tot het doel van het decreet .......................................................................................................................................................................24
5.1.2 De realisatie van de missie en de visie van de sociaal-culturele organisatie tot de actuele maatschappelijke context die de organisatie heeft omschreven .....................................................................25
5.1.3 De bijdrage de sociaal-culturele organisatie tot de realisatie van de drie sociaal-culturele rollen 33
5.1.4 De strategische en operationele doelstellingen 36
5.1.5 De uitwerking van de vier sociaal-culturele functies (functiemix) ......................................................36
5.1.6 De werking met een relevantie en uitstraling voor de betrokken regio, afgestemd op de culturele en maatschappelijke context van de regio en complementair aan de werking van de andere spelers in de specifieke regio 39
5.1.7 Een gesubsidieerde werking die zich grotendeels afspeelt binnen de vrije tijd ...............................40
5.1.8 De werking naar het brede publiek en de keuzes daarin naar gemeenschappen, doelgroepen en kansengroepen .........................................................................................................................................................40
5.1.9 De plaats van vrijwilligers in de organisatie en hoe ze betrokken en ondersteund worden 40
5.2.2
5.2.3 De afstemming tussen het inhoudelijk en zakelijk deel van het beleidsplan
Eerst is er de gewaarwording, dan is er de verassing, vervolgens is er de manier waarop we omgaan met de vaststelling dat iets anders is dan we hadden verwacht.
We kunnen besluiten om niets te doen: de schouders ophalen en overgaan tot de orde van de dag. We kunnen het niet-verwachte afdoen als zijnde een uitzondering of toeval, een gril van de natuur. We kunnen onze verwachtingen bijstellen, zodat wat vreemd was, gewoon wordt. In alle gevallen: weg verwondering. Dat lukt vaak, maar soms ook niet. Soms blijft het knagen.
Soms blijf je worstelen met de vaststelling dat er iets is dat tegen het vertrouwde aan schuurt, dat een obstakel vormt op de vertrouwde weg die je dacht te nemen. Zo begint verwondering.
1 Inleiding
De eerste twee jaren van de beleidsperiode 2021 – 2025 verliepen vele zaken anders dan we hadden verwacht. We gingen als het ware van crisis naar crisis. In dit voortgangsrapport lees je hoe we hier zijn mee omgegaan, hoe we de uitdagingen die we tegenkwamen hebben aangegrepen om onverminderd onze doelen te realiseren, of waar nodig bij te stellen. Ook blikken we vooruit op de komende jaren en zelfs al een stuk op de nieuwe beleidsperiode. Benieuwd naar de toekomst en gedreven om er samen met onze partners in te geloven dat we verschil zullen maken. We hebben de afgelopen periode geleerd dat we, ook al hebben we geen controle op die dingen die ons overkomen, wel controle hebben op de manier waarop we reageren. Wanneer we twijfel toelaten, zoeken naar verbinding, co-creatief en participatief samenwerken en blijven geloven in de kracht van verwondering om wat wel mogelijk is zullen we ook de komende jaren een betekenisvolle bijdrage blijven leveren aan de emancipatie en dialoog van mensen en groepen én aan de versterking van een duurzame, inclusieve, solidaire en democratische samenleving.
2 Van crisis naar crisis naar kans
2.1 Corona
We schrijven 14 februari 2020, Valentijnsdag. Op deze dag vindt de beoordeling van ons nieuwe beleidsplan 2021-2025 plaats. Het wordt een boeiende dag waarin we onze beleidskeuzes kunnen toelichten en af en toe worden uitgedaagd om nog kritischer naar onze werking en de gemaakte keuzes te kijken. We eindigen de dag met een goed gevoel en vertrouwen in ons plan en de beoordeling ervan.
Op 6 maart 2020 ontvangen we ons preadvies: Positief zonder aanbevelingen.
Niettegenstaande de beleidsperiode pas over een dikke negen maanden start plannen we nu reeds een aantal stappen om onze keuzes versneld te realiseren. Ons open aanbod zal meer focus krijgen op de gekozen maatschappelijke uitdagingen. Ook zal het verder afgebouwd worden zodat we meer kunnen inzetten op projecten rond deze maatschappelijke uitdagingen én op het bereiken van bijzondere doelgroepen.
We hebben er goesting in.
Bert Knuts, voorzitter van ACC Expert Center dat 32 Event Marketing Bureaus vertegenwoordigt, betreurt in De Standaard van die dag de onrust in de sector. ‘Er zijn weinig rationele argumenten om een massa-evenement te annuleren’. Het kabinet van minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) bevestigt dat: ‘Beperkingen zijn niet aan de orde omdat daar geen wetenschappelijke argumenten voor zijn.’ (Vankersschaever, 2020)
Op 18 maart 2020 gaat het land in lockdown. Een paar dagen eerder werd al beslist dat thuiswerken wordt aangeraden en dat publieke activiteiten niet meer mogen doorgaan.
Van begin 2020 tot maart 2022 wisselen verschillende periodes waarin er wel of geen binnenactiviteiten mogen plaatsvinden elkaar af. Met een beperking op aantal deelnemers, al dan niet met mondmaskers en/of de verplichting om een Covid Save Ticket te hebben. En met de verplichte aandacht voor de luchtkwaliteit en ventilatie.
Vaak stellen we vast dat lokale besturen strengere maatregelen nemen dan deze door de federale overheid worden opgelegd. Bij de deelnemers merken we bij het merendeel dat er grote voorzichtigheid heerst, en dat er zeer beperkt en vaak pas lastminute wordt ingeschreven voor activiteiten. Een beperktere groep is blij met elke versoepeling. Vooral buitenactiviteiten vinden snel voldoende inschrijvingen.
Vanaf 7 maart 2022 vervallen alle maatregelen, mogen er terug activiteiten plaatsvinden en mag er terug vanop kantoor gewerkt worden.
In de periode tussen 1 januari 2021 (start beleidsperiode) en 7 maart 2022 (einde maatregelen) hebben we 113 activiteiten geannuleerd. Hiervan werden 46 activiteiten geannuleerd omwille van de maatregelen ten gevolge van de coronadreiging, 60 omwille van onvoldoende inschrijvingen, 6 activiteiten omwille van ziekte van de begeleiding en één door overmacht. Voor de medewerkers van Avansa gaf dit telkens aanpassen aan de nieuwe maatregelen veel extra werklast waaruit veelal weinig motivatie kon gehaald worden.
Annulaties tgv Corona
Thuiswerken:
Van bij het begin van de coronacrisis hebben we ingezet op het faciliteren van het thuiswerken. Elke medewerker kreeg een degelijke laptop en headset en leerde met Microsoft Teams en Zoom werken.
Steeds wanneer het mogelijk was werd de mogelijkheid voorzien om, binnen de geldende beperkingen ook vanuit kantoor te werken. Wekelijks was er een onlineoverleg waaraan alle medewerkers deelnamen. Om het welzijn van de medewerkers op te volgen organiseerde de coördinator individuele wandelgesprekken met de medewerkers. Onze onderhoudsmedewerkster, die er voor koos om niet aan het digitale overleg deel te nemen, werd niet op technische werkloosheid geplaatst. Naast een beperktere onderhoudsopdracht werd ze mee ingeschakeld in het door ons georganiseerde naaiatelier waar we samen met een beperkt aantal vrijwilligers mondmaskers hebben vervaardigd voor lokale welzijnsorganisaties en mensen in armoede.
Babbelonië Online:
Reeds in maart 2020 startten we de eerste try-outs van Babbelonië Online. Onmiddellijk na de paasvakantie verliepen alle Oost-Vlaamse Babbeloniëgroepen online. Hiertoe organiseerden we een opleiding voor alle freelance begeleidsters en werd er digitale en telefonische ondersteuning voorzien voor wie wou deelnemen.
Filmpje Babbelonië 2.0 Als fysieke bijeenkomsten geen optie zijn.
Na het verbod om fysiek samen te komen zijn we een beperkt online Babbelonië-aanbod blijven organiseren. Op basis van de opgedane ervaringen werden gesprekken gevoerd met het kabinet van viceminister-president Bart Somers. Deze wou nadat hij zelf deelnam aan een online sessie de mogelijkheid onderzoeken of we dit aanbod in heel Vlaanderen konden uitrollen. Doordat er niet onmiddellijk budgetten gevonden werden (het ad nominatim toekennen van subsidies lag kort na het Let’s Go Urbanschandaal gevoelig) werd dit uiteindelijk niet gerealiseerd.
Mondmaskeratelier:
Reeds in het voorjaar 2020 zijn we gestart met een mondmaskeratelier. In totaal zullen er 26 verschillende sessies plaatsvinden in ons gebouw. Om de veiligheid te garanderen konden er aan
elke sessie maximaal 6 personen deelnemen. Maskers werden geschonken aan VLOS, een lokale vereniging die werkt met en voor asielzoekers. en aan de Springplank, een vereniging waar armen het woord nemen.
E-zine in coronatijd:
Gedurende 16 weken stuurden we wekelijks een nieuwsbrief gestuurd naar gemiddeld 1000 mailadressen. Deze waren gevuld met leuke lees/luister/wandeltips, ook met links naar eigen artikels, interviews en leuke suggesties om de dag meer kleur te geven. Via Zoom interviewden we hiervoor psychiater Gerbert Backx over de weg naar geluk, Wouter Van Bellingen en Paco Sanogo over Black Lives Matter, Nele Decelle over Slaatje praatje, Dirk de Wachter en vele anderen.
Onlineactiviteiten:
Reeds in 2020 gaven we een opleiding aan onze medewerkers en freelancers om met gebruik van Zoom (of uitzonderlijk Teams) onlineactiviteiten te organiseren. Omdat sommige freelancers niet over de juiste kennis of apparatuur beschikten of om bij grotere activiteiten de kwaliteit van beeld en geluid, en indien nodig ook online bijstand en moderatie mogelijk te maken, hebben we in ons gebouw een eigen opname- en streamingstudio geïnstalleerd. Hiertoe kochten we een streamingcamera, microfoons, een mengtafel en studiolampen aan.
In 2021 en 2022 organiseerden we in totaal 172 onlineactiviteiten, hiermee bereikten we 2732 deelnemers.
https://issuu.com/vormingpluswaas-en-dender/docs/handleiding__online_activiteiten_via_zoom_avansa
Vitamine T:
Samen met de 12 andere Avansa’s organiseerden we Vitamine T – de T staat voor toekomst – een online lezingenreeks.
We grepen de crisis aan om na te denken over een andere toekomst. En dat deden we niet alleen: inspirerende denkers en doeners wierpen vanuit hun expertisedomein een blik op de wereld na vandaag. Zo ontstond er een reeks boeiende online events met namen van formaat. Met de 10 lezingen samen bereikten we zo’n 1.700 deelnemers.
Volgende activiteiten vonden plaats:
Bleri Lleshi: Over een solidaire en zorgzame toekomst
Ruben Mersch: Online constructief discussiëren. Kan dat?
Philippe Van Parijs: Over democratie en het nut van utopie in lastige tijden
Michael Van Peel & Kaat Schiltz: Al lachend zegt de zot de waarheid
Reinhilde Decleir & Anke Somers: SOS de kunsten, SOS de wereld?
Warda El-Kaddouri: Waarom we denken wat we denken
Paul De Grauwe: Kansen voor een toekomstgericht economisch beleid
Lieven Annemans: En we leefden nog lang en gelukkig
Carolyn Steel: Sitopia - hoe goed eten de wereld kan redden
Maarten Vansteenkiste en Patrick Loobuyck: Het grootste sociaal experiment ooit https://vitaminetoekomst.weebly.com/
Terug live!
Wanneer tijdens en na de pandemie activiteiten mochten plaatsvinden werd er voor elke activiteit een corona-risico-analyse gedaan. Om een objectief zicht op de risico’s en nodige maatregelen te krijgen, scoorden we alle risicofactoren. Voor elke activiteit werd een draaiboek gemaakt en een corona-verantwoordelijke aangesteld.
