursussen voor groepen zowel als privé.
FESTIVITEITEN IN EN ROND DE VESTING H = FESTIVITEIT DOOR DE GEHELE VESTING Ò Í
Ê
VEN HE HA
RISC HISTO
MOLENSTRAAT
HOHO OG OG SS TTRRAAAATT RAA T
STADSH
KST
RAAT
BAG
IJNE
STR
AAT
SER
KER
AVEN
SDI
JK
Ï
ENST
ËÐARSENAA Î L Ñ
SCHA
H
Festiviteiten in de gehele vesting: - Fotowedstrijd - Via Jacoba - Verhalenvertellers - Rondleidingen - Optocht ‘Visrechten’ - Oude ambachtenmarkt
- Leescafé en informatie & souvenirs
WOUDRICHEM - STAD OM (OPNIEUW) TE ONTDEKKEN De beste manier om Woudrichem te ontdekken is te voet. Dwalend en dralend door de stad voelt u pas echt de sfeer van de oude Vestingstad.
Festiviteiten op locatie: 1. Waterrand Concert / Sail 2. Visserijmuseum 3. De Veste 4. Opening Visserijdagen 5. Shantikoren / feestavond 6. Martinuskerk / kerkdienst 7. Pruuve Maor 8. Roeiwedstrijden 9. Vuurwerk boven de drie rivieren
VERANTWOORDELIJK VOOR HET PROJECT VERHALEN, VERZINSELS & VERTELLINGEN IS
VVV ALTENA BIESBOSCH
DEZE UITGAVE VAN DE
Stap gerust eens binnen bij de VVV om u te laten verrassen door zo’n uitgave die veelal gratis, of zoals ze het hier zeggen ‘graotis en veur niks’ te verkrijgen is.
AM
WELKE TEVENS DE OPMAAK VAN DE STADSCOURANT VERZORGT
Om u op weg te helpen bij deze ontdekkingstocht, heeft VVV Altena Biesbosch een aantal kleine boekjes samengesteld. Ook de rest van het gebied, het Land van Heusden en Altena en de Biesbosch, wordt in deze bijzondere serie uitgelicht.
PEND
Ë
JACO
BA V AN B EIER
VIS
Ì
WOUDRICHEM • ACHTERGRONDINFORMATIE OVER DE FESTIVITEITEN VAN 13 AUGUSTUS TOT EN MET 29 AUGUSTUS 2010
VVV Altena Biesbosch Kerkstraat 7 4285 BA Woudrichem 0183-301202 info@vvv-altenabiesbosch.nl www.vvv-altenabiesbosch.nl
IS MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR DE GOEDE GUNSTEN VAN: GEMEENTE WOUDRICHEM • HORECA WOURICHEM P. HARTMAN GEVELRESTAURATIE • VOETVEER WOUDRICHEM MAVÉRUS ANTIEK- EN WOONGALERIE • PANDJE 22 LOEPA KADO EN FOTOGRAFIE • VVV ALTENA BIESBOSCH MACAVITY PROJECTEN