Hervormde Vrouwenbond - Vrouw tot Vrouw magazine - Nr. 1 Januari 2025_LR

Vrouw Vrouw tot

M A G A Z I N E

J A N UA R I 2 0 2 5 | N R 1 | J A A R G A N G 7 3

Kritiek

Tweemaandelijkse uitgave van

Interview

Corine: ‘Bepaalde hinderpalen heb je nodig’

Bijbelstudie

De God van Jacob ontmoeten

Artikel

Tucht in de kerk: liefde vermomd als kritiek

UITGELICHT

24

28

ARTIKEL

ARTIKEL

Mijn geloof

Tucht in de kerk:

of het geloof?

liefde vermomd als kritiek

Christenen belijden dat de Bijbel het Woord van God is. Tegelijkertijd zijn er grote verschillen in de uitleg en toepassing van de Bijbel. Hoe moeten we daarmee omgaan? Welk gezag hebben de (eigen) traditie en geloofsbelijdenissen?

‘Mam, die trui heeft echt een rare kleur, en er zitten gaatjes in, haha!’ Kinderen kunnen ongezouten kritisch zijn, en ons driejarige zoontje vormt bepaald geen uitzondering op die regel. De puurheid van een kind is altijd ontwapenend.

INHOUD Welkom 4 Interview – Corine: ‘Bepaalde hinderpalen heb je nodig’ 9 Meeleven 10 Interview – Cotie werkt in de frontlinie, als verpleegkundige op de Spoedeisende Hulp 13 Goede voornemens voor 2025 14 Boeken 16 Artikel – Help, kritiek!

19 VtV Tips 20 Bijbelstudie – De God van Jacob ontmoeten 23 Column – Groen 24 Artikel – Mijn geloof of het geloof?

3

Foto voorpagina: Jonneke Oskam 2

27 Column – Zimbabwe 28 Artikel – Tucht in de kerk: liefde

vermomd als kritiek 31 Recept – Zuurkoolschotel 32 Verhaal – Zussen 35 Creatief 37 Column – In de praktijk 40 Column – Levenservaring 41 Puzzel 42 Lied – Jezus bevrijdt 43 Op de koffie bij Erna van Beek 45 Column – Buitengewoon 47 Colofon

Reageren op dit nummer? redactie@vrouwtotvrouw.nl.

Voor alle genoemde data in dit nummer geldt: zo de Heere wil en wij leven zullen.

Gertruud de Koeijer-Hoekman is voorzitter van het landelijk bestuur van Vrouw tot Vrouw en redactielid van Vrouw tot Vrouw magazine.

WELKOM

Ik wens je …

In januari geeft regelmatig iemand mij een wens mee voor 2025. Ook ik gebruik deze maand voor het meegeven van goede wensen, liefst heel persoonlijke. Als ik denk aan jou terwijl je deze regels leest, zou ik je graag iets meegeven wat precies op jou van toepassing is. Het liefst zou ik bij je op de bank gaan zitten, vragen hoe het met je gaat en je concreet toewensen wat je voor 2025 nodig hebt.

Verderop in het magazine ontdek je dat verschillende vrouwen zich voornemen meer in de Bijbel te lezen.

Mijn wens voor jou is, dat ook jij de tijd neemt voor Bijbellezen. Je weet zelf wel wat voor jou het meest geschikte moment van de dag is hiervoor.

kunnen nemen zonder naar Gods stem te hebben geluisterd? Neem de Bijbel en lees, neem de Bijbel en bid! Dat is mijn wens voor jou.

Met natuurlijk een hartelijke groet!

Welk moment je ook kiest, je hebt Bijbellezen nodig als je dagelijkse eten en drinken. Hoe zou je de dag met alles wat zich aandient, doorkomen zonder het Woord van God? Hoe zou je de juiste beslissingen

‘ Mijn wens voor jou is, dat ook jij de tijd neemt voor Bijbellezen.’

3

4

Tekst: Jacobi de Wildt-Rentier | Foto’s: Jonneke Oskam

Jacobi de Wildt is hoofdredacteur van Vrouw tot Vrouw magazine.

INTERVIEW

Corine: ‘Bepaalde hinderpalen heb je nodig.’

Hoe ga je om met kritiek?

Lucy blaft me vrolijk, maar ook wat bang tegemoet als ik aanbel bij Corine Hotting.

Op deze sombere herfstmorgen ga ik met haar in gesprek. Kritiek ontvangen en geven, daarmee heeft ze niet alleen te maken in haar gezin, maar ook in haar werk als relatietherapeut.

‘Kritiek vinden we gewoon niet zo leuk,’ trapt Corine meteen af. ‘Er wordt een waas van positiviteit overheen gelegd, maar we houden niet van kritiek.

De een kan er beter tegen dan de ander, maar dat heeft ook heel erg te maken met het klimaat waarin kritiek wordt gegeven. Als je veel positieve dingen hoort, kun je makkelijker iets negatiefs aan. In een omgeving waarin alles neutraal wordt gehouden, komt kritiek harder aan.’

Toon ‘Wat voor mij voorop staat vanuit mijn eigen ervaring en vanuit mijn praktijk, is dat veiligheid noodzakelijk is om kritische noten te kunnen ontvangen.’ Hoe creëer je zo’n veilige omgeving?

Corine geeft aan dat de toon belangrijk is. ‘Als iemand begint met zeggen: ‘Ik vind het lastig om te

zeggen, maar …’ dan helpt dat bij het ontvangen.

Kritiek brengen vanuit een ik-boodschap is zó belangrijk. Waar je als ontvanger last van kunt hebben, is de manier waarop het wordt gezegd: ‘Jij doet altijd …’ of ‘Jij laat altijd je bende liggen’, het jij-bakken. Of als je denkt: dit klopt niet met hoe ik het beleef, dan kan kritiek heel pittig binnenkomen.’

Persoonlijkheid In huize Hotting wordt er ook wel kritiek gegeven.

Corine noemt een lastige situatie aan tafel toen een van de kinderen iets pittigs zei en haar man die kritiek bijviel. ‘Toen sloeg ik dicht. Ik vond het niet fair!

‘ Je moet duidelijk zijn en tegelijk verzachten.’

5

Het ging gewoon om iets triviaals, maar toch kwam het heel hard binnen. Niet dat het niet gezegd mag worden, maar niet op deze manier.

Het met-z’nallen-tegenéénprincipe vind ik niet heel fijn.

Ik vind ook niet dat je elkaar publiekelijk moet afvallen.’

Ik vraag haar of dat wel kan als je kinderen volwassen zijn. ‘Nee, je hebt daarin ook een voorbeeldfunctie.

Ik ben zelf heel voorzichtig, maar waarschijnlijk ook, omdat ik er zelf heel gevoelig voor ben. In mijn werk leg ik uit hoe een boodschap over kan komen.

Dat maakt me terughoudend in het zelf brengen van een stevige boodschap. Ik dek me dan altijd in: ‘Ik ga nu iets heel zwart-wit zeggen, maar zo bedoel ik het niet.’ Dat soort opmerkingen. Je moet duidelijk zijn en tegelijk verzachten. In persoonlijke relaties is kritiek geven het ingewikkeldst, in mijn werk gaat het makkelijker, daar gaat het minder over mijzelf, maar doe ik het om de ander een spiegel voor te houden.

Corine noemt een voorbeeld uit haar studententijd over kritiek op haar persoonlijkheid. ‘Ik had een werkstuk helemaal verbeterd, vanuit het gevoel dat we kwaliteit moesten leveren. De groep vond dat niet leuk: ‘Jij bent ons werk aan het verbeteren!’ Ik vond die kritiek niet leuk, want dan moest ik me aanpassen aan hun norm. Het gaat bij groepswerk echter om gezamenlijkheid en mijn aandeel was onevenredig.

Ik moest me verplaatsen in de anderen.

Onterechte kritiek kun je weerleggen, maar als je het vaker hoort, kan er iets zijn waarin je vorming nodig hebt.’

In je relatie Kijk jij als relatietherapeut kritischer naar je eigen relatie denk je? Corine noemt dat een dilemma: ‘Je ziet als relatietherapeut wat er allemaal misgaat en mis kan gaan in relaties, dat levert een hoge norm op voor hoe ik vind dat een relatie moet zijn.

Die norm neem je mee je relatie in, dat is

6

ingewikkeld. Er zit in relaties altijd verschil, de een is meer op autonomie, de ander meer op relatie gericht. Dat is voor mij een zoektocht naar ‘hoe kan ik meegaan in jouw luchtigheid en hoe kun jij meegaan in mijn verwachting van meer verbinding?’

Ik ben gevoelig voor ‘in verbinding zijn’, dat is een thema vanuit mijn jeugd. Je wordt als mens geraakt in de dingen die vroeger speelden. Dat zijn triggers.

Je kunt zeggen in je relatie: ‘Jij vindt mij niet belangrijk, want je steekt geen tijd in mij/ons.’

Dat levert echter een wellesnietesdiscussie op en je krijgt niet wat je nodig hebt. Geef daarentegen aan wat je behoefte is, bijvoorbeeld ‘dingen samen doen’, dan krijg je eerder een positieve reactie.

‘ Er zijn vier positieve punten nodig om één kritiekpunt te kunnen verdragen.’

Vier tegenover één ‘Waardering en kritiek zijn twee manieren om te groeien. Snoeien in de natuur is nodig voor groei, mensen hebben het ook nodig. Je bent niet de perfecte mens, dus daar mag af en toe best even op gewezen worden.

Onderzoek in de ontwikkelingspsychologie wijst uit: er zijn vier positieve punten nodig om één kritiekpunt te kunnen verdragen. Probeer dus in je communicatie zo positief mogelijk te zijn, dan kan kritiek lijden.

Wees je bewust van wat je communiceert. Zeg ook voor de kleine dingen ‘dankjewel’, daarmee waardeer je ze. Dan kun je een andere keer makkelijker zeggen: ‘Je bent vergeten de kopjes in de vaatwasser te zetten.’

Al die alledaagse dingen, die kun je toch niet allemaal benoemen, vraag ik Corine. ‘Zo gewoon is het allemaal niet. Het is niet vanzelfsprekend wat we voor elkaar doen. Stel, je hebt een echtgenoot met twee linkerhanden die toch allerlei klusjes doet. Zeg dan: ‘Ik weet dat je het lastig vindt, ik waardeer het dat je het toch doet.’ Het gaat altijd om gehoord en gezien worden en dat het oké is wie je bent. Die acceptatie is de basis, dan kun je kritiek ontvangen.’

Opvoeding Ook in je opvoeding krijg je te maken met waardering en kritiek. Corine: ‘Ik kon goed leren, maar eigenlijk moest ik maar niet gaan studeren, maar gaan werken.

Vrouwen horen aan het aanrecht enzovoorts, kreeg ik te horen. Dat heeft erin gehakt. Ik kreeg te maken met afwijzing waartegen ik moest opboksen. Dat maakte me tegelijk ook krachtig. Bepaalde hinderpalen heb je nodig.’ Had het anders gemoeten? ‘Je gunt iedereen het opgroeien in een perfect liefdevol, warm nestje. De realiteit is niet zo, niemand komt uit een perfect gezin en dat vormt je voor het leven. Tegelijk hebben we wel een perfecte Vader in de hemel, dat is het tegenwicht, maar ook Hij gaat niet zonder snoeien te werk.

De vraag is: maakt kritiek je tot slachtoffer of kies je een nieuwe weg? Als je vaker dezelfde kritiek ontvangt, kun je denken: ik ben nu eenmaal zo, of:

iedereen zegt dit, ze moeten me niet. Je kunt ook denken: je hebt een punt, ik ga ermee aan de slag.

Achter elk verwijt zit namelijk een verlangen, probeer te ontdekken waar dat zit.’

Leiding geven aan jezelf Hoe kun je met terechte punten aan de slag gaan?

‘Ik heb door het leven geleerd om maar te zien wat de dag brengt, ik ben daardoor niet altijd helder over wat ik zelf die dag wil, wat in een dag past. Ik kan het altijd wel uitleggen achteraf, maar ik moet wel leren: als ik iets beloof, moet ik eerst bedenken wat ik kan waarmaken. Ik wil het de ander naar de zin maken.

Dat doe ik vooral richting meest nabije mensen, dan ben ik aan het pleasen en heb te weinig leiderschap naar mezelf.’ Leidinggeven aan jezelf zit ook in kleine dingen vertelt Corine. ‘Als je jezelf ondersteboven loopt, dan kun je niet meer voor de ander zorgen.

Zet bijvoorbeeld koffie voor jezelf, maak een wandelingetje, kruip onder een dekentje op de bank voor een half uur: kleine dingen zijn als een douche.

Je hebt rust nodig om weer tegen kritiek te kunnen.

Als je heel onzeker bent, kan alles je stuk maken, dan is het minst of geringste gevaarlijk. Sta je sterk, dan kun je kritiek beter relativeren of op de juiste waarde schatten.Het is belangrijk om jezelf te vragen: hoe verbind ik Gods Woord met mijn levensweg? Laatst ging het over Jozef in de preek: hij moest heel veel verdragen, werd vernederd voordat God Zijn woord aan hem waarmaakte.

Zo gaat het heel vaak in het leven.

7

Je kunt onterecht bejegend worden waarbij God die kromming in ons levenslot gebruikt voor Zijn doel.’ Bid maar als je kritiek krijgt: ‘Waarvoor is het nodig dat ik dit te horen krijg? Wilt U me daarin het licht en de wijsheid geven?’

In de gemeente Is kritiek voor een christen ingewikkelder? ‘Ouderen zijn gezagsgetrouwer en willen de ander sparen.

Er wordt te veel gespaard om de lieve vrede, of omdat je tegen mensen boven je moet opkijken. Kritiek zou dan gelijk staan aan iemand afvallen, terwijl ik denk: het is wel eens goed voor bijvoorbeeld een dominee om een kritiekpunt te horen, het is ook een mens. Als je predikanten op een te hoge plaats zet, kan er ook van alles misgaan.

' We moeten erover nadenken hoe onze boodschap binnenkomt.'

Is kritiek eigenlijk wel een goed woord? Corine vraagt zich af of er een ander woord is. ‘Feedback klinkt ook zo zakelijk. We hebben geen zacht woord ervoor.

Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Het mag wel stevig, niet om de ander af te branden, maar wel om een spiegel te zijn voor elkaar. Zo zijn we elkaar gegeven om elkaar aan te vullen. Denk aan Eli, wat had hij moeten doen? We lezen dat hij zijn zoons onvoldoende aansprak. Hoe stevig durven we richting elkaar te zijn als dingen echt fout gaan?’

