IN DE
BRUSSELSE METROPOOL JAARGANG 7
OKTOBER 2020
4 De opportuniteiten van de coronacrisis 11 EU-herstelplan is steun voor kmo’s 14 Mobiliteit na corona Kristien Vermoesen, CEO van FINN Agency, over communiceren in coronatijden
“Stakeholders winnen bij bedrijven aan belang”
Wapenstilstand in de War for Talent?
people make places places make people Corona gooit nogal wat overhoop. HR-afdelingen die al jaren piekerden over het aantrekken én behouden van de juiste werknemers, moeten zich plots over heel andere problemen buigen. Productieverminderingen, klantenverlies, economische werkloosheid op grote schaal … En wat voor economisch landschap treffen we aan wanneer we uit de coronacrisis ontwaken? Post-corona Het kantoorwerken zal er in elk geval een stuk anders uitzien dan voorheen. Physical distancing op de flexplek, in de lift en in de cafetaria’s zou onze manier van werken wel eens lange tijd kunnen beïnvloeden. Anderzijds heeft het verplichte telewerken ons laten inzien dat dit best wel een geschikte oplossing is voor heel wat functies en taken. De salariswagen zal dus vaker in de garage blijven. Toch wordt in menig huishouden uitgekeken naar de dag dat we terug naar kantoor mogen. Dat kantoor is immers altijd meer geweest dan gewoon een werkplek; het is de plaats waar je samen met je collega’s ‘bedrijf ’ bent, waar de identiteit en de cultuur van de onderneming vorm krijgen. Je hoeft er niet elke dag te komen om er deel van uit te maken, maar het is wel de beste plek om de eigenheid van een organisatie aan te voelen en te begrijpen.
WE CREATE PLACES THAT
work ISS zorgt voor een omgeving die werken optimaal ondersteunt: een gastvrij onthaal, hygiëne, orde en netheid, een gevarieerd maaltijdaanbod, heerlijke koffie en verfrissingen– een veilige en piekfijn onderhouden plek om te werken.
“Kantoor is de plaats waar je samen met je collega’s ‘bedrijf’ bent, waar de identiteit en cultuur van de onderneming vorm krijgen.” Een steeds betere werkbeleving Als er meer mobiel wordt gewerkt, zullen er op termijn wellicht minder kantoren nodig zijn, maar die zullen wel aan een hogere standaard moeten voldoen en een steeds betere werkbeleving bieden. Er moet ruimte zijn voor geconcentreerd werken én aangename plekken voor veilig informeel contact en ontspanning. Het kantoor dient een uitstekende infrastructuur te bieden voor vergaderingen en workshops, met de beste technologische ondersteuning. En omdat de klassieke werktijden steeds minder relevant worden, graag ook een aantrekkelijk aanbod van voedsel en drank, de hele dag door. In die zin, wordt post-corona eerder een voortzetting van kantoortrends dan een radicale breuk. Het inzicht dat de individuele medewerker en bezoeker zich optimaal ondersteund moeten voelen, van bij het binnenrijden van de garage tot het inleveren van de badge aan de receptie op het eind van de dag, was immers al enkele jaren het centrale concept binnen FM (Facility Management).
think Technologie verbindt mensen en maakt het leven gemakkelijker. ISS verzamelt en analyseert data over het gebruik van gebouwen om de diensten af te stemmen op wat werkelijk nodig is. Zo verhogen we tegelijk efficiëntie en effectiviteit.
Wiskunde op kantoor: van B2B(2C) naar C2B2B ‘Workplace experience’ blijft dus bovenaan de agenda van zowel HR als FM. Als toonaangevend facilitair bedrijf, ondersteunt ISS de Facility Manager om dit te bereiken. Zo evolueren we van een B2B(2C)-model (waar de Consument er maar een beetje aan hangt) naar C2B2B met de consument op de eerste plaats. “Hier wil ik nooit meer weg!”, is wat de medewerkers moeten ervaren op de werkplek. Zo’n kantooromgeving heeft ook een bepalend effect op het imago van een onderneming en werkt als een magneet op zowel klanten als sollicitanten.
“Hier wil ik nooit meer weg!” ISS bouwt aan de beste Workplace experience rond drie pijlers: Work – Think – Give. Op die manier ontzorgt het bedrijf organisaties en eindgebruikers. Van A tot Z. Deze uitdaging gaat ISS uiteraard niet alleen aan: je kan nu eenmaal geen specialist zijn in alles. ISS neemt wel de rol van adviseur/consultant op zich, en biedt via een combinatie van eigen diensten, technologie en strategische partnerships een totaalpakket aan. De mens staat daarin altijd centraal. People make places & Places make people.
give Een productieve werkomgeving die ook ruimte biedt voor informele contacten, creativiteit en ontspanning helpt om een gevoel van thuishoren te creëren, een plek waar mensen graag naartoe komen om met collega’s te werken. Zo’n plek versterkt engagement, fierheid en interne cohesie binnen het bedrijf.
EDITO
INHOUD
Samen groeien De strijd tegen het coronavirus blijft een kampioenschap in dansen op een slappe koord. Aan de ene kant gaapt het schrikbeeld van een nieuwe escalatie van de coronapandemie dat noopt tot volgehouden discipline inzake veiligheidsmaatregelen. Aan de andere kant doemt het scenario van de 90%-economie op, ook volgend jaar, ingevolge de aanhoudende veiligheidsrestricties. Gemakshalve wordt dit koorddansen gezien als een evenwichtsoefening tussen gezondheid en economie. Maar de werkelijkheid is veel complexer. Enerzijds kunnen strenge maatregelen een escalatie vermijden en dienen ze zo onze economie. Omdat erger wordt vermeden én omdat we vermijden internationaal als paria te worden bestempeld. Anderzijds is het vrijwaren van onze economische slagkracht nodig om middelen te kunnen vrijmaken om te investeren in gezondheidszorgen. We moeten in de aanpak van de coronacrisis een gulden middenweg aanhouden, die én een escalatie én een lockdown vermijdt. Geen gemakkelijke opdracht, maar er zijn voldoende experten die samen de koers kunnen uitzetten, zonder in een kakafonie van standpunten en maatregelen te vervallen. Intussen moeten we werk maken van een economische relance. Zonder daarbij de overheidsschuld verder te laten exploderen. Onze budgettaire marges zijn beperkt, zowel federaal, als regionaal, en ook voor het Brusselse gewest. Bovendien is het voor een kleine, open economie als de onze, zeker van belang dat onze handelspartners en buitenlandse investeerders het goed doen. Dat neemt niet weg dat onze eigen overheden gericht kunnen investeren in een relance, door daarbij ook te gaan voor een duurzame transitie van onze economie. Het pas goedgekeurde EU-herstelplan biedt hefbomen, en fondsen, voor lokale en nationale investeringen in een vergroening en digitalisering van onze economie. Aan onze overheden én bedrijven om daar ten volle op in te spelen. Ook Voka heeft een plan uitgewerkt voor een toekomstgericht transformatie van onze economie, voor de langere termijn, post-corona. Met het oog op 2030 is er volgens Voka één prioriteit: werken aan
gezonde en gedeelde groei van minimum 2%. Om die duurzame groei waar te maken, moet er volgens Voka ingezet worden op drie domeinen die in de toekomst enkel aan belang zullen winnen: een duurzamere samenleving via circulaire economie en groenere basisinfrastructuur; meer gezondheid en welzijn door in te zetten op preventie, datagestuurde en efficiënte zorg; een digitale samenleving, met meer aandacht voor digitale technologie in het onderwijs, de inzet op industrie 4.0 en een digitale overheid.
De opportuniteiten van de coronacrisis
3
Politici op Voka-zomerstage
4
Het carry back-principe van verliezen als steunmaatregel
7
Stakeholders winnen bij bedrijven aan belang
8
EU-herstelplan
11
Federale Verzekering investeert in Brussel
12
Back to business met BMW
13
Mobiliteit na corona
14
Obligatiebeheer in tijden van corona
16
Agenda
17
Met het Plan Samen Groeien wil Voka in dialoog gaan met alle partijen, ondernemers, medewerkers, vakbonden, middenveldorganisaties en geëngageerde burgers om samen een nieuw sociaal-economisch pact op te stellen. Lees er alles over op www.plansamengroeien.be Het is cruciaal daarbij onze troefkaarten uit te spelen, zoals de positie van de Brusselse metropool als internationale aantrekkingspool. Daartoe zijn investeringen nodig in een multimodale bereikbaarheid, die een vergroening mogelijk maakt, en in een digitale transitie met de uitrol van 5G. Brussel moet als internationaal centrum meer dan ooit geconnecteerd zijn, fysiek én digitaal. En deze connectie start bij goede verbindingen en relaties tussen Brussel en Vlaanderen. Hoog tijd voor een globaal akkoord over slepende mobiliteitswerven, zoals de werken aan de ring en de tramlijnen tussen Brussel en de rand. Positief is alvast dat inzake de mobiliteit van werkzoekenden tussen beide gewesten er een nieuw akkoord tussen VDAB en Actiris in de maak is, om Brussels talent te ontwikkelen en meer kansen te geven en om bedrijven in Vlaanderen het talent te bezorgen dat ze nodig hebben om te groeien.
