BEDRIJF Wijndomein Oud Conynsbergh

Boechout mag dan niet bekend staan als wijngebied. Toch plantten acht vrienden er in 2014 hun eerste wijnranken, ondanks de scepsis van buitenstaanders. Wijndomein Oud Conynsbergh bewijst vandaag dat het wel degelijk mogelijk is om in de provincie Antwerpen met een hele variëteit aan wijnen van eigen bodem te kunnen komen. ‘We werken op een biologische en biodynamische manier’, klinkt het.

door Ruben Aerts fotografie Wim Kempenaers

Het begon met acht goede vrienden die op vakantie in de Italiaanse regio Piemonte na enkele flessen grappa met het idee kwamen om wijn te gaan verbouwen, thuis in Boechout. Dat was in de zomer van 2011. Lode Van den Brande, ondernemer en eigenaar van de plaatselijke molen, was een van die acht. Tien jaar eerder was die molen gerestaureerd. ‘Dat er nu op deze plek aan wijnbouw wordt gedaan, is niet nieuw’, weet Kris Van de Sompel. In 2019 werd hij als maître-sommelier en wijndocent gevraagd om de commercialisering van Wijndomein Oud Conynsbergh te leiden. ‘In de middeleeuwen werd er over heel Vlaanderen aan wijnbouw gedaan. Er is dus een historische link. Dat wilde nog niet zeggen dat wijnteelt nu nog steeds mogelijk zou zijn. Daarom zijn er eerst bodemonderzoeken uitgevoerd op een tiental plaatsen. Op drie plaatsen bleek er potentieel. Vervolgens was het kijken of we het juiste klimaat hebben om de rijpheid van de druiven te krijgen. Dat antwoord was eveneens positief. Vóór 2000 zou dat nog niet het geval geweest zijn. Je moet een bepaalde minimale temperatuur hebben, die toen nog niet werd bereikt.’

Na hun initiële voornemen hebben vijf van de vrienden opleidingen gevolgd om zich te verdiepen in wijnbouw. Maar er komt natuurlijk meer bij kijken, het was alles behalve een vrijblijvend hobbyproject. ‘Een kapitaalinjectie heeft professionalisering mogelijk gemaakt’, zegt de algemeen directeur. ‘De eerste wijnranken zijn al in 2014 aangeplant, maar je weet meteen dat je de eerste drie jaren geen oogst hebt. In 2017 was het wel zover, al was die nog niet in die mate om meteen te commercialiseren en op grote schaal te werken. In 2018 was dat wel het geval.’

Het wijndomein heeft samengeteld tien hectare, verdeeld over vier locaties: een testwijngaard vlak bij de molen en drie wijngaarden elders in Boechout. ‘Het is van meet af aan ons voornemen geweest om zo natuurlijk mogelijk te werken. Op die manier komt de specificiteit van het terroir in Boechout maximaal tot uiting in de expressie van de wijnen.’

In de wijngaarden wordt er dus niet gewerkt met herbiciden of pesticiden, maar uitsluitend met organische meststoffen. ‘Die biologische aanpak is in dit klimaat zeker een uitdaging. Daartegenover staat dat het resultaat een grote eigen identiteit heeft. Herbiciden en pesticiden vlakken individuele kenmerken af. De boutade dat je in vijf verschillende landen, mits dezelfde druivensoort en methode toegepast, tot vijf wijnen met dezelfde smaak komt wanneer je herbiciden en pesticiden gebruikt, heeft een grond van waarheid.’

In 2014 is er bij de aanplanting gekozen voor druivenrassen met een bewezen trackrecord. ‘Van die rassen wisten we dat ze qua smaakprofiel een goed resultaat zouden opleveren. Er is daarom gekozen voor chardonnay, pinot noir, auxerrois en gamay. Wereldwijd hadden ze reeds hun waarde bewezen. Voor de nieuwe interspecifieke soorten hebben we gepast.’ Daarmee verwijst hij naar de resistente soorten die in koude klimaten worden gebruikt.

