Kernenergie in China
Angst voor China
Amerikaanse verkiezingen
Hoofdredacteur:
Monique Knapen
Redactie:
Astrid Bouwman
Peter Gill
Huub Gulickx
Im Fong Liu
Medewerkers:
Angela Heping
Martin de Jong
Lott and friends
Ruben Lundgren
Silvia Marijnissen
Vincent Mentzel
Floor Perquin
Jaap Post
Frans Verhagen
Simeon Vonk
Lieven Walther
Met genoegen bieden wij u dit herfstnummer van ChinaNU+ aan. Helaas is de aangekondigde nieuwe hoofdredacteur nog niet in staat geweest te starten. Ik neem het nog even waar. Hopelijk kunnen we hier snel meer nieuws over melden.
Inmiddels hebben we naast Huub Gulickx, vormgever en Astrid Bouwman, eindredacteur, twee permanente redactieleden aangetrokken: Im Fong Liu voor cultuur en Peter Gill als techredacteur. Im Fong Liu is publiciste en docent styling, Peter is ingenieur en heeft onlangs een boek gepubliceerd West Meets East over ontwikkelingen in o.a. China op het gebied van innovatie. Wellicht ten overvloede; de redactie en alle medewerkers, bestuur en vrijwilligers werken onbezoldigd en met plezier aan ChinaNU+ en alle activiteiten van de VNC.
Voor nu wens ik u veel leesplezier en graag horen we uw mening over dit nieuwe nummer. Tot later! Monique Knapen
Op de cover een prachtige foto die Ruben Lundgren speciaal voor ons maakte op 1 oktober 2024 in Beijing.
Ruben Lundgren, 1983, is een Nederlandse fotograaf en curator, woont in Beijing. Hij heeft naam gemaakt met zijn werk binnen het conceptuele fotografie-duo WassinkLundgren en kreeg veel aandacht voor zijn publicaties zoals Empty Bottles (2007) en Tokyo Tokyo (2010). Lundgren behaalde zijn master in fotografie aan de Central Academy of Fine Arts in Beijing in 2011. Als fotojournalist werkt Lundgren voor De Volkskrant en publiceerde het boek Real Dreams (2021). Door zijn verhuizing naar China is Lundgren zich diepgaand gaan bezighouden met de Chinese hedendaagse fotografie.
Middels zijn werk als curator heeft hij grote bijdragen geleverd aan The Chinese Photobook (2015), in samenwerking met Martin Parr, Ellen Thorbecke’s China (2021), voor het Nederlands Fotomuseum en China Imagined (2022), voor BredaPhoto, samen met curator He Yining. Zijn tentoonstellingen zijn bekend om hun toegankelijkheid en trekken zowel een algemeen publiek als ook fotografie experts. In de herfst van 2025 zal het Fotomuseum Den Haag een groot retrospectief van zijn Chinese werk presenteren. https://www.rubenlundgren.com
6. Monique Knapen: Volksrepubliek China viert 75 jarig bestaan
16. Peter Gill: Kernenergie in China: Sleutel tot een duurzame toekomst
22. Martin de Jong: Angst voor China
24. Tjan Ho Lai: De Nederlandse filmmaker in de Chinese Cinematografie: Pieter Fleury
26. Simeon Vonk: Het leven van Liu Yuan-Tao
36. Angela Heping: Oude en nieuwe legenden van Stone Town
37. Jaap Post: China Nu bijna een halve eeuw oud
28. Frans Verhagen: Amerikaanse verkiezingen; wat is de invloed op de relatie met China?
21. Floor Perquin: Taal met karakter
En verder nog:
4. Uit de Vereniging - 14. Column Lieven Walther - 19. ChinaNU Plusjes20 Boekbesprekingen - 27. Boekentips - 30. Bespreking tentoonstelling 31 Hanfu vs robot - 42. Het gedicht
De Vereniging Nederland China organiseerde op 14 september een erg nuttige en gezellige sessie van de Dutch Culture Challenge, een serious game om te leren over de zakencultuur van Nederland. Negen Chinese enthousiaste spelers hadden een leerzame en vrolijke middag en gingen naar huis met een schat aan informatie en inzichten in de typisch Nederlandse manier van werken en zakendoen. Team rood had gewonnen, zij bouwden de hoogste toren en werden beloond een leuk cadeautje. Met dank aan het China Cultural Centre voor het beschikbaar stellen van de mooie locatie.
Op 30 september organiseerde VNC wederom het China Café, al sinds 2007 de plek waar professionals die dagelijks met China bezig zijn elkaar ontmoeten en kennis delen. Deze keer namen we het onderwerp Intellectueel Eigendom onder de loep. Intellectuele eigendomsrechten (IPR) zijn wereldwijd cruciaal voor het beschermen van innovatie en creativiteit. In China, een land dat de afgelopen decennia is uitgegroeid tot een economische grootmacht, is het belang van IPR steeds groter geworden. De transformatie van China van een op productie gerichte economie naar een op kennis gebaseerde economie heeft geleid tot een groeiende behoefte aan een robuust juridisch kader om intellectueel eigendom te beschermen.
De afgelopen jaren heeft China aanzienlijke inspanningen geleverd om zijn IPR-wetgeving te versterken, deels vanwege druk van internationale handelspartners en door de stijgende binnenlandse vraag naar betere bescherming van uitvindingen, handelsmerken en auteursrechten. Deze ontwikkelingen hebben geleid tot een complex en dynamisch IPR-landschap in China, waar bedrijven zowel kansen als uitdagingen tegenkomen. Tijdens het China Café interviewde VNC bestuurslid Lianne Baaij twee experts op het gebied van intellectuele eigendomsrechten in China; Ruud Peters (voormalig Chief Intellectual
Property Officer en Executive Vice President van Philips en uitgeroepen tot één van de Global IP Leaders) en Jayachandran Suria( Intellectual Property Coordinator bij Versuni).
De belangrijkste take away van het interview was wel dat geconcludeerd werd dat China inmiddels voorop loopt als het gaat om een deugdelijk systeem voor IP-bescherming. Aanvragen van patenten verlopen veel sneller, in rechtszaken over IP-schendingen wordt veel sneller vonnis geveld en het verzamelen van bewijslast daarvoor wordt veel gemakkelijker gemaakt. Op het gebied van IPbescherming voor waardevolle data loopt China voorop met een pilot met data IP-platform in de provincie Zhejiang. China’s ambitie is zelfs om een grotere invloed te krijgen in het bepalen van IPpolicies en procedures.
De adviezen die de twee experts meegeven aan bedrijven is dat bedrijven goed moeten nadenken wat zij met IP-bescherming willen bereiken, of het loont om het complexe traject aan te gaan. Gaan ze het traject in, dan moeten ze dat met een goede IP-firma en advocatenkantoor doen en daar niet op bezuinigen. Een tip is ook om alle belangrijke documenten, zoals patent claims, altijd terug te vertalen naar de brontekst, ter controle. Tot slot is het advies om een goede mix aan te houden van de verschillende IP-instrumenten, zoals patenten, auteursrechten, merkrechten etc.
Na een terechte dank aan de experts van het uur durende interview was het tijd voor een hapje en drankje. De sprekers werden nog verder aangesproken door de aanwezigen, er werd druk genetwerkt en nagesproken over dit boeiende onderwerp.
Op 3 oktober organiseerde VNC in samenwerking met de Netherlands China Business Council en de ‘Association of Chinese Investors and Entrepreneurs' een prachtig netwerkevenement in de Koelwaterhal van de IJsselcentrale in Zwolle. Aanleiding was de viering van het 75e jubileum van de Volksrepubliek China, opgericht in 1949. De Chinese Ambassadeur Tan Jian en de wethouder van cultuur van Zwolle Anja Roelfs waren
eregasten.