Structurele partners
COLOFON Op de cover: Kristien Vermoesen, CEO FINN Agency Foto: Studio Dann Voka Metropolitan vzw Koningsstraat 154-158 1000 Brussel tel. 02 229 81 23 www.voka.be/metropolitan info@vokametropolitan.be Redactie Jan Van Doren, hoofdredacteur, jan.vandoren@voka.be Werkten mee aan dit nummer: Rachida Bou M’Barek, Isabelle Meulemeester, Willem Gijbels, Wim Pannecoucke en Mathieu Wouters Ontwerp & druk artoos group Publiciteit Jan Van Doren, jan.vandoren@voka.be Verantwoordelijke uitgever Kris Cloots, i.o.v. Voka vzw Koningsstraat 154-158 - 1000 Brussel
Kris Cloots Voorzitter Voka Metropolitan
Het overnemen van gehele en/of gedeeltelijke bijdragen is slechts toegelaten mits de uitdrukkelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.
1
Corona slaat hard toe, maar biedt ook kansen De coronacrisis raakt niet uitgeraasd. Voor vele bedrijven kondigt ook 2021 zich moeilijk aan. We gaan naar een 90%-economie luidt het. In de Brusselse regio blijven de evenementensector, toerisme, luchtvaart zwaar bloeden. Maar er zijn ook opportuniteiten. Een snapshot. Tekst: Jan Van Doren
SOS Luchthaven In de luchtvaart houdt de crisis nog steeds lelijk huis. Brussels Airport kende na het einde van de lockdown een licht herstel maar dat bleef snel steken. Het aantal passagiers blijft hangen op minder dan 20% van het normale niveau. De crisis heeft reeds zijn tol geëist in de luchthavencommunity: faillissement Swissport, herstructurering Brussels Airlines en Lagardère Travel Retail (tax free shops). Vele bedrijven op de luchthaven doen beroep op tijdelijke werklozen en stapelen de verliezen op, waaronder ook Brussels Airport Company (BAC). “De hele luchtvaartsector heeft zwaar te lijden onder de gevolgen van de reisbeperkingen naar het buitenland wegens het coronavirus”, aldus Arnaud Feist, CEO van Brussels Airport. “De zeer frequente veranderingen van de kleurcodes leiden tot onzekerheid bij potentiële reizigers en ontmoedigen velen. Bovendien laat België, in tegenstelling tot de buurlanden, nog altijd geen intercontinentale vluchten toe naar de elf landen die begin juli veilig werden verklaard door de EU. Dat alles heeft een enorme impact op de bezoekersaantallen. Er is dringend een
harmonisering van de reisbeperkingen op Europees niveau nodig.” BAC verwacht ten vroegste in 2024-2025 een aanknoping met de passagiersvolumes van 2019, en wil gebruik kunnen blijven maken van tijdelijke werkloosheid onder het soepele coronaregime zolang de economische effecten van de crisis aanhouden. De cargotrafiek op Brussels Airport houdt relatief stand, al heeft die ook te lijden onder de vermindering van passagiersvluchten (die vaak vrachten meenemen). De komst van vaccins tegen COVID-19 biedt wel opportuniteiten. Brussels Airport is goed geplaatst om een belangrijke rol te spelen in de distributie, gelet op zijn expertise als pharmahub. Zakenreizen komen terug De Corona-crisis sloeg ook hard toe in het zakentoerisme. Veerle Denaux, managing director FCM Travel Solutions getuigt: “We zijn teruggevallen op 20% van onze omzet. Maar tegelijk hebben we even veel werk, omdat we alles moeten herboeken, herplannen, en terugbetalingen moeten regelen. Om de kosten te drukken hebben we in voltijdse equivalenten zowat 75% van onze 65 medewerkers in tijdelijke
Dankzij haar expertise als pharmahub kan BAC een belangrijke rol spelen in de distributie van een coronavaccin
2
werkloosheid gezet. Wij hebben eigenlijk nood aan het Nederlandse systeem waarbij in zwaar getroffen sectoren bedrijven loonsubsidies krijgen terwijl hun mensen kunnen verder werken. Van de EU verwachten we een noodfonds om reisorganisaties de voorafbetalingen voor hotelreservaties te laten recupereren, wanneer de betrokken hotels dit niet meer kunnen.” Veerle Denaux ziet de toekomst niet zo somber in: “Zakenreizen zullen sneller terug komen dan vakantiereizen, zo blijkt uit een survey die we met onze groep wereldwijd hebben verricht.” Een recente studie van Harvard-economen geeft nogmaals aan hoe belangrijk zakenreizen zijn voor de economische groei en welvaart van een land. Telewerk verandert kantoormarkt De Corona-crisis heeft een belangrijke impact op de kantorenmarkt in Brussel. De huurprijzen zijn met een 10% gezakt en zitten weer in de buurt van die van drie jaar geleden, zo blijkt uit cijfers van de vastgoedadviseur Jones Lang LaSalle (JLL). Met een capaciteit van 13 miljoen vierkante meter aan kantoorruimte behoort Brussel tot de grootste kantoorsteden van Europa, zij het op grote afstand van Londen en Parijs. Naar internationale normen zijn de huurprijzen in Brussel relatief goedkoop. JLL ziet de vermindering als een verstoring op korte termijn van een stijgende trend van de huurprijzen. Kantoren zijn door de Corona-crisis ook aan een nieuwe functie en inrichting toe. Ze evolueren van vaste werkplekken naar ontmoetingsplekken. De formule van coworking krijgt daarmee ook de wind mee. Zo opende Silversquare deze zomer zijn zevende coworkingplek, in de Louizalaan in Brussel. Het concept van coworking is in opmars. Vorig jaar steeg de markt met bijna 20 procent. ‘Die tendens zal doorzetten. Er is nood aan flexibele kantooroplossingen. We blijven
daarom investeren’, zegt co-oprichter Alexandre Ponchon. Silversquare is actief in Brussel, Zaventem en Luxemburg en heeft de ambitie om een netwerk in heel België uit te bouwen. ‘In Brussel zijn nog twee openingen gepland, en dan zijn Luik en Antwerpen aan de beurt.”
en evenementen vielen er bij bedrijven budgetten vrij die op een andere manier konden worden ingezet voor marketing en PR. Dit alles maakt dat onze omzet met 30% is gegroeid t.o.v. dezelfde periode vorig jaar (maart - juli) en dat we zelfs nieuwe mensen konden in dienst nemen”, zegt Haine.
Contentmarketing in opmars Wie ook aan de winnerskant zit in de Corona-crisis is het Brussels PR-agentschap Evoke. Het agentschap heeft zich gespecialiseerd in PR- en communicatiediensten voor technologiebedrijven. Oprichter Corneel Haine getuigt: “Bij de start van de crisis werden op één week tijd zowat alle projecten gecanceld. Denk maar aan persconferenties, inhuldigingen van gebouwen, mediatrainingen ... We dachten dat we aan het begin stonden van een moeilijke periode maar het omgekeerde bleek waar. Het overgrote deel van onze klanten werkt immers met een maandelijkse abonnementsformule en zij wilden net méér gaan communiceren. Vele van onze klanten ontwikkelen immers producten en oplossingen in de strijd tegen COVID-19.”
Hij ziet de toekomst voor zijn agentschap positief. “De technologiesector zal heelhuids door de crisis komen, al is het nog wat afwachten hoe lang de crisis
Evoke wist ook nieuwe klanten aan te trekken. “Door het wegvallen van beurzen
Corneel Haine (l.) en Jesse Huybrechts van het PR-agentschap Evoke: “Coronacrisis biedt nieuwe kansen”.
zal duren.” Haine verwacht ook dat de verschuiving van beurzen en events naar contentmarketing blijvend is. “Het belang van contentmarketing, onder meer via de pers, neemt toe, ook omdat dit effect heeft op lange termijn. Via google komen uw artikels, die uw expertise tonen, steeds opnieuw onder de aandacht.”