2.2 Medewerkers
Avansa Waas-en-Dender kende tijdens de afgelopen twee jaar een relatief groot personeelsverloop In eerste instantie is de financieel verantwoordelijke (Marleen Van de moortel) tijdens 2021 en 2022 het merendeel van de tijd door ziekte afwezig geweest. Sofie Van Breuseghem en Pieter Malengier (beiden educatief medewerker) verlieten ons tijdens de coronaperiode (respectievelijk op 31 juli 2021 en 31 augustus 2021). Bij beiden speelde de onmogelijkheid om effectief met groepen mensen te werken en impact te bereiken mee in hun beslissing. Na de coronaperiode verliet Nicky Van Styvendale ons op 9 september 2022 omwille van persoonlijke redenen. Met de komst van Franciska Aelbrecht (6 september 2021) en Akin Beyazi (10 oktober 2022) en de aanwerving van Valeriya Miasnikova (1 september 2022) is het team inmiddels terug compleet.
Niettegenstaande de personeelswissels een verlies van competentie en ervaring betekenen en de nodige inwerktijd en –begeleiding vergen hebben we deze ook een positieve betekenis gegeven. De afwezigheid van Marleen noodzaakte ons om de zakelijke taken te herverdelen tussen de algemene coördinator en een administratieve medewerkster die de boekhouding reeds deed. Deze laatste haar takenpakket werd uitgebreid en haar verloning werd deels aangepast (40%) tot niveau L1. Operationeel betekent dit dat zij als stafmedewerkster mee verantwoordelijkheid heeft rond boekhouding en payroll. Opzet is om wanneer Marleen (die ook in 2023 afwezig zal zijn door ziekte) met pensioen gaat (april 2024) geen nieuwe aanwerving te moeten doen. Hiermee realiseren we versneld de in ons beleidsplan gemaakte keuze om de overhead van de organisatie te doen dalen. De noodzakelijke vervanging van de educatieve medewerkers die Avansa Waas-en-Dender verlieten werd benut om twee nieuwe medewerkers (Valeriya Miasnikova en Akin Beyazi) aan te trekken die de etnisch-culturele diversiteit in het team vergroten. Hiermee geven we antwoord op de in ons beleidsplan geambieerde vergrote diversiteit binnen de organisatie.
Verder zullen we reeds in 2023 beginnen met het opmaken van een personeelsbehoeftenplan in functie van de door de overheid opgelegde noodzakelijke fusie tussen Avansa Vlaamse ArdennenDender en Avansa Waas-en-Dender.
2.3 Energiecrisis
Avansa Waas-en-Dender heeft via een erfpachtovereenkomst met de stad Sint-Niklaas een eigen vormingscentrum ter beschikking. Bij de renovatie in 2016 werd geïnvesteerd in een volledige heropfrissing van het gebouw, isolatie van de buitengevel, nieuwe ramen en het rolstoeltoegankelijk maken van het gebouw. Sinds de verhuis in 2017 beschikken we dan ook over een polyvalent gebouw met verschillende bureaus en vormingslokalen. Er werd bij de renovatie niet gekozen voor een nieuwe verwarmingsinstallatie aangezien we initieel konden blijven gebruik maken van de oorspronkelijke verwarmingsinstallatie en elektriciteitsaansluiting van de stad. In 2020 kregen we de vraag van de stad om voor onze eigen warmtevoorziening en stroomtoevoer in te staan. Dit gaf ons de kans om voor onze warmte- en energiebehoefte in zee te gaan met de lokale burgercoöperatie MegaWattPuur. Deze werd opgericht door een groep gedreven burgers die na een oproep van Avansa Waas-en-Dender en de intercommunale Interwaas een burgercoöperatie rond duurzame energie hebben opgericht. MegaWattPuur installeerde een warmtepomp en plaatste een luchtventilatiesysteem met warmterecuperatie en fotovoltaïsche panelen. Hierdoor zijn we niet meer afhankelijk van fossiele brandstof voor onze verwarming en produceren we een deel van onze elektriciteitsbehoefte zelf. De kost van deze installatie wordt gedragen door lokale coöperanten en Avansa Waas-en-Dender betaalt gedurende de komende 20 jaar een marktconforme vergoeding aan MegaWattPuur. Vanaf 2023 zijn we dan ook niet meer afhankelijk van de zeer volatiele prijs voor gas en produceren we zelf een deel van onze elektriciteit. Aangezien we bij het schrijven van dit rapport nog niet over de kost van onze energie in 2022 en 2023 beschikken kunnen we nog geen adequate inschatting maken van het reële prijsverschil. We gaan er in de begroting van uit dat onze energiekost zou kunnen verdubbelen ten opzichte van de prijzen voor de energiecrisis en onze overstap op CO2-vrije productie. Op middellange termijn moet deze investering niet enkel duurzaam zijn maar ook financieel voordeel opbrengen. En, nog belangrijker, we handelen helemaal volgens onze missie en visie en nemen een voorbeeldfunctie op naar inwoners en beleid in onze regio.
Meer over MegaWattPuur en onze installatie op: https://www.megawattpuur.be/projecten/zon/sint-niklaas_avansa/
2.4 Oorlog in Oekraïne
Op 24 februari 2022 kent de reeds veel langer durende militaire spanning tussen Rusland en Oekraïne een ongeziene escalatie met aanvallen op onder andere Cherson, Marioepol, Charkov en Kiev. Deze aanval betekent ook een escalatie van de reeds eerder gestarte ‘vluchtelingencrisis’. Reeds in maart 2022 waren er in België duizenden extra vluchtelingen. Dit terwijl de bestaande opvangcapaciteit reeds niet volstond voor de instroom van vluchtelingen uit traditionele vluchtlanden. Ook in onze regio ontstaan op tal van plaatsen initiatieven om vluchtelingen op te vangen. Vaak met de inzet van vrijwilligers. In het hoofdstuk over ons aanbod naar vrijwilligers lees je hoe we ondersteuning boden aan deze vrijwilligers.
In Temse wordt er een grote groep van zo’n 140 mensen uit Oekraïne opgevangen. Samen met een aantal van hen, de integratiedienst van Temse en het Gastvrijnetwerk - Vluchtelingen Vlaanderen organiseerden we op zondag 5 februari 2023 een ontmoetingsmoment ‘Oekraïne in de kijker’. Naast een inhoudelijk deel over Oekraïne, vonden er gesprekstafels plaats om elkaar beter te leren kennen. De dag werd feestelijk afgesloten met hapjes, drank en muziek. In totaal namen er zestig personen deel aan deze kennismaking.
Naast de vergrote instroom van vluchtelingen wordt Europa ook snel het slachtoffer van de stijgende prijs van olie, gas en een aantal voedingsproducten. We merken, samen met verschillende partners, dan ook dat mensen uit voorzorg langer wachten met het zich inschrijven voor een betalende activiteit of zich helemaal niet inschrijven. Omdat de voorgaande jaren sterk beïnvloed werden door corona én omdat we ons open aanbod ook deels hebben afgebouwd in het voordeel van een versterkt projectmatig aanbod is het quasi onmogelijk en ook weinig zinvol om een vergelijking te maken qua deelnemersaantallen. Wat we wel vaststellen, en we hebben ons aanbod hier deels aan aangepast, is dat alle activiteiten die we aanbieden rond digitalisering sterk aanslaan en ook dat activiteiten met een meer ‘ontspannend’ karakter, of als ze buiten plaatsvinden beter blijken aan te slaan.
2.5 Denderregio
In het Vlaamse Regeerakkoord werd de intentie opgenomen om in te zetten op de regiovorming. Hiermee wil de Vlaamse Regering eenheid brengen in de veelheid van bovenlokale intermediaire
structuren en komen tot een grotere lokale bestuurskracht. Hiertoe werden onder impuls van Viceminister-president Bart Somers en via een participatief traject 15 referentieregio’s afgebakend. Deze werden een eerste keer beschreven in de Kadernota van 9 oktober 2020 en verder verfijnd in de Kadernota van 12 maart 2021. In deze laatste nota wordt ook de definitieve kaart (met uitzondering van Limburg, hierover volgt pas een beslissing op 4 februari 2022) opgenomen. Het ontwerpdecreet wordt ingediend op 14 oktober 2022. Hierna volgen er nog besprekingen in Commissie voor Binnenlands Bestuur, Gelijke Kansen en Inburgering, in de plenaire vergadering van de Vlaamse Regering en wordt er een advies gevraagd aan en gegeven door de Raad van State. Op 1 februari 2023 wordt het decreet aangenomen in de plenaire vergadering. Op 3 februari 2023 wordt het decreet over regiovorming bekrachtigd en afgekondigd.
Alle andere Vlaamse decreten en bestaande samenwerkingsverbanden dienen afgestemd te worden op dit decreet. Voor de Vlaamse Decreten is de einddatum hierbij 31 december 2025, voor alle andere samenwerkingsverbanden is dit 31 december 2030
Voor ons betekent dit dat in de herziening van het decreet sociaal-cultureel volwassenenwerk de principes van het regiodecreet worden meegenomen. Na gesprekken met het departement en het kabinet lijkt het er aanvankelijk op dat we in de periode 2025-2030 een overgangsperiode zullen krijgen om ons op het regiodecreet te aligneren. Uiteindelijk blijkt dit toch niet mogelijk en moeten we ons tegen 1 januari 2026 (start van de nieuwe beleidsperiode) organiseren in functie van de nieuwe regioverdeling.
Hierbij wordt de helft van alle Avansa’s getroffen. Veelal betreft het de verschuiving van één tot enkele steden of gemeenten van de ene naar de andere Avansa-regio. Voor Avansa Vlaamse Ardennen–Dender en voor Avansa Waas-en-Dender is de impact echter veel fundamenteler.
De provincie Oost-Vlaanderen wordt immers opgesplitst in vier regio’s (Regio Gent, Waasland, Denderregio en Vlaamse Ardennen). Waardoor er in principe vier Avansa-regio’s ontstaan in de provincie. Dit terwijl er momenteel slechts drie erkend zijn.
Het huidige werkingsgebied van Avansa Waas-en-Dender wordt hierdoor behoorlijk geïmpacteerd. Referentieregio’s in de provincie Oost-Vlaanderen
Werkingsgebied Avansa Waas-en-Dender beleidsperiode 2021-2025
Laarne (12.529 inwoners) en Wetteren (26.495 inwoners) worden toegevoegd aan het werkingsgebied van Regio Gent, vanuit deze regio wordt Moerbeke (6.684 inwoners) toegevoegd
aan het Waasland. Later wordt ook duidelijk dat Zwijndrecht (19.276 inwoners) zo goed als zeker aan het Waasland zal worden toegevoegd. Verder wordt het resterende deel van de huidige Denderregio onderdeel van de nieuwe ééngemaakte Denderregio. Op 7 december 2022 gaan we over de concrete gevolgen van de regiovorming in gesprek met het departement (Allan Muller en Tine Vande Vondele). Uit dit gesprek blijkt dat de keuze om vier Avansa’s te organiseren in de regio niet wenselijk is. Ook de piste waarbij er naast de Regio Gent twee regio’s komen (Waasland en Denderregio of Vlaamse Ardennen en Denderregio) en de resterende regio (Waasland of Vlaamse Ardennen) op zichzelf terugplooit wordt als niet wenselijk beschouwd Hieruit volgt dat we vanuit Avansa Waas-en-Dender samen met Avansa Vlaamse Ardennen-Dender samen moeten zoeken naar de meest aangewezen piste om tot een ééngemaakt aanbod te komen in de Denderregio. Het indienmoment van ons nieuwe beleidsplan (31 december 2024) wordt hierbij een belangrijke datum. In dit plan moet niet enkel beschreven staan hoe we het aanbod zullen realiseren; het indienen van het beleidsplan zelf moet reeds vanuit één juridische structuur gebeuren. Zowel de piste van een fusie of de piste om vanuit een consortium in te dienen werden hierbij verkend.
Om dit transitieproces in goede banen te leiden komen de coördinatoren van beide regio’s sinds medio 2022 regelmatig samen, wordt er regelmatig afgestemd met de andere Avansa’s en vinden er, mede begeleid vanuit De Federatie, gesprekken plaats tussen de besturen van de twee centra. Ook werd een extern consultancybureau aangesteld om het proces mee te ondersteunen.
Uit de verschillende gesprekken blijkt dat er op het gebied van missie en visie en in vergaande mate ook wat betreft het inhoudelijke aanbod van activiteiten en praktijken grote gelijkenissen bestaan tussen de twee regionale werkingen. De grootste uitdagingen situeren zich op het vlak van organisatiecultuur en –structuur en de zakelijke uitwerking. De fysieke grootte van de regio en de diverse sociaaleconomische realiteiten in de regio vormen eveneens een grote uitdaging.
