DE VOORNAAMSTE GRONDRECHTEN VANUIT
DE ONDERBELICHTGROEP
WONEN/LEEFOMGEVING
CULTUUR/VRIJE TIJD/RELIGIE
ONDERWIJS/VORMING
WERK
MOBILITEIT
GEZONDHEID
JURIDISCHE BIJSTAND
ER BIJ HOREN (PARTICIPATIE)
INKOMEN/SCHULDEN
SOCIALE DIENSTVERLENING
GEZIN/SAMEN ZIJN MET JE GELIEFDE
DIGITALE DATA
SOCIALE DIENSTVERLENING
UITGANGSPUNTEN:
Diensten en dienstverleners zijn er om ons te helpen en hebben goede intenties
Diensten hebben graag feedback en verbeterpunten zodat ze hun opdracht nog beter kunnen
waarmaken
Indien wij diensten met respect behandelen zullen we respect van hen terug krijgen
WAT VERWACHTEN WIJ VAN DIENSTEN?
• een dienst neemt/geeft tijd aan haar cliënten om op verhaal te komen (tijd)
• een dienst laat je je welkom voelen
• een dienst denkt mee (pro-actief)
• een dienst is meevoelend (empathisch)
• een dienst heeft respect voor de moeilijke context waarin je moet leven
• hoe gestresseerd wij ook zijn, dienstverleners blijven beleefd en vriendelijk (positiviteit)
• . . .
ALGEMEEN: WAAR BOTSEN WE OP?
• In tijden van wachtlijsten, ‘onderbevolking’ van diensten en complexe regelgeving blijft het belangrijk om een (correct) perspectief te bieden aan mensen.
• Voor heel wat mensen gaat de digitale evolutie te snel. Fysieke aanspreekpunten blijven belangrijk, zeker voor mensen met een beperkt netwerk dat hen bij digitale moeilijkheden kan bijstaan.
• Door de centralisatie van diensten zijn deze vaak moeilijk bereikbaar bijvoorbeeld vanuit woonwijken buiten de stadskern.
• Heel wat rechten zouden actief of automatisch moeten toegekend worden. Zo vermijd je dat mensen ze niet opnemen vanuit beperkte kennis of andere drempels.
• Financiële moeilijkheden kennen geen vakantie. Diensten moeten zorgen voor een beter opvolging bij afwezigheid van een maatschappelijk werk(st)er.
• Cliënten ervaren een willekeur bij dienstverleners. Iedereen moet ongeacht afkomt, uiterlijk, overtuiging op eenzelfde manier verder geholpen worden. Er moet meer uniformiteit zijn tussen de verschillende werkers van een dienst.
SPECIFIEKE DIENSTEN
• Bancontact: banken hebben een maatschappelijke functie. Ze beheren ons geld (en verdienen hier op). In ruil merken we een steeds verdere afkalving van de dienstverlening: minder automaten, hogere kosten, push naar online bankieren. Dit is niet meer in verhouding!
• ‘Openbaar’ vervoer wordt onbetaalbaar indien je net buiten een kortingssysteem valt. Ook hier valt wat te zeggen over de afgenomen dienstverlening: heel vaak problemen op het spoor, bushaltes die geschrapt zijn, manke communicatie… mensen met een beperkt budget zijn erg afhankelijk van het openbaar vervoer en dus de grootste slachtoffers
• Huisvuilophaling: Mensen met een beperkt budget beschikken niet over een wagen om groot huisvuil weg te brengen. De stad biedt de mogelijkheid om dit te laten ophalen. De kostprijs is 60€/m³. Door hun beperkt budget kan men geen duurzame meubelen aanschaffen. Oude meubelen weg doen kost dan al gauw meer dan dat ze aanvankelijk gekost hebben. Dit werkt sluikstort in de hand. Heel wat steden voorzien daarom een aantal keer per jaar een ophaling van groot huisvuil of organiseren een verplaatsbaar minicontainerpark in aandachtsbuurten. Ook de kostprijs van huisvuilzakken blijft stijgen en hier is geen sociaal tarief rond. (in sommige steden krijgen mensen in armoede jaarlijks een gratis rol huisvuilzakken)
HUISVESTING
QUOTE: EEN KWALITATIEF BETAALBARE WONING BIEDT PERSPECTIEF OP EEN VOLWAARDIG MENSELIJK BESTAAN
• Er gelden strenge normen voor verhuur en verkoop van woningen wat de algemene kwaliteit van woningen ten goede komt.
