Peter De Keyzer over economie post-corona

PETER DE KEYZER SCHETST DE ECONOMISCHE UITDAGINGEN EN KANSEN POST-COVID

LIFE AFTER LOCKDOWN

“We moeten ons voorbereiden op een inflatie”, voorspelt Peter De Keyzer, opiniemaker, voormalig hoofdeconoom van Petercam en BNP Paribas Fortis, en managing director van strategisch communicatiebureau Growth Inc. “De schulden wereldwijd zijn door de pandemie zo hoog opgelopen dat de komende tien à twintig jaar in het teken zullen staan van het laten verdwijnen van die schulden. Inflatie is een manier om ze weg te krijgen.”

AUTEUR: KRISTEL GOFFIN Op een zeer gesmaakte sessie van de Real Estate Community van Voka – Kamer van Koophandel Mechelen-Kempen bracht Peter De Keyzer zijn persoonlijke visie op onze economische toekomst na de lockdown. De auteur van het boek ‘Macht is zilver, invloed is goud’ windt er geen doekjes om: “Een jaar achter de feiten aanlopen heeft voor gigantische economische schade gezorgd. In 2020 is de wereldeconomie volgens de OESO met 4,2% gekrompen. In de Eurozone is dat 7,5% - Frankrijk en Italië krimpen met meer dan 9%, het Verenigd Koninkrijk met 11%. Er is één vreemde eend in de bijt. China is quasi de enige economie in de wereld die is gegroeid.”

HET COVID-TRILEMMA

Het afgelopen jaar speelde de overheid overal ter wereld een cruciale rol: “Je kan als overheid kiezen tussen gezondheid, economie of vrijheid. Ofwel de pandemie zo snel mogelijk onder controle krijgen, ofwel iedereen zijn vrijheid gunnen ofwel de economie redden. En je mag er maar twee van de drie kiezen. We noemen dat soms het onmogelijke covid-19-trilemma”, vervolgt Peter De Keyzer. “Dus ofwel kies je voor economie en vrijheid, maar dat gaat dan ten koste van

Peter De Keyzer, Growth Inc:

“Elke euro die we uitgeven moet ook werkelijk tot hogere groei op langere termijn leiden.”

Een aantal sectoren zullen de anderhalvemetereconomie niet overleven. We mogen ons niet laten verleiden om hen tot in de oneindigheid geld te blijven geven.”

gezondheid. Dat is wat de Verenigde Staten hebben gedaan. Met als gevolg dat de gezondheidssituatie er helemaal uit de hand is gelopen. In een groot stuk van West-Europa hebben we gekozen voor gezondheid en vrijheid. We willen covid onder controle krijgen, maar zijn niet bereid daar veel vrijheid voor op te geven. Met als gevolg dat onze economie heel zwaar heeft geleden. Dan heb je landen zoals China, Singapore en Hong Kong, die hebben gekozen voor het bestrijden van de pandemie en zo efficiënt mogelijk hun economie vrijwaren, … ten koste van vrijheid. In Wuhan werden mensen in hun woning opgesloten. De deur werd dichtgelast en pas twee weken later weer opengemaakt. Dat is ondenkbaar hier. Het gevolg is: China heeft die gezondheidssituatie relatief snel onder controle, de economie is quasi hersteld en groeit zelfs het afgelopen jaar.”

ZOMBIEBEDRIJVEN

De steunmaatregelen van de overheid zorgen er intussen voor dat we de economische schade nog niet helemaal voelen. “Beleidsmakers hebben het afgelopen jaar de economie drijvende gehouden. De echte schok wordt nu nog getemperd door liquiditeit, uitstel van BTW en betalingen. Met een sterk stijgende overheidsschuld als gevolg. Het is goed dat de overheid dat heeft gedaan, maar er is een belangrijke keerzijde: liquiditeit is geen antwoord op een solvabiliteitsprobleem. Een auto die een paar keer overkop is gegaan en helemaal kapot is, kan misschien nog zonder problemen gaan tanken aan het pompstation, maar de schade aan de auto los je niet op door de auto vol te tanken. Dat geldt ook voor de economie. Een aantal sectoren zullen de anderhalvemetereconomie niet overleven, terwijl de verleiding bestaat om hen tot in de oneindigheid geld te blijven geven om zo overeind te kunnen blijven. Zo creëer je een soort zombiebedrijven. Het businessmodel is structureel kapot, maar we blijven maar lening op lening op lening geven. Dat vermijden wordt de grote uitdaging in de komende periode. Hoe sneller we terug bij hogere groei kunnen aanknopen, hoe sneller we ook die sterk gestegen overheidsschulden kunnen terugbetalen en terugverdienen.”