Tijdslijn verdere traject:
2023
2024
2025
2026
• Principiële beslissing AV (16 maart)
• Indienen voortgangsrapport (31/03)
• Opstart begeleidingstraject consultancy (juni 2023)
• Gemeenschappelijke teamtweedaagse (22-23 mei)
• Geconcretiseerd voorstel op AV (16 november)
• Start schrijf- en beslissingsproces beleidsplan '26-'30
• Indienen beleidsplan (31 december)
• Uiterlijk op 31 december is er een ééngemaakte juridische structuur
• Beoordeling beleidsplan
• Afgestemd decreet SCW treed in voege (31 december)
• Start nieuwe beleidsperiode
Naast de impact op de werking van de regio vanaf 1 januari 2026 is er reeds een behoorlijke impact op de werking in 2023, 2024 en 2025.
Het voorbereiden, begeleiden en finaliseren van dit proces zal een inspanning vragen van alle betrokken. Zowel bestuurders als medewerkers zullen hieraan tijd moeten besteden. Een eerste inschatting van de nodige personeelstijd van medewerkers gaat in de richting van één dag per maand voor een voltijdse medewerker. Deze inzet moet een grote betrokkenheid van de medewerkers bij het proces én grondige voorbereiding van de keuzes en uitvoering ervan garanderen. In het hele proces zal de rol van de respectievelijke coördinatoren (geflankeerd door één of meerdere beleidsmedewerkers) cruciaal zijn. Hun benodigde personeelstijd inschatten is
niet eenvoudig. De concrete ervaring gedurende de eerste maanden van 2023 leert dat dit snel over twee tot vier dagdelen per week gaat.
Deze nodige tijdsinvestering en de huidige onduidelijkheid over de finale uitkomst zetten een aantal van onze strategische en operationele doelen onder druk. In het volgende hoofdstuk staan we hier verder in detail bij stil.
De noodzaak om dit hele transitietraject te doorlopen is niet het gevolg van onze eigen keuzes. Toch willen we benadrukken dat we hier een kans zien om onze aanwezigheid in de Denderregio te versterken en zo meer regionale impact mogelijk te maken. Op deze manier bieden we antwoord op de zwakte die we benoemden in de SWOT-analyse van ons huidige beleidsplan : Vormingplus heeft een onvoldoende sterk netwerk in het Zuiden van de regio (Denderregio). (Van de Merckt, Koen;, 2019, p. 19)
Op 19 januari en 27 februari 2023 kwamen de twee betrokken besturen een eerste keer samen Daar werd
mee begeleid door De Federatie – principieel beslist om de respectievelijke Algemene Vergaderingen te vragen voorbereidende stappen te nemen in functie van een fusie die uiterlijk eind 2024 gerealiseerd dient te zijn. Op 16 maart (Waas-en-Dender) en 21 maart (Vlaamse Ardennen-Dender) keurden de Algemene Vergaderingen het opstarten van het fusietraject goed. Omdat de fusieoperatie verregaande gevolgen heeft op diverse niveaus werd beslist om het traject ernaar extern te laten begeleiden door consultancybureau Strategies and Leaders.
Niettegenstaande de grote impact die deze fusie zal hebben op onze werking zijn we ervan overtuigd dat dit ons in staat moet stellen om niet enkel een sterkere aanwezigheid en grotere impact te realiseren in de Denderregio. We zien in deze verplichte fusie ook een kans om ons, in de drie regio’s en met de straks grotere ploeg medewerkers verder te professionaliseren en ons, zeker met betrekking tot secundaire processen (communicatie, boekhouding, HR, algemeen management, VTO, …) efficiënter te organiseren.
3 Doelstellingenkader
3.1 Evaluatie strategische en operationele doelen
3.1.1 SD 1: Avansa Waas-en-Dender ontwikkelt sociaal-culturele praktijken die vertrekken vanuit de belangrijkste maatschappelijke uitdagingen, vraagstukken en noden.
3.1.1.1 OD 1.1 Het aanbod van Avansa Waas-en-Dender focust op 5 maatschappelijke uitdagingen.
De praktijken die Avansa Waas-en-Dender opzet vertrekken steeds vanuit één of meerdere maatschappelijke uitdagingen:
1. Diversiteit
2. Duurzaamheid
3. Digitalisering
4. Burgerparticipatie en vrijwilligersengagement
5. Maatschappelijke kwetsbaarheid
Indicatoren:
Avansa Waas-en-Dender verantwoordt in de jaarplanning de verhouding tussen deze maatschappelijke uitdagingen, elke uitdaging vertegenwoordigt minimaal 10% van het aanbod. De resterende 50% kan disproportioneel naar één of meerdere uitdagingen gaan.
Op het niveau van input, activiteiten en output wordt Salesforce gebruikt om de verhouding tussen de verschillende uitdagingen te monitoren.
Stand van zaken:
Bij elke programmatieperiode (tweemaal per jaar) wordt de verhouding tussen het aantal activiteiten per periode bepaald. De afgelopen twee jaar hebben we er niet voor gekozen om op één of meerdere maatschappelijke uitdagingen extreem disproportioneel in te zetten. Salesforce wordt gebruikt om de verhoudingen te monitoren.
Spreiding volgens maatschappelijke uitdagingen (aantal activiteiten 2021 en 2022)
Planning 2023 -2025:
Ook de komende jaren zullen we blijven inzetten op deze vijf maatschappelijke uitdagingen. Aangezien de activiteiten die we organiseren rond de maatschappelijke uitdaging Burgerparticipatie en vrijwilligersengagement doorgaans plaatsvinden binnen een langduriger project zal het aantal activiteiten hier ook de komende jaren lager liggen dan bij de andere maatschappelijke uitdagingen waar er ook vaak activiteiten in het open aanbod worden georganiseerd.
3.1.1.2 OD 1.2 Het aanbod van Avansa Waas-en-Dender stimuleert sociaal leren
We creëren contexten waar mensen elkaar ontmoeten en samen zoeken naar antwoorden op gedeelde ervaringen, problemen en uitdagingen. Bij het ontwikkelen van ons aanbod bouwen we structureel ruimte in om de eigen ervaring en kennis van deelnemers als leerinhoud te benutten.
Indicator:
Avansa Waas-en-Dender heeft een leidraad voor begeleiders mbt het inbrengen van eigen ervaringen en kennis van de deelnemers.
Verbetersuggestie:
Wat betreft het professioneel beleid, raadt de commissie Vormingplus Waas-en-Dender aan om de verschillende benaderingen van een freelancer sterker uit te werken in haar freelancersbeleid.
Stand van zaken:
We hebben tijdens de coronacrisis vooral ingezet op het begeleiden en ondersteunen van onze freelancers in het overschakelen naar een online aanbod. Dit zowel vanuit hun eigen locatie als vanuit onze opnamestudio in Sint-Niklaas. Op dit ogenblik onderzoeken we of we de handleiding voor freelancers die onze collega’s van Avansa Vlaamse Ardennen–Dender hebben gemaakt ook nu reeds voor onze regio gebruikt kan worden.
Planning 2023 -2025:
We gebruiken de handleiding van onze collega van Avansa Vlaamse Ardennen–Dender, indien nodig doen we de noodzakelijke aanpassingen in functie van onze specifieke noden en verwachtingen.
3.1.2 SD 2: Avansa Waas-en-Dender heeft een gedifferentieerde werking met drie herkenbare en gelijkwaardige pijlers
3.1.2.1 OD 2.1 Het aanbod van Avansa Waas-en-Dender bestaat uit drie evenwaardige pijlers: open aanbod, projectwerk, kansengroepen
Niettegenstaande deze gelijkwaardigheid moeilijk exact te kwantificeren is, wordt een evenwicht nagestreefd op het vlak van inzet van personeel en middelen. De drie pijlers zijn als dusdanig te herkennen in de beleidsmatige en financiële kerncijfers van de organisatie.
Indicatoren:
Avansa Waas-en-Dender verantwoordt in de jaarplanning en de voortgangsrapportage de verhouding tussen de drie pijlers.
In de eerste twee jaar van het beleidsplan is de verhouding (qua inzet VTE) tussen de drie pijlers als volgt:
Open aanbod: 40% Projecten: 30% Kansengroepen: 30%
Tijdens het tweede jaar van de beleidsperiode vindt een evaluatie plaats en wordt er indien nodig bijgestuurd.
Stand van zaken:
Sinds het begin van de beleidsperiode wordt de beschikbare arbeidstijd van elke medewerker begroot en opgevolgd. Hierbij wordt in kaart gebracht hoeveel tijd er gaat naar intern overleg, VTO, open aanbod, projecten, communicatie, externe vertegenwoordiging, administratie, beleidsplanning en –verantwoording en varia. Voor elke medewerker wordt er een timesheet opgemaakt waarin de beschikbare tijd wordt toegewezen. In het voorjaar 2023 is de verdeling van de beschikbare tijd voor open aanbod en projecten als volgt:
Verhouding inzet open aanbod / projecten en bijzonder doelgroepen
Zowel binnen ons open aanbod als binnen de projecten is er aandacht voor kansengroepen. Dit kan zowel doordat deze de beoogde doelgroep zijn als doordat we binnen deze activiteit de problematiek van deze groepen onder de aandacht brengen van het bredere publiek. In aan aantal van onze praktijken kiezen we er bewust voor om verschillende doelgroepen in contact te brengen met elkaar. Voorbeelden hiervan zijn de samentuin Puithoek (buurtbewoners en mensen uit het asielcentrum), Dialoog (brede publiek en gedetineerden), Babbelonië (Nederlandstaligen en anderstaligen).
Planning 2023 -2025:
We continueren de vooropgestelde verhouding in het aanbod van 2023-2025. Reeds in 2024 wordt een grondige omgevingsanalyse gedaan ter voorbereiding van het schrijven van het beleidsplan 2026-2030. Extra aandacht gaat hierbij uit naar de nieuwe Denderregio en het in elkaar kantelen van de werkingen van Avansa Vlaamse Ardennen–Dender en Avansa Waas-en-Dender.
3.1.2.2 OD 2.2 Elke pijler heeft omschreven eigen processen en een methodische aanpak
Zowel het open aanbod, het projectwerk als het werken met kansengroepen kennen eigen dynamieken, processen en hebben nood aan een specifieke methodische aanpak. Doorheen de jaren ontwikkelde Avansa Waas-en-Dender een methodisch en procesmatig sterk geprofessionaliseerd open aanbod. Dit vertaalde zich onder andere in een draaiboek voor het ontwikkelen van het aanbod, een aangepaste communicatiestrategie en een op maat van het open aanbod ontwikkeld CRM-systeem (Salesforce). Tijdens de beleidsperiode ’21-’25 ontwikkelen we ook voor ons projectwerk en aanbod voor kansengroepen een projectmodel en duidelijk omschreven procedures.
Indicatoren:
Er zijn tegen 2023 zowel voor het open aanbod als voor het projectwerk en het aanbod voor kansengroepen een omschreven werkingsmodel en –procedures.
Vanaf 2023 worden het ontwikkelde werkingsmodel en de afgesproken procedures gehanteerd.
De projectmodule in Salesforce is geoptimaliseerd en wordt ten volle gebruikt.
Stand van zaken:
Gedurende 2021 en 2022 werd een aanzet gemaakt in het verder uitwerken en expliciteren van ons projectmodel en de bijhorende procedures. Hierbij werd bewust gekozen om dit sterk vanuit de praktijk te laten vertrekken. Zowel de gevolgen van corona als het vertrek van een aantal ervaren educatieve medewerkers en de komst van nieuwe medewerkers heeft ervoor gezorgd dat we dit proces nog niet
gefinaliseerd hebben De projectmodule van Salesforce is inmiddels volledig operationeel en wordt bij alle projecten in een testfase gebruikt.
Planning 2023 -2025:
Na de testfase in 2023 wordt in 2024 en 2025 verder werk gemaakt van het projectmanagement via het ontwikkelde projectmodel en de projectmodule in Salesforce. Waar mogelijk wordt hiervoor afgestemd met de collega’s van Avansa Vlaamse Ardennen–Dender. Gezien de werkdruk ten gevolge van de fusie en de noodzaak om hierover goed af te stemmen met de collega’s van Avansa Vlaamse Ardennen–Dender bestaat de mogelijkheid dat we deze doelstelling (deels) uitstellen naar volgende beleidsperiode.
3.1.3 SD 3: Avansa Waas-en-Dender is een professionele, flexibele, impactgedreven netwerkorganisatie
3.1.3.1 OD 3.1 Avansa Waas-en-Dender als expertisecentrum
Avansa Waas-en-Dender profileert zich als expertisecentrum waarop zowel burgers, middenveldorganisaties en overheden beroep kunnen doen.