‘ Jezus kon heel scherp zijn en toch was Hij heel zacht in Zijn liefde. We mogen best scherp zijn, maar wel liefdevol.’

Het hoort bij jongeren om ongenuanceerd en idealistisch te zijn, maar we hoeven niet ongezouten en ongenuanceerd alles te zeggen.

Vrijheid is tegenwoordig leidend, maar we moeten erover nadenken hoe onze boodschap bij de ander binnenkomt.

Een lastig onderwerp is in onze gemeente bijvoorbeeld het zingen van liederen, dat keert elke keer terug. De oude generatie wil graag vasthouden aan psalmen en dat is super waardevol, daar ben ik ook mee opgegroeid. De jongeren houden van liederen van Sela of Opwekking, die zingen we in een jongerendienst. Door die ruimte merk je dat er meer waardering is voor allebei. We kunnen van elkaar leren, want door je in elkaar te verplaatsen, wordt je wereld groter. Dat laat de veelkleurigheid van God zien, er is bij Hem zoveel ruimte!’

8

Corine sluit daarom af met deze boodschap: ‘Jezus kon heel scherp zijn en toch was Hij heel zacht in Zijn liefde. We mogen best scherp zijn, maar wel liefdevol.’

Meeleven LEEF MEE MET VERVOLGDE CHRISTENEN WERELDWIJD Gehoorapparaten gezocht!

Ja, u leest het goed: Open Doors zoekt gehoorapparaten voor een project in Centraal-Azië! Bent of kent u iemand met een goedwerkend gehoorapparaat dat niet meer in gebruik is? Dan kunt u dit opsturen naar het kantoor van Open Doors in Ermelo. Het gaat om hoortoestellen die achter het oor (AHO) worden gedragen. Alle merken zijn welkom, maar vooral degene voor zware slechthorendheid (een versterking vanaf 60DB), de zogeheten Super Power of Ultra Power toestellen.

Namens Open Doors alvast hartelijk dank!

TER BEMOEDIGING

• Peter heeft al een paar keer verlof gehad voor relatietherapie met zijn vrouw en is dankbaar dat het helpt.

Hij werkt hard aan zijn re-integratie, maar moet nog 2,5 jaar zitten. De dagen in de gevangenis beginnen lang te duren. Bid dat hij kracht vindt om door te gaan.

• Nando verblijft al geruime tijd in de isolatiecel omdat hij gewelddadig is geweest. Bid dat hij tot rust mag komen en weer positief contact krijgt met medegevangenen en begeleiders.

• Jantien heeft een partner in de gevangenis. Ze maakt zich zorgen om hem. Er komen nu veel regelzaken op haar af, waardoor haar hoofd en agenda overlopen. Bid voor haar om rust, wijsheid, sterkte en de hulp die ze nodig heeft.

• Sara’s een zoon kreeg een lange gevangenisstraf opgelegd. Ze mist hem en vraagt zich af of ze hem nog wel in leven zal ontmoeten buiten de gevangenis. Sara heeft veel verlieservaringen.

Ze is christen, bid om troost en dat ze zich gedragen weet door God. Dank dat ze contact heeft gezocht met Gevangenenzorg en openstaat voor vrijwilligerscontact. Bid dat dit haar zal steunen.

BIDDEN VOOR HET ZENDINGSWERK In San Marcos, een dorp in Colombia, hebben kinderen dagelijks te maken met armoede, drugs en gewapende groepen. Eliana organiseert elk jaar een kinderkamp. ‘Het is mijn verlangen te vertellen over de liefde van God. Deze kinderen hebben het nodig om door de Heere Jezus aangeraakt te worden.’ Het is prachtig om te zien hoe enthousiast de kinderen zijn over dit kamp. De afgelopen tijd zijn zeven jongeren tot geloof gekomen en vijf van hen zijn inmiddels gedoopt.

Bid voor Eliana, voor enthousiasme en volharding om onder moeilijke omstandigheden te getuigen van haar geloof.

In maart komt Eliana naar Nederland.

Tijdens de GZB-dag op zaterdag 15 maart 2025 vertelt zij over haar roeping.

Info/aanmelden: www.gzb.nl/gzb-dag.

Tekst en foto: redactie | Illustratie: Hanneke Bos

9

Hannah Neele is redacteur van Vrouw tot Vrouw magazine.

INTERVIEW

Cotie werkt in de frontlinie,

als verpleegkundige op de Spoedeisende Hulp

10

Tekst: Hannah Neele | Foto’s: Marika Rentier - Pretorius

Cotie de Weerdt (46) werkt op een ‘kritieke’ post: de Spoedeisende Hulp (SEH) van een Rotterdams ziekenhuis. In de woonkamer van haar Dordtse drive-in woning vertelt ze wat haar werk zo mooi maakt, welke rol haar geloof speelt en wat voor schrijnende situaties ze tegenkomt. ‘Wanneer er een ziek kind binnenkomt, ben ik extra alert.’

Ze omschrijft zichzelf als positief, optimistisch, nuchter en ongeduldig. ‘Ik ben verder een aanpakker én een nadenker. Die twee gaan goed samen in mijn werk. Op de SEH moet ik kunnen analyseren wat er met een patiënt aan de hand is, om vervolgens snel te kunnen handelen.’

Wat maakt het werk op de spoedeisende hulp (SEH) boeiend?

‘Het is de dynamiek. Geen dag is hetzelfde. Het ene moment help je een patiënt met een simpele klacht en het volgende moment sta je bij een reanimatie. Je moet snel schakelen en prioriteiten stellen, maar tegelijkertijd is het belangrijk om menselijk te blijven.

Zelfs in de grootste chaos probeer ik even een hand op een schouder te leggen of een patiënt gerust te stellen. Heel benauwde patiënten krijgen weleens een beademingsmasker, maar dat is vaak een heel vervelende ervaring waardoor ze de kap er soms aftrekken. De kunst is dan om als verpleegkundige rustig te blijven, tegen de patiënt te blijven praten en hem of haar ervan te overtuigen dat het beademingsmasker gaat helpen. Er zo voor iemand kunnen zijn, geeft me voldoening. Ook wanneer we als team hard gewerkt hebben om een patiënt er weer bovenop te helpen, krijg ik een dankbaar gevoel.’

Hoe ben je ooit in de zorg terechtgekomen?

‘Op mijn 17e begon ik aan de opleiding tot verpleegkundige, ook al heb ik heel lang gezegd dat ik geen verpleegkundige wilde worden. Ik associeerde werken in de zorg alleen maar met mensen wassen. Gaandeweg kreeg ik toch interesse in de zorg. Na de middelbare school oriënteerde ik mij verder en zo kwam ik erachter dat ik toch graag in het ziekenhuis wilde werken. Ik houd van veelzijdigheid, afwisseling en nieuwe uitdagingen.

Dat vond ik in het ziekenhuis. Ik deed mijn opleiding

in Dirksland, daar werkte ik tegelijkertijd in het ziekenhuis. Toen mijn man en ik trouwden, ben ik in Dordrecht gaan werken.’

Waarom koos je voor de SEH? ‘Na jaren op verschillende afdelingen te hebben gewerkt, onder andere twintig jaar op de verkoeverkamer, merkte ik dat ik meer uitdaging nodig had. Het werk op de verkoeverkamer werd eenzijdig, omdat je vooral met operatiepatiënten in aanraking komt. De covidcrisis gaf de doorslag. Toen werkte ik tijdelijk met ernstig zieke covidpatiënten en dacht: dit is wat ik wil. Op de SEH draait alles om snelheid, overzicht en medische kennis. Het is fysiek zwaar, maar dat past bij mij. Ik houd ervan om hard te werken.

Mijn man en ik kregen drie kinderen en het was fijn om op regelmatige tijden te werken toen ze jong waren.

Nu ze zelfstandig zijn, is er voor mij ruimte om onregelmatige diensten te draaien op de SEH.’ Je werkt nu in het Ikazia Ziekenhuis, midden in Rotterdam-Zuid. Wat voor patiënten zie je het meest op de SEH? ‘Het is heel divers. We zien mensen met ernstige klachten zoals sepsis of hartproblemen, maar ook veel psychiatrische patiënten, verslaafden en mensen met een alcohol- of drugsvergiftiging. Er komen ook zorgmijders binnen, mensen die bijvoorbeeld geen huisarts hebben of niet verzekerd zijn. Dat brengt vaak complexe problematiek met zich mee, zowel fysiek als sociaal. Hiermee omgaan kan zwaar zijn, maar maakt mijn werk ook heel interessant.’

Patiënten komen met spoed binnen op de SEH. Wat gebeurt er dan?

‘We werken met een triagesysteem, waarbij patiënten een kleur krijgen op basis van de ernst van hun klachten. Rood betekent dat iemand direct hulp nodig

11

heeft, groen is minder urgent. Als SEHverpleegkundige ben je vaak degene die de patiënt als eerste ziet. Mijn inschatting is dus cruciaal. Dat vraagt om medische kennis en ervaring, maar ook om goede communicatie met collega’s en patiënten.’

Een ‘kritieke’ baan dus.

‘De keuzes die we maken, zijn vaak van levensbelang.

Soms kunnen we iemand niet helpen, dan moeten we uitleggen waarom iemand niet meer gereanimeerd wordt of waarom verdere behandeling niet zinvol is.

Dat zijn moeilijke gesprekken.’

Je bent christen, kun je dat een plek geven in je werk als verpleegkundige? ’Mijn geloof geeft me kracht en richting. Ik heb enorm veel passie voor mijn werk. In mijn houding en bejegening wil ik proberen het voorbeeld van Jezus na te volgen. Jezus was er voor iedereen, zonder oordeel. Zo probeer ik ook naar anderen te kijken: oordeelloos. Op de SEH ontmoet je mensen in de meest kwetsbare situaties. Ik zie het als mijn taak om hen met respect te behandelen, wat hun achtergrond of gedrag ook is. Iedereen verdient die waardigheid.’

Kun je daar een voorbeeld van geven? ’Laatst was er een patiënt die was binnengebracht na een zelfmoordpoging. In zo’n situatie vraag ik heel direct: ‘Waarom wilde je dood?’ Het verbaast me telkens hoeveel opluchting mensen voelen als ze daar open over kunnen praten. Vaak willen ze niet dood, maar zien ze geen andere uitweg meer. Ik neem hen serieus en denk met de arts mee hoe wij de patiënt het beste kunnen helpen. Ik zeg altijd: ‘Ik ben hier om je te helpen, niet om te oordelen.’ Dat doet vaak wonderen.’

Hoe blijf je zelf rustig in hectische situaties?

‘Ervaring helpt, maar ik zorg er ook bewust voor dat ik kalm blijf. Vooral bij kinderen is dat belangrijk.

Zij kunnen niet altijd aangeven wat er speelt, dus moet je goed observeren en rustig blijven handelen.

Soms is een ouder net zo’n belangrijke bron van informatie als de patiënt zelf. Zij weten hoe het kind zich normaal gesproken gedraagt. Bij een jong kind zet ik bijvoorbeeld niet zo snel een infuus, alleen als dat echt nodig is. Bij een volwassene doe je dat sneller, omdat je dan kunt uitleggen dat je het preventief doet. Voor een kind kan zoiets traumatisch zijn.’

12

Wat vind je het mooiste aan je werk?

‘De momenten waarop we met collega’s en artsen een patiënt in een kritieke situatie op tijd de juiste behandeling kunnen geven. Als ik aan het einde van een dienst naar huis ga en weet dat ik iets voor iemand heb kunnen betekenen, dan voelt dat goed.

Het werk is zwaar, maar ontzettend waardevol.’

En wat is het zwaarst?

‘Je ziet veel leed, dat kan mentaal belastend zijn. Toch vind ik het vooral intrigerend hoe mensen omgaan met ziekte en lijden. Ik zie mensen die ernstig ziek zijn, verslaafd of eenzaam. Soms moet je samen met artsen beslissen of het zinvol is om een patiënt verder te behandelen. Dat zijn moeilijke momenten.

Maar ik probeer me altijd te focussen op wat ik wél kan doen. Zelfs als iemand niet meer beter wordt, kun je nog steeds comfort en zorg bieden.’

Is er een situatie die je altijd bijblijft?

‘Ja, er kwam eens een jongen van 16 jaar binnen die een alcoholvergiftiging had en niet aanspreekbaar was. Zijn moeder ging naar huis toen de jongen opgenomen was. Toen hij wakker werd, zei ik: ‘Je mag naar huis’. Hij ging op de rand van het bed zitten en zei: ‘Ja, maar waar zijn mijn pasjes, waar is mijn telefoon? Die heeft mijn moeder meegenomen, hoe kan ik dan naar huis? Ik heb geen geld, geen OV-chipkaart … Ik zie het eigenlijk niet zitten om naar huis te gaan.’ De blik in zijn ogen was zo serieus, er was iets aan de hand. Ik ging naast hem zitten en zei: ‘Joh, je durft niet naar huis hè.’ Toen kwam zijn hele verhaal eruit. Dat het thuis onveilig was, dat zijn moeder niet goed voor hem kon zorgen, er waren financiële problemen en fysiek geweld, zijn vader was niet meer in beeld. Ik heb heel lang met die jongen zitten praten. Op een gegeven moment besloot hij toch naar huis te gaan, lopend.

Voordat hij wegging, gaf hij me een enorme omhelzing. Hij was zo dankbaar voor de tijd die ik had genomen om met hem te praten. In zulke gevallen schakel ik wel Veilig Thuis in, want het betreft een minderjarige jongen die terugkeert naar een instabiele thuissituatie. Zulke ontmoetingen zijn voor mij gouden momenten. Wat heb ik feitelijk voor zo’n jongen kunnen doen? Niet zo veel. Ik heb geluisterd, begrip getoond en dat betekende veel voor hem. Wat er dan nog gebeurt, mijn dienst is dan goed. Ik ben dan heel dankbaar en voldaan.’

GOEDE VOORNEMENS VOOR 2025 Tekst: Redactie

We vroegen onze lezers via social media:

welke voornemens neem jij mee 2025 in?

Zij reageerden als volgt: Dagelijks wandelen.

Geen voornemens want daar kun je je toch niet aan houden.

Vanaf vandaag doen!

Meer rust inbouwen Meer rust inbouwen in het dagelijks leven. in het dagelijks leven.

Minder moeten, Minder moeten, meer mogen. meer mogen.

Meer vanuit behoefte Meer vanuit behoefte keuzes maken in keuzes maken in plaats van vanuit wat plaats van vanuit wat zou ‘moeten’. zou ‘moeten’.

Weer beginnen met een Bijbelrooster en dan volhouden.