PLAN SAMEN GROEIEN Voka wil dat de coronacrisis aangewend wordt om ons land volledig te transformeren, economisch, bestuurlijk en maatschappelijk. Daartoe heeft Voka het Plan Samen Groeien uitgewerkt. “We steken daarmee de hand uit naar alle partijen, ondernemers, medewerkers, vakbonden, middenveldorganisaties en geëngageerde burgers om samen een nieuw sociaal-economisch pact op te stellen”, zegt Hans Maertens, CEO Voka. De coronacrisis toonde volgens Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen, aan dat we vaak meer kunnen dan we dachten dat er mogelijk was. Maar tegelijk legde het ook heel wat pijnpunten bloot. Voka wil daarom dat er niet alleen werk wordt gemaakt van relanceplannen om de economie op korte termijn terug te herstellen. Maar ook dat men nog een stap verder gaat naar een transformatie van de samenleving en de economie. Met het oog op 2030 is er volgens Voka één prioriteit: werken aan gezonde en gedeelde groei van minimum 2%.
- meer gezondheid en welzijn door meer in te zetten op preventie, datagestuurde en efficiënte zorg - een digitale samenleving, met meer aandacht voor digitale technologie in het onderwijs, de inzet op industrie 4.0 en een gedigitaliseerde overheid
Duurzaam, gezond en digitaal Om die duurzame groei waar te maken, moet er volgens Voka ingezet worden op drie domeinen die in de toekomst enkel aan belang zullen winnen:
- Innovatieve en competitieve bedrijven met ambitie - Een flexibele arbeidsmarkt met meer inclusie en modern en kwalitatief onderwijs - Een doeltreffende sociale zekerheid en fiscaliteit - Een performante overheid - Een open Vlaanderen, tophandelsregio en voortrekker van gezonde globalisering.
- een duurzamere samenleving via circulaire economie en groenere basisinfrastructuur
Hefbomen Om tegen 2030 gedeelde en gezonde groei te kunnen realiseren, ziet Voka vijf hefbomen.
Meer info op www.plansamengroeien.be waar iedereen ook zijn ideeën kan posten.
3
Politici op Voka-zomerstage Tijdens het parlementaire reces biedt Voka onze volksvertegenwoordigers de kans om te proeven van het bedrijfsleven. Gedurende een volle dag ontdekken ze de Vlaamse en Brusselse bedrijven van binnenuit. Meer dan 100 parlementairen gingen op stage, waaronder tal van parlementsleden uit de Brusselse regio. Een overzicht van enkele stages.
Groene realitycheck bij Krinkels
Uit mijn bezoek aan Orange werd één zaak duidelijk: het idee van de Brusselse regering om het complexe 5G-dossier voor te leggen aan een burgerpanel, is onzinnig. Cieltje Van Achter bezocht Orange
Lotte Stoops en Ingrid Parmentier bij Krinkels, rechts staat Peter Loyens, general manager.
Een realitycheck voor hun wetgevend werk en beleidsvisie inzake waterbeleid, ontharding en vergroening van openbare ruimte, maar ook diversiteit en kansen voor vrouwen. Dat was de ervaring van de Brusselse parlementsleden Lotte Stoops (Groen) en Ingrid Parmentier (Ecolo) op hun Voka-zomerstage bij landschapsaannemer Krinkels. Krinkels is in heel ons land en een stuk daarbuiten een referentie inzake de inrichting en het onderhoud van publieke en private ruimtes. Van beplanting tot bestrating, van grondwerken tot waterwerken, van park tot stadsplein of sportterrein, van groene daken en gevels tot binnentuinen…De groene parlementsleden bezochten een proefmoestuin door Krinkels aangelegd op het dak van de Colruyt in Etterbeek. Peter Loyens, general manager bij Krinkels, beklemtoonde de nood aan een goede samenwerking tussen publieke opdrachtgever en private aannemer, op basis van dialoog over de doelstelling, eerder dan een heel gedetailleerd lastenboek over de middelen. Orange toont Van Achter weg naar 5G Brussels Parlementslid Cieltje Van Achter (NV-A) werd bij Orange ondergedompeld in de wereld van de telecommunicatie. Orange gaf uitleg over zijn belangrijkste activiteiten, inzonderheid het pilootproject rond 5G dat recent in de haven van
4
Antwerpen werd opgestart. Dit pilootproject staat centraal in Orange’s ambitie om een belangrijke rol binnen 5G te spelen. Van Achter: “Deze Voka zomerstage was uitermate interessant. Een hele dag werd ik ondergedompeld in stralingsnormen, frequenties, netwerk infrastructuur, pyloontaksen enz. Eén zaak is duidelijk: het idee van de Brusselse regering om het complexe 5G-dossier voor te leggen aan een burgerpanel, is onzinnig. De regering moet zelf snel knopen doorhakken en uiteraard correct duiding geven en communiceren naar de Brusselaars toe.”
de psychiatrische kinderafdeling om daar met de experten van gedachten te wisselen. Ze bezocht ook Villa Samson en De Appeltuin, een leer- en ontspanningsruimte voor kinderen. Bij het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde werd ze ondergedompeld in de boeiende wereld van deze top fertiliteitskliniek. Uiteraard stond er ook een gesprek met ceo Marc Noppen op de agenda, over de aanpak van de corona-crisis, om af te ronden met een openhartige babbel met de sociaal werkers die instaan voor patiëntenbegeleiding. Ann De Martelaer was onder de indruk: “Het frappeert me hoe gedreven iedereen hier is en zich volledig geeft. De medewerkers zijn ook duidelijk dichter naar elkaar toe gegroeid tijdens deze crisis.”
Cieltje Van Achter met Henry Maes, Corporate Affairs Manager bij Orange.
Ann De Martelaer was op stage bij UZ Brussel.
De Martelaer onder indruk van UZ Brussel Vlaams parlementslid Ann De Martelaer (Groen) was te gast bij het UZ Brussel. De dag begon met een bezoek aan PAika,
Vanlouwe op bezoek bij Belga Karl Vanlouwe, Vlaams parlementslid en senator (N-VA), bracht een bezoek aan de nieuwsredactie van Belga. Nieuwsredacties staan anno 2020 onder sterke tijdsdruk.
Tegelijkertijd is het deontologisch noodzakelijk om, in tegenstelling tot sociale media, berichten te controleren en hercontroleren op juistheid. Hoofdredacteur Hans Vandendriessche gaf toelichting: “Onze nieuwsberichten vormen de bron voor berichtgeving in verschillende media. Het is cruciaal om niet alleen snel en juist te reageren op nieuws, maar ook om een journalistieke neutraliteit te waarborgen. Naast snelheid, blijven we inzetten op vernieuwing en breiden ons nieuwsaanbod uit met foto’s, video’s en audio.” Karl Vanlouwe reageerde enthousiast: ‘”Ik vond het waardevol vast te stellen dat de Belgaredactie pleit voor feitelijke weergave en wegblijft van journalistieke opinies in hun berichtgeving.’ Tavernier ontdekt bij Veolia de circulaire economie
Iedereen geeft zich hier volledig en de medewerkers zijn duidelijk dichter naar elkaar toe gegroeid tijdens deze crisis. Ann De Martelaer is onder de indruk van UZ Brussel
de industrie. Tavernier getuigt: “Tijdens mijn stage bij Veolia werd ik ondergedompeld in de wereld van de circulaire economie, met onder meer een bezoek aan het waterzuiveringsstation Aquiris en het expertisecentrum voor energie-efficiënte Hubgrade. Ik was enorm onder de indruk van de talloze innovatieve oplossingen die Veolia uitwerkt om bij te dragen aan de duurzame(re) wereld van morgen. Ik sprak met verschillende medewerkers van het Veolia-team. Hun ervaringen en verhalen neem ik mee terug naar het Vlaams Parlement als waardevolle input voor mijn parlementaire werk.”
over de uitdagingen waarmee ze kampen. Zo maken ze bij overheidsaanbestedingen vaak minder kans dan grote spelers omwille van minder gekende reputatie. Vanden Borre verkent de crowdlending bij Look&Fin
Ampe op stage bij Zensor
Mathias Vanden Borre bij Look&Fin, met Kevin Bovyn, Business Development Manager.
Annabel Tavernier WERD bij Veolia rondgeleid bestuurder Wim Vermeire (r.) en commercieel directeur Gregory Sanchez. Els Ampe bij Zensor, met CEO Yves Van Ingelgem.
Vlaams parlementslid Annabel Tavernier (NV-A) volgde stage bij Veolia. De Veolia groep is wereldleider op vlak van geoptimaliseerd resource management. Met meer dan 2.200 medewerkers in België en Luxemburg ontwerpt en implementeert Veolia oplossingen voor water-, afval- en energiebeheer die bijdragen aan de duurzame ontwikkeling van steden en
De ervaringen en verhalen uit deze stage zijn waardevolle input voor mijn werk in het Vlaams Parlement.
