akademos

P.B. Brussel X BC 9467

jaargang 7 - nr. 4 - oktober 2004

www.vub.ac.be

Informatieblad van de Vrije Universiteit Brussel

Verschijnt vijf maal per jaar Afgiftekantoor Brussel X P409339

BELGIE-BELGIQUE

Inhoud

VUB-onderzoek kort

2-3

Opening academiejaar 2004-2005

De VUB doet het goed! Interview vice-rector studentenbeleid ‘Meer is in ons’ Prof. Dr. Benjamin Van Camp

VUB en ontwikkelingssamenwerking

4-5

7

8

De VUB sloot de inschrijvingsperiode voor generatiestudenten (d.i. studenten die nog nooit eerder aan een universiteit hebben gestudeerd) af met een stijging van 10%. Opvallend hierbij is de belangstelling van de nieuwe generatiestudenten voor de ‘life sciences’-campus van de VUB te Jette. De VUB-campus te Jette weet 16% meer nieuwe generatiestudenten aan te trekken dan vorig jaar. Vooral de stijging van geneeskunde valt daarbij op (+50%). De campus Jette heeft daarmee het tij kunnen doen keren. In totaal kozen bijna 1300 generatiestudenten voor een opleiding aan de VUB. Dalers en stijgers

De best(e) ingenieurs op de VUB

9

VUB-nieuws kort

10

Waar een wil is, …

11

De sterkste stijging wordt genoteerd voor burgerlijkingenieur architect (+79%), geneeskunde (+50%), revalidatiewetenschappen en kinesitherapie (+52%), geografie (+50%) en taal- en letterkunde (+44%). Ook criminologie (+19%), farmacie (+15%), burgerlijk ingenieur (+15%) en biologie, chemie en toegepaste biologische wetenschappen (elk +15%) tellen meer nieuwe generatiestudenten dan vorig jaar. Tot slot gaan de richtingen psychologie (+19%), communicatiewetenschappen (+3%), biomedische wetenschappen (+9%), wiskunde en fysica (+11%), kunstgeschiedenis (+13%), geschiedenis (+11%) en sociale & politieke wetenschappen (+21%) er eveneens op vooruit. Volgende opleidingen deden het dit jaar iets minder goed: lichamelijke opvoeding (-4%), sociale en culturele

agogiek (-6%) en rechten (-7%). Informatica (-12%) en wijsbegeerte (-42%) noteren een duidelijk verlies. De economische richtingen handelsingenieur en (toegepaste) economische wetenschappen tekenden een status quo op.

Gender Het overwicht van vrouwen op mannen bij de instroom wordt opnieuw bevestigd. 55% van de nieuwe generatiestudenten zijn vrouwen. Het overwicht van de vrouwen blijft echter sterk afhankelijk van de aard van de opleiding, ze beperkt zich voornamelijk tot de menswetenschappen en de life sciences. In de exacte en toegepaste wetenschappen is het percentage vrouwen nauwelijks 32%. Het grootste overwicht aan vrouwen treft men aan in de opleidingen psychologie (83%), farmacie (79%), kunstwetenschappen en archeologie (76%), taal- en letterkunde (71%) en sociale en culturele agogiek (71%). Typische mannelijke ‘bastions’ zijn nog steeds: economie (slechts 30% vrouwen), lichamelijk opvoeding (33% vrouwen), ingenieurswetenschappen (24%) en informatica (12%).

Herkomst De meeste studenten komen uit de provincie VlaamsBrabant (60%). Uit Antwerpen komt bijna 20% van onze generatiestudenten. Beide provincies vertegenwoordigen dus ruim drie kwart van de instroompopulatie. Limburg en Oost-Vlaanderen zijn goed voor respectievelijk 9% en 8%. Uit West-Vlaanderen komt 6% van de nieuwe generatiestudenten.

VUB-onderzoek kort Wist u dat... … kometenregens misschien niet bestaan? Dat blijkt uit het onderzoek van Prof. Philippe Claeys dat onlangs verscheen in het vakblad Science. Deze studie toont aan dat de Popigaikrater (100 km doorsnede en gelegen in NoordSiberië) niet werd veroorzaakt door een komeetinslag, maar door een chrondiet-meteoriet. Dit stenen voorwerp, ook wel kleine planeet genoemd, was afkomstig uit de asteroïdengordel tussen Mars en Jupiter. Jarenlang werd verondersteld dat de Popigai-krater alsook de Chesapeake Bay krater (90 km doorsnede en gelegen net voor de kust van Virginia, USA) het gevolg waren van kometen afkomstig uit de Oortwolk buiten ons zonnestelsel. De gedane vaststelling trekt het bestaan van kometenregens in twijfel. De ontdekking biedt ook meer inzicht in de rol van asteroïden en kometen in de evolutie van de aarde én het onderzoek naar ‘Near Earth Objects’ (voorwerpen die mogelijk met de aarde in botsing kunnen komen). Popigai-krater

… de Vlaming steeds groter, maar ook dikker wordt? Kinderen groeien sneller dan vroeger en worden ook groter, elke tien jaar iets meer dan een centimeter. De Vlaamse jeugd is sinds de jaren ’60 gemiddeld vier tot vijf centimeter langer geworden. Jongens zijn gemiddeld 1,5 cm per tien jaar gegroeid, meisjes 1,2 cm. Op 21 jaar meten de jongens gemiddeld 1,80 m, meisjes 1,66 m. Het lichaamsgewicht is nog sneller gestegen. Jongens kwamen gemiddeld 1,2 kg bij per tien jaar, meisjes 0,9 kg. Op 21 jaar weegt de gemiddelde jongen 71,2 kg, het meisje 60,2 kg. Het meest spectaculair is de verdubbeling van overgewicht, van 7% in 1980 tot 14% nu. Ongeveer 14 procent van de kinderen heeft overgewicht en 3 procent is obees. Dat zijn enkele opmerkelijke resultaten uit de Vlaamse Groeicurven, waarbij 18.000 Vlaamse kinderen en jongeren tussen 2 en 20 jaar werden onderzocht. Op basis van de resultaten van dit onderzoek, uitgevoerd door de VUB,

2

?

de KUL, de CLB’s en Kind & Gezin, werden de referentiewaarden voor ‘normale’ lengte, gewicht en groeisnelheid geactualiseerd. Op die manier kunnen kinderartsen en schoolartsen bepalen of een kind al dan niet moet worden doorverwezen of verder onderzocht.

… VUB-spin-off Numeca dit jaar afstevent op een omzet van een kleine 4 miljoen euro? Dit is bijna dubbel zoveel als vijf jaar geleden. Numeca maakt computersimulaties van de luchtstroming in vliegtuigmotoren. Turbinebouwers als Honda, Kawasaki en Honeywell behoren tot de vaste klanten. Maar ook het Anderlechtse Erasmus-ziekenhuis maakt gebruik van de software, in de vorm van simulaties van de bloedsomloop bij bypassoperaties. Het Brusselse stadsbestuur betrok Numeca dan weer bij de herinrichting van het Rogierplein. Of het nu gaat om vliegtuigmotoren, de bloedsomloop of de tocht rond gebouwen, het wordt allemaal nagebootst met dezelfde software, zegt VUBprofessor Charles Hirsch van de Vakgroep Stromingsmechanica én voorzitter van Numeca. Het bedrijf, dat hij in 1992 oprichtte, telt ondertussen 35 werknemers en heeft vertegenwoordigers in Amerika en Azië. Er zijn plannen om met de Formule 1-wereld te gaan samenwerken.

