2020-09-VL-VokaTribune

Collibra, de eerste unicorn

VOKA

CEO Felix Van de Maele over supersnel groeien

TRIBUNE

Een uitgave van Voka vzw | Jaargang 13 -september 2020 | Afgiftekantoor Brugge - Erkenningsnummer P708123

Q3 / 2020

Janssen Pharmaceutica

CEO Kris Sterkens en de jacht op het vaccin Ray & Jules

Belgische start-up met duurzame wereldprimeur

PLAN SAMEN GROEIEN

Voka-voorzitter Wouter De Geest: “BEDRIJVEN GAAN NOG GROTERE ROL SPELEN.”

innovatieve ideeĂŤn bedacht / European Spinning Group

â&#x201A;Ź 1.000.000

218

medewerkers vlot weer aan de slag

kapitaal opgehaald / Techwolf

/ Bilfinger ROB

Cijfers

200

spreken luider dan woorden.

werven veilig terug geopend / Bouwbedrijf Verelst

op 15 dagen een nieuwe productie

63 business leads gegenereerd

/ Konings

/ Recrewtment

1.237

bureaustoelen

verkocht / Kinnarps

Welkom bij het grootste ondernemersnetwerk van Vlaanderen. Benieuwd hoe Voka ook jouw onderneming kan verdedigen, verbinden en versterken? Lees de verhalen van onze ambassadeurs op voka.be en ontdek 3 redenen om nu Voka-lid te worden.

BINNENKOMER

VOKA.BE

plan samen groeien Voka presenteert een nieuw sociaaleconomisch pact: het plan Samen Groeien. Dit pact mikt op 2030, met een ambitieuze groei van 2% per jaar. Drie groeidomeinen zullen in de toekomst alleen maar belangrijker worden: duurzaamheid, gezondheid en welzijn en de digitale samenleving. Een relanceplan? Ja, maar ook en vooral een transformatieplan. In deze Tribune bekijken we niet alleen het plan Samen Groeien, maar gingen we op zoek naar ondernemers en opiniemakers die reeds binnen diezelfde lijnen aan het werk zijn.

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 3

VOKA TRIBUNE

inhoud

Q3/2020

18 HASSAN AL HILOU start opleidingscentrum voor jongeren in Brussel

28 KAREN BOERS BeCode vult 300 digitale vacatures in 30 KURT ROGGEMAN XR-studio start met digitale board meetings

36 DE BONTE BETON Broer en zus De Bonte willen 90% van de markt 42 RAY & JULES vermijdt CO2-uitstoot uit… koffie 39 OMEGABAARS Tussen groeibedrijf en studiecentrum

Voka Tribune is een magazine van Voka, Vlaams netwerk van ondernemingen Koningsstraat 154 – 158, 1000 Brussel Tel. 02 229 81 11, Fax 02 229 81 00, info@voka.be, www.voka.be | Redactie Kasper Demol, Katrien Stragier, Zoë Vandekerckhove, Stapel Magazinemakers | Redactiecoördinator Sandy Panis | Verantwoordelijke uitgever Hans Maertens, i.o.v. Voka vzw Burgemeester Callewaertlaan 6, 8810 Lichtervelde | Advertenties Chris Lens Tel. 0475 856 232, chris.lens@ voka.be | Grafische Vormgeving Stapel Magazinemakers | Druk INNI group

4 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

PLAN SAMEN GROEIEN

VOKA.BE

SAMEN GROEIEN 6 VOKA VOORZITTER WOUTER DE GEEST

lanceert een plan om groei te versnellen de volgende tien jaar. “Een nieuw sociaal-economisch pact is noodzakelijk.”

50 JANSSEN PHARMACEUTICA

CEO Kris Sterkens en de race naar een vaccin

55 PRODONGLE HELPT AFSTAND HOUDEN

Anderhalve meter tegen corona

38 BIOBEST Groeien met beestjes

VOKA NIEUWS 58 ZOMERSTAGES VOOR POLITICI

Deze zomer vindt de 28ste editie van de Voka Zomerstages plaats. Meer dan honderd ministers, partijvoorzitters en parlementsleden stelden zich kandidaat.

62 COLUMN HANS MAERTENS

‘Ja, iedereen ligt wakker. En toch moeten we ’s nachts blijven dromen.’

EN VERDER 13 MANU CLAEYS WIL DEMOCRATIE VERNIEUWEN 24 FELIX VAN DE MAELE GAAT VOOR MILJARD OMZET 32 JANSSEN EN JANSSEN WIL CONTROLE OVER ZIJN VERKOOPKANAAL 41 MARK PECQUEUR WIL MEER-MEER IN PLAATS VAN MINDER-MINDER 45 WOUTER ULBURGHS MAAKT VAN FIETS EEN STATEMENT 53 WOUTER DE PLOEY STUURT ZIEKENHUIS DOOR CORONACRISIS

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 5

PLAN SAMEN GROEIEN

Voka-voorzitter Wouter De Geest

“ ONDERNEMINGEN GAAN EEN NOG GROTERE ROL SPELEN” 6 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

VOKA.BE

Dat het geen zomer was als een andere. Ook niet voor Wouter De Geest. Op 1 januari zwaaide hij af als CEO van BASF Antwerpen, bij Voka gaat hij zijn laatste werkjaar als voorzitter in. “Ja, het is een moeilijke periode. Maar corona geeft ons ook de kans om een offensief in te zetten en weer samen te groeien.” “Iedereen hoopt dat er snel een vaccin komt. Maar back to normal, dat bestaat niet.”

an ’s morgens tot ’s avonds videocalls. Zo laten de voorbije maanden van Wouter De Geest zich ruwweg samenvatten. Voorzitter van Voka, het grootste ondernemersnetwerk van Vlaanderen. Lid van de Economic Risk Management Group (ERMG), die de federale regering bijstaat in de aanpak van de coronacrisis. Gevraagd als onafhankelijk expert voor het economisch relancecomité van de Vlaamse regering. En drijvende kracht achter het plan ‘Samen Groeien’ van Voka, dat een sterke ambitie en hoopvol perspectief uitzet voor Vlaanderen tot 2030. Net als voor andere ondernemers zijn het uitzonderlijke tijden voor deze captain of industry. “Het is surrealistisch, wat we met z’n allen meemaken in deze coronacrisis. Maar tegelijk helaas de realiteit.” Hoe heeft u die voorbije, surrealistische maanden ervaren?

De coronacrisis heeft er stevig ingehakt. Maar dan zie je dat ondernemingen toch de rug rechten, hoe zwaar zij ook geslagen zijn. Samen met hun leveranciers en klanten hun medewerkers en eigenlijk ook met de overheid. In zo’n crisis vind je ook niet alle oplossingen binnen je eigen onderneming. Dus ondernemingen zijn meer gedwongen tot samenwerking?

Er is een maatschappelijke samenwerking gestart: tussen ondernemingen onderling, tussen ondernemingen en hun medewerkers, de sociale partners, de overheid. Verloopt die altijd rimpelloos? Nee. Zo was er heel wat bezorgdheid of we economisch niet te diep gingen toen op 12 maart de lockdown werd aangekondigd, al stond ook voor elke ondernemer gezondheid voorop. Economie en gezondheid gaan samen. Die les moeten we meenemen uit deze crisis. Vandaar dat we in het plan Samen Groeien welzijn en gezondheid als een groeidomein voor Vlaanderen zien. Het idee: eens er een vaccin is, gaan we weer naar business as usual. Daar gelooft u niet in?

Iedereen hoopt dat er snel een vaccin komt. Maar back to normal, dat bestaat niet. De goede dingen die er zijn gekomen, zoals telewerken en versneld digitale processen invoeren, die draai je niet meer SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 7

INTERVIEW VOKA-VOORZITTER WOUTER DE GEEST

“VOKA–KAMERS ZIJN MEER DAN OOIT ONZE SENSOREN” “Er is in de coronacrisis een ongelofelijke samenwerking tot stand gekomen tussen de lokale entiteiten, de Voka– Kamers van Koophandel en Voka vzw in Brussel”, stelt Wouter De Geest vast. “De Kamers zijn de megafonen van onze boodschap, maar ook onze sensoren om op te vangen wat er leeft. Dit mogen meemaken als voorzitter is een voorrecht.” “Er is dan ook geen enkele organisatie die zo dicht bij haar leden heeft gestaan. Dat heeft natuurlijk te maken met die fijnmazigheid van onze organisatie en onze lokale Kamers. In een recordtempo hebben ze ook hun digitaal aanbod opgedreven en innovatieve formules voor netwerking ontwikkeld. Ik kijk er dan ook naar uit om nog meer Kamers te bezoeken om de dialoog over het plan Samen Groeien aan te gaan en te bekijken hoe we dit lokaal kunnen invullen.” “Ik sta er tot slot op mijn oprechte dank uit te spreken aan alle ondernemers en alle medewerkers van het hele Voka-netwerk voor de inspirerende en niet aflatende wil om onze leden en elkaar te helpen waar nodig.”

8 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

terug. Integendeel: die zullen zich alleen nog maar verder ontwikkelen. Corona geeft ons ook de mogelijkheid om een productiviteitsoffensief in te zetten. Daar gaan we in het plan Samen Groeien diep op in, want productiviteit is dé motor van welvaart en welzijn. Groei is daarbij het

“De coronacrisis heeft er stevig ingehakt. Maar dan zie je dat ondernemingen toch de rug rechten, hoe zwaar zij ook geslagen zijn.” sleutelwoord. In de eerste plaats door meer mensen aan het werk te krijgen. En daarnaast door investeringen: binnen de ondernemingen maar ook overheidsinvesteringen in infrastructuur, digitalisering, onderwijs. Investeringen die bijdragen tot de productiviteitsboost die we nodig hebben om van Vlaanderen een topregio te maken. U spreekt van een productiviteitsboost, terwijl heel wat ondernemingen en jobs onder druk staan.

We gaan nu een moeilijke periode door, en allicht ook nog in 2021. Dat is evident. Het komt er in eerste instantie op aan om de put niet dieper te laten worden. Maar tegelijkertijd moeten we de bakens zetten om ervoor te zorgen dat de groei die er bij relance zal komen, juist zit. Zo zullen we in Vlaanderen weer snel krapte op de arbeidsmarkt kennen eens de economie zich herpakt. Dus moeten we nu zien dat mensen die hun job verliezen zich bijscholen. Als we niet verder afzakken en de juiste maatregelen nemen, kunnen we op termijn komen tot een continue groei van 1,5 à 2 procent per jaar. Willen we onze welvaart en welzijn behouden en naar een hoger niveau tillen, dan moet dat gezonde en gedeelde groei zijn. Niet alleen

onze ondernemingen moeten dus groeien, maar ook burgers en overheden. De eersten in hun ontwikkeling, de laatsten in hun dienstverlening en efficiëntie. Zo gaan we allemaal vooruit. Een andere groei betekent ook een andere rol voor ondernemingen?

De rol van ondernemingen gaat nog groter worden. De coronacrisis heeft meer dan ooit bewezen dat zij de motor zijn van welvaart en welzijn. Valt het ondernemingsleven stil, dan zijn er énorme compensaties nodig vanuit de overheid om onze levensstandaard te behouden. Die motor moet voldoende brandstof krijgen, maar heeft ook een maatschappelijke rol. Duurzaamheid, zorg, onderwijs, … In al die ecosystemen zijn bedrijven meer dan de spin in het web. Is de soms negatieve perceptie over ondernemingen verschoven door de coronacrisis?

Die is aan het verschuiven, maar we zijn er bijlange nog niet. We zullen met heel veel groepen de dialoog moeten aangaan: overheden, burgers, sociale partners, milieubewegingen, noem maar op. Wordt dat een dialoog om hen te overtuigen? Wel, het is minstens om impact te krijgen en te zeggen: kijk, wat wij voorstellen, daar kan je toch niet tegen zijn? En als je er tegen bent: wat is dan úw model? Welk model van welzijn en welvaart, dat duurzaam is – dus dat zichzelf in stand houdt en zichzelf ook gaandeweg financiert – stelt u dan voor? Iedereen snakt naar perspectief. Biedt het plan daar een antwoord op?

De hele crisis al hoor je een roep om leiderschap. Dat bereik je niet door dictaten op te leggen, maar door een gedeeld besef dat er iets moet veranderen. Dat is wat wij als Voka verstaan onder ons maatschappelijk leiderschap. Om op te komen voor onze ondernemers moeten wij

VOKA.BE

er ook voor zorgen dat zij goed ingebed blijven in de maatschappij. Daarom roepen wij met het plan Samen Groeien ook op tot een nieuw sociaal-economisch pact. Zonder zo’n pact gaan we blijven aanmodderen en komen we nooit tot een échte relance, die ons lanceert naar een nieuwe orbit, die van de gezonde en gedeelde groei. Zijn we daarmee dromers? Nederland, Scandinavië, Duitsland presteren beter dan ons. En zijn die naïef? Nee, ze tonen aan dat het doenbaar is. Wat zijn uw ervaringen met de politiek in deze crisis?

Ik ben geen enkele politicus tegengekomen die de coronacrisis niet ernstig neemt of zich niet bewust is van de economische impact. Het is niet door op tafel te slaan, maar door de vele contacten dat wij hen ook het comfort hebben kunnen geven dat het Vlaamse ondernemingsleven klaar was voor een heropstart. Maar ik heb evengoed de complexiteit van ons land gezien. Dat je voor alles en nog wat begraven geraakt in commissies en instellingen waarvan ik het bestaan zelfs niet kende. Alle politici zijn het er ook over eens dat er een relanceaanpak moet komen, maar praten over fundamentele transformaties is moeilijker. Daar zullen we nog energie in moeten steken, als Voka en als ondernemers. Lippendienst is niet genoeg. Het plan Samen Groeien kijkt vooruit tot 2030, dat is een verre horizon.

Wij bouwen vooral een ambitie in. Gefaseerd, in periodes van 2, 3 jaar moeten we realistisch bekijken wat we kunnen doen. Maar zonder ons mikpunt te verliezen. Er is een ster die staat te fonkelen en die we niet willen laten overschaduwen door van de waan van de dag. Die ster, daar moeten we echt wel samen naartoe.

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 9

PLAN SAMEN GROEIEN

VLAANDEREN NÚ TRANSFORMEREN VOOR DE TOEKOMST We hebben vandaag de unieke kans om Vlaanderen klaar te maken voor de komende decennia. Het momentum is er. De coronacrisis toont aan dat we vaak meer kunnen dan we denken, maar legt ook onze zwakke punten bloot. Laat ons die ombuigen tot nieuwe kansen en niet alleen inzetten op relance maar vooral ook op transformatie naar een beter Vlaanderen voor iedereen, met een nieuw sociaaleconomisch pact. Voka heeft daar een plan voor: het plan Samen Groeien. Omdat gedeelde groei, gezonde groei is.

WAT? Het plan Samen Groeien is een uitnodiging van Voka tot dialoog om zo samen tot een nieuw sociaal-economisch pact te komen. Dit pact willen we uitvoeren tussen nu en 2030. De inhoud is gebaseerd op feiten en cijfers en aangevuld met expertinterviews en buitenlandse casestudy’s. Groei staat centraal. Een groei van 2% is ambitieus, maar haalbaar. Het moet gezonde en gedeelde groei zijn, die iedereen ten goede komt. Zo gaan we samen vooruit.

OR? WAARVO

VOOR WELVAART Groei laat bedrijven toe om te investeren en tewerkstelling te creëren. Een groei van 2% kan onze welvaart weer op het precorona-traject brengen tegen 2030. We kunnen die 2% groei halen door onder meer 250.000 extra mensen aan het werk te helpen en de productiviteit per werkende te verhogen van 86.000 euro naar 100.000 euro.

VOOR WELZIJN Gezonde en gedeelde groei leidt tot een hogere levensverwachting: een hoger inkomen geeft toegang tot gezonde voeding, huisvesting, zorg en andere zaken die aan de basis liggen van een hogere levensverwachting en een betere gezondheid.

VOOR IEDEREEN Zonder groei komt er geen extra geld vrij om te herverdelen. Gezonde en gedeelde groei biedt zuurstof en kansen voor iedereen door de gecreëerde welvaart, waarbij we resoluut kiezen voor meer inclusiviteit in de samenleving. 10 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

HOE? Om duurzaam te kunnen groeien focussen we op drie groeidomeinen waarvan we weten dat ze in de toekomst almaar belangrijker zullen worden:

SLIMME DUURZAAMHEID: GREEN FLANDERS Slimme duurzaamheid zet in op de transitie naar een duurzame Vlaamse economie ondersteund door investeringen in infrastructuur. Deze ligt aan de basis van gezonde groei. Zo kan de Vlaamse transitie naar een circulaire economie leiden tot een besparing van 2-4% van het bbp, 27.000 nieuwe Vlaamse jobs en 2,3 miljard euro extra Vlaamse toegevoegde waarde.

GEZONDHEID EN WELZIJN: GEZOND VLAANDEREN Een verbetering van het gezondheidssysteem leidt niet alleen tot economische groei (bijvoorbeeld 3-6 miljard euro hervormingspotentieel geïdentificeerd), maar ook gezonde groei (bijvoorbeeld toegankelijke, gecoördineerde zorg voor iedereen). België kent een sterk, toegankelijk gezondheidssysteem, maar toont ongelijkheden tussen laag- en hoogopgeleiden en opportuniteiten om preventie te versterken.

DIGITALE SAMENLEVING: FLANDERS DIGITAL COVID-19 heeft de digitalisering in een stroomversnelling gebracht (e-commerce, telewerk) en dit momentum moet worden aangegrepen om een nieuwe visie te introduceren: Flanders Digital. Digitalisering kan niet alleen het meeste bijdragen tot productiviteitsgroei in het volgende decennium, maar kan ook onze maatschappij duurzaam versterken bijvoorbeeld: dankzij een bredere toegang tot onderwijs, slimme mobiliteit, optimaler energieverbruik, enzovoort.