Vlaams parlementslid Els Ampe (Open VLD) was te gast bij Zensor, een spinoff van de VUB die via datamonitoring preventief registreert of er onderhoud nodig is aan constructies als tunnels, viaducten, windturbines, ondergrondse pijpleidingen, (petro)chemische fabrieken,… Ze werd ontvangen door CEO Yves Van Ingelgem en kreeg toelichting rond projecten van Zensor, ondermeer op de luchthaven Schiphol, een slimme brug Maastricht, een case met gebruik 5G rond de viaduct van Vilvoorde. Hij sprak ook
Brussels parlementslid Mathias Vande Borre (NV-A) ging op stage bij Look&Fin, marktleider in crowdlending voor bedrijven, waarbij groepen particulieren samen leningen verschaffen aan KMO’s. Vanden Borre: “Het is een bijzonder interessant Brussels groeibedrijf. De technische achtergrond werd heel begrijpelijk uitgelegd door een jong team van enthousiaste ondernemers. Ik was aangenaam verrast door hun visie en expertise. Vanuit de politiek zeggen we vaak dat we ons spaargeld moeten activeren en onze KMO’s moeten steunen, zeker na de coronacrisis. Wel, dit is een bedrijf dat dit kan omzetten in realiteit. Chapeau.”
We zeggen vaak dat we ons spaargeld moeten activeren en onze KMO’s moeten steunen, zeker nu. Wel, dit bedrijf kan dit omzetten in realiteit. Mathias Vanden Borre looft Look&Fin
Meer info? www.voka.be/voka-zomerstage-voor-politici
Annabel Tavernier na haar stage bij Veolia.
5
De juiste tools voor wie werk geeft: zet elke stap met vdab.be/werkgevers
6
Het carry back-principe van verliezen als steunmaatregel Ook in de fiscale wereld zijn de gevolgen van corona voelbaar en volgen maatregelen, wijzigingen en aanvullingen elkaar in snel tempo op. De recent ingevoerde mogelijkheid om in de aangifte vennootschapsbelasting te opteren voor de zogenaamde “carry-back voor verliezen” is daar geen uitzondering op. Een goede voorbereiding van de fiscale aangifte en bijstand van je fiscale adviseur is onontbeerlijk omdat deze maatregel voor velen enige opluchting kan betekenen. Een goed begrip van deze nieuwste ontwikkelingen is dan ook cruciaal om daar waar mogelijk de belastingdruk op je vennootschap te verzachten en deze vooral een gunstige cash-impact kan hebben. Tekst: Frank Vancamp, Partner KPMG Taks & Legal Advisors en Ilke Vandenbroeck, Director KPMG Taks & Legal Advisors
Carry back voor verliezen Als gevolg van de COVID-19 pandemie voorziet de regering in een fiscale vrijstelling ter bevordering van de liquiditeits- en solvabiliteitspositie van getroffen ondernemingen. Vennootschappen die onderworpen zijn aan de vennootschapsbelasting, kunnen aanspraak maken op een tijdelijke vrijstelling van de vennootschapsbelasting voor het geheel of een deel van het resultaat van het belastbare tijdperk dat overeenstemt met de boekjaren die worden afgesloten in de periode van 13 maart 2019 tot 31 juli 2020. Dat vrijgestelde bedrag kan je aanspreken om de verliezen van 2020 op te vangen. Vennootschappen krijgen zo de mogelijkheid om het geschatte verlies van inkomstenjaar 2020 toe te rekenen aan de belastbare inkomsten van het voorbije inkomstenjaar. Het doel? Ondernemingen minder zwaar te belasten over het voorbije inkomstenjaar. Zo wordt de belastingschuld verminderd en kunnen eventuele voorafbetalingen worden teruggevorderd of dienen geen belastingen te worden bijbetaald. Een accurate schatting van de verliezen is hierbij cruciaal, want een te grote afwijking tussen het geschatte verlies en het werkelijke wordt beboet in de vorm van een bijzondere aanslag.
dient zowel aan de aangifte voor het vorig alsook het huidig boekjaar te worden toegevoegd. Gezien de uitzonderlijke omstandigheden werd de indieningstermijnen voor aangiften voor vennootschappen verlengd, voor vennootschappen die een boekjaar hebben dat samenloopt met het kalenderjaar, was de aangiftetermijn normaal al verstreken. Ze werd nu verlengd tot en met 29 oktober 2020. Interessant om weten is dat aangiften die in aanmerking komen voor terugbetaling en vóór 1 oktober 2020 worden ingediend, kunnen genieten van een voorrang in behandeling (en dus snellere terugbetaling). Aandachtspunten De grenzen van het regime zijn aangepast. De tijdelijke vrijstelling kan nooit hoger zijn dan de belastbare winst van het voorgaande boekjaar. Ook mag de vrijgestelde reserve nooit meer bedragen dan 20 miljoen. Verder mag deze niet meer bedragen dan het resultaat na de eerste bewerking, verminderd met de
inkomsten die in aanmerking komen voor de DBI-aftrek of de innovatieaftrek. Aan deze laatsten wordt nu ook de octrooiaftrek toegevoegd. We willen erop te wijzen dat het “carry-back” systeem een impact kan hebben op onder meer de andere recent ingevoerde regels inzake interestaftrekbeperking alsook de groepsbijdrage-regeling (zgn. fiscale consolidatie). Het kan daarbij zeker de moeite zijn om die interactie onder de loep te nemen. Uit verscheidene dossiers bleek namelijk dat het juiste samenspel tussen de “carry-back” regeling en fiscale consolidatie kan bijdragen aan het fiscaal optimaliseren van het resultaat van de vennootschapsgroep. Het is dus aangewezen om je fiscale adviseur tijdig te raadplegen zodat jouw onderneming maximaal kan genieten van deze bijzondere maatregelen en je zo de huidige crisis zo goed mogelijk het hoofd biedt.
Fiscaaltechnisch wordt deze vervroegde verliesaftrek bereikt doormiddel van een tijdelijke vrijstelling van de belastbare winst van het vorige boekjaar aan de hand van de aanleg van een vrijgestelde reserve. In de aangifte vennootschapsbelasting verwoordt zich dat enerzijds in het invullen van de nieuwe ‘code 1128’ en anderzijds door het invoegen van de bijzondere ‘opgave 275 COV’. Deze opgave Ilke Vandenbroeck, Director KPMG Tax & Legal Advisors
Frank Vancamp, Partner KPMG Tax & Legal Advisors
7
Kristien Vermoesen, managing director FINN Agency, over communiceren in coronatijden
“Stakeholders winnen bij bedrijven aan belang” De corona-crisis sloeg geen gaten in de omzet van communicatiebureau FINN Agency. “Onze klanten bleven het belang van communicatie inzien. Ondernemers beseffen meer dan ooit dat een bedrijf kan staan of vallen door zijn reputatie’, legt Kristien Vermoesen, managing director uit. Zij ziet bij vele bedrijven de balans steeds meer verschuiven van shareholder naar stakeholder capitalisme, waarin maatschappelijke relevantie en duurzaamheid centraal staat. Tekst: Mathieu Wouters en Jan Van Doren - Foto’s: Erik Leyman (Studio Dann)
Kristien Vermoesen is van vele markten thuis. De voormalig journaliste stampte communicatiebureau FINN uit de grond samen met Raf Weverbergh, is moeder van twee en ambassadeur van het European Network of Female Entrepreneurship. Als ingeweken Brusselaar heeft ze bovendien een eigen kijk op onze hoofdstad. Stof genoeg om over te praten, maar beginnen doen we met een topic waar niemand onderuit kan: corona. FINN Agency moest geen afvloeiingen doorvoeren door corona en maakte zelfs geen gebruik van steunmaatregelen als tijdelijke werkloosheid. “Dat is opmerkelijk, omdat communicatie en PR vaak posten zijn waar als eerste op bespaard wordt in crisistijden”, merkt Vermoesen op. “Maar onze klanten bleven het belang van communicatie inzien. Het toont de gegroeide maturiteit over het belang van communicatie, ook in crisistijden.” Tijdens het hoogtepunt van de crisis moest FINN vooral inspringen bij de ad hoc communicatie, onder andere door
Precorona ging er steeds meer aandacht naar purpose driven ondernemen. Na de crisis zullen we het verschil zien tussen zij die het echt menen en de opportunisten. reorganisaties bij klanten en hun acute overlevingsmodus. Vermoesen: “Het is logisch dat thema’s als verantwoord en duurzaam ondernemen afgelopen maanden naar de achtergrond verschoven, maar ze zijn niet verdwenen. Dat ook de EU al aangaf door te gaan met de Green Deal bevestigt alleen maar het belang ervan”. “Precorona gaven steeds meer bedrijven aandacht aan hoe ze in de maatschappij het verschil kunnen maken, onder meer op vlak van duurzaamheid en diversiteit.