De Koelwaterhal was voor de gelegenheid in Chinese sferen gebracht. Zo hingen er enorme vlaggen van China en Nederland, was de hal aangekleed met vele rode lantaarns, klonk er Chinese muziek en hing er prachtige kunst van Chen Nan, die van Chinese karakters en symbolen zeer expressieve kunst weet te maken.
Bijna 200 bezoekers, een divers gezelschap van Nederlandse en Chinese zakenmensen, academici en kunstliefhebbers, kregen een voorproefje van de duo-tentoonstelling van het werk van Chen Nan en Ronald Westerhuis, die mei 2025 in deze hal gepland staat.
Verder werden bezoekers getrakteerd op lezingen van interessante sprekers. Rob Berkel, auteur van het boek Chinese schetsen, nam ons aan de hand van veel uniek foto- en filmmateriaal mee terug naar het moment dat Mao Zedong op zaterdagmiddag 1 oktober 1949 de Volksrepubliek uitriep.
Daarna gaf sinoloog Carwyn Morris, Universitair docent Digitaal China aan de Universiteit Leiden, ons een inkijkje in het digitale sociale leven van de Chinezen, met veel voorbeelden en beeldmateriaal liet hij zien wat er hot is op het internet in China. De ambassadeur hield tot slot een openhartige speech, waarin hij heikele onderwerpen niet uit de weg ging en benadrukte dat samenwerking de enige weg vooruit is.
De bezoekers waren enthousiast over dit interessante programma, ze lieten zich het uitgebreide buffet goed smaken en er is nog lang nagepraat en genetwerkt.
Met dank aan de vele vrijwilligers, o.a. studenten Sinologie uit Leiden, kijkt VNC terug op een zeer geslaagd evenement!
Onze website: Het duurde even, maar dan heb je ook wat. Het is lastig om met beperkte middelen een verouderde website naar onze hoge standaard te tillen. Hierbij hebben we de hulp van een professionele websitebouwer moeten inschakelen. Met een beperkt budget en heel veel hulp en toewijding van vrijwilligers zijn we daarom extra trots op het resultaat.
Het plan is om een ledencampagne te starten nu de site af is, er staan inmiddels nieuwe vrijwilligers klaar om ons te helpen. De website zal ons ook helpen een groter bereik te krijgen voor onze activiteiten en artikelen van ChinaNU+. Voorlopig blijven de artikelen gebundeld in het digitale magazine, binnenkort zullen de artikelen ook op de site verschijnen. Als lid kan je alles lezen, als niet lid alleen de eerste alinea. Deze functie zal snel worden toegevoegd aan de site.
Als Vereniging Nederland China kunnen we natuurlijk de verjaardag van de Volksrepubliek China niet ongemerkt voorbij laten gaan. Op 3 oktober organiseerden we met anderen een feestelijke bijeenkomst in Zwolle (zie VNC nieuws) en ook in dit magazine willen we op een bijzondere manier aandacht besteden aan dit bijzondere feit. Op 1 oktober 2024 vierde de Volksrepubliek China (VRC) haar 75-jarige bestaan. In deze periode heeft China zich ontwikkeld van een economisch achtergebleven, door oorlog geteisterd land, tot een wereldmacht met een indrukwekkende economische groei en geopolitieke invloed. De geschiedenis van de VRC wordt gekenmerkt door ingrijpende gebeurtenissen die niet alleen het land zelf hebben gevormd, maar ook de internationale verhoudingen aanzienlijk hebben veranderd.
Wij hebben als VNC in China Nu en momenteel in China NU+ altijd gezocht naar genuanceerde informatie om daarmee zo compleet mogelijk inzicht te geven. Het bestaan van onze vereniging is te danken aan de Volksrepubliek China en we bestaan inmiddels bijna 50 jaar (in 2027). In verband hiermee herleest Jaap Post alle jaargangen van China Nu en trakteert ons in elk nummer op een vijf-jaren-samenvatting, in dit nummer doet hij verslag van de jaren 1986-1990. Toendertijd gestart als steunbetuiging aan de nieuwe staat, maar allengs kritischer en neutraler. We staan nog altijd voor verbinding tussen onze landen en haar bewoners: Wat is er wat ons bindt, hoe kunnen we samenwerken, want dat is toch de beste route voor de toekomst. Als het kan gericht op baat voor beide partijen.Soms kan dat niet, maar heel vaak wel.
Onze manier om 75e verjaardag van China te vieren is middels de publicatie van een prachtige compilatie met foto’s van Vincent Mentzel, die hij gemaakt heeft in China. Veel dank aan Vincent, die trouwens eerder in China Nu heeft gepubliceerd. We zijn verheugd met zijn huidige bijdrage aan dit nummer.
Vincent Mentzel is een van de bekendste Nederlandse fotojournalisten en was voor lange tijd bepalend voor het beeld in NRC Handelsblad. Sinds de jaren zeventig maakte hij vele foto’s van politici, maar ook van het Koninklijk Huis en andere staatshoofden.
Vincent heeft vele prijzen gekregen voor zijn werk, waaronder de Zilveren Camera van de Nederlandse Vereniging van Fotojournalisten .
Meer van het werk van Vincent Mentzel vindt u op: https://vincentmentzel.nl/publicaties/
Lieven Walther is 26 jaar en woont met man sinds mei 2024 in China. Wat maakt zij mee en wat valt haar op? Elk kwartaal schrijft ze voor ons haar bevindingen. Voor meer van Lieven volg haar blog (www.livingasanexpat. com en Instagram: @volg_ ons_china_avontuur.).
De zomer in Hangzhou heeft ons verrast met gevoelstemperaturen van soms 55 graden. We hadden de hitte onderschat, en naarmate de dagen warmer werden, waren we erg blij met de airconditioning in ons appartement. Helaas liet die het precies tijdens de heetste dagen afweten, waardoor het ook in ons appartement flink warm werd. Gelukkig werd dit probleem in één dag opgelost door het vervangen van de airco. Dit is iets wat we vaker meemaken hier in China; de onwijs snelle service. Heel fijn!
In de zomerse weekenden was en is het proberen te ontsnappen aan de hitte door nieuwe plekken te ontdekken. Zo vonden we verkoeling in winkelcentra, musea, en buitenzwembaden gelegen boven op hotels. Buitenzwembaden zijn wel schaars in Hangzhou aangezien de Chinese bevolking de zon liever schuwt.
Een hoogtepunt was het bezoek aan een lokale grot met andere expats. In de verwachting dat het daar koeler zou zijn, had iedereen een vestje meegenomen. De hoge luchtvochtigheid maakte het echter zelfs in de grot warm, dus de vestjes zijn in de zomer zeker niet nodig. De grot bood spectaculaire panorama’s, met een typisch Chinese lichtshow, en op de terugweg kozen we voor een spannende waterglijbaan naar beneden –gelukkig hadden we poncho’s gekocht, want we werden flink nat!
Ondanks de hitte gingen we ook op zoek naar andere avonturen. Vanuit een Chinese taalschool werd namelijk een team samengesteld om deel te nemen aan de drakenbootrace in de stad. Met maar één oefensessie vooraf was het een hele uitdaging om in hetzelfde ritme te blijven met de rest van het team. De race was een unieke kans om meer te leren over de Chinese cultuur en, hoewel we niet wonnen, genoten we van het lokale festival dat eraan gekoppeld was, inclusief traditionele gerechten zoals Zongzi, een gevulde rijstdumpling, die traditiegetrouw met het drakenbootfestival gegeten wordt. Aangezien ons team als enige uit vooral westerse mensen bestond, kregen we veel aandacht van de aanwezige media. Zo werden er door ons team meerdere interviews gegeven na de race.