EE WAARM

Om duurzame groei écht samen te realiseren, kunnen we vijf hefbomen inzetten:

Innovatieve en competitieve bedrijven met ambitie Een flexibele arbeidsmarkt en modern onderwijs

Een doeltreffende sociale zekerheid en fiscaliteit

MEEDOE

Heb je een concreet idee om onze maatschappij op een duurzame, gezonde of digitale manier te laten groeien? We bieden je een platform om je ideeën te delen en te laten groeien. Zo kom je in contact met een netwerk van potentiële partners die je hierbij kunnen ondersteunen. Surf dus naar

Een performante overheid

Een open Vlaanderen, met de blik op de wereld

PL ANSAMENGROEI

EN.BE

Ontdek er nog meer voorstellen en deel jouw idee!

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 11

PLAN SAMEN GROEIEN

groeien tijdens corona “Corona zette de drukpersen in een hogere versnelling.” Managing director Niko Dhondt – drukkerij St-Luc Labels & Packaging

“Wij drukken verpakkingen voor de voedingsindustrie. Aangezien niemand nog buitenhuis kon eten, werd er veel meer thuis gekookt. Daardoor steeg de vraag naar voorverpakte voedingswaren en was het bij ons alle hens aan dek. Wij waren zelfs erkend als essentieel bedrijf, zodat we verder konden werken. Wekenlang draaiden we extra uren. Ook ’s nachts, zodat we de productie konden spreiden. Voor de kantoormensen kochten we laptops, zodat ze van thuis konden werken. Dat doen ze vandaag nog altijd. Veel kan perfect vanop afstand worden geregeld. Een goede zaak, als je ’t mij vraagt. Het komt de mobiliteit op onze wegen en de work-life-balance alleen maar ten goede.”

“Roularta vindt 10.000 nieuwe lezers.” Circulation director Frank Minne – Roularta Media Group

De totaalcijfers kleurden rood bij Roularta, vooral door het in elkaar klappen van de advertentiemarkt. Maar het aantal lezers steeg tijdens corona spectaculair. “Knack scoorde het best, met themanummers die op het juiste moment relevante informatie brachten. Het is duidelijk dat in tijden van crisis mensen teruggrijpen naar de vertrouwde merken. En natuurlijk, men had meer tijd om te lezen… Achteraf kan je alles rationaliseren, maar op het moment zelf heeft het ons verrast. Onze proefabonnementen haalden 10.000 nieuwe lezers binnen.”

12 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

“Cargoverkeer verdubbeld op luchthaven Oostende.” CEO Marcel Buelens – luchthaven Oostende

“Het is weinig geweten maar passagiersvliegtuigen vervoeren niet alleen passagiers. Elke vlucht bevat ook 30 tot 50 ton cargo. Toen de passagiersvliegtuigen door corona aan de grond bleven, was dat een groot probleem. Alles dat bijvoorbeeld uit China komt, in deze tijden ook mondmaskers en beschermpakken, zocht een uitweg en vond die bijvoorbeeld in Oostende. Ons cargoverkeer is verdubbeld. Onze passagierstrafiek is natuurlijk gedaald, maar heel wat minder dan gemiddeld in de sector. Ook daar is de reden duidelijk: kleine luchthavens hebben minder mensenmassa’s, meer parking, meer ruimte. Allemaal zaken die in coronatijden geapprecieerd worden.”

VOKA.BE

vernieuwing van democratie Manu Claeys

IEDEREEN MEE AAN TAFEL

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 13

PLAN SAMEN GROEIEN

debat Een wicked problem noemt Manu Claeys de coronacrisis, en dat krijg je met klassieke besluitvorming niet opgelost. Zijn bewonerscollectief stRaten-generaal lag mee aan de basis van het Toekomstverbond voor duurzame mobiliteit rond Antwerpen. Ook nu pleit hij voor oplossingen waarin burgers én ondernemers hun rol spelen.

olgens Manu Claeys hebben we verschillende crisissen tegelijk meegemaakt die onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. “De coronacrisis heeft ons keihard tegen de muur gekwakt, maar ook de klimaatcrisis was met twee opeenvolgende hitte golven zeer aanwezig. Daarnaast is er een identiteitsconflict aan de gang, dat in grote mate generationeel is. Die crisissen hebben veel gemeen en vergen ook een gelijkaardige bestuurlijke benadering. Het zijn voorbodes van een nieuwe context waaraan we moeten wennen.” Geen vaccin tegen klimaatcrisis

Vooral de klimaatcrisis en de coronacrisis vertonen opvallende gelijkenissen. Ze zijn deels te wijten aan ons leefpatroon, worden al decennialang voorspeld en vergen investeringen die weinig zichtbaar zijn. “De klimaatcrisis is in mijn beleving fundamenteler dan corona. Die valt niet op te lossen met een vaccin. Maar blijkbaar is het makkelijker om corona als een crisis te beschouwen en daarnaar te handelen. De klimaatcrisis verdient eenzelfde behandeling. Flatten the curve: dat geldt voor allebei. Maar uit het oog, is uit het hart. Zodra de gevolgen minder tastbaar worden, vallen we terug op onze oude gewoonten. Het zijn grote beesten, die we blijven 14 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

voeden. Als we ze willen uitroeien, zullen we bepaalde patronen moeten loslaten. Dat geldt voor burgers, maar evengoed voor ondernemers en beleidsmakers.” Gouden driehoek

De aanpak van het coronavirus is volgens Claeys een toetssteen voor de kwaliteit van democratieën. Nogal wat landen gingen de voorbije maanden met de billen bloot. “Ook Vlaanderen maakte geen goede beurt. Twee keer op rij schoten de cijfers pijlsnel omhoog. Die vaststelling kan je niet zomaar onder het tapijt schuiven. We hebben gefaald

“Je hebt eenheid van commando nodig, met onderlinge loyaliteit en bottom-up inspraak.” in onze zorg voor de woonzorgcentra. Wij hebben ook te vroeg sommige teugels gelost onder druk van gelobby en buikgevoel. Het resultaat is beleidsvoering die de koe onvoldoende bij de horens vatte. Wij hebben in Antwerpen met het Toekomstverbond getoond dat het anders kan.” Van 2005 tot 2015 was Claeys met de burgerbeweging stRaten-

generaal in een heftige discussie verwikkeld over de Antwerpse Oosterweelverbinding. “Ik was toen al bezig met participatiemodellen en vernieuwing van de democratie. Wij waren voor het sluiten van de ring, maar niet op de manier die het beleid ons opdrong. In 2015 stelden we vast dat we nog jaren in dat conflict konden vastzitten. Wij hebben toen gekozen voor een intendant: een overlegproces dat we de ‘gouden driehoek’ noemen. Ambten aren, experten en burgers vormden samen een Toekomstverbond en bleken in staat om veerkrachtige oplossingen uit de denken. De rangen sloten zich. En waarom? Omdat wij hebben erkend dat mobiliteit een wicked problem is. Je duwt op één knop voor een oplossing, en er komen tien andere problemen in de plaats. Ook corona is zo’n wicked problem, net als klimaat. Met klassieke besluitvorming kom je er niet.” Geen pluimen op de hoed

Klassieke besluitvorming is er vaak op gericht om pluimen op de eigen hoed te steken en de politieke concurrentie onderuit te halen. Zo ontstaan spanningen, en na verloop van tijd verwateren de doelstellingen omdat men andere opportuniteiten ruikt. “Wij hebben beseft dat er een eenheid van commando moet zijn. Daarmee bedoel ik niet één partij die de lakens uitdeelt, maar een onderlinge loyaliteit tussen al wie bij het overleg betrokken is. De communicatie verloopt strikt. Er zijn duidelijke doelstellingen die niet worden losgelaten. Ook niet onder druk van buikgevoel of zenuwen die spelen. Die eenheid van commando combineer je met evidence-based inzicht en bottomup inspraak. De inbreng van de wetenschap wordt gehonoreerd, maar ook de terreinkennis van

VOKA.BE

burgers. Het vergt een pragmatisch leiderschap, dat niet meer van elke besluitvorming een ideologische strijd maakt. Aanstellers als Trump, Bolsonaro of Johnson vielen tijdens de coronacrisis één voor één door de mand. Zij die talent hebben voor expertisegedreven beleidsvoering met bottom-up inspraak, kwamen plots op de voorgrond. Dat is een belangrijke wakeupcall, die we ook naar andere crisissen kunnen vertalen.” Bedrijfsleiders weten hoe

Ondernemers zijn gepokt en gemazeld in dit pragmatisch leiderschap, zegt Manu Claeys.

niet naar het theater? Waarom mochten dagjesmensen niet naar de kust en tweede verblijvers wel? Allemaal kleine cocktails van ongenoegen die het gevolg zijn van slecht management, en die op z’n minst de indruk wekken dat bepaalde groepen zwaarder doorwegen dan andere.” Volgens Claeys is het een kwestie van tijd voor er een tegen beweging op gang komt die komaf maakt met klassieke besluitvorming, maar ook met traditioneel ondernemerschap. “Overheidsingrijpen zal minder taboe worden. De mensen

“Ondernemers rollen de mouwen op: dat is pragmatisch leiderschap.” “Voor bedrijfsleiders is troubleshooten een belangrijke component van hun dagelijkse bezigheden. Die bekijken ’s ochtends wat het probleem is, rollen de mouwen op en proberen het schip weer op koers te krijgen. Dat doen ze met eenheid van commando. Er is wel degelijk een leiding die de lijnen uitzet, maar er is ook een stroom die bottom-up mee richting geeft. Zo ontstaat een gedeeld eigenaarschap, zonder eindeloos debat. Dat is de basis van de deliberatieve democratie: beleidsvoering in overleg met alle betrokkenen. Met minder particratie, en meer relevante expertise.” “Fairness is doorslaggevend. Je moet als burger het gevoel hebben dat de maatregelen in verhouding zijn. Als één groep zwaarder doorweegt door bilateraal gelobby, dan haalt dat het draagvlak onderuit. Waarom mocht ik tijdens de coronacrisis wel het vliegtuig nemen maar

zullen dat ook als fair ervaren. Ondernemers zullen veel meer vertrekken vanuit een voorzichtigheidsprincipe. Dat zie je nu al in de autosector. Gold er vroeger een soort normenloosheid, dan is het kader vandaag een pak strenger. Het voorzichtigheidsprincipe legt op dat we niet meer te zot zullen doen. Hetzelfde geldt voor de farmaindustrie. Die investeert meer middelen in een crème tegen rimpels dan in de ontwikkeling van malariavaccins, omdat de markt voor zo’n crème veel groter is. Zo werk je ongelijkheid in de hand. Ik maak me sterk dat de overheid in toenemende mate een sturende rol gaat spelen. Zeker wanneer het gaat om klimaat en gezondheid.”

Manu Claeys “Flatten the curve geldt ook voor het klimaat.”

worden gewezen. Zij laten hun ongenoegen blijken en willen structurele veranderingen zien. Het hernieuwde debat rond Black Lives Matter is nog maar tien weken aan de gang, maar in Amerika is de cultuurshift nu al een feit. Steeds meer Amerikanen erkennen dat zwarten vaker het slachtoffer zijn van discriminatie. We mogen niet onderschatten hoeveel jongeren de oudere generaties verwijten dat zij te veel teren op hun verworven rechten. Er is een generationele kloof, en de jongeren staan wat mij betreft aan de goede kant. Ze schudden de boel wakker en eisen spreekrecht. Ze zullen in toenemende mate neerkijken op ons, tenzij we die verontwaardiging kunnen koppelen aan nieuwe manieren van besluitvorming. Je hebt mensen rond de tafel nodig, ook activisten die blijven keet schoppen en de demo cratie alert houden. Als we daarvoor openstaan, kunnen we samen gigantische stappen vooruitzetten.”

Jongeren die neerkijken

De jongerenprotesten rond klimaat en identiteit zijn volgens Claeys een teken aan de wand dat verandering op til is. “De jongeren pikken het niet langer dat zij met de vinger SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 15

Bezorgt uw IT u kopzorgen?

De vlotte werking van uw IT is onze hoofdzaak.

SmartWare Selectie van soft- en hardware op maat

SmartDesk IT analyseren, optimaliseren en beheren

SmartWork EfficiĂŤnt teamwork via juiste technologie

SmartCloud Altijd en overal toegang tot uw gegevens

SmartMAC Hulp bij integratie van Apple hardware

Ontdek onze meerwaarde op smartsys.be Smartsys is onderdeel van de Cronos Groep

Wat de vragen over of problemen met uw IT ook zijn, wij weten raad. Wij bieden u inzicht in de infrastructuur en overzicht van de kosten. Onze grootste troeven? ContinuĂŻteit en flexibiliteit. Uw onderneming blijft operationeel en past zich vlot aan snel veranderende omstandigheden aan. Geef uw IT-zorgen uit handen, maar behoud de controle.

VOKA

Fast Forward Flanders

TRIBUNE

of aan 0% leasen!

Q1 / 2020

VOKA HOE IS HET NOG MET

Vlaanderen meet zich met de Europese top Personal branding

Advocate Christine Mussche & galeriste Soﬁe Van de Velde Digitale disrupties

Koen Verwee (CEO Mediahuis) & Bart Claes (CEO JBC)

per dag

naar mob.co/apple voor meer info

bco

your business

sis van 10 gebruikers, 36 maanden, excl BTW en inclusief dienstverlening van mobco. Toestellen zijn Apple ad Pro Wifi 64GB en 13” Macbook Pro Touch Bar, 2,4Ghz i5 256GB. Actie geldig tot 31/01/20 en onder eldig voor professionele klanten, toestelconfiguratie vereist een MDM die door mobco kan worden aalbedrag van 5.000 Euro en 0% leasing na goedkeuring van Apple Financial Services.

20 VOOR 2020 THOUGHT LEADERS Twintig inspirerende ideeën van

TWINTIG KOPLOPERS

17/12/19 15:29

In de vorige Voka Tribune van begin januari lieten we 20 thought leaders aan het woord over 2020. Wisten we veel wat er op ons afkwam… Hoe is het hen vergaan?

€ 2,50

Een uitgave van Voka vzw | Jaargang 13 - januari 2020 | Afgiftekantoor Gent X - Erkenningsnummer P708123

levert je alle tools voor je werkplek:

ok Pro 13” ro e 11 steuning guratie soires

Als er een plek was waar je geen winkel wou hebben was het wel Antwerpen. En Sofie Van de Velde zit met haar kunstgalerij – naar eigen zeggen – ‘middenin de red war zone’ van Antwerpen.

Greenway effent het pad voor vleesvervangers. Paul Florizoone levert aan supermarkten en verkoopt zijn vegetarische producten tegelijk in zijn eigen restaurants. Oei, eigen restaurants?

We Are Jane, een investeringsfonds voor vrouwen, zat rond nieuwjaar op een cruciaal moment: fondsen verzamelen en participaties nemen. Wat deed corona met Eline Talboom van We Are Jane?

Sofie Van de Velde: “Mensen blijven thuis en hebben tijd. En na een tijdje wil men zijn thuis wat gezelliger maken. Daar moet je creatief op inspelen. We hebben veel energie gestoken in het uitbouwen van ons digitaal kanaal. Mijn belangrijkste doel was de kunstenaars een perspectief te geven en dat heeft gewerkt. We zijn met een project Art Feed begonnen, waarbij we kleine werken digitaal aanbieden. Van de opbrengst gaat 20% naar de voedselbank en dat heeft voor de voedselbank 35.000 euro opgeleverd. Daar ben ik zeer blij mee. Voor de kunstenaars zelf heeft het de deur geopend naar nieuwe verzamelaars, ook in het buitenland. Allemaal goed nieuws dus maar ik ben toch blij dat opnieuw mensen de galerijen binnenstappen, want de fysieke beleving van kunst, die kan je digitaal toch niet evenaren.”

Paul Florizoone: “Ja, onze restaurants proberen te overleven. We moeten de huurprijzen hernegociëren en waar dat niet lukt nadenken over sluiten. Dat is pijnlijk. Onze levering aan festivals is nog erger getroffen. Langs de ene kant zien we een stijging van de verkoop via de grootwarenhuizen. De gevolgen van corona zijn zeer uiteenlopend voor ons en dat maakt het heel complex. Maar als we later zullen terugkijken, denk ik dat we een jaar zullen zien waarin de groei minder sterk was dan gepland, maar waarin zich ook opportuniteiten voordeden. We bekijken bijvoorbeeld exportmogelijkheden naar Duitsland en werken hard aan online-concepten. Dit wordt een jaar van uitersten.”

Eline Talboom, managing partner We Are Jane: “Een grote impact heeft corona niet gehad op We Are Jane. We zijn het gewoon om een deel van thuis uit te werken, dus die overstap naar volledig thuiswerk was niet zo groot. We hebben onze fondsenwerving in die periode gewoon kunnen afsluiten. Maar vanzelfsprekend was dit een vervelende periode om te onderhandelen over nieuwe participaties die ons fonds zou nemen in bedrijven. Zoiets bespreek je niet via een videocall. Het persoonlijk contact blijft belangrijk. De minder strikte maatregelen zijn voor dat aspect op het juiste moment gekomen. Maar als ik het deze periode bekijk voor het geheel: het valt nog best mee.”