Meer in verbinding Meer in verbinding staan met God en staan met God en mezelf en zo ook met mezelf en zo ook met de medemens. de medemens.

Enthousiast doorgaan met waar ik Enthousiast doorgaan met waar ik mee bezig ben: verder met De Bijbel mee bezig ben: verder met De Bijbel in één jaar (in september begonnen) in één jaar (in september begonnen) en heel regelmatig in mijn en heel regelmatig in mijn Schrijfbijbel schrijven, tekenen, Schrijfbijbel schrijven, tekenen, kleuren en schilderen. kleuren en schilderen.

Vaker de Bijbel lezen in plaats van luisteren.

Vaker Bijbellezen.

Meer leven en minder streven.

Afstuderen.

Afstuderen.

Ik heb eigenlijk nooit goede voornemens, ik heb daar helemaal niks mee.

Meestal begin ik gewoon een keer met iets nieuws.

Bijvoorbeeld met in mijn stille tijd hardop lezen uit de Bijbel, de verklaring/ uitleg en alles daaromheen, zodat het letterlijk mijn oren binnenkomt.

Meer tijd besteden aan tekenend stille tijd houden. Ik lees een Bijbelgedeelte en denk na over wat het mij zegt. Daar maak ik dan iedere keer een tekening bij. De tekeningen vormen samen een leporelloboekje.

Je kunt het steeds verder uitbreiden.

Een leporello of harmonicaboek is in meerdere slagen gevouwen.

13

Boeken Tip van de redactie Ben ik welkom bij God?, de strijd van Spurgeon voor het evangelie, door Iain H. Murray; uitg. Geloofstoerusting Publicaties, Ede, 2024; ISBN 9789492941046; 212 blz.; € 14,90 De auteur neemt ons mee naar de jaren van Spurgeons bediening in London, die worden gekenmerkt door verdediging van het Evangelie ten opzichte van een gedachtegoed dat het Evangelie versmalt: het hypercalvinisme. Het benadrukt dat aan een onbekeerde het bevel om te geloven niet verkondigd mag worden, omdat een mens uit zichzelf niet kan geloven en niet opgeroepen mag worden tot geloof als niet zeker is dat deze is uitverkoren. Dit minimaliseert de menselijke verantwoordelijkheid om te geloven en schrapt noties als Gods liefde voor zondaren. Spurgeon was ervan overtuigd dat dit lijnrecht tegen Gods Woord ingaat en heilloos is voor de kerk. Dit boek laat achtergrond en verloop van het conflict zien en biedt helder zicht op Spurgeons beroep op de Schrift in de strijd tegen het hypercalvinisme. Fijn dat Geloofstoerusting dit boek beschikbaar stelt in het Nederlands!

Gertruud de Koeijer-Hoekman

Recensies Gods leiding in mijn leven, door Ellisabeth Elliot; uitg. Groen, Leeuwarden, 2024; ISBN 9789088973765; 199 blz.; €18,99

14

Suïcide, Als leven een loden last wordt, door Hanneke Schaap-Jonker, Ewoud de Jong en Matthias Jongkind (redactie); uitg. KokBoekencentrum, Utrecht, 2024; ISBN 9789043540407; 160 blz.; € 18,99

Keuzes maken, doe je vaak, maar hoe neem je de juiste beslissing? Elliot schrijft heel nuchter: als je bidt om Gods leiding, wat bid je dan eigenlijk?

Aan de hand van het Onze Vader, Gods beloften, de voorwaarden, Zijn doelen en de middelen geeft ze uitleg.

Bij deze vijf hoofdstukken horen zeven ‘studies’, voor zeven weken verdieping in dit thema. Je moet kiezen wat moreel het beste is en als twee opties evengoed lijken, kies dan de moeilijkste route.

Een praktisch boek, ook door de vele voorbeelden vanuit haar eigen leven.

Suïcide is geen gemakkelijk onderwerp.

De ervaringsverhalen waar het boek mee begint, komen bij je binnen. De auteurs leggen uit wat suïcide is, hoe je ermee om kunt gaan en het bespreekbaar kunt maken. Daarnaast wordt ingegaan op hoe complex rouw is na suïcide.

Het pastoraat wordt niet vergeten, want dat is erg belangrijk. Als naaste voel je je vaak machteloos, niet in staat om te helpen. Iedereen vindt er wel iets van, maar wat zegt de Bijbel erover? Een helder en duidelijk boekje dat raakt. Aanbevolen.

Jacobi de Wildt-Rentier

Simone Aantjes-Freije

Tekst: redactie

Recensies De Zaaier, door Scott James, uitg. KokBoekencentrum, Utrecht, 2024; ISBN 9789043541527; 40 blz.; € 14,99 Een prachtig geïllustreerd cadeauboekje waarin de Bijbel in een gelijkenis wordt samengevat. In poëtische taal wordt God als Zaaier, scheppend en zegenend geschetst. De zondeval en de gevolgen daarvan worden verwoord, evenals hoe de Zaaier gebroken mensen heelt, om zelf ook vruchtbaar te zijn. Een boekje waarin Gods liefde en zorg voor Zijn schepping klinkt.

Het kan de indruk geven dat het met iedereen wel goed komt, maar de bedoeling van de schrijver lijkt duidelijk: verlangen wekken naar een leven met God.

Het goud in de woestijn, Het verhaal van Mozes als wegwijzer naar persoonlijk leiderschap, door Lize Roest, uitg. Ark media, Heerenveen, 2024, ISBN 9789033804137; 197 blz.; €21,99 Dit boek bevat twee lijnen: een fictief verhaal over Mozes en de leerschool.

Het leven brengt uitdagingen met zich mee die vragen om leiderschap vanuit God. Dit legt de auteur uit, aan de hand van het leven van Mozes.

Je ontdekt wat hij tijdens zijn persoonlijke woestijnreis van God ontving, het goud: innerlijke vorming, vrede, vreugde en voldoening. Elk hoofdstuk bevat opdrachten en stiltemomenten, en wordt afgesloten met een citaat of Bijbelvers.

Lia van der Neut-de Jong Joanne Borsboom-Vergunst

En verder ...

Goedheid voor het oprapen, Oog hebben voor liefde en hoop, door Margriet van der Kooi; uitg. Kokboekencentrum, Utrecht, 2023; ISBN 9789043540131; 112 blz.; €12,99 Naast alle ellende is er ook heel veel moois en goeds in de wereld en van al het goede is God de bron. Dit boekje helpt je om meer oog te krijgen voor wat er, dankzij wie God is, allemaal gebeurt om je heen.

U draagt mij, Biblejournaling met teksten over lijden en vertrouwen, door Marjolein Stoové; uitg. Jongbloed, Heerenveen. 2024, ISBN 9789065395580, 95 blz.; €20,Dit boekje neemt je op een creatieve manier mee door het Bijbelboek Job. Het bestaat uit acht thema’s waaronder strijd, roepen uit de diepte en zegeningen.

Elk thema wordt kort ingeleid waarna er een Bijbelgedeelte volgt en een creatieve opdracht.

15

Gerben Heldoorn (1975) is eigenaar van Heldoorn - Leiderschap, Strategie en Advies. Hij begeleidt, naast zijn werk als directeur van Kom over en help, (startende) leidinggevenden en professionals in diverse sectoren. Hij is als adviseur betrokken geweest bij de ontwikkeling van de strategie van Vrouw tot Vrouw.

ARTIKEL

Help, kritiek!

Vrouwen door een mannenoog: kritiek ontvangen en benutten als kans voor groei

16

Tekst: Gerben Heldoorn | Illustratie: Ruth de Jong

Het voelt gedurfd: als man schrijven over vrouwen en het omgaan met kritiek.

Toen ik mijn vrouw vertelde over dit artikel, merkte ik enige scepsis … Alsof mannen feedback krijgen wel makkelijk vinden … ‘Feedback is een cadeautje,’ zeggen mensen wel eens, maar wie houdt er werkelijk van om dit cadeautje uit te pakken? Ik vind het niet makkelijk! Hoe gaan we écht ontspannen om met feedback? Kritiek kan ongemakkelijk en confronterend zijn, zeker in contexten waar vrouwen actief zijn en waarin verwachtingen hoog zijn.

Tijdens een bestuursvergadering van de school waar ik werkte, merkte een van de bestuursleden op: ‘Wat vervelend van die mail met leerlinggegevens die bij andere ouders terechtkwam.’ Verbaasd vroeg ik: ‘Mail? Ik weet van niets.’ Blijkbaar had een leerkracht per ongeluk gegevens van een leerling naar alle ouders gestuurd. De volgende dag ging ik naar de leerkracht en zei dat ik het niet prettig vond dit via-via te horen. Ze antwoordde: ‘Ik wilde het stilhouden voor jou en de collega’s, want ik wist niet hoe jullie erop zouden reageren.’

Kritiek als kans om te groeien Hoe kunnen we leren om kritiek te ontvangen zonder dat het ons kwetst? Vrouwen worden vaak aangemoedigd om harmonieus en coöperatief te zijn, wat hen gevoeliger maakt voor de mening van anderen. Kritiek wordt daardoor sneller persoonlijk opgevat. In teams zie ik vaak dat een man na het geven van feedback gewoon doorgaat met zijn werk, terwijl een vrouwelijke collega er langer mee blijft zitten of het met anderen bespreekt. Toch is kritiek meestal niet bedoeld om te kwetsen; de meeste mensen willen simpelweg een goed resultaat bereiken.

Waarom is het zo moeilijk om onze fouten openlijk toe te geven? Waarom ervaren we kritiek vaak als een aanval, terwijl het juist een kans kan zijn om te leren? Corrie ten Boom verwoordt dit treffend in Marsorders voor de Eindstrijd: ‘Iemand bezocht eens een weefschool. Hij vroeg aan een van de leerlingen: ‘Wat doe je nu, als je je vergist hebt? Moet je dan de fout uit het weefwerk knippen, of weer van voren af aan beginnen?’ ‘Nee,’ antwoordde de leerling, ‘onze leraar is zo’n groot kunstenaar dat, als wij een fout maken, hij die gebruikt om het patroon nog mooier te maken.’ Dat doet Jezus met ons! Ons gevoel van minderwaardigheid is eigenlijk hoogmoed, omdat we niet willen accepteren dat ons kunnen beperkt is. We willen méér zijn dan we in werkelijkheid zijn. Maar het is zo machtig dat als wij onze fouten erkennen, de Heer ze kan gebruiken tot Zijn eer.’

De Bijbel moedigt ons aan om terechtwijzing te zien als iets opbouwends. In 2 Timotheüs 3:16 lezen we: ‘De Schrift is nuttig om te onderwijzen en te verbeteren.’ Kritiek kan ons vormen en sterker maken als we het niet als een persoonlijke aanval zien, maar als een kans om te groeien.

Corrie ten Boom daagt ons uit na te denken: misschien zit er in ons verlangen naar perfectie wel een vorm van hoogmoed. We willen méér zijn, dan we zijn. Maar hoe prachtig is het om te beseffen dat onze gebreken en fouten niet alleen ‘zwaktes’ zijn, maar dat God ze kan omvormen tot iets waardevols.

Stel, je leidinggevende zegt: ‘Je presentatie was goed, maar kon iets meer to-the-point.’ In plaats van te denken: hij vindt me chaotisch, kun je glimlachen en reageren: ‘Bedankt, goed punt. Heb je tips?’

Terwijl hij enthousiast uitlegt hoe je kernachtig kunt blijven, besef je dat kritiek niet alleen je groei bevordert, maar ook ruimte schept voor een goede dialoog en verbinding.

Van boosheid naar begrip Boosheid kan een signaal zijn voor grensbewaking.

Bijvoorbeeld als je schoonmoeder de hele tijd je schoonzus prijst en jij denkt: over haar altijd lof, maar over mij … niks! Of als een gemeentelid feedback geeft op het gedrag van jouw zoon op de kinderclub. Dit kan boosheid oproepen, omdat je je

17

onrechtvaardig behandeld voelt. In plaats van meteen defensief te reageren, is het goed om na te denken over de oorzaak van die boosheid. Misschien raakt het een gevoelig punt of voel je je niet erkend.

De Bijbel biedt ons waardevol advies: ‘Wees snel om te luisteren, langzaam om te spreken en langzaam tot toorn. Want de toorn van een man brengt geen gerechtigheid voor God voort’. (Jakobus 1:19-20) Door rustig te luisteren en te reflecteren, kun je ontdekken dat de opmerking van je schoonmoeder of het gemeentelid niet bedoeld was om je te kwetsen, maar om je verder te helpen.

Het is ook belangrijk om kritiek te zien als een kans om ons gedrag te verbeteren, niet als een aanval op ons zelfbeeld. In Spreuken 12:1 staat: ‘Wie vermaning liefheeft, heeft kennis lief, maar wie terechtwijzing haat, is dom.’ Kritiek kan ons helpen groeien, zolang we het niet persoonlijk nemen. Door open te staan voor reflectie, leren we niet alleen van de feedback, maar worden we ook sterker in wie we zijn.

Assertieve communicatie: de balans vinden Stel je voor: je zit in een Bijbelstudiegroep en hebt net jouw interpretatie gedeeld, bijvoorbeeld over vergeving. Je zegt iets als: ‘Ik denk dat we soms gewoon moeten accepteren dat sommige mensen geen vergeving verdienen.’ De groep valt even stil, en dan zegt Els, altijd scherp en vriendelijk tegelijk: ‘Ik begrijp wat je bedoelt, maar volgens mij strookt dit niet met wat Jezus ons leert over onvoorwaardelijke vergeving. Misschien kun je hier nog wat verder over nadenken.’

Ai, dat komt even binnen. Kritiek op de inhoud voelt nu eenmaal intenser dan een opmerking over stijl.

Maar in plaats van te verzinken in een innerlijke monoloog als: ‘O nee, ze vinden me een slechte christen!’, blijf je kalm en reageer je assertief: ‘Dank je, Els. Kun je me een voorbeeld geven van hoe jij denkt dat dit past binnen de tekst? Dat helpt me om mijn gedachten hierover verder te vormen.’

Els deelt een Bijbelvers uit Mattheüs, en terwijl je luistert, merk je dat je niet alleen nadenkt over haar woorden, maar ook over je eigen worsteling met vergeving. Je zegt: ‘Ik merk dat ik het lastig vind, omdat ik zelf soms worstel met vergeven. Het voelt kwetsbaar, maar ik waardeer dat je dit benoemt. Het geeft me stof tot nadenken.’

18

En zie daar: geen verdediging, maar een open gesprek dat niet alleen jou verder helpt, maar ook anderen in de groep uitnodigt om hun worstelingen te delen.

