VUB jaarverslag 2002

www.vub.ac.be

VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL

Activiteitenverslag

2002

Beknopt jaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel

I

identiteitskaart Vrije Universiteit Brussel

Adres: Hoofdcampus Etterbeek

Voornaamste onderwijspartners:

Raad van Bestuur:

• Erasmushogeschool Brussel (associatiepartner

Voorzitter

bestaande uit Rits, Koninklijk Conservatorium

Eddy Van Gelder

Pleinlaan 2

Brussel, Horteco en de departementen

1050 Brussel

Toegepaste Taalkunde, Gezondheidszorg,

Benjamin Van Camp, Rector

Lerarenopleiding, Sociaal-agogisch werk,

Rosette S'Jegers, Vice-Rector Onderwijs

Medische Campus Jette

Industriële wetenschappen & technologie,

Laarbeeklaan 103

Hotel & toerisme en Communicatie)

1090 Brussel

• Université Libre de Bruxelles (Franstalige zusteruniversiteit)

Academisch Ziekenhuis Laarbeeklaan 101 1090 Brussel

• Vesalius College (Engelstalige under-graduate school van de VUB) • UNICA (netwerk van Europese hoofdstedelijke universiteiten)

Stichtingsjaar: 1969

• Centrum voor Volwassenenonderwijs (van de Kamer voor Handel en Nijverheid van Brussel)

Aantal faculteiten: 8

Rectorencollege

Jan Cornelis, Vice-Rector Onderzoek Gecoöpteerden Vic Anciaux Fred Erdman Sven Gatz Eddy Van Gelder Henk Van hellem Robert Voorhamme Decanen Werner Goegebeur, decaan faculteit Letteren en Wijsbegeerte

website: www.vub.ac.be

Helène Casman, decaan faculteit

Aantal opleidingen: 33 opleidingen eerste cyclus,

Rechtsgeleerdheid

42 opleidingen tweede cyclus, 58 voortgezette

Eddy Van Dijck, decaan faculteit

academische opleidingen

Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen en Solvay

Aantal studenten: 9205

Managementschool Ingrid Kristoffersen, decaan faculteit

Aantal personeelsleden VUB: 2474

Psychologie en Opvoedkunde Lode Wijns, decaan faculteit Wetenschappen

Aantal personeelsleden AZ-VUB: 2686

André Van Steirteghem, decaan faculteit Geneeskunde en Farmacie

Aantal oudstudenten: 31.988

Jan Pieter Clarijs, decaan faculteit Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie Jan Wastiels, decaan faculteit Toegepaste Wetenschappen

2

inhoudstafel Identiteitskaart

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Woordje van de Rector De VUB in cijfers

2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

De VUB in diverse samenwerkingsnetwerken Momenten uit 2002

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

14

Andere leden 8 vice-decanen

De VUB in de media

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

20

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

33

8 afgevaardigden van het zelfstandig academisch personeel 8 afgevaardigden van het assisterend academisch personeel

Onderzoeksbeleid

8 studentenafgevaardigden 3 afgevaardigden van het administratief en technisch personeel

Onderwijsbeleid

1 academische afgevaardigde van de centrale diensten 1 afgevaardigde van de oudstudentenbond Sociale Raad Studenten: Jimmy Baes, voorzitter en student

Studentengegevens

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Personeelsgegevens

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

43

Jori Aerden, ondervoorzitter en student 1 afgevaardigde van de Rector 1 afgevaardigde van de Voorzitter van de

Beknopte Jaarrekening 2002

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

48

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

50

Raad van Bestuur 2 leden van de Raad van Bestuur 2 afgevaardigden sociale voorzieningen

Ligging VUB-campussen

Erasmushogeschool Brussel 2 afgevaardigden van het personeel 6 rechtstreeks verkozen studenten

Nuttige adressen

3

Benjamin Van Camp

woordje van de Rector

4

bij dat ruim 80% van onze studenten in de

onderkomen op de VUB heeft, liepen eveneens

jaarlijkse (anonieme) opleidingsevaluaties zegt

op onze groene campus rond.

tevreden te zijn met de kwaliteit van het geboden onderwijs. De inhoud van het

De gebouwenuitbreiding (20.000 m2 extra ruimte)

studieprogramma, het contact met assistenten en

op campus Etterbeek werd gefinaliseerd. Het

professoren, de omvang van de lesgroepen en

nieuwe glazen onderzoeksgebouw (7000 m2)

de algemeen heersende mentaliteit worden

vormt voorlopig het sluitstuk. Deze investering

geapprecieerd. De VUB probeert haar onderwijs

biedt de vorsers alle moderne faciliteiten. De

zoveel mogelijk af te stemmen op de specifieke

onderzoeksgroepen van de (voormalige) VUB-

wensen van diverse studentengroepen. Zo

campus Rode alsook die van het Vlaams

financierde de VUB dit jaar onderzoeksanalyses

Interuniversitair instituut voor Biotechnologie

naar de noden van werkstudenten en studenten

zullen er zich vanaf 2003 huisvesten. Daarnaast

met een handicap, stemde ze haar kortlopende

startte de VUB met renovatiewerken. Het

postacademische cursussen beter af op de

studentenrestaurant werd grondig onder handen

wensen van professionals - hetgeen leidde tot

genomen, het vernieuwde kinderdagverblijf

een stijging van het aantal cursisten met 59% -

opende in april 2002 haar deuren en de Raad

en heeft ze in functie van haar studerende

van Bestuur besloot renovatiekredieten vrij te

topsporters met tien Vlaamse topsportfederaties

maken voor de studentenkamers en de

een samenwerkingsakkoord.

sportinfrastructuur.

Diverse beleidspunten werden gerealiseerd. Zo

De VUB is als Vlaamse onderwijsinstelling goed

Een bedrijvige instelling vraagt om bedrijvige

nam de uitbouw van een industrieel beleid een

ingebed in Brussel. Dat blijkt ondermeer uit het

personeelsleden. Hun niet-aflaatbare inzet blijkt

flinke start: onderzoeksmiddelen komende uit de

feit dat haar sportinfrastructuur voor ruim de

uit voorliggend activiteitenrapport! Als Rector

privé-sector namen toe met 30%, 17 octrooien

helft door externen wordt gebruikt. Vooral de

ben ik dan ook tevreden met de concrete

werden aangevraagd op aan de VUB ontwikkelde

Vlaamse gemeenschapscommissie en de

realisaties die we u kunnen voorleggen.

onderzoeksresultaten, we vonden vrij vlug

Nederlandstalige sportverenigingen in Brussel

geïnteresseerde investeerders voor het nieuwe

maken er gebruik van. 30.000

risicokapitaalfonds en twee nieuwe spin-offs

schoolzwembezoekers duiken jaarlijks in ons

zagen het levenslicht. De VUB had inzake het

zwembad. Het kultuurkaffee en haar (gratis)

economisch valoriseren van haar

cultureel aanbod werd opgenomen in het selecte

onderzoeksresultaten een inhaalbeweging te

'clubcircuit' dat de activiteiten van de negen

maken ten aanzien van de ons omringende

belangrijkste clubs in Vlaanderen promoot.

De VUB kijkt terug op een zeer actief jaar.

Met vriendelijke groeten,

universiteiten. We slagen hier vlot in.

De instroom van nieuwe (generatie)studenten

Prof. dr. Benjamin Van Camp,

De twee jaar geleden ingezette

steeg in 2002 met 5%. Vooral in de provincies

Rector VUB

onderwijsvernieuwing, met accent op

Antwerpen en Vlaams Brabant/Brussel nam de

computergericht en flexibel leren, begint zijn

aantrekkingskracht van de VUB flink toe. Hier

vruchten af te werpen. Interactieve

recruteerde de VUB respectievelijk 11% en 17%

onderwijsvormen met behulp van nieuwe

meer studenten dan vorig jaar. Dit maakt dat de

informatietechnologieën worden door docenten

helft van onze Belgische studenten uit de directe

en studenten gesmaakt: slechts enkele maanden

omgeving van de VUB komt (Vlaams Brabant en

na de invoering van Blackboard volgt ruim de

Brussel), de andere helft komt uit de rest van

helft van de studenten één of meerdere

Vlaanderen.

cursussen die worden ondersteund via dit teleleerplatform. In totaal worden 227 cursussen

In 2002 schreven 9.205 studenten zich aan de

via Blackboard aangeboden.

VUB in voor een reguliere opleiding.

Het ministerie van onderwijs kende de VUB dit

Daarenboven volgden 1.863 professionals één

jaar ruim 1 miljoen euro toe voor haar

van de bijscholingsprogramma's van het VUB-

onderwijsvernieuwingsprojecten.

Instituut voor postacademische vorming. De 5.823 cursisten die deelnamen aan een opleiding

Dat de VUB voortdurend aan de kwaliteit van

van het Centrum voor Volwassenenonderwijs van

haar onderwijs werkt, draagt er ongetwijfeld toe

de Kamer voor Handel en Nijverheid, dat haar

5

de VUB in cijfers Evolutie studentenpopulatie 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000

Studenten

2000

De VUB telt 9.205 studenten, een stijging van

1000

3% ten opzichte van vorig jaar. De instroom van

0 1996 - 1997

nieuwe (generatie)studenten steeg met 5%. Het aantal studenten uit de provincie Antwerpen en

1997 - 1998

1998 - 1999

1999 - 2000

2000 - 2001

2001 - 2002

Nieuwe generatiestudenten

Vlaams-Brabant nam fors toe, respectievelijk met +11% en +17% ten opzichte van vorig jaar.

Ongeveer de helft van de VUB-studenten komt

Herkomst studenten Oost-Vlaanderen Limburg 12% 10% West-Vlaanderen 7% Antwerpen 19%

uit het vrij gesubsidieerd onderwijs.

Europese Unie 4% Buiten EU 10%

België 86%

Vlaams-Brabant en Brussel 52%

2.474 personeelsleden vrouw 34% academisch personeel 60% man 66% administratief en technisch personeel 40%

Personeel De VUB telt 2474 personeelsleden. Dit staat gelijk aan 1435 voltijdse plaatsen, vermits 45% van het academisch en 37% van het administratief en technisch personeel deeltijds werkt. 56% van het VUBpersoneel wordt gefinancierd door overheidsgelden (werking), 44% wordt betaald door andere financieringsbronnen (o.m. onderzoeksgelden). Het aandeel vrouwen onder het academisch personeel bedraagt 34%, een stijging met 8% sinds 2000. Wanneer we specifiek naar de groep professoren kijken dan is bijna één op vijf professoren een vrouw (19%). Wat de vrouwelijke doorstroming onder het administratief personeel betreft kunnen we melden dat het aantal vrouwen met een functie op universitair niveau is gestegen met 9% ten opzichte van vorig jaar (44% tegenover 35%).

6

één op vijf professoren is een vrouw

www.vub.ac.be Onderzoeksmiddelen stegen met 10 miljoen euro € 60.000.000 € 50.000.000 € 40.000.000 € 30.000.000 € 20.000.000

Onderzoek

€ 10.000.000 €0

In 2002 werd 48.150.807 euro besteed aan

2001

2002

VUB-onderzoek. De onderzoeken stegen met 10 miljoen euro ten opzichte van 2001.

Eigen onderzoeksmiddelen

Vlaamse Overheidsmiddelen voor fundamenteel onderzoek

Projectfinanciering door Overheden

Inkomsten uit samenwerking met privé-sector

De inkomsten uit samenwerking met de privé-

Samenwerking Vlaamse Onderzoeksinstituten IMEC & VIB

sector stegen met 30,4%. Alleen al in 2002 werden 17 octrooien aangevraagd op aan de VUB ontwikkelde onderzoeksresultaten.

Jaarlijks aantal aangevraagde octrooien gebaseerd op vernieuwend VUB-onderzoek 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0

1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

De voorbije 10 jaar werden er 17 spin-offs opgestart 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

7

de VUB in cijfers Het aantal deelnemers aan kortlopende postacademische cursussen steeg met 59% 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800

Onderwijs De onderwijsvernieuwing waar de VUB sinds 2000 aan werkt volgt het concept van competentiegericht en flexibel leren. Interactieve onderwijsvormen met behulp van nieuwe

600 400 200 0

2001 Cursussen

2002

Deelnemers

informatietechnologieën nemen een belangrijke plaats in. Het Ministerie van Onderwijs kende de VUB ruim 1 miljoen euro toe voor haar onderwijsvernieuwingsprojecten. De markt van het 'levenslang leren' weet de VUB steeds beter te bezetten. Door een vernieuwde aanpak wist het Instituut voor Postacademische Vorming (IPAVUB) het cursusaanbod op te drijven van 34 naar 56 cursusssen en groeide het aantal cursisten met 59%.

99 cultuurinitiatieven lokten 19.610 bezoekers naar de VUB fuiven theatervoorstellingen middagconcerten filmvoorstellingen vrij podia concerten tentoonstellingen 0

Cultuur

2000

4000

De VUB staat bekend om haar uitgebreid cultureel aanbod. Naast jeugdhuis werd

De totale inkomsten van de Dienst Cultuur bedroegen 275.889 €

Trefcentrum Y’ (zijnde de dienst cultuur, subsidies erkend jeugdhuis 14%

KultuurKaffee en de Galery) vorig jaar erkend als muziekclub. De gratis muziekoptredens zijn terug te vinden in alle Vlaamse agenda's, rock- en popboekjes. Vlaams cultuurminister Paul Van Grembergen kende 210.000 euro toe voor verbouwingswerken aan o.m. de tentoonstellingsruimte 'Galery'.

8

tussenkomst Sociale Sector Studenten 33%

inkomsten uit eigen activiteiten 9%

tussenkomst VUB 44%

6000 8000 aantal bezoekers

www.vub.ac.be De VUB-sportinfrastructuur werd intensief gebruikt (17.317 uren) onderwijsdoeleinden 25%

verhuur 65% vrije sportbeoefening door personeel en studenten 10%

Sport In 2002 ondertekende de VUB wederom samenwerkingsakkoorden met diverse Vlaamse sportfederaties, waardoor de VUB vandaag integraal deel uitmaakt van het globaal

Meer dan 90.000 personen bezochten het zwembad van de VUB

topsportbeleid van tien Vlaamse bezoekers gebonden aan groepsactiviteiten 14%

topsportfederaties. Ook gaf de Raad van Bestuur haar principiĂŤle goedkeuring voor de heraanleg van het sportcentrum op campus Etterbeek. In 2003 zal - mede dankzij de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie, de Vlaamse Regering en de Vlaamse Rugbybond - ondermeer van start worden gegaan met de aanleg van een kunststof atletiekpiste en buitenverlichting.