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 17

PLAN SAMEN GROEIEN

huis van talenten

‘JE KLANT WORDT ELK JAAR 1% DIVERSER’ 18 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

Hassan Al Hilou

VOKA.BE

Hassan Al Hilou, medeoprichter van A Seat At The Tabel, dat maandelijkse ontmoetingen tussen jongeren en ondernemers organiseert, heeft een nieuw project. En het is geen kleintje. Capital wordt een Brussels huis waarin de Brusselse jeugd rechtstreeks in contact komt met bedrijven.

assan Al Hilou komt uit een familie van Iraakse handelaars. Import en export was het modale avondgesprek aan tafel. Maar toen de familie uit Irak vertrok, viel het gesprek stil. Zakendoen, zoals de generaties voor hem, leek plots zoveel moeilijker. “Het netwerk was weg. En daarmee ook het mentorship. Dat voel je onmiddellijk.” Toen hij 15 was schreef hij een brief naar alle Bel20-bedrijven waarin hij zijn diensten als adviseur aanbood. Eéntje antwoordde en dat was genoeg, want het leverde hem een krantenartikel op waarin hij de ‘jongste ondernemer van het land’ genoemd werd. Wat volgde was een stroom brieven met steunbetuigingen, zelfs vanuit het paleis. De straten veranderen

Vandaag is hij 21, een serieel ondernemer en veel van de bedrijven die toen hem geen antwoord waard achtten, hebben hem ondertussen als key note-spreker of consultant uitgenodigd. We zitten op het dakterras van het pand dat zijn volgend project moet huisvesten. Hassan woonde hier in de buurt. Hij kent zijn leeftijdsgenoten die in het parkje rondlopen, want er is nergens anders plaats. Grappig, noemt hij dat en wijst naar de kantoorruimte die leeg

staat. “De straten zijn aan het veranderen. De groep met een migratieachtergrond groeit. En wordt mondiger.” Klantengroep krimpt

Als consultant wordt hij vooral gevraagd door bedrijven en organisaties die de veranderende wereld herkennen. “Op dit moment heeft 21% van de bevolking een migratieachtergrond. En dat percentage groeit. De samenleving wordt 1% diverser per jaar, elk jaar opnieuw. Dat betekent ook dat je klassieke klantengroep elk jaar 1% krimpt. Hoe ga je daarmee om? Bedrijven zoals Nike

“De virtual reality-bril toont de jobkansen in een sector.” hebben hun keuze gemaakt. Ze omarmen niet alleen de diversiteit, maar gaan mee op de barricaden staan. Dat gaat hen klanten kosten, was de eerste reactie. Het draaide omgekeerd uit. Hun associatie met Kaepernick (de football speler die tijdens het Amerikaanse volkslied op zijn knie ging zitten en uit de competi tie gebannen werd, nvdr) heeft Nike geen windeieren gelegd. En dat gebeurt overal ter wereld simultaan, in New York, in

Brussel, in Barcelona. Als er iets gebeurt, gebeurt het overal. Een snapchat verhaal gaat onmiddellijk de wereld rond.” Bolwerk

Hij kijkt met schrik naar de recessie die er dreigt aan te komen. “Actiris heeft een studie laten uitvoeren. De conclusie: bij een recessie zal de grootste impact te voelen zijn bij jongeren en in de armere wijken. Dus: in wijken zoals deze. Die cijfers liggen op tafel! En dan blijven we maar discussiëren over het dragen van mondmaskers. Dat maakt me kwaad, ja.” Het gigantisch pand aan de A ntwerpselaan in Brussel wordt een bolwerk om de Brusselse jongeren tegen werkloosheid te wapenen. “Zij beseffen niet altijd wat er allemaal mogelijk is in de wereld buiten hun eigen leefwereld. De chemiesector? Een grote onbekende. Daarom zullen we op het gelijkvloers 25 virtual reality-brillen hangen, elk vertegenwoordigt een sector. Zo kan bijvoorbeeld Besix zichzelf en de bouwsector voorstellen. ” Incubator

Elders in het gebouw is plaats voorzien voor opleidingen. Hassan Al Hilou: “Als die jongeren het nut van een diploma niet inzien en schoolmoe uitvallen, laten we ze dan maar gewoon aan hun lot over? Of proberen we er iets van te maken?” In het nieuwe project Capital organiseren bedrijven zelf een opleiding in bijvoorbeeld animatie, netwerkbeveiliging, .... Het zullen geen cursussen zijn in de schoolse vorm. Het zullen eerder smaakmakers zijn die aanzetten tot meer, ofwel in het klassieke circuit of via digitale bijscholing. “Dit is een generatie die online bijleert, en daar moeten we inspelen.” SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 19

PLAN SAMEN GROEIEN

A SEAT AT THE TABLE

Nadia El Makhfi schoof van bij het begin van het initiatief zo vaak mogelijk mee aan tafel. Ze had A Seat At The Table met Geert Noels, met Claire Tillekaer ts van FIT, met een resem andere bekende namen die haar over een drempel heen duwden. Ze is nu fotografe, podcaster, … maar dat lag niet voor de hand. “Onze ouders zijn meest al arbeiders en toen ze naar hier kwamen verloren ze ook hun netwerk. Dat gebrek aan sociaal kapitaal laat zich ook voelen bij ons, de tweede generatie. Bij een bedrijf binnen geraken, hoe doe je dat? Aan wie kan je vragen om je cv na te lezen? Wij hebben geen netwerk om die vragen op te lossen.” A Seat At The Table organiseert aan hoog tempo bijna wekelijks ontmoetingen tussen captains of industry, politici, opiniemakers én jongeren. De oprichters Youssef Kobo en Hassan Al Hilou willen de jongeren inspireren en aantonen hoe ambitieus ze zelf kunnen zijn en zo eigen hun kansen creëren. Nadia El Makhfi: “Wat vooral bijblijft is hoe sterk iedereen openstaat om je te helpen. Dat maakt het eenvoudiger om het gesprek aan te gaan, om connecties te leggen.” asatt.eu

Een groot deel van het pand is gereserveerd voor een incubator, waar advies en ondersteuning te vinden is voor wie de stap naar een eigen zaak wil zetten.

“Een groot deel van het pand is gereserveerd voor een incubator.” “Die incubator voor ondernemerschap is zeer belangrijk. Veel jongeren zitten met plannen, maar krijgen ze niet gerealiseerd omdat ze onderweg afgeblokt worden. ‘Hassan, ik heb geen BTW-nummer aangevraagd, want ik wil dat niet op het adres van mijn ouders. Als er iets ver keerd loopt, wil ik niet dat ze hun huis komen afpakken.’ En daar stoppen dan de plannen om

20 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

zelfstandig te worden. Je zou eens moeten weten hoe vaak ik dergelijke verhalen hoor…” Het project is ambitieus. Wie zal dit betalen? Onze hoofdpartner is Sofina, een van de bedrijven die het Capital-project met woord en daad bijstaan. Hassan Al Hilou: “Daarnaast is ook de overheid mee aan boord met een Publiek Private Samenwerking en daarnaast mikken we op inkomsten uit de bedrijfssectoren die talent zoeken en moeilijk toegang vinden tot een groep die wij kennen en met groot gemak bereiken.”

flanders digital

Met Felix Van de Maele Collibra in Brooklyn 36 jaar en CEO van de eerste unicorn in de Belgische geschiedenis. Vijf jaar geleden verhuisde hij met zijn gezin naar Brooklyn, een huis-met-tuin met uitzicht op Manhattan, want daar kan hij de verdere groei realiseren. Groei is een woord dat voortdurend terugkomt in het gesprek. En ongeduld, dat ook.

Met Karen Boers BeCode in Brussel â&#x20AC;&#x153;Bon, dacht ik na die aanslagen in Brussel. Wat doen we nu? Verder verzuren of gaan we aan de slag?â&#x20AC;? Karen Boers, met een verleden in de begeleiding van starters, besloot dat laatste en startte zelf BeCode op: een nietklassieke vorming die digitaal talent opspoort en opleidt.

DOSSIER FLANDERS DIGITAL

flanders digital De huidige coronacrisis zorgt voor een stroomversnelling van de digitale transformatie voor zowel ondernemingen, burgers als de overheid. Dit weerspiegelt zich onder meer in de sterke focus op telewerk, teleconsultaties, automatisatie en e-commerce in Vlaanderen. Laat ons echter het huidige momentum aangrijpen om deze stroomversnelling te versterken en onze samenleving verregaand te digitaliseren. Dieter Somers – expert digitale transformatie bij het Voka-kenniscentrum

NAAR EEN DIGITALE SAMENLEVING Een sterkere focus op digitalisering is niet enkel noodzakelijk om onze economie te laten heropleven (onder meer via productiviteitsverhogende IT-investeringen), maar ook om maatschappelijke problemen zoals de milieuproblematiek of de vergrijzing efficiënter aan te pakken. Bovendien zijn we zo beter gewapend tegen nieuwe virusuitbraken of volgende coronagolven. Onze huidige uitgangspositie is echter niet optimaal. We verliezen terrein in verschillende internationale rankings. Zo staan we bijvoorbeeld in de DESI-index – een graadmeter voor het digitaal concurrentievermogen van EU lidstaten – op de 9de plaats, terwijl we in 2016 nog een top 5 positie bekleedden. Vaak vermelde pijnpunten zijn onze digitale overheidsdiensten, het beperkte aantal IT-afgestudeerden, het hoge percentage digibeten, het relatief beperkte computergebruik bij burgers en digitaal leren. Specifiek voor ondernemingen lopen we een achterstand op binnen de industrie 4.0 transitie en zijn het vooral de kmo’s die achterblijven. Ook onze achterstand bij de uitrol van 5G is nadelig voor ondernemingen. Kortom, het is duidelijk dat we nog heel wat stappen kunnen zetten qua digitalisering. We hebben echter nood aan een nieuw wervend verhaal en een

22 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

“We hebben nood aan strategie die digitalisering doortrekt naar de ganse samenleving.”

bijhorende strategie die digitalisering doortrekt naar de ganse samenleving. In het transformatieplan stellen we daarom Flanders Digital voor, een overkoepelende strategie bestaande uit vier luiken: een digitale economie, een digitale overheid, een digitale industrie, en een grotere focus op digitaal talent. Deze vier luiken versterken elkaar en zijn allen broodnodig. We bepleiten hierbij een verregaande modernisering en automatisering van de industrie en de bredere economie. Ook een cruciale rol is weggelegd voor de overheid via het versterken van de digitale dienstverlening en het verzekeren en implementeren van een digital proof regelgeving. Binnen digitaal talent beogen we een versnelling van de digitale transitie in het onderwijs op het vlak van curriculum én leervormen. Bovendien dringt een grootschalige omscholing van werknemers en een grotere focus op levenslang leren zich op. We moeten ook ambitieus zijn en streven naar de absolute wereldtop in een aantal strategische domeinen. Hierbij kunnen we leren van Europese toppers zoals Finland, Zweden, Denemarken en Nederland. Ook is het belangrijk om verder te bouwen op bestaande sterktes en digitale ecosystemen binnen Vlaanderen. De impulsprogramma’s rond artificiële intelligentie en cybersecurity dienen hierbij als opstap. Lees meer op www.voka.be/ digitaletransformatie

VOKA.BE

COVID-19 ALS VERSNELLER WERKOMGEVING

90%

ONLINE

50%

TELEWERK van de ondernemingen verwacht stijging telewerk

HAND EL

88%

van de offline winkels en restaurants ging online tijdens COVID-19

van de ondernemers verwacht verdere digitalisering werkomgeving

WEBSHOPS

90%

van de ondernemers gelooft dat belang van webshops zal toenemen

TELEWERK

67%

van de ondernemingen doet aan telewerk

NIEUWE PRODUCTEN

72%

van de ondernemers verwacht door COVID-19 nieuwe producten

INNOVATIE

BUSINESSMODEL

40%

van de ondernemers ziet noodzaak om businessmodel te herbekijken (Bron: De Tijd)

DIGITALISERING

25ste plaats

DESI-INDEX : ONZE POSITIE VERSLECHTERT

in de wereld IMD World Digital Competitiveness Ranking

ONLINE DIENSTVERLENING

57ste plaats

in de wereld UN e-Government Development Index

INDUSTRIE 4.0 READINESS

17de plaats

WEF Future of Production Readiness Report

7 5 4

5 2

2015

2016 België

3 2017

2 2018

Nederland

3 2019

2020

Duitsland

Plaats van het land op DESI-index sinds 2015.

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 23

DOSSIER FLANDERS DIGITAL

DE MAN VAN ÉÉN IDEE EN TWEE MILJARD FELIX VAN DE MAELE, COLLIBRA 24 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

digitale wereldleider

VOKA.BE

De oprichter van de eerste Belgische unicorn woont al vijf jaar in New York, maar zijn Oostends accent komt er hier en daar nog eventjes door. De marktwaarde van zijn Collibra heeft de kaap van het tweede miljard genomen. Volgende halte: een miljard omzet.

opschalen van een bedrijf. Dat is niet altijd goed afgelopen. Zeker in de softwaresector zie je vandaag dat oprichters hun bedrijf blijven leiden. Facebook en Google zijn zo voorbeelden. Het DNA van het bedrijf behouden is een waardevol gegeven.

Met Felix Van de Maele – Collibra in Brooklyn

e vaderlandse pers schat de waarde van zijn bedrijf op 2,3 miljard en als ik hem vraag hoe groot zijn aandelenpakket in Collibra nog is, krijg ik als antwoord niet meer dan een glimlach: ”Laat ons zeggen, groot genoeg om mij gemotiveerd te houden.” Felix Van de Maele is 36 jaar, mede-oprichter en CEO van de eerste unicorn in de Belgische geschiedenis: een bedrijf dat meer dan een miljard waard is. Vijf jaar geleden verhuisde hij met zijn gezin naar Brooklyn, een huis-met-tuin met uitzicht op Manhattan, want daar kan hij de verdere groei realiseren. Groei is een woord dat voortdurend terugkomt in het gesprek. En ongeduld, dat ook. Van de Maele heeft naar eigen

om de juiste data met elkaar te koppelen, ze makkelijk terug te vinden en finaal op de juiste manier te analyseren. Een klassiek voorbeeld zijn twee bedrijven die hun databases willen samenvoegen en tot de conclusie komen dat zelfs een begrip als ‘omzet’ door beide anders gedefinieerd wordt. In grote of snelgroeiende bedrijven kunnen die problemen opduiken tussen verschillende afdelingen. Collibra is een softwarebedrijf dat andere bedrijven helpt om de eigen data bij elkaar te brengen en te verwerken. In de Belgische begindagen hadden de stichters nog moeite om hun potentiële klanten te overtuigen dat ze wel degelijk een probleem hadden. Vandaag hoeft dat niet meer. Collibra werkt voor de grootste bedrijven op de planeet en is zelf

“Groei is niet makkelijk. Het brengt je buiten je comfortzone.” zeggen in heel zijn carrière maar één idee gehad en houdt zich zeer strikt aan het verder uitdiepen daarvan: semantische data integratie. Hij zegt het met een monkeltje, in de overtuiging dat nauwelijks iemand weet wat het precies inhoudt. En dat klopt natuurlijk, maar we doen een poging: semantische integratie is informatie uit verschillende bronnen samenbrengen. Naarmate big data belangrijker wordt groeit de nood

wereldleider met nog steeds Felix Van de Maele, de koppige mede-oprichter die naar eigen zeggen ooit slechts één idee had, aan het hoofd. Hoelang kan de oprichter van een unicorn aanblijven als CEO?

In Silicon Valley was het een tijdje geleden heel gewoon dat de aandeelhouders ‘experienced supervisors’ aanstelden om de oprichter zogezegd bij te staan en hem te helpen bij het

Jullie laatste aanwervingen op c-niveau hebben één ding gemeen: u zoekt duidelijk ervaring in supersnelle groei?

Felix Van de Maele CEO Collibra

Ja, je hoort in België dat de beperkte toegang tot kapitaal de groei zou afremmen. Daar ben ik het niet mee eens. Er is voldoende kapitaal voorradig. De rem in België is dat je heel moeilijk mensen vindt met een track record in snelle groei. Hoe stuur je in HR een groei aan van honderd naar duizend medewerkers? Mensen met die ervaring zijn zeldzaam in België. Kan u drie factoren opnoemen die de supersnelle groei van Collibra hebben mogelijk gemaakt?

De verhuis naar New York. Toen we steeds meer Britse en Amerikaanse klanten kregen, drong de verhuis zich op. We zijn onze klanten gevolgd. De klanten in Londen kan je nog bedienen vanuit België. Maar New York is anders. Ik heb nog een tijdje gependeld, maar vijf jaar geleden zijn we verhuisd. Een extra voordeel was ook dat we hier tussen mensen werken die onze groei begrijpen. Op twee?

Veel ondernemers zien andere opportuniteiten en gaan daar op in. Dat doen wij niet. Wij blijven bij één idee en houden onze focus op onze klant. Na de financiële crisis van 2008 bijvoorbeeld kregen de financiële instellingen veel meer rapportering opgelegd. Ze moeten niet alleen cijfers voorleggen, maar ook overtuigend kunnen bewijzen hoe ze tot dat cijfer gekomen zijn. Die data genereren, daar kunnen wij in helpen. SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 25

Uw ideale adviseur begrijpt uw business. En loopt liefst twee stappen voor op uw vragen. Identificeert bedreigingen en kansen en heeft al antwoorden voordat u ernaar vraagt. De wereld is een dorp. En u heeft behoefte aan een optimale interactie tussen wereldwijde visie en lokale kennis. Een partner die anticipeert in plaats van reageert.

RSM, the power of being understood.

www.rsmbelgium.be

Kantoren in Aalst, Antwerpen, Brussel, Charleroi, Bergen & Zaventem Antwerpen : T +32 (0)3 449 57 51 - Aalst : T +32(0)53 75 12 20 www.rsmbelgium.be

THE POWER OF BEING UNDERSTOOD AUDIT | TAX | CONSULTING RSM Belgium is a member of the RSM network and trades as RSM. RSM is the trading name used by the members of the RSM network. Each member of the RSM network is an independent accounting and consulting firm each of which practices in its own right. The RSM network is not itself a separate legal entity of any description in any jurisdiction. The RSM network is administered by RSM International Limited, a company registered in England and Wales (company number 4040598) whose registered office is at 50 Cannon Street, London, EC4N 6JJ. The brand and trademark RSM and other intellectual property rights used by members of the network are owned by RSM International Association, an association governed by article 60 et seq of the Civil Code of Switzerland whose seat is in Zug.