… het percentage aangetaste okselklieren een belangrijke maatstaf blijkt te zijn voor het inschatten van overlevingskansen na borstkanker? Dat concluderen onderzoekers van de Dienst Radiotherapie van het AZ-VUB na een analyse van 810 patiënten. Tussen drie groepen patiënten met aangetaste klieren blijkt een statistisch hoog significant verschil van 30 procent te bestaan tussen de eerste en de derde groep voor wat betreft de overlevingskansen na vijf jaar. De onderzoekers tonen hiermee ook aan dat de richtlijnen van de ASCO (American Society of Clinical Oncology) achterhaald zijn. Vanuit de ASCO wordt aanvaard dat patiënten met vier of meer aangetaste klieren nabestraald worden op de oksel. Voor de onderzoekers van het AZ-VUB

lijkt deze redenering achterhaald. De verhouding tussen aangetaste en verwijderde klieren zou een nieuwe maatstaf moeten worden om de overlevingskansen van patiënten met een kwaadaardige borsttumor te voorspellen.

… luide muziek een klaplong kan veroorzaken? Luide technomuziek in de auto, in de discotheek of op concerten is schadelijk voor de longen. De zware basdreunen doen de longen trillen en door de frequentie en het luide volume ontstaan scheurtjes, waardoor de long kan inklappen. Een klaplong hoeft dus niet altijd het gevolg te zijn van een zichtbare longziekte. Naar schatting 20 procent van de klaplongen is te wijten aan luide muziek. Deze ontdekking deden een aantal onderzoekers van de Kliniek voor Interventionele Endoscopie van het AZ en de faculteit Geneeskunde van de VUB. In het vakblad Thorax beschrijft professor Marc Noppen met enkele collega’s een aantal gevallen: twee patiënten kregen een klaplong na het bijwonen van een rockconcert en een heavymetalconcert, een andere kreeg een klaplong na een bezoek aan een discotheek en een vierde nadat hij een dure geluidsinstallatie in zijn wagen had laten installeren die hij op volle kracht gebruikte.

… allochtonen zelden of nooit een programma mogen presenteren op de Vlaamse omroepen? En dat de weinigen die het wel mogen, bijna alleen op de kleinere zenders terechtkomen? Dat zijn de resultaten van het licentiaatsonderzoek van Felix De Clercq, student Communicatiewetenschappen aan de VUB. Hij maakte een vergelijkende studie over de aanwezigheid van allochtone tv-presentatoren in acht Europese landen. Daaruit blijkt dat enkel het Verenigd Koninkrijk goed scoort: de BBC heeft zeventien allochtone presentatoren in dienst. In Vlaanderen daarentegen presenteren slechts zes allochtonen op de drie grootste kanalen: drie op Canvas, twee op Ketnet en één op TV1. Bij VTM en andere commerciële zenders in Europa zijn allochtonen telkens minder vertegenwoordigd dan bij de publieke omroepen. Bij de openbare omroepen zijn het er gemiddeld drie, bij de commerciële omroepen gemiddeld één. Vooral Arabische en Noord-Afrikaanse minderheden zijn sterk ondervertegenwoordigd. De cijfers tonen aan dat in de meeste landen de achtergestelde positie van minderheden wordt bevestigd in hetgeen we op televisie zien.

… VUB-professor Pierre Lievens beloond werd voor zijn inspanningen in de strijd tegen borstkanker? Professor Lievens van de Vakgroep Motorische Revalidatie en Kinesitherapie van de VUB was één van de vijf laureaten van de Europa Donna Award, die werd uitgereikt door Europa Donna Belgium. De Award eert Belgische personen en organisaties die een bijzonder project in de strijd

... het toedienen van dodelijke medicijnen aan patiënten door verpleegkundigen illegaal is?

tegen borstkanker opzetten. Prof. Dr. Lievens organiseerde samen met Prof. Dr. Lamote van de Borstkliniek van het AZ-VUB een sensibiliseringscampagne over de gevaren, het voorkomen en de behandeling van lymfoedeem (dikke arm) na een borstoperatie. Zo werden, in samenwerking met de Dienst Oncologische Heelkunde van het AZVUB, vier infodagen gehouden, waaraan meer dan 2.000 patiënten deelnamen. Het initiatief werd reeds bekroond met een onderzoeksbeurs van de Vlaamse Liga tegen Kanker en leidde tot de publicatie van een boek.

... één op de vijf Belgen de elektronische betaalkaart geen dag kan missen? Wie de kaart gebruikt, kan nog moeilijk zonder. Bijna driekwart van de Belgen ziet meer dan een week zonder elektronisch betalen niet zitten. Één op de vijf kan ze zelfs geen dag missen. Tweederde van de Belgen antwoordt positief op de vraag of ze nog cash geld zouden gebruiken als elektronisch betalen overal kon. Slechts 14% van de Belgen betaalt nooit elektronisch. Dit zijn de resultaten van een onderzoek, uitgevoerd door Banksys en begeleid door de VUB. Uit het onderzoek blijkt eveneens dat de helft van de kaartgebruikers jonger is dan 35 jaar, hoger opgeleid is en gemiddeld 54 euro op zak heeft. In de groep die weigerachtig staat tegenover de betaalkaart is driekwart ouder dan 56 en heeft ze gemiddeld 70 euro in de portefeuille. VUB-professor Leo Van Hove wijst erop dat er vanuit de overheid initiatieven moeten genomen worden om tegenstanders ervan te overtuigen hun bankkaart alsnog te gebruiken. Dit kan bijvoorbeeld door het stimuleren van elektronische betalingen in alle transacties met de overheid.

En dit ondanks de euthanasiewet van 2002. Verpleegkundigen worden veel meer dan de wet en de deontologie toelaten, betrokken bij de uitvoering van levensbeëindiging en worden veel minder dan wenselijk is, betrokken bij de besluitvorming erover. Dat is de conclusie van een studie van de Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde van de VUB. De studie van Johan Bilsen, Luc Deliens, Robert Vander Stichele en Freddy Mortier verscheen in het internationaal vaktijdschrift Journal of Advanced Nursing. In 1998, vier jaar voor de invoering van de wet die euthanasie door artsen mogelijk maakte, kwamen reeds regelmatig situaties voor waar verpleegkundigen zelf dodelijke medicijnen toedienden aan patiënten: in 59% van alle euthanasiegevallen in instellingen en in 17% van deze in thuissituaties. Dit gebeurde steeds samen of in aanwezigheid van de verantwoordelijke arts, of binnen de context van een palliatief team. Voor het toedienen van levensbeëindigende middelen zonder uitdrukkelijk verzoek van de patiënt bedroegen de percentages respectievelijk 83% en 25%. In de thuissituatie gebeurde dit eveneens bijna steeds in aanwezigheid van een arts. In instellingsverband daarentegen was deze beslissing wel meestal op voorhand met de arts besproken, maar in meer dan de helft van de gevallen was de arts niet aanwezig bij de uitvoering ervan. De onderzoekers stelden ook vast dat overleg tussen een arts en een verpleegkundige bij beslissingen rond het levenseinde slechts plaats had in één op twee beslissingen in de instellingen en in één op vijf beslissingen in de thuissituatie.

Gelezen in de krant

… veiligheid de maatschappelijke en politieke agenda van onze tijd bepaalt? Dat is ten minste het uitgangspunt van de postacademische vormingscyclus ‘Veiligheid als maatschappelijk gegeven’ van de VUB. Hoe onveilig voelt de burger zich? Hoeveel criminaliteit is er in België en over welke misdrijven gaat het? Hoeveel zaken worden er vervolgd? Welke straffen worden er uitgesproken en hoe of waar worden ze uitgevoerd? Bestaan er verschillende vormen van jeugddelinquentie en/of verschillende profielen van jeugddelinquenten? Hoe ver reikt de wetenschappelijke kennis over het ontstaan en het verloop van deze vormen van jeugddelinquentie? Het zijn vragen die menig burger zich stelt, want veiligheid staat in het middelpunt van de belangstelling. De Vakgroep Criminologie van de VUB en het Instituut voor Postacademische Vorming van de VUB, trachten er een antwoord op te formuleren. In een reeks seminaries geven experts uit binnen- en buitenland een inzicht in het criminologische landschap. Voor meer informatie, de juiste data en inschrijvingen surft u best naar www.vub.ac.be/iPAVUB/veiligheid.