Traditiegetrouw zakten zo'n 7000 ambtenaren af

individuele bezoekers 52%

schoolzwembezoekers 34%

naar campus Etterbeek voor de 'ambtenarensportdag'. De VUB nam tijdens het academiejaar 2001-2002 deel aan 21 interuniversitaire competities. Hoewel in 2002 er 10% minder sportkaarten werden verkocht aan studenten en 30% minder aan personeelsleden,

De totale inkomsten van de Sportdienst bedroegen 539.434 â‚Ź

steeg de verkoop van sportkaarten aan de

diverse 10%

oudstudenten met 45%. sportanimatie sociale sector en personeel 8%

gebruik overdekte sportinfrastructuur 21%

concessie cafetaria 7%

VUB-tussenkomst 13%

gebruik zwembad 29%

sportkaarten 5% sportkampen 6%

gebruik openluchtterreinen 1%

9

de VUB in cijfers In totaal zijn er 4.600 studentenkamers beschikbaar via de Dienst Huisvesting VUBstudentenkamers 28%

Privékamers via VZW Quartier Latin 72%

Huisvesting Het studentenhuis Nieuwelaan werd volledig bekabeld. De teledistributie was operationeel vanaf 1 mei en internet vanaf 1 september 2002. De

De totale inkomsten van de Dienst Huisvesting bedroegen 2.615.279 €

gelijkwaardigheid van alle 1289 VUB-studentenkamers is daarmee een feit. De andere studentenhuizen beschikten al langer over teledistributie en internet.

Op 12 november 2002 besliste de Raad van Bestuur om jaarlijks een

huurinkomsten 92%

subsidies voor huisvesting buitenlandse studenten 5%

voorwaardelijk renovatiekrediet in te schrijven van 500.000 euro ten bate van de studentenkamers en dit voor de volgende 10 jaar. Het project Quartier Latin - waarbij de VUB zeer nauw betrokken is - leidde tot een efficiënte en kostenbesparende 'Brusselse Centrale Huisvestingsdienst' voor alle

bijdragen internet, telecom en kabeltelevisie 3%

Nederlandstalige universiteits- en hogeschoolstudenten te Brussel. Dankzij dit project heeft men het aanbod privé-studentenkamers voorzien van een kwaliteitslabel weten uitbreiden tot Brussel Centrum: naast de concentratie kamers rond de VUB-campussen (50%) en rond andere onderwijsinstellingen (25%) bevindt één kamer op vier zich nu in het stadscentrum.

Het Studentenrestaurant serveerde 182.491 warme maaltijden externe bezoekers 1%

VUB studenten 79%

VUBpersoneelsleden 19% Erasmushogeschoolen ULB studenten 1%

Studentenrestaurant In september 2002 startten de verbouwings-

De totale inkomsten van het Studentenrestaurant bedroegen 1.249.210 €

werken in het studentenrestaurant op campus Etterbeek. Dit renovatieplan werd niet alleen doorgevoerd in functie van de nieuwe wet op de voedingsmiddelenhygiëne, maar zal ook het

cafetaria 28%

warme maaltijden 43%

eetcomfort in het restaurant verhogen. Begin juni 2003 zal de vernieuwing van het studentenrestaurant afgerond zijn, een

catering 20%

investering van 3.365.918 euro. kiosk 9%

10

de VUB in diverse samenwerkingsnetwerken ... in Brussel De Erasmushogeschool Brussel - met 4.500 studenten de grootste Nederlandstalige hogeschool in Brussel - en de VUB hebben een verregaande samenwerkingsovereenkomst ondertekend. Dit leidde al tot tal van gemeenschappelijke projecten zoals uitwisseling van personeelsleden en de gezamenlijke uitbouw van posthogeschool-, postacademische en andere voortgezette opleidingen. Momenteel werken beide onderwijsinstellingen samen aan de hertekening van het opleidingsaanbod in het licht van de nieuwe Bachelor/Masterstructuur. De Erasmushogeschool Brussel bestaat uit tien departementen - waaronder het Rits en het Koninlijk Conservatorium Brussel - gelegen in vijf gemeenten van Brussel.

De Vrije Universiteit Brussel (VUB) is in 1969 ontstaan uit de UniversitĂŠ Libre de Bruxelles (ULB), die werd gesticht in 1834. Als zusterinstellingen werken de VUB en de ULB nauw samen opdat ze zich over de gemeenschapsgrenzen heen ĂŠn door het bevorderen van tweetaligheid sterker kunnen profileren binnen en buiten het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Zo hebben de studenten de mogelijkheid opleidingsonderdelen te volgen aan de andere instelling, worden bepaalde

11

infrastructuur en faciliteiten gedeeld, werken

... in Brussel

onderzoekers samen en zijn er overkoepelende

Nijverheidskaai 170

onderzoekscentra. In 2004-2005 zullen de VUB

Rollebeekstraat 22

en de ULB een gezamenlijke masteropleiding

Laarbeeklaan 121

voor handelsingenieurs kunnen aanbieden. De

De Baveylei 116

VUB deelt haar hoofdcampus in Etterbeek met

Emile Gryzonlaan 1

de ULB. Aan de ULB studeren 20.000 studenten.

Regentschapsstraat 30 Dansaertstraat 70

Daarnaast huisvest de VUB sinds 1983 het

Brogniezstraat 46

Centrum voor Volwassenenonderwijs van de

Trierstraat 84

Kamer voor Handel en Nijverheid van Brussel.

F. D. Rooseveltlaan 50

Het Centrum voor Volwassenenonderwijs maakt gebruik van onze infrastructuur en sociale voorzieningen en investeerde op haar beurt mee in het nieuwe gebouwencomplex D dat op campus Etterbeek werd opgetrokken. Vele VUBstudenten en personeel volgen aan het Centrum voor Volwassenenonderwijs een taal- of informatica-opleiding. In 2002 namen in totaal 5.823 cursisten deel aan één van de 7 taalopleidingen en informatica-opleiding die dit Centrum voor Volwassenenonderwijs in dag- en avondonderwijs biedt.

... in de wereld Australië ... in Europa

België

De VUB is lid van UNICA - een netwerk van 35

Brazilië

Europese hoofdstedelijke universiteiten met een

Brunei Darussalam

gezamenlijk studentenaantal van ruim 1.200.000

Hong Kong

studenten. De leden creëren tal van Europese

China

initiatieven en programma's en dienen

Congo

gemeenschappelijk Europese projecten in. Op de

Cuba

jaarlijkse Algemene Vergadering worden de

Frankrijk

strategische aangelegenheden besproken en het

Georgië

algemeen beleid uitgestippeld. Kris Dejonckheere

Ghana

(VUB) is aangesteld als secretary general van

Greece

UNICA.

Israel Jordan Korea Moldova

... in de wereld

Mongolia

De VUB heeft met 38 universiteiten - in functie

Palestina

van haar onderzoek, onderwijs en

Roemenië

studenten/personeelsuitwisseling - een

Rusland

institutioneel samenwerkingsakkoord afgesloten.

Rwanda

Het betreft actieve en individuele akkoorden

Vietnam

waarvan driejaarlijks wordt bekeken of een

Zuid-Afrika

verlenging ervan voor de betrokken instelling opportuun is.

12

... in Europa Tirana

Parijs

Warsaw

Wenen

Berlijn

Lissabon

Brussel

Athene

Bucuresti

Zagreb

Budapest

Bratislava

Cyprus

Ijsland

Ljubljani

Praag

Dublin

Madrid

Kopenhagen

Rome

Stockholm

Tallinn

Amsterdam

Lausanne

Helsinki

Oslo

Londen

13

www.vub.ac.be

2002

momenten uit

Dag van de Onderwijsvernieuwing

Op dinsdag 28 mei trommelden de VUB en haar

uit elkaars bevindingen. Een wervelende show

associatiepartner de Erasmushogeschool Brussel

met als motto 'De kunst van het loslaten' moest

al hun onderwijzend personeel op om deel te

de behoudende docent op ludieke wijze

nemen aan de gezamenlijke 'Dag van de

sensibiliseren voor deze meer interactieve manier

Onderwijsvernieuwing'. Zowel aan de VUB als

van lesgeven. In totaal werden 40 lopende

aan de Erasmushogeschool tracht men via

(innovatieve) leerprojecten gedemonstreerd en

diverse innovatieve leerprojecten ICT te

toegelicht.

integreren in het onderwijs. Tijdens de Dag van de Onderwijsvernieuwing wisselden het personeel van beide instellingen informatie uit en konden ze inspiratie opdoen en lering trekken

Brussels Risicokapitaalfonds De VUB richtte met privépartners een

FORTIS PRIVATE EQUITY, OMOB, Mercator

risicokapitaalfonds op voor VUB-spin-

Verzekeringen en de Gewestelijke

offbedrijven. Met een kapitaal van 6 miljoen euro

Investeringsmaatschappij voor Brussel (via

is het BRUSSELS I3 FUND N.V. meteen één van de

BruStart) participeren, zal voornamelijk

grootste universitaire startkapitaalfondsen

risicokapitaal toekennen aan VUB-spin-

(I3 staat voor Imagination, Innovation en

offbedrijven tijdens hun opstartfase. Dit om een

Incubation). Het fonds, waarin KBC INVESTCO,

brug te kunnen leggen tussen het wetenschappelijk onderzoeksresultaat en het commercieel succesvol uitbaten ervan. Het (gesloten) fonds is bovendien financieel sterk genoeg om een eerste opvolgingsinvestering te doen; nadien moeten de ondernemingen in staat zijn om eigenhandig meer traditionele financieringsbronnen aan te trekken. Sinds september 2002 is het fonds operationeel.

Prof. Frank Gielen, technology transfer officer applied sciences

14

Prof. Bruno de Vuyst, Vesalius College, Manager van het BI3 fonds

Instituut voor Europese Studies Het nieuwe VUB-Instituut voor Europese Studies,

bekeken ze n.a.v. de gebeurtenissen van 11

operationeel vanaf 2002, verdiept zich in drie

september hoe België de nieuwe Europese

hoofdthema's: globalisering, grondrechten binnen

richtlijnen inzake terrorismebestrijding juridisch

de EU en veiligheid. Met een jaarlijks budget van

moest implementeren. De toekomst van Europa

1,5 miljoen euro (voornamelijk afkomstig van de

en de rol van België binnen Europa werd belicht

Vlaamse overheid en externe projectfinanciering)

alsook de mentaliteitsverschillen tussen Amerika

brachten 15 vorsers en 5 administratieve

en Europa inzake e-commerce. Het is maar een

medewerkers onder leiding van Prof. B. De

greep uit de juridisch-wetenschappelijke

Schutter zeven projecten en vier conferenties tot

expertise van dit jonge interdisciplinaire instituut.

een goed einde. Zo onderzochten ze in opdracht

Het leverde hen al onmiddellijk de titel van 'Jean

van het Ministerie van Justitie ondermeer de

Monet-Center of Excellence' op.

financieringsbronnen van het terrorisme en

Virtueel wetenschapsmuseum valt in de prijzen het Virtueel Wetenschapsmuseum de Ishangoprijs voor 'Wetenschappelijke Communicatie' van het Brussels Gewest. Geen onaardige prestatie voor een website die toen nog geen jaar online was. Aan het museum werd twee jaar hard gewerkt door scholieren uit het middelbaar onderwijs. Het bekendste project van het museum is dat van de ComiX-Files, een wedstrijd over wetenschap in stripverhalen waaraan bijna 3.000 jongeren deelnamen. ComiX-Files verwierf zelfs bekendheid in het buitenland. Vorig jaar kreeg het project ComiX-Files een plekje in het internationale boek 'Hooggeleerd publiek!

Succesvolle projecten in de wetenschapscommunicatie', waarin men aantoont Het Virtueel Wetenschapsmuseum van de VUB is

hoe wetenschap bij een groter publiek te

in 2002 veelvuldig in de prijzen gevallen. PC

brengen. Onlangs verkreeg het Virtueel

Magazine, een internetblad, verkoos het museum

Wetenschapsmuseum van de VUB extra financiële

tot mooiste website in de categorie Cultuur.

steun (50.000 euro) van het Brussels Gewest om

Gedurende enkele maanden stond het Virtueel

een nieuwe verdieping met jongerenprojecten

Wetenschapsmuseum op een eerste plaats in de

over Brussels onderzoek aan te maken.

wekelijkse Top-3 van het magazine Clickx! en

http://virtueelmuseum.vub.ac.be

werd het op diverse websites tot 'site van de week' verkozen. En op 9 december 2002 won

15

Nieuw kinderdagverblijf In april 2002 werd het volledig vernieuwde

verpleegkundigen. De VUB heeft daarnaast ook

kinderdagverblijf van de VUB aan de Generaal

nog een kinderdagverblijf in Jette waar

Jacqueslaan in gebruik genomen. Een investering

70 kinderen elke dag opgevangen worden.

van 2.007.938 euro, waarvan de ene helft door

17 kinderverzorgsters, 1 kok, 1 kuisvrouw en

de VUB en de andere helft met

2 sociaal-verpleegkundigen zorgen er in het VUB-

overheidssubsidies werd gefinancierd. In deze

kinderdagverblijf te Jette voor dat alles optimaal

nieuwe kribbe verblijven 63 kinderen (dit is

verloopt. In het kinderdagverblijf zitten kinderen

tevens de maximumcapaciteit). In het nieuwe

van VUB-studenten en -personeel, buurtbewoners

kinderdagverblijf werken 11 kinderverzorgsters,

en werknemers van omliggende bedrijven.

1 kok, 1 poetsvrouw en 2 sociaal-

VUB stapte over op een semestersysteem De VUB voerde in 2002 het semestersysteem in.

Een belangrijke stap naar de flexibilisering van het studietraject en een voorbereiding op het Europese creditsysteem. Aan de VUB hanteerde men al een systeem van examenspreiding. Het semestersysteem werd daarop geënt.

VUB-dagcentrum voor palliatieve zorg bestaat 5 jaar Het palliatief dagcentrum TOPAZ, onder leiding

kunnen met de steun van zo'n dagcentrum

van Prof. W. Distelmans en verbonden aan het

verzorgd worden in een omgeving waar ze het

Academisch Ziekenhuis van de VUB, vierde op 19

liefst zijn: thuis of in het thuisvervangende

december 2002 zijn vijfjarig bestaan. In België en

dagcentrum, waar ze onder lotgenoten kunnen

op het Europese vasteland was TOPAZ het eerste

deelnemen aan allerlei activiteiten. In 2002 werd

dagcentrum voor ongeneeslijk zieke patiënten.