Het benieuwt me of dit zich zal doorzetten. Vaak denkt men dat dit mooipraterij is, maar uit gesprekken met bedrijfsleiders merk ik toch dat zij dit oprecht hoog op de agenda zetten. De balans verschuift van een enge focus op winst en aandeelhouders naar een brede focus op alle belanghebbenden: medewerkers, klanten, de maatschappij,....” Of corona dat nog extra heeft versterkt, is nu nog niet in te schatten, zegt Vermoesen. “Naar mijn aanvoelen zal de interesse bij bedrijven in het creëren van maatschappelijke meerwaarde zich doorzetten. Veel hangt af van het beleid. De EU vaart met haar streven naar een groene economie een heel andere koers dan de VS.” Nood aan visie Als ze het coronarapport voor de beleidsmakers moet maken, is Vermoesen eerder positief. “De beste stuurlui staan aan wal, maar binnen de context van deze ongeëvenaarde situatie, deden de overheden wat ze konden. De noodhulp en korte termijn aanpak is zowel voor het indammen van het virus als op economisch vlak nuttig gebleken. Alleen verwacht ik nu dringend de volgende stap. Het is tijd om een strategische visie uit te werken om definitief de crisis achter ons te laten. De naschokken op economisch vlak moeten nog komen en we moeten ons daar nu voor wapenen.” Gaat het over de verplichte sluiting van scholen, slaat de mildheid van Vermoesen om: “Die maatregel was erg zwaar. Ik vrees voor bepaalde leeftijdsgroepen een leerachterstand. Er was – terecht – veel geloof in technologische middelen en afstandsonderwijs, maar een 8- of 10-jarige is geen volwassene en bovendien zette dit heel veel druk op werkende ouders.”
8
Brusselse dualiteit Zowel FINN Agency als Kristien Vermoesen zelf zijn gevestigd in Brussel. Een bewuste keuze, maar niet de gemakkelijkste, geeft ze toe. “We wonen en werken hier ontzettend graag maar stellen nog steeds vast dat er iets schort met het imago van de hoofdstad, zeker in Vlaanderen. Vlamingen komen hier dagelijks werken, maar vertrekken daarna meteen weer naar huis. Anderzijds zie je veel jonge ‘inwijkelingen’ in Brussel komen wonen, maar van zodra er kinderen komen of ze een huis willen kopen, merk je dat ze de stad weer ontvluchten.” “We zouden een prachtige, aantrekkelijke metropool kunnen zijn. Het stadsbestuur en het gewest doen inspanningen om de leefbaarheid te verbeteren, maar de frustratie is dat bestaande structuren of gemeenten dwarsliggen waardoor makkelijke beslissingen te veel tijd nemen.” Brussel is een stad van dualiteiten, vindt Vermoesen. “Er is die clash tussen ambitie en uitvoering, het geschipper tussen aandacht voor de pendelaar en de eigen inwoners. Ook de relatie tussen Brussel en Vlaanderen is duaal. De hoofdstad heeft veel te danken aan Vlaanderen, denk alleen al aan het onderwijs dat een erg hoog niveau haalt en het fantastisch Vlaamse cultuuraanbod. Toch pakt de mayonaise tussen de twee niet echt. Er ontbreekt begrip en respect. Als dat er is, komt die samenwerking vanzelf, maar er is nog een hele weg af te leggen.”
Cultuurswitch voor meer diversiteit Een hele weg is ook wat het vrouwelijk ondernemerschap moet afleggen, al gaat het wel de goede kant op, zegt Vermoesen. Steeds meer vrouwen ondernemen en ze doen het ook financieel goed. Waar is er nog ruimte voor verbetering? “Het moet vanuit de vrouw zelf komen, maar ik geloof heel erg in het belang van omgevingsfactoren. Vrouwen zijn vaak kritischer voor zichzelf dan mannen en moeten zo meer twijfels overwinnen. Een sterke omgeving die hen daarbij steunt, maakt dan een groot verschil. Bij wijze van boutade zei ik ooit dat als je als vrouw wil ondernemen, je eerst een goed lief moet zoeken. Een partner die echt achter je staat, kan doorslaggevend zijn.” Zouden meer quota kunnen helpen? “Ja en nee. Quota zijn goed om een eerste beweging in gang te zetten. Maar anderzijds zijn het lapmiddelen die niet echt duurzaam zijn, het blijven verplichtingen. Wat nodig is, is een cultuuromslag waarin man en vrouw écht gelijkwaardig zijn. Ik denk dan ook aan een gelijke taakverdeling in familieverband, volwaardig vaderschapsverlof zodat de lasten van kinderen niet alleen op de vrouw vallen…” Vermoesen is ambassadeur van het European Network of Female Entrepreneurship en werkt actief aan het stimuleren van vrouwelijk ondernemen. “Ik pleit voor diversiteit in alle lagen van de maatschappij. Het is ontzettend belangrijk dat we alle beschikbare
talenten gebruiken. Nu zien we nog te weinig de vrouwelijke kant in het ondernemerschap. Vrouwen hebben andere kwaliteiten dan mannen, zoals juniors iets hebben dat seniors niet hebben. Juist die diversiteit kan zorgen voor sterk beleid en duurzame, maatschappelijke oplossingen.”
COMMUNICATIESTRATEGIE VOOR STARTERS ÉN GEVESTIGDE BEDRIJVEN “Starters raad ik aan om tijd te nemen om hun visie uit te werken. Ga niet meteen mee in het economische verhaal maar sta stil bij wat je wil bereiken met je bedrijf of wat je wil verbeteren. Alle communicatie vertrekt vanuit de vraag “wat zou de wereld missen als mijn bedrijf er niet was?”. “Bedrijven die al gevestigd zijn, kunnen bouwen aan tought leadership. Bekijk wat de grote maatschappelijke problemen vandaag zijn en bedenk hoe jouw onderneming daar een oplossing in kan bieden. Hanteer een verfrissende blik op die kwesties en communiceer daarover via alle mogelijk kanalen.”
9
5
DE nieuwe
P LU G - I N HYBRIDE
Tot 100% fiscaal aftrekbaar.
Milieu-informatie (KB 19/03/04): bmw.be
1,3-2,2 l/100 km • 30-51 g/km CO2 (WLTP) BMW Belgium Luxembourg NV • Lodderstraat 16, 2880 Bornem • contact.be@bmw.be • www.bmw.be
10
Gregoir Jette Tentoonstellingslaan 317 1090 Brussel Tel. 02 474 04 74 www.gregoir.bmw.be
BMW Brussels Leuvensesteenweg 864 1140 Brussel Tel. 02 730 49 11 www.bmwbrussels.be
Jean-Michel Martin East François Desmedtstraat 96 1150 Brussel Tel. 02 772 08 20 www.jmmartin.bmw.be
Jean-Michel Martin West Grote Baan 336 1620 Drogenbos Tel. 02 521 17 17 www.jmmartin.bmw.be
EU-herstelplan biedt steun voor kmo’s Na intensieve onderhandelingen met alle 27 EU-lidstaten werd het economisch herstelplan “Next Generation EU’ (NGEU) deze zomer goedgekeurd. België kan hiervan gebruik maken om KMO’s te steunen in hun economisch herstel, met focus op een groene en digitale transitie. Tekst: Isabelle Meulemeester
Next Generation EU is een tijdelijk en geplafonneerd plan dat verankerd is in de EU begroting, ter waarde van 750 miljard.
leningen als subsidies voor lidstaten om publieke investeringen en hervormingen door te voeren die zorgen voor jobcreatie, een verhoogde productiviteit, socio-economische weerbaarheid, en die bijdragen tot een groene en digitale transitie. De meest getroffen lidstaten zullen meer aanspraak kunnen maken op de subsidies. Daarnaast zijn er dus ook voordelige leningen voor bijkomende hervormingen geplafonneerd. België zou zo voor 4,8 miljard euro aan ondersteuning kunnen ontvangen.
Het doel van het plan Next Generation EU is om de onmiddellijke sociale en economische gevolgen van de crisis te verzachten en economisch herstel te bevorderen. Daarbij ligt de focus op een groene en digitale transitie: 30% van de fondsen is ook bestemd voor klimaatneutraliteit en digitalisering.
Om een beroep te doen op het zogenaamde ‘Recovery and Resilience’instrument, waar 90% van de middelen onder NGEU naartoe vloeit, moet elke lidstaat een nationaal herstelplan opstellen dat ten laatste tegen 30 april 2021 voorgesteld moet worden. Dit plan dient te voorzien in het bijdragen tot een effectieve aanpak van hervormingen en moet leiden tot een groene en digitale transitie. Dit plan wordt verankerd in het zogenaamde ‘Europees Semester’-proces, waarbij de Europese Commissie zal aftoetsen of het in lijn ligt met de ‘landenspecifieke aanbevelingen’ die de Europese Commissie elk jaar geeft aan lidstaten met betrekking tot wenselijke socio-economische hervormingen.