“Geneeskunde is weer hip aan de VUB.” Het Nieuwsblad - 21 september 2004

Wouter Vanlerberghe, student Burgerlijk Ingenieur over de VUBcampus Etterbeek “Het is daar precies een campus uit een Amerikaanse film. Eigenlijk is de unief een dorp op zich. Je hebt niet echt het gevoel dat je in de stad woont.” De Morgen - 18 september 2004

De organisatoren van de Vlaamse ambtenarensportdag die op 23 september op de VUB-campus plaatsvond “De VUB-campus is met z’n uitgebreide sportaccommodatie de uitgelezen locatie voor deze sportieve hoogdag. Het spreekt voor zich dat de VUB haar eigen personeelsleden ook aanmoedigt om hieraan deel te nemen.” Metro - 20 september 2004

3

“We willen het belang dat we aan de studenten hechten, benadrukken.” Een nieuw academiejaar, een nieuwe vice-rector. Vanaf nu telt het rectorencollege vier namen. Rector Benjamin Van Camp krijgt een derde vicerector naast zich. Prof. Dr. Michel Magits, voormalig decaan van de rechtsfaculteit, is bevoegd voor het studentenbeleid aan de VUB. Els Robbrecht, kersvers afdelingshoofd studentenbeleid, moet hem daarbij helpen.

Waarom werd beslist om een vice-rector en een afdelingshoofd studentenbeleid aan te stellen? Michel Magits: Binnen de VUB hebben we de studenten altijd heel centraal in het beleid geplaatst. Het uitgangspunt was dat de student zo belangrijk is dat er dezelfde aandacht aan besteed moet worden als aan onderwijs en onderzoek. Daarom werd uitgekeken naar een academisch verantwoordelijke die ook de functie van vice-rector moest hebben. Die vice-rector zou dan verantwoordelijk zijn voor alles wat met de student te maken heeft; van de rekrutering, de instroom en het verblijf aan de VUB tot het moment wanneer de student hier afzwaait en de zorg nadien, zeg maar het alumnibeleid. Als vicerector studentenbeleid is het de bedoeling dat ik het aanspreekpunt word voor studenten. Els Robbrecht: Het is geen absolute breuk met het verleden. We hebben aan de VUB altijd al een traditie gehad waarbij de studenten tot op het niveau van de Raad van Bestuur hun mening kwijt kunnen. Alleen zal alles organisatorisch een stuk vlotter lopen en is er nu iemand die rechtstreeks op het niveau van de rector de belangen van de studenten kan bepleiten.

Is de VUB de enige universiteit met een academische verantwoordelijke op dat vlak? Michel Magits: Ik denk dat die functie ook al aan andere instellingen bestaat, maar daar krijgt die niet de titel van vice-rector, wat toch een belangrijk symbool is naar de studenten toe. Op die manier willen we het belang dat we aan de studenten hechten, benadrukken. Een belang dat er altijd al is geweest. De VUB is trouwens van in het begin de eerste en de enige universiteit geweest waar er een verregaande studentenparticipatie in het beleid bestond. De studenten zetelen hier in de Raad van Bestuur en bepalen via de Sociale Raad autonoom een stuk van het dagelijks beleid aan de VUB.

4

Prof. Dr. Michel Magits

Hoe zal die studentenvertegenwoordiging er in de toekomst uitzien? Michel Magits: Dat is één van de eerste uitdagingen waar we voor staan. Decretaal is door de goedkeuring van het participatiedecreet beslist dat elke hogeschool of universiteit studenten moet laten participeren aan het beleid. Daartoe moet een studentenraad worden opgericht. In onze specifieke situatie zullen we dan moeten kijken wat de verhouding is met de huidige Sociale Raad. Om tot die studentenraad te komen zal een forum worden opgericht van waaruit voorstellen worden geformuleerd. Mij lijkt het in ieder geval voor de hand liggend dat de nieuwe studentenraad een centrale plaats krijgt in het studentenbeleid. We hebben zoals gezegd een lange traditie van studenteninspraak. Die nieuwe studentenraad moet dat accentueren.

De bevoegdheden die de Sociale Raad nu heeft, zouden dus overgaan naar die studentenraad? Els Robbrecht: De bevoegdheden zullen zelfs ruimer worden. De Sociale Raad is enkel bevoegd voor de ‘sociale’ studentenvoorzieningen, het nieuwe decreet stelt echter dat studenten

inspraak dienen te hebben in alles wat studenten studie-gerelateerd is, zoals examenregelingen en docentenevaluaties. De studentenraad zal dus al deze facetten moeten behandelen.

En wat bijvoorbeeld met de huidige bevoegdheden van de Sociale Raad op vlak van prijsbeleid in het studentenrestaurant? Michel Magits: Zelfs indien de Sociale Raad volledig zou opgaan in de studentenraad, wordt aan haar bevoegdheden niets gewijzigd. Daar willen we niet aan raken. Waar we wel over moeten waken, is dat de hervorming er niet voor zorgt dat de beslissingsprocedures aan de VUB bemoeilijkt of verlengd worden.

Als door het participatiedecreet de studentenvertegenwoordiging aan alle universiteiten zal verbeteren, waar maakt de VUB dan nog het verschil? Michel Magits: Wel, je hebt op vlak van studentenvertegenwoordiging twee modellen. Je hebt enerzijds het medebestuurmodel en anderzijds het overlegmodel. Wij aan de VUB hebben nu reeds een medebestuurmodel. Ik denk

dat andere universiteiten nooit zo ver zullen gaan als de VUB.

Er bleken in het verleden problemen om de studenten te overtuigen te gaan stemmen. Gaan jullie op dit vlak initiatieven nemen? Michel Magits: Uiteraard. In het decreet staat ook dat wij als universiteit de studentenraad moeten ondersteunen, zowel financieel als wat betreft infrastructuur en personeel. Maar wat belangrijker is, we streven ernaar om de verkiezingen elektronisch te organiseren. We denken eraan om de elektronische stemming te koppelen aan de docentenevaluatie die ongeveer in dezelfde periode plaatsvindt. Els Robbrecht: We moeten natuurlijk eerst kijken of het technisch realiseerbaar is en op welke manier we de studentenraadverkiezingen aan de docentenevaluatie kunnen koppelen. Als dat niet lukt dan moet er een specifieke planning en een lastenboek worden opgemaakt en moeten we extra middelen voorzien. Michel Magits: Het zal dus wellicht nog niet lukken voor de eerstvolgende verkiezingen in maart-april 2005, dat is te hoog gegrepen, maar het jaar erop moet het wel haalbaar zijn.

Weten de studenten dat er een nieuwe vicerector studentenbeleid aangesteld is? Michel Magits: We hebben contacten met de studenten via de vertegenwoordigers in de Raad van Bestuur, in de Sociale Raad en bij de studentenkringen. Ook de Dienst Interne en Externe Communicatie draagt haar steentje bij o.m door artikels in Akademos, e-brief,… Els Robbrecht: Ook de verkiezingen van de nieuwe studentenraad zullen ervoor zorgen dat de studenten op de hoogte zijn van het bestaan van een vice-rector studentenbeleid.

Met jullie aanstelling vervalt de functie van ‘coördinator sociale sector studenten’. Waar zit nu het verschil? Els Robbrecht: Die functie was vooral geconcentreerd op de praktische sociale voorzieningen: restaurant, huisvesting,… terwijl het studentenbeleid een samenstelling is van alles wat te maken heeft met die studentenvoorzieningen en met wat vroeger onder de dienst studentenzaken ressorteerde: rekrutering, begeleiding, studieadvies. Michel Magits: Nu deze diensten samengevoegd worden, willen we in de toekomst werk maken van een geïntegreerd beleid. Zodat er bijvoorbeeld nauw wordt samengewerkt tussen de dienst studie-advies, de zelfstudiecentra en de trajectbegeleiders. Els Robbrecht: Daar moeten we ook de nieuw opgerichte Cel Internationalisering en Mobiliteit (de samenvoeging van al de diensten die instaan voor de opvang en begeleiding van studenten of vorsers die vanuit het buitenland naar de VUB komen en vice versa) bij betrekken. We zullen in de toekomst immers moeten kijken op welke vlakken we meer en beter kunnen samenwerken op het vlak van internationale studentenmobiliteit om tot dat geïntegreerd studentenbeleid te komen.