Assertiviteit kan dus een krachtig hulpmiddel zijn om feedback te ontvangen zonder je grenzen te laten overschrijden. Vragen zoals: ‘Kun je een voorbeeld geven hoe ik dit kan verbeteren?’, laten zien dat je betrokken bent, zonder dat je jezelf hoeft te verdedigen. Een ‘ik-boodschap’ zoals: ‘Ik voel me wat onzeker door deze feedback’, geeft ruimte voor kwetsbaarheid, zonder in defensiviteit te vervallen. Zo blijven emoties welkom en kun je samen in een gezonde dialoog blijven.

Groei in nederigheid en veerkracht De Bijbel biedt ons waardevolle lessen over het ontvangen van kritiek. Dit vraagt een houding van nederigheid en geduld, maar ook de bereidheid om onze eigenwaarde serieus te nemen en onze boosheid niet op te kroppen. Door kritiek te zien als een kans om te leren en te groeien, ontdekken we dat feedback ons sterker kan maken in geloof, wijsheid en karakter.

Tenslotte nog een les van Corrie ten Boom. Ze zegt: ‘Gods kracht wordt in onze zwakheid volmaakt. Dit besef maakt ons vrij van perfectionisme en geeft ons rust in de wetenschap dat God ons niet vraagt om foutloos te zijn.’ Ik voeg er graag aan toe: zullen we dat dan ook niet van elkaar vragen? Laten we met deze kennis kritiek zien als een waardevol iets in onze ontwikkeling en (geloofs)groei.

Reflectievragen Hoe ga ik meestal om met kritiek?

Neem ik feedback vaak persoonlijk op, of zie ik het als een kans om te groeien en mijn vaardigheden te ontwikkelen? Wat zegt mijn eerste reactie op kritiek over mijn eigen zelfbeeld of grenzen?

Hoe beïnvloedt mijn behoefte aan perfectie mijn vermogen om feedback te ontvangen en te gebruiken?

Voel ik me snel aangevallen door kritiek omdat ik hoge eisen aan mezelf stel? Of kan ik mijn fouten accepteren en feedback zien als een kans om verder te groeien?

VtV TIPS

ONTMOET ELKAAR OP EEN VROUWENDAG OF -AVOND

Tekst: Corine de Jong, team communicatie en promotie

DAGBOEK EN PODCAST VOOR DE LIJDENSTIJD

NIEUW

Vind je het ook belangrijk om in de lijdenstijd heel bewust de tijd te nemen om stil te staan bij het lijden van de Heere Jezus? We wil len je hierbij graag helpen.

Vrouw tot Vrouw heeft een dagboek gemaakt met bijbehorende podcast en kaa rtenserie. Het thema is ‘Zie het Lam van God’, en is onderverdeeld in tien subthema’s. Na de zeven lijd ensweken volgen nog drie weken waarin je wordt meege nomen naar de bruiloft van het Lam, zoals we dat lez en in Openbaring. www.vrouwtotvrouw.nl/lijd enstijd

De komende maanden ben je van harte welkom op onze vrouwendagen en -avonden.

De vrouwenavonden zijn vrijdagavond 7 maart in Zeist en 11 april in Dordrecht.

De vrouwendagen zijn zaterdag 15 maart in Genemuiden en 29 maart in Giessenburg.

Houd onze website en socials in de gaten voor meer informatie en aanmelding.

ONTVANG ONS GRATIS (!)

TOERUSTINGSMATERIAAL Persoonlijke levensverhalen, podcasts, artike len over theologische onderwerpen: het hoort allemaal bij ons toerustingsmateriaal dat we je graag gratis aanb ieden.

Je vindt het op onze website www.vrouwtotv rouw.nl.

Maak het jezelf nog gemakkelijker door je aan te melden voor de inspiratiemail en/of ons WhatsApp-kanaal. Dan ontvang je het autom atisch. www.vrouwtotvrouw.nl/inspiratiemail

19

Ds. en mevrouw Veerman wonen in Ede.

BIJBELSTUDIE

De God van Jacob

ontmoeten GENESIS 28:10-22

20

Tekst: Ds. en mevrouw Veerman

Een nieuw jaar ligt voor ons. Een jaar waarin de HEERE spreekt en mensen wil ontmoeten. Hij weet ons te vinden voordat wij beginnen te zoeken. Wat is dat eigenlijk, God ontmoeten? Vanuit de geschiedenis van God met Jacob krijgen we een genadig bericht dat de HEERE altijd de eerste is.

Topografie Parijs is de hoofdstad van Frankrijk en de Alpen vormen een gebergte in het midden van Europa.

Enige kennis van topografie is handig. Toch is deze kennis onvergelijkbaar met de ervaring van een bezoek aan Parijs, en wie op de top van een hoge berg staat, raakt onder de indruk van het verbluffende uitzicht. Dat is heel iets anders dan de route naar de bergen bepalen via Google Maps.

Zo is het ook met God. Je kunt dingen weten over God. Hij is de God van Abraham en Izak, Hij is de God van mijn opa en mijn vader. Toch is deze feitelijke kennis iets anders dan God werkelijk ontmoeten. Is de God van Abraham en Izak ook de God van Jacob?

Ik lees in de Bijbel dat de HEERE onder een geopende sterrenhemel tot Abraham spreekt. Ik zie Izak op het veld in gebed. Wanneer we het Bijbelboek Genesis lezen, merken we tot nu toe niets van een dergelijk contact tussen de HEERE en Jacob. Hoewel hij een drager is van de belofte zien we voornamelijk een bedrieger en een vluchteling.

Het laatste wat hij onderweg naar zijn oom Laban verwacht, is een ontmoeting met God. Onderweg We kijken nog even goed naar de man die onderweg is. Zijn naam is Jacob en hij reist van Berseba waar zijn vader en moeder wonen, naar Haran. Een reis van meer dan 1000 kilometer. Jacob is één van de zonen van Izak en Rebekka. Van zijn tweelingbroer weten we dat hij inmiddels zeker 40 jaar oud is (Gen. 26:31). Jacob is dus op een leeftijd waarop je zou verwachten dat hij inmiddels enige carrière heeft gemaakt, zeker gezien zijn achtergrond. Zijn grootvader Abraham en zijn vader Izak zijn beide rijke herdersvorsten. Bovendien is Jacob een man met een belofte, een belofte van God nog wel.

Met het oog op Jacob heeft de HEERE gesproken: ‘de meerdere zal de mindere dienen’. Van deze belofte lijkt vandaag niets te terecht te komen.

Jacob is op de vlucht voor zijn broer nadat hij zijn vader heeft bedrogen (Genesis 27). Zijn broer haat hem en wil hem doden.

De zon gaat onder Met een paar woorden zet de Bijbel de hopeloze toestand van Jacob neer. Drie keer lees ik in vers 11 plaats. Het is een plek die geen naam draagt. Een plek door de mensen en – zo het lijkt – ook door God verlaten. Een eenzame plaats waar een man die zich diep in de nesten heeft gewerkt geen hulp hoeft te verwachten. Wat kan een mens zich alleen en verlaten voelen. Daarvoor hoef je niet onderweg te zijn zoals Jacob, we kunnen ons er wellicht wel in herkennen: het lijkt alsof niemand mij echt weet te vinden. Dan gaat ook de zon nog onder. Het is avond geworden en de nacht zal komen, een nacht van beproeving en angst op een koude plaats zonder naam. Er is alleen verderop een klein stadje. Het lijkt erop dat Jacob ook daar niet naartoe durft te gaan.

Het derde en laatste wat ik lees over de situatie van Jacob gaat over een steen. Bij gebrek aan beter is dat zijn kussen. Een harde steen is het beste wat hij heeft in deze omstandigheden. Misschien is ook dit wel herkenbaar: vol van gedachten voelt uw kussen als een harde steen. Waar is God als de zon is ondergegaan? Het lijkt erop dat er weinig terechtkomt van Gods beloften aan Jacob.

Open hemel Jacob valt in slaap en hij droomt. Het is geen gewone droom, maar een visioen waarin de HEERE werkelijk aan hem verschijnt. De plaats waar Jacob ligt, is minder onvindbaar dan hij dacht. Voor de

21

Schepper van hemel en aarde is er geen plaats verborgen. En zie ...

Meerdere keren roept de Bijbel ons op om mee te kijken. Wanneer we dat doen kunnen we echt onze ogen uitkijken. Ik zie een ladder. Misschien kunnen we ook van een brede trap spreken. Het is een trap waarop de engelen heen en weer gaan naar de hemel, en daarboven staat de HEERE. Wanneer we het Hebreeuws in vers 13 goed lezen, staat daar dat de HEERE zich over Jacob heenbuigt. De HEERE is Zelf op deze plaats en buigt Zich in Zijn almacht en majesteit over die nietige en hulpeloze vluchteling.

Zoals een moeder zich in liefde en ontferming buigt over de wieg met daarin een hulpeloos kind, zo ontfermt de HEERE Zich over Jacob.

God spreekt Met Jacob horen we ook de stem van de HEERE. Opvallend trouwens dat we geen verwijten horen.

Dat had de bedrieger wel verdiend. Jacob hoeft hier niet voor de draad te komen met zijn leven, dat gebeurt later in Pniël. Nu valt de volle nadruk op de HEERE die een failliete man opzoekt. Het is Gods verkiezende liefde dat Jacob verder kan naar Haran.

Voordat Jacob begint te zoeken, biedt de HEERE Zijn vriendschap. Jacob vraagt niet, Jacob zoekt niet, Jacob lijkt niets te verwachten en toch ontmoet Hij God. Dat is Gods verrassende genade. De HEERE opent de hemel, ook vandaag wanneer onze Bijbel openligt. Lees de beloften in de verzen 13 tot 15, daarin spreekt de HEERE tot Jacob. Het zijn beloften voor Israël: een land om in te wonen en een God die beschermt. Het zijn beloften voor alle volken van de wereld, Israël is geroepen om tot een zegen te zijn voor de volken. Daarin laat de HEERE zien Wie Hij vandaag is. De Heilige Geest opent de hemel en opent ons hart, zodat we vol verwondering met Jacob tot de ontdekking kunnen komen: ‘de Heere is werkelijk op deze plaats en ik heb het niet geweten’ (vers 16). Ook wel beschamend: ik heb het niet gezien, ik merkte God en Zijn trouw niet op.

Top down De ontmoeting tussen God en Jacob verloopt niet volgens het patroon van mensen. Op allerlei manieren proberen religieuze en niet religieuze mensen de hemel te bereiken. In de seculiere samenleving geldt dat je hogerop komt door carrière

22

te maken. Succes in privé, gezin en werk laat zich afmeten aan prestaties. Wie onder op de ladder staat, heeft gefaald. Islam, Boeddhisme en een helaas verkeerde interpretatie van het christelijk geloof, vertellen ons dat wij goed ons best moeten doen om tot God te komen. Wie religieus goed presteert, zal de hemel geopend zien. Dit is een leugen, want al ons ploeteren schiet tekort. De God van Jacob opent zelf de hemel. Hij werkt van boven naar beneden en niet van beneden naar boven. Dat zie ik met kerst wanneer de hemel opengaat en de Zoon des Mensen neerdaalt. Hij vernedert Zichzelf en is gehoorzaam tot de dood, ja tot de kruisdood (Fil. 2:8). Daar bevindt Hij zich op een plaats, werkelijk door God verlaten, de plaats die ik verdien. Daar draagt Hij de straf van Jacob. Door Hem klinkt de belofte: ‘Ik ben met u, Ik zal u beschermen’. Dezelfde inhoud klinkt al eeuwenlang en nog steeds bij het doopvont. Een plaats waar de Heere zoekt voordat wij beginnen te zoeken. Daar is de HEERE werkelijk aanwezig.

God ontmoeten is iets heel anders dan een les topografie. God spreekt en Jacob antwoordt. Werkelijk, de Heere is op deze plaats en ik heb het niet geweten.

Wie zo de God van Jacob in geloof ontmoet, is goed af voor het pas begonnen jaar en tot in eeuwigheid.

VRAGEN 1.

Waar denk je aan als je vers 11 concreet naast jouw leven en het leven van anderen legt? Denk daarbij aan ‘plaats’, ‘de zon gaat onder’ en ‘de steen’.

2. Wat is het verschil tussen veel weten over God en de HEERE werkelijk ontmoeten? Op welke manier is kennis van de Bijbel wel van belang?

3. Herken je het dat veel christenen in hun denken op islamieten en boeddhisten lijken door te veel van beneden naar boven te denken? Op welke manier leert de doop je om van boven naar beneden te denken?

Sjoukje Elsman is predikantsvrouw en moeder van vijf zonen. Ze neemt lezers graag mee in haar zoektocht naar bewust rentmeesterschap.

COLUMN: GROEN

Mind your steps Misschien ben jij deze zomer wel op reis geweest.

Misschien heb je wel een verre reis gemaakt en ben je, al dan niet bezwaard, het vliegtuig ingestapt. Dan heb je het bij het in- of uitstappen wel gehoord: ‘mind your steps!’, want de voetstappen die we achterlaten op deze aarde hebben nogal wat gevolgen.

Over vliegen gesproken, wist je dat het aantal insecten dramatisch terugloopt? Om deze kleine wondertjes weer eens onder onze aandacht te brengen, werd ook dit jaar de verkiezing van ‘insect van het jaar’ gehouden. De veldkrekel werd de winnaar van 2024.

Het is een prachtig insect: glimmend zwart met gele en rode accenten. Voor de meesten een ongeziene sfeermaker. Als je in mei over de heidevelden loopt, zul je hem vast en zeker horen. Mannelijke veldkrekels leven in een holletje en als ze in de stemming zijn, gaan ze op een platform voor hun holletje zitten, steken hun vleugels omhoog en wrijven ze over elkaar. Hoewel ze meer dan twee centimeter groot kunnen zijn, is het een uitdaging om een veldkrekel te zien te krijgen. Ze horen je van verre aankomen. Je hoort dan eerst de klik van het dichtklappen van de vleugels en dan schieten ze snel in hun holletje. Geduld wordt echter beloond, als je een kwartiertje wacht dan komen ze weer naar buiten en zie je ze de vleugels over elkaar wrijven. Wie geen geduld heeft, kan ook een trucje toepassen. Als je een krekel zijn hol ziet binnenschieten, kun je hem er met een grassprietje uit plagen. Dan kun je de krekel even goed bekijken.