De juiste tools voor wie werk geeft: zet elke stap met vdab.be/werkgevers

26 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

VOKA.BE

digitale wereldleider En wat houdt hen bezig?

Er is veel onzekerheid. Als je telewerkt van thuis uit, in een appartement met vier personen, met een veeleisende job, … Daar moeten wij begrip voor tonen. Kindness is voor ons een belangrijke waarde. We proberen te helpen met yogasessies, mindfulness, samenkoken-sessies, … Remt corona de groei af?

Ja. We zullen groeien dit jaar, maar we moeten onze groeiplannen bijstellen. Dat is frustrerend? Op drie?

Groei is onze mindset. Voortdurend en sterk groeien is niet makkelijk. Het brengt je buiten je eigen comfortzone. Veel oprichters vertragen ook wanneer ze een zekere schaal bereiken omdat ze de controle willen vasthouden. Dat zijn wij niet. Groei zit in ons DNA. We hebben ook klanten die tegelijk en samen met ons zeer sterk gegroeid zijn, zoals Google. Waar zit de groei?

Het aantal mensen dat binnen een bedrijf data en cijfers consumeert, stijgt voortdurend. Onze klanten hebben zelfs nieuwe functies in het leven geroepen die tot voor kort niet bestonden. De Chief Data Officer die het hele data-gebeuren moet overzien. En de Data Stewards die de data beschikbaar moeten maken voor alle afdelingen die de gegevens willen gebruiken. Een van de grootste uitdagingen voor Data Stewards is het doorbreken van de silo’s want data zitten, zeker in grote bedrijven, verspreid over alle vestigingen. Het is opvallend dat de groei in aantal Data Stewards parallel loopt met de groei van Collibra. Waar komt die honger naar data vandaan?

Voor BtoC bedrijven zoals een Home Depot en een Wallmart

“Het is opvallend dat de groei in aantal Data Stewards parallel loopt met de groei van Collibra.”

zijn deze data zeer belangrijk geworden voor hun e-commerce. Daarnaast moeten bedrijven voldoen aan steeds meer financiële rapportering, privacyregels, … die nieuwe reglementeringen veranderen de manier waarmee ondernemingen omgaan met hun data. Ook de shift naar de cloud vergt veel ervaring als men dit veilig wil doen. En natuurlijk is er op dit moment de groei in artificiële intelligentie, en dan kijken wij niet zozeer naar het uitschrijven van de algoritmes. Die zelflerende algoritmes kunnen maar getraind worden wanneer ze de juiste data voorgeschoteld krijgen. En dat is natuurlijk precies wat Collibra doet. En dan viel corona New York binnen?

New York was tot een paar weken geleden een spookstad. Verschrikkelijk en angstaanjagend. De straten waren leeg. Het is nu iets beter, er zijn al mensen die buiten komen maar de restaurants en scholen blijven dicht. We proberen zo flexibel mogelijk te zijn voor onze medewerkers, met thuiswerk en veel aandacht voor de connectiviteit. Het management heeft een videomeeting gehouden met elk van onze 650 medewerkers, in groepjes van zes, met de vraag ‘wat houdt je bezig?’.

Afremmen is niet leuk, zeker niet voor iemand zo ongeduldig van nature als ik. Tijd is een belangrijk gegeven. Wat we vandaag kunnen doen, is over zes maand misschien niet meer mogelijk. Tijd is een belangrijke factor als je relevant wil blijven. Dit is een nieuwe realiteit die we moeten aanvaarden, maar het einddoel is niet veranderd. De top van de berg is nog altijd de top van de berg, alleen ligt het pad een beetje anders. Wat ligt er op de top van de berg?

Wel, het is eigenlijk onze tweede berg die we momenteel beklimmen. De eerste was de omzet doen groeien van nul naar honderd miljoen. Nu willen we opschalen naar een miljard omzet. Als u achterom kijkt, wat had u anders gedaan?

Het is eigenlijk beter gelopen dan verwacht. Maar achteraf bekeken: je kan elk moment maar één keer meemaken. Ook de goeie momenten zijn voorbij. Het is zoals met mijn twee dochters, hier in huis. Elk jaar is uniek. Het komt nooit meer terug. We zijn niet goed in het vieren van successen?

Typisch Vlaams, denk ik.

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 27

DOSSIER FLANDERS DIGITAL

SCHOOLVERLATERS HEADHUNTEN KAREN BOERS – BECODE

28 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

digitaal talent

VOKA.BE

Digitaal talent is schaars en waar kan je nog niet-ontdekt talent oppikken? Karen Boers boldy goes where no one has gone before. En vindt er talent in overvloed. Ruim 350 vacatures vulde ze reeds in en haar opleidingsprogramma BeCode heeft wachtlijsten. Met Karen Boers – oprichtster BeCode in Brussel

“B

on, dacht ik na die aanslagen in Brussel. Wat doen we nu? Verder verzuren of gaan we aan de slag?” Karen Boers, met een verleden in de begeleiding van starters, besloot dat laatste en startte zelf BeCode op: een niet-klassieke vorming die digitaal talent opspoort en opleidt. Voor haar was het dé manier om mensen die wegdreven naar de rand van de samenleving, een pad te bieden naar een ‘normaal’ leven: een job, carrièrekansen en uitzicht op een betere toekomst. Karen Boers: “Ons publiek zijn laaggeschoolden, mensen met een migratieachtergrond, mensen met een autismespectrumstoornis, … We geven hen geen klassiek onderricht want daar

Headhunting

net, Accenture, alle sectoren die een digitale transformatie doormoeten zoals media, banken, de gezondheidssector, … Onze studenten kunnen pur sang developers worden, mensen die code schrijven of controleren, of digitale marketeers, … Met een basisopleiding van één jaar kan je al een heel eind springen.” Onzichtbare vrouwen

De idee dat iedereen in ons onderwijssysteem dezelfde kansen krijgt en tieners die kansen alleen maar moeten grijpen, veegt ze van tafel. “Kijk gewoon naar de thuissituatie. Van de kinderen die opgroeien in een sociale woning haalt 90% géén diploma secundair onderwijs. Dat is een onthutsend cijfer. We evolueren in dit land naar een onderwijs waar 30% van

“In de drie jaar dat we bestaan, kregen we al vierduizend aanvragen. ” knappen ze op af. Ook mijn tieners thuis rollen met hun ogen als ze Frans moeten leren. Wij houden onze mensen voortdurend het doel voor ogen: een toffe job.” BeCode organiseert zeven maanden opleiding in programmatuur, gevolgd door drie maanden stage in de geïnteresseerde bedrijven. Dat zet de deur open naar werk. Op die manier vulde BeCode al meer dan 350 vacatures in. Waar komen de ‘afgestudeerden’ terecht? “Tele-

fessionele IT-ervaring in hun land van oorsprong. Een kwart van de cursisten bij BeCode is momenteel een vrouw. “Dat is dubbel zoveel als in andere ITopleidingen”, zegt Karen Boers trots.

de kinderen uitstroomt zonder middelbaar diploma. Die schrijven zich dus ook niet in bij de hogescholen. Ze blijven zonder diploma’s achter.” Volwassen vrouwen vormen voor BeCode een aparte uitdaging. Heel wat migrantenvrouwen zijn zelfs niet ingeschreven als werkzoekende, wat betekent dat ze onzichtbaar blijven op de arbeidsmarkt. Ze komen uit landen als India of Vietnam, hebben dikwijls een hogere opleiding en zelfs enige pro-

Karen Boers BeCode

De opleidingen bij BeCode zijn gratis. BeCode leeft van projectsubsidies, donaties van familiefondsen en raamakkoorden met ondernemingen zoals Orange, Accenture, ... “Dergelijke bedrijven nemen prioritair mensen met diploma’s aan. Dat zit diep ingebakken in hun cultuur. Maar ze merken dat ze vanuit sommige groepen geen instroom van sollicitanten krijgen. Ze hebben geen toegang tot dat deel van de arbeidsmarkt. Wij wel.” Hoe leg je contact met die groep? Headhunting! “We stappen zelf naar OCMW’s, naar Fedasil, naar woonblokken van sociale huisvesting. We organiseren in de cafetaria een workshop, over robotten die het gras afrijden – en de programmatuur die erin zit. De interesse is groter dan je zou verwachten. Eén persconferentie over onze plannen om een opleiding in artificiële intelligentie te starten, was goed voor driehonderd aanvragen. In de drie jaar dat we bestaan, kregen we al vierduizend aanvragen. We hebben nog maar een kwart kunnen helpen. We werken in elk van de vijf steden met wachtlijsten, bij gebrek aan meer middelen.” Van de afstudeerders vond ruim 80% binnen het half jaar een job en de vraag vanuit de bedrijfswereld is daarmee allerminst verzadigd. “Er komen massa’s vacatures op ons af en corona heeft de digitalisering alleen maar in een hogere versnelling gezet.”

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 29

DOSSIER FLANDERS DIGITAL

XR studio met Hollywoodtrekjes

GEEN CONCURRENTIE IN EUROPA

30 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

De nagelnieuwe XR Studio in Lint kent zijn gelijke niet in Europa. Om iets gelijkaardigs te vinden, moet je al naar Hollywood vliegen. En wie vliegt er nu nog voor zijn werk? Binnenkort niemand meer, denkt Glenn Roggeman. Meetings doe je digitaal, met de hightech van de AED Studios. Met: Glenn Roggeman, CEO van AED Group in Lint

lenn Roggeman staat op de maan. Enkele seconden later wandelt hij door Venetië. Het is geen digitaal truukje dat de regiekamer uithaalt. De studio zelf waarin hij rondwandelt lijkt op een maanlandschap, of op het San Marcoplein. De achtergrond en de vloer tonen het fictief landschap tot in de kleinste details. Hyperkrachtige computers doen de rest. De nagelnieuwe XR studio in de AED Studios in Lint mikt op zowel de meest veeleisende filmproducers als bedrijven die hun board of directors samenroepen.

studio’s waar ze Star Wars opnemen, terugvindt.

Wie zijn de potentiële klanten?

Er zit een technologie in ter waarde van 2 à 3 miljoen euro. Maar dat moet je in perspectief zetten. Wij investeren elk jaar

Die zijn er nog niet. Nergens in Europa kan je deze technologie vinden. Het is nu aan ons om

Dat zijn dure producties?

Ja, Hollywood werkt met extreme budgetten, maar binnen dat budget is een XR studio zeer goedkoop. Je hoeft geen decors meer te bouwen. Filmsets kosten tonnen. Hele ploegen van architecten, schrijnwerkers, elektriciens, technici zetten een decor neer dat ze kort daarna opnieuw afbreken. Hier zorgen wij voor een virtueel decor, zonder dat er schroevendraaier aan te pas komt. Is deze studio een zware investering voor AED Group?

“Een boardmeeting met deelnemers verspreid over de hele wereld.” mogelijke klanten te overtuigen van de mogelijkheden. We denken natuurlijk aan filmproducenten, maar ook aan regisseurs van televisieseries of zelfs kwisprogramma’s. Zij krijgen nu een technologie ter beschikking die je enkel in Hollywood-

zo’n 25 miljoen euro, voor de 60.000 evenementen waar we jaarlijks – onder normale omstandigheden – zorgen voor geluid, licht, schermen, opnameapparatuur… Bovendien is deze studio het resultaat van een samenwerking tussen ons

Glenn Roggeman CEO AED Group

en vijf andere bedrijven die elk hun specifieke expertise hebben ingebracht. Het is een hoogtechnologisch project waar we allemaal al lang naar uitkijken. Met zijn zessen, dat zijn veel partners maar elk van ons draagt deze studio een warm hart toe. En u mikt ook op bedrijven? Hoe werkt dat?

Je houdt een board meeting met tien directeurs en die zie je dankzij onze technologie allemaal zitten, alsof je zelf in de vergaderzaal bent. Elk filmt zich desnoods met een gsm, en wij versmelten al die beelden tot een virtuele meetingroom. Los van het prettige hightecheffect bespaar je veel tijd aan verplaatsingen en geld aan vliegtuigtickets. Het is een heel andere beleving dan de stilaan saaie facetime-meetings. Presentaties en productlanceringen kan je hier naar een hoger niveau tillen. In deze tijden waarin vergaderingen en meetings niet langer kunnen, breng je het gewoon bij de medewerker thuis. Meer nog, ook de meeste congressen worden geschrapt. Daar hebben wij nu een alternatief voor.

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 31

DOSSIER FLANDERS DIGITAL

verkoopkanaal

MIJN KLANT OP MIJN WEBSITE

Vastgoedmakelaar Stefaan Janssens wil zelf zijn eigen klanten op zijn eigen zoekertjessite. Dat is niet naar de zin van de grote immowebsites. Een gevecht is losgebarsten. Met: Stefaan Janssens – oprichter Janssen en Janssen

n de tuin voor zijn huis ten noorden van Antwerpen prijkt een gigantisch bord met Janssen en Janssen en de klassieke bolhoed. De eerste vraag ligt voor de hand: nog nooit problemen gehad met de Kuifje-stichting? “Toch wel. In het begin stond er op onze borden ook nog een bobbyachtig hondje. Toen kregen we een onvriendelijke advocatenbrief uit Parijs. Het hondje hebben we geschrapt en sindsdien blijft het stil.” Stefaan Janssens ligt nu wél overhoop, inclusief advocaten en processen, met de klassieke immowebsites. Immoweb, Immovlan, Zimmo vechten een robbertje uit om dominantie van de markt. En het initiatief van Janssens kwam zeer ongelegen voor hen. Hij startte samen met enkele collega’s een eigen zoekertjessite www.immoscoop.be en kreeg meteen de steun van de overgrote meerderheid van zijn

“We willen onze panden van onze klanten op onze website.” Kempense collega’s. Die moesten al te lang van aan de zijlijn toekijken hoe immowebsites steeds hogere prijzen vroegen om hun panden te tonen. Maar er is ook wrevel bij de makelaars over de manier waarop de klassieke immosites met hun gegevens omgaan. Janssens voelde dat de grote concerns de data over panden en verkopers bij elkaar harkten, om er mee te doen en te laten wat ze zelf wilden. En dat zat niet lekker. “Voor ik in de immowereld stapte, werkte ik in de verzeke ringen. Een wereld waarin IT hyperbelangrijk is. Data behoren tot de kroonjuwelen van de verzekeraar. Je geeft die niet zomaar weg. Dat gevoel leefde niet alleen bij mij.” Janssens, Bart Cassiers en Wim Peleman (Dewaele vastgoed) en lanceerden daarop www. immoscoop.be en vonden al snel vierhonderd makelaars die aansloten. Elke makelaar koopt één aandeel en is meteen mede-eigenaar. “Driekwart van de makelaars in de regio stapten mee in het project: onze eigen website waarop wij-

32 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

Stefaan Janssens vastgoedmakelaar Janssen en Janssen

zelf onze eigen panden te koop aanbieden.” Het is de bedoeling dat de aangesloten makelaars hun panden op immoscoop plaatsen, wat meteen juridische klachten van concurrentievervalsing uitlokte vanuit de klassieke websites. De rechtbank moet zich daarover uitspreken. Maar wat de uitspraak ook zal zijn: de strijd om de lucratieve immowebsites is losgebarsten. Twee modellen staan lijnrecht tegenover elkaar. Het Belgische model, waarbij de belangrijkste websites in handen zijn van grote mediaconcerns, die ooit immo-advertenties in hun kranten en magazines publiceerden. En het Nederlandse model, waar de makelaars zelf hun eigen platform www.funda.nl tot marktleider hebben uitgebouwd, waarmee ze het geld en de data netjes binnenskamers houden. Het is mutatis mutandis niet zo verschillend van de strijd die Epic Games, de spelmaker van razend populaire computerspel Fortnite, voert tegenover Apple. Ook zij zijn het beu om een deel van hun omzet af te staan (in het geval van de App Store maar liefst 30%) én alle klantengegevens aan een verkoopplatform. Ze werken daarom aan hun eigen verkoopkanaal. Een strijd die zich afspeelt in Silicon Valley en in de Kempen.

green flanders

Met Ellen De Bonte Betonfabriek De Bonte “Shell kwam met een idee waarvan wij dachten: als hier nog maar de helft van waar is zijn de gevolgen enorm.” Tien jaar later stopte Shell het project opnieuw in de koelkast. “We hebben van hen de gepatenteerde technologie overgenomen.”

Met Jean-Marc Vandoorne Biobest 100 miljoen euro omzet, en een gemiddelde groei van 23% over vijf jaar. “Een groeimarkt is een prettige plek om in te werken. Wij en onze concurrenten kunnen naast elkaar blijven groeien.”