TOPAZ erkend door het RIZIV en wordt het dus

Door de voorbeeldfunctie van dit dagcentrum

betoelaagd. Ondertussen werden tien

geraakten bewindslieden, met Minister Frank

gelijkaardige dagcentra in België opgericht. Het

Vandenbroucke en voormalig Minister Magda

maatschappelijk belang van TOPAZ staat dus

Aelvoet voorop, er meer en meer van overtuigd

buiten kijf.

dat dergelijke dagcentra het ziekenhuis kunnen ontlasten. Chronisch, niet-geneesbare zieken

VUB-experimenten reisden met Frank De Winne de ruimte in Frank De Winne nam VUB-

deze van alle andere zoogdieren. Sindsdien zijn

onderzoeksexperimenten mee naar het

de antilichamen van kamelen, ondermeer via het

internationaal ruimtestation (ISS), onder andere

VUB-spinoffbedrijf Ablynx, uitgegroeid tot een

proefreactoren met antilichamen uit

onderzoeksdomein met belangrijke implicaties in

kamelenbloed. Acht jaar geleden ontdekten

de biotechnologie en medische wetenschappen.

wetenschappers van de VUB dat antilichamen van kamelen anders en eenvoudiger zijn dan

16

Samenwerking met ULB geïntensifieerd Onder impuls van de beide rectoren, Pierre de

onderdeel van structureel uitgebouwde

Maret voor de ULB en Benjamin Van Camp voor

wetenschapscommunicatie, permanente vorming,

de VUB werd in 2002 de samenwerking tussen

interuniversitair onderzoek en een centrum voor

de ULB en de VUB geïntensifieerd. Zo werden de

ondernemerschap. Verder werden de

catalogi van beide universiteitsbibliotheken

voorbereidingen voor het op elkaar afstemmen

geïntegreerd en de collectievorming maximaal op

van de opleidingsprogramma's Solvay getroffen

elkaar afgestemd. Er werd een

zodat men in 2004-2005 een gezamenlijke

'Gemeenschappelijk Fonds voor Culturele

masteropleiding voor handelsingenieurs zal

Promotie te Brussel' opgericht n.a.v. de

kunnen aanbieden. Diverse onderzoekscentra

gemeenschappelijke Doctor Honoris Causa voor

werkten samen, wat hun internationale

jazzmuzikant en Brusselaar Toots Thielemans. De

profilering een meerwaarde gaf. Kortom, ook in

twee instellingen namen een gezamenlijk

2002 verstevigden de VUB en de ULB hun

standpunt inzake euthanasie in. Ze richtten

positie door consequent en bewust klassieke

tesamen het expertisecentrum DISC (Decision,

(taal)tegenstellingen te overstijgen. Natuurlijk

Information, Science, Communication) op. DISC

herdachten de VUB- en ULB-studenten op 20

ontving van de Brusselse Regering 725.000 euro

november 2002 gezamenlijk stichter Theodore

voor het eerste jaar. DISC bouwt vier

Verhaegen met een studentikoze optocht door

activiteitspolen uit: een virtuele bibliotheek als

de Brusselse straten.

Tweede deel van nieuwe gebouwen werd in gebruik genomen De onderste niveaus van het nieuwe gebouw E

Brussels centrum voor volwassenenonderwijs en

werden in 2002 in gebruik genomen. Op deze

leslokalenbeheer. Met de nieuwe gebouwen D en

vier niveaus vindt men nu de PC-zalen, auditoria

E nam de VUB 19.700 m2 extra oppervlakte in

en leslokalen, het Instituut voor Taalonderwijs en

gebruik. Een totaal investering van 22.806.205

het OnderwijsServiceCentrum. Naar de andere zes

euro. In 2002 startte de VUB ook met de

niveaus van het 'glazen' gebouw E verhuizen in

renovatiewerken in gebouw B en C. Alle

2003 de diensten van campus Rode, ondermeer

leslokalen die daar vrijkwamen door de verhuis

plantkunde en het animalarium. Vorig jaar werd

naar de nieuwe gebouwen, werden omgevormd

gebouw D al in gebruik genomen. Hier bevinden

tot bureaus en de faculteiten Letteren &

zich nu, naast wederom auditoria en leslokalen,

Wijsbegeerte, Economische, Sociale en Politieke

het onthaal van de Dienst Inschrijvingen, het

Wetenschappen, Rechten, Psychologie en Opvoedkunde kregen een nieuw faculteitssecretariaat. Het buitenschrijnwerk werd eveneens volledig vernieuwd. Een kostenplaatje van ruim 2.400.000 euro. In de zomer van 2002 is ten slotte het Amfitheater aangelegd - een ontmoetingsplaats gelegen voor de gebouwen D en E dat tegelijkertijd dient als een geleidelijke overgang van het esplanadeniveau naar de groene campusvallei.

17

Onderzoeksgroep Sociologie vierde 20-jarig bestaan De onderzoeksgroep TOR (Tempus Omnia

publiceerde de groep meer dan 250 artikels,

Revelat), onder leiding van Prof. Mark Elchardus

rapporten en boeken over bovenstaande

en Prof. Ignace Glorieux, vierde op 25 oktober

onderwerpen. De media en politici putten

2002 haar twintigjarig bestaan met een

veelvuldig uit de sociologische analyses van

studiedag en een nieuw boek over "De

deze gerenommeerde onderzoeksgroep.

symbolische samenleving". Vandaag bestaat de

Standaard Magazine verwoordde het op 28

onderzoeksgroep uit 25 leden en houdt zij zich

december 2002 als volgt "Mark Elchardus, VUB-

voornamelijk bezig met onderzoek rond thema's

socioloog, heeft in 'De Dramademocratie' de

als tijdsbesteding, culturele veranderingen in

televisieverkiezingen van 2003 voorspeld. Zal in

Vlaanderen, media, jeugdcultuur, educatie en

een hoog tempo worden geciteerd (‌) is zowat

burgerschap, participatie van jongeren in het

de BV onder de sociologen geworden in 2002."

onderwijs en de participatie van volwassenen in het verenigingsleven. Sinds haar ontstaan

VUB-Kortfilmfestival Het Grote Ongeduld!

Op 13 november 2002 organiseerde de VUB voor

en jonge, pas afgestudeerde, cineasten werden

de elfde keer het kortfilmfestival 'Het Grote

bekroond met de Canvasprijs (2.500 euro plus

Ongeduld'. Alle Belgische hogescholen met een

vertoning van de kortfilm op Canvas en RTBF)

filmafdeling waren wederom vertegenwoordigd

voor de beste korte fictiefilm. Lichtpunt (de vrijzinnige omroep) beloont elk jaar de beste documentaire met 1.250 euro en het productiehuis Meuter-Titra geeft 2.500 euro werkingsgelden aan de Belgische filmschool die er uitspringt. Vorig jaar verscheen er een DVD met de gelauwerde kortfilms van de afgelopen 10 jaar. Diverse bibliotheken en videotheken kochten deze DVD aan. Toen de Dienst Kultuur van de VUB met de organisatie van een kortfilmfestival startte, kon ze niet vermoeden dat dit festival zo'n succes zou worden. Niet alleen leidde het in 2002 weer tot veel mediaaandacht, ook lag het aan de basis van een samenwerking tussen alle hogescholen inzake cultuur. Dit leidde later ondermeer tot de jaarlijkse VUB-tentoonstelling 'Out of Control', waarop laatstejaars van alle Vlaamse kunsthogescholen hun eindwerken tentoonstellen.

18

Restyling communicatie- en recruteringskanalen In het kader van een nieuw communicatie- en

gecreëerd. Tot slot ontving de VUB in 2002

recruteringsbeleid werd er in 2002 o.m. een

laatstejaarsstudenten van een kleine 40-tal

elektronische nieuwsbrief in het leven geroepen

athenea die de sfeer op de VUB-campussen

die wekelijks naar zo'n 13.000 geïnteresseerden

kwamen opsnuiven en ging ze zelf vijf keer naar

wordt verstuurd. Honderdnegenenveertig studie-

een welbepaalde regio, te weten Mechelen, Aalst,

informatiepublicaties werden in een volledig

Halle-Vilvoorde, West-Vlaanderen en Antwerpen

nieuw jasje gestoken en hun inhoud werd

voor een ontmoetingsavond met lokale athenea.

geactualiseerd. Een nieuwe VUB-stand voor de onderwijsbeurzen werd naar eigen ontwerp

Zangfaculteit van de VUB bestaat tien jaar De ZangFaculteit, het vierstemmig koor van de

studenten van alle leeftijden. Het weet een hoog

VUB, onderscheidt zich in het Vlaamse

muzikaal niveau te bereiken en enthousiasmeert

koorlandschap door zijn repertoirekeuze (vrolijke

menig publiek tijdens talrijke optredens binnen

studentenliederen, veelal originele composities

en buiten de VUB. De ZangFaculteit draagt een

en a capella gezongen) en zijn zangers

tolerante en jonge boodschap uit. Om haar 10-

(studenten, oud-studenten en personeelsleden

jarig bestaan te vieren verscheen er een

van de VUB, vaak met weinig muzikale

jubileumboek met foto's en anekdotes van tien

achtergrond). Na tien jaar is De ZangFaculteit nog

jaar repeteren en optreden…

steeds een bloeiende vereniging en een kleurrijke mengeling van studenten en oud-

VUB-Centrum voor Medische Genetica vierde 20-jarig bestaan "In twintig jaar tijd werd het Centrum Medische

Eenvoudig uitgelegd betekent deze techniek dat

Genetica van de VUB wereldleider op vlak van

men eicellen bij de moeder wegneemt, ze in een

in-vitro genetische screening", aldus De Morgen

proefbuis met zaad van de vader bevrucht (de

(23/02/02) naar aanleiding van het twintigjarig

klassieke in-vitromethode), waarna men het

bestaan van dit onderzoekscentrum onder leiding

embryo drie dagen laat rijpen om er vervolgens

van Prof. Inge Liebaers. Het VUB-Centrum

een cel van weg te plukken. De analyse van die

Medische Genetica is het enige centrum ter

ene minuscule cel stelt de onderzoekers in staat

wereld waar zoveel aandoeningen

om te zeggen of de baby die zich uit dat embryo

gediagnosticeerd kunnen worden. "In principe

zal ontwikkelen een erfelijke ziekte zal krijgen.

kunnen we alle genetisch bepaalde ziektes

Bij het VUB-centrum komen uitsluitend patiënten

opsporen", aldus Prof. Liebaers. In het centrum

over de vloer die in de familie een erfelijke

gebeuren de klassieke tests, zoals de

aandoening hebben.

overbekende vlokkentest of de vruchtwaterpuncties, maar in 1993 introduceerden ze de Preïmplantatie Genetische Diagnose (PGD), een techniek die tot dan toe enkel in het Verenigd Koninkrijk bekend was.

19

www.vub.ac.be

de VUB in de media Journalisten doen dagelijks een beroep op de

Richard Rorty

Studentenspecial

wetenschappelijke kennis van de VUB-

De Amerikaanse filosoof Richard Rorty is een van

In het VUB-Kultuurkaffee kun je op

onderzoekers. De VUB werd in 2002 vermeld in

de meest vooraanstaande Amerikaanse

donderdagavond vaak gratis naar een concert.

3.274 kranten- en tijdschriftartikels in de

academici van de voorbije decennia. Onlangs

ZIPP, CULTUURBIJLAGE VAN DE STANDAARD

zogenaamde populaire media.(1)

hield hij een lezing aan de VUB, waar hij twee

De VUB was het meest aanwezig in

jaar geleden een eredoctoraat ontving. In zijn

Le quorum des kinés serait mal calculé

De Standaard, Het Laatste Nieuws en

lezing behandelde Rorty een van zijn

“Les ministres des Affaires sociales et de la

De Morgen.

stokpaardjes, de obsessie van het westerse

Santé, Frank Vandenbroucke et Magda Aelvoet,

denken voor het vinden van eeuwige geldende

se basent sur des chiffres dépassés qui ont été

Daarnaast bedroeg het aantal wetenschappelijke

waarheden.

obtenus d’après des modes de calculs douteux”.

publicaties in de internationale vaktijdschriften

DE FINANCIEEL ECONOMISCHE TIJD, 28/12/02

C’est ce qu’affirme le Conseil d’administration de

1.704(2)

la VUB, qui demande également que le Deux mamans, et alors?

contingentement en kinésitherapie soit différé à

La VUB a étudié le vécu d’enfants voulus par

2008.

Onderzoekers van de VUB hebben een

des couples de lesbiennes. Avoir deux mères ne

METRO 21/02/02

basismechanisme in de hersenen ontrafeld dat

semble pas particulièrement les perturber et ils

VUB-vorsers ontsluieren raadsel epilepsie

een sleutelrol speelt in het ontstaan van een

témoignent d’une grande ouverture d’esprit.

Motorcrosser Everts test conditie in VUB-

epilepsieaanval. De ontdekking zal wellicht

LE SOIR 16/12/02

topsportlabo

VUB-onderzoek toont taalverschuiving aan

Everts is gisteren speciaal van Monaco

blokkeren. (...)

Vlaams minister-president Patrick Dewael is

overgevlogen om zich te laten testen in het

HET LAATSTE NIEUWS 03/12/02

‘geschrokken’ van de resultaten die het recente

Brussels Labo voor Inspanningsonderzoek en

Meervoudig wereldkampioen motorcross Stefan

binnen 5 tot 10 jaar kunnen leiden tot nieuwe middelen die epilepsieaanvallen volledig kunnen

VUB-alumnus filosofie Greet Dekeyser

Topsport (BLITS) van de Vrije Universiteit Brussel

Universiteit Brussel aan het licht bracht. (...) De

(VUB). (...) Het BLITS krijgt wel vaker topsporters

“De licenties waren het leukst. We kraakten met

speciale taalregeling die sinds 1963 in de zes

over de vloer. RSC Anderlecht laat haar spelers

zes studenten een herenhuis aan de Brusselse

faciliteitengemeenten rond Brussel van kracht is,

bij het begin en het einde van het seizoen afzien

Generaal Jacqueslaan. De universiteit was

heeft de verfransing geenszins afgeremd.

om te bepalen wie moet bijtrainen en wie niet.

eigenaar van het pand en liet ons begaan omdat

Integendeel zelfs: ze heeft de verfransing in de

Verschillende topjudoka’s, wielrenners en

we het huis beetje bij beetje opknapten, we

hand gewerkt.

topatleten zijn ook vaste klant bij het door de

waren immers krakers mét principes. (…) Het was

RANDKRANT 01/12/02

Vlaamse regering erkende topsportlabo.

een fantastische periode.”