NIEUWE HOOP

Opstoten van coronavarianten maken dat je af en aan beperkingen krijgt die de groei afremmen. Iedereen is zwaar getroffen en wil geld van de overheid. Dat is er niet onbeperkt, dus moeten er keuzes gemaakt worden. Dat leidt dan weer tot politieke polarisatie, waardoor de kans op een zombie-economie groter wordt. “Dat is wat mij betreft het slechtst mogelijke scenario”, besluit Peter De Keyzer. “Groei komt niet van een put graven als overheid en dat uitdelen aan de rest. Elke euro die we uitgeven moet ook werkelijk tot hogere groei op langere termijn leiden. Grote opportuniteiten zijn de green deal, productiviteitsverhogende investeringen, vaardigheden, innovatie en R&D, strategische investeringen en digitalisering. Als we dat meenemen uit deze crisis, dan gaan we hier sterker uitkomen.”

Bekijk de aftermovie van deze sessie van de Real Estate Community:

30 JAAR PLATO: INTERVIEW MET PLATO-STICHTER BOB STOUTHUYSEN

LESSEN IN ONDERNEMERSCHAP

Een campagne, filmpjes, getuigenissen, interviews, … alle spots zijn dit jaar gericht op Plato. Want al dertig jaar lang helpt het Voka-traject bedrijven met de realisatie van hun groeiplannen. De reeks aftrappen doen we met een uniek interview met de bedenker van het programma: de 92-jarige Robert baron Stouthuysen.

AUTEURS: KRISTEL GOFFIN FILIP VANDEWEYER Hem een monument noemen is een understatement. Na zijn studies rechten en bedrijfsbeheer aan de KULeuven ging Bob Stouthuysen aan de slag als onderzoeker bij de universiteit. Daarna werd hij Directeur Personeel en Organisatie bij Janssen Pharmaceutica in Beerse. Hij zou er zijn hele loopbaan uitbouwen. Eerst als bedrijfsdirecteur, dan als bestuurder en tot slot als voorzitter van de Raad van Bestuur. Samen met Dr. Paul Janssen zorgde hij ervoor dat het bedrijf uitgroeide tot wereldspeler op het vlak van geneesmiddelen. Tussen 1976 en 1981 was hij ook voorzitter van het Vlaams Economisch Verbond, later Voka. Hij was de eerste in Vlaanderen die het belang van de kenniseconomie benadrukte. In een uniek interview met de intussen 92-jarige ondernemer herhaalt hij die boodschap.

U heeft een bijzonder rijkgevulde carrière, waaronder het voorzitterschap van het VEV van 1976 tot 1981. Welke lessen zijn er te trekken uit het verleden, die de huidige crisis in een breder perspectief zetten?

Bob Stouthuysen: “Ik was voorzitter van het VEV in de periode van de grootste economische crisis in de tweede helft

Bob Stouthuysen is net 92 jaar geworden: “Volgend jaar ga ik met pensioen.”

Verstandig omgaan met de toekomst vraagt een open mind en geest, een positieve instelling tegenover verandering en overleggen met mensen met inzicht en ervaring, en die ontmoet je in Plato-groepen.”

van de vorige eeuw. De ondernemingen die na de crisis klaar waren om te groeien, waren de ondernemingen die aan het hoofd mensen hadden met innoverend leiderschap. Zij konden het verschil maken. Het gaat dan om leiders op zoek naar verandering en innovatie, op zoek naar talentrijke medewerkers. Het zijn leiders met een toekomstvisie, die weten waar naartoe, die de bekwaamheden van hun medewerkers sterk bijscholen en vormen, die zorgen dat er een goede teamgeest heerst en die hun medewerkers motiveren en stimuleren. De sleutelwoorden zijn dan: innoveren van elk onderdeel, talenten op iedere positie aanwerven, de juiste weg naar de toekomst zoeken, vorming van medewerkers, als team opereren en iedereen aanmoedigen en motiveren. Ondernemingen die die zes succesfactoren weten te beheersen zullen overleven en groeien na de coronacrisis. En Plato kan en zal daarbij helpen. Plato biedt daarvoor het juiste forum.”

De afgelopen maanden zijn bepaalde obstakels tegen telewerken of digitalisering als sneeuw voor de zon verdwenen. Bent u tevreden met deze veranderingen of is er nog steeds een lange weg af te leggen?