Door de weersomstandigheden fluctueren de opbrengen van Wijndomein Oud Conynsbergh enorm. ‘In totaal hebben we plusminus 45.000 stokken. In theorie komt dat neer op een tot anderhalve fles per stok. De praktijk is evenwel anders, want niet elke plant brengt jaarlijks iets voort. In een goed jaar mag je rekenen dat we tot 50.000 flessen zouden kunnen produceren. In een jaar zoals vorig jaar, waarbij we de natste en koudste zomer in 200 jaar kenden, krijg je helaas niets rijp.’ Een bijkomend probleem vormde toen meeldauw, een schimmel die voorkomt door de vochtigheid. ‘Dat jaar hebben we afgesloten met amper 7.000 flessen. Niet alleen op vlak van productie was dat een totaal verloren jaar. Als wijndomein zijn we nog volop aan het opbouwen. Zolang er geen continuïteit in de productie is, kan een deel van ons klantenbestand weer verdwijnen.’

Bovendien had Oud Conynsbergh de pech dat het zijn eerste wijnen lanceerde net voor de uitbraak van de coronapandemie. ‘De restaurants gingen dicht en onze degustatieruimte in de molen moest gesloten blijven. We hebben wel online wat verkoop trachten te genereren, maar voor wijn is dat geen evidentie. Al zeker niet wanneer je nog je naam aan het opbouwen bent. Wijn in ons prijssegment koop je ook alleen maar wanneer je die hebt geproefd’, beseft Kris Van de Sompel.

Op het moment van die eerste grote oogst in 2018 was de molen nog niet wat ze vandaag is: een charmante degustatieruimte waar de wijnen van Oud Conynsbergh te proeven zijn. ‘Het ontbrak op dat moment nog aan voldoende kanalen om onze wijnen bekend te maken. De meeste inwoners van Boechout wisten zelfs nog niet dat er hier een wijngaard was’, weet de algemeen directeur. Vandaag is dat wel het geval. Twee leden van ‘De tafel van 8’, zoals de vriendengroep zich noemt, werken overigens mee op dagelijkse basis. Een team van vrijwilligers ondersteunt hen. Vanuit eenzelfde passie steken zij de handen uit de mouwen bij het onderhoud van de wijngaarden, het plukken van de druiven en het organiseren van events, rondleidingen, proeverijen en wijnfeesten. Kris Van de Sompel: ‘Die vrijwillige betrokkenheid hangt samen met de lokale verankering. Ook onze gidsen zijn vrijwilligers, net als diegenen die de molen up and running houden. Zij zijn met een twintigtal mensen.’ Want Wijndomein Oud Conynsbergh zet ook in op toerisme, met wandel- en fietsroutes langs de vier verschillende wijngaarden. Daarnaast is er de mogelijkheid om de zaal aan de molen te huren voor evenementen. Particulieren kunnen er eveneens de wijnen kopen, al kan dat ook via de webshop.

De klimaatopwarming brengt diverse risico’s met zich mee, ook voor ondernemingen. Enerzijds zijn er de fysieke risico’s zoals hogere temperaturen en extreme regenbuien, anderzijds de transitierisico’s zoals hogere energieprijzen, veranderende wetgeving zoals de EU-taxonomie, strengere isolatienormen en energieprestatieeisen of veranderende marktvragen.

Toekomstgerichte bedrijven houden dus rekening met alle voorgaande risico’s bij de keuze van hun huisvesting.

Blue Gate Antwerp genereert zowel op ecologisch vlak een positieve impact doordat er geen ‘greenfield’ maar een brownfield aangesneden werd, die enerzijds gesaneerd is en anderzijds voorzien is van een groene corridor (15 ha) met wadi’s. Op economisch vlak wordt hier ruimte gecreëerd voor tewerkstelling en duurzame economische groei. En, op sociaal vlak wordt positieve impact gegenereerd door het park in te richten met groene en blauwe elementen. Dit bedrijventerrein biedt enerzijds een goed sturend canvas (vb. vestigingsvoorwaarden, ontwikkelplan in functie van de toekomst, CSR-rapportering) en anderzijds een ondersteunende context (community, duurzaamheidsadvies) zodat bedrijven er hun noodzakelijke duurzaamheidstraject kunnen lopen.

Amazon verbindt zich om tegen 2040 koolstofneutraal te zijn. In 2019 waren ze medeoprichter van The Climate Pledge – een toezegging om in 2040, 10 jaar eerder dan de Overeenkomst van Parijs, met het volledige bedrijf koolstofneutraal te zijn.

Logisch dat ze voor hun eerste Belgische delivery zone niet enkel op zoek gingen naar een strategische ligging, van waaruit zowel het stadscentrum als de wijde omgeving van de stad kan bediend worden maar tevens op zoek gingen naar een bedrijventerrein en een gebouw die hen faciliteert in het realiseren van hun koolstofneutrale 2040 doelstelling.