Tekst: Sjoukje Elsman-de Boer | Illustratie: VtV

Er speelt zich een wereld aan avonturen af onder onze voeten, ook hier. Je hoeft echt niet ver te reizen om je zinnen te verzetten en je te verwonderen. Het hoeft heus niet allemaal groots en meeslepend te zijn. Klein en meeslepend kan ook: samen met je kind op ontdekkingstocht gaan in de natuur om je heen. Oog krijgen voor de dingen heel dichtbij waar we zo gemakkelijk aan voorbij leven, zelfs overheen lopen. Het is allemaal zo prachtig en ingenieus geschapen. We hebben er vaak geen weet van.

Hoe goed is het om jezelf eens stil te zetten en rustig de tijd te nemen om je te verwonderen over de grootsheid van God die Hij ook in het kleine heeft gelegd.

Mind your steps!

23

Ds. M.K. de Wilde is predikant in Nunspeet.

ARTIKEL

Mijn geloof of het geloof?

Door wie en wat laten we ons gezeggen bij ons interpreteren van de Bijbel?

24

Tekst: ds. M.K. de Wilde

Christenen belijden dat de Bijbel het Woord van God is. Tegelijkertijd zijn er grote verschillen in de uitleg en toepassing van de Bijbel. Hoe moeten we daarmee omgaan?

Welk gezag hebben de (eigen) traditie en geloofsbelijdenissen?

Veel denkers typeren onze tijd als een ik-tijdperk.

De wortels van die focus op onszelf zijn al oud. De bekende uitspraak van de Franse filosoof Descartes ‘Ik denk dus ik ben’, waarmee hij de mens centraal stelde in zijn denken over God en de wereld, is al uit de zeventiende eeuw. De Bijbel laat zien dat de wortels zelfs teruggaan naar de zondeval in het paradijs. Dat neemt niet weg dat het menselijke ‘ik’ zich in onze tijd wel heel nadrukkelijk laat gelden.

Voor veel mensen is dicht bij jezelf blijven een deugd of zelfs een gebod geworden. Dit werkt ook door in de kerk, in hoe we Bijbellezen, in hoe we luisteren naar preken en op een vereniging of Bijbelkring met elkaar in gesprek zijn.

Persoonlijk geloof Nu is de nadruk op ons ik niet alleen maar verkeerd.

God heeft ons gemaakt als unieke mensen en om persoonlijk met Hem om te gaan. Ons ‘ik’ mag er zijn en moet er zelfs zijn. Juist reformatoren als Luther en Calvijn hebben dat benadrukt: we staan rechtstreeks voor God. Daarom die persoonlijke vraag van Luther: hoe krijg ík een genadig God? Daarom ook zijn moedige strijd om de kerk te reformeren. Als de Bijbel een andere weg wijst, wil Luther zelfs tegen een hele kerkvergadering ingaan.

‘ De kerk en een traditie als de bedding waarin we leren geloven en dat geloof vasthouden.’

Kerk der eeuwen Tegelijk waren de reformatoren dankbaar voor de traditie van de kerk en vielen Luther en Calvijn in hun werk vooral terug op de wijsheid van de kerk

der eeuwen. Geen nieuwe leer, maar de oude leer.

Dat is best spannend. Aan de ene kant: we staan persoonlijk voor God en iedereen mag en moet de Bijbel lezen. En aan de andere kant: de kerk en een traditie als de bedding waarin we leren geloven en dat geloof vasthouden.

We doen het zelf wel Die spanning in onze tijd nog veel groter geworden.

Door de toenemende individualisering is de invloed van veel instituties sterk afgenomen. We merken dat ook in de kerk. We vinden het steeds lastiger om ons aan een gemeente te binden, om kerkdiensten trouw bij te wonen, om ons te laten leiden door de prediking en ambtsdragers en om te luisteren naar de wijsheid van de traditie van de kerk en belijdenisgeschriften.

We zoeken onze eigen weg wel.

Verlies Ook dat is niet alleen maar verkeerd. Meer dan vroeger is christen-zijn een bewuste keuze geworden, iets wat we ons zelf hebben toegeëigend, in plaats van alleen maar een gewoonte of sociale conventie. Maar we verliezen ook veel: we beseffen steeds minder dat ‘het geloof dat eenmaal aan de heiligen overgeleverd is’ aan ons persoonlijk geloof voorafgaat. We beseffen steeds minder dat de christelijke gemeente de plek is waar we leren geloven en waar dat geloof verdiept en bewaard wordt.

Bijbellezen Een paar voorbeelden om dat wat concreter te maken. Allereerst het persoonlijk Bijbellezen.

Wat een voorrecht dat we elke dag weer met verwachting naar Gods stem mogen luisteren.

Echt luisteren is echter lastig. Velen beginnen vaak

25

met de vraag: wat betekent deze tekst voor mij?

Dat is op zich een goede vraag, maar niet de eerste vraag. De eerste vraag moet zijn: wat zegt God hier?

Los van wat ik denk of vind en los van de vragen die in onze tijd actueel zijn. Pas als we goed geluisterd hebben, mogen we de toepassing maken naar onze eigen tijd en dat is dan misschien wel een heel andere toepassing dan we eerst dachten.

Gids en landkaart Laten we bij het luisteren naar de Bijbeltekst naast het gebruik van een studiebijbel, zoals de HSV Studiebijbel/Zij lacht Studiebijbel of Het Nieuwe Leven (veel betere hulpmiddelen trouwens dan een uitleg die we zomaar op internet hebben gevonden) ook gebruikmaken van de belijdenisgeschriften.

Zij vatten de belangrijkste thema’s van de Bijbel heel mooi samenvatten en zo een kader bieden voor het verstaan van een concrete Bijbeltekst. Het is jammer dat we onze belijdenisgeschriften zo weinig gebruiken als hulpmiddel bij het Bijbellezen. Zo zijn ze wel bedoeld! Als betrouwbare gidsen of landkaarten die ons wegwijs maken in het land van de Bijbel. Die gidsen en landkaarten hebben we in de grote diversiteit van visies op de Bijbel en de uitleg daarvan hard nodig. Sinds 2009 zijn ze ook beschikbaar in een hedendaagse en meer toegankelijke vertaling.

Geestelijke voeding vooral in eigen gemeente Een tweede voorbeeld: het luisteren van podcasts of preken op internet. Prima om je voordeel te doen met alle vormen van onderwijs die door de moderne media worden aangereikt. We vergeten echter gemakkelijk dat die vormen van toerusting veel vrijblijvender zijn dan het onderwijs dat God ons geeft in onze gemeente. Het is ook veel individualistischer, los van een gemeenschap waarin christenen elkaar vormen en aansporen.

Bovendien is het gevaar van consumentisme extra groot: je kiest je eigen geestelijke voeding in plaats van dat God je die voeding aanreikt. Een predikant die je hoort op internet kan misschien een veel betere preek houden dan je eigen predikant, maar hij kan niet de preek houden die de Heere God die zondag voor jou bedoeld heeft. Daarvoor moet je in je eigen gemeente zijn.

26

Uw voorgangers De schrijver van de Hebreeënbrief zegt het zo: ‘Gehoorzaam uw voorgangers en wees hun onderdanig, want zij waken over uw zielen, omdat zij rekenschap moeten afleggen’ (Hebr. 13:17). Dat gaat niet allereerst over ‘internetvoorgangers’, maar over concrete ambtsdragers in onze eigen gemeente. Zij zijn door God geroepen om over onze ziel te waken!

Het is het moeilijk om in een tijd van ‘ik voel’ en ‘ik vind’ deze gehoorzaamheid en ‘onderdanigheid’ in praktijk te brengen. Toch is dat wel wat God van ons vraagt en wat Hij wil zegenen.

Gesprek rond de Bijbel In de derde plaats denk ik aan Bijbelkringen en verenigingen. Een hele mooie plek om samen de Bijbel te lezen, het geloofsgesprek te voeren en te delen wat God in ons leven doet. Maar ook hier mogen we de wijsheid en leiding van de traditie en de belijdenisgeschriften niet vergeten, zeker bij thema’s die onder christenen gevoelig liggen.

Laten we niet te gemakkelijk meegaan met een uitleg van een bepaalde schrijver of spreker alleen omdat die ons aanspreekt, zonder ons meer in hem of haar te verdiepen. Een open houding, ook naar christenen uit andere tradities, is een belangrijke grondhouding, maar onderscheidingsvermogen is ook nodig.

Soms zit achter een andere uitleg ook een fundamenteel andere visie op de Bijbel en het gezag daarvan. En vraag gerust de eigen predikant of een andere ambtsdrager om advies. Zij zijn door God geroepen om ons geestelijk leiding te geven.

Eerst kritisch naar jezelf Natuurlijk hoeven we het niet in alles met onze eigen traditie of eigen predikant eens te zijn. Luther en Calvijn waren ook heel kritisch op de kerk en kerkelijke leiders in hun dagen. Ik denk alleen dat ze in onze tijd eerder aan de andere kant zouden hangen en zouden zeggen: ‘Wees eerst maar kritisch op jezelf. Want jij alleen met je Bijbel, dat is wel erg alleen.’ Wat een zegen dat God ons een christelijke gemeente geeft, waar we Hem samen mogen dienen. Wat een zegen dat die gemeente in een lange kerkelijke traditie staat, waarin zoveel wijsheid van God wordt doorgegeven.

Ditteke is met haar man Willem-Henri uitgezonden naar Bulawayo, Zimbabwe en is programmacoördinator voor de GZB Ditteke den Hartog neemt de pen voor de zendingscolumn over van Daniëlle Oudshoorn.

COLUMN: ZIMBABWE

Ondergoed wassen Twijfel jij ook voordat je onder een ladder doorloopt?

Vandaag had ik het een paar keer bij de hand. De elektricien versperde onze hal met zijn ladder. Als christen geef je niet toe aan die onzin, toch?

Sinds juli 2023 wonen we in Bulawayo, Zimbabwe.

Het is hier meestal warm en droog. Een wasmachine is hier een luxe, ik besef amper hoe dankbaar ik mag zijn. Onmisbaar is Abigail. Ze is niet meer weg te denken uit ons leven hier. Als hulp in de huishouding, en als vriendin en zuster in Christus.

Toen onze spullen uit Malawi gearriveerd waren, konden de eerste wasjes gedraaid worden en Abigail hing alles aan de lijn.

Verbijsterd keek ze naar het ondergoed tussen onze kledingstukken. Terwijl ze het schoorvoetend ophing, hield ze ons in de gaten. Wij keken niet op of om en vonden dit blijkbaar normaal. Abigail vindt dat inmiddels ook.

In Zimbabwe blijft het hele wasproces van ondergoed buiten de handen of blik van derden.

Voor een deel van de Zimbabweërs is het geloof in magie aan de orde van de dag. Je gebruikt het om iemand te vervloeken uit rancune of jaloezie, of om anderszins invloed uit te oefenen. Ondergoed is favoriet als je iemand wilt verleiden. Daarnaast is ondergoed gewoon taboe.

Toen op een bruiloft een paard gewond was geraakt aan het voorhoofd, bleek een onderbroek het ideale verbandmiddel om vliegen weg te houden. De oren pasten mooi door de broekspijpen. Een zuster uit

Tekst: Ditteke den Hartog | Illustratie: VtV

onze gemeente stelde haar schone onderbroek vertrouwelijk beschikbaar, maar wilde beslist niet als eigenaar bekend worden.

Je wilt niet dat iemand de associatie kan maken van jou in je ondergoed. Je wast het na het badderen met de hand, en droogt het op een onzichtbare plek.

Ik bedenk me hoe het eruit zou zien als ik me aan zou passen aan dit cultuuraspect. Alles in mij zegt: nee, dit gaan we niet doen! Zucht naar gemak wedijvert met aversie tegen (geestelijke) onvrijheid.

Toen ik vandaag de was ophing en wist dat de elektricien zou komen, heb ik het ondergoed echter toch maar even op de middelste lijn gehangen met grote kledingstukken ervoor en erachter. Geen pottenkijkers!

Zijn we immuun als iemand echt kwaad zou willen via magie? Nee, de boze is een reële dreiging. Ons rest om ons huiswerk te doen: ‘Blijf in Mij’. Dan is er geen reden om in angst te leven.

27

Tineke Boele-Noort (1995) woont met haar gezin in Gouda. Ze promoveerde in 2024 op een onderzoek naar kerkelijke tucht binnen het gereformeerd protestantisme.

ARTIKEL

Tucht in de kerk:

liefde vermomd als kritiek ‘Mam, die trui heeft echt een rare kleur, en er zitten gaatjes in, haha!’ Kinderen kunnen ongezouten kritisch zijn, en ons driejarige zoontje vormt bepaald geen uitzondering op die regel. Natuurlijk lach ik hard met hem mee, de puurheid van een kind is altijd ontwapenend. Bovendien gaat het immers maar om een trui.

28

Zelf had ik daar onlangs last van, toen ik op een drukke dag mijn zwaarbeladen bakfiets parkeerde op een plek waar dat niet mocht: vlak bij de ingang van de bibliotheek. Alle fietsenrekken in de buurt waren vol, en ik voelde er weinig voor om 300 meter te gaan sjouwen met twee boekentassen, een baby-in-maxicosi en een levendig tweetal dat me vast voor de voeten zou lopen. Kortom: ik had erg veel begrip voor mijn eigen situatie en bovendien stonden er tientallen fietsen verkeerd geparkeerd.

Toen ik bij terugkeer berispt werd door een bewaker werd ik spinnijdig en gaf ik de beste man een flinke veeg uit de pan. Kritiek ontvangen was even niet mijn sterkste kant.

Kritiek in de kerk Ook in de kerk worden we onder kritiek gesteld.

Bijvoorbeeld als we op zondagmorgen de Tien Geboden horen en ons realiseren hoezeer we daaraan voorbij hebben geleefd in de achterliggende week. Ook als we door het luisteren naar een preek of zingen van een psalm of lied met ons eigen tekortschieten worden geconfronteerd.

Deze kritiek gaat ten diepste niet om wat we wel of niet hebben, en zelfs niet over ons doen en laten. Het gaat nog een slag dieper. De wet stelt aan de kaak wie we zijn als zondaars voor het aangezicht van God: onweersproken schuldig.

Voor het onder kritiek gesteld worden in de kerk, zijn we in de loop van de kerkgeschiedenis ook een andere term gaan gebruiken: tucht. Dit woord is afkomstig van het oud-Nederlandse woord ‘tijgen’ (trekken) en wijst op de bedoeling om een gemeentelid dat in een bepaalde zonde leeft, terug te ‘trekken’ naar God en de gemeente. Tucht is dus gericht op bekering, verzoening, en herstel van relaties.