Onze zomer in Hangzhou draaide echter niet alleen om uitstapjes. Zo sloten we ook nieuwe vriendschappen, vooral via de GGI-groep (Girl Gone International). Deze groep van internationale vrouwen in Hangzhou helpt elkaar met het beantwoorden van vragen en organiseert regelmatig bijeenkomsten en activiteiten, wat een fijne manier is om nieuwe mensen te ontmoeten. GGI groepen komen over de hele wereld voor, zijn te vinden op Facebook, maar hebben voor leden een WeChat groep. Bijvoorbeeld in China zijn er GGI groepen in zeven grote steden. Door mensen van over de hele wereld te leren kennen leren we veel over andere culturen en kunnen onder andere tips uitgewisseld worden over het leven in China.
Daarnaast sloten we ook vriendschappen met twee Chinese families; collega’s van Guus die ons uitnodigden om een dag mee te gaan kamperen. Wat in onze ogen betekent: een nachtje weg gaan. Maar wat in de Chinese cultuur betekent: samen de dag doorbrengen in de natuur. En in de avond weer naar huis. Dus genoten we van de natuur en van een onwijs heerlijke barbecue met de lekkerste zelfgemaakte gerechten. Daarnaast leerden wij ook de originele versie van Mahjong spelen; moeilijk maar ook erg leuk.
Nu de zomer ten einde loopt en we ons voorbereiden op een korte vakantie, kijken we terug op een seizoen vol warmte, nieuwe ervaringen, en mooie momenten. Ondanks de uitdagingen blijven we genieten van alles wat Hangzhou ons te bieden heeft. We zijn benieuwd wat het volgende seizoen ons zal brengen!
Groetjes, Lieven
Peter Gill is auteur van “West meets East”: ‘Understanding Chinese speaking societies’. Peter is ook redactielid van ChinaNu+.
Begin deze eeuw had China slechts 6 kerncentrales met een totaal vermogen van 5 gigawatt. Sindsdien heeft het land zijn kernenergie-capaciteit explosief uitgebreid tot 56 operationele kerncentrales met een totaal vermogen van 54 gigawatt. In het 11e Vijfjarenplan (2006-2010) werden de fundamenten gelegd voor deze snelle groei. Hierin werd actief de aanleg van kerncentrales bevorderd.
In 2012 was China de grootste bron van koolstofemissies ter wereld, wat een enorme uitdaging vormde voor het milieu en de volksgezondheid. In maart 2014 verklaarde Premier Hu Jintao, een ingenieur afgestudeerd aan de Tsinghua University, een 'oorlog tegen vervuiling' aan, refererend aan de hoge CO2uitstoot. Hij kondigde aan vaart te maken met de sluiting van kolencentrales en voorspelde dat China tegen 2030 ongeveer 20% van zijn energie uit nietfossiele brandstoffen zou halen. Deze ambitieuze doelstellingen benadrukken de cruciale rol van kernenergie in China's streven naar een schonere energievoorziening. In tegenstelling tot Duitsland, dat zijn laatste drie kerncentrales in april 2023 heeft gesloten, blijft China investeren in zijn kernenergiecapaciteit en het uitbreiden ervan.
Duitslands kerncentrale in Kalkar, oorspronkelijk een ambitieus project, is nu een pretpark; een ironisch gevolg van beleidsbeslissingen die de bouw stopzetten voordat de reactor in bedrijf ging. De tabel hieronder laat zien dat China eind 2023 op 18% hernieuwbare energie, waterkracht en kernenergie zit, dicht bij het doel dat het land zichzelf stelde in 2014. Omdat kernenergie het hele jaar door continue stroom levert, is het voor China minder uitdagend om energie uit niet-fossiele bronnen te produceren dan voor Duitsland. Daar komt bijna alle niet-fossiele energie uit zon- en windenergie, die niet continu beschikbaar zijn.
De drie ‘nuclear giants’ in China zijn de China National Nuclear Corporation (CNNC) , China General Nuclear Power Corporation (CGN) en State Power Investment Corporation (SPIC)
CNNC controleert de meeste activiteiten in de nucleaire sector, waaronder onderzoek en ontwikkeling, technisch ontwerp, uraniumexploratie en -winning, verrijking, brandstofproductie en afvalverwerking.
CGN is verantwoordelijk voor de ontwikkeling, bouw en exploitatie van kerncentrales met name in Guangdong provincie.
SPIC en richt zich op een breed scala aan energie opwekking zoals zon, wind, steenkool, gas, biomassa en kernenergie en is ook actief met aluminiumsmelterijen.
Aanvankelijk begon China met het importeren van nucleaire technologie uit Frankrijk, Canada en Rusland, met een sterke focus op Franse technologie. Nu komt de nieuwste technologie uit de VS ( Westinghouse) en Frankrijk, waarbij de AP1000 van Westinghouse een belangrijke basis vormt voor de ontwikkeling van China’s CAP1400 en
CAP1000 reactoren.
Volgens de Amerikaanse denktank
Information Technology and Innovation Foundation loopt China voor op de Verenigde Staten in de ontwikkeling en uitrol van kostenefficiënte kleine modulaire reactoren (SMR's), alsook wat betreft de inzet van zogenaamde vierdegeneratie kernreactoren, welke veiliger en zuiniger zijn dan vorige generaties. De sterke punten van China in nucleaire innovatie liggen vooral in organisatorische, systemische en incrementele innovaties. Hoewel veel vierde-generatie nucleaire technologieën al jaren bekend zijn, is China in staat deze succesvol te implementeren door zijn staat ondersteunende aanpak.
China maakt ook grote vooruitgang met thoriumreactoren en drijvende kerncentrales. CNNC ontwikkelt bijvoorbeeld een thoriumreactor die efficiënter en veiliger is dan traditionele uraniumreactoren, met minder radioactief afval. Drijvende kerncentrales, zoals die van CNNC, kunnen energie leveren aan afgelegen gebieden en verminderen risico's door hun mobiele ontwerp. China speelt ook een belangrijke rol in kernfusie-onderzoek met het Experimental Advanced Superconducting Tokama (EAST) project dat als doel heeft een stabiele kernfusiereactie te ontwikkelen. Hoewel hierin ook met buitenlandse partners wordt samengewerkt, is dit project minder internationaal dan ITER in Frankrijk. Deze innovaties laten China's ambitie zien om wereldwijd een leidende rol te spelen in de toekomst van kernenergie.
Uranium is essentieel voor kernenergie en Kazachstan speelt een cruciale rol als grootste producent en houder van de grote uraniumreserves. Dit belang werd
Uit: West meets East: Understanding Chinese speaking societies
onderstreept door Xi Jinping's eerste buitenlandse reis na de COVID-pandemie naar Kazachstan, wat de strategische band tussen beide landen benadrukt. Frankrijk voorziet zijn 56 kernreactoren van uranium voor het grootse deel uit Niger, Namibië en Kazachstan. Overal wordt de urgentie van de zoektocht naar alternatieve brandstoffen gevoeld. China richt zich daarom op thorium, een veelbelovende brandstof die meer beschikbaar is dan uranium en voordelen heeft zoals lagere afvalproductie en verhoogde veiligheid. De focus op thoriumreactoren is een strategische zet van China om op lange termijn de afhankelijkheid van uranium te verminderen en tegelijkertijd de duurzaamheid van zijn nucleaire programma te vergroten.
Chinese kerncentrales buiten China
De Hualong One staat centraal in China’s exportstrategie voor kernenergie. In 2016 stelde de CNNC voor om tegen 2030 een marktaandeel van 20% tot 30% te veroveren in 40 landen langs de Belt and Road-route. Dit lijkt een uitdagende doelstelling, wel is inmiddels de eerste kerncentrale operationeel in Pakistan; de Hualong One, de eerste Chinese kernreactor die in het buitenland is gebouwd. In 2023 heeft de regeringBiden de export van materialen voor kerncentrales naar China verder ingeperkt om te voorkomen dat ze voor militaire doeleinden worden ingezet. Deze maatregel onderstreept de toenemende spanningen tussen Washington en Beijing, die zich ook manifesteren in conflicten over spionage, mensenrechten en handelsbeperkingen. Naast de uitdaging van exportrestricties moet China rekening houden met de sterke concurrentie van de VS en Zuid-Korea, die profiteren van hun uitgebreide
ervaring in de nucleaire sector. Gezien de huidige geopolitiek zullen we geen Chinese kerncentrales in West Europa zien, de tijd zal leren hoe snel het China lukt om meer kerncentrales buiten China neer te zetten.