“In 2015, dus zes jaar geleden, heb ik gepleit voor het digitaliseren van het hoger onderwijs – universiteiten en hogescholen. Ik kreeg de bagger van de universiteiten over me heen, want ze verweten me dat ik het hoger onderwijs wilde kapotmaken. Volgens hen waren de hoorcolleges alleen zaligmakend. Maar ze zagen niet dat de topuniversiteiten van de wereld volop aan het overschakelen waren naar het digitaal onderwijs, met name de combinatie van fysiek klassikaal onderwijs en online leren. Vier jaar lang gebeurde er niets in Vlaanderen. En plots kwam daar in maart 2020 de lockdown. En de proffen moesten in één week overschakelen naar online cursussen en de studenten moesten online leren zonder fysiek contact met de prof. Niemand was voorbereid. En dat onvoorbereid zijn leidde tot frustraties. Maar we zullen nog twee tot drie jaar nodig hebben, niet alleen om de profs te trainen in het opstellen van online cursussen en het discussiëren met studenten, maar ook om studenten te trainen in het leren van cursussen op het scherm en in discussie te gaan met profs. Hetzelfde geldt voor telewerken. Vijf dagen thuiswerk is onhoudbaar. Optimaal telewerk is een gemengde formule, deels thuiswerk, deels werk op kantoor of in het bedrijf.”

Uw gedachtengoed werd gebundeld in het boek “Prudens Futuri”, wat betekent verstandig omgaan met de toekomst. Hoe kunnen ondernemers in de komende jaren verstandig omgaan met de toekomst, om de economische groei te vrijwaren?

“Vandaag verstandig omgaan met de toekomst is een verhaal met vele aspecten. Maar wat betekent toekomstgerichtheid voor jonge ondernemers? We onderscheiden daarin drie aspecten. Het eerste aspect is het aankweken van een toekomstgerichte mentaliteit. Dit wil zeggen: leren vooruitzien, leren tijdig ageren, het afleren van reageren als het bijna te laat is. Het bedrijf leiden, niet op grond van gebeurtenissen (verleden), maar op grond van marktkansen (toekomst). Het leren veranderen van negatieve zaken in positieve. Wat zei Cruyff ook weer? Elk nadeel heb zijn voordeel.”

“Een tweede aspect van toekomstgerichtheid is leren uw bedrijf te leiden van buiten naar binnen. Vele ondernemers leiden van binnen naar buiten. Dit wil zeggen: zij gaan uit van wat zij wensen dat hun onderneming is, wat hun producten zijn en wat zij belangrijk vinden. En dat is precies fout. Het leren van buiten naar binnen, dat wil zeggen uitgaan van wat nieuwe technologieën vragen, uitgaan van wat de onderneming betekent in de ogen van klanten en toekomstige klanten en luisteren naar hun behoeften. En leren de onderneming te zien in de ogen van uw concurrenten, want zij weten precies – veel beter misschien dan uzelf – wat uw sterkten zijn en wat uw zwakten zijn. En dan, wanneer u dan klaar bent, focussen op uw sterke punten.”

“Een derde aspect is tijdig veranderen en vernieuwen, maar ook zorgen dat bij het invoeren van vernieuwingen uw mensen mee kunnen. Dat uw financiën mee kunnen, dat u berekende risico’s neemt en geen andere. En eventueel schadelijke aspecten tijdig uitschakelen. En vooral: in alles wat u doet, het juiste tijdstip kiezen. Timing, timing. Timing is een strategische factor. Het is hetzelfde als in de koers: als u niet de juiste timing hebt, kunt u nooit winnen. Verstandig omgaan met de toekomst vraagt dus een open mind en geest, een positieve instelling tegenover verandering en praten, overleggen met mensen met inzicht en ervaring, en die ontmoet je in Plato-groepen.”

Hoe kan Plato binnen 30 jaar nog steeds zo’n succes blijven?

“Vooreerst zou ik iedereen willen bedanken die door hun toewijding en inzet hebben bijgedragen tot het succes van Plato over de laatste dertig jaar. Plato is nu een meerwaarde geworden voor het jong ondernemerschap. Maar Plato zal zelfs een noodzaak worden in de volgende dertig jaar en dit om drie redenen.”

“Eerst en vooral komen er tegen 2030 (geen tien jaar meer) volgens toekomstverkenners grote doorbraken op vele gebieden: in de nanotechnologie, de geneeskunde, de digitalisering, de robotisering, energieproductie, klimaatbeheersing, in het internationaal transport, de communicatietechnologie, enzovoort. En die doorbraken precies kunnen opgenomen worden door innoverende ondernemers en omgezet worden in innovaties, in nieuwe producten en diensten, productieprocessen en business modellen en nieuwe vormen van vermarkten, logistiek, human resources management en nieuwe financiële modellen.”