Ook de nakende flexibilisering van de studietrajecten vormt een grote uitdaging? Michel Magits: Inderdaad, wanneer we van start gaan met het credit-systeem zullen we er samen met de nieuwe studietrajectbegeleiders over moeten waken dat de grotere keuzevrijheid die de student krijgt niet zal leiden tot studievertraging, zodat de studenten er langer over doen om hun diploma te behalen.

“We hebben aan de VUB altijd al een traditie gehad waarbij de studenten tot op het niveau van de Raad van Bestuur hun mening kwijt kunnen.”

De eerste bachelorstudenten zijn net aan het academiejaar begonnen. Wij gingen in september een kijkje nemen bij de inschrijvingen. Naam: Harold Marreit Woonplaats: Laken Studiejaar: 1ste Bachelor Lichamelijke Opvoeding en Bewegingswetenschappen Waarom VUB?: “De VUB is vlakbij”… “En thuis zijn we nu ook niet echt katholiek”, vult zijn moeder aan. Verwachtingen: “Ik hoop me hier te amuseren en tevens een goed diploma te behalen. Een combinatie van studeren en genieten dus”. Naam: Evelyne Hennequin Woonplaats: Sint-Martens-Latem Studiejaar: 1ste jaar Bachelor Psychologie Waarom VUB?: “Leuven leek me te veel een studentenstad”. Verwachtingen: “Ik ken Brussel niet. Zonet ben ik nog verloren gelopen. Het zal in het begin wel wat chaotisch verlopen. Echte verwachtingen heb ik niet, we zien wel”.

Naam: Evi Schaumans Woonplaats: Dilbeek Studiejaar: 1ste jaar Bachelor Communicatiewetenschappen Waarom VUB?: “Die keuze was niet gemakkelijk. Het voordeel is dat je hier de hele opleiding kan blijven. Op de KUB moet je bijvoorbeeld na 2 jaar al vertrekken. En de VUB heeft een heel gezellige campus”. Verwachtingen: “Ik verwacht hier veel vrienden te maken, mij goed te amuseren en de opleiding te krijgen waardoor ik later goed zal zijn in mijn vak”.

Naam: Serge Dezutter Woonplaats: Antwerpen Studiejaar: 1ste Bachelor Lichamelijke Opvoeding en Bewegingswetenschappen Waarom VUB?: “Ik had enkel de keuze tussen Leuven, Gent en Brussel. De VUB sprak me het meeste aan. Het ziet er hier ook kleiner en gezelliger uit”. Verwachtingen: “Ik ken Brussel niet. We zien wel”.

Els Robbrecht

5

Voorstelling van de laureaten 2004 David Lordkipanidze Beschermt de Dmansi site waar de beenderen van de oudste Eurazische mens zijn gevonden. GEORGIË

Kikuo Morimoto Blaast nieuw leven in de landbouw van Cambodja door de traditionele vervaardiging van zijde te herlanceren. CAMBODJA

Teresa Manera Beschermt de prehistorische dierensporen op een unieke site aan de Atlantische kust. ARGENTINIË

Lonnie Dupre Onderneemt de eerste zomerse overtocht van de Noordelijke Ijszee om de problematiek rond de opwarming van de aarde meer in de aandacht te brengen. NOORDELIJKE IJSZEE

Een nieuw tijdperk in de geschiedenis van de mensheid.

Claudia Feh Vestigt het eerste studiecentrum om de herinvoering van de Przewalski paarden te ondersteunen. MONGOLIË

De Rolex Awards for Entreprise stellen u trots de laureaten van het jaar 2004 voor – vijf mannen en vrouwen, elk op hun beurt met een duidelijke visie en enorme capaciteiten. Een gerenommeerde jury selecteerde hun revolutionaire ideeën die onze bevoegdheden zullen verhogen en het lot van de mensheid zal verbeteren. Al ongeveer dertig jaar hebben de Rolex Awards for Entreprise tal van laureaten bijgestaan om hun ideeën te verwezenlijken en bewezen dat één man of vrouw een aanzienlijk verschil kan maken in het leven van anderen. Vandaag hebben de laureaten van 2004 elk hun prijs in ontvangst genomen: een gouden chronometer van Rolex en 100.000 dollar US om hun project te kunnen uitvoeren. In Dmansi in Georgië, in Mongolië, in Argentinië of in Cambodja en zelfs op de ijzige oevers van de Noordelijke Ijszee zullen ze de eerste stappen zetten om van deze wereld een betere plaats te maken.

Voor meer informatie, bezoek onze website www.rolexawards.com, of schrijf naar: The Secretariat, The Rolex Awards for Entreprise, P.O Box 1311, 1211 Genève 26, Zwitserland. Info België : 03/288.69.45 - info@mvgpartners.com

www.rolexawards.com

6

Meer is in ons

Prof. Dr. Benjamin Van Camp, Rector VUB

Onder de titel ‘Meer is in ons’ sensibiliseerde rector Benjamin Van Camp tijdens de academische openingszitting op 28 september het administratief en academisch personeel voor enkele keuzes waar de VUB voor staat. “Het is niet omdat de bachelormasterhervorming dreigt te verzanden in getouwtrek tussen instellingen dat de VUB haar lot daaraan moet verbinden. We moeten resoluut onze eigen keuzes maken en nieuwe wegen durven betreden”, zo zei Van Camp. Hierbij wil Van Camp het innoverende element in onderwijs en onderzoek, dat de VUB kenmerkt, niet overboord gooien, en evenmin de inspirerende kruisbestuiving met Brussel en de vrijzinnig-humanistische visie van de VUB verloren laten gaan. “Onze standpunten hebben immers meermaals hun stempel gedrukt op ethische en sociale thema’s in de samenleving.” Maar Van Camp wil de bachelor-masterhervorming wel aangrijpen om het opleidingsaanbod van de VUB te herbekijken. Volgens Van Camp is de basisfinanciering die de VUB van de Vlaamse overheid ontvangt voor haar onderwijsopdracht ontoereikend om voor alle opleidingen – ongeacht het studentenaantal – middelen te kunnen vrijmaken. Ofwel maakt de regering meer geld vrij voor de onderwijsopdracht van de universiteiten, ofwel zullen universiteiten keuzes moeten maken, willen we op Europees vlak onze hoge kwaliteit kunnen vrijwaren. Eerder al bracht Van Camp de administratieve eenheden onder in grotere gehelen, onder meer om de overheadkosten te drukken. “We zullen nooit de grootste universiteit in Vlaanderen worden. Dit moet ook niet onze betrachting zijn. Maar hetgeen we aanbieden moet wel kwalitatief hoogstaand blijven.” Om die hoogstaande kwaliteit te vrijwaren moet de bachelor-masterorganisatie veel verder gaan dan vandaag in Vlaanderen het geval is. “Zo dient de academische bachelor zich te verbreden”, aldus Van Camp, “ofwel met vakken van de hogeschool, hetgeen de arbeidsmarktwaarde van de academische bachelor vergroot, ofwel met vakken uit andere universitaire opleidingsdomeinen, hetgeen kruisoverstappen naar meerdere masters mogelijk maakt.” Dit vraagt om onderwijs dat veel flexibeler wordt ingericht en dat meer geïndividualiseerde programma’s aanbiedt. Om wegwijs te geraken in deze opleidingstrajecten heeft de VUB daarom per opleidingsdomein een trajectbegeleider aangesteld die de studenten hierin zal bijstaan. “Echter, indien we aanvaarden dat een bacheloropleiding een bredere vorming geeft, dan