Tekst: Tineke Boele-Noort

Lastiger wordt het als de kritiek zich niet richt op iets wat je hebt, maar op iets wat je doet, en als de kritiek niet van een eigenzinnige peuter afkomstig is, maar van bijvoorbeeld je werkgever, partner of zomaar iemand op straat. Als vriendin, gemeentelid, buurvrouw, echtgenoot of collega heb je allerlei ballen in de lucht te houden en doe je je best om aan ieders wensen en verwachtingen te voldoen.

We leggen de lat ook voor onszelf graag hoog.

Soms kan kritiek – al is het op iets kleins – dan net de spreekwoordelijke druppel zijn.

Ik weet niet hoe het jou vergaat, maar zelf vind ik het woord ‘tucht’ zo mogelijk nog vervelender klinken dan het woord ‘kritiek’. Het mag dan weliswaar positief bedoeld zijn, maar toch roept het vaak negatieve associaties en gedachten op. Misschien ken je uit jouw omgeving verhalen waarin mensen publiekelijk schuldbelijdenis moesten afleggen, geweerd werden van het avondmaal of zelfs uitgeschreven of ‘verbannen’ werden als lid van de kerk. Tucht klinkt voor velen van ons niet als ‘trekken’, maar juist als afstoten; niet als heling, maar als straf.

Als je van nabij weleens een tuchtzaak hebt meegemaakt, zul je herkennen dat mensen hiermee in het diepst van hun zijn, hun geweten geraakt kunnen worden. Alle goede intenties ten spijt: in de loop van de kerkgeschiedenis is er rondom de tucht ontzettend veel misgegaan.

Tucht in de eerste christelijke gemeenten Is tucht nog wel van deze tijd? Moeten we daar nog iets mee vandaag de dag? Kunnen we – juíst in de kerk – onze kritiek soms niet even parkeren?

Voor een antwoord op deze vragen is het goed om te beseffen dat kritiek, tucht zo je wilt, er in de eerste christelijke gemeenten als vanzelfsprekend bij hoorde. In de kerk horen we elkaar scherp te houden en te waken voor onenigheid en zonde. Het Nieuwe Testament reikt ons een aantal belangrijke lessen aan voor de manier waarop we elkaar in de gemeente liefdevol onder kritiek kunnen stellen.

Deze lessen deel ik graag.

1. Kritiek als verantwoordelijkheid van de héle gemeente We zijn geneigd het begrip ‘tucht’ allereerst als een taak van de kerkenraad te beschouwen. In Mattheüs 18:15-17 wordt echter duidelijk dat tucht juist heel laagdrempelig begint, namelijk in het één-op-één-contact van gemeenteleden onderling. ‘Hé, ik heb je al een tijdje niet gezien in de kerk. Hoe gaat het met je?’

Of als het kan: ‘Joh, wat moeilijk dat jullie huwelijk in zwaar weer verkeert. Kom je een keer koffiedrinken en praten?’ Vanuit de relatie, de verbinding met elkaar en

29

oprechte interesse in elkaar, komt er als dat nodig is ook ruimte om elkaar aan te scherpen. Dat hoeft dus lang niet altijd door een predikant of ouderling te gebeuren, maar kan evengoed in de supermarkt, tijdens een koffieochtend of in de vertrouwdheid van een Bijbelkring.

2. Kritiek als vanzelfsprekend onderdeel van het samen kerk-zijn Kritiek krijgen, vinden we vaak moeilijk, maar (liefdevol) kritiek geven is misschien nog wel moeilijker. Waarom zou ik me met de keuzes van een ander bemoeien? Dat moet hij toch zelf weten? Of: ik ben bang dat hij me een heilig boontje vindt als ik hierover begin.

Het kunnen zulke gedachten zijn die je ervan weerhouden een ander gemeentelid te bevragen op zijn of haar levenskeuzes. Toch maakt Kolossenzen 3:16 heel mooi duidelijk dat het vermanen van elkaar helemaal niet geforceerd hoeft te zijn. ‘Onderwijs elkaar en wijs elkaar terecht in alle wijsheid; en zing voor de Heere met psalmen, lofzangen en geestelijke liederen, met dank in uw hart.’

Het terechtwijzen van elkaar wordt hier in één adem genoemd met onderwijs en lofprijzing. Blijkbaar werd het kritisch zijn op elkaar niet als bemoeizuchtig of storend ervaren, maar eerder als vertroostend, bemoedigend en verbindend.

3. Kritiek met het oog op behoud Op verschillende plaatsen in het Nieuwe Testament wordt duidelijk dat het er in de kerk om gaat elkaar dicht bij Christus te houden en Hem samen te eren in alle aspecten van ons leven. Niet voor niets staan de eerdergenoemde woorden uit Mattheüs 18 direct na de gelijkenis van het verloren schaap geschreven. Jezus vergelijkt zichzelf met een herder, die 99 schapen in de wildernis achterliet om dat éne verloren schaap te zoeken en redden. Hij heeft er

30

alles voor over om ons dicht bij Hem te houden. Hij betaalde met Zijn leven om ons te verzoenen met de Vader.

Als we de diepte van deze liefde peilen, is er niets ergers denkbaar dan een leven bij Hem vandaan. Deze liefde heeft ook een scherpe kant, want mensen die willens en wetens in zonde volharden en aanstoot geven in de gemeente, staan uiteindelijk buiten de kerk en buiten het Koninkrijk (o.a.

Mat. 18:17-18; Tit. 3:10). Ook die pijnlijke kant hoort bij tucht. Maar zouden we, in navolging van de Grote Herder, niet tot het uiterste gaan om dat te voorkomen? ‘Want de Zoon des mensen is niet gekomen om zielen van mensen te gronde te richten, maar om ze te behouden’ (Luk. 9:56).

Ter afronding Het kan ons niet onverschillig laten als we een broeder of zuster zien afdwalen van God en Zijn gemeente. Tucht is een liefdevolle verantwoordelijkheid van de hele gemeente.

Misschien heb jij tijdens het lezen van dit artikel wel iemand in gedachten; iemand die je stilaan hebt zien verdwijnen uit de kerkbanken. Iemand die roekeloos met zijn geld omgaat. Iemand die in zijn denkbeelden van God vervreemd is geraakt. Iemand die … vul maar in. Met wie ga jij binnenkort koffiedrinken?

Gespreksvragen 1. Wat roept het woord ‘tucht’ bij jou op? Heb je hier in je directe omgeving (familie, kennissen, kerk) weleens mee te maken gehad?

2. Het artikel schrijft over tucht als verantwoordelijkheid van de hele gemeente.

Ervaar jij dit ook zo? Hoe vind je het om een ander gemeentelid aan te spreken op iets uit zijn of haar leven? Heb je dit weleens gedaan, en waarom wel/niet?

3. Hoe bescherm je iemands kwetsbaarheid en privacy en zorg je voor een zorgvuldige, niet te directe vraagstelling? Hoe bewaak je dat je naast iemand gaat staan en niet erboven?

4. Bespreek met elkaar de volgende stelling: Het zou goed zijn als er meer tucht in de kerk plaatsvindt.

Tekst: Marja de Kruijf-Ros | Foto: Marika Rentier-Pretorius

Marja de Kruijf is redactielid van Vrouw tot Vrouw magazine

RECEPT

Zuurkoolschotel

Jaren geleden vond ik dit heerlijke winterrecept op internet. Door de zuurkool te koken in kookroom, verliest het iets van zijn zure smaak. In deze ovenschotel komen daar heel veel andere, lekkere smaken voor in de plaats. Je hebt voor dit gerecht veel ingrediënten nodig en het kost ook wel even tijd om het te maken, maar daarna smult iedereen ervan. Zelfs wie eigenlijk niet zo weg is van zuurkool!

Ingrediënten (voor 4 personen): • 1 kg kruimige aardappels (geschild gewicht) • 500 ml kippenbouillon • scheutje melk • klontje roomboter • magere spekjes (125- 250 gr.)

• scheut room • 500 gr rundergehakt • paprikapoeder • zout en peper • 1 uitje, in stukjes gesneden en voorgebakken • het sap van een uitgeperste sinaasappel • 1 el bruine basterdsuiker • scheut ketjap manis • scheut ketchup • 500 gram zuurkool

Zo maak je het: 1.

Verwarm de oven voor, op 180 graden.

2. Kook de aardappels in kippenbouillon. Maak er daarna een lekkere puree van door de aardappels te stampen met melk en een klontje roomboter.

3. Laat de zuurkool intussen samen met de magere spekjes 15-20 minuten in water pruttelen met een flinke scheut kookroom.

4. Braad het rundergehakt rul met zout en peper naar smaak.

Eet smakelijk!

5. Voeg het paprikapoeder, het gebakken uitje, het sinaasappelsap, de basterdsuiker, een flinke scheut ketchup en een klein scheutje ketjap manis aan het gehakt toe. Zorg dat alles redelijk ‘nat’ blijft.

6. Vul een flinke ovenschaal eerst met de zuurkool, dan het vlees en bovenop de aardappelpuree.

Doe een beetje boter over de puree en schuif de schaal de oven in. Na 30-45 minuten is de ovenschotel goudbruin en kun je genieten!

31

Geertje Bikker is journalist en redacteur. Zo nu en dan gaat haar fantasie met de feiten aan de haal en schrijft ze korte verhalen.

VERHAAL

Zussen Na vijf minuten voelt Paulien haar rug al. Ze zit op een houten stoel met een leuning die onaangenaam in haar ribben prikt. Rechts naast haar, in een forse, gestoffeerde fauteuil, zetelt Monique, de oudste zus van de jarige. Aan haar andere zijde, op de hoek van de bank, zit een oudere vrouw die ze nog niet eerder heeft ontmoet. Marga of Marja – wat zei ze ook weer tijdens het voorstelrondje? Paulien kan het zich niet goed meer herinneren.

Ze voelt zich niet erg op haar gemak. Sinds ze tussen hen in is gaan zitten, hebben haar beide buurvrouwen geen aandacht meer aan haar besteed. Monique is in gesprek met een paar andere vrouwen. De oudere dame lijkt in gedachten verzonken haar nagels te bestuderen.

Even komt Paulien in de verleiding om haar telefoon te pakken, gewoon om zich een houding te geven.

Juist op dat moment staat de gastvrouw, Rosa, opeens voor haar met een taartbordje in beide handen. ‘Lemon meringue of appel, Paulien?’

‘Dat ziet er lekker uit zeg! Zelf gebakken?’

‘Zeker! Heerlijk om te doen, maar m’n planning was gisteravond, zoals vaker, wel iets te optimistisch.

Gelukkig bood Kees aan om de afwas te doen.

Welke kies je? Of wil je ze allebei proeven?’

‘Doe de lemon meringue pie maar’, zegt Paulien, terwijl ze haar hand uitsteekt om een van de

32

gebaksbordjes aan te pakken.

‘Je koffie komt er zo aan,’ zegt Rosa, terwijl ze wegloopt.

Vruchteloos probeert Paulien iets te bedenken waarover ze met een van haar buurvrouwen een gesprekje kan aanknopen. Een zinnig onderwerp schiet haar niet een, twee, drie te binnen. Dan maar iets voor de hand liggends. ‘Wat zien Rosa’s baksels er toch altijd prachtig uit,’ zegt ze tegen Monique, die juist een hapje van haar appeltaart neemt. ‘Ik bewonder dat in haar: dat ze er de tijd voor neemt om zelf te bakken.’

Monique kijkt haar, kauwend, even aan. ‘Meen je dat?’ zegt ze. ‘Volgens mij kan ze haar tijd beter anders besteden. Ze trekt het allemaal maar net, de kinderen, het huishouden en haar baan. Ik heb haar deze week nog geappt dat de vlaaien in de aanbieding zijn bij de HEMA. Dan ben je in één keer klaar. Maar nee: zij moet zo nodig zelf wat bakken.

Dan ben je al afgedraaid voor je jarig bent. Ik snap ook niet dat Kees daarin meegaat. Zei ze nou net dat hij de afwas heeft gedaan? Mijn man zou zeggen: ‘Je ruimt je eigen rommel maar op.’

Ze keert Paulien de rug toe en pakt de draad van het gesprek dat ze met haar buurvrouwen voerde op luide toon weer op. ‘Het vierde kind binnen vijf jaar.

En zoals ze erbij lopen ...’

Tekst: Geertje Bikker-Otten | Illustratie: Inge Ruth de Jong

‘Enig idee over wie ze het hebben?’ vraagt Paulien in een poging een gesprek te beginnen met de oudere vrouw naast haar. Die kijkt haar vriendelijk aan en maakt een gebaar bij haar oren. ‘Sorry, maar mijn gehoor is niet zo goed. In zo’n gezelschap is dat best lastig. Wat zei je ook weer?’

‘O, niets bijzonders eigenlijk. Ik vraag me af over wie Rosa’s zus, Monique, het heeft.’

‘Eerlijk gezegd heb ik dat niet gevolgd. Het zal wel een gezin van school zijn, of uit de kerk.’ In één adem doorpratend: ‘Jij bent Paulien, toch? Heb ik dat goed verstaan? Rosa heeft het geregeld over je. Jullie vriendschap is heel belangrijk voor haar. Leuk om je eens te ontmoeten. Ik woon trouwens hiernaast.

Rosa’s kinderen noemen me tante Marga.’ Er verschijnt een twinkeling in haar ogen. ‘Weet je hoe Rosa jou weleens noemt? M’n onechte zusje.’

Die laatste woorden raken Paulien. Ze schaamt zich dat ze de vorige avond nog even overwoog om Rosa af te bellen en later een keer apart met haar af te

spreken. Ze voelt zich op ochtendfeestjes met louter vrouwen niet erg op haar gemak. Als single is ze meestal de uitzondering. Getrouwde vrouwen van haar leeftijd praten tijdens zo’n kringverjaardag vooral graag over hun kinderen, is haar ervaring.

Met als gevolg dat zij er voor spek en bonen bij zit.

Van eerdere feestjes van Rosa herinnert ze zich dat gevoel heel sterk. Dat komt niet door Rosa, maar door haar zussen Monique en Sylvia. Twee handen op één buik zijn ze: in hun kritiek op alles en iedereen, in de manier waarop ze het gesprek willen bepalen. Rosa is daar niet tegen opgewassen. ‘Op mijn werk sta ik toch echt wel mijn mannetje’, heeft ze weleens verzucht. ‘Maar als we als familie bij elkaar zijn, schiet ik automatisch terug in de rol van jongste kind en vredestichter.’

Gewoonlijk is Pauliens baan een geldig excuus om feestjes op een doordeweekse ochtend te laten schieten. Maar het is toetsweek op school, waardoor ze opeens een paar morgens vrij heeft.