China’s publieke perceptie over kernenergie
Sinds 2015 is de aandacht voor kernenergie op sociale media in China gegroeid, vooral door nieuwsberichten en online video's. Enkele invloedrijke bloggers en media spelen een sleutelrol in de communicatie over kernenergie, waarbij de aandacht in de oostelijke kustgebieden veel groter is dan in het binnenland en het westen. De publieke perceptie richt zich vooral op technologische vooruitgang en kernongevallen, met over het algemeen een positieve houding ten opzichte van Chinese kernenergie-projecten entechnologieën. Net als in India, is in China nucleaire energie meer geaccepteerd dan in de meeste Westerse landen.
China’s toekomst voor kernenergie
China heeft zijn kernenergie-capaciteit de afgelopen jaren snel uitgebreid, met 56 operationele kerncentrales met een totaal vermogen van 54 gigawatt en 31 nieuwe kerncentrales in aanbouw. Deze groei ondersteunt China’s doel om tegen 2030 20% van zijn energie uit niet-fossiele bronnen te halen. Innovaties zoals de Hualong One reactor en vooruitgang in thoriumen drijvende kerncentrales benadrukken China’s ambitie om een leidende rol in de mondiale nucleaire sector te spelen.
Mocht China erin slagen om te concurreren met de VS, Zuid-Korea en Rusland, dan zijn de opkomende markten van de BRICS-landen (waarbij Saudi Arabië, Maleisië, Turkije en Thailand zich willen aansluiten) en landen die zijn aangesloten bij de Shanghai Cooperation Organization (SCO) kansen voor China’s nucleaire export. In elk geval zal China zijn positie versterken door te blijven investeren in technologie,en diplomatieke inspanningen en werken aan de energietransitie die het land nu versneld doormaakt.
Peter Gill studeerde werktuigbouw aan de TU Delft en bedrijfseconomie aan de Hogeschool Inholland en heeft in Shanghai en Taipei gewerkt. In zijn loopbaan werkte hij in de halfgeleiders, olieindustrie, mijnbouw, offshore wind en meest recentelijk bij TU Delft. “West meets East” is een must-read voor nieuwsgierige geesten, die meer willen leren over vasteland China, Taiwan en Singapore. Je kan de overeenkomsten en verschillen zien tussen vasteland China en Duitsland, Taiwan en Nederland en Singapore en Denemarken. Het boek geeft middels infographics waardevolle inzichten in de Chinees sprekende samenlevingen en hun unieke kenmerken.
Het boek behandelt de volgende gebieden:
▪ Mensen en cultuur
▪ Leiderschap en economie
▪ Technologische vooruitgang en Innovatie
▪ Energie, toekomstige energie en voedselproblematiek
Het boek is te bestellen op https://peters-perspective.com/west-meets-east/
China Insights Weekly
Ons VNC lid Yereth Janssen is onlangs een nieuw platform gestart met hoofdzakelijk zakelijk nieuws uit China. Gestationeerd in Shanghai is er aandacht voor nieuws dat niet altijd wordt opgepikt in westerse media. Het brengt wekelijks een update uit en heeft inmiddels al een bereik van 4000 mensen. Je kan je gratis aanmelden voor deze interessante updates. https://www.chinainsights.com/
Tentoonstelling: Wu Zetian – De enige vrouwelijke keizer van China
In 2000 jaar tijd is er slechts één Chinese keizerin geweest die op eigen titel heerste over het Chinese rijk. Wu Zetian trad aan als concubine aan het keizerlijke hof en met ongelofelijk veel ambitie werkte ze zich op tot keizerin. Ze leefde van 624-705. Over haar bijzondere leven is er nu in Europa voor het eerst een tentoonstelling te zien et voorwerpen van zeer hoge kwaliteit
Het museum Prinsessenhof te Leeuwarden opent 26 oktober met deze precieuze tentoonstelling die in samenwerking met de Chinese museumvereniging en museum en Luoyang museum tot stand is gekomen.
Meer weten: https://www.princessehof.nl/te-zien-en-te-doen/tentoonstellingen/wu-zetian-deenige-vrouwelijke-keizer-van-china
Benelux Chamber of Commerce in China
De Bencham organiseert educatieve en netwerk activiteiten voor haar leden en helpt ook met het realiseren van stageplekken in China. Wil je meer weten https://www.bencham.org
Tjan Ho Lai werkt op het kantoor van de Bencham en is zeer actief – hij heeft een eigen blog over zijn leven in Shanghai en doet ook zelf onderzoek vanuit Shanghai naar aanleiding van het nieuws - kijk maar eens https:// theorangepanda.com/2024/08/14/caught-in-the-crossfireasml-amidst-the-us-china-chip-war/
De tentoonstelling in het Rijksmuseum in Amsterdam geeft een bijzonder beeld van 4000 jaar Aziatisch brons, in ruim 75 topstukken uit India, China, Indonesië, Japan, Thailand, Vietnam, Pakistan, Nepal en Korea. Van prehistorische objecten tot hedendaagse kunst, van verbeeldingen van goden tot voorwerpen voor dagelijks gebruik. De gemene deler is de opmerkelijke vakbekwaamheid en overrompelende verbeeldingskracht. Van 27 september t/m 12 januari 2025. Info: https://www.rijksmuseum.nl
Made in China opent 11 oktober en gaat over maken en makers. Het maken van dingen is onlosmakelijk verbonden met het mens zijn. Door te maken reflecteren we op de wereld om ons heen en geven we er tegelijkertijd vorm aan. In deze tentoonstelling kijken we naar makerschap aan de hand van Chinese voorbeelden. https://rotterdam.wereldmuseum.nl
Foto Credit:
Fuchsia
Dunlop
Invitation to a Banquet
Penguin Books Ltd
Samen eten met familie en vrienden is altijd een bijzondere manier om te verbinden. Dit geldt zeker ook voor mij. Mijn liefde voor koken begon in de keuken van mijn moeder. Tijdens dorpsfeesten in Hong Kong bereidden mijn tante en andere vrouwen grote schalen met klassieke gerechten; koken werd hier tot kunst verheven! Mijn reizen naar diverse provincies in China hebben me de rijke verscheidenheid van de Kantonese en Sichuan keukens laten zien, evenals het plezier van het eten zelf. Als foodie kijk ik graag naar kookprogramma’s, en mijn favoriete passages in boeken van auteurs als Ken Hom, Roy Choi en natuurlijk Fuchsia Dunlop zijn allemaal volgeplakt met Post-its.
Fuchsia Dunlop, meervoudig winnaar van de James Beard Award, voegt met “Invitation to a Banquet: The Story of Chinese Food” een nieuwe parel toe aan haar indrukwekkende oeuvre. In dit Engelstalige boek neemt ze de lezer mee op een fascinerende reis door China, waarbij historische, culinaire en culturele aspecten centraal staan. Haar levendige schrijfstijl brengt haar persoonlijke avonturen en diepe interesse in eetcultuur en geschiedenis tot leven.
Soepel als zeewier
Dunlops werk springt in het oog door haar beeldende taal, die de texturen en smaken van gerechten haast tastbaar maakt. Voor haar is Chinese broccoli “zo glanzend en soepel als zeewier in een kalme oceaan”, terwijl noedelmakers het deeg kneden, trekken en snijden in een bijna ritmische, poëtische tekst. Haar levendige metaforen en zintuiglijke beschrijvingen brengen de gerechten bijna tot leven voor de lezer. Ze voegt zelfs een lijst toe met Chinese termen voor ‘mouthfeel’ en kooktechnieken, wat de diepgang van haar benadering benadrukt.