VACATURE 14/12/02

20

onderzoek ‘Faciliteiten in de rand’ van de Vrije

HET LAATSTE NIEUWS 01/03/02

Van Gelder voorzitter Raad van Bestuur VUB

Diepe krater

Explosie van kikkers

Ongeveer 65 miljoen jaar geleden sloeg een

(…) was het zo verrassend in het vakblad

Eddy Van Gelder is dinsdag verkozen tot nieuwe

meteoor met grote kracht op de aarde in, en

Science te lezen dat er in Sri Lanka liefst

voorzitter van de Raad van Bestuur van de Vrije

veroorzaakte zo het uitsterven van de

honderd nieuwe kikkersoorten ontdekt werden.

Universiteit Brussel. Hij volgt in die functie Rik

dinosauriërs. Sindsdien wordt deze krater

Franky Bossuyt van de Vakgroep Biologie aan de

Van Aerschot op die sinds 1990 de

intensief onderzocht (…) verslag in het vakblad

Vrije Universiteit Brussel (VUB) werkte mee aan

voorzittershamer hanteerde. Van Gelder is

New Scientist m.m.v. geoloog Phillipe Claeys van

de studie.

algemeen directeur van de Gewestelijke

de Vrije Universiteit Brussel.

Met een schare collega’s doorzocht hij het

Investeringsmaatschappij Brussel.

KNACK 05/06/02

weinige wat er van de Sri Lankaanse

FINANCIEEL ECONOMISCHE TIJD 21/12/02

CampusPop laat Vlaamse student kennismaken

bevestigde de indruk opgedaan in het woud dat

regenwouden rest. Genetisch onderzoek Onleefbaar zaad

met hoofdstad

vele gevonden kikkers niet in de veldgidsen

Intracytoplasmatische sperma-injectie (ICSI) is

Voor het eerst hebben Brusselse studenten

vermeld stonden.

een techniek ontwikkeld door de ploeg van het

gisteravond op het sportveld van de Vrije

KNACK 06/11/02

Universiteit Brussel (VUB) een openluchtfestival

Fertiliteitscentrum aan de Vrije Universiteit Brussel. Met de techniek kunnen zelfs mannen

georganiseerd voor de Vlaamse mede-student.

De zingende rector

die bijna geen leefbare zaadcellen produceren,

(...) Met hun initiatief willen de VUB-studenten

Zo’n duizend studenten, oud-studenten en

toch aan een eigen kind geholpen worden.

de band met de studenten uit Vlaanderen

andere geïnteresseerden kwamen donderdag 12

KNACK 16/01/02

aanhalen.

december samen in de grote aula van de Vrije

HET LAATSTE NIEUWS 03/07/02

Universiteit Brussel voor het alweer zeventiende

1 Telling op basis van Mediargusdatabank. De Franstalige

Vrijzinnig Zangfeest van Vlaanderen. Het eerste

media en verschillende Nederlandstalige magazines, waar

VUB start vroeger met academiejaar

opmerkelijke optreden was van ‘Ben & Cyriel van

de VUB ook regelmatig in verschijnt, zijn niet in de telling

Omdat de studenten aan de Vrije Universiteit

het Laarbeekbos’, niemand minder dan rector

opgenomen.

Brussel twee maal in plaats van een keer

Ben Van Camp en zijn broer, beiden met

examens afleggen, start het academiejaar vroeger

studentenpet.

publicaties. Het effectieve aantal wetenschappelijke artikels

dan gewoonlijk. Op 23 september en niet op de

BRUSSEL DEZE WEEK 19/12/02

ligt naar alle waarschijnlijkheid hoger.

2 Telling op basis van in de R&D-databank geregistreerde

eerste maandag van oktober zoals de traditie het wil, gaat de VUB van start.

HET LAATSTE NIEUWS 12/09/02 IJdelheid en veiligheid

Volgens Vera Rogiers, hoofd van de dienst Toxicologie van de VUB, zijn cosmetica nog nooit zo veilig geweest als vandaag. Of schoonheidsproducten ook steeds doen wat ze beloven, is een andere zaak.

FINANCIEEL ECONOMISCHE TIJD 16/11/02

21

22

onderzoeksbeleid: Accent lag in 2002 op economisch en maatschappelijk valoriseren van onderzoeksresultaten

23

Jan Cornelis

woordje van de V ice-Rector onderzoek

24

'De VUB heeft de traditie haar onderzoek uit te

termijn plannen maken, wat voor een universiteit

offs melden, Symbion en Eggcentris en de start

onontbeerlijk is.

van het BI3 kapitaalfonds. Dit fonds realiseerde

De aandacht die het valorisatiebeleid kreeg,

inmiddels twee kapitaalsverhogingen in eerder

deed geen afbreuk aan de andere prioriteiten.

opgestarte spin-off bedrijven: Brucells en Elsyca.

We benadrukten in 2002 vier kernactiviteiten: de

Het aantal ingediende octrooien neemt jaarlijks

herstructurering van het doctoraatsproces, met

toe, waarbij de toekenningspercentages constant

nadruk op de verbeterde ondersteuning van de

blijven, wat wijst op een bestendiging van de

doctorandus; de uitbouw van een totaalpakket

kwaliteit van de aanvragen. De toename van

voor educatieve doeleinden in het kader van de

aanmeldingen en indieningen staat maat voor de

wetenschapscommunicatie gericht naar alle

verhoogde bewustwording voor

leeftijdscategorieën van het secundair onderwijs;

onderzoeksvalorisatie bij de

de voorbereiding tot deelname aan het zesde

vorsersgemeenschap. Ten slotte mag de VUB

kaderprogramma voor onderzoek en ontwikkeling

zich verheugen in een gestadige toename van de

van de Europese Unie én de creatie van nieuwe

inkomsten uit contractonderzoek: in 2002 werd

impulsen voor het economisch en

ondanks de moeilijke economische conjunctuur

maatschappelijk valoriseren van

een inkomstenstijging van 30% genoteerd uit

onderzoeksresultaten.

contracten met de privé-sector.

Studies over ‘Doctoreren in Vlaanderen’ wezen

De cel Wetenschapscommunicatie structureerde

uit dat het doctoraatsproces dringend aan

haar projectgedreven activiteiten. Zo

herziening toe was. We hebben daarom in 2002

onderscheiden we de ‘Comix-files’, een

werken tot concrete toepassingen, maar vroeger

een concreet remediëringsplan uitgewerkt dat

detectivespel met vragen over wetenschap

gingen professoren met bedrijfsplannen

moet starten in september 2003. Eén van de

waarbij fouten in stripverhalen moeten

noodgedwongen privé-kapitaal zoeken. De

hoofdelementen van de herstructurering is de

opgespoord worden, het Virtueel

universitaire kennis ging dan naar een

ondubbelzinnige identificatie van de

Wetenschapsmuseum dat continu toegankelijk is

privébedrijf en waardevolle onderzoekers

doctorandus, zodat de facultaire

via het web, zonder sluitingsuren, en de

verlieten de universiteit’. Zo verwoordde Jan

opvolgingscommissie de individuele vorderingen

Stimulus onderwijspakketten die bijdragen tot

Cornelis het in de Financieel Economische Tijd

jaarlijks kan opvolgen. Het beurzenstelsel wordt

het realiseren van eindtermen in het onderwijs.

van woensdag 10 juli 2002, naar aanleiding van

geherstructureerd met een verhoogde nadruk op

Hiermee wordt een volledig pakket voorgesteld

de oprichting van het Brussels Investeringsfonds

‘peer review’ bij verlengingsaanvragen, en de

dat zich richt naar alle leeftijdscategorieën van

BI3, wat staat voor ‘Brussels Imagination,

overgang van student naar vorser en van

het secundair onderwijs, aantrekkelijk

Innovation and Incubation’. De Vice-rector

doctorandus naar postdoctoraal vorser zal beter

voorgesteld in een driedimensionaal virtueel

Onderzoek zag in 2002 hiermee één van zijn

ondersteund worden. Een belangrijk punt is dat

gebouwencomplex.

doelstellingen uit het 10-punten plan voor de

de doctorandus niet voortdurend het

De nieuwe uitdaging van het zesde

uitbouw van een industrieel beleid aan de VUB

onderzoekswerk dient te onderbreken voor

kaderprogramma en voornamelijk de nieuwe

een flinke start nemen.

logistieke- en onderwijstaken. Dat brengt ons bij

instrumenten ‘Networks of Excellence’ en

Prof. Jan Cornelis, Vice-Rector Onderzoek van de

de profielbeschrijving van de ‘goede promotor’

‘Integrated projects’ met de daarmee gepaard

VUB:

die ondermeer moet kunnen terugvallen op

gaande schaalvergroting ter realisatie van de

‘Waarmee niet gezegd is dat het aantrekken van

richtlijnen met betrekking tot publicatiegedrag.

‘European Research area’ vergden in 2002 veel

privé-kapitaal niet goed zou zijn of dat we onze

Een ombudsman/vrouw waakt over de regelingen

ondersteunend werk. De resultaten hiervan

onderzoekers zullen tegenhouden om naar de

met betrekking tot het zeer kleine percentage

zullen pas in 2003 en 2004 ten volle zichtbaar

privé-sector over te stappen, maar als VUB

gepercipieerd wangedrag. Ten slotte wordt een

worden."

hadden we een inhaalbeweging te maken ten

nieuw systeem voor de toekenning van kredieten

aanzien van de ons omringende universiteiten.

aan navorser ter ondersteuning van doctorandi

Onze derde functie, het maatschappelijk en

ingevoerd, op basis van afgelegde doctoraten en

economisch valoriseren van universitaire kennis,

niet meer op basis van inschrijving in het

kreeg voorheen te weinig aandacht. Onze

doctoraat.

onderzoekers stonden er dus quasi alleen voor als ze spin-off plannen hadden en daar wilden

De Interfacecel is in 2002 zeer actief geweest op

we absoluut verandering in brengen. Met het

het vlak van de economische en

aanbieden van de nodige ondersteuning

maatschappelijke valorisatie van

vrijwaren we ook de rechten van de universiteit

onderzoeksresultaten. Als hoofdrealisaties

en de individuele vorsers en kunnen we langere-

moeten we de oprichting van twee nieuwe spin-

25

VUB verbetert de ondersteuning van haar doctoraatsstudenten De VUB nam in 2002 maatregelen om het slaagpercentage van haar doctoraatsstudenten te

Voltooide doctoraten in 2002 per faculteit

verhogen én om doctoraatsonderzoeken beter naar het grote publiek te communiceren. Uit een Letteren en Wijsbegeerte

intern onderzoek bleek dat slechts de helft van

Rechtsgeleerdheid

de doctoraatsstudenten ook effectief binnen de voorziene termijn zijn/haar doctoraat tot een goed einde weet te brengen. Op Vlaams niveau

Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen en Solvay Managementschool Psychologie en Opvoedkunde

liggen de cijfers nog lager: één op drie rondt zijn doctoraat met succes af. Veel is te wijten aan

Wetenschappen Geneeskunde en Farmacie

het feit dat vorsers nog te zwaar belast worden

Lichamelijke opvoeding en Kinesitherapie

met onderwijstaken of administratieve taken en

Toegepaste Wetenschappen

dat de begeleiding door de promotoren

0

5

10

onvoldoende en ongestructureerd is. Een

15

20

25

30

Aantal doctoraten afgerond in 2002

ombudsman/-vrouw, een financiering die meer output gericht is en een deontologische code

In 2002 werden 85 doctoraatsonderzoeken afgerond. Vooral in de faculteiten Toegepaste Wetenschappen,

voor een goede promotor zijn slechts enkele van

Geneeskunde & Farmacie en Wetenschappen wordt veel doctoraatsonderzoek verricht.

de remediëringsmaatregelen die de VUB doorvoert om de belemmeringen die vorsers ondervinden bij het doctoreren te verminderen.

Mieke Gijsemans, onderzoekscoördinator van de VUB:

samenwerking tussen promotor en doctoraatsstudent spaak loopt. Tevens werd er een profiel van de 'goede promotor' opgesteld.

Een soort deontologische code, waaraan iedereen van het academisch personeel die doctorandi begeleidt zich zou moeten houden.

Want naast het uittrekken van voldoende tijd om met de doctorandus het verloop en de planning van het onderzoek te bespreken, heeft de promotor de taak om de doctorandus in de wereld van de wetenschap te introduceren en

26

"Het nieuwe reglement moedigt promotoren

hem te stimuleren bij de uitbouw van zijn

extra aan om de begeleiding van hun

wetenschappelijk project. Zo moet de

doctoraatsstudenten ter harte te nemen. De

doctorandus maximale kansen krijgen om als

financiering gebeurt immers niet meer op basis

eerste auteur op (wetenschappelijke) publicaties

van het aantal ingeschreven

vermeld te worden. Een andere opvallende

doctoraatsstudenten, maar ondermeer op basis

nieuwigheid in het reglement is dat vorsers die

van het aantal effectief neergelegde (afgeronde)

aan de VUB een doctoraat afleggen verplicht

doctoraatsonderzoeken. De financiering wordt

zullen worden om een beknopte, voor een ruim

dus meer output gericht. Een andere

publiek bestemd zijnde samenvatting bij hun

remediëringsmaatregel betreft de werking van de

onderzoeksrapport te voegen. Die samenvatting

verplichte facultaire

kan gebruikt worden voor het opstellen van een

doctoraatopvolgingscommissies. Zij kunnen bij

persmededeling of voor initiatieven rond

de aanstelling of verlenging van een

wetenschapscommunicatie. Op die manier wil de

doctoraatsstudent nu nauwgezetter en uniformer

VUB de resultaten van deze onderzoeken beter

zien wat de stand van het onderzoek is. Verder

communiceren naar het grote publiek. Daarmee

kunnen doctoraatsstudenten vanaf volgend

speelt de VUB in op de toegenomen interesse

academiejaar terecht bij een speciaal voor hen

van het grote publiek voor wetenschap en

aangeduide ombudsman/-vrouw indien de

techniek."

VUB-Onderzoeksmiddelen uit het Bijzonder Onderzoeksfonds van de overheid stijgen De onlangs genomen beslissing van de overheid om bij de verdeling van de middelen uit het

Verdeling onderzoeksmiddelen per wetenschapsdomein

Bijzonder Onderzoeksfonds (BOF) ook rekening te houden met het aantal onderzoekspublicaties

Centraal en interdisciplinair 10%

en -citaten valt voor de VUB gunstig uit. Deze extra parameter zorgt ervoor dat de VUB haar onderzoeksmiddelen komende uit het Bijzonder Onderzoeksfonds ziet stijgen met 2,07% ofwel 637.179 euro extra ten opzichte van het voorgaande jaar. Bovendien zal de parameter

Humane wetenschappen 20%

'publicaties en citaten' in de toekomst nog

Basis, natuur en toegepaste wetenschappen 50%

zwaarder gaan doorwegen bij de verdeling van de onderzoeksmiddelen alsook het aantal afgelegde doctoraten. Voor de VUB is dit goed nieuws. Het zal haar aandeel in de te verdelen

(Bio)medische wetenschappen 20%

onderzoeksmiddelen van de overheid vergroten.