33

Toen Rosa belde om haar uit te nodigen voor deze ochtend had ze geen reden om ‘nee’ te zeggen. Ze kon dat ook niet over haar hart verkrijgen. Ze nam zich voor als bliksemafleider te fungeren als ze de kans zou krijgen.

Het feestje verloopt zoals bij verjaardagen gebruikelijk. Na de tweede ronde koffie met een bonbonnetje verschijnen er glazen en schalen met hapjes op tafel – de meeste worden gevuld met water. Het ene moment worden er drie gesprekken tegelijk gevoerd, het volgende is één van de aanwezigen – vaak Monique of Sylvia – aan het woord en luistert, of kijkt, de rest toe. Totdat er weer verschillende losse conversaties ontspringen.

Paulien doet haar best om de rol van bliksemafleider met verve te spelen. Soms door het gesprek om te buigen in een richting die ze bij Rosa’s interesses vindt passen. Soms door ongevraagd uit te weiden over een anekdote uit haar leven als docent.

‘Hoe gaat het nu met je moeder?’ vraagt Paulien op een gegeven moment met stemverheffing aan Rosa, die aan de overkant van de kamer zit. ‘Ze moest pas voor onderzoeken naar het ziekenhuis. Is daar nog iets uitgekomen?’

‘Volgens mij gaat het wel goed, gelukkig. Lief dat je ernaar vraagt. Ze hebben haar medicatie aangepast, daar moest ze even aan wennen, maar ze is altijd goed te spreken’, zegt Rosa.

‘Dat komt doordat jij haar alleen op haar best ziet,’ valt Sylvia haar in de rede. Tegen Paulien: ‘Je weet misschien dat ma in een mantelzorghuis bij ons op het erf woont? Als je haar alleen meemaakt tijdens

34

de zondagse koffie na kerktijd houdt ze zich groot, maar ik kijk elke dag naar haar om en vind haar erg achteruit gaan. Ze is somber en verward en vraagt steeds meer zorg. Niemand ziet niet hoeveel dat van mij vraagt. Sommige mensen hebben makkelijk praten.’

Er valt een stilte. Buurvrouw Marga grijpt die aan om te vertrekken. Met een armgebaar groet ze de hele kring. Paulien geeft ze een knipoog. ‘Gezellige morgen verder!’

Tegen twaalven staan de volgende gasten, onder wie Monique en Sylvia, op. Er moeten kinderen van school worden gehaald. Ook Paulien maakt aanstalten om te vertrekken. In de gang neemt ze afscheid van Rosa, die druk in de weer is met jassen.

‘Jammer dat we elkaar niet echt hebben gesproken,’ zegt de jarige. ‘Maar zo gaat dat als je jarig bent, haha.’ Fluisterend: ‘Ik vond het heel fijn dat je er was.

We appen nog wel, goed?’

Als Paulien naar de voordeur loopt, staat Monique haar daar op te wachten. ‘Jij bent nog steeds single, toch?’ zegt ze, staand in de deuropening. ‘Misschien ben ik te direct, maar … mag ik je een tip geven?’ Ze laat een stilte vallen en kijkt Paulien direct aan. ‘Je ziet er best leuk uit, maar ik denk dat je te dominant bent. Daar houden mannen niet van.’ Waarna ze achter Sylvia aan naar buiten loopt.

Paulien draait zich om en kijkt Rosa met opgetrokken wenkbrauwen aan. ‘Niet te filmen, zeg, die zussen van jou. Eigenlijk is het om te huilen, maar misschien kunnen we er beter om lachen.’ En dat doen ze. Rosa trekt de voordeur dicht. Samen barsten ze op de deurmat in schaterlachen uit.

Tekst en foto: Helma van Beek-Huls

Helma van Beek is getrouwd met Ard en moeder van twee kinderen, Lieke en Lars, en heeft naast haar baan een uitgebreide creatieve hobby.

CREATIEF

Maak je eigen

theemengsel Avondthee-kruidenthee

Maak een heerlijke avondthee met de smaken van o.a. zoethout, appel en citroengras.

Wees matig met zoethout bij een hogere bloeddruk, het werkt namelijk bloeddrukverhogend.

Ingrediënten: • 70 gram losse groene thee of losse rooibosthee • 10 gram citroengras • 10 gram zoethout • 10 gram hibiscus • 10 gram gedroogde appel

Overige benodigdheden: • Glazen potje van 110-150ml • Labeltje + touw + schaar • Pen of stift

Werkwijze: Kies voor de basisvariant ‘groene thee’ of Stap 1 ‘rooibosthee’ en doe dit in het glazen potje.

Voeg de overige ingrediënten toe Stap 2 en meng alles door elkaar.

Schrijf op het labeltje welke Stap 3 variant thee je hebt gekozen.

Bind het labeltje om het potje en Stap 4 je eigen losse thee is gecreëerd!

Geniet!

35

Advertenties

06-15139785 info@pastorale-coaching.nl www.pastorale-coaching.nl In balans met God, jezelf en de ander

Negatieve patronen doorbreken

Liesbeth Burggraaf E-coaching in Noordeloos en Lunteren

Ontdekken hoe je betere keuzes maakt Jezelf beter leren kennen Ontdekken waarvoor God je gemaakt heeft

Behoefte aan toerusting en bezinning?

www.wilgenhorst-gedenken.nl - 033 234 0358 Molenstraat 15 - Renswoude

Neem een jaarabonnement voor slechts € 52,50 en ontvang De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of vraag een cadeaubon aan en schenk een jaarabonnement.

Ga naar www.dewaarheidsvriend.nl/word-abonnee of bel ons op 055-5766660.

Wij wensen u, mede namens de overige duizenden abonnees, veel leesgenoegen toe.

‘Ik wil dat alle kinderen zich bij mij gezien en gehoord voelen’ Iris Nieuwenhuijzen - student Ad-PEP

Ook met kinderen werken?

Bezoek onze open dag op 8 februari!

Femke Veldman, is getrouwd, heeft drie kinderen en is huisarts, podcastmaker en schrijver.

COLUMN: IN DE PRAKTIJK

Ben je overal dezelfde christen?

Ik ben huisarts, podcastmaker, schrijver en christen.

Maar op LinkedIn staan alleen de eerste drie beschrijvingen. Wil ik dat anders? Christen zijn in verschillende contexten, ik vind het lastig.

Ik zal drie voorbeelden geven.

Tegen wetenschappelijke collega’s zei ik schoorvoetend dat ik ook christen ben.

Zij bespraken op dat moment een andere – afwezige – vermoedelijk streng gereformeerde christen. Het is beter om dan direct open kaart te spelen voordat het ongemakkelijk wordt.

Ze vroegen waarom ik het niet eerder had gezegd.

Was ik bang niet meer serieus genomen te worden?

Ja inderdaad, dat dacht ik ja. Dat zou niet zo zijn, zeiden ze. Toch voelt het niet zo.

Christen zijn in de spreekkamer. Daar is een andere twijfel. Op plekken met veel duisternis gun je meer licht. Evangeliseer niet in de spreekkamer zegt men, maar het knaagt wel. Dit spanningsveld deelde ik met een totaal onbekende loodgieter op ‘Opwekking’. Hoe kan je op het werk een ‘goede’ christen zijn? Wat hij antwoordde neem ik nog altijd met me mee: ‘Evangeliseer, desnoods met woorden!’ (Red.: naar Franciscus van Assisi).

gaan naar de dingen die er voor jou toe doen.

Maar, is dit oké? Een seculiere manier om met je dagelijkse worsteling om te gaan. Houd je mensen daarmee niet af van God? Prompt in de preek enkele dagen daarna: ‘Niets wat meer vertoornend is dan iets waar je gemoedsrust van krijgt zonder de Heere Jezus’. Deze zin konden mijn vriendinnen en ik niet begrijpen en we trokken de dominee aan z’n toga.

‘Bent u tegen reguliere psychologie?’ ‘Oh, zo heb ik het niet bekeken.’ Thuisgekomen krijg ik antwoord in een dagboek: ‘Elia hoorde God niet in de storm, niet in de aardbeving, niet in het vuur maar wel in het gefluister van een zachte bries.’ 1 Koningen 19:11-13.

Ik citeer Carianne Ros: ‘Het is belangrijk dat we de harde ruis – alles wat ons afhoudt van God – uit ons leven bannen, zodat wij stil (durven) zijn en zijn stem (leren) verstaan.’ Die harde ruis, daar kunnen we elkaar mee helpen! Volgende keer over hoe hard de ruis in de praktijk kan zijn.

Ik maak podcasts. Meer weten helpt, juist voor patiënten! Onlangs had ik een podcast opgenomen over ACT. Dit is een vorm van psychotherapie die je leert hoe je met de rugzak van je leven op pad kunt

Tekst: Femke Veldman

37

38

Hoe kijk jij?

Een rabbi vroeg op een dag aan zijn studenten: ‘Hoe weten we wanneer de nacht voorbij is en het dag is geworden?’

De eerste student antwoordde: ‘Rabbi, als ik over de velden uitkijk en onderscheid kan maken tussen mijn veld en het veld van mijn buurman, dan weet ik dat de nacht voorbij is en het dag is geworden.’ Een tweede student zei: ‘Als ik over de velden uitkijk en een huis zie, en ik kan zien dat het mijn huis is, dan weet ik dat de nacht voorbij is en de dag is aangebroken.’ Er volgden nog meer van deze antwoorden, tot de rabbi tenslotte riep: ‘Nee! Niemand van jullie begrijpt het! Het enige wat jullie doen is scheiding aanbrengen, verdelen. Je onderscheidt je eigen huis van dat van je buurman, je eigen akker van die van je buurman. Is dat alles waartoe we in staat zijn — verdelen, scheiden, de wereld in stukken splitsen? Is de wereld al niet genoeg gebroken?’

De studenten keken geschrokken naar het bedroefde gezicht van de rabbi. ‘Maar rabbi, vertel ons dan hoe we kunnen bepalen wanneer de nacht voorbij is en de dag is begonnen.’ De rabbi antwoordde: ‘Als je in het gezicht van de persoon die naast je staat kijkt en je ontdekt dat deze persoon je broeder of je zuster is, dan is de nacht eindelijk voorbij en is de dag begonnen.’

Thomas L. Friedman - Thank You for Being Late

39

Ria Jonker is echtgenote, moeder en oma. Ze is predikantsvrouw, oud-voorzitter van De Hervormde Vrouwenbond en werkzaam geweest in de zorg. Momenteel coördineert ze een psycho-pastoraal team in de gemeente.

COLUMN: LEVENSERVARING

Mooi grijs ‘Wat heb jij mooi grijs haar!’ Regelmatig krijg ik de laatste jaren zo’n uitroep te horen. Dankjewel.

Altijd leuk om een compliment te krijgen, toch?

Of is het kritiek, niemand wil toch een grijze muis zijn? Soms stel ik een wedervraag waarop ik het antwoord eigenlijk al weet: ‘Jij bent zeker helemaal nog niet grijs?’

Veel vrouwen vinden het niet fijn om grijs te worden.

Meestal niet lang na hun dertigste jaar verschijnen de eerste grijze haren bij de slapen. Er worden nog pogingen gedaan het te camoufleren: een andere haarcoupe of die ongenode haren worden hardhandig verwijderd. Intussen wordt er dan al eens bij de drogist of op internet gekeken welke kleur mooi zal staan als het grijs te gortig wordt. Ik kan me goed indenken dat je je er prettig bij voelt om je eigen haarkleur te houden. Het ziet er verzorgd uit en je komt jonger over. Dat sluit natuurlijk perfect aan bij het levensgevoel om zo

40

lang mogelijk jong en sportief te zijn. Dus geen kritiek van een gepensioneerde vrouw die het stadium van grijs wórden allang voorbij is.

Toch vind ik het mooi om ook een andere kant van grijsheid te belichten. Als jonge vrouw sprak ik eens een écht grijze tante van 40+. Ik vroeg hoe ze het vond om al zo grijs te zijn op haar leeftijd. ‘Als ik mijn grijze haar zie, word ik eraan herinnerd dat ik hier geen blijvende stad heb. Grijze haren zijn een teken van het verouderingsproces van ons lichaam. De Heere wil me erop voorbereiden dat het aardse leven tijdelijk is. En trouwens, weet je dat er heel mooie dingen over grijsheid in de Bijbel staan?’ Dat antwoord is altijd met me meegereisd in het proces van accepteren dat je ouder wordt en bent. Zo wordt je hart bij een blik in de spiegel soms even naar boven gericht. Naar Hem Die zegt dat Hij je in alle fasen van het leven wil dragen, ook als je grijs geworden bent (Jes. 46:4). Hij noemt grijsheid zelfs een sierlijke kroon (Spr. 16:31) en de glorie van de ouderen (Spr. 20:29). De Studiebijbel geeft een mooie toelichting: ‘Grijsheid en andere tekenen van ouderdom hebben een waardigheid en luister in zichzelf.’ Ze vertegenwoordigen dikwijls ervaring, rijpheid, wijsheid en heiligheid.

Als dit van je gezegd wordt, dan ben je pas écht mooi grijs!

Tekst: Ria Jonker-Hakkert | Illustratie: VtV

CIJFERPUZZEL Cijferpuzzel CIJFERPUZZEL We gaan op zoek naar twee teksten uit het Nieuwe Testament.

We gaan zoek naar teksten uit Nieuwe het Nieuwe Testament.

Weop gaan op zoek naartwee twee teksten uit het Testament.

Maak van de cijfers de juiste letters.

Maak de juiste letters.

Maak van de cijfers de juiste letters.

De van cijfersde die cijfers bij de letters van ‘MOND’ en ‘WOORD’ horen zijn al bekend.

De cijfers die bij de letterssteeds van de ‘MOND’ en ‘WOORD’ horen zijn al bekend.

Zet bovenaan gevonden cijfers onder de De cijfers die bij de letters van ‘MOND’ en ‘WOORD’ letters. horen zijn al bekend.

Zet bovenaan steedsleest deugevonden cijfers onder de letters.

Onder de teksten ook de vindplaats van de teksten.

Zet bovenaan steeds de gevonden cijfers onder de letters.

Onder de teksten leest u ook de vindplaats van de teksten.

Onder de teksten leest u ook de vindplaats van de teksten.