Het boek is ingedeeld in vier delen: Haard, Boerderij, Keuken en Tafel. Elk deel biedt een uniek perspectief op de rijke tradities, van oorsprong en geschiedenis tot technieken en filosofieën die het bereiden van voedsel begeleiden. Dunlop bespreekt in elk hoofdstuk klassieke gerechten uit specifieke provincies, zoals Mapo tofu en dumplings, en plaatst deze in een bredere context.
Meer dan potten en pannen Naast de zintuiglijke flair biedt Dunlop ook inzichten in de Chinese keuken vanuit een filosofisch en cultureel oogpunt. Ze onderzoekt hoe de Westerse blik vaak een beperkte weergave van deze veelzijdige keuken geeft en daagt de lezer uit om de onderliggende vooroordelen te heroverwegen. Haar analyse van hoe deze percepties de waardering van de Chinese keuken hebben beïnvloed, voegt een diepere laag toe aan het boek. Ze bespreekt ook hoe restaurants in Europa, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk zich aanvankelijk aanpasten aan lokale smaakvoorkeuren, voordat ze authentieker durfden te worden. Dit geldt ook voor Nederland, waar de Chinees-Indische restaurants nu officieel immaterieel erfgoed zijn.
Dunlop beschrijft ook dat Chinees eten altijd een betaalbare optie is geweest. Het was voor velen de eerste keuken van uit eten gaan, en ook heel lang de
voordeligste optie. Het is jammer dat ze niet ingaat op de vraag waarom het publiek niet bereid is meer te betalen voor Chinees eten, terwijl Franse en Italiaanse kookkunsten wel duur betaald worden. Ik ben benieuwd naar haar visie op dit cultureel-economische fenomeen.
Ontbrekend ingrediёnt Als ik een kanttekening mag plaatsen, zou ik zeggen dat het boek af en toe wat overladen kan aanvoelen door de vele inzichten en historische contexten. Daarnaast eindigt het verhaal in 2019, ondanks de publicatie in 2023, waardoor het lijkt alsof een deel van de recente gebeurtenissen onbesproken blijft. De pandemie wordt kort aangehaald, wat misschien een bewuste keuze is geweest. Toch had ik het interessant gevonden als er dieper ingegaan was op de impact van de pandemie en de toename van anti-Chinese sentimenten, die mogelijk ook invloed hebben gehad op het aanzien van de Chinese keuken. Aangezien Fuchsia Dunlop zo nauw verbonden is met de Chinese keuken en gemeenschap, had een bredere reflectie zeker nog meer waarde toegevoegd aan dit verder rijke boek.
Een toekomstbestendige culinaire filosofie
Dunlops visie op eten legt de nadruk op duurzaamheid en het optimaal benutten van ingrediënten. Haar nieuwsgierigheid, respect en durf klinken door op elke pagina, wat zorgt voor een indrukwekkend overzicht van de complexiteit van de Chinese keuken. Hoewel “Invitation to a Banquet” geen kookboek is, inspireert het absoluut om zelf gerechten uit te proberen en met een frisse blik naar de Chinese keuken te kijken. Ze nodigt de lezer uit om dieper begrip te ontwikkelen voor tradities, met ruimte voor kritische reflectie.
Wat Dunlop meesterlijk doet, is de vraag belichten waarom de Franse keuken wordt gezien als de 'beste', terwijl de Chinese keuken, met haar focus op techniek en veelzijdigheid, vaak ondergewaardeerd blijft. De kunst om ingrediënten om te vormen tot nieuwe texturen en verrassende smaken verdient een grotere internationale erkenning.
Wat dit boek echter extra waardevol maakt, is Dunlops inzicht in hoe de Chinese keuken het geheim in zich draagt om minder vlees te eten, zonder dat je het gevoel hebt iets te missen. Dit maakt het niet alleen een culinaire ontdekkingstocht, maar ook een bron van inspiratie voor een bewuster en duurzamer eetpatroon.
Conclusie
"Invitation to a Banquet" is een rijk geschreven boek over een eeuwenoude eetcultuur. Voor iedereen die zich wil verdiepen in de diversiteit van deze keuken, biedt het waardevolle inzichten. Of je nu een doorgewinterde fijnproever bent of een nieuwsgierige beginner, Dunlops werk zal je inspireren. Ik hoop dat haar volgende boek recepten of moderne variaties bevat op de besproken gerechten, zodat we ook thuis van deze fascinerende smaken kunnen genieten.
(Engels geschreven)
ISBN 978-0-2415-1698-0
Over de recensent:
Im Fong Liu is freelance style editor voor mode, beauty en design, en schrijft over mode en design met een focus op cultuur. Door haar biculturele achtergrond heeft ze een brede kijk ontwikkeld en oog voor detail, waarmee ze verhalen op een boeiende en visuele manier tot leven brengt. Als esthetische verhalenverteller wil ze inspireren en nieuwe perspectieven bieden. Haar werk is te vinden op : www.imfongliu.com.
Floor Perquin
In deze rubriek komen allerlei verschillende aspecten van de Chinese taal aan bod. Floor Perquin is tolk, vertaler en taaldocent Chinees.
Inmiddels is het de tijd van het jaar waarin de dagen weer langzaam korter en kouder worden: het is herfst, oftewel (qiūtiān, uitspraak tjoo-tjèn). Ook in China is de herfst het oogstseizoen en dat is ook zichtbaar in het karakter zelf. Het radicaal van het karakter, (hé, uitspraak ghuh), geeft betekenis aan het karakter en is te vertalen als graan of rijst. Het andere gedeelte, (huǒ, uitspraak hwooh) betekent vuur, en hoewel het ook als klankelement gezien wordt geeft het voor wie dat wil zien natuurlijk ook een beeld van een verwarmend houtvuurtje. Daarnaast werden de Chinese velden na het oogsten vaak in brand gestoken om zo het land klaar te maken voor de volgende oogst, met natuurlijk weer datzelfde vuur.
Geschiedenis en schrijfwijze
Toen het klassieke Chinese schrift werd vervangen door het hedendaagse vereenvoudigde schrift ontsprong het karakter de dans. Het was immer van zichzelf al redelijk eenvoudig en dus goed te begrijpen. Wie Chinese karakters wil leren schrijven doet er goed aan de volgende basisregels in acht te nemen:
• Evenwicht. De Chinese cultuur is een en al evenwicht. We kennen natuurlijk allemaal yin en yang die als tegenpolen elkaar aantrekken en zelf een gedeelte van die tegenpool in zich dragen, maar ook binnen het schrijven van karakters wordt naar evenwicht gestreefd. Bij het oefenen met het schrijven van een karakter is het daarom raadzaam om ruitjespapier te gebruiken en ervoor te zorgen dat het gehele ruitje, of desnoods het geheel van vier ruitjes, evenwichtig gevuld worden.
• Van boven naar beneden. Chinese karakters werden van oudsher op bamboestokjes geschreven, die daarna naast elkaar werden gelegd. Later werd de welbekende Chinese inkt gebruikt. Zowel bij de bamboestokjes als bij het gebruik van inkt is het van belang om bovenaan te beginnen, omdat met de inkt anders vegen veroorzaakt kunnen worden.
• Van links naar rechts. Begin bovenaan het linker gedeelte, maak eerst het linker gedeelte van een karakter af (in het geval van dus ) en ga dan bovenaan het rechtergedeelte verder. Woorden en spreekwoorden-gezegden waarin dit karakter voorkomt : midherfstfestival, een traditionele feestdag waarbij onder andere de bekende maankoekjes worden gegeten
/ herfst herfstwind
Chinese studenten waren jarenlang welkom op Nederlandse universiteiten, maar onze gastvrijheid lijkt abrupt ten einde te zijn gekomen. Martin de Jong, hoogleraar brede welvaart aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en vroeger hoogleraar verstedelijking en infrastructuur-ontwikkeling in China aan de TU-Delft, werkt al jarenlang met Chinese promovendi en studenten en vraagt zich af of het afwijzen van Chinese studenten wel het juiste antwoord vormt op de nieuwe geopolitieke situatie in de wereld.
