Junior researcher
Vrouwen die bouwen Dat niet alleen mannen het tot ingenieur-architect schoppen, bewijzen Anne Paduart en Lisa Wastiels met verve. In de onderzoeksgroep Architectonische Ingenieurswetenschappen aan de Vrije Universiteit Brussel, onder het toeziend oog van Prof. Ine Wouters, zijn deze twee jonge wetenschappers volop bezig met hun doctoraatsonderzoek. Paduart bestudeert de toepassingsmogelijkheden van de 4D-strategie op de renovatie van sociale woningen en Wastiels verdiept zich in de perceptie van materialen waar architecten gebruik van maken.
Onderzoek aan een universiteit hoeft vervelend, noch louter theoretisch te zijn. De onderzoeksdomeinen van ingenieur-architecten Anne Paduart en Lisa Wastiels zijn hier mooie voorbeelden van. Beiden hebben de liefde voor exacte wetenschappen met de paplepel meegekregen en tonen een gezonde fascinatie voor techniek in combinatie met de nodige creativiteit. De burgerlijk ingenieur architecten van de Vrije Universiteit Brussel zijn immers experts in het in de praktijk toepassen van hun theoretische kennis. Hout of beton? Lisa Wastiels is net terug van een studieverblijf in de Verenigde Staten, waar ze een Master na master in Design volgde aan Harvard University. Vervolgens begon ze, met een mandaat van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek, aan haar doctoraat op het Massachusetts Institute of Technology (MIT) in Boston. Vaak beperkt inge nieursstudie zich tot de technische aspecten, maar Wastiels’ interesse werd gewekt door iets anders: de perceptie van bouwmaterialen. “Het gebruik van hout in een ruimte geeft een heel ander gevoel dan het gebruik van beton. Toch blijft de ruimte dezelfde, mensen percipiëren ze alleen anders”, vertelt Wastiels. “Ik noem het sensorische of perceptie-eigenschappen. Het is belangrijk voor een architect om te weten hoe mensen op bepaalde materialen reageren, om te beseffen welke gevoelens ze oproepen.” Het is trouwens opmerkelijk dat mensen die subjectieve eigenschappen toch vaak op dezelfde
10.
manier ervaren, mede onder invloed van bepaalde trends, cultuur, de tijdsgeest of reclame. “Ik doe mijn onderzoek in het domein van Product Design. Voor een industrieel ontwerper, die bijvoorbeeld een stoel of een iPod maakt, is het heel belangrijk om te weten hoe een materiaal aanvoelt en overkomt bij mensen. Bijgevolg wordt er in Product Design veel meer onderzoek gedaan naar die dingen, maar in de architectuur is dit even belangrijk. Mijn onderzoek kan bijgevolg heel praktisch aangewend worden door architecten. Het is belangrijk om de theorie altijd terug te koppelen naar de werkelijkheid, zeker in de bouwwereld.” Sociale huisvesting Anne Paduart’s doctoraatsonderzoek is niet minder actueel. In navolging van reeds bestaand onderzoek in de vakgroep Architectuur verricht ze onderzoek naar de toepassing van 4D-strategieën op de renovatie van sociale woningen. In vergelijking met vroeger heerst er immers een andere mentaliteit
Ingenieur-architecten Lisa wastiels en Anne Paduart
wanneer het gaat over huisvestingsbeleid. Er wordt minder vertrokken van een statische gedachte. Woningen moeten aanpasbaar zijn volgens de noden van de bewoners en volgens de nieuwe energie-prestatieregelgeving. De 4D-strategie die Paduart hiervoor aanwendt, staat voor een andere manier van denken: tijd is, naast ruimte, een extra component waarmee men rekening houdt bij de inrichting van een huis. Dat houdt ook in dat woningen anders geconcipieerd moeten worden, van statische huizen van baksteen en beton naar eerder demontabele woningen. “Zo kunnen huisvestingsmaatschappijen hun huizen aanpassen als ze merken dat hun sociale woningaanbod niet meer voldoet aan de huidige noden. Bijvoorbeeld wanneer er te weinig ééngezinswoningen zijn”, zegt Paduart. Ook politici beseffen dat, als er nu niet in het huisvestingsbeleid ingegrepen wordt, er in de toekomst problemen zullen ontstaan. Daarom volgt de Vlaamse overheid verschillende projecten mee op. “Het is een proces van
lange adem, maar de overheid beseft dat er een probleem is wat betreft het benutten van gronden, grondstoffen en energie in de toekomst”, aldus Paduart. Vrouw en ingenieur Bij beide onderzoeksters werd de interesse voor wetenschappen al vroeg gewekt. Het is als het ware een familietrekje. Lisa Wastiels’ vader is professor aan de faculteit Ingenieurswetenschappen en ook de vader van Anne Paduart is ingenieur. Dat ze als meisje exacte wetenschappen gingen studeren, heeft hen nooit gestoord. “In onze Westerse cultuur is het ondertussen goed aanvaard, denk ik. Enkel tijdens congressen in de VS stuitte ik bij mensen uit andere culturen soms op onbegrip”, vertelt Wastiels. “Dat een vrouw wetenschapper kon zijn, was voor sommige collega’s verbazingwekkend. Bij ons is het gelukkig anders. Exacte aantallen kan ik niet geven, maar ik denk dat er onder de architectuurstudenten aan de Vrije Universiteit Brussel zelfs meer meisjes dan jongens zitten.”