Next Generation EU is een tijdelijk en geplafonneerd plan dat verankerd is in de EU begroting, ter waarde van 750 miljard euro die de Europese Unie op de financiële markt kan lenen. Het voorziet in zowel
Voka is uiteraard zeer tevreden met het daadkrachtige en snelle optreden van de Europese Commissie, maar vraagt toch aandacht voor enkele punten. Het zogenaamde ‘Recovery and
Veerle Nuyts, EU Semester Officer bij de Europese Commissie, kwam toelichting geven over het ambitieuze herstelplan op een webinar georganiseerd door Voka Metropolitan in samenwerking met het Vlaams-Europees Verbindingsagentschap (VLEVA).
Het EU-herstelplan is een historisch moment in de geschiedenis van EU om een gecoördineerd Europees antwoord te geven om de interne markt en de cohesie te bewaken, en de investeringskloof te dichten. Het zijn faciliteiten voor een krachtig herstel en de veerkracht van de Europese Unie. - Veerle Nuyts, EU Semester Officer bij de Europese Commissie.
Resilience’-instrument werd goedgekeurd, maar dit is een principeverklaring die nu nog in detail uitgewerkt moet worden. “De EU-Commissie moet bewaken dat elk nationaal herstelplan duidelijk gelinkt is aan de doelstellingen van NGEU en de landenspecifieke aanbevelingen. Belangrijk aandachtspunt is ook te zorgen dat de financiering de EU-begroting niet bezwaart”, aldus Gilles Suply, adviseur Europese Zaken & Internationaal Ondernemen bij Voka.
CONCRETE AANBEVELINGEN VOOR BELGIË België kreeg van Europa enkele aanbevelingen om deze crisis het hoofd te bieden. • Verstandig en efficiënt omgaat met haar overheidsuitgaven. • De pandemie bestrijden en de economie te ondersteunen • De veerkracht van het gezondheidsstelsel handhaven en zelfs verhogen • Met een doeltreffender activeringsbeleid meer mensen aan het werk krijgen • De liquiditeitspositie van kmo’s ondersteunen door een goed ondernemingsklimaat, met minder administratieve lasten en meer concurrentie • Werken aan een groene en digitale transitie, en zowel overheidsinvesteringen privé-investeringen hierin versnellen
Meer info? Gilles Suply, adviseur Europese Zaken & Internationaal Ondernemen bij Voka, gilles. suply@voka.be
11
Coรถperatieve bouwverzekeraar met Brussel in haar DNA
Federale Verzekering investeert in Brussel Weinig bedrijven kunnen claimen al meer dan een eeuw deel uit te maken van de ondernemingsactiviteiten binnen onze bruisende hoofdstad. Gelegen nabij de Grote Markt, behartigt Federale Verzekering reeds meerdere generaties de belangen van de Brusselse en Belgische bedrijfswereld. Tekst: Federale verzekering
Federale Verzekering heeft een uniek profiel in de verzekeringswereld. Sinds haar begin als nicheverzekeraar in de bouwsector, heeft zij in al die jaren haar 100% Belgische identiteit en coรถperatieve model weten te behouden. Vandaag biedt de onderneming haar diensten ook aan een brede waaier bedrijven en de particuliere sector. Stevig in haar schoenen gaat de verzekeraar de uitdagingen van de 21ste eeuw aan om te beantwoorden aan de noden en behoeften die eigen zijn aan onze mooie hoofdstad.
The Brussels connection Het stadslandschap van de Europese hoofdstad zoals we die vandaag kennen, is mede vormgegeven door Federale Verzekering. Omwille van haar band met de bouwsector werd zij nauw betrokken bij de uitdagingen die een moderne stad met zich meebrengt. Het bedrijf mag trots zijn op haar palmares. Als verzekeraar heeft ze meegewerkt aan enkele grote projecten, zoals de bouw en renovatie van het Atomium, de aanleg van de wegen naar de
NATO-gebouwen, infrastructuurwerken voor tram en metro, enz. Federale Verzekering investeert de jongste jaren ook rechtstreeks en onrechtstreeks in tal van maatschappelijke bouwprojecten. Om slechts een paar voorbeelden aan te halen: de aankoop van een gebouw met een honderdtal studentenkamers op de campus van de VUB, de constructie van een rusthuis in Anderlecht, de heraanleg van bruggen over het Albertkanaal, enz. Naast het aangaan van bouwprojecten, verhuurt en verkoopt het bedrijf kantooren winkelruimtes en appartementen in de Brusselse regio.
Opening van het Falcongebouw Federale Verzekering kan vandaag nog een parel aan haar palmares toevoegen. Niet zonder trots in het hart, kan ze de heropening van het Falcongebouw bekendmaken. Het Falcongebouw heeft een volledige renovatie ondergaan. De gevel, inkomhal, gemeenschappelijke ruimtes en sanitair zijn gerenoveerd volgens de hoogste
normen, met de integratie van smaakvolle kunstwerken en designelementen. Het Falcongebouw biedt kwaliteitsvolle kantoren aan, ideaal voor een flexibele werkomgeving. Met verdiepingen van 2.000 vierkante meter oppervlakte, is elk niveau ontworpen om bedrijven te voorzien van een dynamische en creatieve omgeving. De ruime inrichting maakt verschillende indelingen mogelijk en biedt zo de mogelijkheid tegemoet te komen aan diverse noden of voorkeuren, zoals een open landschapskantoor, individuele kantoren, vergaderzalen of break-out rooms, enz. Op die manier kan elk bedrijf de werkruimte kiezen die voldoet aan zijn behoeften. Het gebouw is ideaal gelegen en biedt een uitstekende zichtbaarheid vanop de Brusselse ring. Een perfecte locatie om ook de aandacht te trekken van de talrijke pendelaars die elke dag het ringtraject nemen. Qua reclame en naambekendheid is dit ongetwijfeld een sterke troef. Naast het sfeervolle pand zelf, spreekt de directe omgeving in de buurt van de Gossetlaan veel toekomstgerichte bedrijven aan. De buurt herbergt meerdere sfeervolle restaurants en bars. Er is een groot winkelcentrum vlakbij de afslag van de E40 voor Brussel, dat kan worden bereikt met de auto in 5 minuten, of te voet in 20 minuten. Bovendien is ook het centrum van Groot-Bijgaarden gelegen op slechts 3 minuten rijden, of 20 minuten wandelen. Ook qua verblijfsfaciliteiten biedt de omgeving tal van mogelijkheden: er is een hotel en zelfs een wellness center naast de deur. Ongetwijfeld zal het Falcongebouw uitgroeien tot een nieuw landmark aan de Brusselse Rand. Federale Verzekering investeert met vol vertrouwen in Brussel als woon- en business centrum en geeft zo kleur aan de stad waarmee ze reeds een mooie geschiedenis deelt.
Het volledig gerenoveerde Falcongebouw in Groot-Bijgaarden is een nieuwe landmark langs de Brusselse ring.
12
BMW Brussels: back to business, met volle goesting! De zomer maakte ondertussen plaats voor een ongewoon najaar 2020 waarin het back to business, maar niet business as usual is. Coronamaatregelen op de werkvloer, doorgedreven digitalisering in de klantencontacten, herschikkingen van budgetten ... kortom, een nieuwe economische realiteit. Een realiteit die BMW Brussels, net als u, aanzet tot actie. Tekst en foto: BMW Brussels
mee bezig. Sinds 2006 daalde de CO₂uitstoot van de BMW-vloot al met 40%. Dit jaar alleen al gaat het om 20% minder CO₂, waarmee we de Europese doelstellingen overtreffen.
Elektrificatie is bij de nieuwste generatie BMW modellen het codewoord, maar vooral ook ‘Power of Choice’.
Alle veranderingen gaan gepaard met uitdagingen, maar ook opportuniteiten. BMW Brussels trekt volop de kaart van de opportuniteiten om de toekomst verder vorm te geven, met ‘joy’ als drijfveer om te doen waar we van houden: ondernemen. “We merken aan alles dat de dingen in Brussel bewegen. Het economische leven herneemt. Echte ondernemers doen waar ze goed in zijn, kansen benutten. Het is een aanpak die we bij BMW Brussels altijd al omarmd hebben, en die we ook nu toepassen,” aldus Peter Vanstraelen, General Manager van BMW Brussels. Vernieuwing Ook BMW als constructeur zit niet stil. De investeringen in nieuwe producten en updates in het bestaande modellenen motorenaanbod werden de laatste maanden nog opgedreven om zo een gamma te ontwikkelen dat meer dan ooit rijplezier en uitstraling combineert met zuinigheid, respect voor het milieu en fiscale optimalisatie. De verkoopcijfers liegen er niet om: het productoffensief weet te charmeren, met BMW vooraan in de inschrijvingen als gevolg.