De overheid financiert het fundamenteel onderzoek van de Vlaamse universiteiten via het Bijzonder Onderzoeksfonds (BOF). Naast parameters als werking, het aantal afgelegde doctoraten en het aantal afgeleverde tweede cyclus diploma's zal vanaf het begrotingsjaar 2003 ook het aantal publicaties en citaten die zijn opgenomen in de Science Citation Index Expanded mee de BOF-verdeelsleutel bepalen.

VUB start met een wetenschapswinkel Wetenschappelijk onderzoek op vraag van de

het Brussels Gewest. De initiatiefnemers van de

"De wetenschapswinkel biedt beide partijen

burger. Dat is wat de wetenschapswinkel van de

wetenschapswinkel kijken uit naar vragen,

voordelen", aldus Prof. J.P De Grève, voorzitter

VUB beoogt. De wetenschapswinkel zal

bijvoorbeeld van een buurtcomité dat wil weten

van de werkgroep wetenschapscommunicatie. "De

wetenschappelijke ondersteuning leveren, in de

welke gevolgen de inplanting van een industrie-

burger krijgt een bevredigend antwoord en de

vorm van onderzoek of advies, aan groepen uit de

terrein zal hebben, of vragen over mobiliteit, over

studenten of onderzoekers een uitdaging, een

samenleving die niet over voldoende financiële

huisvuil, over gezondheid en welzijn, natuur en

onderzoeksvraag die in de realiteit verankerd zit.

middelen beschikken om onderzoek te laten

milieu. Een criterium is dan ook dat meer dan een

Voor thesisstudenten kan het een extra stimulans

uitvoeren of die om andere redenen moeilijk

persoon baat moet hebben bij het antwoord op de

zijn te werken aan een concreet onderzoek."

toegang hebben tot wetenschappelijke informatie.

vraag. Een ander criterium is dat de vereniging of

De VUB ontvangt voor dit project samen met de

organisatie niet beschikt over de nodige middelen

Na twee jaar wordt het project wetenschapswinkel

Universiteit Antwerpen 497.898 euro van Vlaams

om zelf onderzoek te doen. Het onderzoek wordt

geëvalueerd en wordt bekeken of het aan

Minister Dirk Van Mechelen en 99.374 euro van

uitgevoerd door licentiestudenten, onder toezicht

uitbreiding toe is.

Minister-president François-Xavier De Donnea van

van een ervaren onderzoeker.

Samenwerking in het kader van EU-programma's De VUB participeert in zowat alle belangrijke Europese en internationale onderzoeksinitiatieven en acties. Voor het vierde kaderprogramma (een meerjarenprogramma voor onderzoek dat de Europese Unie financiert) bezette de VUB onder de Vlaamse universiteiten de derde plaats, zowel qua projectdeelnamen (81) als qua deelnametoelage (16,4 miljoen euro).

27

Economisch en maatschappelijk valoriseren van onderzoeksresultaten staat centraal De VUB heeft in 2002 extra aandacht besteed aan het economisch en maatschappelijk valoriseren van haar onderzoeksresultaten. Sonja Haesen, coördinator van de Interfacecel:

"De R&D-interfacecel begeleidt onderzoekers in

investeringsfonds, getuigt van het vertrouwen in

alle fasen van hun samenwerking met de

het wetenschappelijk potentieel van de VUB. Het

industrie, en dat blijkt nodig nu we opnieuw een

BRUSSELS I3 FUND N.V. is bedoeld om VUB spin-

indrukwekkende toename van het

offbedrijven het nodige kapitaal te leveren

contractonderzoek mogen noteren voor de VUB

tijdens de meest risicovolle fase van hun

(+ 30% inkomsten voor 2002). De Interfacecel

bestaan. Het (gesloten) fonds is bovendien

gaat ook actief op zoek naar vindingen met

financieel sterk genoeg om een eerste

valorisatiepotentieel en tracht het VUB-

opvolgingsinvestering te doen. Nog geen jaar na

ondernemerschap te stimuleren. Hiermee wordt

oprichting neemt het BI3 –FUND een aandeel in

getracht de cadans van twee spin-offs per jaar

BruCells nv, een jonge spin-off van VUB en ULB

aan te houden. In 2001 waren dat BruCells en

die gespecialiseerd is in de ontwikkeling van

Ablynx en in 2002 Symbion en EGGcentris.

cellulaire vaccins tegen kanker, en draagt het

Symbion commercialiseert het nieuw ontwikkelde

fonds substantieel bij tot de kapitaalsverhoging

(bouw)materiaal Vubonite en EGGcentris

van ElSyCa NV, een spin-off rond numerieke

valoriseert een nieuwe aan de VUB ontwikkelde

simulatie van electrochemische

in vitro toxiciteitstest. Verder diende de VUB in

afzettingsprocessen.

2002 14 nieuwe octrooi-aanvragen in, al dan niet

Daarenboven gaf de Brusselse Hoofdstedelijke

samen met het Interuniversitair Micro-electronica

Regering op 12 september 2002 groen licht voor

centrum (IMEC) en het Vlaams Instituut voor

de oprichting van het nieuwe incubatiecentrum

Biotechnologie (VIB) en werden 3 octrooi-

van de VUB: het Incubatiecentrum Arsenaal

aanvragen door bedrijven ingediend op basis

Brussel (ICAB). Het incubatiecentrum is een

van aan de VUB ontwikkelde

gespecialiseerd bedrijvencentrum dat zich richt

onderzoeksresultaten. Eén van de belangrijkste

tot startende ondernemingen in de

realisaties in 2002 betreft de oprichting van een

hoogtechnologische sector. In eerste instantie

risicokapitaalfonds ter waarde van 6 miljoen

betreft het spin-offs van de VUB. Het

euro: het BRUSSELS I3 FUND N.V (I3 staat voor

incubatiecentrum wordt gehuisvest in een

Imagination, Innovation en Incubation). De Vrije

gerestaureerde rijkswachtloods op de site

Universiteit Brussel bracht 250.000 euro in en

Arsenaal in de gemeente Etterbeek, vlak bij de

neemt via haar Interfacecel de dagelijkse leiding

hoofdcampus van de VUB. Het nieuwe

van het fonds op zich. De VUB staat ook in voor

incubatiecentrum zal een totale vloeroppervlakte

het genereren van de zogenaamde deal flow: het

van 4.000 m2 hebben. Het renovatiebudget

opzoeken van economisch valoriseerbare

bedraagt ruim 5,3 miljoen euro. De VUB beschikt

onderzoeksresultaten enerzijds en het begeleiden

reeds over een incubatiecentrum op het

van de spin-off projecten anderzijds. KBC

Research Park van Zellik (IICB) dat een quasi

Investco en Fortis Private Equity investeerden elk

constante bezettingsgraad heeft en wel zeer

2 miljoen euro. De rest van het kapitaal werd

gunstig ligt ten aanzien van de campus Jette,

ingebracht door OMOB, Mercator Verzekeringen

maar iets minder aantrekkelijk is voor spin-off

en de Gewestelijke Investeringsmaatschappij

initiatieven van de campus Etterbeek."

Brussel (via Brustart). Dat de VUB in vrij korte tijd diverse privépartners bereid vond om mee in te stappen in dit behoorlijk groot universitair

28

IWT-onderzoek in samenwerking met de industrie neemt toe De onderzoeksgelden komende uit IWT-onderzoeksprojecten (Instituut voor de

IWT-onderzoek in samenwerking met de industrie

aanmoediging van Innovatie door Wetenschap en Technologie) in samenwerking met de industrie (toegepast onderzoek) stegen met bijna

€ 6.000.000

1,8 miljoen euro. € 5.000.000 € 4.000.000 € 3.000.000 € 2.000.000 € 1.000.000 0

2001

2002

Meer en meer VUB-onderzoek wordt ook effectief geëxploiteerd in spin-offs De VUB richtte in 2002 twee nieuwe spin-offs op: Symbion/Patstone en EggCentris. Vorig jaar

De voorbije 10 jaar werden 17 spin-offs opgestart

werden ook al BruCells en Ablynx opgericht. Eén spin-off (Mediagenix) ging in 2002 failliet. In

18

totaal werden door de VUB reeds 17 spin-offs opgericht. Het creëren van spin-offs is één van

16

de manieren waarop de VUB een bijdrage wil

14

leveren aan de doorstroming van universitaire kennis naar de samenleving.

12 10 8 6 4 2 0

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

29

SPIN-OFFS opgericht in 2001-2002

EGGCENTRIS

(VIB). In augustus 2002 werd de eerste

In december 2000 vroeg de VUB, na jaren

kapitaalsronde afgerond. De gereputeerde

onderzoek van Prof. Johan Smitz en Rita

durfkapitaalbedrijven Investeringsmaatschappij

Cortvrindt, een octrooi aan voor een nieuw in

Vlaanderen (GIMV), Sofinnova Partners (Frankrijk)

vitro follikelkweeksysteem waarmee men toxische

en Gilde Investment Fund (Nederland)

effecten op het niveau van het vrouwelijk

investeerden samen 5 miljoen euro in cash en

reproductief systeem kan opsporen. Tot op

verkregen warranten die een extra investering

heden gebeurt het grootste deel van deze test

van 5 miljoen euro kunnen vertegenwoordigen.

nog met proefdieren, een gegeven dat meer en

Het door VUB en VIB ingebracht

meer tegenkanting krijgt. De nieuwe techniek

technologieplatform steunt op een unieke klasse

laat toe om tests met proefdieren in aantal

van enkelstrengige antilichamen. Ablynx werkt

significant te reduceren en om bij de ontdekking

aan de ontwikkeling van innovatieve

van toxiciteit, sneller en accurater in te grijpen.

therapeutica-, diagnostica- en

Om deze techniek aan te bieden voor bruikbare

proteomicstoepassingen. Eind 2002 telde Ablynx

toepassingen voor de industrie richtten Smitz en

12 werknemers.

Cortvrindt in 2002 het bedrijfje ‘EggCentris’ op.

Door de inbreng van een exclusieve licentie op het betrokken octrooi werd de band tussen de

BRUCELLS

VUB en haar spin-off geformaliseerd. Daarnaast

Het BI3-startkapitaalfonds van de VUB nam in

stapte Partners@Venture mee in als

2002 een aandeel in BruCells, een VUB-ULB spin-

startkapitaalverschaffer. De verwachting is dat

off bedrijf dat gespecialiseerd is in de

EggCentris nv binnen twee tot drie jaar zal

ontwikkeling van cellulaire vaccins tegen kanker.

uitgroeien tot een professioneel biotechbedrijf

BruCells nv zag het levenslicht in april 2001.

met 25 tot 30 werknemers dat na drie jaar

Naast de VUB en de ULB speelde ook het

break-even moet draaien.

Brussels Hoofdstedelijk Gewest een dynamische rol in de totstandkoming van dit bedrijf. Het onderzoek waarop de activiteiten van dit bedrijf

SYMBION

gebaseerd zijn werd al sinds 1998 via het

Na jarenlang wetenschappelijk onderzoek werd in

impulsprogramma CELLO (CELLulair Onderzoek)

het kader van de vakgroep "Mechanica van

gesteund. Dankzij die steun kon men

materialen en constructies", onder impuls van de

verschillende originele technologieën ontwikkelen

professoren Jan Wastiels en Georges Patfoort het

die uitmondden in belangrijke

nieuwe "Inorganic Phosphate Cement" (IPC)

samenwerkingsakkoorden met GlaxoSmithKline

ontwikkeld. Dit innovatief materiaal dat wordt

(wereldleider op het vlak van vaccins) en met

gecommercialiseerd onder de handelsnaam

Genzyme Corporation, Molecular Oncology

"Vubonite" wordt door octrooien beschermd. De

Division (GZMO). BruCells nv stelt nieuwe anti-

belangstelling voor dit veelzijdig en ecologische

tumorale therapieën op punt, vertrekkend van de

materiaal is erg groot. Een jaar geleden werd

deskundigheid van de 4 onderzoeksteams van

met het oog op de industriële valorisatie van de

ULB en VUB in het domein van de dendritische

technologie tot een samenwerking tussen de

cellen. Deze therapieën steunen op ruim 20 jaar

VUB en de NV Symbion besloten. Het systeem

onderzoekservaring van beide universiteiten in

wordt gecommercialiseerd onder de merknamen

het domein van de immunotherapie van kanker.

®

vubonite en IPC-pro.

De onderliggende revolutionaire benadering maakt gebruik van lichaamseigen dendritische cellen, die op een zeer efficiënte wijze de

ABLYNX

immuunrespons kunnen opwekken, met als doel

In april 2002 startte Mark Vaeck, gewezen

de betreffende kankercellen op een - in

operationeel directeur van het Amerikaanse

tegenstelling tot de minder specifieke bestraling

biotech-bedrijf Ceres, als afgevaardigd bestuurder

en chemotherapie - zeer gerichte manier te

van Ablynx: een biofarmabedrijf in een

vernietigen.

samenwerking tussen VUB en het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie

30

Enkele quotes uit de media ...

Biotechnologie

Nieuwe huisvesting voor onderzoeksgroepen van

Op 24 november krijgt de VUB-spin-off Ablynx

het Vlaams Interuniversitair Instituut voor

een kapitaalinjectie van 3 miljoen euro.

Biotechnologie (VIB) op de VUB

DE FINANCIEEL ECONOMISCHE TIJD, 28/12/02

"Eind 2002 werd op de campus Etterbeek van de VUB een nieuw onderzoeksgebouw van 7.000 m2 afgewerkt. Deze investering biedt de

IMEC, VUB en VRT ontwikkelen samen

vorsers alle moderne faciliteiten en een

interactieve multimedia

integratie op de VUB hoofdcampus. Dit

IMEC, de VUB en e-VRT hebben hun krachten

stimuleert het interdisciplinair onderzoek en

gebundeld om een systeem te realiseren dat de

samenwerkingen met de departementen

kijker moet toelaten een aantal televisieberichten

informatica, elektronica en humane

en –programma’s interactief aan te passen aan

wetenschappen. De Brusselse VIB-

zijn/haar wensen. (...) De VUB heeft een ruime

onderzoeksgroepen zullen er zich vanaf 2003

ervaring in beeldverwerkingsalgoritmes,

huisvesten."

multimediatechnologie en ondersteunende

JAARVERSLAG VIB 2002, P. 7.

informaticatechnologieën.