Expertise op het vlak van:
Non-formeel leren
Participeren
Werken met vrijwilligers
Transitie
Intercultureel ontmoeten
Non-formeel leren
Indicatoren:
Er is jaarlijks een aanbodgericht portfolio met minimaal 100 verschillende activiteiten, gespreid over de vijf verschillende maatschappelijke uitdagingen.
Vragen naar een aanbod op maat worden geïnventariseerd en systematisch intern besproken.
2023 -2025:
We continueren de komende jaren het aanbod zoals we dit gedurende de eerste twee jaar van de beleidsperiode hebben georganiseerd.
Participeren
Indicatoren:
Medewerkers van Avansa Waas-en-Dender hebben zich via VTO versterkt in het begeleiden van participatietrajecten.
Vanaf 2023 ondersteunt Avansa Waas-en-Dender minstens drie lokale partners in een traject rond participatie.
Stand van zaken:
Twee medewerkers volgden de opleiding ‘Burgerinitiatieven versterken vanuit partnerschap’ die Socius organiseerde. Eén medewerkster volgde de opleiding ‘Democratische processen in vrijwilligersgroepen begeleiden’ bij Socius.
In 2021 en 2022 liepen twee grote projecten waarbinnen we groepen burgers ondersteunden in het herbestemmen van kerken (Overbeke en Lebbeke). Binnen deze projecten werken we, in nauwe samenwerking met lokale besturen en de provincie Oost-Vlaanderen aan actieve burgerparticipatie door groepen burgers zelf initiatief te laten nemen in het invulling geven van de vrijgekomen publieke ruimte. In het verlengde hiervan organiseerden we ook twee lerende netwerkmomenten rond het herbestemmen van kerken. https://oost-vlaanderen.be/ontspannen/erfgoedzorg/herbestemmingkerken/herbestemming-kerk-realiseren.html
Planning 2023 -2025:
In het kader van TorenBreed, ons project rond de herbestemming van kerken, begeleiden we ook in 2023 en 2024 de groep burgers en het gemeentebestuur van Lebbeke in de herbestemming van de kerk Heilig Kruis. Hiernaast zullen we ook jaarlijks vier lerende netwerkmomenten organiseren waarop we deelnemers uit heel de provincie uitnodigen. Elke bijeenkomst vindt plaats in een inspirerende her- of nevenbestemde kerk. Naast een voorstelling van de lokale werking wordt steeds een inhoudelijk thema grondig uitgediept en is er plaats voor ervaringsuitwisseling.
In de aanloop van de verkiezingen in 2024 kijken we, samen met verschillende andere Avansa-centra naar de mogelijkheden om een aanbod te ontwikkelen waarbij we ons voornamelijk zullen richten naar meer kwetsbare groepen. Hierbij gaan we duiden op het belang van te gaan stemmen en info geven over hoe geldig kiezen, de focus zal hierbij liggen op de lokale verkiezingen in oktober 2024.
Werken met vrijwilligers
Indicatoren:
Wanneer de aan de Vlaamse Overheid gevraagde middelen goedgekeurd worden biedt Avansa Waasen-Dender jaarlijks educatieve activiteiten aan voor vrijwilligers.
Stand van zaken:
Helaas kwamen er geen bijkomende Vlaamse middelen ter compensatie van de weggevallen provinciale middelen. Om tegemoet te komen aan de nood aan vorming voor vrijwilligers investeerden we in 2021 en 2022 alsnog zelf in een sterk aanbod
In samenwerking met PRH ontwikkelden we een reeks voor vrijwilligers die zich inzetten in een lokaal dienstencentrum of binnen andere lokale vrijwilligersinitiatieven.
In deze reeks komen volgende thema’s aan bod:
Leren van elkaar
Verantwoordelijkheden nakomen en grenzen aangeven
Respectvol communiceren
Deel uitmaken van een organisatie
Deze reeks vond in 2022 plaats in de Dendermondse dienstencentra. Er namen gemiddeld 12 personen, die zich inzetten voor een divers pallet aan organisaties, aan deel.
Voor mensen die als vrijwillige buddy vluchtelingen ondersteunen ontwikkelden we in samenwerking met het Agentschap Integratie en Inburgering, Gastvrij Netwerk, IN-Gent, Avansa Gent-Eeklo en Avansa Vlaamse Ardennen-Dender een vormingsaanbod.
In 2021 en 2022 vonden sessies plaats rond volgende thema’s:
Mensen zonder wettig verblijf
Samenwerken in diversiteit
Statuten en procedures voor vluchtelingen en nieuwkomers
Vluchtelingen en nieuwkomers begeleiden naar opleiding en werk
Duidelijke taal
Mentaal welbevinden van vluchtelingen
Mensen zonder wettig verblijf
Zorgen voor jezelf als vrijwilliger
Effectief reageren op discriminerende uitspraken
Hieraan namen in totaal 110 personen deel.
In april 2022 begeleidden wij een intervisiemoment voor de buddy's van nieuwkomers in Wetteren.
Planning 2023 -2025:
In 2023 hernemen we de in samenwerking met PRH ontwikkelde reeks voor vrijwilligers, in het voorjaar organiseren we deze met het gemeentebestuur van Beveren, in het najaar vermoedelijk in Sint-Niklaas, Lokeren of Wetteren. Ook de komende jaren zullen we deze reeks blijven aanbieden.
Transitie
Indicatoren:
TransLab WenD is regiobreed gekend als transitieplatform.
Tweemaal per jaar vindt er een bijeenkomst plaats rond transitie. Deze ‘zondagen’ vinden steeds op een inspirerende plaats en gespreid over heel de regio plaats.
Nieuwe transitie-initiatieven vinden de weg naar TransLab WenD en worden opgenomen in de TransLab WenD-kaart.
Stand van zaken:
Ten gevolge van Corona vond pas in november 2021 de eerste TransLabWenD-bijeenkomst plaats tijdens deze beleidsperiode. We bezochten de werking in de kerk van Overbeke. Hieraan namen 24 personen deel, een groot deel hiervan waren mensen betrokken bij de werking in Overbeke. In 2022 vonden er omwille van onvoldoende interesse geen bijeenkomsten plaats.
Planning 2023 -2025:
In april 2023 plannen we opnieuw een bijeenkomst van het TransLab-netwerk. Wanneer hieruit opnieuw blijkt dat er onvoldoende interesse is gaan we over tot een grondige evaluatie van de werking. Mogelijk volgt een heroriëntatie van TransLab WenD waarbij we ons zullen afstemmen op de nieuwe regioverdeling.
Intercultureel ontmoeten
Indicatoren:
Avansa Waas-en-Dender continueert het Babbelonië-aanbod op minimaal 3 plaatsen in de regio.
In samenwerking met diverse partners organiseert Avansa Waas-en-Dender jaarlijks interculturele ontmoetingskansen in minimaal 5 steden of gemeenten in de regio.
Stand van zaken:
In 2021 en 2022 vonden er Babbeloniëgroepen plaats in Sint-Niklaas, Dendermonde, Temse, Beveren en Wetteren. Hiermee bereikten we in 2021 iets meer dan 350 en in 2022 iets minder dan 450 unieke deelnemers.
Wanneer we naar de moedertaal van de deelnemers kijken merken we ook de afgelopen twee jaar een zeer grote variëteit. In totaal bereikten we personen met 67 verschillende moedertalen. Aangezien we van verschillende personen (vaak éénmalige deelnemers) geen moedertaal geregistreerd hebben (de eerste categorie in onderstaande tabel) bereikten we mogelijk personen met een nog andere moedertaal. In alle groepen valt op dat de meerderheid van de deelnemers niet de Nederlandse taal als moedertaal hebben.
Planning 2023 -2025:
We continueren de bestaande groepen en kennen in 2023 een uitbreiding met de heropstart van de groepen in Lokeren en een bijkomende avondgroep in Sint-Niklaas. Het bereiken van voldoende Nederlandstalige deelnemers is een uitdaging waaraan we extra aandacht dienen te besteden.
Outcome & Impact
Babbelonië, dat zijn wekelijkse interculturele ontmoetingsgroepen waarbij anderstaligen en Nederlandstaligen met elkaar in gesprek gaan. Momenteel zijn er 8 Babbeloniëgroepen bij Avansa Waas-en-Dender. Babbelonië heeft impact op 4 terreinen: mondelinge Nederlandse communicatie, intercultureel leren, maatschappijoriëntatie en sociale netwerkvorming. Anderstaligen hebben vaak heel weinig contact met Nederlandstaligen. Eenmaal NT2 gevolgd betekent dit meestal dat zij het geleerde weer heel snel afleren. Babbelonië zorgt ervoor dat ze het geleerde Nederlands onderhouden en nog verbeteren. Door de veiligheid in de groepen groeit ook de spreekdurf heel sterk. Bovendien is de taal die ze oefenen de gewone spreektaal, die ze ook op straat horen.
Deelnemers (ook Nederlandstaligen) leren op een ongedwongen manier, vanuit persoonlijke verhalen, ontzettend veel bij over het leven in andere landen en culturen, en over het leven van etnisch culturele minderheden in België. ‘Ontbijt met een verhaal’ is een terugkerende activiteit waarbij anderstalige deelnemers verhalen brengen voor het ruime dienstencentrumpubliek.
Anderstaligen (en ook Nederlandstaligen) gaan op uitstap naar cultuurcentra, bibliotheken, een woonzorgcentrum, een wijkgezondheidscentrum, enz. Anderzijds komt Duo for a job zich voorstellen in de groep of Refu Interim, of Rap op Stap, enz. De Babbeloniëbegeleidsters geven doorlopend ook informatie over komende activiteiten in de gemeentes. Op die manier leren deelnemers de diensten en organisaties in België kennen. Doorheen de gesprekken met de Nederlandstaligen leren ze natuurlijk ook de dagdagelijkse gewoontes en gebruiken kennen. Regelmatig zien we anderstaligen die via Babbelonië vrijwilligerswerk of betaald werk vinden.
In alle groepen zien we dat deelnemers ook buiten de Babbeloniëbijeenkomsten samen optrekken, naar een balletvoorstelling, naar een tentoonstelling, naar een verjaardagsfeestje, enz. Deelnemers vertellen hoe fijn het is om regelmatig op straat of in een winkel andere deelnemers te ontmoeten.
Johan
Indicatoren:
In de planning maken we een onderscheid tussen structureel aanbod en ruimte om in te spelen op actuele mogelijkheden of noden. De verhouding tussen beide en de concrete invulling ervan wordt per individuele medewerker besproken tijdens het jaarlijkse functioneringsgesprek, een planningsteamvergadering en op de Raad van Bestuur.
Avansa Waas-en-Dender beschikt over een performant tijdsregistratiesysteem om planning, opvolging en eventuele bijsturing van personeelsinzet mogelijk te maken.
Stand van zaken:
De eerste twee jaren van de beleidsperiode hebben de achtereenvolgende crisissen ons sterk uitgedaagd om op flexibele manier om te gaan met maatschappelijke noden en uitdagingen.
Hoe we omgingen met deze crisissen staat elders in dit voortgangsrapport beschreven. De ambitie om vanaf 2022 te werken met zelfsturende teams rond de drie pijlers open aanbod, projectwerk en kansengroepen hebben we bewust niet gerealiseerd. Het veranderen van een teamstructuur tijdens de coronaperiode, waar we vaak elkaar enkel online zagen leek ons geen goede keuze. Wanneer er wel fysiek mocht samengekomen worden hebben we eerst ingezet op het opnieuw als team functioneren en het opnemen van de in ons beleidsplan geformuleerde doelstellingen die rechtstreeks bijdragen aan ons aanbod en onze impact. Wanneer ons duidelijk werd wat de impact van de eengemaakte Denderregio op onze werking is hebben we beslist om de teamstructuur nu niet fundamenteel te wijzigen.
Planning 2023 -2025:
De komende jaren gaan we, met als eerste deadline 31 december 2024 (indiendatum van ons beleidsplan 2026-2030) onze organisatiestructuur herbekijken in functie van de verwachte fusie met Avansa Vlaamse Ardennen – Dender en het creëren van een aanbod in de drie regio’s
3.1.3.3 OD 3.3 Avansa Waas-en-Dender is impactgedreven
Het creëren van praktijken die personen en groepen versterken en verbinden staat centraal in onze werking. Hiermee dragen we bij aan maatschappelijke verandering. Als deel van een veel groter (maatschappelijk) proces, is de impact van deze praktijken niet zomaar eenduidig te bepalen. We kiezen dan ook voor een combinatie van kwantitatieve en kwalitatieve impactmeting. Dit betekent dat we meten wat te meten valt én beschrijven wat onze contributie aan maatschappelijke verandering inhoudt.