• Er is een divers aanbod van woningen: grote gezinswoningen en kleinere kamers, studio’s of flats
• Bij hoge nood zijn er inspanningen van de overheid vb uitbereiding sociaal tarief
• Regelgeving tracht zowel huurders als verhuurders (financieel) te beschermen
• Bij noodkoopleningen biedt de stad ondersteuning bij de administratieve rompslomp en het aanvragen van eventuele subsidies
HUISVESTING
• De administratie om je recht op wonen op te kunnen nemen zijn te complex, zeker bij renovatie, maar ook bij sociale leningen en sociale huur
• Mensen die in sociale woningen wonen hebben eerder een beperkt inkomen. dit maakt dat ze niet altijd even secuur richtlijnen kunnen opvolgen. Hen dan een financiële boete geven omdat ze niet in orde zijn lost het probleem niet op maar verergert het vaak
• Wonen wordt onbetaalbaar door regelgeving die weliswaar de woonkwaliteit bevorderen. maar wat ben je hiermee indien je hierdoor op andere levensdomeinen achteruit gaat?
• Immokantoren hanteren de regel 1/3 van inkomen aan woning, maar dit percentage is achterhaald. Een woning neemt vaak tot ½ van het inkomen in beslag!
• Maatregelen om wonen betaalbaar te houden moeten structureel zijn en niet na een tijdje weer verdwijnen cf sociaal tarief energie
HUISVESTING
• De vele kandidaten voor 1 woning werken discriminatie in de hand.
• Voorrangsregels in de sociale huur sluiten mensen uit van sociaal wonen cf. gepensioneerde alleenstaande man…
• De zoektocht naar een woonst is vaak frustrerend en teleurstellend en hakt in op het mentaal welzijn van mensen.
• Binnen sociale huisvesting (maar ook andere diensten en tegemoetkomingen) zou men moeten uitgaan van ‘progressief universalisme’. Wie minder heeft krijgt meer (financiële) ondersteuning.
• Indien het inkomen van iedereen voldoende hoog is, zouden er minder sociale woningen nodig zijn.
CULTUUR/VRIJE TIJD/SPORT
(positief)
QUOTE: SOCIALE CONTACTEN KRIJG JE VOORAL VANUIT JE VRIJE TIJD. TEGENWOORDIG
MOEILIJK OM NIEUWE MENSEN TE LEREN KENNEN.
• In Sint Niklaas zijn er heel wat vrijetijdsinitiatieven voor mensen met een beperkt budget (zigzag, den durpelcaw) en zorgt voor een aangenaam straatbeeld (versieringen, kunstwerken,…)
• Sint Niklaas heeft een kansenpas.
• De pretcamionet rijdt naar aandachtswijken met minder aanbod voor kinderen.
• Sint Niklaas heeft heel wat niet betalende activiteiten in de foyer van de schouwburg en de bib.
• Jaarlijks zijn er heel wat evenementen die voor een ruim publiek toegankelijk zijn: De ballonfeesten, huis van de sint, wintermarkt, straat-art en kunst in de stad (weesgedichten…)
• Via de kortingspas kan je kortingen krijgen op inschrijving bij sport, academie of film. Ook voor de ster een om sportkledij aan te schaffen zijn er kortingsmogelijkheden
CULTUUR/VRIJE TIJD/SPORT
(verbeter)
• Een aantal culturele en vrijetijdsactiviteiten door private organisaties op poten gezet ,maar met een publiek karakter, zijn te duur: sint in de piste, aanbod casino, extra activiteiten in de ster…
• Sint Niklaas is niet aangesloten bij de uitpas.
• Horeca is vroeg gesloten.
• Sport- en cultuurkampjes zijn zeer snel volzet. Mensen die pas op het laatste moment kunnen beslissen of ze hier nog geld voor over hebben hebben zo geen plaats meer.
• het casinopark is te weinig open. voor mensen die klein behuisd zijn en geen tuin hebben is het openstellen van publiek domein belangrijk.
• niet enkel het toegangsticket van een cultuuractiviteit is duur, ook andere kosten verhinderen dat mensen met een klein budget kunnen deelnemen (vervoer, opvang kinderen,….
• er zou meer opvang (en een speeltuin) moeten zijn voor kinderen en kleuters tijdens de vakanties.
INKOMEN EN SCHULDEN
Uitgangspunt en Bedenkingen:
De groep megafoon bekijkt inkomen niet louter als een financieel gegeven. Ook de mogelijkheid om ‘sociaal kapitaal’ op te bouwen wordt aanzien als een vorm van inkomen. Mensen rondom ons versterken ons, leren ons zaken en verruimen onze leefwereld. Ze helpen en steunen wanneer het moeilijk gaat. We geven en ontvangen energie om verder te gaan!