ID SIDE 06/02/02

Eiwitalgoritme

Thomas Hamelryck van het Departement voor Ultrastructuur aan de VUBrussel heeft een nieuw algoritme ontwikkeld om beter de functie van een eiwit uit zijn driedimensionale structuur te kunnen afleiden. Op het programma wordt een octrooi aangevraagd, en vervolgens zal het voor publicatie worden opgestuurd naar de Journal of Molecular Biology.

KNACK 27/02/02

VUB vindt gemakkelijk investeerders voor nieuw risicokapitaalfonds

De Vrije Universiteit Brussel (VUB) wilde voor haar risicokapitaalfonds Brussels I3 Fund aanvankelijk niet meer dan 3 miljoen euro ophalen bij investeerders. Het werd uiteindelijk het dubbele van dat bedrag, met een optie om ook die som te verdubbelen tot 12 miljoen euro.

Volgens VUB-rector Benjamin Van Camp komt dat door het sterke dossier en de plannen voor een incubatiecentrum die de VUB bij investeerders indiende: ‘dat zorgde voor een sneeuwbaleffect.’

DE FINANCIEEL ECONOMISCHE TIJD, 10/07/02

31

32

onderwijsbeleid: Kwaliteit staat centraal

33

Rosette S’jegers

woordje van de V ice-Rector onderwijs

34

“Ik ben zeer tevreden over de geleverde

groeide het aantal cursisten met 59%. In 2002

inspanningen van mijn mensen op het vlak van

werd “Levenskwaliteit” als eerste thema

onderwijs.

geïntroduceerd.

De invoering van het semestersysteem was goed

Bij de implementatie van de Bologna-verklaring

voorbereid en kon vlot geïmplementeerd worden.

aan onze instelling wordt nog meer dan voordien

De semestrialisering biedt ons een belangrijke

aandacht geschonken aan de uitbouw van een

ondersteuning bij de omvorming van de huidige

kwaliteitsvol internationaal netwerk. De zeer

opleidingscycli tot bachelor- en mastertrajecten,

actieve participatie van de VUB in UNICA, de

waarbij zoveel mogelijk wordt ingespeeld op de

groepering van de Europese hoofdstedelijke

complementariteit en de synergie tussen de

universiteiten, vormt hierbij een belangrijk

opleidingen. Het gebruik van het

instrument. Ook de intensievere samenwerking

semestersysteem vergemakkelijkt bovendien de

met de ULB past in dit kader. Dat de VUB

invoering van een creditsysteem dat een meer

beschikt over het Vesalius College en het

flexibele studievoortgang van de student

Instituut voor Europese Studies (IES) vormen

mogelijk maakt.

hiervoor bovendien een belangrijke meerwaarde.

Tesamen met onze associatiepartner

Het door de VUB opgerichte Engelstalige

Erasmushogeschool Brussel wordt het

Vesalius College biedt een unieke combinatie

opleidingsaanbod hiertoe herbekeken.

van twee succesvolle educatieve modellen: een

Uit de resultaten van de studentenbevraging met

Liberal Arts curriculum naar Amerikaans model,

betrekking tot de kwaliteit van het onderwijs

geruggesteund door een Europese universiteit

blijkt een grote tevredenheid met de opleidingen

die sterk de nadruk legt op onderzoek. Een zeer

die worden aangeboden. Vooral de inhoud van

belangrijke eigenheid van Vesalius College is

het studieprogramma, het contact met

haar netwerk van contacten voor uitwisselingen

assistenten en professoren, de omvang van de

met buitenlandse Engelstalige universiteiten, met

lesgroepen en de algemeen heersende

een concentratie in de Verenigde Staten. Elk jaar

mentaliteit worden geapprecieerd.

komen een honderdtal studenten van

De vorig jaar ingezette onderwijsvernieuwing

Amerikaanse instellingen voor één (twee)

resulteerde in 2002 wederom in een aantal

semester(s) naar Brussel, en gaan verscheidene

concrete innovatieprojecten. Ik denk daarbij

eigen studenten in omgekeerde richting.

bijvoorbeeld aan de ingebruikneming van het

Van zodra de Vlaamse overheid ons de

teleleerplatform Blackboard dat blijkt te

mogelijkheid bood, richtte de VUB het Instituut

beantwoorden aan een behoefte van onze

voor Europese studies - ook wel Institute for

docenten. Al na enkele maanden kon de helft

European Studies genoemd - op. Het IES heeft

van de VUB-studenten voor één of meerdere

tot doel het domein van de Europese studies

cursussen gebruik maken van deze

verder te exploreren en eigen te maken, en dit

teleleeromgeving. Het Vlaams Ministerie van

via een multidisciplinaire aanpak. Sinds het

Onderwijs stelde voor de

academiejaar 2001-2002 verzorgt het IES binnen

onderwijsvernieuwingsprojecten van de VUB

de VUB de opleiding Master in International and

maar liefst 1.057.287 euro ter beschikking,

Comparative Law. Daarenboven biedt het IES een

waardoor de VUB bijna 10 voltijdse ICT-,

aantal bijkomende lessenreeksen en colloquia en

onderwijskundige en opleidingsspecifieke

legt zij een netwerk met gelijkaardige

medewerkers kan inzetten voor de periode van

instellingen binnen en buiten de EU aan.”

een projectduur, gaande van anderhalf tot twee jaar.

Het departement Lerarenopleiding van de VUB deed het in 2002 ook goed: het aantal studenten nam in twee jaar tijd toe met 50%.

De VUB weet de markt van het ‘levenslang leren’ steeds beter te bezetten. Door te kiezen voor een themagerichte bundeling van de initiatieven wist het Instituut voor post-academische vorming (IPAVUB) het cursusaanbod op te drijven en

35

Onderwijs VUB voortaan tweemaal per jaar

recht maar ons inziens ook een morele

geëvalueerd

verplichting. Hoewel deelname dus vrij is,

Jaarlijks worden diverse opleidingen

is de registratie voor de enquête - via de gratis

onderworpen aan een wettelijk verplichte

VUB-e-mailaccount - daarom verplicht.

doorlichting door externe deskundigen, de

De verwachting is dat de participatie door

zogenaamde onderwijsvisitatie. Maar ook

studenten aan deze evaluatie aanzienlijk zal

binnenshuis zit de VUB niet stil. Al sinds begin

stijgen, wat enkel maar ten goede kan komen

jaren ’90 evalueert de VUB de kwaliteit van haar

van de representatieve waarde van de resultaten

onderwijs ook zelf, onder meer middels een

en dus hun bruikbaarheid in functie van de

studentenbevraging. Deze interne evaluatie

continue kwaliteitsbewaking c.q. verbetering van

gebeurde eerst nog per faculteit of op eigen

onze opleidingen. Uitzonderlijk is trouwens dat

initiatief van een opleiding, maar al gauw verliep

„De VUB hecht grote waarde aan de kwaliteit

ze meer gestructureerd en gecentraliseerd door

van haar onderwijs. Een speciaal hiervoor

en daardoor tevens kan peilen naar de mening

de cel kwaliteitszorg van de Dienst

opgerichte cel op het niveau van het vice-

van de studenten over het examenverloop. De

de enquête nà de examens wordt georganiseerd

Onderwijszaken. Deze aanpak begint hoe langer

Rectoraat Onderwijs coördineert naast de externe

cel Kwaliteitszorg is tussen haakjes niet de enige

hoe meer vruchten af te werpen. Frank Gladines

kwaliteitszorg - de visitaties zeg maar - ook alle

dienst die kwaliteitszorg op het vlak van

van de Cel Interne en Externe Kwaliteitszorg:

activiteiten op het vlak van de interne

onderwijs hoog in het vaandel voert: denken we

kwaliteitszorg, evenals de toekomstige

bijvoorbeeld toch ook aan de inspanningen van

accreditaties. Binnen het kader van de interne

het Interfacultair Departement voor

kwaliteitszorg organiseren we, en dit voortaan

Lerarenopleiding op het vlak van de vorming van

meteen na elk semester, een grootschalige

professionele docenten, én aan de vele

„Onderwijs-e-valuatie” door studenten. De „e”

initiatieven en activiteiten op het vlak van

onderlijnt het feit dat deze evaluatie volledig

onderwijsinnovatie en aanwending van ICT door

elektronisch verloopt, via voor derden

de collega’s van de cel Onderwijsvernieuwing en

ontoegankelijke on line intranet-pagina’s. Een

het recent opgerichte OnderwijsServiceCentrum.”

belangrijk voordeel hiervan is dat studenten zelfs van thuis uit kunnen deelnemen. Natuurlijk kunnen zij ook terecht in één van de pc-zalen van de VUB. Deelname aan deze enquête is een

De overstap op een semestersysteem De VUB voerde in 2002 het semestersysteem in.

waardoor bijsturen doelgerichter wordt. Ook de

Een belangrijke stap naar de flexibilisering van

studiebelasting wordt meer gespreid. En, last but

het studietraject en een voorbereiding op het

not least, heeft semestrialisering ook een impact

Europese creditsysteem. Aan de VUB hanteerde

op de mobiliteit. Een uitwisseling met het

men al een systeem van examenspreiding. Het

buitenland hoeft nu immers niet meer te

semestersysteem werd daarop geënt.

betekenen dat student of personeelslid voor het

Semestrialisering, dat is gewoon een

hele academiejaar uitwijkt, maar kan indien

mechanische herverdeling van

gewenst tot het eerste of tweede semester

Economie en topsport gaan hand in hand

opleidingsonderdelen over twee afzonderlijke

beperkt worden om dan met de behaalde

De Vrije Universiteit Brussel lanceerde vijf jaar

perioden van het academisch jaar? Niet helemaal.

resultaten weer huiswaarts te keren.

Semestrialisering heeft wel degelijk een impact

36

geleden een speciaal begeleidingsprogramma voor studerende topsporters, Topsport en Studie.

op de inhoud en de curriculumopbouw. De

Inmiddels hebben al meer dan vierhonderd

opleidingsonderdelen worden strakker

atleten van dit programma gebruik gemaakt. En

afgebakend en coherenter gegroepeerd, er

met succes: bijna drie op vier rondde zijn

ontstaat een kortere afstand tussen doceren en

studies goed af. Wij spraken met de

examineren, er zijn minder opleidingsonderdelen

afgestudeerde judoka Ann Simons. Sinds kort

per semester waardoor meer aandacht naar een

mag zij zich licentiate in de Toegepaste

beperkter aantal onderwerpen kan uitgaan, enz.

Economische Wetenschappen (TEW) noemen,

Het voordeel hiervan is dat men sneller feedback

maar dat is niet zonder slag of stoot gegaan.

op de prestaties van de student verkrijgt

BRUSSEL DEZE WEEK 24/10/02

Uniek draaiboek voor studenten met een

"draaiboeken" gecreëerd. Geïnspireerd op deze

handicap

bestaande draaiboeken én de ervaringen van

In 2002 ontwikkelde de VUB voor studenten met

onze studenten en docenten, heeft de VUB

een handicap een draaiboek. De VUB wil immers

preventief - ervan uitgaande dat de komst van

iedereen een gelijke kans op slagen geven. Al in

een geglobaliseerde onderwijsmarkt ook op dit

1987 richtte de VUB een aparte dienst op: VUBig

vlak zal leiden tot een wetgeving conform de

(VUB-integratie gehandicapte personen). Sinds

angelsaksische - een draaiboek ontwikkeld.

2001 heet deze dienst "Handicap en Studie".

Hierin wordt een opsomming gegeven van wat er

Deze dienst bekijkt per individu de

allemaal dient te gebeuren voor doven, blinden

mogelijkheden inzake het beschikbaar stellen

& slechtzienden, studenten met mobiele

van bruikbaar studiemateriaal en speciale

beperkingen, met chronische medische

onderwijsleermiddelen, coördineert de medische

aandoeningen, met leerstoornissen en dyslexie

opvolging en verzorging door de geneeskundige

"De VUB volgt met dit draaiboek de

en met geestelijke gezondheidsproblemen. Voor

dienst van de VUB, zoekt samen met docenten

Angelsaksische landen (V.S, Groot Brittanië en

elk van deze zes groepen is het onderzoek, dat

naar gepaste examenfaciliteiten enz. Met de

Australië). In deze landen is bij wet vastgelegd

een vol jaar duurde, nu afgerond. De VUB heeft

ontwikkeling van een specifiek draaiboek tracht

dat men niemand mag discrimineren met een

nauwkeurig in kaart gebracht wat de invloed van

de VUB nog beter tegemoet te komen aan de

handicap. Bijgevolg moesten de

een bepaalde handicapsituatie is op de

noden van studenten in een handicapsituatie.

onderwijsinstellingen in deze landen op zoek

onderwijs- en leersituatie en welke faciliteiten er

Joeri Van den Brande van de dienst Handicap en

gaan naar een structureel antwoord op de

(redelijkerwijze) moeten worden voorzien. Het

Studie:

belemmeringen waarmee een student wordt

draaiboek biedt aldus een specifieke oplossing

geconfronteerd. Hiertoe werden zogenaamde

voor elke specifieke handicapsgroep."