Indicatoren:
Avansa Waas-en-Dender registreert systematisch gegevens op het niveau van input, activiteit en output.
Tijdens de beleidsperiode 2021-2025 zetten we sterk in op het verder meten en opvolgen van outcome en impact via de contributiebenadering. Het narratief beschrijven van onze praktijken vormt hiertoe de basis.
Stand van zaken:
Avansa Waas-en-Dender beschikt begin 2023 over een performant systeem om te registreren op het niveau van input, activiteit en output. Met betrekking tot het opvolgen van outcome en impact werden er stappen gezet, doch ontbreken nog de nodige theoretische kaders en praktische handvaten om dit op een systematische en geobjectiveerde manier te doen.
Outcome & Impact
Op een aantal plaatsen in dit voortgangsrapport vind je een tekstkader met deze opmaak. In deze kaders schrijven onze verantwoordelijke collega’s kort over de gerealiseerde outcome en impact van hun praktijk of project. Op deze manier willen we op een meer narratieve wijze onze gerealiseerde maatschappelijke contributie illustreren.
Planning 2023 -2025:
Avansa Waas-en-Dender continueert de registratie op het niveau van input, activiteit en output. Er wordt verder ingezet op het ontwikkelen van de nodige theoretische kaders en praktische handvaten om op een systematische en geobjectiveerde manier outcome en impact op te volgen. Waar mogelijk wordt dit samen met de andere Avansa’s en met Avansa Vlaamse Ardennen–Dender in het bijzonder opgenomen.
3.1.3.4 OD 3.4 Avansa Waas-en-Dender is een netwerkorganisatie
Avansa Waas-en-Dender ontwikkelt, neemt deel aan en onderhoudt sterke partnerschappen met diverse maatschappelijke actoren.
Avansa Waas-en-Dender is aanwezig in partnerschappen van diverse aard en rond allerlei maatschappelijke thema’s. Waar mogelijk en zinvol legt Avansa Waas-en-Dender verbindingen tussen uiteenlopende netwerken.
De praktijken die Avansa Waas-en-Dender ontwikkelt komen waar mogelijk en zinvol co-creatief tot stand.
Indicator:
Minimaal 75 % van het aanbod van Avansa Waas-en-Dender wordt georganiseerd met één of meerdere partners.
Stand van zaken:
In de eerste twee jaar van het beleidsplan vonden alle activiteiten plaats met minimaal één partner. Het merendeel van de activiteiten (61%) vond plaats met 2 of meer partners.
Aantal partners per activiteit (of activiteitenreeks)
Planning 2023 -2025:
Ook in de komende jaren van de beleidsperiode zal Avansa Waas-en-Dender inzetten op het organiseren van activiteiten waarbij steeds minimaal één partner betrokken wordt. We gaan bijkomende inspanningen doen om het aantal partners per activiteit nog te laten toenemen. Zo gaan we bijvoorbeeld in samenwerkingsverbanden met lokale overheden steeds vragen om te kijken naar de mogelijkheid om lokale verenigingen te betrekken bij onze activiteiten.
4 Kerngegevens en cijfers over financiën
We zien de afgelopen drie jaren een stijging van zowel het aantal deelnemers als van het aantal deelnames. De stijging van het aantal deelnemers is voornamelijk het gevolg van de fysieke herstart na corona. De stijging van het aantal deelnames is het gevolg van een betere registratie wat betreft het deelnemen aan een project. Vanaf 2021 (start van de huidige beleidsperiode) wordt hier nu ook op activiteitsniveau de deelname geregistreerd. Vooral de bijkomende
Babbeloniëprojecten zorgen hier voor de grote toename van het aantal deelnames. In grote lijnen kunnen we constateren dat we door de keuze om meer projectmatig te gaan werken we het deelnemersaantal zien dalen en het aantal deelnames zien toenemen. Wat betreft de individuele impact van ons aanbod durven we stellen dat deze hierdoor vergroot is.
LEEFTIJDSBEREIK:
2020
Wanneer we naar het leeftijdsbereik kijken zien we dat de verhouding de afgelopen drie jaar redelijk stabiel zijn gebleven. Opmerkelijkst is de proportionele groei van het aantal deelnemers in de leeftijdscategorie >65. Belangrijkste verklaring hiervoor is het groeiend aantal projecten en de uitbreiding van het aantal Babbeloniëgroepen waarbij de deelnames zich doorgaans overdag voordoen. We gaan deze evolutie de komende jaren goed opvolgen. Op dit ogenblik overwegen we niet om hierop in te grijpen.
Verbetersuggestie:
Wat betreft de kerngegevens en cijfers over de werking stelt de commissie vast dat Vormingplus Waas-en-Dender nauwgezet registreert. Zo wordt zichtbaar uit de cijfers dat er tussen 2018-2019 een uitgesproken daling is in de deelnames alsook in het aantal deelnemers in de leeftijdscategorie 56-65. De commissie raadt de organisatie aan om uit de gemaakte analyses ook conclusies te trekken, oorzaken te zoeken en met de bevindingen aan de slag te gaan.
5 De beoordelingselementen
5.1 Inhoudelijk:
5.1.1 De bijdrage van de missie en de visie van de sociaal-culturele organisatie tot het doel van het decreet
Avansa Waas-en-Dender bevordert sociaal-culturele participatie van volwassenen door diverse samenlevingsvraagstukken tot publieke zaak te maken. De gekozen maatschappelijke uitdagingen bieden hiertoe een duidelijk kader.
De bijdrage aan de emancipatie van mensen en groepen en de versterking van een democratische, duurzame, inclusieve en solidaire samenleving wordt gerealiseerd door het aanbieden van een diverse waaier van praktijken. Deze worden hieronder per maatschappelijke uitdaging verder beschreven.
5.1.2 De realisatie van de missie en de visie van de sociaal-culturele organisatie tot de actuele maatschappelijke context die de organisatie heeft omschreven
Vanuit de maatschappelijke contextanalyse werd de keuze gemaakt om in te zetten op vijf maatschappelijke uitdagingen:
1. Duurzaamheid
2. Diversiteit
3. Digitalisering
4. Burgerparticipatie en vrijwilligersengagement
5. Maatschappelijke kwetsbaarheid
De keuze om onze werking te focussen op deze uitdagingen is de afgelopen jaren bevestigd door de achtereenvolgende corona-, energie-, financiële en asielcrisis.
Duurzaamheid:
Rond de maatschappelijke
werden in 2021 en 2022 142 activiteiten georganiseerd. Hieraan namen 1445 personen deel. Van deze activiteiten werden er 60 geannuleerd, dit voornamelijk door corona.
Diversiteit:
Rond de maatschappelijke uitdaging diversiteit werden in 2021 en 2022 101 activiteiten georganiseerd. Hieraan namen 2.141 personen deel. Er werden 30 activiteiten geannuleerd.
ODOK:
Vanaf januari 2022 zetten we meer in op het creëren van digitale oefenkansen. Het project Ondersteuning Digitale Oefenkansen (ODOK) richt zich tot mensen in een kwetsbare situatie en wil hun digitaal zelfvertrouwen en digitale vaardigheden verbeteren. Freelancers worden opgeleid over e-inclusie en digitale oefenkansen en geven op maat gemaakte workshops aan de medewerkers en vrijwilligers van organisaties die werken met kwetsbare groepen.
Ze ondersteunen hen om in hun dagelijkse werking digitale oefenkansen te creëren voor hun kwetsbare doelgroep. De doelgroep wint aan digitaal zelfvertrouwen en digitale vaardigheden. Een toolbox verzekert de duurzaamheid van dit project.
Voorjaar 2022 startten we met dit project in 3 dienstencentra in Dendermonde. LDC 't Plein, LDC Zilverpand en LDC Zonnebloem. In het najaar 2022 organiseerden we een reeks voor verantwoordelijke vrijwilligers van OKRA.
Avansa als partner van de regionale digibanken:
Met de oprichting van lokale digibanken wil de Vlaamse overheid kwetsbare groepen meekrijgen in de digitaliseringsgolf. Avansa is partner in vier lokale digibanken in onze regio:
1. Digibank Sint-Niklaas (https://digibanken.vlaanderen.be/digibanken/digibank-sint-niklaas), in de stad Sint-Niklaas en deelgemeenten.
2. Digibank Weerbaar Digitaal (https://digibanken.vlaanderen.be/digibanken/weerbaardigitaal) in Lokeren, Moerbeke, Kruibeke, Sint-Gillis-Waas, Stekene, Temse, Waasmunster en Zwijndrecht
3. Digibank Digi iedereen (https://digibanken.vlaanderen.be/digibanken/digi-iedereen) in Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele
4. Digibank Digi Mobiel (https://digibanken.vlaanderen.be/digibanken/digi-mobiel)
In Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.
In deze digibanken kijkt Avansa mee naar de noden voor het versterken van digitale vrijwilligers en naar een kwaliteitsvol en op elkaar afgestemd vormingsaanbod voor het versterken van digitale vaardigheden en kennis.
we 563
Door achtereenvolgende crisissen hebben we zelf in onze werking, meer dan initieel voorzien, ingezet rond het thema eenzaamheid en de zoektocht naar manieren om deze (structureel) tegen te gaan. Geïnspireerd door de vele getuigenissen van mensen die geïsoleerd raakten in de periode van lockdown en verminderde sociale contacten en gesteund door de inzichten die Noreena Hertz uiteenzet in haar boek ‘De eenzame eeuw’ hebben we in de publieke ruimte en in een aantal lokale dienstencentra geëxperimenteerd met ‘Free Listening’. Tijdens verschillende momenten gingen collega’s er in gesprek met bezoekers. Uit de evaluatie van deze gesprekken bleek dat deze voor de bezoekers zeer zinvol waren, de collega’s die de gesprekken voerden ervaarden deze evenzeer als betekenisvol doch gaven ook aan dat ze de verhalen die ze hoorden mee naar huis namen. Het aanvankelijke idee om deze gesprekken te laten voeren door vrijwilligers die we zelf zouden rekruteren, opleiden en ondersteunen hebben we omwille van de inschatting dat dit te belastend zou kunnen zijn niet uitgevoerd. Als alternatief hebben we het project Hartelijke Plekken opgestart in Sint-Niklaas.
Over onze acties rond eenzaamheid schreven we volgende blog-berichten: blog/een-vriend-huren en blog/eenzaamheid-is-een-lastig-beestje .
Outcome & Impact
Hartelijke plekken in Sint-Niklaas
In samenwerking met de stad Sint-Niklaas trok Avansa Waas-en-Dender het project Enchanté/ Hartelijke Handelaars op gang. Via een infosessie waarop een 25 aanwezigen waren werd Enchanté voorgesteld. Een ervaringsdeskundige kwam aan het woord en schetste de relevantie van het project. Mensen in armoede mogen zich welkom voelen bij reguliere horecazaken om zo terug verbinding te krijgen met de samenleving. Via deze voorstelling werden enkele vrijwilligers enthousiast gemaakt voor dit project. Deze vrijwilligers trokken samen met Avansa de stad in om handelaars te sensibiliseren. We realiseerden een netwerk van 16 Hartelijke Handelaars. Deze handelaars (bakkers, horeca, schoonheidshuis..) staan ervoor open om mensen in armoede te ontvangen voor gratis diensten zoals een babbeltje, even opwarmen, zich welkom te laten voelen. Burgers kunnen bij hen een uitgestelde dienst (zoals een koffie of een frisdrank) aankopen. ‘Met een kleine bijdrage werk je mee aan een warmere samenleving’.
In een volgende stap werden sociale organisaties betrokken. Zij zijn belangrijk om mensen toe te leiden tot de Enchantédiensten van de Hartelijke Handelaars. 11 Sociale organisaties zegden hun steun toe.
Het netwerk van Hartelijke Handelaars bevindt zich vooral in het centrum van de stad omdat dit de zichtbaarheid van het project, zowel voor de burger als de persoon in kwetsbaarheid, ten goede komt. Daarnaast zijn mensen in armoede dikwijls ook minder mobiel. De handelaars zijn terug te vinden op een Enchanté-kaart die ter beschikking ligt bij de sociale organisaties.