Mensen die in armoede leven zien inkomen niet enkel als een verloning die op het einde van de maand op je rekening staat. Via allerlei wegen trachten mensen in armoede hun inkomen te verhogen. Ook deze sprokkels zoals sociale tarief, allerlei tegemoetkomingen (IGO, voedselbank,…) en kortingen (kansenpas, maximum tarief,…) worden als inkomen aanzien. We spreken dan over een sprokkelinkomen. Lokale overheden hebben een grote invloed op dit sprokkelinkomen maar onderschatten vaak het belang hiervan.
Een stuk inkomen dient om te ‘overleven’. Wat er nadien overblijft dient om te ‘leven’. Dit is vaak wat ons ons mens laat voelen.
Inkomen is niet altijd even eerlijk verdeeld. Mensen die eenzelfde arbeid verrichten hebben soms een verschillend inkomen naargelang hun statuut of bedrijf waar ze werken. Dit vertaalt zich ook later in de hoogte van het pensioen. Dit lijkt niet eerlijk.
Wat is voldoende inkomen?
Te weinig is te weinig: ook budgetbeheerders geven aan dat laagste inkomens niet volstaan om de vaste
kosten te dekken, laat staan om een menswaardig bestaan te leiden.
Voldoende inkomen is:
➢eigen keuzes kunnen maken
➢kinderen onbezorgd laten opgroeien
➢overleven en dan nog een stukje overhouden om te leven
➢bewust omgaan met wat je hebt
Kennis is macht: kennis kan je gemakkelijker verwerven/inkopen wanneer je financieel sterk staat
Weinig rijkdom geeft rust
Wat denken we over Schulden?
Een samenleving is zo sterk als de zwakste schakel. Ook wanneer het gaat over schulden. Houdt de wet op consumentenbescherming voldoende rekening met mensen met financiële uitdagingen?
Reclame speelt regelmatig in op groepen die juist zwakker staan in de samenleving. We doelen hiermee vooral op kredietverstrekkers en winkels/bedrijven die zelf krediet vertrekken aan hun klanten (Cofidis, mevr. Leemans maar ook carrefour, Krefel,…). Daarnaast worden noden vaak gecreëerd, zaken die behoren tot het stukje ‘leven’ worden voorgesteld als zaken die essentieel zijn om te ‘overleven’.
Contracten zijn vaak verwarrend en onduidelijk opgesteld.
De gok-industrie is alom aanwezig in het straatbeeld, ook kinderen en jongeren komen van jong af en veelvuldig in aanraking met gokken.
De samenleving bepaalt wanneer een kost als een schuld en wanneer het als een investering gezien wordt. In de praktijk zien niet-armen de investeringen van mensen in armoede eerder als een schuld, terwijl ze voor zichzelf de aanschaf van eigen woonst en wagen op krediet eerder zien als investering.
CONCLUSIES ONDERBELICHT
• Armoede strekt zich uit over verschillende domeinen van het maatschappelijke en individuele leven. Deze domeinen zijn nauw met elkaar verweven. Toch gaven de deelnemers van megafoon 4 domeinen aan die voor hen cruciaal zijn om als mens volwaardig aan de samenleving te kunnen participeren:
✓Huisvesting
✓Inkomen en schulden
✓Vrije tijd/cultuur
✓Sociale dienstverlening
CONCLUSIES ONDERBELICHT
• De deelnemers aan Onderbelicht ontwikkelden gedurende een 5-tal bijeenkomsten een duidelijke visie op ieder van deze vier deeldomeinen. Heel wat bedenkingen en aanbevelingen die naar voor gebracht werden, lopen parallel met de aanbevelingen die vanuit ‘Polsslag’ werden overgemaakt aan de lokale overheid. Onderbelicht onderlijnt deze aanbevelingen en vergroot het draagvlak voor de aanbevelingen van ‘Polsslag’.
• Mensen met financiële uitdagingen zijn niet dom of onwetend. Door individuele tegenslagen en systemen die hen niet helpen er bovenop te komen zijn ze in een armoedesituatie terechtgekomen. Ze hebben echter een stem en gedacht en wensen gehoord te worden door het lokale beleid.
• De gevoerde dialoog doorheen het project Onderbelicht was zeer interessant en leerzaam. Het is een deugd voor lokale overheden om over zoveel ervaringskennis te beschikken waarop een beleid zich kan enten.
• Inwoners van Sint Niklaas zijn bereid om samen met lokaal bestuur en lokale diensten na te denken over hoe mensen die in armoede leven nog beter geholpen kunnen worden en hoe elementen in de samenleving die leiden tot armoede nog beter aangepakt kunnen worden