98 studenten met een handicap verspreid over de faculteiten

Letteren en Wijsbegeerte Rechtsgeleerdheid Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen en Solvay Managementschool Psychologie en Opvoedkunde

Een goede begeleiding door de Dienst Studieadvies De Dienst Studieadvies van de VUB helpt laatstejaarsstudenten uit het secundair onderwijs niet alleen bij het maken van de juiste

Wetenschappen Geneeskunde en Farmacie Lichamelijke opvoeding en Kinesitherapie Toegepaste Wetenschappen 0

5

10

15

20

25

30

studiekeuze maar staat ook VUB-studenten tijdens hun studies effectief met raad en daad bij inzake studeermethoden en planning. Vooral eerstejaars maken van deze dienstverlening gebruik: • 244 eerstejaarsstudenten namen deel aan de werkgroepen Studievaardigheden • 215 eerstejaarsstudenten namen deel aan de werkgroepen Examenvaardigheden • 675 leerlingen secundair onderwijs namen deel aan de werkgroepen 'Leren kiezen'

37

Nieuwe informatietechnologieën vinden gestaag hun weg in het onderwijs Drie jaar geleden lanceerde de VUB een

met succes. Zo diende deze cel in 2002 elf

teleleerplatform Blackboard. Een paar maanden

beleidsplan met als doel haar onderwijsconcept

projectvoorstellen i.v.m. het verder ontwikkelen

nadat de cel onderwijsvernieuwing dit ter

te vernieuwen. De VUB ging op zoek naar

van 'digitale didactiek' in bij het Vlaams

beschikking stelde kon ruim de helft van de

nieuwe leer- en begeleidingsvormen waarbij het

Ministerie van Onderwijs. Maar liefst acht

VUB-studenten voor één of meer cursussen

accent kwam te liggen op competentiegericht

projecten werden goedgekeurd. Het Vlaams

hiervan gebruikmaken.

leren en zelfsturing. De informatie-explosie via

Ministerie van Onderwijs stelde hiervoor

internet, het feit dat kennis niet langer

1.057.287 euro ter beschikking. Dit betekent dat

gelocaliseerd is op een beperkt aantal plaatsen

de VUB bijna 10 voltijdse ICT-, onderwijskundige

en de nood aan 'life long learning' maakt

en opleidingsspecifieke medewerkers kan

immers dat het onderwijs meer gericht dient te

inzetten voor een periode van anderhalf tot twee

zijn op inzicht en het ontwikkelen van

jaar (afhankelijk van de projectduur). Eén van de

zelfstandigheid en probleemoplossende

projecten behelst de uitbouw van het

vaardigheden bij de student en minder op

OnderwijsServiceCentrum dat docenten die dat

memoriseren en ex-cathedraonderwijs. Het juiste

wensen digitaal-didactisch zal ondersteunen bij

gebruik van informatie- en

de implementatie van nieuwe onderwijsvormen

communicatietechnologieën zijn hierbij een

en dat als servicepunt ook studenten zal helpen

belangrijk hulpmiddel. Maar integratie van ICT in

bij het omgaan met ICT, o.m. door hen een e-

het onderwijs vergt niet alleen creativiteit, maar

learningplatform en e-learningtools aan te reiken.

ook en vooral volharding. De cel

Dat diverse docenten openstaan voor de

onderwijsvernieuwing van de VUB timmert dan

integratie van ICT in hun manier van lesgeven,

ook onverminderd, tesamen met de docenten uit

blijkt uit het toenemend gebruik van draadloze

de faculteiten, verder aan de ingeslagen weg. En

laptopklassen en de in gebruikname van het

In gebruikname teleleerplatform Blackboard verloopt vlot 60% van de studenten hebben één of meerdere cursussen die ondersteund worden via

Aantal cursussen beschikbaar via Blackboard

Blackboard. 12,5% van het onderwijzend personeel maakt er momenteel gebruik van. In

250

oktober 2002 werden 5 cursussen via Blackboard aangeboden, zeven maanden later is dat opgelopen tot 227 cursussen.

200

150

100

50

0

38

Okt. 2002 Nov. 2002 Dec. 2002 Jan. 2003 Feb. 2003 Maa. 2003 Apr. 2003 Mei 2003

Kortlopende postacademische cursussen worden geapprecieerd In het kader van haar onderwijsopdracht ‘levenslang leren’ organiseert de VUB jaarlijks

Het aantal deelnemers kortlopende postacademische cursussen steeg met 59%

een programma compacte postacademische vormingen. Het Instituut voor Postacademische Vorming van de VUB (IPAVUB) centraliseert dit

2000

universitaire aanbod gericht op professionals.

1800

Het thema 'Levenskwaliteit' waaronder in 2002

1600

56 cursussen ressorteerden viel duidelijk in de

1400

smaak bij het publiek. Ten opzichte van 2001

1200

schreven zich 59 % meer cursisten in. In totaal

1000

volgden bijna 1900 cursisten in 2002 een

800

programma van IPAVUB en op een half jaar tijd

600

wijdde de geschreven pers zo'n 35 artikels aan

400

het opleidingsaanbod rond 'Levenskwaliteit'.

200

Ook in het academiejaar 2003 en 2004 zal door

0

2001

IPAVUB nog het accent gelegd worden op levenskwaliteit, gezondheidszorg en voeding.

Cursussen

2002

Deelnemers

VUB- werkstudenten onder de loep genomen De VUB telde in 2000-2001 in totaal 768 werkstudenten. In 2001-2002 stroomden 278 nieuwe werkstudenten in. Dit zijn studenten die

Aantal werkstudenten in basisopleidingen in avondonderwijs

studie en werk willen combineren en zich daarom inschrijven in één van de 17 licentieopleidingen die de VUB in avondonderwijs aanbiedt. Ook hen wil de VUB zo goed mogelijk tegemoet komen inzake hun onderwijswensen. In 2002 maakte de VUB dan ook middelen vrij om haar populatie werkstudenten eens te onderzoeken. De gemiddelde VUB-werkstudent is 31 jaar, afkomstig uit lagere socio-economische middens dan dagstudenten en stelt zijn/haar gezinsontwikkeling veelal nog even uit. Meer dan de helft bezit al wel een hogeschooldiploma en 18% heeft reeds een academisch diploma. Bijna 1 op 3 van de werkstudenten aan de VUB kiest ervoor om zijn studie in tijd te spreiden door het deeltijds programma te volgen, nl. 31% tov 1,4 % bij de dagstudenten. Van de 17

Medische Sociale Wetenschappen en Gerontologie Informatica en Toegepaste Informatica Psychologie en Pedagogiek Politieke Wetenschappen en Sociologie Handelsingenieur Toegepaste Economie Criminologie Rechten Communicatiewetenschappen Kunstwetenschappen en Archeologie Geschiedenis Romaanse Talen

basisopleidingen in avondonderwijs die de VUB aanbiedt zijn rechten, criminologie, psychologie, medisch-sociale wetenschappen, gerontologie en

Wijsbegeerte 0

20

40

60

80

100

120

140

150

politieke wetenschappen het meest populair onder de werkstudenten. Handelsingenieur het minst. De VUB biedt uiteraard ook Voortgezette Academische Opleidingen aan waar veel werkstudenten in terechtkomen maar daar is geen onderzoek naar gedaan en deze studenten zijn ook niet in bovenstaand aantal opgenomen.

39

Leerstoelen: van wie staken we in 2001-2002 het één en ander op?

• Prof. Dr. J. Devine, een bekend jurist die aan de universiteiten van Dublin, Zuid-Afrika en

Deze Week' was het feit dat Burke vier

Cape Town les geeft en een grondige kennis

colleges op de VUB kwam geven een

heeft van het internationaal (zee)recht en het

"buitenkans om kennis te maken met één der

Europees recht, kwam op uitnodiging van de

grootste wetenschappers in

faculteiten Rechtsgeleerdheid van de VUB en

cultuurgeschiedenis". Burke is vooral bekend

de UG naar Brussel. In het kader van de

als renaissancespecialist. Hij doceert aan de

Interuniversitaire Buitenlandse Francqui-

Cambridge University en is staflid van het

Leerstoel verdiepten Devine en zijn Belgische

Emmanuel College en van de British Academy.

collega-geleerden zich in de bevoegdheden

“Mensen maken de geschiedenis.” Het zou een reclameslogan kunnen zijn voor de Britse historicus Peter Burke, professor in Cambridge.

handwerklieden. Volgens de krant 'Brussel

• Verder gaf Prof. Dr. P. De Boeck, professor aan

van een kuststaat met betrekking tot mariene

de KULeuven en een autoriteit op het vlak

pollutie.

van kwantitatieve methoden op uitnodiging

• Prof. Dr. E. Vermeersch, Ere Vice-Rector van de

van de faculteit Psychologie en Opvoedkunde

De Vrije Universiteit Brussel heeft Burke kunnen

UG, zette in een aantal lezingen zijn

(in het kader van de Binnenlandse Francqui-

strikken voor de Bijzondere VUB-leerstoel 2002.

standpunten uiteen over 'Ethiek en bio-ethiek

leerstoel I) een aantal lessen aan de VUB.

BRUSSEL DEZE WEEK 21/02/02

in de 21ste eeuw'. Dit gebeurde in het kader

• Meester M. De Graeve, notaris en

van de Willy Calewaert-leerstoel die de

oudvoorzitter van de Nederlandstalige Raad

faculteit Geneeskunde en Farmacie aan

van de Koninklijke Federatie van Belgische

Vermeersch toekende. Vele VUB-academici en

Notarissen, deed hetzelfde in het kader van

studenten kwamen luisteren naar de voordrachten over o.m. euthanasie, het statuut van het embryo en kloneren.

• De faculteit Letteren en Wijsbegeerte wees

de Gommaar Van Oosterwijck-leerstoel.

• Prof. Dr. J. Vandewalle van de KULeuven, een autoriteit op het gebied van signaalverwerking en systeemtheorie, deelde zijn kennis met de

voor de Bijzondere VUB-leerstoel 2002 de

ingenieurs van de faculteit Toegepaste

gerenommeerde Prof. Dr. P. Burke aan. Burke

Wetenschappen dankzij de Binnenlandse

is één van de grondleggers van de "nieuwe cultuurgeschiedenis": gedaan met de

Francqui-leerstoel II. • Tot slot richtten topspecialisten op het vlak

historische beschrijvingen vanuit

van Bank en Verzekeringen het woord tot de

machtsstructuren. Geschiedenis wordt

VUB-studenten tijdens de Vloeberghs-

beschreven vanuit de ervaringen van gewone

leerstoel.

mannen en vrouwen, arbeiders,

Nieuw opleidingsaanbod in 2002

• GGS Geneesheer-specialist in het beheer van gezondheidsgegevens

opleiding ressorteert onder het studiegebied

Medische diensten stappen meer en meer

van de Toegepaste Wetenschappen en loopt

over op geautomatiseerde informatiesystemen voor de verwerking van medische gegevens

over 1 studiejaar.

• Optie Lucht- en Ruimtevaart

en het bijhouden van patiëntendossiers. Men

In 2002 werd, in samenwerking met de

vermoedt dat binnen afzienbare tijd de

K.U.Leuven, de optie Lucht- en Ruimtevaart

gezondheidsinstellingen verplicht zullen

toegevoegd aan de tweede cyclus van de

worden om een geneesheer-specialist in het

opleiding Burgerlijk Werktuigkundig-

beheer van gezondheidsgegevens aan te

Elektrotechnisch Ingenieur VUB. Topics die aan

werven. De VUB, de UG en de UA besloten

bod komen zijn vliegtuigmaterialen en -

daarom een voortgezette academische

constructies, aërodynamica en elektronische

opleiding "GGS Geneesheer-specialist in het

besturings- en navigatiesystemen.

beheer van gezondheidsgegevens" in te richten. De opleiding duurt twee jaar.

• GGS Nucleaire techniek

• Master in Business Information Management In 2002 kreeg de opleiding GAS Beleids- en bedrijfsinformatica een avondprogramma in

Via een gemeenschappelijke opleiding voor

het Engels, om beter te kunnen tegemoet

heel België pogen vijf universiteiten,

komen aan de noden van de omvangrijke

waaronder de VUB, en het Studiecentrum voor

internationale gemeenschap in Brussel.

Kernenergie de expertise in de nucleaire

40

wetenschappen op peil te houden. De

Studentengegevens: instroom nieuwe studenten stijgt wederom Totaal aantal studenten

Man/vrouw verdeling:

De VUB telde in het academiejaar 2001-2002 in

Totaal aantal studenten:

totaal 9205 studenten. Een stijging van 3% ten

49% mannen, 51% vrouwen

opzichte van vorig academiejaar.

Uitgesproken 'vrouwelijke' opleidingen: psychologie en pedagogische wetenschappen Uitgesproken 'mannelijke' opleidingen:

Nieuwe (generatie)studenten

informatica en burgerlijk ingenieur

De instroom van nieuwe studenten (generatiestudenten) steeg met 5%.

Ofwel, 1547 nieuwe studenten kozen in

Slaagcijfers

2001-2002 voor de VUB.

Percentage geslaagden (1ste + 2de zittijd): • eerste generatie studenten in eerste kandidatuur: 47%

Herkomst studenten Van de 9205 studenten is 86% Belg, 4%

• totaal aantal eerste kandidatuurstudenten: 47,6%

afkomstig uit de Europese Unie en 10% komt

• hogere studiejaren: 78%

van buiten de EU.

• eerste generatie studenten in opleidingen

Herkomst Vlaamse studenten per provincie:

met toelatingsproef, te weten (tand)arts en

19% uit Antwerpen

burgerlijk ingenieur(architect):

52% uit Vlaams-Brabant en Brussel

respectievelijk 94% en 52%

10% uit Limburg 12% uit Oost-Vlaanderen 7% uit West-Vlaanderen Vooral de studentenrecrutering in de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant steeg sterk ten opzichte van het vorige academiejaar, respectievelijk met 11% en 17%.

Populaire richtingen Qua instroom van nieuwe studenten in het academiejaar 2001-2002: criminologie, rechten, communicatiewetenschappen, psychologie en pedagogische wetenschappen Qua grootte (totaal aantal studenten kandidaturen + licenties): Rechten, psychologie & pedagogische wetenschappen, communicatiewetenschappen, criminologie, burgerlijk ingenieur en arts.

41

Levenslang leren De bijscholingsprogramma’s van het Instituut voor Postacademische Vorming van de VUB trok 1862 cursisten aan (deze studenten – veelal professionals – worden niet meegeteld in het totaal aantal studenten aan de VUB). Het programma ‘Werken en studeren’ – dat 17 licentie-opleidingen in avondonderwijs aanbiedt – telde in 2001 768 werkstudenten. Hier kwamen in 2002 nog eens 278 nieuwe werkstudenten bij. De 58 voortgezette academische opleidingen die de VUB, al dan niet in avondonderwijs, aanbiedt lokten 2.385 studenten naar de VUB. Daarnaast huisvest de VUB ook het Centrum voor Volwassenenonderwijs van de Kamer voor Handel en Nijverheid van Brussel. In 2002 namen 5.823 cursisten deel aan één van de 7 taalopleidingen en informatica-opleiding die dit Centrum voor Volwassenenonderwijs in dag- en avondonderwijs aanbiedt.

Vesalius College Het Vesalius College - de Engelstalige

Verdeling van de studenten over de verschillende faculteiten

undergraduate school van de VUB - telde in 2002 375 studenten van 66 verschillende nationaliteiten. De man/vrouwverdeling is fiftyfifty. Het merendeel van de studenten komt uit de Verenigde Staten (27%) en België (25%).

Populaire richtingen zijn Business & Economics, International Management, International Affairs & Politics en Communication Studies.

Letteren en Wijsbegeerte Rechtsgeleerdheid Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen en Solvay Managementschool Psychologie en Opvoedkunde Wetenschappen Geneeskunde en Farmacie Lichamelijke opvoeding en Kinesitherapie

Quote uit de media ...