De Stad gaf haar financiële steun voor het project en maakte een publicatie mogelijk in het Stadsmagazine en het maken van een filmpje voor sociale media. Zo sensibiliseren we burgers voor de problematiek van mensen die het moeilijk hebben en zetten hen zo aan om een uitgestelde dienst aan te kopen.
Via een persconferentie in De Casino (één van de Hartelijke Handelaars) zullen we het grote publiek informeren over de relevantie van het Enchanté project/ Hartelijke Handelaars. Vrijwilligers zullen de handelaars verder opvolgen, Enchanté bekend maken op marktjes, het project permanente aandacht geven. Zo maken we van Sint-Niklaas een stad waar iedereen welkom is!
Ingrid
Meer info en een filmpje over dit project vind je hier.
In een ander project binnen de maatschappelijke uitdaging maatschappelijke kwetsbaarheid focussen we op herstelgerichte detentie, dit onder de noemer DIALOOG.
DIALOOG is een laboproject van 11 regionale Avansa’s, De Huizen vzw en De Rode Antraciet in Vlaanderen en Brussel. DIALOOG staat voor een solidaire samenleving die inzet op verbondenheid, waar iedereen wint als we ruimte creëren voor een volwaardig herstelproces voor zowel
slachtoffer, dader en de samenleving. Dit in een samenleving waar de roep naar strengere straffen alsmaar luider klinkt en de tegenstellingen tussen groepen in de samenleving steeds scherper worden. Doel is dat personen in de regio’s hier op zijn minst even over nadenken en in dialoog gaan met elkaar.
DIALOOG deed dit in grote lijnen door zowel regionaal als landelijk (Vlaanderen/BXL) in te zetten in 2021-2022 op:
Structuur: DIALOOG-partners ondersteunen in opnemen ambassadeurschap + opstarten regionale netwerken
Laagdrempelige socio-culturele activiteiten: zowel regionaal, als landelijk en webinars (zie dialoogherstel.org)
Verhalen: Opstart podcast (https://www.dialoogherstel.org/bibliotheek/iedereenlevenslang-podcast) e.a. illustratieve vertalingen van verhalen van o.a. (ex)-gedetineerden, slachtoffers, familie, bemiddelaars
In 2023 ligt de nadruk op:
Verhalen: uitrollen podcast, Gevangen in woorden, e.a. ... met finaal een magazine.
DIALOOG-groepen: faciliteren op een verdiepende, onderbouwde en betekenisvolle manier dialoog tussen burgers over de kwestie van een herstelgerichte samenleving.
Herstelconferentie: waar de DIALOOG-groepen de dialoog verderzetten, en finaal een signaal geven aan de samenleving met aanbevelingen, inzichten, verwachtingen en bekommernissen van burgers ten aanzien van een herstelgerichte samenleving.
Meer over het project DIALOOG - https://www.dialoogherstel.org/
5.1.3 De bijdrage de sociaal-culturele organisatie tot de realisatie van de drie sociaalculturele rollen
5.1.3.1 De verbindende rol
In 2021 en 2022 namen iets minder dan 6.000 mensen deel aan één of meerdere van onze activiteiten. Niettegenstaande verbinden zeker niet bij elke activiteit de primaire doelstelling is werd, mede door het veelal sterk aandacht geven aan onderlinge interactie bij onze activiteiten, in meer of mindere mate verbinding tot stand gebracht tussen deelnemers. Door het samenwerken met één of meerdere partners bij het organiseren van onze activiteiten realiseren we niet enkel individuele maar ook maatschappelijke verbinding.
Een aantal van onze activiteiten en projecten hebben het verbinden van mensen als primaire doelstelling. Een sterk voorbeeld hiervan is de Samentuin Puithoek.
Outcome & Impact
In Beveren werd, op initiatief van Avansa, een ecologische samentuin gestart met zowel buurtbewoners als nieuwkomers uit het nabijgelegen Rode Kruis Opvangcentrum.
Buurtbewoners bleken zowel geïnteresseerd om hun kennis over (ecologisch) tuinieren bij te schaven als om meer te weten te komen over nieuwkomers.
Leuk om te merken dat buurtbewoners – die elkaar eerder niet kenden - zich samen inschreven voor een lezing van Phara De Aguirre in het plaatselijk cultuurcentrum. Vol interesse zochten ze naar gelijkenissen van ‘onze’ nieuwkomers met de asielzoekers die De Aguirre volgde voor haar Canvasdocureeks ‘Vijf jaar hier’.
Idem dito voor de boekvoorstelling ‘De knikkers van Khadir’ van Leo Bormans en Qadir Nadery.
Nieuwkomers die het Nederlands nog niet helemaal machtig waren, stuurden links door naar Engelstalige filmpjes, zodat wij de receptuur van hun nationale gerechten toch konden ontdekken.
De meeste buurtbewoners en nieuwkomers hadden nooit eerder een moestuin bewerkt. Het was dan ook prettig om te merken dat er via de WhatsApp-groep foto’s van en tips uit boeken, kranten- en tijdschriftenartikels over ecologisch tuinieren doorgestuurd werden.
We zagen ook tuiniers dezelfde bio-wormencompost bestellen omdat ze zagen welke mooie resultaten dit gaf in de samentuin.
Regelmatig komen er mensen op bezoek in de tuin en dan zien we de tuiniers vol overgave vertellen over de ecologische werkwijzen in onze tuin. Soms halen ze zelfs de grelinette erbij om te demonstreren hoe wij de grond omwoelen in plaats van te spitten.
Dat duurzaamheid en diversiteit één vormen mag blijken uit het verhaal van één van de tuiniers die in een fitnesscentrum in de buurt traint. Zij ziet hoe de achtergelaten en vergeten sportkledij verzameld wordt om naar het containerpark te brengen. Zij vraagt en krijgt de kleding om deze af te geven in het opvangcentrum.
We hebben dit project kunnen realiseren door een crowdfunding waarbij we een bedrag van 4.739,85 euro hebben ingezameld. Via het Streekfonds Oost-Vlaanderen werd dit bedrag verdubbeld. Meer info en een voorstellingsfimpje over dit project vind je op de website van het streekfonds Oost-Vlaanderen.
5.1.3.2 De kritische rol
De verschillende maatschappelijke uitdagingen waarrond we werken zijn elk op hun manier het gevolg van een maatschappelijk disfunctioneren en hebben als oorzaak de manier waarop we ons sociaaleconomisch organiseren.
Als sociaal-culturele organisatie kijken we kritisch naar de maatschappelijke ontwikkelingen en zoeken we actief naar alternatieven.
Binnen maatschappelijke uitdaging duurzaamheid hebben we hierbij onder andere oog voor de manier waarop we onze voeding produceren. De grootschalige voedselproductie met weinig respect voor natuur in het algemeen en dieren in het bijzonder stellen we in vraag en we bieden alternatieven aan in ons aanbod rond vegetarisch koken, bij onze bezoeken aan lokale duurzame voedselproducenten en bij het promoten van korte keteninitiatieven.
Ook aan de manier waarop we onze mobiliteit organiseren besteden we aandacht, hierbij stellen we ook alternatieven als wagendelen voor aan het brede publiek. Verder hebben we oog voor de energiecrisis en promoten we alternatieve energiebronnen en ondersteunen we de lokale burgercoöperaties rond energie in onze regio.
Outcome & Impact
Samenwerken op basis van toevallige kansen loont
In november 22’ hadden we toevallig een dubbele boeking in het CC van Lokeren. Bleek dat op onze vaste maandelijkse De Laatste Dinsdag waarop Tine Hens ging spreken ook Dégage vzw juist een infosessie zou geven over autodelen. Omdat we geen concurrentie wilden zijn, spraken we af dat Dégage een korte pitch zou geven over autodelen van een halfuurtje, waarna alle mensen uitgenodigd waren op onze lezing. Wij planden op onze beurt Dégage in als volwaardige lezing tijdens De Laatste Dinsdag van januari. Dit bleek een win-win voor iedereen. Niet alleen verliep de promo veel efficiënter door de gebundelde krachten en had iedereen veel volk op beide activiteiten, ook wordt Dégage binnenkort effectief opgestart in Lokeren. We zijn blij dat we hier als Avansa ons steentje hebben kunnen aan bijdragen door hen het platform te geven van De Laatste Dinsdag. En we hebben er via Dégage een nieuwe De Laatste Dinsdag partner bij: Fit Moerbeke komt ons binnenkort vervoegen in ons organiserend team!
Franciska
https://www.degage.be/elias-uit-lokeren/
Op het vlak van diversiteit bieden we stevig weerwoord aan het brede maatschappelijke discours waarbij migratie en multiculturaliteit als problematisch of bedreigend wordt beschouwd.
Verder hebben we oog voor de manier waarop onze maatschappij mensen kwetst of uitsluit. Zo brengen we binnen Dialoog bijvoorbeeld sterk de boodschap dat gedetineerden meer kansen verdienen en ondersteuning verdienen om hun maatschappelijke re-integratie na detentie mogelijk te maken. Hierbij gaan we sterk in tegen het brede discours dat mensen individueel culpabiliseert en geen oog heeft voor de maatschappelijke oorzaken van criminaliteit. Door burgers getuigenissen te laten horen van gedetineerden proberen we de negatieve beeldvorming te corrigeren.
5.1.3.3 De laboratorium rol
Binnen deze rol spreken we mensen en groepen niet enkel aan op hun ondernemend burgerschap, waar mogelijk ondersteunen we hen ook. De opstart van burgercoöperatie MegaWattPuur is hiervan een mooi voorbeeld. Een ander voorbeeld zijn de trajecten die we afleggen met lokale besturen en lokale vrijwilligers rond de her- of nevenbestemming van kerken. Na de ondersteuning van de kerk van Overbeke (deze liep tot de zomer 2022) zijn we inmiddels opgestart met de begeleiding van Het Lab Gods en de Kruisbestuiving in Lebbeke. Dit vanuit de overtuiging dat de vrijgekomen ruimte, die doorgaans in het centrum van de gemeenschap ligt, terug in handen van de gemeenschap dient te komen. Ook op het vlak van voedsel- en energieproductie ondersteunen we burgers die deze activiteit niet zomaar willen overlaten aan de grote marktspelers. Hier vervullen we bij uitstek een politiserende rol waarbij we neoliberale evidenties en hun gevolgen in vraag stellen.
5.1.4 De strategische en operationele doelstellingen
Cfr §4
5.1.5 De uitwerking van de vier sociaal-culturele functies (functiemix)
5.1.5.1 De cultuurfunctie
Cultuur is een dynamisch gegeven dat voortdurend in beweging is en vorm krijgt door het handelen van mensen. Binnen onze sociaal-culturele praktijken leggen we in mindere mate de focus op het creëren van of deelnemen aan cultuur in de enge betekenis van kunstcreatie of –beleving. Ook aan het bewaren van cultuur in de enge betekenis van conserveren, leveren we een beperkte bijdrage. De belangrijkste focus die we leggen is het delen van cultuur. Hierbij zoeken we voornamelijk naar mogelijkheden om mensen met een verschillende culturele achtergrond samen te brengen en met elkaar in dialoog te laten gaan. Reeds eerder in dit voortgangsrapport beschreven projecten als ‘Nieuwkomer in de kijker’ en ‘Babbelonië’ getuigen hiervan.
Erkenning geven aan de cultuur van mensen en groepen is een belangrijk element om tot identiteit te komen. Wie we zijn en hoe we participeren aan de maatschappij wordt sterk beïnvloed door de dominante cultuur. Deze cultuur bindt ons en biedt ons kansen en mogelijkheden. Dit is echter ook een cultuur die sommige mensen/groepen ziek maakt en/of uitsluit. Denk maar aan de kloof tussen arm en rijk, onbegrip voor wie uit de boot valt, vereenzaming, arbeidsongeschiktheid tgv toenemende werkdruk, hoge zelfmoordcijfers en een weinig genuanceerde kijk op detentie. Door
deze thema’s bespreekbaar te maken en door mensen uit een minder dominante cultuur stem te geven bevorderen we het samenleven en onderling begrip.