Van heel gewenst naar heel risicovol
Er was een tijd dat we ze graag wilden hebben. Er was een tijd dat ze in drommen door de gangen van universiteitsgebouwen liepen en arbeidsplaatsen vulden die Nederlandse kandidaten niet konden vullen. Er was een tijd dat medewerkers in secretariaten en aan kantines extra tijd nodig hadden om hun onzekere en stuntelige Chinglish om te zetten in voor botte poldermensen bruikbare actie. Maar we hebben ze nu kennelijk niet meer nodig, die Chinese masterstudenten en promovendi. Zelfs als ze hun eigen beurzen meenemen (geld van hun ouders of beurs van de China Scholarship Council) mogen ze van de meeste universiteitsbesturen niet meer komen. En als ze werken voor een van de zeven instituten die juridisch vallen onder het Chinese Ministerie van Defensie (de zogenaamde ‘zeven zonen’) dan is zelfs enigerlei vorm samenwerking met hen uitgesloten, ook al zijn ze werkzaam op een heel ander vakgebied, ooit in Nederland afgestudeerd en gepromoveerd en hebben ze jarenlang met je samengewerkt. De CIA stelde ooit een lijst op van gevaarlijke instellingen en vreemd genoeg staan daar bijna alle Chinese partijen op. Medium risk, high risk, very risk, fatal risk. Low risk is China natuurlijk nooit. Nederlandse
universiteiten weten van de hoed maar niet van de rand en volgen gedwee. Amerika is natuurlijk altijd low risk, luistert nooit anderen af, deelt technologische kennis altijd vrijgevig met ontwikkelingslanden zodat die zich gunstig kunnen ontwikkelen en dwingt wereldmarktleiders in de chiphandel nooit handelsbeperkingen af.
Het grootste gevaar komt van de zonen
Geopolitiek heet dat. Zorg over diefstal van hoogwaardige technologische kennis, en in de eerste plaats natuurlijk militaire kennis. En een deel van die vrees valt natuurlijk goed te begrijpen. Bepaalde Chinese partijen willen wetenschappelijke inzichten zo goedkoop mogelijk weghalen en daar weinig of niets voor teruggeven. Op terreinen als Kunstmatige Intelligentie en Robotica zijn ze ons al lang en breed voorbij en dat gat wordt steeds groter in plaats van kleiner. De Chinese regering kan harmonie met de mond belijden en in daden agressieve dominantie in de Oosten Zuid-‘Chinese’ Zee tonen. Er lopen mogelijk fanatieke partijleden rond in Europese landen die gevoelige signalen doorsturen naar Peking. En over bepaalde politieke onderwerpen is tussen de gemiddelde Nederlander en Chinees uit de Volksrepubliek niet of nauwelijks een zinvol gesprek mogelijk. Toch heeft gebrek aan gevoeligheid over de exacte
Martin de Jong tijdens een gastcollege aan de School of Public Policy Zhongshan University in Guangzhou eerder dit jaar
situatie in China tot veel ondoordachte en tot op zekere hoogte ongerechtvaardigde vrees geleid die de Verenigde Staten wellicht behaagt, maar Europa in het algemeen en Nederland in het bijzonder tot nadeel zijn. Zijn de Chinese masterstudenten en promotiekandidaten die hun land verlaten om hier in het ‘vrije Westen’ te studeren en hun kritische geest te scherpen het juiste slachtoffer van onze geopolitieke kortzichtige ingrepen om onze markt te beschermen?
Sommigen van hen zagen er juist een ideale gelegenheid in om de extreme werkdruk en ideologische dwingelandij van hun moederland tijdelijk of permanent te ontvluchten. Velen van hen leverden een cruciale bijdrage aan het onderzoeksprogramma van de hoogleraren voor wie ze werkten of maakten deel uit van ChineesNederlandse netwerken waarin wederzijds geleerd werd op het gebied van milieubescherming, klimaatverandering of afvalbehandeling. De Nederlandse ambassade en consulaten proberen te etaleren dat ze ertoe doen, en dat Chinees-Nederlandse onderzoekssamenwerking nog net zo wordt gewaardeerd als vroeger. Maar de Chinese onderzoekers in Nederland weten inmiddels al lang hoe de vlag erbij hangt; ze voelen zich ongewenst.
Daar is het gat van de deur Hun superieuren zijn nog wel aardig tegen hen en bezweren dat het allemaal niet zo bedoeld is. Ze weten dat ze hun huidige contract eventueel mogen uitdienen, maar daarna is het toch waarschijnlijk wel min of meer einde verhaal voor hun productieve carrière in
het land van de mensenrechten. En nu heeft de nieuwe Nederlandse regering ook nog eens besloten dat onderwijs en wetenschap eigenlijk niet zo belangrijk zijn, maar het buiten de deur houden van vreemdelingen juist wel buitenparlementaire actie en het opzoeken (eventueel overschrijden) van de grenzen van de rechtsstaat rechtvaardigt. Tijd voor menigeen om redelijk gedesillusioneerd terug te keren naar het land van herkomst. De Chinese studenten kwamen voor de academische vrijheid, voor de roemruchte kwaliteit van leven in Europa, voor die topuniversiteit waar ze toch tegen een betaalbaar tarief hun carrière konden aanvangen en voortzetten, of die hoogleraar waar ze al hun hele studie tegenop keken vanwege zijn/haar hoogwaardige publicaties die zomaar online beschikbaar waren. Maar daar wacht het gat van de deur: terug naar de dwingelandij van de Volksrepubliek die ze juisten hadden willen ontvluchten en terug naar de hoogleraren die hen bij nacht en ontij oppiepen om een commercieel rapportje af te ronden dat weinig of geen wetenschappelijke waarde heeft. Let op, over een paar jaar zullen de gangen in de Nederlandse faculteiten grotendeels leeg zijn, want de nieuwe instroom is bijna tot het nulpunt gedaald. Terwijl hun inzet gezien lagere budgetten en personeelstekorten misschien wel meer dan ooit nodig is om de wetenschappelijke ontwikkeling voort te stuwen. Net nu de secretariaten aan Chinglish gewend zijn en de Chinese studenten in prima Engels hun broodmaaltijd kunnen bestellen.
"Chinaheeftmijzoveelgegeven,vooralhetvertrouwendatdemensenhierinmijhebbengesteld.Dit vertrouwenvormtdebasisvanmijnliefdevoorChina."
Deze woorden komen van Pieter Fleury (1955), een gerenommeerde Nederlandse filmregisseur die zijn carrière in China begon. Onlangs had ik de gelegenheid om Pieter Fleury te interviewen tijdens zijn bezoek aan Shanghai. Terug voor een dagtrip na een afwezigheid van zeven jaar, reflecteert Fleury op zijn langdurige band met het land. Shanghai is de stad waar zijn cinematografische reis in China begon. Het verhaal van Fleury begint toen hij voor het eerst naar China kwam voor een fotografiereis om onderzoek te doen naar zijn regisseur debuut in China.
Naar China komen
Wat motiveerde je om naar China te komen? Heb je interessante verhalen van je eerste bezoek?
Ik kwam in 1979 naar China, net nadat ik was afgestudeerd aan de Nederlandse Filmacademie. Op 24jarige leeftijd was ik een beginneling die wat geld had geleend van mijn tante en een grote gok waagde door naar China te gaan. Vier weken lang reisde ik met Walther. een vriend van de filmacademie, door Hong Kong, Guangzhou, Guilin, Changsha, Shaoshan, Shanghai, Beijing, Liaoning en Shenyang, tijdens twee gecombineerde reizen georganiseerd door de Nederlands-Chinese Vriendschapsvereniging (VNC). De reis had een diepgaande invloed op me, vooral na het ontmoeten van zoveel warme en vriendelijke mensen in een land dat zijn eerste stappen zette naar een modern China.