moeten we ook aanvaarden dat een degelijke masteropleiding minimaal twee jaar duurt.” De maatschappelijke relevantie van een masteropleiding is verbonden aan haar excellentieniveau, niet aan het aantal studenten. “Geen enkele universiteit in Vlaanderen beschikt over alle expertise om voor elke subdiscipline die excellentie aan te bieden. Samenwerking met andere partners is de enige oplossing. Vanuit Europees perspectief zal ook meertaligheid in de opleidingen moeten worden ingevoerd, waarbij het Engels de ‘lingua Franca’ is. De uitbreiding van de institutionele samenwerking in binnen- en buitenland staat dus hoog op onze agenda. De oprichting van de dienst ‘internationalisering en mobiliteit’ is een stap in de goede richting.” Op vlak van onderzoek kunnen we onze kwaliteit vrijwaren door doctorandi optimaal te begeleiden, door attractieve onderzoeksmandaten in te richten om excellente postdoctorale vorsers aan te trekken en door meer middelen vrij te maken voor onderzoek dat verschillende disciplines samenbrengt. Het topniveau in onderzoek moet gericht gesteund worden om de erkenning als ‘centre of excellence’ in Europese netwerken te faciliteren. Ook de valorisering van het onderzoek

in het bedrijfsleven wil de VUB nog verder onderbouwen. “Universiteiten hebben sinds hun prille ontstaan de motor gevormd van de economische en sociaal-maatschappelijke vooruitgang. Om deze motor draaiende te houden, moet de VUB ook nu het heft zelf in handen nemen en voortbouwend op verworven sterkten, nieuwe wegen durven inslaan.” De VUB staat dan voor twee mogelijke keuzes: ofwel zichzelf niet in vraag stellen (tegen haar natuur in), zichzelf wentelen in zelfbeklag en verder wachten op “Godot”. In deze keuze blijft de universiteit achter als een oude boom met broze takken en schriele bladeren. En als de tuinman langs komt, denkt hij: “meer was in hem”. Ofwel zelf het heft in handen nemen, voortbouwen op verworven sterkten en nieuwe wegen durven inslaan. In deze tweede keuze groeit een eigenzinnige en fiere universiteit zoals een vakkundig gesnoeide boom die in de lente al zijn krachten herwint en in de zomer rijpe vruchten draagt. En als de tuinman langs komt, denkt hij: “meer is in hem”. “Als tuinman van deze universiteit kies ik voor de tweede mogelijkheid”, besluit Van Camp, “want: meer is in ons”.

7

Samenwerken met Cuba

De Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) ondersteunt en financiert universitaire ontwikkelingssamenwerkingsprojecten waaronder de Institutionele Universitaire Samenwerkingsprogramma’s (IUS). Een Vlaamse delegatie met onder meer de VUBprofessoren E. Van Driessche en M. Pallemaerts reisde begin juni naar Cuba voor de officiële lancering van één van deze samenwerkingsprogramma’s. De IUS-programma’s behelzen een brede samenwerking op lange termijn (10 jaar) tussen een beperkt aantal universiteiten uit het Zuiden en de Vlaamse universiteiten. Daarbij worden

lokale prioriteiten en noden gekoppeld aan de bestaande expertise aan Vlaamse zijde. De VUB is de coördinerende instelling van drie dergelijke IUS-programma’s. Eén van de buitenlandse instellingen waarmee wordt samengewerkt is de Universidad Central ‘Marta Abreu’ de Las Villas (UCLV) in de centraal gelegen provincie Santa Clara, zowat 300 kilometer ten oosten van de Cubaanse hoofdstad Havana. De UCLV is een niet-metropole universiteit waardoor ze minder makkelijk toegang heeft tot overheidsgeld, maar ze behoort wel tot de drie beste universiteiten van Cuba. De samenwerking is voornamelijk gericht op de uitbouw en toepassing van informatie- en communicatietechnologieën (ICT’s) in onderwijs, onderzoek, beheer en wetenschappelijke informatievergaring. ICT’s spelen immers een belangrijke rol en vormen niet enkel voor de Cubaanse universiteit een prioriteit, maar worden ook op nationaal niveau als uitermate belangrijk beschouwd. Binnen het IUS-programma wordt daarom in een eerste fase (de eerste vijf jaar) vooral aandacht besteed aan de verdere uitbouw en versterking

van het computernetwerk. Voor zowel onderzoek als up-to-date onderwijs is de toegang tot wetenschappelijke literatuur van kapitaal belang. Daarom werd een project in het programma opgenomen dat erop gericht is de bibliotheken op centraal en facultair niveau verder te ontwikkelen en de onderzoeks- en onderwijsactiviteiten te ondersteunen. Andere belangrijke samenwerkingsdomeinen binnen dit IUS-programma zijn de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen vertrekkend van de Cubaanse flora, de milieuproblematiek, de landbouw en de diergeneeskunde evenals de verbetering van de beheerssystemen van de universiteit. Het programma vormt zo een geïntegreerd geheel waarbij de verschillende projecten elkaar ondersteunen en aanvullen. Bij de uitwerking van al deze projecten wordt ruim aandacht besteed aan de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs, onderzoek rond maatschappelijk relevante onderwerpen en capaciteitsopbouw van de UCLV-medewerkers. De succesvolle implementatie van een IUSprogramma vergt echter een rigoureus management en een vrijwel continue opvolging en bijsturing waar nodig. Dit is enkel mogelijk dankzij de enthousiaste inzet van alle betrokkenen, zowel in Cuba als in Vlaanderen.

Prijs Ontwikkelingssamenwerking Voor de Prijs Ontwikkelingssamenwerking van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika werd in de categorie ‘gedoctoreerde vorsers’ slechts één Belg gelauwerd en dat het hier om een VUB-er gaat, verwondert ons uiteraard niet. Dr. Farid Dahdouh-Guebas, hoofd van het Biocomplexity Research Team binnen het VUB-labo voor Algemene Plantkunde en Natuurbeheer, won de prijs voor een artikel waarin hij aan de hand van een bibliometrische studie het gebrek aan gezamenlijke publicaties van Westerse wetenschappers en wetenschappers uit de Derde Wereld aankaart. De Prijs Ontwikkelingssamenwerking werd in 1998 ingesteld op initiatief van toenmalig Staatssecretaris Reginald Moreels in het kader van een sensibiliseringsbeleid rond internationale solidariteit. Deze aanmoedigingsprijs is erop gericht jonge mensen uit Noord en Zuid te stimuleren tot internationale samenwerking. Zowel studenten (op basis van een eindverhandeling) als jonge wetenschappers (op basis van een doctoraatsthesis of publicatie) kunnen

8

eraan deelnemen. De Prijs wordt gefinancierd door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking en georganiseerd door het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika. De jury bestaat onder andere uit vertegenwoordigers van de Belgische universiteiten, vertegenwoordigers van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking en externe experten.

Discriminatie in research Het meest ophefmakende resultaat van het onderzoek van Dahdouh-Guebas, te lezen in zijn wetenschappelijk artikel ‘Neo-colonial Science by the Most Industrialised upon the least Developed Countries in Peer-Reviewed Publishing’, is dat 70% van alle onderzoek, uitgevoerd in de 48 minst ontwikkelde landen, werd gepubliceerd door wetenschappelijke instellingen uit de meeste geïndustrialiseerde landen zonder enig institutioneel co-auteurschap van de lokale onderzoeksinstellingen. Dergelijke discriminatie in research hypothekeert de carrièremogelijkheden van onderzoekers in ontwikkelingslanden. Alle research opgezet in een ontwikkelingsland en in samenwerking met onderzoekers uit deze landen, zou moeten uitmonden in publicaties met vermelding van co-auteurschap, aldus Dr. Farid Dahdouh-Guebas. Iets waarin hij alvast het goede voorbeeld geeft.

Farid Dahdouh-Guebas met voormalig Minister van Ontwikkelingssamenwerking Marc Verwilghen

Vandaag de dag voert hij, dankzij het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWO), (postdoctoraal) onderzoek uit naar mangroves en de bijhorende fauna en flora. Zo leidde hij deze zomer twee maanden een wetenschappelijke expeditie in Sri Lanka waaraan een vijftiental studenten en onderzoekers uit België, Italië en Sri Lanka deelnamen.