Steeds meer Vlamingen studeren in Brussel Het voorbije academiejaar telde het Nederlandstalig hoger onderwijs in Brussel 21.692 studenten, een stijging van 4,2% ten opzichte van een jaar eerder.

METRO

42

Toegepaste Wetenschappen

% 0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

Personeelsgegevens: bijna één op vijf professoren is een vrouw Aantal personeelsleden

Instroom vanuit de eigen universiteit

Man/vrouw verdeling:

In totaal telt de VUB 2474 personeelsleden.

65% van de professoren hebben een diploma

Het academisch personeel (professoren en

Dit staat gelijk aan 1435 voltijdse plaatsen, want

van de VUB, 35% is afgestudeerd aan een

assistenten) van de VUB bestaat voor 66% uit

45% van het academisch en 37% van het

andere universitaire instelling. 81% van de

mannen en 34% vrouwen. Het aandeel vrouwen

administratief en technisch personeel werkt

assistenten aan de VUB komen van de eigen

onder het academisch personeel is sinds 2000

deeltijds.

instelling, 19% heeft aan een andere universiteit

gestegen met 8%.

Van de 2474 tewerkgestelde personeelsleden

gestudeerd.

Wanneer we specifiek naar de groep professoren

vallen 1489 onder de categorie academisch

kijken (het zogenaamde zelfstandig academisch

personeel. Dit is 1,15 % meer ten opzichte van

personeel) dan is het aandeel vrouwen hierin

vorig jaar. 34% zijn professoren, 21,4% zijn

Verhouding management en ondersteunend

19%. De faculteit Letteren & Wijsbegeerte is met

assistenten (belast met een onderwijsopdracht)

personeel

29% de vrouwvriendelijkste faculteit. Opvallend

en 44,3% is bijzonder wetenschappelijk

22% van het niet-academisch personeel is

is dat de faculteit Wetenschappen 19%

personeel (onderzoekers niet belast met een

aangesteld op universitair niveau (graad 7 of

vrouwelijke professoren telt en de faculteit

onderwijsopdracht) en pedagogisch personeel.

hoger) als stafmedewerker, diensthoofd of

Toegepaste Wetenschappen 6%. In de

985 personen zijn aangesteld als administratief

directeur. 78% van het niet-academisch

'gezondheidswetenschappen' zien we ook een

en technisch personeel. Een status quo ten

personeel is aangesteld als secretariaats- of

opmerkelijke tweedeling: 24% vrouwelijke

opzichte van vorig jaar. De VUB financiert 56%

logistieke medewerker (graad 1 t/m 6).

professoren in de faculteit Geneeskunde en

van haar 2474 personeelsleden met

Farmacie tegenover 8% in de faculteit

overheidsgelden (werking), 44% wordt betaald

Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie.

via andere financieringsbronnen (o.m.

Aantal gastprofessoren in 2002

Het administratief en technisch personeel bestaat

onderzoeksgelden).

79

voor 40% uit mannen en 60% vrouwen. Wat de vrouwelijke doorstroming betreft kunnen we hier melden dat het aantal vrouwen met een functie

Instroom jonge vorsers

Academisch Ziekenhuis VUB

op universitair niveau is gestegen met 9% ten

Het aantal jonge vorsers, veelal aangesteld op

Het AZ-VUB telt 2686 personeelsleden, waarvan

opzichte van vorig jaar (44% tegenover 35%).

onderzoeksprojecten met een looptijd van vier

67% medisch personeel en 33% niet-medisch

jaar, is sinds 2000 gestegen met 21%. Overigens,

personeel. De totale personeelsbezetting is

op zes jaar tijd verdubbelde het aantal

overwegend vrouwelijk (70% tegenover 30%

wetenschappelijke medewerkers en dit vooral

mannen), alleen in de categorie geneesheren zijn

dankzij de door overheden (regionaal, nationaal

de mannen in de meerderheid (54% tegenover

en Europees) gefinancierde onderzoeksprojecten.

46% vrouwen).

Deze groep bijzonder wetenschappelijk personeel situeert zich vooral in de leeftijdsgroep 24 tot 34 jaar en is exclusief met onderzoek bezig (90% van hun dagtaak).

Ondanks budgettaire beperkingen vrijwaart de VUB eveneens de doorstroming van beloftevolle recent gedoctoreerde academici: in de begroting zijn 30 voltijdse plaatsen voorzien oftewel 12,5% van het assisterend academisch personeelskader én 33% van het bijzonder academisch personeel is als doctor aangesteld lastens externe fondsen.

43

Verdeling van het administratief en technisch personeel over de faculteiten en diensten 48% van het administratief en technisch personeel werkt in de faculteiten, 52% in de administratieve en logistieke diensten.

Letteren en Wijsbegeerte Rechtsgeleerdheid Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen en Solvay Managementschool Psychologie en Opvoedkunde Wetenschappen Geneeskunde en Farmacie Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie Toegepaste Wetenschappen Voorzitterschap Secretariaat van de Raad Dienst Studentenzaken Diensten van de Vice-rector onderzoek Diensten van de Vice-rector onderwijs Diensten van de Rector Diensten Sociale Voorzieningen Studenten ICT-diensten Facility management Technische diensten Financieel beheer en administratie Dienst Personeel Diensten Directie-Generaal Administratief personeel in diensten als bibliotheek, zelfstudiecentra,‌ 0

5

10

15

20

%

Verdeling van het academisch personeel over de faculteiten Verdeling van het academisch personeel over de 8 faculteiten:

Letteren en Wijsbegeerte Rechtsgeleerdheid Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen en Solvay Managementschool Psychologie en Opvoedkunde Wetenschappen Geneeskunde en Farmacie Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie Toegepaste Wetenschappen Academisch personeel in diensten als bibliotheek, zelfstudiecentra,‌

% 0

44

5

10

15

20

Leeftijdsstructuur academisch personeel Bijna 60% van de professoren (zelfstandig academisch personeel) is 50 jaar of ouder, bijna

% 80 70

40% zit in de leeftijdsgroep 35-49 jaar. De assistenten (assisterend academisch personeel,

60

belast met een onderwijsopdracht) en

50

onderzoekers (bijzonder academisch personeel,

40

exclusief bezig met onderzoek) zijn veelal jonger dan 34 jaar.

30 20 10 0 Professoren ≤ 34 jaar

Leeftijdsstructuur administratief en technisch personeel

Assistenten

tussen 35 en 49 jaar

Onderzoekers ≥ 50 jaar

% 60

De helft van het administratief en technisch personeel is tussen de 35 en 49 jaar oud.

50 40 30 20 10 0 Directeuren en Afdelingshoofden

≤ 34 jaar

Administratieve en Stafmedewerkers Technische Diensthoofden

tussen 35 en 49 jaar

Secretariaats- en Logistieke medewerkers

≥ 50 jaar

45

Beknopte jaarrekening:

Jaarrekening 2002 in detail (in euro)

gecum saldo 2001

Werking

Investeringen

Sociale Sektor

BOF

Andere onderzoeksf

Patrimonium

Voor Orde

totaal

37.273.399,43

15.231.952,29

2.466.719,46

13.909.605,01

7.486.321,06

10.618.007,88

4.118.967,13

91.104.972,26

76.286.533,80

3.017.000,00

1.903.000,00

10.384.000,00 25.644.743,32

48.057,77

117.283.334,89

inkomsten lopend jaar overheidsuitkeringen intern. Organismen

4.006.710,57

privĂŠ-sector

5.591.579,37

rechten,royalties,overhead

84.183,25

inschr en examengelden

4.006.710,57 605.928,40

6.197.507,77

2.406.081,40

2.490.264,65

3.586.552,34

3.586.552,34

financiĂŤle inkomsten

277.167,86

23.674,25

2.498.881,66

2.799.723,77

onroerende goederen

731.313,38

2.404.803,92

1.148.224,19

4.284.341,49

8.657.933,12

3.030.985,51

9.451.090,69

21.153.461,85

12.683.414,36

7.362.463,68

10.384.000,00 35.340.669,04

19.090.830,28

653.986,17

161.801.897,33

3.688.435,80

4.619.351,13

16.447.114,28

10.640.998,27

26.784,31

94.912.098,64

diversen totaal

76.286.533,80

uitgaven

46

personeel

59.489.414,85

werking en uitrusting

16.110.487,96

13.351.073,63

4.427.738,14

3.199.207,16

16.635.589,33

19.525.618,16

2.173.318,50

75.423.032,88

totaal

75.599.902,81

13.351.073,63

8.116.173,94

7.818.558,29

33.082.703,61

30.166.616,43

2.200.102,81

170.335.131,52

saldo 2002

1.394.967,99

-926.914,27

440.425,05

2.077.104,71

2.257.965,43

-12.230.666,46

-1.546.116,54

-8.533.234,19

gecum saldo 2002

38.668.367,42

14.305.038,02

2.907.144,51

15.986.709,72

9.744.286,49

-1.612.658,58

2.572.850,49

82.571.738,07

Jaarrekening 2002 in vergelijking met 2001 (in duizenden euro) Inkomsten boekjaar 2001

2002

Overheidsuitkeringen

110,469

117,283

Werking

74,899

76,287

Investeringen

2,992

3,017

Sociale Sector

1,892

1,903

Bijzonder Onderzoeks Fonds

9,738

10,384

Andere Onderzoeksfondsen

20.900

25,645

47

48

Internationale Organismen

4,348

4,007

Private sector

7,642

6,198

Rechten, Royalties, Overhead

1,549

2.490

Inschrijving en Examengelden

3,453

3,587

FinanciĂŤle Inkomsten

8,393

2.800

Onroerende Goederen

2,427

4,284

Diversen

20,694

21,153

TOTAAL

158,977

161,802

Personeel

90,412

94,912

Werking en Uitrusting

60,868

75,423

TOTAAL

151.280

170,335

Voor Orde

Uitgaven boekjaar

47

Ligging campussen:

Campus Jette

48

Campus Etterbeek

Concept plan: Studiepublicaties VUB

49

Nuttige adressen Vrije Universiteit Brussel

Diensten van de VUB

Faculteiten van de VUB

Hoofdcampus Etterbeek

(Zetelend op het adres Pleinlaan 2, 1050 Brussel)

(Zetelend op het adres Pleinlaan 2, 1050 Brussel)

Pleinlaan 2

Rectoraat

Letteren & Wijsbegeerte

1050 Brussel

Tel: 02/629.21.40

Tel: 02/629.25.88

tel: 02/629.21.11

Fax: 02/629.36.50

Fax: 02/629.24.80

website: www.vub.ac.be

e-mail: rector@vub.ac.be

e-mail: svervran@vub.ac.be

Campus Jette

Raad van Bestuur

Rechten

Laarbeeklaan 103

Tel: 02/629.21.45

Tel: 02/629.25.40

1090 Brussel

Fax: 02/629.22.13

Fax: 02/629.36.33

tel: 02/477.41.11

e-mail: evgampel@vub.ac.be

e-mail: cvermoes@vub.ac.be

Research & Development

Economische, Sociale, Politieke Wetenschappen

website: gf.vub.ac.be Academisch Ziekenhuis-VUB

Tel: 02/629.21.08

en Solvay Managementschool

Laarbeeklaan 101

Fax: 02/629.36.40

Tel: 02/629.25.08

1090 Brussel

E-mail: rd.secretariaat@vub.ac.be

Fax: 02/629.36.45

tel: 02/477.41.11

E-mail: faces@vub.ac.be

Fax: 02/477.58.00

Onderwijszaken

website: www.az.vub.ac.be

Tel: 02/629.21.60

Psychologie & Opvoedkunde

Fax: 02/629.22.20

Tel: 02/629.25.36

E-mail: svlintho@vub.ac.be

Fax: 02/629.24.89 E-mail: avdghins@vub.ac.be

Studentenzaken Tel: 02/629.22.94

Wetenschappen

Fax: 02/629.39.77

Tel: 02/629.33.57

e-mail: info@vub.ac.be

Fax: 02/629.33.89 E-mail: secr@we.vub.ac.be

Personeelszaken Tel: 02/629.20.02

Lichamelijke opvoeding & Kinesitherapie

Fax: 02/629.21.91

Tel: 02/629.27.27

e-mail: onthaaldp@vub.ac.be

Fax: 02/629.27.01 E-mail: faclk@vub.ac.be

Interne en Externe Communicatie Tel: 02/629.21.34

Toegepaste Wetenschappen

Fax: 02/629.12.10

Tel: 02/629.29.01

E-mail: ieco@vub.ac.be

Fax: 02/629.28.59 e-mail: secr-dtw@tw.vub.ac.be (zetelend op het adres Laarbeeklaan 103, 1090 Brussel) Geneeskunde & Farmacie Tel: 02/477.41.09 Fax: 02/477.41.59 E-mail: info@gf.vub.ac.be

50

Verantwoordelijke uitgever: Voornaamste onderwijspartners

Prof. Dr. Benjamin Van Camp

Vesalius College

Rector VUB

Triomflaan 32 1160 Brussel tel: 02/629.28.21

Realisatie:

fax: 02/629.36.37

VUB

e-mail: vesalius@vub.ac.be

Dienst Interne en Externe Communicatie

website: www.vub.ac.be/VECO

Pleinlaan 2 1050 Brussel

Erasmushogeschool Brussel

tel: 02/629.21.34

Nijverheidskaai 170

fax: 02/629.12.10

1070 Brussel

e-mail: ieco@vub.ac.be

tel: 02/523.37.37 fax: 02/523.37.57 e-mail: info@ehb.be website: www.ehb.be

Wenst u op de hoogte te blijven van het reilen en zeilen aan de VUB? Abonneer u dan gratis op de elektronische

ULB

nieuwsbrief en het bedrijfsblad Akademos door

Campus Solbosch

een e-mail te sturen naar ieco@vub.ac.be.

Fr. D. Rooseveltlaan 50

Surf ook eens naar onze nieuwspagina

1050 Brussel

www.vub.ac.be/nieuws/nieuws.html

tel: 02/650.21.11 e-mail: webmaster@ulb.ac.be website: www.ulb.ac.be

Dit jaarverslag is on line beschikbaar op http://www.vub.ac.be/algemeen/jaarvers.html

UNICA Fr. D. Rooseveltlaan 50 1050 Brussel

Eindrealisatie:

tel: 02/650.44.45

Livo sales & Services

fax: 02/650.49.92 e-mail: unica@ulb.ac.be website: www.ulb.ac.be/unica Centrum voor Volwassenenonderwijs Kamer voor Handel en Nijverheid van Brussel P/a VUB- gebouw D - lokaal D 1.33 Pleinlaan 2 1050 Brussel tel: 02/629.39.08 fax: 02/629.38.52 e-mail: khnb@vub.ac.be website: www.vub.ac.be/khnb

51