Filmregisseur worden was mijn kinderdroom. Maar hoe maak je zo’n droom werkelijkheid? Een film vereist financiering en, nog belangrijker, toestemming van het Film Bureau in Peking. Vastberaden om het te laten slagen, begon ik te plannen, hard te werken en hoopte ik op een beetje geluk.
Tijdens onze reis naar Shenyang ontmoette ik een vriend die Engels wilde leren, terwijl ik graag Mandarijn wilde leren. Toevallig was zijn oom het hoofd van het Film Bureau in Peking. Zijn introductie was precies het geluk waar ik op had gehoopt, want het leidde tot een ontmoeting met zijn oom en het personeel van het Bureau in het Peking Hotel in 1980; hetzelfde hotel waar Nixon Mao ontmoette in 1972 tijdens de vroege jaren van de Ping-Pong-diplomatie.
Hoe verliep die ontmoeting?
Ik arriveerde de avond ervoor en bracht de nacht door, knoop in mijn maag, piekerend over wat ik zou zeggen, ik had maar één kans. De volgende ochtend bevond ik mij tegenover negen regeringsfunctionarissen, gezeten op klassieke Chinese rozenhouten meubels. Ik presenteerde mijn idee om een promotiefilm te maken over de landelijke gebieden en steden van het Chinese vasteland voor toeristische en commerciële doeleinden. Een Nederlandse vriend had me geadviseerd om geschenken mee te nemen, omdat dit een teken van respect is binnen het tribuutsysteem van China. Dus bracht ik kleine flessen drank mee, versierd met rode linten, en overhandigde ze.
De mannen glimlachten en applaudisseerden de jonge Pieter.De delegatie van het Film Bureau luisterde aandachtig naar mijn voorstel en kwam al snel ter zake: "Dus, hoeveel geld ga je ons geven?" Ik raakte in paniek; ik had bijna geen geld en probeerde wanhopig een antwoord te bedenken. Uiteindelijk zei ik, "2.500
Met meer dan 45 jaar uitgebreide filmervaring heeft Fleury samengewerkt met bekende acteurs zoals Sean Connery (James Bond, 007) en Marcello Mastroianni (La Dolce Vita, 8½), het Gouden Kalf gewonnen op het Nederlands Film Festival, lesgegeven op filmscholen wereldwijd en in jury's gezeten voor diverse festivals, waaronder het Chengdu Film Festival. Via zijn productiebedrijf Golden Monkey Enterprises heeft hij zes documentaires in China geproduceerd. Zijn filmografie beslaat een breed scala aan onderwerpen, waaronder Shanghai - The People's City (1985), Noord-Korea: Een Dag uit het Leven (2004) en Klokken van de Keizer (2010).
Amerikaanse dollars." Op dat moment was dat een aanzienlijk bedrag voor mij.De groep barstte in lachen uit, stond op en liep naar het raam.Op dat moment bleef ik alleen op mijn stoel zitten, onzeker en alleen. De groep overlegde en besprak de situatie. Uiteindelijk riep het hoofd van het Film Bureau de vergadering tot orde, kwam naar mij toe en zei: "Morgenochtend ontmoeten we elkaar hier weer en geven we ons definitieve oordeel."De volgende dag werden de woorden waar ik op had gewacht eindelijk uitgesproken: "Hoewel we je financiële moeilijkheden begrijpen, accepteren we je voorstel."Ik voelde een immense dankbaarheid en een golf van zelfvertrouwen. Op de een of andere manier was het me gelukt een deal te sluiten met een groep regeringsfunctionarissen in China. Het Film Bureau dacht waarschijnlijk dat ik het niet voor elkaar zou krijgen, maar ze waren bereid als het moment zou komen.
Dit markeerde het begin van mijn filmcarrière in China, dankzij de steun van de meelevende mensen bij het Film Bureau. Na het draaien van mijn eerste film, Beyond Tokyo (1983), was ik klaar voor mijn volgende grote avontuur, dit keer in Shanghai, China
Wat was je idee voor deze film? Neem ons mee door het creatieve proces van idee tot post-productie.
Na mijn fotografiereis in 1979 realiseerde ik me dat niemand eigenlijk iets wist over China. De laatste beelden in het Westen waren van tijdens de Culturele Revolutie, en de meeste mensen dachten dat China arm en communistisch was. Echter, ik had China ervaren als een land vol warme en vriendelijke mensen, die hard werkten en ijverig studeerden, klaar om modernisering te omarmen en de wereld in te halen. Dit was het China dat ik als documentairemaker wilde laten zien. Ik besloot me te richten op Shanghai, de stad van het volk, het gezicht van China, en de meest bruisende, levendige plek van het land.
Ik tekende de deal met het Film Bureau in 1984, maar voordat ik kon beginnen, moest ik bilaterale overeenkomsten opzetten tussen Shanghai en Rotterdam om goedkeuring te krijgen voor mijn documentaire. Daarna werd ik uitgenodigd in het Jin Jiang Hotel, waar ik vijf maanden verbleef. In drie maanden tijd voltooide ik mijn onderzoek in samenwerking met het Film Bureau. Toen arriveerde mijn filmploeg (cameraman Goert Giltay en geluidstechnicus Bert van den Dungen) en we filmden de documentaire in twee maanden.
Tijdens de productie bezochten we verschillende locaties, maar omdat we een van de eerste buitenlandse filmmakers waren die veel mensen ooit hadden gezien, trokken we veel aandacht. Menig nieuwsgierige toeschouwers verzamelden zich elke keer als we zichtbaar aan het filmen waren. Om dit te vermijden, verstopten we op een gegeven moment onze apparatuur in kartonnen dozen op een kleine kar met wielen en filmden we het dagelijks leven van Shanghai vanuit een exclusieve beweegbare plek. Ik hield alles van afstand in de gaten met een zender en ontvanger om ervoor te zorgen dat alles soepel verliep.
Hoe heb je deze film gerealiseerd ondanks de culturele en taalbarrières? Vertel me over de obstakels die je moest overwinnen bij het produceren van deze film.
De opstelling van de kartonnen dozen kar voor de productie van Shanghai, de Stad van het Volk (1985)
Op een dag speelde ik voetbal op een plein toen ik William Feng ontmoette. We konden het meteen goed vinden en hij werd al snel een goede vriend, die me uitnodigde voor diners bij zijn familie thuis.
Na verloop van tijd behandelden zijn ouders me als een van hen, en gaven ze me zelfs de naam " ". De pinyin-uitspraak van is Féng lěi, wat lijkt op Fleury en begint met Williams familienaam ( ). Er is een scène in de film waar de hele familie van William samenkomt voor een maaltijd; een oprecht moment van verbinding dat in de uiteindelijke film terechtkwam.
William vertelde me ooit over een plek waar mensen dansten, zoals in een discotheek. Het klonk ongelooflijk, vooral omdat de campagne tegen spirituele vervuiling nog steeds gevoelig lag. Toen ik de club voor het eerst zag, was ik verbaasd; het was niets wat ik had verwacht in de post-Culturele Revolutie China. Aanvankelijk aarzelde het Film Bureau om dit in de documentaire op te nemen, maar toen ik het uitlegde, begrepen ze dat dit ook deel uitmaakte van het moderne China en iets was waar ze trots op konden zijn. Shanghai was alles wat anderen zeiden dat het niet was.
Wat zijn de belangrijkste verschillen en overeenkomsten tussen Shanghai in 1985 en 2024?