11 11

15 15

12 12

© Puzzel: Diny van Leeuwen

C C

D D

E E

F F

G G

H H

I I

K K

L L

N N

O O

P P

R R

S S

T T

U U

V V

W W

IJ IJ

Z Z

14 14

15 15

10 10

3 3

21 21

9 9

6 6

21 21

11 11

3 3

1 1

7 7

3 3

8 8

8 8

15 15

7 7

3 3

6 6

3 3

3 3

3 3

18 18

7 7

7 7

10 10

3 3

3 3

19 19

11 11

11 11

3 3

1 1

8 8

8 8

8 8

15 15

2 2

2 2

12 12

3 3

12 12

12 12

8 8

8 8

3 3

15 15

5 5

3 3

9 9

12 12 10 10

3 3

B B

1 1

2 2

7 7

A A

22 22

13 13

1 1

8 8

12 12

5 5

3 3 21 21 18 18 5 5 W W 7 7

6 6

8 8

12 12

2 2

5 5

3 3

23 23

10 10

12 12

21 21

12 12

8 8

8 8

15 15

11 11

3 3

8 8 5 5

16 16

4 4 3 3

7 7

2 2

4 4

4 4

22 22

3 3

3 3

12 12

22 22

2 2

9 9

4 4

7 7

3 3

14 14

15 15

10 10

3 3

21 21

3 3

15 15

8 8

15 15

8 8

22 22

4 4

2 2

9 9

4 4

7 7

12 12

10 10

6 6

22 22

2 2 21 21

4 4

6 6

7 7

15 15

22 22 2 2

3 3

1 1

7 7

8 8

22 22

8 8

12 12

1 1

3 3

7 7

21 21

15 15

1 1 M M 9 9

10 10 O O 3 3

10 10 O O 11 11

10 10 O O 3 3

15 15 R R 2 2

21 21 D D 4 4

3 3

2 2 12 12 N N

1 1

12 12

1 1

2 2 8 8

22 22

15 15

7 7 6 6

M M

3 3 4 4

3 3

3 3

12 12 11 11

16 16

11 11

3 3

14 14

5 5

10 10

12 12

15 15

-

7 7

11 11

16 16

12 12

9 9

3 3

7 7

3 3

15 15

7 7

12 12

3 3

3 3

1 1

3 3

3 3

12 12

10 10

18 18

3 3

3 3

17 17

21 21

8 8

7 7

20 20

8 8

12 12

7 7

5 5

3 3

3 3

10 10

21 21 D D 6 6

3 3

7 7

2 2

9 9

6 6

3 3

12 12

20 20

8 8

4 4

7 7

4 4

7 7

8 8

8 8

7 7

. .

. .

. .

. .

+ +

. .

: :

. .

© Puzzel: Diny van Leeuwen © Puzzel: Diny van Leeuwen 41

Jezus t d ij r v e b

Ach, wat moet ik toch beginnen nu ik steeds weer zonden doe.

Mijn geweten maakt me moe, brengt mij steeds mijn schuld te binnen.

Er is hulp in deze strijd dankzij Jezus, Hij bevrijdt.

Heer, Gij wekt een mens tot leven en Gij trekt hem tot uw licht.

Niet meer bang voor het gericht sterven wij – door dood omgeven, leven wij – de dood ten spijt, dankzij Jezus, Hij bevrijdt.

Want ik heb in doen en laten vaak de Here diep gegriefd.

Toch heeft Hij een zondaar lief.

Dankzij hemelse genade sterft het helse zelfverwijt, dankzij Jezus, Hij bevrijdt.

Kom, vertrouw het woord van Jezus, opgejaagden in de nood, uitgedaagden tot de dood.

Glansrijk is zijn gunst bewezen: heil voor tijd en eeuwigheid dankzij Jezus, Hij bevrijdt.

Weerklank 482

42

Tekst: redactie | Foto: Erna van Beek-Langenhof

Op de

koffie

Ditmaal nemen we een kijkje in het leven van Erna van Beek uit Kampen.

1. Welke eigenschap komt het meest van pas in uw dagelijks leven?

5. Wat weet niemand van u?

Zorgzaamheid is een eigenschap die bij me past.

wekker dan iets vroeger. Hier kan ik echt van genieten!

Dat ik bijna elke ochtend op bed ontbijt. Ik zet m’n

Ik vind het fijn om aandacht voor anderen te hebben, en kleinkinderen. Door de intensieve zorg voor mijn

6. Wat is de moeilijkste keuze die u ooit gemaakt heeft?

man is dit ook wel zo gegroeid. Ik vind het fijn om

Het moeilijkste wat ons is overkomen, is dat mijn man

hulp aan te bieden, ook al is het wel een kunst

opgenomen moest worden in een verpleeghuis. Deze

om mezelf niet voorbij te lopen.

keuze kun je eigenlijk niet maken. Mijn man heeft een

ik ben erg betrokken bij het leven van mijn kinderen

progressieve vorm van MS waardoor hij niet meer

2. Welke sport beoefent u?

thuis kan wonen.

Ik sport niet, maar ik hou wel van wandelen en fietsen.

7. Wat vindt u het mooiste lied, gezang of psalm?

3. Hoe drinkt u uw koffie?

Het lied van Sela: Een toekomst vol van hoop.

De koffie drink ik zwart en ik zou dat het liefst

Ook al zijn er duizend vragen

doen met een tompouce van de bakker.

Al begrijpen wij U niet U blijft ons met liefde dragen

4. Wat is het laatste boek dat u heeft gelezen?

U die alles overziet

‘Al het blauw van de hemel’ van Mélissa da Costa.

U geeft een toekomst vol van hoop!

Het gaat over een jonge man bij wie jong-alzheimer werd vastgesteld. Het boek is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Heel indrukwekkend!

43

Advertenties

Naïma g da n e w u o r V 15 maart

2025

Thema van de dag:

MUZIEK WORKSHOPS

1 TOTAALCONCEPT MAATWERK IN ELKE AFBOUWFASE retail

woningbouw

utiliteit

onderwijs

OOSTERSE LUNCH

GASTSPREEKSTER GETUIGENISSEN Aangesproken door het interview met Marika in de vorige Vrouw tot Vrouw? Kom naar de Naïma Vrouwendag om toegerust te worden voor de ontmoeting met moslimvrouwen.

www.c-acn.nl

meer informatie en aanmelden

evangelie-moslims.nl/naima

Els is werkzaam geweest als maatschappelijk werker bij welzijnsinstellingen en nu werkzaam als adviseur kwaliteit op het gebied van zorg en welzijn.

COLUMN: BUITENGEWOON

Milou van 16 De 20-jarige Milou, derdejaars mbo-studente, meldt zich aan voor hulp omdat ze moeite heeft met concentratie, slecht slaapt en somber is.

Ze vertelt mij haar verhaal.

Ze woont met haar zusje bij haar moeder. Toen ze 16 jaar oud was, ging ze met klachten naar de huisartsenpost en kreeg te horen dat ze 18 weken zwanger was. Ze wist er geen raad mee. Haar moeder had altijd gezegd: ‘Denk erom dat je niet zwanger thuiskomt zolang je geen huis en fatsoenlijk inkomen hebt.’ De relatie met haar vriendje was als een avontuur begonnen, maar Milou merkte dat zijn echte belangstelling voor haar tegenviel. Toen ze van de zwangerschap vertelde, hield hij meteen de boot af. ‘Dit kan ik er niet bij hebben, laat het snel weghalen.’ De relatie was meteen over.

‘Toen begon de ergste week van mijn leven.’

bijgebleven dat Milou de keuze alleen maakte, alleen met de trein naar de abortuskliniek reisde, de abortus onderging en naar huis reisde, een paar dagen met buikklachten thuisbleef en haar leven weer oppakte. Haar moeder wist het niet. Ook geen vriendin, tante of docent was op de hoogte. 16 jaar oud, helemaal alleen.

Na enkele gesprekken lukt het Milou om haar moeder te vertellen wat er is gebeurd, vierenhalfjaar geleden. Ze ziet er tegenop: hoe zal haar moeder reageren? Het valt mee. Ze hoort wat ze destijds had willen horen: ‘Was toch naar me toegekomen. Ik was erg boos geweest ja, maar we hadden erover gepraat en ik had je willen helpen.

We waren er samen uitgekomen.’ Deze liefdevolle en eerlijke woorden helen veel van Milous wonden.

Het maakt haar verdriet anders. Het maakt haar minder alleen.

We kijken in enkele gesprekken terug naar de gebeurtenissen in die bewuste week. We bedenken welke gevoelens ze zich herinnert van die week.

Milou ontdekt veel verdriet, eenzaamheid en ook haar teleurstelling in mensen. Het meest is mij

Tekst: Els van Toor-Rentier

45

Advertenties

Dan ken ik (n)iets van het kruis

vertrouwd geluid RADIO 1 ALGEMEEN Een zender met verschillende soorten muziek en gepresenteerde programma’s

RADIO 2 PSALMEN Non-stop luisteren naar de 150 Psalmen en de 12 gezangen naar de berijming van 1773

RADIO 3 KLASSIEK Licht klassieke en instrumentale muziek, passend bij het vertrouwde geluid

RADIO 4 KINDERKANAAL Een gevarieerde zender met muziek en verhalen voor kinderen tussen de 4 en 12 jaar

Cadeauuitvoering

€ 9,95

Indrukwekkende uitspraken van

VIDEO VIDEOKANAAL Elke week een nieuwe video online

over de betekenis van het kruis in het leven van een gelovige.

www.ro.nl Scan de QR-code en word donateur!

+31 (0)318 - 484 074 www.drukkerij-amv.nl

Uitgaven van AMV Nieuw

Gods beste geheimen Dagelijkse overdenkingen over de omgang met God. (Bijbelteksten in HSV) Andrew Murray

Het kost je alles

Wat het betekent om Jezus te volgen

Steven Lawson Mooie uitvoering in harde band!

€ 12,50

Dr. Steven Lawson schrijft zoals hij preekt: stevig vasthoudend aan de Bijbel en met een pastoraal hart dat verlangt naar de redding van de verlorene en helder onderwijs voor de gelovige.

€7,50 €9,95 In 31 hoofdstukken benadrukt de schrijver het belang van stil zijn voor God en wachten op God. Andrew Murray (Bijbelteksten in HSV)

Meer dan drukken! Drukkerij AMV is een middelgroot grafisch bedrijf, waar de persoonlijke benadering en grote betrokkenheid bij de opdrachtgever(s) centraal staan. We verzorgen graag de vormgeving en het drukken van boeken voor onze relaties. Daarnaast geeft Drukkerij AMV ook in eigen beheer enkele titels uit.

info@drukkerij-amv.nl | www. drukkerij-amv.nl

Dit prachtige boekje probeert bijbelse antwoorden te geven op de basisvragen van het gebed.

Een onbekende christen

Colofon Dit magazine is een tweemaandelijkse uitgave van Vrouw tot Vrouw, Hervormde Vrouwenbond.

‘ Ten slotte, broeders, verblijd u, laat u terechtbrengen, laat u aansporen, wees eensgezind, leef in vrede. En de God van de liefde en de vrede zal met u zijn.’

2 Korinthe 13:11

Voorzitter redactie en landelijk bestuur Gertruud de Koeijer-Hoekman gdekoeijer@vrouwtotvrouw.nl Hoofd- en eindredactie Jacobi de Wildt-Rentier (hoofdredacteur – 078-6319474) Marina Maas-Heijkoop (eindredacteur) redactie@vrouwtotvrouw.nl Redactieleden Joanne Borsboom-Vergunst, Marja de Kruijf-Ros, Hannah Neele, Lia van der Neut-de Jong, Anne-Co Simonse-Lucas en Babeth van der Werf-de Jongste Leden landelijk bestuur Elsbeth ten Brinke-de Rijke, Corine de Jong, Erika de Jong-Borkent, Marja de Kruijf-Ros, Monica Molendijk-van Bemmel, Elly NijsseBroekhuizen, Alike Nijzink-Vrugteveen, Joanneke Vreeken-van der Giessen en Margreet Westerhout

Abonnementenadministratie De abonnementsprijs van VtV Magazine is per 1 januari 2025 verhoogd van €17,50 naar €18,50.

Na eerste jaar maandelijks opzegbaar met in achtneming van opzegtermijn van 3 maanden.

Voor nieuwe abonnees, adreswijzigingen, etc.: www.vrouwtotvrouw.nl/abonneeadministratie of administratie@vrouwtotvrouw.nl Ledenadministratie (voor kringen) Contributie €18,50 Wordt aangegaan voor een jaar, opzeggen voor 1 december.

Voor nieuwe kringleden, adreswijzigingen, etc.: www.vrouwtotvrouw.nl/ledenadministratie of administratie@vrouwtotvrouw.nl

Vormgeving AMV + Buijten & Schipperheijn grafimedia

Giften Wilt u een gift overmaken?

Dat kan naar bankrekening NL80 RABO 0377871621 t.n.v. Herv. Geref. Vrouwenbond.

(Voor abonnementsgeld ontvangt u een factuur)

Drukwerk en verzending AMV + Buijten & Schipperheijn grafimedia www.drukkerij-AMV.nl

Contact Vrouw tot Vrouw organisatie secretariaat@vrouwtotvrouw.nl 06-48 87 63 70

Advertenties AMV + Buijten & Schipperheijn grafimedia info@drukkerij-AMV.nl Tel. (0318) 48 40 74

CBB Vrouw tot Vrouw magazine is bij de CBB verkrijgbaar in grootletter, braille, gesproken en digitale vorm.

Tel. 0341-56 54 77, e-mail: klantenservice@cbb.nl.

47

Advertenties

Vind je het belangrijk dat vrouwen Bijbels toegerust worden?

Vind je het leuk om ervoor te zorgen dat onze website er tiptop uitziet?

Dan ben jij de persoon die we zoeken!

We hebben een vacature voor een (vrijwillige)

Webmaster Kijk voor meer info: www.vrouwtotvrouw.nl/vacatures

Nodig Leprazending uit bij uw vereniging

En Jezus, innerlijk met ontferming bewogen, stak Zijn hand uit, raakte hem aan en zei tegen hem: Ik wil het, word gereinigd! – Markus 1 vers 41

Ontdek welk verschil we samen kunnen maken voor mensen met lepra Voor ons lijkt het een ziekte uit het verleden, maar wereldwijd zijn miljoenen mensen er nog dagelijks het slachtoffer van.

Nodig een spreker van Leprazending uit om uw vrouwenvereniging te inspireren en te informeren.

Als wij er niet over praten, blijft lepra onzichtbaar en krijgt het de kans om permanente schade aan te richten.

Samen ontdekken we hoe we, in navolging van Christus, verschil kunnen maken voor de meest kwetsbare mensen.

Neem contact op met Herbert van Daalen: herbert@leprazending.nl of 06 24 38 14 79.

Kijk op www.leprazending.nl

Kies het werk van Leprazending als collectedoel.

IBAN: NL49 INGB 0000 889 889 | leprazending.nl