De BEST(e) ingenieurs op de VUB

BEST Brussels, vlnr, Katy Vanbrabant, Leen Lauwers, Lieve Lauwers, Dirk Bolliou

“De hoofdreden om naar Brussel te komen, is de architectuur die deze stad te bieden heeft. Ik was vooral onder de indruk van het Atomium. Het is mijn eerste keer in België en het is hier fantastisch. We zijn hier heel goed ontvangen”. Aan het woord is Maria Manso (22), studente architectuur aan het Instituto Superior Técnico in Lissabon en één van de 20 deelnemers van de ‘BEST (Board of European Students of Technology) summer course’. Van 28 augustus tot 11 september jongstleden reisden 20 Europese ingenieursstudenten naar Brussel voor de 11de editie van de BESTzomercursus getiteld ‘Contemporary materials for constructions, in search for the next generation building tools’. De drijvende krachten achter dit gebeuren zijn enkele ijverige ingenieursstudenten van de VUB die deel uitmaken van BEST Brussels vzw. Voor het academisch gedeelte van hun ‘summer course’ kon BEST Brussels rekenen op de VUBexpertise van de vakgroep Mechanica van Materialen en Constructies (Prof. Patrick De Wilde) en de vakgroep Architectuur (Prof. Marijke Mollaert). De deelnemers kregen onder meer les over nieuwe bouwmaterialen –en structuren en de opdracht om zelf een modelstructuur te ontwerpen en te bouwen. Ze werden door ingenieur-architect Philippe Samyn rondgeleid op de Heizel en kregen deskundige uitleg over zijn projecten (voetgangersbrug, paleizen,...). Ook een bezoek aan het bedrijf Ytong stond op het programma. Als vanzelfsprekend zorgde BEST Brussels er via diverse activiteiten (city-rally, dagexcursie naar Brugge, brouwerijbezoek, folklore-avond, weekendje aan de kust, kroegentocht, beertasting,…) voor dat de buitenlandse studenten ook het sociale en culturele leven van België konden ontdekken. De traditionele Internationale Avond, waarop alle deelnemers een typisch gerecht uit eigen land klaarmaken, was ook nu weer een hoogtepunt van de zomercursus.

Zon, rust en wetenschap Dat de organisatie van een dergelijk evenement heel wat tijd in beslag neemt, bevestigt BEST Brussels’ voorzitter Dirk Bolliou. “Meestal beginnen we eind december met de eerste voorbereidingen zodat we twee maanden later een onderwerp, een website en een programma kunnen voorleggen aan BEST International”. “Dankzij een handleiding van BEST International en meerdere online evaluaties wordt ook de

kwaliteit van de zomercursussen op peil gehouden”, vult summercourse-coördinatrice Lieve Lauwers aan. Zelf heeft ze al een onvergetelijke zomercursus in Kopenhagen achter de rug, waarbij twee weken survival in Groenland op het programma stonden. Een voor de studenten dure onderneming is het niet. “De buitenlandse deelnemers betalen enkel hun reiskosten. Het eten, de overnachtingen en de uitstappen zijn voor rekening van de organiserende BEST groep die daarvoor sponsors aantrekt” vertelt Leen, de zus van Lieve. “Zo kunnen wij rekenen op de steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de VUB, de Federatie van de Belgische Cement Nijverheid, het Staalinfocentrum, de Groep Balliauw en Victor Buyck Steel Construction”, voegt Katy Vanbrabant er als volleerd PRverantwoordelijke aan toe. Als buitenstaander merk je algauw dat alles goed zit bij BEST Brussels. De sympathieke bende combineert enthousiasme met doorzicht en dat leidt tot een onvergetelijke zomercursus voor alle deelnemers. Ook de 21-jarige Portugees Artur Castro, die de zomercursus in Brussel koos omwille van het interessante onderwerp, is enthousiast. Hij is student bouwkunde aan de Universiteit van Porto. Als we informeren naar de sfeer binnen de internationale groep antwoordt hij overtuigd: “Schitterend. Het klinkt cliché, maar het is alsof we elkaar al jaren kennen”. De Hongaarse Agnes Varjas (23), studente aan de Technical University of Budapest, treedt hem daar in bij. “Bovendien hebben we tijdens onze veertien dagen in België maar één dag regen gehad en blijkbaar is dat redelijk uitzonderlijk.” “Wat me hier in België ook vooral opvalt, is de rust, de stilte. Ik kon op de luchthaven zelfs mijn GSM horen rinkelen, dat is bij ons onmogelijk”, lacht Artur nog.

BEST (Board of European Students of Technology) werd in 1989 in Berlijn opgericht met als doel de communicatie en de uitwisseling tussen ingenieursstudenten over heel Europa te promoten. Daarvoor organiseert BEST activiteiten die moeten leiden tot een beter begrip van de diverse Europese culturen en tot een internationale oriëntatie van de ingenieursstudenten. De organisatie kende een geleidelijke groei en kan tegenwoordig rekenen op een netwerk van actieve leden verspreid over ruim zestig Local Best Groups (LBG) in meer dan twintig Europese landen. In België zijn er vijf dergelijke LBG’s (Brussel, Gent, Leuven, Luik en Louvain-La-Neuve). De lokale BEST-afdeling in Brussel werd in 1993 opgericht door studenten die aan de faculteit Toegepaste Wetenschappen van de VUB een culturele uitwisseling wilden organiseren. Dankzij de organisatie van een eerste zomercursus in 1994 (onder de titel ‘Management for Engineers’) werd de Brusselse afdeling op de Algemene Vergadering van BEST in Timisoara (Roemenië) officieel opgenomen als ‘baby-member’. Een jaar later zorgde de organisatie van een tweede zomercursus (met als titel ‘Electric and Hybrid Vehicles in Cities’) voor de toekenning van de ‘full-member’-status op de Presidents Meeting in Trondheim (Noorwegen). Sindsdien zijn de zomercursussen op de VUB jaarlijks een vaste waarde in het BEST-programma. Meer info op: http://best.vub.ac.be

9

VUB-nieuws kort eveneens een uitgelezen kans om de mensen van het secretariaat, de assistenten en de proffen beter te leren kennen. De faculteit Geneeskunde en Farmacie van de VUB noteerde dit jaar een forse stijging van het aantal nieuwe generatiestudenten. Door het organiseren van deze originele onthaaldag‚ benadrukt de faculteit de individuele begeleiding van haar studenten.

Armworstelen in de ijskelders

Muscles from Brussels op het WetenschapsFeest! Op de Vrije Universiteit Brussel behoren humanoïden of menselijke robotten niet langer tot de science fiction-wereld… Tijdens het weekend van 22, 23 en 24 oktober zijn Lucy en de andere VUB-robotten voor het eerst te bewonderen op locatie, nl. op het WetenschapsFeest in de Grenslandhallen in Hasselt. Die robotten worden niet aangedreven met elektrische motoren maar met pneumatische spieren. Hoe het met uw spierballen zit, kan u eveneens op onze stand ter plaatse ontdekken. Doe de battle met een robotarm, laat uw bewegingen driedimensionaal registreren en ondervind wat er gebeurt als elektrische pulsen uw spieren stimuleren… Deze bruisende familiehappening is de feestelijke opener van de WetenschapsWeek. Op maandag 25 en op dinsdag 26 oktober ontvangen de campussen Jette en Etterbeek meer dan 1000 jongeren. Tijdens workshops leren de deelnemers alles over de spoedgevallendienst van het AZ, stamceltransplantatie, windenergie, holografie, meteorieten en dinosauriërs, genetisch gewijzigde planten, de poolijskap, … kortom een uiterst boeiend aanbod voor de jonge toekomstige wetenschappers! Meer info: http://wetenschapsweek.vub.ac.be.

