de dood zullen overleven en overtreffen, dat het gaat om de mens en zijn producten.’13 Een cultuur die de burgerlijkheid viert en op een voet stuk heeft geplaatst – het kind, de televisie, altijd en overal internet, de zekerheid, de wijn, het huiselijke geluk – heeft haar verlangen naar heldendom niet om zeep kunnen brengen, want het mag lijken alsof het gevaar in de huiska mer is bezworen, maar de onveranderlijke wereld blijft on herbergzaam als altijd. Het gevaar zoekt de mens en zal al tijd een andere gedaante aannemen dan hij had verwacht. Is het niet een gemeenplaats in militaire kringen om te be weren dat wij ons voorbereiden op de oorlog van gisteren? De klop op de deur is uiteindelijk altijd weer de klop van de doodsangst. Vanuit het perspectief van Becker, dat ten dele ook mijn perspectief is, is georganiseerde religie naast al het andere ook een unieke variant op een heldensysteem. Vermoede lijk moeten wij religie zelfs in de eerste plaats als heldensy steem zien, een geraffineerde poging tot zelfmedicatie om de dood, of beter gezegd de doodsangst mee te overwin nen. Het seculiere heldensysteem is, zoals we eerder zagen, feitelijk religieus. Uniek is religie – als ik me beperk tot de monotheïstische religies – vanwege de absolute en ongeëvenaarde almacht14 die aan de held, beter gezegd de superheld, wordt toegeschreven. God en zijn Mensenzoon zijn name 13 The Denial of Death, blz. 5. 14 De meeste theologische problemen stuiten op de almacht van het Opperwezen. Hou verhoudt Zijn almacht zich tot de vrije wil, hoe ver houdt Zijn almacht zich tot Zijn goedheid? In een parafrase op een zin uit Kafka’s dagboeken lijkt het me juist te stellen dat God goed moet zijn, maar niet noodzakelijkerwijs voor ons.
24
Blinde gehoorzaamheid.indd 24
1-5-2020 16:37:23