Enkele voorbeelden:
Binnen het project Dialoog gingen een aantal vrije burgers in de gevangenis van Beveren samen met gedetineerden de film ‘The Painter and the Thief’ bekijken. Nadien volgde een gemeenschappelijke nabespreking. In Dendermonde kwamen 62 personen kijken naar de film ‘107 Mothers’, nadien vond een nabespreking plaats waarbij een ex-gedetineerde getuigde. De deelnemers aan deze filmvoorstellingen en ontmoetings- en gespreksmomenten werden nadien gevraagd om een Dialoog-kaartje te schrijven.
Een overzicht van alle kaartjes is te vinden op onze project-website: https://www.dialoogherstel.org/dialoogmuur1
Om samen tot een gemeenschap te komen is het belangrijk om elkaar te ontmoeten. Samen in gesprek gaan, elkaar bezoeken en, nog meer, samen feesten is hiertoe belangrijk.
Sinds 2022 is Avansa trekker van het Sint-Niklase vrouwenfestival dat steeds vlak voor of na internationale vrouwendag plaatsvindt. We leveren bijzondere inspanningen om dit festival te organiseren met een zeer diverse groep vrouwen. Hiervoor werken we samen met diverse verenigingen: Internationaal Comité Sint-Niklaas, Milana, Vrouwenbeweging Marianne, Collecti.e.f 8 maars Sint-Niklaas, Miorița vzw, Zoete piano, vzw Vrouwencentrum Sint-Niklaas, Oxfam Wereldwinkel Sint-Niklaas, Tourikia, ’t Oneindige verhaal, OC Rode Kruis Sint-Niklaas, OC Rode Kruis Westakkers, Vrouwenvereniging Shahinaz, Meisjeswerking P.A.T.Z., ACV Waasland Noord, Locomotief, Internationaal Netwerk Wetteren, Venus, Huis van het Kind Sint-Niklaas, VLOS en Refu Interim.
Juni 2022 organiseerden we in Dendermonde, i.s.m. de stad, Orbit, het Agentschap Integratie en Inburgering en verscheidene lokale verenigingen een interlevensbeschouwelijke dialoog. Zo'n 80 Dendermondenaars, moslims, rooms-katholieken, protestanten, humanisten en atheïsten, met en zonder migratieachtergrond, gingen in kleine groepen met elkaar in gesprek over feesten en hun levensbeschouwing.
We beseffen dat taal bij de verwerving van cultuur en identiteit een belangrijke rol speelt. Zowel het bieden van leer- en oefenkansen Nederlands als het positief benoemen en erkennen van meertaligheid als troef beschouwen we daarom tot de opdracht van Avansa. Het eerste realiseren we wekelijks binnen de verschillende Babbeloniëgroepen die we op verschillende plaatsen in onze regio organiseren. Het tweede hebben we gerealiseerd door het organiseren van twee infoavonden. Hierbij lieten we professor Piet Van Avermaet (directeur van het steunpunt Diversiteit & Leren, Universiteit Gent) en auteur en professor Orhan Agirdag (KU Leuven) aan het woord. De eerste sprak op 27 oktober 2022 in Lokeren’ tijdens een Laatste Dinsdagactiviteit met als thema ‘Gelijke onderwijskansen in Lokeren, hieraan namen 47 personen deel. De tweede ging tijdens een Café Odisee op 27 november 2022 in gesprek met docenten en studenten onderwijs van de Odisee Hogeschool, thema van de avond was ‘Onderwijs in een gekleurde samenleving’, hieraan namen 19 personen deel.
5.1.5.2 De leerfunctie
We hebben in ons beleidsplan leermogelijkheden op verschillende ambitieniveaus geformuleerd. Tijdens de eerste twee jaren van deze beleidsperiode hebben we deze gerealiseerd door het aanbieden van een breed aanbod van educatieve mogelijkheden, momenten en praktijken.
Een aantal voorbeelden per ambitieniveau:
1. Ervan weten
2. Begrip hebben
3. Ondersteunen (van deelnemers)
4. Zich betrokken voelen
5. Zich verbonden voelen
Binnen al onze activiteiten en praktijken worden deze ambitieniveaus in meer of mindere mate gerealiseerd. Steeds meer realiseren we deze ook via ons magazine en onze sociale media. Terwijl we deze in het verleden vooral inzetten in functie van het bekendmaken van ons vormingsaanbod gebruiken we deze kanalen nu ook om te informeren, te sensibiliseren en om betrokkenheid te realiseren.
5.1.5.3 De gemeenschapsvormende functie
Vooral in onze projecten realiseren we de gemeenschapsvormende functie.
Bij enkele projecten is het samen gemeenschap vormen zelfs het primaire doel. Onze Samentuin Puithoek, maar nog veel meer ons project Toren-Breed zijn hier voorbeelden van.
Binnen het project Toren-Breed zoeken we antwoord op de vraag: Hoe kan een herbestemming van een kerk leiden tot gemeenschapsvorming en een fysiek en mentaal verankerde ontmoetingsplaats in het dorp? Hoe kan dit gemeenschapsgebruik duurzaam en inclusief zijn en zo een antwoord bieden op de verbrokkeling van sociale cohesie en de kwetsbare positie van een toenemende groep mensen? Hoe maak je het kerkgebouw hiervoor toegankelijk en hoe zorg je ervoor dat dit gebruik levensvatbaar wordt?
Dit project wil lokale besturen, middenveldorganisaties en -initiatieven van en in Oost-Vlaamse plattelandsgemeenten hierin ondersteunen en begeleiden, zodat ze gefaseerd van start kunnen gaan met het nieuwe gemeenschapsgebruik van hun kerk. Dit doen we door een lerend netwerk op te starten over de hele provincie en via een procesbegeleiding op maat in drie plattelandsdorpen. Dit project realiseren we in samenwerking met de Provincie Oost-Vlaanderen en de twee andere Oost-Vlaamse Avansa-centra. In onze regio begeleiden we het burgerinitiatief Lab Gods en het gemeentebestuur van Lebbeke in het realiseren van een nieuwe invulling voor de kerk het Heilig Kruis.
Via deze Facebookpagina communiceren we over het project, delen we de info over de lerende netwerkmomenten en bieden we inspiratie voor het her- of nevenbestemmen van kerken.
Voorbeelden van manieren waarop we de interactie tussen groepen en gemeenschappen realiseren zijn Babbelonië en Dialoog.
5.1.5.4 De maatschappelijke bewegingsfunctie
We stimuleren maatschappelijke verandering door inzichten bij te brengen en ruimte te creëren voor engagement en politisering rond volgende samenlevingsvraagstukken:
1. Diversiteit
2. Duurzaamheid
3. Digitalisering
4. Burgerparticipatie en vrijwilligersengagement
5. Maatschappelijke kwetsbaarheid
De verschillende praktijken die we rond deze maatschappelijke uitdagingen hebben opgezet en welke resultaten we hiermee hebben bereikt werden in bovenstaande hoofdstukken beschreven.
5.1.6 De werking met een relevantie en uitstraling voor de betrokken regio, afgestemd op de culturele en maatschappelijke context van de regio en complementair aan de werking van de andere spelers in de specifieke regio
Jaarlijks gaat onze regioverantwoordelijk twee keer op regioronde. Hierbij bezoekt ze in zo goed als alle steden en gemeenten in onze regio belangrijke sleutelfiguren (cultuurbeleidscoördinator, verantwoordelijke sociale en milieudiensten, bibliothecarissen, integratieambtenaren, …). Op deze gesprekken worden onze voorstellen voor activiteiten in het open aanbod, onze projecten en de bijzonderste bezorgdheden en uitdagingen van de verschillende steden en gemeenten besproken. Er wordt een uitgebreid verslag gemaakt van deze regioronde, dit wordt met alle medewerkers grondig besproken om de planningsvergadering.
Bij de opmaak van de volgende omgevingsanalyse zullen we ook de noden en behoeften van het aanwezige verenigingsleven bevragen. Nu reeds ervaren we in onze contacten met diverse verenigingen dat er nood is aan ondersteuning van hun vrijwilligers. Mogelijk moeten we in de toekomst ons aanbod hierrond versterken.
Verbetersuggestie:
De commissie vindt dat de organisatie een degelijke regionale contextanalyse heeft gemaakt, maar geeft de organisatie als vrijblijvende suggestie mee om in de toekomst ook het verenigingsleven te betrekken bij het maken van de regioanalyse.
5.1.7 Een gesubsidieerde werking die zich grotendeels afspeelt binnen de vrije tijd
Zo goed als al onze activiteiten en praktijken richten zich naar burgers binnen hun vrije tijd. Voor een aantal projecten werken we ook samen met lokale of gespecialiseerde partners, binnen de werktijd. Deze samenwerking is doorgaans voorwaardenscheppend.
5.1.8 De werking naar het brede publiek en de keuzes daarin naar gemeenschappen, doelgroepen en kansengroepen
Met ons open aanbod richten we ons met zo goed als het hele aanbod naar het brede publiek, bij de inhoudelijke invulling van deze activiteiten kiezen we er regelmatig voor om maatschappelijke kwetsbare groepen beter in beeld te brengen en mogelijke bestaande vooroordelen te weerleggen.
Binnen onze projecten richten we ons meer specifiek naar specifieke doelgroepen en kansengroepen.
Sinds 2020 hebben we in Sint-Niklaas onder de naam Café Matinee verschillende ontmoetings- en leermomenten georganiseerd voor mensen in armoede. Dit in samenwerking met de partners van het armoedenetwerk Polsslag. Vanaf 2021 werden de bijeenkomsten georganiseerd rond telkens één van de grondrechten voor mensen in armoede.
5.1.9 De plaats van vrijwilligers in de organisatie en hoe ze betrokken en ondersteund worden
Tijdens de coronaperiode hebben we onze werking met onthaalvrijwilligers afgebouwd aangezien er niet mocht samengekomen worden, of wanneer het wel toegelaten was er geen drank mocht geschonken worden en er werd gevraagd om met zo weinig mogelijk mensen samen te komen. Op dit ogenblik hebben we deze werking nog niet terug opgestart. Naast onze bestuursvrijwilligers werken we momenteel sterk met projectvrijwilligers. Deze associëren zich niet met Avansa als
organisatie maar zetten zich in voor één van onze projecten. We voorzien voor deze vrijwilligers een verzekering en ondersteunen hen in de uitvoering van hun taken binnen het project. Voorbeelden van de projecten waarbinnen we vrijwilligers inzetten zijn de samentuin Puithoek, Hartelijke Plekken (Enchanté) en het vrouwenfestival. Binnen Babbelonië spreken we bewust niet van vrijwilligers, zowel Nederlandstaligen als anderstaligen zijn er gelijkwaardige deelnemers.
5.2 Zakelijk:
5.2.1 Een geïntegreerd zakelijk, kwaliteits- en financieel meerjarenbeleid
PROFESSIONEEL BELEID
In ons beleidsplan 2021-2025 beschreven we ons professioneel meerjarenbeleid met betrekking tot volgende domeinen:
Medewerkersbeleid
Communicatie
Infrastructuur
Structuur en cultuur
Kennis en informatie
Niettegenstaande de externe crisissen ons in eerste instantie dwongen om te ‘reageren op’ in plaats van het zelf voorgenomen beleid proactief uit te voeren hebben we op verschillende domeinen voortgang geboekt.
Medewerkersbeleid:
Bij het schrijven van dit voortgangsrapport ligt er een nieuw arbeidsreglement klaar dat nog enkel de formele goedkeuring moet krijgen volgens de wettelijke procedure. Naast het actualiseren van het vorige reglement dat dateerde van 2016 maken we in het nieuwe reglement de keuze om het meer af te stemmen op onze visie en missie. Deze wordt er niet enkel in opgenomen als richtlijn voor alle medewerkers maar vertaalt zich bijvoorbeeld ook in de mogelijkheid om een fiets te leasen, om verlof over te dragen aan collega’s met een zorgnood of in de mogelijkheid om (deels) structureel te telewerken.
Communicatie:
In ons beleidsplan schreven we dat we een nieuw en meer gedetailleerd communicatieplan en –strategie zouden uitschrijven. Voor deze nieuwe communicatiestrategie lieten we ons ondersteunen door communicatie-expert Delphine Van Belleghem. Het traject bestond uit een evaluatie van de huidige externe communicatie, de opmaak van een communicatiestrategie en de ondersteuning van de communicatiemedewerker voor een efficiënte en effectieve uitvoering. De opdracht van Delphine liep tussen juni 2021 en januari 2022. Het resultaat hiervan is een concreet en strategisch communicatieplan waar het team van Avansa Waas-en-Dender achter staat, dat de juiste doelgroep bereikt en dat naar relevante en haalbare doelstellingen toewerkt.