Survivaldag voor nieuwe studenten De Faculteit Geneeskunde en Farmacie maakte dit jaar van haar onthaaldag voor studenten iets bijzonders. De hele groep nieuwe studenten, 114 in totaal, trok op zaterdag 2 oktober samen met het faculteitspersoneel op survivaldag naar Durbuy. Tijdens deze uitstap was het vooral de bedoeling om de communicatie en het sociaal gebeuren binnen de nieuwe studentengroep snel op gang te trekken. Het was voor de studenten

10

Sinds enkele weken maken bekende sportlui in het TV1-programma Sportweekend uit wie de sterkste arm heeft. Elke week nemen twee topsporters het tegen elkaar op in een partijtje armworstelen. De geklasseerde ijskelders van de VUB vormen hiervoor het mysterieuze decor. Deze ijskelder werd gebouwd in 1874 en diende om natuurlijk winterijs een hele zomer bevroren te houden. De VUB 'ontdekte' de ijskelder in de jaren '70 en ondertussen is de restauratie van dit beschermd monument bijna voltooid. Onder andere wielrenner Robbie McEwen, voetballer Olivier Deschacht, judoka’s Ilse Heylen en Ulla Werbrouck, ex-wielrenner Roger De Vlaeminck en motorcrosser Joël Smets lieten de spierballen al rollen. ‘De sterkste arm’ is elke zondagavond te zien tijdens Sportweekend op TV1.

Magazine uitgeroepen tot één van de 25 belangrijkste personen wereldwijd m.b.t. de informatietechnologie van de 21ste eeuw.

Kerry-campagne doet de VUB aan Diana Kerry, zus van John F. Kerry, de Amerikaanse presidentskandidaat voor de Democraten, is bezig aan een campagnetournee in Europa. In september was ze in Brussel om stemmen te ronselen voor haar broer. Als locatie koos ze voor het Vesalius College van de VUB, thuishaven van vele Amerikaanse studenten. De Amerikaanse jongeren kregen, naast de nodige verkiezingspraat, een uitgebreide demonstratie hoe ze zich moeten registeren om te kunnen stemmen.

Diana Kerry op de VUB-campus

Handicap en studie

De ijskelders als ‘armworstelarena’

VUB-alumni in de VS Begin oktober trok een VUB-delegatie met o.a. rector Benjamin Van Camp naar New York om er enkele vertegenwoordigers van de VUB Alumni Association of America te ontmoeten. Deze gloednieuwe Amerikaanse Alumni-organisatie werd onlangs opgericht op verzoek van verschillende Amerikaanse oudstudenten van de VUB. De bedoeling is fondsen in te zamelen en bilaterale contacten tussen de VUB en Amerikaanse onderwijs- en onderzoeksinstellingen te bevorderen. Verschillende onderzoekers met VUB-achtergrond verrichten momenteel hoogstaand onderzoek in de Verenigde Staten, onder andere Pattie Maes van het gerenommeerde Massachusetts Institute of Technology (MIT) in Boston en ooit door Time

De VUB heeft een aantal aanpassingen doorgevoerd in het examen- en onderwijsreglement om studenten met een handicap nog beter te begeleiden. In het nieuwe examenreglement zijn nu duidelijke en ondubbelzinnige regelingen opgenomen die van toepassing zijn wanneer studenten met een handicap of chronische ziekte een verandering willen in de vorm of in de timing van hun examen. Studenten in een handicapsituatie kunnen hierdoor veel gemakkelijker van een duidelijke, eenvoudige en flexibele examenregeling genieten. Het onderwijsreglement bevat vanaf dit academiejaar bovendien een apart hoofdstuk voor studenten in een handicapsituatie. De VUB besteedt meer dan gemiddeld aandacht aan gelijke kansen voor alle studenten. Sinds meer dan een jaar bestaat aan de VUB een draaiboek voor studenten in een handicapsituatie dat gebruikt wordt door docenten en studenten.

Jonge mensen opleiden tot kritische, zelfstandige en ambitieuze individuen, die vrij denken en durven afwijken van platgereden paden. Dat is één van de objectieven die de VUB zichzelf stelt. Akademos geeft in elk nummer een oudstudent het woord die ook na zijn/haar studies blijk geeft van deze VUB-kwaliteiten.

Waar een wil is, ... Kurt Van Dam is 26 jaar en doof. Een jaar geleden behaalde hij aan de VUB als eerste gehoorgestoorde in België het diploma van Burgerlijk Ingenieur. hoorcolleges aan mij te bezorgen. Een onmisbare hulp die me toeliet om de leerstof thuis in mijn eentje door te nemen. Maar ook de andere klasgenoten waren steeds positief en hulpvaardig tijdens de labo- en praktische lessen. Er werd ook voor gezorgd dat alle proffen bij het begin van elk academiejaar op de hoogte waren van mijn bijzondere situatie. Zo kreeg ik bijvoorbeeld een geschreven versie van alle vragen tijdens een mondeling examen. Voor het overige communiceerde ik wel mondeling met de proffen en medestudenten, dankzij de orale opvoeding die ik gekregen heb van mijn ouders. Uiteindelijk ben ik dan afgestudeerd in september 2003 en kon ik al aan de slag vanaf 1 december van datzelfde jaar. Gezien de slechte economische situatie mag ik van geluk spreken dat ik zo snel werk gevonden heb. Al verliep het solliciteren erg moeizaam, omdat ik heel weinig respons kreeg op de tientallen sollicitatiebrieven die ik verstuurde naar allerlei bedrijven. Zo liep ook mijn eerste sollicitatiegesprek op een ontgoocheling af. Ondanks de succesvolle persoonlijke en IQ-testen wou een informaticabedrijf me namelijk niet aannemen omdat er een opleiding in groep van 3 maanden werd voorzien. Omdat ik doof ben, zagen ze dat niet zitten. Het tweede sollicitatiegesprek was gelukkig wel een schot in de roos! Ik werk nu bij BEL Engineering, een studiebureau van Elia, de beheerder van het Belgisch hoogspanningsnetwerk, waar ik ben ingedeeld bij de cel “Maststructuren”. Mijn taak bestaat erin na te gaan of een mast versterkt moet worden bij een project (bijvoorbeeld met dikkere fasegeleiders). Coördinatie en controle van de rekennota’s en de uitvoeringsplannen behoren ook tot mijn taken. Ik ben dus veel bezig met cijfers en formules! Onmiddellijk na mijn aanwerving verscheen een interview met mijn diensthoofd en mij in een interne wekelijkse elektronische krant. Daarin legde ik uit hoe de collega’s zich tot mij moeten © Wim Van Goethem, Het Laatste Nieuws

”Waarom ik koos voor Burgerlijk ingenieur? Tot mijn zeventiende ging ik naar een speciale school voor gehoorgestoorden. De leraars daar hebben me aangemoedigd om verder te studeren. Zo werkte ik de laatste 2 jaar van mijn humaniora af aan een gewone school, weliswaar na een passage langs de middenjury. Wiskunde en wetenschappen waren mijn lievelingsvakken en daarom besloot ik voor Burgerlijk Ingenieur te gaan studeren. Mijn ouders waren eerst wel verbaasd en een beetje bang of ik niet te hoog mikte. Gelukkig geloofden ze in mijn kansen en hebben ze me steeds gesteund om mijn droom waar te maken. Tenslotte wisten ze dat er enkele doven waren die het ook waargemaakt hadden in het hoger onderwijs of aan de unief, zoals de dove advocate (en Vlaams parlementslid, red.) Helga Stevens. Natuurlijk wist ik wel dat studeren aan een unief voor een dove niet vanzelfsprekend was. Ik zou immers bijna geen enkele les kunnen volgen. Gelukkig ben ik opgegroeid als een autodidact. Een grote dosis doorzettingsvermogen deed de rest. Ik koos uiteindelijk voor de VUB omdat ze daar heel positief stonden tegenover mijn handicap. Ik werd meteen doorverwezen naar de dienst Handicap en Studie, een prachtig initiatief waardoor gehandicapte studenten met dezelfde kansen als gewone studenten een universitair diploma kunnen behalen. En dit bovendien sterk professioneel omkadert. Ik vreesde dat ik meer een nummer zou zijn in Leuven en daarenboven was de VUB ook dichter bij huis. De keuze was dus snel gemaakt. Een van de grootste hindernissen tijdens mijn studies was natuurlijk het feit dat ik niks verstond van wat de proffen zeiden tijdens de hoorcolleges. De enige informatie die ik had, was de cursus en wat op het bord stond geschreven. Ik kan wel liplezen, maar enkel in een persoonlijk gesprek of in een kleine groep. Ik had het op dat vlak dus wel wat moeilijker dan de andere studenten, waardoor het voor mij moeilijker was om alle “puntjes op de i” te zetten, zeg maar. Gelukkig vond de dienst Handicap en Studie snel een medestudente die bereid was om elke week een kopie van al haar uitstekende nota’s van de