PLAN GREEN FLANDERS

green flanders Klimaatverandering lijkt door de coronacrisis wel verwaterd tot een probleem van het vorige decennium. Vergeleken met 2019, kreeg het dit jaar – met uitzondering van de droogte- en hitteproblematiek – nog amper aandacht op de voorpagina’s van onze kranten. Betekent dit dan dat thema’s zoals klimaatverandering en duurzaamheid opeens tot het verleden behoren? Integendeel, duurzaamheid is een topprioriteit voor de toekomst. Lorenzo Van de Pol – klimaatexpert bij het Voka-kenniscentrum Goedele Sannen – mobiliteitsexpert bij het Voka-kenniscentrum

SLIMME DUURZAAMHEID TOPPRIORITEIT VOOR DE TOEKOMST De verschillende Europese beleidsinitiatieven zoals de Green Deal, met bijhorend budget van 1.000 miljard euro, tonen dat aan. Onze bedrijven hebben dat begrepen en zijn er ook meer dan ooit mee bezig. Maar we zullen een versnelling hoger moeten schakelen, deze ongeziene crisis biedt een opportuniteit voor meer en slimmere duurzaamheid. De relance moet het startschot zijn voor de transformatie van onze economie met meer duurzame groei. Vlaanderen moet daarom nu investeren, maar liefst op een intelligente manier. Investeringen in infrastructuur zijn bij uitstek hefbomen voor duurzame economische groei, en ze zijn nodig. Ons gebouwenpark is notoir verouderd: slechts 2,4% van de woningen en 6,5% van de appartementen voldoet op dit moment aan de langetermijndoelstelling. Ook wat betreft vervoer moeten we vooruit: Nederland heeft vergeleken met ons bijna 10 keer zo veel laadpunten voor elektrische voertuigen per 100.000 inwoners. En ja, ook de industrie zal blijvend investeren in verduurzaming. Dergelijke grote noden vereisen echter een aantrekkelijk investeringsklimaat en bijgevolg ook een actief beleid. Onlangs werd door een studie van de verschil-

34 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

“Economische groei en duurzaamheid zijn yin en yang.”

lende energieregulatoren nog aangetoond dat de elektriciteitsprijs in België hoog is vergeleken met de buurlanden, een pijnpunt voor een snelle elektrificatie en decarbonisatie van onze industrie. Vraagtekens bij de bevoorradingszekerheid na 2025 zetten jammer genoeg ook een rem op investeringen. En ook de concurrentie met bedrijven buiten de Europese Unie, waar duurzaamheid minder hoog op de agenda staat, benadeelt onze Vlaamse bedrijven. Het beleid moet oplossingen zoeken voor die problemen, maar kan zich niet veroorloven daarbij te geloven in één silver bullet. Een brede aanpak, zonder lockins én met focus op technologieneutraliteit zijn de weg vooruit. Duurzaamheid en economische groei zijn dus zeker niet als water en vuur, ze zijn zelfs onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Inzetten op duurzaamheid vergt grote investeringen, die we ons enkel blijvend kunnen veroorloven in een gunstig investeringsklimaat op basis van groei. Vlaanderen is een innovatieve regio, ook op vlak van duurzaamheid. Onze kennis is een exportproduct met vele economische opportuniteiten. Economische groei en duurzaamheid zijn als het ware het yin en yang van de komende decennia: geen tegengestelden maar beide noodzakelijk en complementair aan elkaar.

VOKA.BE

SECTORALE AANDELEN IN DE VLAAMSE NIET-ETS BROEIKASGASSEN IN 2018

10 KEER ZO VEEL Nederland heeft per 100.000 inwoners bijna 10 keer meer laadpunten voor elektrische voertuigen.

Bij de industrie hebben de inspanningen van de laatste jaren er duidelijk voor gezorgd dat zij slechts een beperkt aandeel van de non-ETS emissies vertegenwoordigen. Er moet dus dringend ingezet worden op meer renovaties en duurzamer transport.

(Bron: EU Transport Scoreboard)

TRANSPORT

AFVAL

36%

(Bron: Vlaams Energie- en Klimaatplan)

INDUSTRIE

14%

STAAT VAN ONS GEBOUWENPARK De Vlaamse regering heeft de langetermijndoelstelling voor residentiële gebouwen vastgelegd op een EPCscore van maximaal 100 kWh/m², wat correspondeert met label A. Slechts 2,4% van onze woningen voldoet al aan deze doelstelling. Tegen 2050 moet ons hele gebouwenpark hieraan voldoen. Dit betekent dat op jaarbasis minstens 80.000 woningen gerenoveerd zullen moeten worden, wat neerkomt op een jaarlijkse renovatiegraad van 2,5% van de Vlaamse woningmarkt.

LANDBOUW

17%

(Bron: Vlaams Energieagentschap)

GEBOUWEN

17% 18%

28%

15% 13% WONINGEN

KOSTEN BESPAREN

Prijs ETS-emissies De prijs voor CO2-emissies in het Europese emissiehandelssysteem is gestegen van 5,29 euro per ton (augustus 2017) tot 26,07 euro (2020). Deze sterke stijging heeft een impact op de concurrentiekracht van onze bedrijven. De elektriciteitsprijs stijgt (aangezien energiecentrales ook hun CO2-uitstoot moeten compenseren) en bedrijven die zelf rechtstreeks onder het emissiehandelssysteem vallen zien hun kosten stijgen. (Bron: ICE)

11%

9% 5% 2,4%

kwh/ F E D C B A m2 jaar 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0

A+

WAT KAN ONS DAT OPBRENGEN?

2 - 4% BBP

De Vlaamse transitie naar een circulaire economie kan leiden tot een besparing van 2 - 4% van het bbp gedreven door materiaalkosten.

27.000 nieuwe Vlaamse jobs

2,3 miljard euro extra Vlaamse toegevoegde waarde

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 35

DOSSIER GREEN FLANDERS

“WE GAAN VOOR 90% VAN DE MARKT” 36 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

beton zonder cement

VOKA.BE

Beton is een simpel product. Geen spitstechnologie, geven Ellen en Filip De Bonte toe. En daar willen ze verandering in brengen. Met een nieuwe samenstelling mikken ze na tien jaar research op de grootst denkbare afzetmarkt: de wereld. Met: Ellen en Filip De Bonte, Pascal Blommaert – Betonfabriek De Bonte, Waasmunster

ement is vreselijk voor het klimaat. Dat klinkt verrassend, maar de cijfers laten geen twijfel. Cement wordt ge maakt door kalksteen te verhitten tot een poeder overblijft. Tijdens dat proces komt CO2 vrij in immense hoeveelheden. Om 1 ton cement te produceren, vliegt er ongeveer 0,8 ton CO2 de atmosfeer in. “De cementindustrie zit in de top drie van vervuilers in de wereld. De aantrekkingskracht van het goedkope bindmiddel is enorm, de achterliggende lobby krachtig,” aldus Filip De Bonte (links op de foto), van Betonfabriek de Bonte in Waasmunster. Als betonfabrikant is hij een goede klant van de cementsector.

“Shell kwam met een voorstel waarvan wij dachten: als hier nog maar de helft van waar is, zijn de gevolgen enorm!” Shell blijft zoals alle oliebedrijven zitten met restproducten. Een ervan is zwavel, dat ze uit de petroleum verwijderen om er brandstof van te maken. Dat kan ingezet worden als kunstmeststof, maar die toepassing volstaat niet om hun zwavelberg weg te werken. Filip De Bonte: “Shell zocht naar oplossingen en dacht die te vinden door zwavel in te zetten als bindmiddel in beton. We hebben dat idee opgepikt en zijn met Shell gaan praten. Het concept was nog pril.” Hij haalt een potje met gele korrels uit de kast. Pure zwavel, die een nieuw soort beton kan

“Eind dit jaar starten we in België, dan volgt het buitenland.” Mede-aandeelhouder Pascal Blommaert: “Dat cement hebben we nodig om ons beton te maken. Cement is ons bindmiddel. Maar als je op lange termijn duurzame ontwikkeling wil bevorderen, probeer je best cement te vermijden. Overal in de wereld zoekt men naar alternatieve bindmiddelen die minder CO2 uitstoten. Wij hebben er nu zo eentje medeontwikkeld. Niet voor alle betontoepassingen, maar wel voor zeer bepaalde niches. Maar vooral met een wereldwijd potentieel.” Het verhaal begint tien jaar geleden bij Shell. Ellen De Bonte:

binden. Maar naarmate het onderzoek van Shell vorderde werd duidelijk dat zwavel niet het verhoopte wondermiddel zou worden. “Het heeft beperkingen. Vanaf 120 graden wordt het beton met zwavel vloeibaar. Niet ideaal voor huizenbouw. Vijf jaar na de start hadden alle andere geïnteresseerden de handdoek al in de ring gegooid.” Tot uiteindelijk Shell zelf het project in de kast stopte. Ellen De Bonte, met een brede glimlach: “Wij hebben van hen de gepatenteerde technologie overgenomen.”

Ellen De Bonte Betonfabriek De Bonte

Broer en zus zagen meteen een zeer specifieke toepassing: rioolbuizen. De klassieke betonnen buizen zijn op termijn gevoelig aan de zuurtegraad van het gescheiden afvalwater, een mondiaal probleem In Vlaanderen stopt men daarom keramische buizen in de grond. Die hebben op hun beurt een achilleshiel: hun fragiliteit. Het nieuwsoortig beton van De Bonte vermijdt de nadelen van de voorgangers: ze zijn zuur bestendig, sterker, prijscompetitief én 100% circulair. Pascal Blommaert: “Ik denk dat we in deze niche wel 90% van de markt kunnen veroveren. We hebben vijf real-life testen achter de rug en die verliepen zeer goed. Eind dit jaar starten we de productie in België, vanaf volgend jaar richten we ons op het buitenland. Het Vlaams agentschap Flanders Investment & Trade helpt ons momenteel met buitenlandse marktstudies. Vandaag hebben we negen productiesites, waarvan vier in het buitenland, we zijn klaar om internationaal te boomen!” Ook andere niches dienen zich aan: dwarsliggers voor treinrails, stallen voor vee, veiligheidsstootbanden voor wegenis,... Tien miljoen euro heeft Betonfabriek De Bonte al in research gestopt. En volgend jaar volgt nog eens 2,5 miljoen euro voor de afwerking van de nieuwe fabriek in Bergen die momenteel in opbouw is .Dat duidt op veel vertrouwen, voor een bedrijf met een omzet van vijftig miljoen. Filip De Bonte: “Shell had zelf al 65 miljoen euro in onderzoek geïnvesteerd en er kwam steun van de Europese Commissie en van VLAIO. We hebben zoveel vertrouwen omdat we de markt goed kennen en we zijn een familiebedrijf, wij mikken op langere termijn. Onze grootouders werkten onder de kerktoren van Waasmunster, onze wereld is… de wereld.”

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 37

DOSSIER GREEN FLANDERS

bloemetjes en bijtjes

BIO ALS HET KAN CHEMIE ALS HET MOET

e start waren hommels die in de tomatenserres van bloem tot bloem zoemden. “De kweker moest voordien de bloemen manueel bevruchten met een trilstok. Een zeer arbeidsintensief werk. Dat laat hij nu over aan onze hommels. Het is goedkoper met grotere rendementen en betere kwaliteit van de vruchten”, aldus Jean-Marc Vandoorne, CEO van Biobest. De volgende stap voor Biobest waren insecten die andere insecten te lijf gaan, zoals honderden sluipwespen die een gecoördineerde aanval inzetten op bladluizen. Idealiter moet de teler dan geen chemische producten meer gebruiken. Maar in realiteit is chemie nog lang niet afgeschreven, geeft Vandoorne toe: “Eerlijk gezegd, telers kunnen vaak nog niet zonder. Ze zijn wel al overgestapt op Integrated Pest Management. De biologische bestrijding met onze insecten houden ze zo lang mogelijk vol. Ze grijpen enkel terug naar chemie als het écht moet. Dan zetten wij even een stap opzij. Die geïntegreerde methode laat veel minder chemische residu na, ver onder de wettelijke grenzen.” In 2007 kreeg Biobest de Belgische beursgenoteerde holding

“Een groeimarkt is een prettige plek om in te werken” La Floridienne als belangrijkste aandeelhouder. Jean-Marc Vandoorne kwam binnen als CEO in 2009 en dat was geen voor de hand liggende keuze. Zijn opleiding: handelsingenieur. Zijn vorige job: bouw van wasmachines. “Om verder te kunnen groeien, moesten de Biobest-medewerkers zelf met oplossingen komen en niet meer wachten tot hen de oplossing werd aan gereikt. Er zijn om die reden mensen weggegaan, dat klopt. Maar we hebben ook mensen zien ontbolsteren en mooie dingen realiseren.” Twee jaar geleden stapte de prestigieuze Franse investeerder Mérieux Développement in het kapitaal. De aandeelhouders duwen naar meer groei. “We hebben vandaag 22 filialen over heel de wereld, en een netwerk van distributeurs.” Corona zorgt voor een dipje. Maar Vandoorne rekent nog altijd op groene cijfers, nadat Biobest Group het voorbije jaar

38 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

Jean-Marc Vandoorne CEO van Biobest

de kaap haalde van 100 miljoen euro omzet, met een gemiddelde groei van 23% over vijf jaar. Vreest hij met dit succesverhaal stilaan niet voor concurrentie? Een lieveheersbeestje, dat verlekkerd is op bladluizen in rozenstruiken, kan je niet patenteren. Wat als een concurrent eveneens lieveheersbeestjes per kilo gaat verkopen? “Dat gebeurt nu al. Maar een groeimarkt is een prettige plek om in te werken. Wij en onze concurrenten kunnen naast elkaar blijven groeien. Wij hebben onze schaalvoordelen, state-ofthe-art productietechnieken, een ruim assortiment en een wereldwijd distributienetwerk.” Een nieuwe aanwinst zijn de biopesticiden, bestrijders in microscopisch formaat. “Ze zien er uit als een chemisch product, maar het is wel degelijk levende materie: virussen, bacteriën en schimmels. Vaak komt die knowhow uit een universitaire spin-off die in labo-hoeveelheden werkt. Het is nu aan ons om het idee op te schalen naar industriële hoeveelheden die gevraagd worden door de markt. Ook dit gaat onze groeicijfers ondersteunen in de volgende jaren.”

VOKA.BE

vis van de boerderij

Stijn Van Hoestenberghe

DE NIEUWE VISBOER SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 39

DOSSIER GREEN FLANDERS

kwekerij aan land

De duurzaamste vis ter wereld zwemt niet in een Noorse fjord, maar in een loods op het Oost-Vlaamse platteland. De Omegabaars eet vegetarisch en wordt gekweekt zonder noemenswaardige impact op zijn omgeving. Met: Stijn Van Hoestenberghe – medeoprichter Aqua4C

“Niet toevallig, want voor mijn doctoraat had ik de koppeling van viskweek en tomatenteelt bestudeerd. Al het water dat we nodig hebben – ondertussen zo’n duizend kubieke meter per week – vangen we op via het dak van de tomatenserres. Ons afvalwater wordt gezuiverd en gaat terug naar de buren om de tomaten te besproeien. De mest van de vissen wordt gebruikt als biogas in de winter en meststof in de zomer. De kweek gebeurt met

“Volledig circulair, niets gaat verloren.”

“We willen de hele sector vooruit stuwen.” andere woorden volledig circulair: niets gaat verloren.” Zijn Omegabaars brengt hij via een grootwarenhuis en enkele kleinere afnemers aan de man. Een lokaal gekweekte vis, volledig bio, korte keten: onder druk van de milieubewuste consument waren sommige inkopers precies naar die kenmerken op zoek en hapten onmiddellijk toe. “We kunnen 200 ton produceren per jaar. Voor een viskweker is dat relatief bescheiden, maar in Vlaanderen zijn we de grootste. Qua technologie behoren we echter tot de wereldtop.” Om winstgevend te worden dringt een schaalvergroting zich op. Op termijn zou Van Hoestenberghe in Europa graag

40 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

een vijftal kwekerijen bouwen, die elk twee à drie keer groter zijn dan de opstelling in Kruisem. Dat zou uitzicht bieden op een grotere automatisatie en de schommelingen in de productie opvangen. Maar om die expansie te realiseren kiest Stijn Van Hoestenberghe niet voor de makkelijkste weg. Duurzaamheid is voor hem geen laagje vernis, maar een uitgangspunt. Verpakken in plastic vindt hij al te pijnlijk. Toegeven op de vegetarische voeding om de smaak van de vis bij te sturen, niet bediscussieerbaar. En lange afstanden overbruggen tussen de verschillende vestigingen zou de ecologische voetafdruk van het bedrijf vergroten. “Het is denken op lange termijn”, zegt hij. “Duurzaamheid en economie gaan hand in hand. Uiteindelijk kom je wel tot een proces dat rekening houdt met de uitdagingen waar de wereld voor staat. In onze dichtbevolkte regio zijn de natuurlijke hulpbronnen beperkt. Kennis en technologie zijn onze belangrijkste troeven. En wij gebruiken die om de hele sector vooruit te stuwen.” © Chak Lòpez

ls duiker zag Stijn Van Hoestenberghe de nefaste invloed van onze visconsumptie op de biodiversiteit. Zelf was hij jarenlang actief in de viskweek. “Een goede oplossing, die ervoor zorgt dat er minder vis uit de zee wordt gehaald”, zegt hij zelf. “Toch gaat ook die sector niet vrijuit. Kweekvis wordt gevoed met wilde vis. Die is evengoed uit de zee afkomstig. Bovendien zijn kwekerijen vaak zeer vervuilend. De kooien met vissen liggen in fjorden of rivieren. Het afval stroomt gewoon het water in.” Aan de KU Leuven schreef hij een doctoraat over duurzame viskweek. “Ik wou echt van nul beginnen en over de hele lijn de duurzame kaart trekken. Op zoek naar een vis die leeft op plantaardige voeding en die zich makkelijk in groep laat kweken, kwam ik uit bij de Australische Jade baars. Een volgende stap was het vinden van de juiste voedingsmix, zonder dierlijke producten. De vis is niet te duur en gezond, boordevol Omega 3-vetzuren. Daaraan dankt hij ook zijn naam.” Na een investeringsronde om Aqua4C op te starten, bouwde Stijn Van Hoestenberghe z’n eigen kwekerij. Niet aan zee, maar op het erf van een oude boerderij in Kruisem, naast de tomatenserre van Tomato Masters, een van grootste serrecomplexen van België.