“Sinds de start van het jaar hebben we in onze showroom plaats gemaakt voor onder meer de BMW X1 plug-in hybride, de BMW 2 Reeks Gran Coupé, de BMW X2 plug-in hybride, de nieuwe BMW 6 Reeks GT, de nieuwe BMW 5 Reeks Berline (inclusief de 545e plug-in hybride versie) en de BMW 5 Reeks Touring. En er staat nog heel wat op de productenkalender dit najaar met de komst van de tot de verbeelding sprekende BMW 4 Reeks Coupé en de allereerste volledig elektrische BMW iX3, … om er maar een paar te noemen. Stuk voor stuk modellen die perfect tot hun recht komen in het wagenpark van elk bedrijf en bovendien medewerkers net dat extra beetje motivatie geven,” zegt Koen Mertens, Fleet Sales Supervisor van BMW Brussels. Power of Choice Elektrificatie is bij de nieuwste generatie BMW modellen het codewoord, maar vooral ook ‘Power of Choice’. Bij BMW vind je altijd de aandrijving die het best bij jouw noden past, en dat zo zuinig en fiscaal voordelig mogelijk, of je nu kiest voor diesel, benzine, plug-in hybride of puur elektrisch. En daar zijn we al lang
Maar daar stopt het natuurlijk niet bij. Tegen 2023 zullen we 25 geëlektrificeerde modellen in het BMW-gamma hebben, waardoor in 2030 de wereldwijde teller op meer dan 7 miljoen verkochte volledig elektrische of plug-in Hybride BMWmodellen moet staan. Bovendien let BMW daarbij niet enkel op de lokale uitstoot, maar ook op de duurzaamheid van productie en de hele keten van bijvoorbeeld batterijen, met materialen die op ethisch en ecologisch vlak aan de hoogste vereisten voldoen. Daarnaast is vandaag al 95% van onze wagens volledig recycleerbaar. Ook bij BMW Brussels dragen we ons steentje bij, met o.a. groene energie en een dak vol zonnepanelen dat voor meer dan 75 % in de energiebehoeften van de werkplaats voorziet. Welkom! Je merkt het, het beweegt bij BMW Brussels en het najaar is zo met een stevige dynamiek en een positieve instelling ingezet. En dat kan je zelf komen ontdekken. “Onze exclusieve events en netwerkmomenten hebben ondertussen gelukkig ook hun doorstart genomen, en daarmee worden klanten, prospecten, partners en vrienden opnieuw verenigd zoals het hoort. Met alle mogelijke voorzorgsmaatregelen en in alle veiligheid, maar ook met een vastberaden blik op de toekomst,” aldus Anne Potemans, Marketing Communication Coordinator van BMW Brussels.
#BMWBRUSSELS Leuvensesteenweg 864 1140 Brussel
13
Telewerk deel van de oplossing, naast multimodale investeringen
Mobiliteit na corona Telewerk, thuiswerk, afstandswerken … Het is populairder dan ooit tevoren. Hoewel de coronacrisis zeker de motor van deze evolutie is, biedt thuiswerk zoveel meer mogelijkheden dan het indammen van een virus. Maar naast thuiswerk is het thans tijd voor doorbraken in hangende investeringsprojecten voor vlotter verkeer via alle modi. Tekst: Wim Pannecoucke, Willem Gijbels, Mathieu Wouters en Jan Van Doren – foto’s: Bruzz, Kabinet Elke Van den Brandt
Verkeerspieken afvlakken De positieve effecten van thuiswerken op mobiliteit – tijdens de twee eerste weken van de lockdown daalde het autoverkeer op de Vlaamse hoofdwegen met 66 procent waardoor files verdampten – doet ons ook nadenken over ons verplaatsingsgedrag. Nu onze mobiliteit drastisch verminderd en veranderd is en veel werknemers en werkgevers merken dat telewerk goed werkt, zou het vreemd zijn als we met z’n allen teruggaan naar de situatie van voor de pandemie, waarbij we opnieuw op dezelfde uren reizen en in dezelfde files komen te staan. Het potentieel van telewerk is groot en laat toe problemen op te lossen die verbonden zijn aan de mobiliteit.
Een toenemende trend is de combinatie van thuiswerk en kantoorwerk, waarbij de verplaatsingen naar kantoor bewust buiten de piekuren gebeuren.
Een toenemende trend is bijvoorbeeld de combinatie van thuiswerk en kantoorwerk, waarbij de verplaatsingen naar kantoor bewust buiten de piekuren gebeuren. Er wordt verwacht dat de vraag om te werken met dergelijke glijdende uren alleen maar zal stijgen. Het gevolg van deze omslag? Verkeerspieken worden afgevlakt waardoor er minder files ontstaan, de verkeersveiligheid toeneemt, en de bezetting van het openbaar vervoer beter gespreid wordt. Een uitdaging voor werkgevers is om naast een samenhangend thuiswerkbeleid dus ook een duidelijk mobiliteitsbeleid te ontwikkelen waardoor slim werken en slim reizen op de lange termijn hand in
14
Nog lang niet alle bedrijven zijn op de kar gesprongen, toch is telewerk voor velen al de normaalste zaak van de wereld. Uit recent onderzoek van HR-dienstverlener SD Worx blijkt dat maar liefst 62 procent van de Belgische bedienden tussen half maart en begin mei van thuis uit werkte. Dat cijfer is ondertussen met zo’n 20 procent gezakt, toch werken nog altijd dubbel zoveel bedienden van thuis uit in vergelijking met voor de crisis. HOE TELEWERK UITROLLEN? EEN STAPPENPLAN 1. Bepaal welke functies in aanmerking komen voor telewerk Telewerk bewijst vooral zijn nut wanneer medewerkers geconcentreerd en ongestoord moeten doorwerken op een dossier, maar is niet ideaal wanneer er taakcontrole vereist is of er veel overleg tussen collega’s nodig is. Maak daarom een lijst van functies en taken die al dan niet in aanmerking komen voor telewerk. 2. Hou je werkorganisatie tegen het licht Het is niet de bedoeling dat telewerkers op termijn als eilandjes op zich werken. Plan dus voldoende teamactiviteiten in waarop iedereen aanwezig moet zijn. Daarnaast vergt telewerken vertrouwen. Pas wanneer medewerkers voldoende autonomie krijgen en hun leidinggevenden sturen op resultaten in plaats van aantal werkuren, zal een bedrijf de vruchten van telewerk plukken. 3. Investeer in technologie Telefoneren en mailen volstaan niet altijd om van op afstand comfortabel te werken of helder te communiceren. Soms is gespecialiseerde software nodig om telewerkers met de collega’s op kantoor te laten overleggen, schermen te delen enz. Daarbovenop moeten de telewerkers via een beveiligde verbinding toegang hebben tot de nodige informatie en documenten om hun taken naar behoren uit te voeren. Bron:
hand gaan. Het gaat dan onder andere om het stimuleren van veilige en gezonde mobiliteitsoplossingen zoals elektrische fietsen, steps of speed pedelecs of het stimuleren van carpoolen. Voka Metropolitan: pendelaar niet vergeten “De Brussels overheid deed er verstandig aan om de coronacrisis aan te grijpen om volop in te zetten op nieuwe fietspaden en fietsvoorzieningen in de vorm van Park & Bike’s”, zegt Jan Van Doren, directeur Voka Metropolitan. “Maar we mogen geen overhaaste en eenzijdige beslissingen nemen, bv. door meteen structureel grote verkeersassen te vernauwen met vaste fietspaden. Dat kan de bereikbaarheid van
Brussel voor pendelaars in het gedrang brengen en aldus het economisch herstel hypothekeren.” “De daling in verkeer tijdens het hoogtepunt van de pandemie was niet representatief voor hoe het verkeer in de hoofdstad voortaan zal verlopen. Bedrijven en scholen zijn intussen heropgestart, en er wordt terug meer gependeld. Er manifesteert zich hierbij een dubbele modal shift. Enerzijds is het gebruik van de fiets toegenomen, in september zelfs trot 75% meer fietsers in Brussel dan vorig jaar, wat toe te juichen is. Maar anderzijds boet het openbaar vervoer aan reizigers in, door de angst voor besmetting, en opteren tal van pendelaars dan toch voor
De lancering van de Ringtrambus eind juni is alvast stap vooruit naar beter openbaar vervoer in Brusselse rand, maar er is meer nodig.
de wagen. Het autoverkeer in Brussel ligt thans bijna terug op het niveau van voor de coronacrisis. Voor velen is een verplaatsing met de fiets niet haalbaar wegens een te grote pendelafstand. En we gaan ook de winter tegemoet.” “Voka Metropolitan pleit voor meer investeringen in een globale, multimodale aanpak voor mobiliteit, dus voor alle vervoerstypes. We vragen de Brusselse, Vlaamse én federale regering het momentum te grijpen om snelheid te halen in grote mobiliteitsprojecten die reeds een tijd hangende zijn, zoals de optimalisering van de ring, de aanleg
In de inspanningen voor fietsers en voetgangers mogen de vele pendelaars die de Brusselse economie doen draaien, niet vergeten worden.
van tramlijnen tussen Brussel en de rand, inrichting van overstapparking aan de rand van Brussel en verder in Vlaanderen aan treinstations, evenals het
opvoeren van de frequentie aan S-treinen op het Gewestelijk Expressnet (GEN). Dergelijke projecten pasen volledig in een relancebeleid.”