VUB-ingenieur Kurt Van Dam richten en moedigde ik e-mailcommunicatie aan. Voor de vergaderingen doe ik beroep op de collega met wie ik samenwerk. Het contact met mijn andere collega’s verloopt tot nu toe ook zonder noemenswaardige problemen. Ze waren allen onder de indruk van mijn doorzettingsvermogen om als eerste gehoorgestoorde het diploma van Burgerlijk Ingenieur te behalen. Zij beschouwden het als een opportuniteit om op mijn diensten beroep te kunnen doen, terwijl mijn job bij BEL Engineering voor mij een nieuwe uitdaging vormt! Ondanks het moeilijke begin, zijn het uiteindelijk 6 mooie en leerrijke jaren aan de VUB geworden, waarin ik mezelf volledig heb kunnen ontplooien. Alle proffen hebben me steeds op gelijke voet met de andere studenten behandeld. Dat waardeer ik enorm, want zo weet ik dat ik mijn diploma echt verdiend heb. De enige negatieve ervaring was een totaal mislukt mondeling examen wegens communicatieproblemen met een assistent. Ik heb het examen mogen overdoen, dit keer schriftelijk en met succes. Maar nu ik mijn diploma en een boeiende job heb, stoppen mijn ambities niet. Zo zou ik graag een expert worden in hoogspanningslijnen en –masten en koester ik de Olympische droom om een tafeltennismedaille te behalen op de ‘Deaflympics’. En voor andere mensen met een handicap die ook willen studeren aan de universiteit heb ik nog deze raad: waar een wil is, is een weg! Ik ben het levende bewijs dat je je eigen handicap kan overwinnen en zelfs kan overstijgen.”

11

VUB-personalia Prijzen, benoemingen of uitzonderlijke prestaties van VUB-ers . Onze felicitaties! • Prof. Ron J. Lesthaeghe, demograaf bij de faculteit van de Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen, staat op de 10de plaats bij de 20 meest invloedrijke demografen van 1950 tot 2000 en is trouwens de enige Belg. • De Université de Lausanne heeft de ‘Chaire d’Honneur de la Ville de Lausanne’ toegekend aan Professor Kris Deschouwer. Hij zal van oktober tot februari de cursus ‘Europese politieke besluitvorming en democratie’ in Lausanne doceren. Professor Deschouwer werkt ook samen met buitenlandse toponderzoekers aan een project aan het Vlaams Academisch Centrum voor Wetenschappen en Kunsten en zal gedurende zes maanden halftijds in de gebouwen van de Academie werken. • VUB-professor Jacques De Ruyck werd samen met UCL-professor J.-M. Streydio op het kasteel van Laken ontvangen door de koning die wetenschappelijke adviezen wou inwinnen. • Professor Alexandre Sevrin, professor in de natuurkunde, gaf in maart een lezing “Van appel tot snaren” aan het Paleis der Academiën in aanwezigheid van Koning Albert II. • Professor em. Albert H. Cardon heeft de 2004 Frocht Award van de American Society of Experimental Mechanics Educator of the year ontvangen tijdens het 2004 SEM Xth International Congress on Experimental and Applied Mechanics in Costa Mesa, California, USA van 7 tot 10 juni 2004. Tevens organiseerde hij de 6th International Conference on Durability Analysis of Composite Systems (Duracosys 2004) in Riga, Letland van 12 tot 15 mei 2004. • Ingenieur Jan De Smet heeft op het 28ste Internationale Symposium on High Performance Liquid Phase Separations and Related Techniques de tweede posterprijs gewonnen. • MBA-student Frank Dingemans wint met zijn ondernemingsplan ‘Ecofest’ de derde prijs Bizidee. • Ere-doctor van de VUB Daniel Barenboim heeft in Ramallah een concert gegeven ter ondersteuning van de National Conservatory of Music, een departement van de Birzeit University waarmee de VUB een cultureel akkoord heeft. • VUB-studenten Steven Brughmans en Steven Van Damme en doctorandus Steven Swier van de faculteit Toegepaste Wetenschappen zijn laureaat van de Solvay Awards 2004. • De Klasse van de Kunsten van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten verwelkomde professor Willem Elias als geassocieerd lid. • Prof. Dr. Luc Hens werd door minister F. Van Den Bossche benoemd tot voorzitter van het Comité voor het toekennen van het Europese Milieukeurmerk.

Colofon Redactie: Sandra Van Maurik, Jeroen De Samblancx, Veerle Magits, Thomas Mels Eindredactie: Thomas Mels Grafiek en vormgeving: Livo Sales Verleenden verder hun medewerking: Carl-Filip Van der Steichel, Elvire Delanote Foto’s: Christophe Empsen, Carl-Filip Van der Steichel, Thomas Mels Redactiesecretariaat: Myriam De Pelseneer Dienst Interne en Externe Communicatie / Pleinlaan 2 – B –1050 Brussel Tel.: (32) (2) 629 21 34 / Fax: (32) (2) 629 12 10 E-mail: ieco@vub.ac.be / Web: http://www.vub.ac.be Wilt u Akademos thuis ontvangen, laat ons iets weten. Verantwoordelijke Uitgever: Prof. Dr. Benjamin Van Camp, Rector VUB Pleinlaan 2 / B – 1050 Brussel

12

• Prof. Jacques Lemonne werd aangesteld als voorzitter van het Nationaal Comité voor Zuivere en Toegepaste Natuurkunde van de Koninklijke Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten. • De heer Eddy Van Gelder werd voor de derde maal verkozen tot voorzitter van de Raad van Bestuur van de Vrije Universiteit Brussel. • Prof. Machteld De Metsenaere zal vanaf het komende academiejaar Prof. Frank Winter opvolgen als voorzitter van de Diversiteitscommissie. • De Best Poster Award werd door de International Society of Ethnobiology uitgereikt aan VUB-er Farid Dahdouh-Guebas. • VUB-professor Gustaaf Geeraerts van de Vakgroep Politieke Wetenschappen ontving samen met zijn collega Chen Zhimin van de Fudan University Shangai de derde prijs van de Shanhai Research Award. • Oud-VUB medewerker Steven Laureys ontving The William James Prize for the Scientific Study of Consciousness Award. • De Academie Royale des Sciences, des Letters et des Beaux-Arts de Belgique kende de Prix de Stassaert toe aan VUB-professor Guy Vanthemsche. • VUB-professor Jean-Paul Butzler ontving de Award for Excellence in Clinical Microbiology and Infectious Diseases 2004. • VUB-assistent Ludo Wouters, van de Faculteit Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie behaalde het EUFA-PRO diploma. Dit is het hoogste diploma dat op trainersniveau binnen de voetbalwereld te behalen is. • Ex VUB-er Bart Ballaux, afgestudeerd in 1999 met grote onderscheiding als student van de GGS Archivistiek en Hedendaags Documentbeheer ontving de Oliver Wendell Holmes Award. Deze prijs wordt toegekend aan een archivaris of student archivistiek die in de Verenigde Staten of in Canada verblijft, daardoor kan hij/zij deelnemen aan het jaarlijkse congres van de Society of American Archivists. • Professor Paul De Knop van het VUB-departement Sportbeleid en management werd door Vlaams minister van Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel, Bert Anciaux, aangesteld als adjunct-kabinetschef voor de beleidscel Sport.