VOKA.BE

zero emission mobility

DENK AAN DE KOETSIER Alles komt in orde. Het zal wat geld kosten. Maar we komen er wel. Mark Pecqueur, docent en key note-speaker brengt een boodschap van hoop en gaat tegen de kakofonie van doemberichten over energie en mobiliteit in. Met: Mark Pecqueur – docent bij Thomas More en expert bij Fabriek Kramiek

top met je zorgen te maken. Schakel over op zonne-energie en doe daar leuke dingen mee. Mark Pecqueur, docent autotechnologie aan Thomas More Hogeschool, gaat geen forse uitspraak uit de weg. “We hebben 15 Terawatt nodig om alle machines in de wereld te laten draaien. De zon is goed voor 85.000 Terawatt. Dus als we van de zonne-energie 1% capteren, met een rendement van 2%, is er geen energieprobleem. Het wordt dan geen wereld van minder-minder, maar van meer-meer. Een land als Marokko is daar heel goed mee bezig vandaag.” Elektriciteit in pole position

Er zijn nog kandidaten om ons van energie te blijven voorzien. Wind, 72 Terawatt. Geothermische centrales die warmte uit de ondergrond gebruiken: 42 Terawatt. Elk ruim voldoende om heel de wereld te bedienen. En ook vloeibare waterstof kan

de toekomst zijn, als volwaardig alternatief om onze auto’s aan te drijven. Al lijkt in de autosector elektriciteit in pole position te liggen. Mark Pecqueur wil dat we batterijauto’s niet bekijken als gewone auto’s met een batterij. “Die fout is eerder al gemaakt. Benz had een zeer nukkig paard voor zijn koets. Hij wou van dat paard af en vroeg aan Otto een motor voor zijn koets te ontwerpen. Was dat een auto?

Mark Pecqueur gaat geen forse uitspraak uit de weg.

“Je zal geen auto kopen maar mobiliteit bestellen.” Nee, het was een koets met koetsier, en onder de koetsier zat een motor. Dat model heeft lang bestaan. Dezelfde denkfout herhalen we nu beter niet. Zelfrijdende batterijauto’s mag je niet meer zien als een klassieke auto. Je zal geen auto meer

kopen, maar mobiliteit bestellen met heel kleine, autonome voertuigen. Om 120 km/u te halen hebben die maar 40 PK nodig. Voor een groot deel zullen die wagens zelfs gratis zijn, denk ik. Als Dior een geurtje wil promoten, sponsoren zij je autorit en onderweg krijg je een demonstratie. Als Tinder je in contact wil brengen met een date, zit die in je auto. Vergelijk dat met ons huidig openbaar vervoer. Wie wordt daar vrolijk van? Er is geen toekomst voor De Lijn…” De CEO zit thuis

Mark Pecqueur werkt samen met andere experts binnen Fabriek Kramiek rond de thema’s nieuwe mobiliteit en energie. Hoe is het hem vergaan in coronatijden? “Het was eerst rustig. En de voorbije weken is de vraag explosief, vanuit transporteurs, energie-intensieve bedrijven, havens die hun emissie willen verlagen… Dit zijn tijden waarin nieuwe ideeën makkelijker ingang vinden. De CEO zit thuis en denkt na.”

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 41

DOSSIER GREEN FLANDERS

ZONROOSTERT DE KOFFIE 42 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

“wij zijn onze eerste klant”

VOKA.BE

Ray & Jules is een Belgische start-up met een wereldprimeur. Het bedrijf brandt koffie op zonneenergie: een energiezuinig proces zonder CO2-uitstoot.

shop een pakje bonen of gemalen koffie bestellen.

Met: Koen Bosmans – oprichter Ray & Jules

Onze branderij in HammeMille heeft een capaciteit van 100 ton koffie per jaar. Dat zijn omgerekend 25.000 kopjes koffie per dag. Peanuts in vergelijking met de multinationals, maar voor een kleine branderij met vijf werknemers is dat niet slecht. Vóór corona was 70% van ons klantenbestand B2B, maar dat viel plots weg. We hebben toen volop op onze webshop ingezet. Ondertussen verkopen we vooral aan particulieren en ligt onze totaalomzet twee keer hoger dan voor de coronacrisis.

ereldwijd vermalen we elk jaar 10 miljoen ton koffiebonen. Lekker, maar ook zwaar milieubelastend. Het branden van een kilo koffie stoot meer dan een kilo CO2 uit. Het branden van bonen gebeurt nog altijd zoals in 1880. Daar wou ingenieur Koen Bosmans iets aan doen. Wat maakt koffiebranden zo vervuilend?

De klassieke methode gaat als volgt: bonen worden kort gebrand op een temperatuur van 600 graden of meer. Meteen daarna worden ze afgekoeld met water. Het is een batchproces van constant agressief

logie die we met CEE ontwikkelden. In plaats van een grote pot gebruiken we een tunnel met verschillende warmtekamers. In elk kamertje worden de bonen blootgesteld aan hete lucht. Na 12 minuten zijn ze gebrand, op beduidend lagere temperatuur. De restwarmte op het einde wordt hergebruikt voor de inkomende lading. De overige energie wordt door zonnepanelen opgewekt. Een energie-efficiënt industrieel proces dat geen grammetje CO2 uitstoot. We zijn de eersten in de wereld om dit te doen. Hoe reageert de sector?

Niet zo enthousiast als ik had gehoopt (lacht). Het plan was om de technologie aan klassieke koffie-

“70% van de klanten viel weg tijdens corona.” opwarmen en afkoelen, en dat verbruikt heel wat energie. De methode stamt uit de 19de eeuw en maakt typisch nog gebruik van fossiele brandstoffen. Ze stoot dan ook tonnen CO2 uit. Dat kan beter, dacht ik. Met mijn bedrijf CEE maak ik al 13 jaar industriële productieprocessen energie-efficiënter. Ik begon na te denken over een energiezuinige manier om koffie te branden. Het resultaat? Solar roasting. Wat is solar roasting?

Het branden van koffie op basis van zonne-energie, een techno-

producenten te verkopen, maar zij vonden die te disruptief. We hebben dan maar zelf een branderij opgericht. Zo werd Ray & Jules geboren. Eigenlijk hebben we onze eerste klant zelf opgericht (lacht). CEE is de eigenaar van de solar roasting-techniek en levert de machine. Ray & Jules is het merk waaronder we sinds midden 2019 koffie aanbieden. Je zal onze producten niet in de supermarkt vinden. We verkopen rechtstreeks aan onze klanten. Dat zijn vooral bedrijven met koffieautomaten en particulieren, die via onze web-

Hoe groot is jullie business?

Koen Bosmans oprichter Ray & Jules

Is CO2-vrij een sterk verkoopsargument?

Het milieuvriendelijke aspect is niet ons enige verkoopargument. We zijn ook een lokale speler met een lekker product. Omdat onze koffie langer en trager geroosterd wordt, is de smaak zachter dan die van de meeste koffie. Het smaakpalet is breder en je hebt een minder wrange nasmaak. Daarom lusten veel niet-koffiedrinkers wel een kopje Ray & Jules. Wie zijn Ray & Jules eigenlijk?

Ray verwijst naar de zonnestralen waarmee we onze bonen branden. Jules is een knipoog naar Joule, de eenheid van energie. Dit is de technische uitleg van onze merknaam. De meer filosofische achtergrond is dat het positief duo Ray & Jules de wereld wel degelijk kan verbeteren. Hoe drink je zelf je koffie?

Steeds zwart, op het werk gezet met de volautomaat. Thuis mag het al eens de bialetti of french press zijn. Melk en suiker? Maar mijnheer, heiligschennis! (lacht)

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 43

ONTDEK - ONTMOET - BELEEF - ONDERNEEM

openbedrijvendagvirtueel.be

WWW.OPENBEDRIJVENDAG.BE VOLG ONS OP: 44 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020 #OPENBEDRIJVENDAG

VOKA.BE

DOSSIER GREEN FLANDERS

tweede leven

CYCLOOP OP WIELEN De oude fiets van je moeder: bij Cycloop kan je die laten ombouwen tot een hip exemplaar. De fiets als uithangbord van je eigen persoonlijkheid. “Bovendien wil ik via design fietsen een langere levensduur geven.” Met: Wouter Ulburghs – oprichter Cycloop

HOEVEEL FIETSEN HEB JE EEN TWEEDE LEVEN GEGEVEN? Het gros laat ik uitvoeren door maatwerkbedrijven. Zij kunnen de fietsen ombouwen en de verkoop wou ik via de Kringwinkel laten verlopen zodat ik me 100% kan focussen op het ontwerpen van accessoires, zoals bijvoorbeeld fietsenrekken. Dat was mijn plan voor dit jaar en toen kwam corona.

De cycloop, een mythisch éénogig wezen, is vandaag een fiets met een lamp vooraan. De moderne cycloop is samengesteld uit oude en nieuwe onderdelen. Dat spreekt een publiek aan dat zichzelf graag toont met een uniek exemplaar.

HOE BEN JE OP HET IDEE GEKOMEN? Ik fiets graag, maar aan fietsen knutselen vind ik nog leuker (lacht). Dat heeft waarschijnlijk te maken met mijn achtergrond. Ik heb jarenlang bij OVAM rond circulair design gewerkt, het hoogwaardig hergebruiken van afvalmateriaal. Dat is eigenlijk wat ik sinds 2014 met Cycloop doe. Ik schenk versleten fietsen een tweede leven, alleen al door ze nieuwe handvaten en zadels te geven, of ze volledig om te bouwen. Het resultaat is altijd een unieke en duurzame fiets.

HOE BELANGRIJK IS DUURZAAMHEID VOOR JE KLANTEN? De meesten komen niet met die insteek naar mij. Ik krijg verschillende soorten mensen over de vloer: van studenten tot bedrijfsleiders. Ze willen allemaal een speciale fiets. Door een fiets met emotionele waarde te pimpen, wordt hij een verlengde van hun persoonlijkheid. Men-

sen kopen kledij, smartphones en auto’s die bij hun levensstijl passen. Waarom zou je dan op een saaie fiets rondrijden?

BEN JE DAN EEN FIETSENMAKER? Nee, ik lap geen fietsen op. Als iemand naar mijn atelier in Muizen komt voor een nieuwe binnenband, verwijs ik ze door. Ik ben in de eerste plaats ontwerper.

“De fiets is het verlengde van de eigen persoonlijkheid.”

WAS CORONA DAN NIET GOED VOOR DE FIETSENVERKOOP? Ja, maar niet bij mij (lacht). Mensen willen vandaag een fiets en een exemplaar ombouwen tot een Cycloop is een proces dat een paar weken duurt. Het zijn vooral verkopers van kant-enklare fietsen die een meerverkoop gerealiseerd hebben. Maar sinds de zomer trekt het ook hier terug aan. En schrik voor de toekomst heb ik niet, de populariteit van fietsen zal alleen maar toenemen.

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 45

CORONA ALS BRUG NAAR HERVORMINGEN

Health Community Congres

29 OKTOBER 2020 BRUSSELS 44 CENTER

VAN SCHETS TOT REALITEIT

Bakens verzetten in welzijn en zorg na corona De pijnpunten in de organisatie en financiering van welzijn en zorg: we kennen ze al een hele tijd. De coronacrisis legde ze nu ook bloot voor het brede publiek. Op het congres van Voka Health Community laten we Vlaams minister Wouter Beke en een viroloogexpert aan het woord over de aanpak van de pandemie. Daarna debatteren in een panelgesprek onder meer Margot Cloet, Johan De Muynck en Jan De Maeseneer over de lessen die we daaruit kunnen trekken. Tot slot gaan we met enkele experten in op de stappen die nodig zijn voor een duurzame transformatie van welzijn, zorg en bij uitbreiding de hele maatschappij. Bent u een toekomstdenker? Een durver en een doener die bakens wil verzetten in welzijn en zorg? Schrijf u dan nu al in voor het Health Community congres, coronaproof uiteraard! Meer informatie en inschrijven op www.voka.be/healthcommunitycongres2020 Structurele partner van Voka:

46 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

gezond vlaanderen

Met Kris Sterkens Janssen Pharmaceutica “We verwachten een vaccin in het voorjaar en wat de uitkomst ook zal zijn: hoe meer spelers later een werkbaar vaccin produceren, hoe beter. De vraag zal in het begin altijd het aanbod overstijgen”

Met Wouter De Ploey Ziekenhuis Netwerk Antwerpen “Ik ben oprecht onder de indruk van de snelheid waarmee onze groep zich kon heroriënteren. In enkele weken werden 500 bedden geconverteerd. Het testdorp werd opgezet in twee weken.”

PLAN GEZOND VLAANDEREN

gezond vlaanderen Welzijn en zorg houdt onze samenleving in 2020 en in de toekomst mee overeind. We wisten al eerder dat deze motor van geluk, tewerkstelling, sociale mobiliteit en innovatieve vooruitgang cruciaal is. Maar in een corona- en postcorona-wereld neemt dit belang van gezondheid en welbevinden voor gezonde groei exponentieel toe. Pieter Van Herck - expert welzijn en zorg van het Voka-kenniscentrum

WELBEVINDEN EN ZORG NOG VEEL TRANSFORMATIEPOTENTIEEL Corona heeft ons als nooit tevoren aangetoond over hoe belangrijk welzijn en gezondheid zijn. We worden geconfronteerd met permanent acute noden (revalidatie, testing, tracing, app, veilig werken, veilig leren, …). Mensen die zorg dragen voor anderen hebben het bijzonder zwaar. Zorg wordt vaak uitgesteld, met verreikende gevolgen. Daar bovenop ervaren we een ruimer effect van deze gezondheidscrisis via een sterke sociale inperking, problemen thuis, stress, eenzaamheid en psychische problemen. Zorgverleners vertonen tijdens de crisis een ongezien ondernemerschap, ondanks het versnipperde, logge en volumegedreven systeem waarin ze werken. De zorg heeft zichzelf overstegen door middel van hoogdringende flexibiliteit, creativiteit, samenwerking en daadkracht. Dit moeten we bestendigen doorheen de ganse welzijn en zorg, tijdens en na corona. Want het kan anders en beter, ook bij niet COVID-19-zorg. Via daadkracht, en de nodige structurele hervormingen, kunnen we het gezond en wel functioneren van jong tot oud krachtiger ondersteunen tot op het niveau van de internationale top, zoals Scandinavië. Met preventie en tijdig handelen, en een focus op meerwaarde in plaats van volume. Dit vereist een fundamentele heroriëntatie. Immers, we kennen een overdaad aan plaatsen en volume bij acute zorg, apotheken, ... De 48 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

“In een corona- en postcoronawereld neemt het belang van gezondheid en welbevinden voor gezonde groei exponentieel toe.”

vormen en omvang van verspilling zijn gekend. Daar tegenover staan behoeften in preventie, gezin- en welzijnszorg en onderlinge samenwerking. Het potentieel van zulke transformatie is groot in Vlaanderen, en gezien de achterstand, nog veel groter in Brussel en Wallonië. De transitie lukt enkel als we met durf het vergoedingsmodel van zorg heroriënteren. Want de manier van betalen beïnvloedt sterk de wijze van handelen. Betaling per prestatie mag niet langer dominant zijn. Laat welzijn- en zorgorganisaties, verstrekkers en netwerken zich engageren op kwaliteit en efficiëntie, gekoppeld aan een afgelijnd budget. Op die manier kunnen ze zich focussen op de zaken die echte meerwaarde bieden voor de burger. Integreer naast de lokale en nabije zorg ook de supraregionale (hooggespecialiseerde) zorg. Tegelijk moet men de ruimte krijgen om digitale tools te benutten zoals telezorg, mobile health, online therapie, … Dit zal de verschuiving naar de thuisomgeving accelereren. Dit alles kan maar als er duidelijkheid komt over wie vanuit de overheid de trekker is, dus we moeten van de huidige bevoegdheidsversnippering naar één coherent verhaal op Vlaams niveau. Deze hervormingen zijn niet enkel ‘coronaproof’, ze zijn acuut prangend geworden: preventie, digitalisering, het juist benutten van elke euro en het elimineren van bevoegdheidsdiscussies zijn dé kernprincipes voor de komende jaren.

VOKA.BE

ONZE GEZONDHEID(SNOOD) IN FACTS & FIGURES

UITSTEL ZORG

STRESS VOOR SCHOOL

PROBLEMEN THUIS

25 tot 40% stelt zorg uit omwille van corona

1 op 2 kinderen

+ 27% interventies

meer stress voor school tijdens coronacrisis

peiling Vlaamse Patiëntenplatform en UA

bij moeilijke thuissituatie CLB’s

Kinderrechtencommissariaat

TELEONTHAAL

EENZAAMHEID

+25% oproepen

60% bevolking

vindt sociale contacten onbevredigend (was 8% in 2018)

vooral van ouderen en alleenstaanden Teleonthaal

Sciensano en Gezondheidsenquête

MENTALE PROBLEMEN

91% woonzorgcentra

meldt meer psychische symptomen

1 op 3 ziekenhuizen in rode cijfers

Artsen Zonder Grenzen

2,5 maal sneller

groei ereloonsupplementen

VEEL HERVORMINGSPOTENTIEEL 3 TOT 6 MILJARD

2% X 2

19,6%

40 INDICATOREN

Hervormingspotentieel (= 10 tot 20% van totale zorguitgaven) om gezonde groei beter te ondersteunen.

Huidige investering in preventie (2% van zorguitgaven) is te beperkt en moet verdubbeld worden.

Slechts 19,6% van jongeren met een beperkt functioneren behaalt een universitair diploma (in vergelijking met 35% in best practice).

wijzen erop dat ons land slecht scoort op gepaste (evidence based) zorg in vergelijking met andere landen.