Deze pre-incubator voor duurzame chemie is een initiatief van de Universiteit Antwerpen waar ondernemers ondersteund worden om technologie versneld, kostenefficiënt en met minder risico marktklaar te maken. In BlueApp wordt gewerkt aan oplossingen rond duurzame chemie en circulariteit door multidisciplinaire teams samen te stellen waarbij nauw wordt samengewerkt met andere partners. Onderwijs en opleiding rond duurzame chemie maken ook deel uit van het aanbod.

BlueApp is gehuisvest in een uiterst duurzaam gebouw en ervaart het eco-efficiënt bedrijventerrein als de uitgelezen locatie om het ecosysteem rond duurzame chemie verder uit te werken.

commercialisatie: + 32 477 25 06 43 www.bluegateantwerp.eu | innovate@bluegateantwerp.eu

‘Het lokale element is belangrijk voor ons. Bijna alles wat hier op de kaart staat, is lokaal. Het zuurdesembrood bij de kaas- en charcuteriebordjes is van meel dat in de molen gemalen is en komt van een plaatselijk bakkerijtje. Het chocolaatje bij de koffie komt van Belisy, een lokale chocolatier. Koffie en thee komen van Satemwa, het bedrijfje van een Boechoutenaar met een plantage in Malawi.

Het zijn ook lokale ondernemers die straks een standje hebben op onze kerstmarkt.’

De ambitie van Wijndomein Oud Conynsbergh is om vanuit Boechout een wijn te maken die meetelt. ‘Niet uitsluitend in België maar ook internationaal, omwille van zijn identiteit. Het was niet zo dat het simpelweg draaide om de uitdaging van het maken van een wijn vanuit een land dat daar niet om bekendstaat. De wijn moet voldoen om mee te tellen op hoog niveau, om in de betere restaurants te worden geserveerd’, benadrukt Kris Van de Sompel. Dat is vandaag trouwens al het geval. ‘Onze wijnen staan op de kaart in meerdere sterrenzaken in Vlaanderen. Ook in Duitsland en Nederland vind je ze op een aantal plekken. Momenteel zijn we volop aan het werken op Zwitserland, Frankrijk en Scandinavië.’

‘Wijn maakt tegenwoordig deel uit van onze dagelijkse consumptie. In vergelijking met vroeger wordt in Zuid-Europa meer bier gedronken dan vroeger, terwijl in NoordEuropa meer wijn wordt gedronken’, merkt hij. ‘Met het domein zetten we in op de betere horeca. Mensen met interesse in wijn is het publiek dat we beogen.’ Dat Wijndomein Oud Conynsbergh inzet op het iets hogere segment, blijkt ook uit de prijzen. Zijn flessen kosten tussen 20 en 30 euro.

De testwijngaard vlak bij de molen gebruikt Oud Conynsbergh om tot nieuwe wijnen trachten te komen. ‘Bepaalde druiven werken, anderen niet. Muscat bijvoorbeeld leidt op deze wijngaard voorlopig tot weinig resultaat. Terwijl dat theoretisch gezien wel hoorde te werken. Ook cabernet dorsa, wat een Duitse druif is, geeft een resultaat dat niet strookt met de verwachtingen. Het heeft steeds te maken met de combinatie van het bodemtype, de plant en het klimaat. Die factoren zijn bepalend voor het succes. Elke druivensoort is een uitdaging. Omdat we niet in een wijngebied zitten, weten we niet van tevoren wat werkt. Het is steeds een beetje afwachten. Pinot blanc geeft bijvoorbeeld wel heel goede resultaten. Daarvan hebben we nu extra stokken aangeplant.’ Het lokale accent geeft vooral in oppervlakte beperkingen. ‘In Boechout kunnen we nog maximaal drie à vier hectare uitbreiden op geschikte bodems. Het terroir is heel belangrijk. Wanneer we spreken over Oud Conynsbergh, kunnen we niet zomaar eender waar uitbreiden. Vast staat al zeker dat er de volgende jaren een aantal hectare bijkomt bij de tien hectare die we al verbouwen’, geeft de algemeen directeur nog mee. ‘Hoe de Belgische wijnwereld evolueert, is niet te voorspellen. We bouwen natuurlijk een zekere knowhow op, maar staan hoe dan ook nog in onze kinderschoenen. Minstens tien jaar is nodig om te weten tot wat een wijndomein kan uitgroeien. Voorlopig gaan we met kleine stapjes vooruit.’

www.oudconynsbergh.be