Hiertoe werden volgende strategische doelstellingen bepaald:
1. Aandacht trekken van de brede samenleving
2. Informatie en kennis verhogen van de doelgroepen
3. De doelgroep overtuigen en deelnemers werven voor activiteiten
Elke strategische doelstelling wordt verder verfijnd in een aantal onderliggende operationele doelstellingen.
Belangrijke realisaties ten gevolge van het nieuwe communicatieplan zijn:
Het segmenteren van onze doelgroep a.d.h.v. zes buyer persona’s voor een verbetering van de customer journey.
Ons nieuwe magazine waarin we veel meer dan in onze vroegere brochure inhoudelijke regionale content brengen
Een duidelijke communicatieplanning en een verbreding van de sociale mediakanalen.
Het extra inzetten op branding en herkenbaarheid van de nieuwe ‘Avansa’ naam door verhogen van persaandacht, gadgets (zoals stylo’s, briefpapier, banners), herkenbare medewerkers (elke medewerker heeft een Avansa-trui gekregen), leslocatie inkleden, etc.
Op 12 februari 2021 maakten we samen met alle andere Vormingplussen onze nieuwe naam en baseline bekend. We merken dat dit vooral tijd nodig heeft bij ons publiek om aan deze nieuwe naam te wennen. Ondertussen heeft ook ons trouwe Vormingplus-publiek de nieuwe naam Avansa volledig omarmt
Infrastructuur:
Zoals reeds eerder gemeld hebben we in ons gebouw in Sint-Niklaas volledig de overstap gemaakt naar duurzame verwarming en elektriciteit. Met de plaatsing van de geothermische warmtepomp, het ventilatiesysteem en de zonnepanelen realiseren we een CO2-reductie van 47,90 ton per jaar.
Structuur en cultuur:
De beoogde wijziging naar een meer horizontale, zelfsturende organisatiestructuur werd in eerste instantie uitgesteld omwille van de onmogelijkheid om als team fysiek samen te komen. De verwachting om tegen volgende beleidsperiode samen met de collega’s van Avansa Vlaamse Ardennen-Dender tot een ééngemaakt aanbod voor de Denderregio te komen dwingt ons om te fusioneren tot één nieuwe organisatie. We gaan dan ook nu geen extra inspanningen meer doen om onze organisatiestructuur aan te passen buiten het bestek van deze transitie. Binnen het traject naar een nieuwe organisatie zal er voldoende aandacht en zorg besteed worden aan de betrokkenheid van alle medewerkers.
Kennis en informatie:
Event 360, ons op Salesforce gebaseerde CRM-systeem wordt steeds performanter het systeem waarin we alle interne processen en acties samenbrengen en monitoren.
Aan de hand van verschillende rapporten en dashboards kunnen de belangrijkste domeinen (evaluaties van deelnemers, inkomsten en uitgaven, aantal inschrijvingen, …) dagdagelijks opgevolgd worden en kan er waar nodig ingegrepen worden.
INTEGRAAL KWALITEITSPLAN
Binnen ons integraal kwaliteitsplan hebben we oog voor:
Missie en visie
Zakelijke duurzaamheid
Kritische reflectie
Participatieve verbinding
Innovatie
Ondernomen verbeteracties situeren zich voornamelijk op het vlak van de verduurzaming van ons gebouw. Verder hebben we ook bij het herwerken van ons arbeidsreglement er bewust voor gekozen om onze visie en missie erin op te nemen. In het kader van een zo duurzaam mogelijk woon-werkverkeer voorzien we de mogelijkheid tot structureel thuiswerk en fietsleasing.
Bij de verdere denkoefening rond en concretisering van de fusieoperatie zullen de vijf in ons integraal kwaliteitsplan beschreven domeinen richtinggevend zijn.
FINANCIEEL BELEID
De afgelopen jaren heeft onze overheid een aantal keren het financiële sjabloon waarin we moeten werken veranderd. Dit maakt het vergelijken van cijfergegevens doorheen de jaren minder evident. In onderstaand, sterk vereenvoudigd schema geven we, geclusterd in een aantal grote uitgaven- en inkomstenposten de belangrijkste cijfers weer.
totale inkomsten uit subsidies bedroegen in
euro (82,16%) uit onze Vlaamse basissubsidie SCVW.
Pas wanneer er in de loop van 2023 verdere duidelijkheid is over de keuzes die we maken over de Denderregio zullen we de meerjarenbegroting voor de jaren 2024 en 2025 aanpassen. Hierbij zullen we onder andere rekening houden met volgende factoren:
Indexering lonen
Indexering subsidies (enkel het loonsgedeelte van onze subsidies wordt geïndexeerd)
Gevolgen van inflatie mbt de kostprijs van diensten door derden en goederen
Aangepaste energiekost (obv gegevens rendement zonnepanelen en warmtepomp)
Kosten en baten ten gevolge van de eengemaakte Denderregio (consultancy, vooronderzoek, ict-kosten ifv integratie van beide systemen, …)
Op 31 december 2022 hebben we een balansresultaat van 1.152.546,76 euro en een eigen vermogen van 871.426,26 euro.
Schulden op meer dan één jaar
Schulden op ten hoogste één jaar
Overlopende rekeningen
119.911,62
138.789,51
22.416,37
De opgebouwde reserve voorzien we momenteel om de opstart in de Denderregio (zowel personeelsmatig als wat betreft infrastructuur en communicatie) mogelijk te maken. Eveneens gaan we onderzoeken of het in functie van de fusie aangewezen is om de lening die we aangingen om de renovatie van ons gebouw in Sint-Niklaas te financieren (nog te betalen saldo op 31.12.2022: € 119.911,62) versneld af te lossen en of het fonds bestemd voor het sociaal passief niet dient te worden opgetrokken.
5.2.2 De toepassing van principes van goed bestuur
Avansa Waas-en-Dender past de principes van goed bestuur toe zoals ze worden beschreven in de Vlaamse Code voor Cultural Governance van het Bilsen fonds.
Dit betekent dat we volgende vijf principes hanteren:
1. De rol en bevoegdheden van de bestuursorganen staan ten dienste van de doelstellingen en de missie van de organisatie
2. De bestuursorganen leggen verantwoording af aan elkaar
3. De bestuursorganen werken transparant en houden elkaar in voldoende mate op de hoogte van hun beslissingen
4. De samenstelling van de bestuursorganen gebeurt zorgvuldig in functie van de doelen en de missie van de organisatie en van de rol die de bestuursorganen binnen de organisatie vervullen
5. De bestuursorganen erkennen het belang van de interne en externe stakeholders. Bij de strategische beslissingen houden de bestuursorganen rekening met deze stakeholders.
Verbetersuggestie:
Op vlak van de principes van goed bestuur geeft de commissie graag volgende suggesties mee. Vooreerst raadt de commissie Vormingplus Waas-en-Dender aan om blijvend inspanningen te doen om etnisch-culturele minderheden te betrekken bij haar bestuursorganen. Ten slotte raadt de commissie Vormingplus Waas-en-Dender aan de onafhankelijkheid van de raad van bestuur en de algemene vergadering te respecteren en op zoek te gaan naar manieren om de onafhankelijkheid van de bestuursorganen te versterken en ademruimte te geven.
Naar aanleiding van bovenstaande verbetersuggestie organiseerden we in 2021 en 2022 in de maand november een Open Algemene Vergadering waarvoor we breed uitnodigden in ons partnernetwerk. Naast eigen medewerkers en bestuursleden namen hieraan steeds een tiental derden deel. Deze derden werden vervolgens gevraagd om lid te worden van onze Algemene Vergadering. Op deze manier hebben we ondertussen drie extra bestuurders kunnen aantrekken. Eén van hen is de verantwoordelijke voor de werking van het Internationaal Comité in OostVlaanderen en heeft zelf een migratieachtergrond Het IC verenigt en ondersteunt lidorganisaties van mensen met een migratieachtergrond, door haar aanwezigheid in onze bestuursvergadering is de betrokkenheid van etnisch-culturele minderheden in onze bestuursorganen toegenomen.
De komende twee jaar zouden we idealiter vooral het aantal leden van onze Algemene Vergadering (nu 11 leden) zien toenemen. We gaan echter eerst kijken hoe we de fusie tussen Avansa Vlaamse Ardennen en Avansa Waas-en-Dender bestuursmatig gaan laten verlopen. Hierbij zullen er voornamelijk bestuurders gezocht worden die banden hebben met de Denderregio.
5.2.3 De afstemming tussen het inhoudelijk en zakelijk deel van het beleidsplan
De opvolging van de afstemming tussen het inhoudelijke en zakelijke plan gebeurt in eerste instantie door de coördinator. Jaarlijks worden met de hele personeelsploeg de strategische en operationele doelstellingen geëvalueerd, de linken met de financiën worden besproken door de coördinator en de verantwoordelijke voor de boekhouding. De resultaten van deze bespreking worden teruggekoppeld naar de bestuursvergadering en worden meegenomen naar de opmaak van de begroting voor het komende werkjaar. Deze wordt vervolgens voorgelegd aan bestuursvergadering en aan de Algemene Vergadering. Voor de jaren 2024 en 2025 zal het opmaken van een personeelsplanning en begroting mede beïnvloed worden door de keuzes die gemaakt worden in functie van de fusie. Op dit ogenblik hanteren we een aanwervingsstop om pas wanneer er duidelijkheid is over de gevolgen hiervan ten aanzien van het organogram, de onderlinge taakverdeling en de eventuele bijkomende tewerkstellingsplaats doordacht keuzes te maken.
Diensten en diverse goederen Bezoldigingen, sociale lasten Afschrijvingen Financiële kosten en belastingen
In de periode 2021 -2022 ging 74% van onze uitgaven naar bezoldiging en bijhorende sociale lasten. Deze verhouding ligt in lijn met de verhouding in de gehele sector en met de besteding tijdens de voorbije beleidsperiode. Dit percentage ligt onder het gehanteerde percentage (80%) van het voorziene loonsgedeelte binnen ons subsidiebedrag. Momenteel vormen de toegenomen loonlast en materiaal- en energiekosten nog geen probleem. Op termijn dienen deze goed opgevolgd te worden, vooral de blijvende niet indexering van werkingskosten (20% subsidiebedrag) kan problematisch worden.
Net geen twee derde van de beschikbare tijd wordt besteed aan uitvoerend educatief, of beter sociaal-cultureel werk. Coördinatie en ondersteunende functies (administratie, boekhouding, HR, gebouwbeheer, onderhoud) beslaan 31 percent van de beschikbare tijd. De resterende tijd (6%) gaat naar communicatie. We voorzien de eerstkomende jaren geen fundamentele wijziging in deze verhoudingen. In het kader van de fusie zal de oefening gemaakt worden of de tijd die naar coördinatie en ondersteunende functies gaar niet efficiënter kan ingezet worden door de gerealiseerde schaalvergroting. Aangezien we communicatie steeds meer zien en gebruiken als een manier om onze leerdoelstellingen en impact te realiseren zal het belang hiervan in de toekomst waarschijnlijk toenemen.
6 Tot slot
Vandaag, en dus ook niet in dit voortgangsrapport, staan de concrete doelen of ambities en de weg naar de ons opgelegde fusie nog niet vast. We gaan deze weg de komende twee jaar samen met alle medewerkers, bestuurders en partners afleggen zodat we in het komende beleidsplan (indiendatum 31 december 2024) doelen, ambities en de manier waarop we ze zullen realiseren helder hebben. Wat we nu al weten is dat we ze zullen formuleren vanuit de waarden die we als organisatie koesteren. Voluit voor en sterk verbonden met de regio’s versterken we volwassen als individu, groep en gemeenschap. Gaan we voor sociale verandering, laten we kritische stemmen horen en stimuleren we maatschappelijke innovatie. Vanuit onze onafhankelijkheid zoeken we verbinding en gaan we in partnerschap met individuen, burgerinitiatieven, organisaties en overheden.
Hierbij willen we elke volwassene de kans geven om te leren en om deel te nemen aan het sociale en culturele leven. Blijven we zoeken naar methodes en praktijken die verassen en verschil maken. En blijven we overtuigd van de waarde van het verschil. Verschillende visies, diverse levensbeschouwingen en uiteenlopende achtergronden zien we als de beste voedingsbodem voor een samenleving waarin iedereen meetelt en meedoet. En vooral: blijven we verwonderd over wat er mogelijk is als je hierin gelooft.