1 OP 10 BURGERS wordt geconfronteerd met onveilige zorgverlening, los van de coronacrisis.

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 49

DOSSIER GEZOND VLAANDEREN

Janssen Pharmaceutica

EEN VACCIN IN 2021 50 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

VOKA.BE

“Er komt een vaccin in het eerste kwartaal van volgend jaar, dat is onze verwachting”, aldus de CEO van Janssen Pharmaceutica. Terwijl de eerste fasen van de klinische testen nog volop lopen, is men bij Janssen al gestart met de productie. Alles tegelijk. “Iedereen is mee. En als alles loopt zoals gepland, dan kan onze fabriek in Leiden op termijn heel Europa van een vaccin voorzien.” Met Kris Sterkens – CEO Janssen Pharmaceutica in Beerse

et een windmolenpark eigen energie opwekken. Pionieren in geothermie. Een nieuw model bedenken van gezondheidszorg waarbij we niet meer betalen voor elke pil, maar een soort gezondheidscontract afsluiten. Maar eerst wou hij praten met alle afdelingen en met een flink deel van zijn 5.100 medewerkers op de vijf sites van Janssen Pharmaceutica in België. ‘Een

gen dat al onze activiteiten in België blijven doorgaan. U kreeg uw medewerkers snel mee?

Alles staat of valt met de medewerkers. In crisissen zoals deze wordt dat toch nog eens echt heel duidelijk en voelbaar. Gelukkig zag iedereen de ernst van de crisis. Onze mensen hebben onmiddellijk een aantal versnellingen hoger geschakeld om de continuïteit te garanderen,

“Als je geen langetermijnplan hebt, betaal je een onzichtbare kostprijs.” goed gesprek, om de olifanten in de kamers te herkennen’, zoals hijzelf omschrijft. Dat stond allemaal op het to do-lijstje van de kersverse CEO Kris Sterkens. Maar toen u officieel de functie opnam, was de wereld veranderd?

Ik had me mijn start op 1 april inderdaad wat anders voorgesteld (lacht). Ik ben nu eerst en vooral een crisismanager. We zijn volop bezig met het ontwikkelen van een vaccin. Tegelijk is vaccinonderzoek slechts één van de zes domeinen in dit bedrijf. Voor veel patiënten zijn onze medicijnen letterlijk van levensbelang. Tijdens deze crisis de productie van geneesmiddelen laten stilvallen, was geen optie. Ik moet er voor zor-

maar ook voor de productie van alcoholgel en het uitbreiden van diagnostische testcapaciteit in onze labs. Er is hier de voorbije maanden werkelijk dag en nacht gewerkt om dit allemaal mogelijk te maken en ben dan ook heel fier op al onze medewerkers. Iedereen thuis aan het werk zetten was geen optie?

Een deel van onze mensen hebben we gevraagd om thuis te werken. Maar dat kan natuurlijk niet voor de mensen in de fabrieken, de labo’s en de distributiecentra. Een team nam heel onze infrastructuur onder de loep. Van elke ruimte werd bekeken of ze social distancing toeliet. Zesduizend stoelen hebben we in opslagplaatsen weggezet.

Hoe kan u een crisis managen als de mensen u nog niet kennen?

Dat is een grote verdienste van het crisismanagementteam. Voor mij persoonlijk betekende dat enorm veel communiceren. Niet ter plaatse, zoals ik gepland had, maar virtueel. Bijna dagelijks hebben we videoboodschappen uitgestuurd om iedereen op de hoogte te houden. En om de zoveel tijd organseerden we digitale townhalls waar soms meer dan 4.000 mensen aan deelnamen. Dat is dan weer de kracht van de digitale communicatie. Uiteraard mis je wel het persoonlijke contact. Daarom vond ik het belangrijk om steeds ook het menselijke te benadrukken in mijn communicatie. Ik had er geen probleem mee om te vertellen over mijn moeder, die helemaal alleen thuis zat en geen bezoek mocht krijgen. De meeste van ons hebben ook zo’n moeder. Vreest u geen enorme teleurstelling, mocht de concurrentie jullie aftroeven?

Toch niet. We bekijken de andere farmabedrijven hier eerder als partners die hetzelfde doel nastreven. Dit is geen race tegen de concurrentie, dit is een race tegen het virus. Er zijn meerdere wegen om tot een vaccin te komen en op dit moment worden al die routes gevolgd. Elk met eigen voordelen en eigen nadelen. En wat de uitkomst ook zal zijn: hoe meer spelers later een werkbaar vaccin produceren, hoe beter. We verwachten een vaccin in het voorjaar en de vraag naar het vaccin zal in het begin altijd het aanbod overstijgen. Zijn er na een half jaar al lessen te trekken?

Onze groep heeft een grote financiële slagkracht en in een crisis zoals vandaag ben je blij bij zo’n bedrijf te horen. Mijn vrouw werkt bij TUI Duitsland, SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 51

DOSSIER GROEIFACTOR GEZONDHEID

Bruno Holthof “WE ZULLEN ZIEKTES VROEGER DETECTEREN”

daar is het een ander verhaal... Het doet je ook nadenken over oude adagio’s omtrent maximale efficiëntie en productie in lage loonlanden. Veel bedrijven merken nu hoe kwetsbaar dat model is. De weerbaarheid van ons ecosysteem mogen we niet meer negeren. Dat moeten we als les meenemen uit deze crisis.

een visie vast te leggen voor de lange termijn. Als je geen langetermijnplan hebt, betaal je een onzichtbare kostprijs. Wat verwacht u nadat corona bezworen is? Kris Sterkens CEO Janssen Pharmaceutica

Hoe reageert de Amerikaanse moedermaatschappij Johnson & Johnson?

De Belg Bruno Holthof is CEO van Oxford University Hospitals; een van ’s werelds topziekenhuizen. Het ziekenhuis is goed voor 1 miljoen patiënten en 12.000 personeelsleden. Wij vroegen hem naar zijn visie over ons zorgsysteem en de impact van corona. “De pandemie heeft de onderliggende trends versnelt. Patiënten hebben nu angst om naar een ziekenhuis te gaan en ouderen zullen hun opname in een woonzorgcentrum uitstellen. De trend naar ambulante zor g en thuisverzorging zal dus aanzienlijk versnellen.”

Zoals altijd. Onze campus moet in een multinationale omgeving zijn relevantie blijven bewijzen. Als er een nieuwe technologie gelanceerd wordt, gebeurt dat ofwel in België ofwel elders in de wereld. Die afweging wordt continu gemaakt. Maar we hebben een goede reputatie in de VS, met onze innovaties, werkethos en expertise. De politieke impasse in België daarentegen, dat wordt stilaan ook daar een gespreksonderwerp. Spreekt men in Amerika over onze regeringsvorming?

Natuurlijk. Politici die ondanks deze crisis het partijbelang niet kunnen overstijgen, tonen geen staatsmanschap en vooral geen langetermijndenken. En dat laatste is nefast voor een bedrijf als het onze. Ik heb een tijd in

Hoe kunnen we dat systeem verbeteren? “Nieuwe diagnostische tests op basis van genetische screening en biomarkers zullen ziekten vroeger detecteren zodat patiënten thuis kunnen behandeld worden of slechts minimaal invasieve ingrepen nodig hebben.” Wat moet prioriteit krijgen? “Het onder zoek naar het verhogen van de levensverwachting en het commercialiseren van dit onderzoek in samenwerking met de zorgsector zal een betere gezondheid en meer tewerkstelling voor de Vlamingen creëren.”

“In 2050 zal men zich afvragen waarom wij de patiënt pas behandelen als die ziek is.” Singapore gewerkt en daar vroeg de regering onze plannen voor de volgende twintig jaar. We stuurden een rapport in en kregen het prompt terug. Het was niet goed genoeg, of we ons huiswerk wilden overdoen! Achteraf bekeken moet je dankbaar zijn voor zo’n houding. Ze hebben ons gedwongen nog dieper na te denken en samen

52 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

Een verschuiving naar vroegere detectie en preventie. In 2050 zal men met ongeloof naar onze gezondsheidszorg kijken en zich afvragen waarom wij een behandeling pas opstarten als de patiënt al ziek is. Met Apple zijn we proeven gestart om via de Apple Watch hartritmestoornissen vroegtijdig op te sporen. We willen dit testen op 100.000 personen. Dat is de kracht van een bedrijf als Apple. Ze kunnen enorme hoeveelheden data genereren. Hoe kan Janssen geld verdienen aan preventie?

Het huidige gezondheidsmodel is eigenlijk nog erg klassiek georganiseerd: de focus ligt vooral op behandeling, en dus op vergoeding per prestatie of per behandeling. Maar wat zou er gebeuren als je het model van Spotify of Netflix zou toepassen op gezondheidszorg? Ik ben een groot muziekliefhebber maar koop al lang geen platen meer. Ik betaal voor het recht om een film te zien of een muzieknummer te beluisteren. Dat model van prijszetting is mogelijk iets dat we in onze industrie ook moeten evalueren. Begin 2018 besliste Jeff Bezos van Amazon om samen te werken met JP Morgan en Berkshire-Hathaway om gezondheidszorg voor hun meer dan 100.000 werknemers zelf te gaan organiseren. Als iemand zoals Bezos nadenkt over nieuwe systemen van gezondheidszorg, dan neem je dat best heel serieus.

VOKA.BE

managementstijl

ZIEKENHUIS MANAGEN TUSSEN CORONA Het Ziekenhuis Netwerk Antwerpen (negen sites, 6.000 patiënten per dag) haalde vijf jaar geleden een senior partner bij McKinsey weg om deze gigant te leiden. Een gesprek met Wouter De Ploey over management tussen corona. Met: Wouter De Ploey – ondervoorzitter Voka Antwerpen-Waasland en CEO ZNA

WAT IS UW M ANAGEMENTMODEL? Een ziekenhuis bestaat uit twee heel verschillende organisaties. De verpleegkundigen werken in een sterk hiërarchisch model. De artsengroep kan je meer vergelijken met advocaten, investment bankers, consultants, ..., met zekere vrijheidsgraden en een lichte aversie versus de hiërarchie. Onze 600 artsen-specialisten gedijen best in dit partnershipmodel. Ik werk dus met 600 senior partners. Dat is herkenbaar, vanuit de consultancywereld waaruit ik kom. Alleen is er dit groot verschil: de consultancywereld is eerder conflictvermijdend. Artsen hebben weinig moeite met een conflictueel model. Ze vechten voor hun diagnose.

HEEFT U EEN NIEUWE STIJL G EÏNTRODUCEERD? ZNA zat jaren geleden in heel slechte papieren en is toen herschikt. Na die transitieperiode ben ik binnengekomen om vanuit het directiecomité met een

groter team het ZNA verder uit te bouwen. Die grotere groep leidinggevenden was nieuw. Het is niet onzinnig dat leiderschap verandert als de organisatie veranderd is.

EN DAN KWAM CORONA. EEN SCHOK? Op lange termijn zie ik dit eerder als een klein schokje voor de ziekenhuizen. Ik ben niet overtuigd dat er blijvende gevolgen zullen zijn voor ZNA, ook al omdat we dit financieel aankunnen. We beschikken over veel cash en ruime kredietlijnen. Ik ben wel oprecht onder de indruk van de snelheid waarmee onze groep zich kon heroriënteren. In enkele weken werden 500 bedden geconverteerd. Om een testdorp op te zetten lag tussen het idee en de opstart twee weken. En nochtans waren er vragen die in normale tijden vele maanden in beslag zouden nemen: wie gaat dat betalen, wie zal het dorp bemannen, privacy issues, …? De samenwerking tussen diensten en organisaties is indrukwekkend.

WAT MOTIVEERT TOT ZOVEEL INZET? We hebben een heel overtuigende eindklant: de patiënt. We zagen in de eerste dagen wel eventjes een hoger ziekteverzuim, maar dat heeft niet lang geduurd. Onze medewerkers spraken elkaar daarop aan. De ernst van de crisis was een grote motivator.

5 Wouter De Ploey “Corona zie ik op lange termijn als een klein schokje voor de ziekenhuizen.”

LESSONS LEARNED? Het belang van leiderschap werd nog eens bevestigd. De gouverneur die mensen samenbracht, directeurs die de lead namen, onze voorzitter Fons Duchateau die de stad mobiliseerde en natuurlijk iedereen op de vloer binnen zijn of haar verantwoordelijkheid. En een tweede les: de complexiteit van dit land maakt ons werk niet eenvoudiger.

EN BINNEN HET Z IEKENHUIS? Supply chain management is erg complex in de sector. Het beschermingsm ateriaal bijvoorbeeld doorkruist meerdere afdelingen en sites van het ziekenhuis. Die silo’s moesten we snel doorbreken. Transversale processen botsen op de structuur van een ziekenhuis. Nu ja, het is mijn overtuiging dat elke sector af en toe een prikkel nodig heeft om getraind te blijven.

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 53

Blijf Xxx sporten én werken, ook tijdens de coronapandemie Vind jij terug wat niet thuishoort in het rijtje? COVID-19, handen wassen, sporten, voldoende afstand houden, alcoholgel, mondmasker, … Vind je het niet? Goed! Deze dagen is voldoende bewegen en sporten minstens even belangrijk als het dragen van een mondmasker en het wassen van de handen. We zouden het haast uit het oog verliezen, maar wist je dat fitte medewerkers niet alleen gezonder zijn, ze voelen zich ook beter en hebben minder last van stress. Daarom investeren steeds meer bedrijven ook nu in sporten en bewegen op de werkvloer. Maar hoe begin je daaraan? Sport Vlaanderen begeleidde al tientallen bedrijven bij het ontwikkelen van een duurzaam sporten beweegbeleid en helpt ook jouw bedrijf graag op weg. Starten kan je met onze gratis sensibiliserende stickers. “Sta je stil aan de koffiemachine? Ga dan even door de benen.” of “Je carrière zit al in de lift, dus jij kan gerust de trap nemen!”: enkele ludieke slogans wijzen werknemers er subtiel op dat je met kleine bewegingen al veel bereikt. Een tweede stap is onze gratis Sport- en beweegscan. Voor je van start gaat met acties op het werk, vorm je het best eerst een juist beeld van je werknemers. Bewegen ze vaak? Sporten ze al? Waarom sporten ze? En wat verwachten ze van hun werkgever op dat gebied? Met onze Sport- en beweegscan, een digitale enquête die

je onder het personeel verdeelt, brengen we een aantal sportieve basisgegevens in kaart. We analyseren de resultaten en op basis hiervan doen we aanbevelingen en zetten we jullie op weg bij het uitwerken van effectieve acties en initiatieven. Ons allernieuwste en meest innoverende product is de Loopbaan: een vast bewegwijzerd parcours op en in de omgeving van het bedrijventerreinen om in alle veiligheid te wandelen, lopen of (lunch)vergaderen,… . De ideale manier om even een frisse te neus te halen om daarna extra productief terug aan de slag te gaan. Maar dat is niet alles, Sport Vlaanderen biedt je nog veel meer. Ontdek er alles over op onze website. Daar geven we je nog veel meer tips en info en inspireren we jou met mooie praktijkvoorbeelden.

“Het sporten beweegtraject van Sport Vlaanderen heeft toch wel wat losgemaakt bij veel collega’s. Sommige afdelingen hebben een loopgroepje opgestart, anderen letten dan weer beter op hun voeding. Dat is toch leuk om te zien.“ Jimmy De Meutter, DP World, Antwerpen Wil je ervoor gaan? Neem dan contact op via sportophetwerk@sport.vlaanderen of ontdek alle mogelijkheden op www.sport.vlaanderen/sportophetwerk. Onze consulenten zetten je graag op weg. Ook in tijden van corona staan we te trappelen om met jouw bedrijf aan de slag te gaan.

SPORTEN EN BEWEGEN OP HET WERK, IETS VOOR JOU? Ontdek alle mogelijkheden op www.sport.vlaanderen/sportophetwerk

SPORT OP HET WERK. #Sportersbelevenmeer

54 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

Beleef het, deel het

DOSSIER GEZOND VLAANDEREN

anderhalve meter tegen corona

Paul Janssens

AFSTAND HOUDEN SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 55

DOSSIER GEZOND VLAANDEREN

1,5 meter tegen corona Paul Janssens was een van de eerste coronapatiënten. En LVD het eerste bedrijf in België met een besmet personeelslid. Dat leidde tot een apparaatje om corona te vermijden. Het meet de afstand tussen twee medewerkers en slaat alarm als de anderhalve meter niet gerespecteerd wordt. Met: Paul Janssens – medeoprichter ProDongle

“O

p 12 maart heb ik positief getest op corona. Ik was een van de eerste. Ik heb het virus waarschijnlijk gekregen van zakenrelatie die het zelf opdeed tijdens een onschuldig gesprek op de luchthaven. Tien dagen ben ik thuis ziek geweest – en het virus doorgegeven aan mijn vrouw die arts is. We zijn genezen, maar een half jaar later voel ik het nog altijd. Mijn algemene conditie is nog niet volledig terug. Corona is een lelijk beestje.” Paul Janssens van ProDongle zag vanuit zijn eigen wereld een oplossing: een nabijheidsalarm dat afgaat wanneer iemand geen anderhalve meter afstand houdt. De eerste geïnteresseerde klant was snel gevonden: machinebouwer LVD uit Gullegem. Het was het allereerste bedrijf in België dat met het virus geconfronteerd werd. Een Belgische medewerker werd vanuit Wuhan gerepatrieerd en bleek bij aankomst in Zaventem besmet te zijn. Een coronapatiënt was toen nog groot nieuws. De camera’s stonden aan de landingsbaan te wachten. Vakbonden overtuigen

LVD was meteen alert. De vestiging in China ging, zoals alle bedrijven in de regio Wuhan, in lockdown. Hoe de productie in België met zo’n 450 werknemers aan de gang te houden zonder toe te geven op veiligheid? Hoe die anderhalve meter op de werkvloer garanderen? Het toestel van ProDongle kon medewerkers en vakbonden overtuigen en de productie kon veilig blijven draaien. ProDongle verkoopt vooral trackers voor wagenparken van bedrijven. In het moederbedrijf ziet men op een scherm waar alle voertuigen staan of rijden en de data wordt geïntegreerd in planning en werkuren administratie. “Afstanden en locaties registreren zit in ons DNA. Het hielp natuurlijk dat we R&D-teams kennen die door corona plots zonder werk vielen. We konden meteen een ploeg samenbrengen om een ProDongle Proximity Alert te ontwerpen.” Het resultaat is een rechthoekig bakje ter grootte van een handpalm dat men aan zijn riem kan clippen of met een lint rond de hals draagt. Zodra de afstand tussen twee toestelletjes kleiner wordt dan anderhalve meter gaat bij beide personen een alarm af. 56 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

“Ik ben nog niet de oude. Corona is een lelijk beestje.”

