Hoe kan ik omgaan met online haatspraak?

Begin 2023 lanceerden social media managers van een zestigtal grote Belgische bedrijven en organisaties de website www.hierniet.be. Intussen onderschreven al bijna 700 organisaties dit initiatief om een halt toe te roepen aan de forse toename van haatspraak op sociale media.

Is online haatspraak een stijgend probleem?

Uit onderzoek van de Universiteit Antwerpen, blijkt dat haatspraak de afgelopen jaren fors toenam. De cijfers liegen er niet om: op nog geen 3 jaar tijd1 stelden de onderzoekers een verdubbeling vast van het aantal incidenten. En dat is nog maar een onderschatting. Online haatspraak is een ernstig maatschappelijk probleem dat nog altijd niet serieus genoeg genomen wordt. Want de impact op het mentaal welzijn mag niet onderschat worden.

Wat is precies haatspraak?

Haatspraak is het openbaar uiten van haat tegenover een bepaalde persoon of groep mensen. Vaak gaat het over etniciteit, religie, gender, seksuele geaardheid of handicap. Haatspraak is meestal niet strafbaar, dat is het pas als je oproept tot discriminatie of geweld.

Ook een tekening, een bewerkte foto of een filmpje kan een vorm van haatspraak zijn. Haatspraak is niet eigen aan het internet of nieuwe media. Online haatspraak heeft wel een veel grotere impact, het kan zich op korte tijd onder een zeer grote groep verspreiden. De anonimiteit van het internet zorgt er bovendien voor dat mensen veel minder geremd

1 Bron: B. Serrure (19/01/2021) De Tijd, https://www.tijd.be/tablet/newspaper/ondernemen/ antwerps-ai-bedrijf-leidt-europees-onderzoek-naar-online-haatspraak/10278340.html zijn en dus heel grove haatdragende uitspraken kunnen doen.

Online is het snel gebeurd … Sociale media vormen een kanaal om met elkaar in interactie te gaan en netwerken te vormen. Posten en reageren zijn het hart van de sociale media. Maar helaas zijn sociale media maar zelden een plaats waar constructieve debatten gevoerd worden. Al te snel wordt er gescholden, verweten en met meer haat in het rond gestrooid. Goedbedoelde antwoorden gooien vaak olie op het vuur. Denk dus goed na voor je reageert. Elke reactie zorgt dat er meer mensen het bericht gaan zien.

Maak ook het onderscheid tussen de ‘gefrustreerde burger’ en trollen (=nepprofielen). Die trollen zijn vaak anoniem of dragen een eigenaardige naam. Ze zijn uit op polarisatie en het verspreiden van haat. Daar reageer je beter niet op.

Julie, wat doe jij als je online haatspraak opmerkt?

Steeds meer Facebook-pagina’s maken afspraken rond de communicatie op hun pagina. Het is de taak van de moderator om ervoor te zorgen dat de afspraken worden nageleefd. Je kunt haatboodschappen dus het best rapporteren. Helaas zien we nog al te vaak dat er amper gemodereerd wordt, ook bij grote mediaspelers met honderdduizenden volgers. Daar krijgt haatspraak vrij spel.

Als je iets hoort op café, dan blijft het in de aanwezige gesloten kring. Als er ongepaste uitspraken op je sociale media opduiken, dan heeft dit een meer uitdijende impact. Constructief reageren is dan ook belangrijk. Zo laat je ook een gematigde stem horen. Maar het is een hele uitdaging om dit goed te doen, zodat je geen olie op het vuur gooit.

Kan je ons drie concrete tips aanreiken?

Denk twee keer na. Zie je ergens een haatboodschap, laat het dan even bezinken. Heb je een gepast antwoord? Of zwijg je beter zodat het bericht minder zichtbaarheid krijgt?

Toon begrip voor je ‘gefrustreerde medeburger’, voor je je eigen mening geeft. Op die manier zal die persoon misschien ook effectief openstaan om te luisteren. Negeer trollen, zij zijn er enkel en alleen om te polariseren. Door hen te negeren verdwijnen ze ook naar de achtergrond en krijgen minder mensen het bericht te zien.

Als je een post ziet met daaronder haatspraak, reageer dan eens niet op de haatspraak. Reageer wel rechtstreeks onder de post met een positieve boodschap. Zo ga je niet in discussie, maar zorg je er wel voor dat het slachtoffer zich gesteund voelt.

Nieuwsgierig naar meer?

Is elke onverdraagzame uitspraak een vorm van haatspraak? Waar ligt de grens? Je ontdekt het in de podcast van De Standaard (23min.).

Of je kan de workshop volgen van Julie, met een mooie mix tussen theoretische kaders en praktische training.

Hoe omgaan met online haatspraak

DO 16 NOVEMBER 2023 van 19.30 tot 21.30 uur

BIBLIOTHEEK DENDERMONDE KERKSTRAAT 111

€4.00 | €2.00 - MET KORTING

Gratis vormingsaanbod voor ondersteuners van nieuwkomers

Wie zich inzet in het onthaal en de begeleiding van mensen die migreren naar Vlaanderen, doet heel wat nieuwe ervaringen op. Je ziet de samenleving door een andere bril en leert bij over andere realiteiten.

Dat is verrijkend, maar misschien roept het ook vragen op. Hoe kan ik beter communiceren met anderstaligen? Hoe kan ik nieuwkomers vooruit helpen met Nederlands leren? Wat moet ik als vrijwilliger weten over de asielprocedure en rechten en plichten van nieuwkomers? Wat te doen met botsende visies op waarden en normen? Enz.

De organisaties Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Amal vzw en Agentschap Integratie & Inburgering bieden het hele jaar door gratis vormingen aan, waarin ze een antwoord bieden op dit soort vragen.

Scan de QR-code voor alle info over het aanbod! Of surf naar: www.avansa-wd.be/blog/ gratis-vormingsaanbod-voorondersteuners-van-nieuwkomers

Bankzaken, online shoppen en boodschappen doen, een reis boeken, je belastingen invullen, videobellen met vrienden, … Steeds meer dingen gebeuren met de computer en via het internet. Om mee te zijn met deze digitale versnelling is er een aanbod aan vormingen. Ook bij Avansa Waasen-Dender organiseren we korte opleidingen rond digitalisering in de verschillende gemeenten van ons werkingsgebied.