“Een tweede reden waarom Plato een grote toekomst heeft, is dat de drie regeringen – de Europese, de federale en de Vlaamse –eindelijk op één lijn zitten en overeengekomen zijn en de vaste wil hebben om zware investeringen te doen in de verhoging van de productiviteit, in de vernieuwing van de infrastructuur en in het onderwijs. En die drie gebieden zullen zorgen voor nieuwe economische groei en een sterke concurrentiekracht.”

“De derde reden voor een grote toekomst van Plato is het sterk toenemend aantal starters en de hoge graad van ondernemingszin in Vlaanderen. Vlaanderen heeft jonge ondernemers die zelfbewust, internationaal en toekomstgericht zijn

Vlaanderen was in 1981 niet klaar voor de kenniseconomie. Janssen Pharmaceutica was wel klaar, en is nu een wereldbedrijf, totaal gebaseerd op kennis.”

 De zes succesfactoren van innoverend leiderschap 1. innoveren van elk onderdeel van je bedrijf 2. talenten op iedere positie aanwerven 3. de juiste weg naar de toekomst zoeken 4. vorming van medewerkers 5. als team opereren 6. iedereen aanmoedigen en motiveren

 De drie aspecten van toekomstgericht ondernemen 1. het bedrijf leiden op grond van marktkansen (toekomst), niet op grond van gebeurtenissen (verleden) 2. het bedrijf leiden van buiten naar binnen 3. tijdig veranderen en vernieuwen

om de nieuwe marktkansen te grijpen. Wallonië en Brussel zijn echt jaloers op de ondernemingszin in Vlaanderen en steken dat niet onder stoelen en banken. Plato moet daarom het forum zijn waar jonge ondernemers veel leren uit het inzicht en de ervaringen van anderen.”

Wie is uw groot voorbeeld of inspirator?

“Toen ik in 1955 voor het eerst in het bedrijfsleven stapte, was de Belgische economie nog niet hersteld van de tweede wereldoorlog en ook Europa was nog altijd zwaar gewond. Vlaanderen was toen nog een klein landje met meer dan 30% landbouw. Er waren slechts drie grote ondernemingen: Bekaert, Bell Telephone en Gevaert, die zeer hiërarchisch en zeer autocratisch geleid werden. Voor mij waren het geen voorbeelden. Mijn inspiratiebron was de Amerikaanse auteur Peter Drucker, de man die op zoek was naar nieuwe visies en inzichten. Stel u voor: het eerste boek over management in de wereld verscheen in 1914, dus iets meer dan honderd jaar geleden, en het was van een Franse mijningenieur, Henri Fayol. En het eerste boek op de Amerikaanse markt over management was van de hand van Peter Drucker. Het droeg de titel ‘The Practice of Management’ en het verscheen in 1952, iets meer dan zeventig jaar geleden. Vier jaar later pas werd het vertaald in het Nederlands onder de titel ‘Management in de praktijk’. In Nederland werd het gelezen, amper in Vlaanderen. In 1970 verscheen van Drucker het boek ‘The Age of Discontinuity’. Het boek ging over de opkomst van een nieuw industrieel tijdperk met een totaal nieuw uitzicht op een wereld die verandert. Zijn basisidee was: wij evolueren van een goedereneconomie naar een kenniseconomie. En mijn slotrede op het congres van het VEV in 1981 ging over deze evolutie. Ik was in Vlaanderen de eerste die de term kenniseconomie lanceerde en een journalist, hoofdeconoom van de Standaard, schreef in zijn congresverhaal dat ik een academische rede had gehouden. Vlaanderen was niet klaar voor de kenniseconomie. Janssen Pharmaceutica was wel klaar, en is nu een wereldbedrijf, totaal gebaseerd op kennis.”

Wat mogen we u toewensen voor uw 92e verjaardag op 10 maart 2021?

“Ik ben pas 92 jaar en volgend jaar ga ik op pensioen. En dan is het stilaan tijd om mij mentaal voor te bereiden op de grote tocht van het hiernu naar het hierna, naar het kosmische zijn. Ik hoop dat er een Plato-groep klaarstaat om mij op te vangen in het hiernamaals en zo niet, zal ik zelf een kosmische Plato-groep oprichten.” Op 92-jarige leeftijd heeft Robert baron Stouthuysen nog niets ingeboet aan inspiratiekracht. Nieuwsgierig naar hoe het interview er live uitzag? Woord en beeld kan je bekijken op de website van Voka via deze link:

Meer info over Plato en vrijblijvend kennismakingsgesprek bij

Elien Vingerhoets (regio Kempen)

Coördinator Plato elien.vingerhoets@voka.be of 0474 84 20 81

Filip Vandeweyer (regio Mechelen) Coördinator Plato filip.vandeweyer@voka.be of 0474 84 32 35