“Eén interview op het NOSjournaal, de dag nadien was het alle hens aan dek.”

“De technologie is gebaseerd op ultra wide band: een soort sonar. De tijd tussen het uitsturen en ontvangen van het signaal laat toe om heel precies de afstand te berekenen. Het toestel onthoudt niet wie waar wanneer was. Het heeft niet eens een geheugen. Dat werd fors geapprecieerd door vakbonden en allerlei instanties die de privacy van de werknemers niet willen opofferen.” Prototype in drie weken

Eén interview op het NOS-journaal, meer was niet nodig. De dag nadien was het alle hens aan dek. “Ook dat zijn we gewoon. We zijn met een tiental mensen. Dit bedrijf bestaat nog maar vijf jaar. Ik heb samen met mijn vennoot Christophe Neyt nog niet veel periodes gekend waarin het rustig was.” De ontwikkelsnelheid was ongezien. Tussen het idee en een eerste prototype lagen drie weken. “We hebben het snel aan proefklanten getoond die mee in het verhaal stapten. Het wordt op die manier een co-design en dat levert veel begrip op voor de beginfouten, die er ook waren.” Een van de onvoorziene foutjes was zeer luid en duidelijk. Wanneer de fabrieksarbeiders naar huis gingen, lieten ze de toestelletjes achter in dezelfde kamer. Waar alle apparaatjes dicht bij elkaar lagen en massaal aan het loeien gingen… Wordt dit voor ProDongle de kaskraker van 2020? “We mikken op 25.000 stuks, vooral in de landen waar we nu al actief zijn, in de Benelux, Frankrijk en Zwitserland. Voor andere Europese landen zoeken we partners. Bedrijven zoals Monsanto, Siemens, ThyssenKrupp, … zijn ondertussen al klant. Als die tevreden zijn en het wereldwijd uitrollen voor al hun vestigingen, dan praten we misschien over andere aantallen. Maar op korte termijn heeft het vermeden dat we het merendeel van onze medewerkers op werkloosheid moest zetten. En misschien worden we op deze manier wat zichtbaarder en komen er nieuwe klanten uit voort?”

In uw KMO is er zeker een collega die moeiteloos multitaskt

VOKA.BE

Ontdek onze ICT-oplossingen voor uw medewerkers en transformeer ze in Connected Employees, ongeacht hun profiel.

business.orange.be/Connected_Employees

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 57

VOKA TRIBUNE

prosit

VOKA ZOMERSTAGES VOOR POLITICI GROOT SUCCES In augustus en september nemen politici traditiegetrouw via een Voka Zomerstage een kijkje achter de schermen bij de bedrijven. Door de coronacrisis was de interesse dit jaar bijzonder groot: ruim honderd ministers, partijvoorzitters en parlementsleden stelden zich kandidaat. Ze wilden met hun eigen ogen de impact van de coronacrisis bij ondernemingen zien, maar ook hoe bedrijven kansen zien en blijven doorgaan.

58 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

VOKA.BE

1. Minister Hilde Crevits trapt Voka Zomerstages af bij Decospan dat fineerhout verwerkt. 2. Coronaproof vergaderen bij Deloitte. 3. Minister Nathalie Muylle draaide even mee op de werkvloer van het distributiecentrum van Delhaize. 4. Ook in het opleidingscentrum kon minister Muylle proeven van de realiteit. 5. Vlaams parlementslid Karin Brouwers bracht een bezoek aan productiehuis Sylvester. 6. De medewerkers bij Sylvester zetten er hun beste beentje voor.

oor het 28e jaar op rij biedt Voka politici de kans om via de Voka Zomerstages te proeven van het bedrijfsleven en een dag mee te draaien in een Vlaamse of Brusselse onderneming. Dat maar liefst honderd politici intekenden, is een succes. Vorig jaar zat het aantal deelnemers nog onder de kaap van honderd, en het zijn er zelfs dubbel zoveel als twee jaar geleden. Sommigen doen al voor het achtste jaar op rij mee. Een bewijs dat deze Zomerstages elk jaar een unieke ervaring vormen, zeker in coronatijden. Ministers van Werk en Economie Hilde Crevits en Nathalie Muylle trapten de Voka Zomerstages af bij Delhaize, Deloitte en Decospan. Federaal minister Nathalie Muylle liep stage bij Delhaize in Zellik. In het distributiecentrum voor verse voeding kon ze ervaren hoe de medewerkers alles bolwerken in heel andere omstandigheden dan een half jaar geleden en zag de minister ook de impact van haar beleid in de praktijk. Daarna maakte minister Muylle kennis met de logistieke opleidingen in het Learning Center ‘Logistiek’. Vlaams minister en viceminister-president Hilde Crevits liep in de voormiddag dan weer stage bij Deloitte in Roeselare. Als een van de ‘Big 4’ kan Deloitte een uniek inzicht geven in de werking van zo’n internationale dienstverlener en de impact van de coronacrisis bij Vlaamse ondernemingen en bedrijven wereldwijd. Na de middag trok de minister naar houtfineerspecialist Decospan in Menen, waar ze in primeur de ‘digitale quick scan’ voorstelde (u vindt hierover alle info terug in onze online special www.voka.be/digitaletransformatie) die Voka en Deloitte Private ontwikkelden. Met die scan kunnen ondernemingen meten hoe sterk ze gedigitaliseerd zijn, een must in deze coronatijden. De digitale quick scan werd ontwikkeld binnen het Programma Ondernemerschap van VLAIO om de digitalisering van de Vlaamse ondernemingen te versnellen.

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 59

agenda www.voka.be/antwerpen-waasland

www.voka.be/mechelen-kempen

Jong Voka: overdracht nieuw bestuur  28/09, 18u30 | Voka (Antwerpen) Opstart Lab van teamlid naar teamleider  30/09, 09u30 | Voka (Antwerpen) Antwerp Real Estate 2020  13/10, 17u00 | Online Global Gateway: UK/Brexit  19/10, TBC | TBC Tech Summit Cybersecurity  20/10, 14u00 | Online Til uw verkoop naar ongekende hoogten  20/10, 14u00 | Voka (Antwerpen) Week internationaal ondernemen  27/10, TBC | TBC

Scoren met je bedrijf op Instagram  10/09, 09u00 |Voka (Mechelen) Impact van digitalisering op werk en HR  17/09, 09u00 | Voka (Geel) Voka Prijs Ondernemen 2020  17/09, 18u30 | Heist-op-den-Berg Jouw milieubeleid op punt  18/09, 09u00 | Voka (Geel) Jong Voka Kempen@Afterwork  18/09, 18u00 | Netepark (Herentals) Hoe succesvol nieuwe buitenlandse markt betreden?  22/09, 09u00 | Voka (Mechelen) Topvrouwen Kempen 2020-2021  25/09, 09u00 | Regio Geel Topvrouwen Mechelen 2020-2021  25/09, 09u00 | Regio Mechelen Plato Next Gen Kempen  25/09, 08u15 | Torenhof (Westerlo) Bryo StartUp Mechelen-Kempen Tech  25/09, 09u00 | Voka (Mechelen) / Voka (Geel) Bryo StandUp Mechelen-Kempen Najaar 2020  30/09, 09u00 | Voka (Mechelen) / Voka (Geel)

www.voka.be/limburg

Inspiratiesessie: Ondernemen als starter – Bryo  14/09, 18u00 |Voka (Hasselt) Help, ik heb een webshop!  14/09, 09u00 |Voka (Hasselt) Artificial intelligence - een praktische benadering  15/09, 10u00 |Voka (Hasselt) The 7 Habits of Highly Effective People®  17/09, 09u00 |Voka (Hasselt) Is een Raad van Advies iets voor mijn onderneming?  17/09, 18u30 |Voka (Hasselt) Chambers Trophy 2020  05/10 | Corda Campus (Hasselt) Inspiratieontbijt: Jurgen Ingels  06/10, 07u45 | Voka (Hasselt) WhatsApp voor zakelijk gebruik  09/10, 10u00 | Online GDPR anno 2020  13/10, 10u00 | Online Digitaal leiderschap in tijden van economische druk  15/10, 10u00 | Online

digitale quick scan

Meet zelf de digitale maturiteit van jouw bedrijf. www.voka.be/digitale-quick-scan

60 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

www.voka.be/Oost-Vlaanderen

Big Refresh  14/09, 08u30 | Voka (Gent) + online Flow: een gloednieuw groeitraject  Vanaf 24/09, 09u00 | Voka (Gent) Beyond Borders Midden-Oosten  Vanaf 28/09, 13u30 | Voka (Gent) Voka Visit  01/10, 18u00 | ABC Engines (Gent) Praktische online douanetools  02/10, 09u00 | Online Management Assistant Day  08/10, 09u00 | Edville Academy (Heusden-Destelbergen)

VOKA.BE

Financieel management voor niet-financiëlen  Vanaf 08/10, 09u00, Voka (Gent) Voka Xpertfinder  09/10, 08u00 | Voka (Gent) Infosessie Digitaliseren in de haven met Siemens  09/10, 08u00 | Voka (Gent) Jobroad  10/11, 10u00 | De Gendarmerie (Aalst) Lerend netwerk Duurzaam Ondernemen  Vanaf 14/10, 14u00 | Voka (Gent) www.voka.be/Vlaams-Brabant

Bedrijfsbezoek Statik: MiK-Klimaatambassadeur 2019  17/09 | Statik (Leuven) Voka Vastgoedclub Silver Tower  17/09 | Silver Tower (Brussel) Business Speed date met Walking Dinner  24/09 | Juma (Leuven) Ambassadeurslunch Roemenië  01/10 | Voka Metropolitan Ontbijtclub Hageland  8/10, 12/11 en 10/12| Winge Golf & Country Club (Sint-Joris-Winge) www.voka.be/Brusselse-Metropool

Infosessie EU-herstelplan  11/9, 09u30| online Vastgoedclub: bezoek Silver Tower  17/9, 17u00 | Noordstation (Brussel) Ambassadeurslunch: Roemenië  1/10, 11u30 | Voka (Brussel) HR-conferentie: The future of global mobility  15/10, 12u00 | ING Marnix Building (Brussel) Najaarslunch, met Ilham Kadri (Solvay)  19/10, 12u00 | Hotel Le Plaza, (Brussel)

CORONA ALS BRUG NAAR HERVORMINGEN

www.voka.be/West-Vlaanderen

Lab: Hoe stelt u uw ideaal communicatieplan op?  08/09, 8u45 | WELL Communications (Roeselare) Lab: Start to sales in B2B  08/09, 8u45 | Voka (Kortrijk) Seminarie: Never waste a good crisis  14/09, 9u00 | Voka (Kortrijk) Digitale Infosessie Bryo  14/09, 20u00 | Online Meet, Greet and Match: design en design thinking  15/09, 14u00 | Voka (Kortrijk) Infosessie: Do’s en don’ts van een internationale overname  15/09, 18u30 | TBC Lab: Kostenanalyse, kostprijscalculatie & budgettering  16/09, 8u45 | Voka (Kortrijk) Lab: Hoe stel ik een succesvol projectplan op?  16/09, 9u00 | Voka (Kortrijk) Proefsessie Business Club Data Analytics 2020  17/09, 18u00 | Voka (Kortrijk) Seminarie: Organisatiecultuur: Wat is het en hoe kunnen we het managen?  17/09, 9u00 |ION (Waregem) Financieel management voor niet-financiëlen  18/09, 9u00 | Online Seminarie: Omgaan met sociale partners  18/09, 8u45 | Voka (Kortrijk) Voka Actua: Privacy policy - controlerecht werkgever  21/09, 8u45 | Voka (Kortrijk) Seminarie: overdrachtsscenario’s naar de volgende generatie  22/09, 13u30 | Online Infosessie: Fiscale maatregelen voor innovatie  22/09, 12u00 | Deloitte (Roeselare) Havenkennismaking Zeebrugge  22/09, 9u00 | Apzi-Voka West-Vlaanderen (Zeebrugge)

Health Community Congres 29 OKTOBER 2020 BRUSSELS 44 CENTER

VAN SCHETS TOT REALITEIT

www.voka.be/healthcommunitycongres2020

SEPTEMBER 2020 VOKA TRIBUNE 61

DOSSIER SAMEN GROEIEN

column - Hans Maertens duurzaamheid, en gezondheid en welzijn. Ja, we hebben een droom dat Vlaanderen tegen 2030 transformeert naar een topregio in Europa. Voka wil die droom delen met elke ondernemer, burger, medewerkers, beleidsmaker; maar ook met andere middenveldorganisaties en stakeholders. Om de droom te realiseren, hebben we immers een team nodig. Een team dat met ambitie en een duidelijk plan de handen in elkaar slaat. Een team dat werkt voor innovatieve en competitieve bedrijven, aan een flexibele arbeidsmarkt en kwalitatief onderwijs, een doeltreffende sociale zekerheid en fiscaliteit, een performante overheid, een open Vlaanderen met brede blik op de wereld. Daarom roept Voka iedereen op om kennis te maken met het plan Samen Groeien. Maar meer nog… we nodige iedereen uit om mee te dromen. Heb je een concreet idee om onze maatschappij op een digitale, duurzame en gezonde manier te laten groeien, heb je voorstellen hoe we onze maatschappij en onze economie kunnen transformeren, laat het ons weten op plansamengroeien. be. Het is een platform om ideeën te delen en te laten groeien. Daarna gaan we er als één team mee aan de slag. Vandaag werkt iedereen hard aan ‘relance’-plannen om de economie en onze bedrijven te herlanceren. En dat is meer dan noodzakelijk. Maar we hebben ook nood aan fundamentele plannen die onze economie en samenleving op langere termijnen ‘lanceren’; laat ze ons verkeerdelijk ‘lance’-plannen noemen. Want we moeten van deze crisis gebruik maken om af te stappen van vele praktijken en modellen uit het verleden. Laten we nieuwe ideeën en concepten ontwikkelen om een andere en nieuwere wereld in te stappen. Een wereld die digitaal, duurzaam en

WE HAVE A DREAM, WE NEED A TEAM

e coronacrisis blijft bijzonder hard toeslaan. Velen liggen er ’s nachts wakker van. Ondernemers blijven wakker omdat ze piekeren over hoe ze het omzetverlies zullen opvangen of hun bedrijf zullen redden van een faillissement; werknemers piekeren over hun job of hoelang ze tijdelijk werkloos zullen blijven; politici weten met moeite raad met de gezondheidscrisis, laat staan met de federale regeringsvorming. Ja, iedereen ligt wakker deze nachten. En toch moeten we ’s nachts blijven dromen. Dromen over een betere toekomst die meer welvaart en welzijn brengt voor iedereen. Dromen hoe we deze zware crisis kunnen omzetten in nieuwe uitdagingen en opportuniteiten voor een betere wereld. In het verleden hebben we bewezen dat we dit kunnen… met ondernemerschap en creativiteit, met durf en lef, met een plan en visie. Voka heeft zo’n droom uitgewerkt in het plan Samen Groeien. Een project voor Vlaanderen om na de crisis opnieuw te gaan groeien: gezond en gedeeld. Als we weer kunnen aanknopen met een groei van 2 procent, dat doen op een gezonde manier, dan kunnen we die groei delen met iedereen en meer welzijn creëren. We moeten daarbij inzetten op een digitale samenleving, slimme

62 VOKA TRIBUNE SEPTEMBER 2020

“Ja, we hebben een droom dat Vlaanderen tegen 2030 transformeert naar een topregio in Europa.” gezond is en dit voor iedereen. Laat ons proberen de komende nachten goed te slapen. Dan kunnen we ’s ochtends fris de problemen van vandaag aanpakken en onze droom voor morgen plan Samen Groeien realiseren. Hans Maertens, Gedelegeerd bestuurder Voka, Vlaams netwerk van ondernemingen

GEMENGDE BEDRIJVENPARKEN

I GATE 7 I Kontich

KMO-UNITS I GATE 7 I Kontich

BUILD-TO-SUITGEBOUWEN

I PARC DE Lâ&#x20AC;&#x2122;EUROPE I Waver

BVI.BE IS STEEDS OP ZOEK NAAR INTERESSANTE LOCATIES VOOR DE ONTWIKKELING VAN NIEUWE BEDRIJVENPARKEN EN GEBOUWEN OP MAAT! Ontdek het volledige aanbod op BVI.BE of contacteer ons voor een voorstel op maat: 03 355 09 09 I info@bvi.be

workplace.mob.co

Nieuwe economische regels vragen een andere aanpak van IT. Daarom ontwikkelde mobco een eenvoudig beheersplatform voor alle werkplekken, ook voor deze thuis. Gebruik de kracht van Microsoft Intune, JAMF, Vmware of Mobileiron en laat de werknemers zelf toestellen kiezen, bestellen en beheren. Kies voor een centraal IT budget, leasing of eigen bijdrage. mobco levert al het Apple en Samsung materiaal vooraf ingesteld, thuis of op kantoor. EfficiĂŤnter voor uw bedrijf, beter voor uw werknemers!

mobco we mobilize your business