TOCH NAAR HET WERK? GA ALTERNATIEF! Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de stad Brussel mikken volop op de fiets voor het indammen van de verkeersdrukte na de coronacrisis en zomervakantie. Ze lanceerden daarom Park & Bike waarbij pendelaars én Brusselaars aangemoedigd worden om met de fiets naar het centrum te komen. De parkings zijn afhankelijk van de locatie gratis of voordelig gemaakt. Op verschillende parkings zijn naast deelfietsen ook deelsteps beschikbaar. Een overzicht van de Brusselse Park & Bike-parkings, vind je op www.mobilite-mobiliteit.brussels. Om het fietsen te stimuleren en faciliteren, kondigde de Brusselse regering de aanleg van er 40 km nieuwe fietsinfrastructuur. Daarvan is momenteel ongeveer twee derde inmiddels gerealiseerd, becijferde Bruzz eind augustus. Ook in de Vlaamse rand worden – in het kader van het programma Werken aan de Ring – een aantal mobipunten voorzien. Dat zijn plaatsen waar verschillende mobiliteitsfuncties samenkomen en waar je makkelijk kunt overstappen van het ene op het andere vervoersmiddel. Een overzicht van die mobipunten vind je op www.werkenaandering.be/nl/werken-aan/mobipunten.
15
Obligatiebeheer in tijden van corona
Corona lijkt alleen voor kommer en kwel te zorgen. De obligatie-investeerder hoor je dit jaar echter zeker niet klagen.
we ruimschoots geprofiteerd van deze gedaalde rente. Hoe langer de looptijd, hoe groter immers het effect op de prijs.
1. Overheidsobligaties Belangrijke factor in deze bijzondere tijden voor de obligatiehouder is de forse daling van de rente op overheidspapier. In het bijzonder is de rentecurve van de Amerikaanse overheid fel gedaald. Immers, de Amerikaanse centrale bank, de FED, heeft eerder dit jaar in enkele uithalen de rente naar nul gebracht, als antwoord op de coronacrisis. Ook het langere eind is fors gedaald. Zo noteerde de tienjarige Amerikaanse rente begin dit jaar nog circa 1.80%, maar is intussen reeds gedaald tot circa 0.60%. En zoals u weet, resulteert een dalende rente in stijgende obligatieprijzen. Ruim de helft van onze investeringen in obligaties noteren in de Amerikaanse munt. Het rente-effect heeft ons dus geen windeieren gelegd. Gedurende lange tijd was onze stelling immers dat de Amerikaanse overheidsobligaties het enige actief ter wereld was dat nog enige vorm van diversificatie kon bieden. Een perfecte indekking tegen toekomstige calamiteiten, en dit heeft geloond in deze coronacrisis.
Het effect in Europa was minder groot gezien we hier reeds lang zeer lage rentes kenden, vaak zelfs negatieve rentes voor de betere ratinglanden.
Door een langere gemiddelde looptijd van deze Amerikaanse obligaties hebben
2. Bedrijfsobligaties De bedrijfsobligaties hebben dan weer veel te danken aan de bail-out zonder voorga door de centrale banken en de fiscale maatregelen van heel wat overheden. De enorme liquiditeitsinjecties die de centrale banken wereldwijd implementeerden en de steunprogramma’s van overheden zorgden niet alleen voor opverende aandelenmarkten, maar ook voor een normalisatie van de sterk gestegen credit spreads. Dit zorgde voor ondersteuning van de obligatiekoersen. Het blijft ook meer dan ooit belangrijk om als obligatiebelegger goed je huiswerk te maken: alleen gezonde balansen en een sterke vrije cash-flow generatie geven je een gerust gemoed. 3. Inflatiegelinkte obligaties Een derde factor is het inspelen op een wijziging in de inflatie. Bij nominale obligaties met vaste coupon bekom je de reële rente na aftrek van de inflatie. Een
stijgende inflatie is dus nefast voor dit type obligaties. Een alternatief hiervoor zijn inflatiegelinkte obligaties. Deze zijn enkel gevoelig voor bewegingen van de reële rente en niet van de nominale rente. Ze hebben als het ware immuniteit voor de verwachte inflatie-component. 4. Muntevolutie Een vierde en laatste factor is de muntevolutie. U weet reeds dat ruim de helft van onze investeringen in obligaties in de Amerikaanse munt noteren. Tot voor enkele dagen hadden we die grotendeels ingedekt. De 10% koersval van de Amerikaanse dollar sinds begin dit jaar heeft ons dan ook geen zorgen gebaard. Het muntrisico beheren is en blijft zeer belangrijk, des te meer in tijden van lage rentes. Hoe moet het nu verder? We citeren graag de ‘wet van Bill Gates’: “De meeste mensen overschatten wat kan gebeuren op korte termijn maar onderschatten wat kan gebeuren over tien jaar of meer.” De vragen die we ons dan ook vandaag dienen te stellen zijn: • Vormen overheidsobligaties nog steeds een goede diversificatie? • Vormen bedrijfsobligaties een betere bescherming tegen toenemende inflatie? • Kunnen we ons aan heel wat falingen verwachten? En zullen het dan eerder overheden zijn, of toch bedrijven die in gebreke zullen blijven? • Welke samenleving heeft de meest robuuste constructie, de Verenigde Staten, of toch Europa? • Gaan de centrale banken tot in het oneindige liquiditeiten blijven pompen in het financieel systeem? En wat betekent dit dan voor de obligatie-investeringen? • Is de huidige situatie uniek? Of hebben we dit reeds eerder meegemaakt, cfr. het monetair en financieel beleid na WO II? Het is waar dat de geschiedenis zich nooit exact herhaalt, maar toch rijmt hij vaak.
Bernadette Fierens, Senior Wealth Manager
16
Digitale Quick Scan Hoe ver staat jouw bedrijf op het vlak van digitale ontwikkeling? Vul gratis de digiscan in die Voka en Deloitte Private samen ontwikkeld hebben. Vergelijk jouw score ten opzichte van sectorgenoten en andere relevante kmo’s. Ontvang concrete tips om de digitale competitiviteit van jouw bedrijf te versterken en krijg advies op maat via een persoonlijk opvolggesprek. Doe de scan op www.voka.be/digitale-quick-scan
Verderkijkers 2020 – 17 november 2020 We zitten volop in een digitaal tijdperk dat bedrijven voor heel wat uitdagingen plaatst, maar gelijktijdig heel wat opportuniteiten en kansen zal bieden. Dagelijks horen we de woorden innoveren en digitale transformatie vallen, maar wat houdt dit in voor de kmo? Is dit de Mount Everst voor de kmo die niet te beklimmen valt of wordt dit de nieuwe digitale ontdekkingsreis? Met Verderkijkers wil Voka de Vlaamse kmo’s een digitale rugzak meegeven en hen gidsen om de top te halen. Alle info, sprekers en inschrijving op www.voka.be/ verderkijkers2020
AGENDA VOKA METROPOLITAN EVENTS NAJAAR 2020 19 10 2020
30 11 2020
EVENTS NAJAAR 2020 - YOUNG VOKA METROPOLITAN
Najaarslunch met keynote Ilham Kadri (ceo Solvay)
Speeddating studentenondernemers rond werkplekleren
22 10 2020
Locatie: Hotel Le Plaza, Brussel
Locatie: Voka-kantoor te Brussel,
29 10 2020
03 12 2020
‘Trends in mobiliteit’ ism KPMG
Ambasssadeurslunch Singapore
Locatie: virtueel 30 10 2020 2020
Locatie: Voka-kantoren Brussel
Young Voka Metropolitan Digital Xchange
Locatie: Brewdog 18 11 2020 War for talent breakfast session ism Randstad
Locatie: Randstad
‘Digitale transformatie’ ism Proximus
05 12 2020
Locatie: virtueel
Kerstdiner
27 11 2020
Locatie: De Markten, Brussel
EU-infosessie, “Brexit, wat nu?”
Locatie: Voka-kantoren Brussel Meer info en inschrijvingen: www.voka.be/metropolitan of jan.vandoren@voka.be
17
Voilà. Vorig jaar
12 696 ‘TOPPERS!’
gerekruteerd in Brussel. De meest geschikte kandidaten voor jouw bedrijf vind je via Select Actiris. Rekruteer nu ook toppers op www.selectactiris.brussels.
.
Helpt werkgevers werk geven. Met de steun van het Europees Sociaal Fonds