Het meest opvallende verschil tussen 2024 en 1985 is hoeveel er verloren is gegaan. Het culturele erfgoed is vervangen door wolkenkrabbers, waardoor Shanghai afstandelijk en onpersoonlijk aanvoelt. Vernieuwing betekent niet altijd verbetering. Vooruitgang moet zorgvuldig worden bekeken, vooral wanneer het het culturele erfgoed van de inwoners van Shanghai dreigt uit te wissen. Echter, één ding is niet veranderd: de mensen van Shanghai zijn hun gevoel voor humor of saamhorigheid niet verloren.William, al veertig jaar Pieter's strijdmakker en Shanghainees, reflecteert: "Shanghai, de stad is veranderd, maar de mensen niet. De samenleving is meer geïndividualiseerd geworden door globalisering, kapitalisme en digitale technologie, maar lokale gemeenschappen, architecturaal erfgoed en cultuur moeten worden beschermd en gepromoot in Shanghai."De openingsscène van Shanghai, The People's City (1985), toont een suave zanger in een smoking, ondersteund door een symfonieorkest, optredend in een discotheek met rode fluwelen gordijnen op de achtergrond. Jonge volwassenen dansen en swingen ritmisch terwijl het refrein van "Alibaba, Alibaba" herhaaldelijk door de club galmt. De rest van de film toont het dagelijks leven in Shanghai, verteld naast de Grondwet van de Volksrepubliek China (1954).Shanghai, The People's City (1985) biedt een observerend en humanistisch perspectief op de snelle modernisering van Shanghai als stad, samen met haar mensen en cultuur.
De film werd opgenomen met twee 16mm filmcamera’s, waarbij verschillende hoeken en elk moment van het dagelijks leven werden vastgelegd, met de hulp van een tolk en door middel van zender en microfoon.
Wat was je belangrijkste les in China?
De belangrijkste les die ik in China heb geleerd, is om gewoon oprecht te zijn.
Probeer niet groter te doen dan je bent. Trots gaat altijd vooraf aan een val.
Hoe heb je de culturele obstakels tussen Nederland en China overwonnen?
De sleutel is om de taal te leren, zelfs maar een paar woorden in het lokale dialect kan een groot verschil maken. Vriendschappen opbouwen met mensen is essentieel. Reis door het land, ontmoet de mensen en dompel jezelf onder in hun leven.
Wat zie je als de belangrijkste uitdagingen voor de filmindustrie, en hoe kunnen filmmakers zich aanpassen aan de evolutie van korte content en streaming platforms?
De grootste uitdaging voor filmmakers vandaag de dag is het creëren van een aangrijpend, emotioneel en meeslepend verhaal, een verhaal dat echt resoneert bij mensen.
De vraag is: hoe bereik je je publiek? Welke boodschap wil je overbrengen? Dit zijn de essentiële overwegingen terwijl de industrie zich ontwikkelt.
Wat is je advies voor creatieve vertellers die geïnteresseerd zijn in het presenteren van China aan de buitenwereld?
Het verhaal moet altijd eerlijk zijn. Creatieve vertellers moeten het vertrouwen van de mensen winnen, inclusief de overheid en relevante instanties. Dit vertrouwen stelt hen in staat om te opereren en ruimte te creëren voor artistieke expressie. De omvang van het verhaal, of het nu groot of klein is, maakt niet uit.
Wat het belangrijkste is, is het gevoel dat het oproept, want dat genereert sympathie. En in de wereld van vandaag hebben we meer sympathie nodig. Het moet positief zijn.
Ramses Shaffy & Pieter Fleury winnen de Gouden Kalf Award bij het Nederlands Film Festival (2002)
Wat is je laatste boodschap voor China?
Vertrouw op je vrienden. Houd ze dicht bij je. Veel mensen houden van China.
Contact Pieter Fleury E-mail: golden@monkey.demon.nl & website: https:// goldenmonkey.nl/
Contact Tjan Ho Lai E-mail: theorangepanda@protonmail.com & websitehttps://theorangepanda.com
Tekst “Copyright © 2024 The Orange Panda & Golden Monkey Enterprises. Alle rechten voorbehouden.”
Chinese sketches – Robert E. Berkel
Afgelopen donderdag 3 oktober, tijdens het Grote China Netwerk Event in Zwolle (zie ook VNC Nieuws) werd het eerste exemplaar van het boek ‘Chinese Sketches’ van Robert E. Berkel overhandigd aan de Ambassadeur van China. Op 1 oktober bestond de Volksrepubliek China 75 jaar. Het boek doet nauwkeurig verslag van wat er op die zaterdagmiddag 1 oktober 1949 precies is gebeurd. Daarnaast wordt de realiteit van toen vergeleken met daarna gemaakte schilderijen, posters en speelfilms.
Auteur: Robert E. Berkel
Uitgever: Stichting Lorenzetti Zie https://www.lorenzetti.nl/boeken/chinese-sketches.html
ISBN: 97890-74242-363
De stichting Lorenzetti heeft ook een compilatie gemaakt van deze middag 1 oktober 1949. Het is voor het eerst in de geschiedenis dat een zeer coherent beeld wordt gegeven van dit keerpunt in de moderne geschiedenis.
Het filmpje van 10 minuten is te zien op: https://www.youtube.com/results?search_query=china+founding+ceremony+lorenzetti
Verplicht gelukkig - Garrie van Pinxteren
Garrie van Pinxteren was correspondent voor het NRC Handelsblad in China en woont er nog altijd. Ze heeft China zien veranderen door de jaren heen. Ze kent China door en door en vraagt zich af hoe Chinezen de veranderingen in de samenleving ondergaan. Ze neemt de lezer mee op een persoonlijke ontdekkingstocht naar de intimiteit van het moderne Chinese leven.
Auteur: Garrie van Pinxteren
Uitgever: Uitgeverij Pluim
ISBN: 9789493339835
Andere rivieren – Peter Hassler
Nog een boek dat aan de hand van persoonlijke belevenissen China’s veranderingen beschrijft: Peter Hessler was ruim twintig jaar geleden docent in Fuling en werkte tussen 2000 en 2007 als correspondent voor de New Yorker in China. Hij ging terug om te ervaren wat er veranderd is in het China dat hij kende. Andere rivieren volgt het leven van Peter tussen 2019-2021 als docent in Chengdu. Hij is overwegend positief als het gaat over de ontwikkelingen van China, maar na de lockdowns krijgt hij meer en meer oog voor de moeilijkheden en de problemen die met name jonge mensen tegenkomen in het China van Xi.
Auteur: Peter Hassler
Uitgeverij: Murrow
ISBN: 9789048872787
verkiezingen; wat is de invloed op de relatie met China?
Amerikaans buitenlands beleid kent meer continuïteit dan we vaak denken. De strategische verhoudingen blijven immers onveranderd. Voor de relatie tussen China en de Verenigde Staten doet het er dan ook weinig toe of Donald Trump of Kamala Harris in november wordt gekozen. Natuurlijk zijn er verschillen in de marge en in retoriek, maar in de praktijk zal dat weinig uitmaken. Hoe wordt er in China naar gekeken, hoe beïnvloedt een volgende president de verhoudingen tussen beide grootmachten? Frans Verhagen belicht in dit artikel deze spannende gebeurtenis in de wereldpolitiek.
Ter geruststelling: Laten we beginnen met de vaststelling dat geen van beide landen elkaar direct bedreigt. De Stille Oceaan biedt bescherming, de kernwapens van beide zijden bieden afschrikking. Een confrontatie zal zich eerder voordoen in de randgebieden, met Taiwan als grootste risicogebied.
Het Amerikaanse veiligheidsdenken
Sinds de ‘pivot to Asia’ van Barack Obama in 2011, een (bescheiden) verschuiving van middelen naar de Pacific, staat de verhouding met China centraal in het Amerikaanse veiligheidsdenken. In de National Security Strategy (NSS), een analyse die de Amerikaanse overheid iedere vier jaar moet publiceren, is deze relatie inmiddels het ijkpunt.
De NSS van Trump, gepubliceerd in december 2017, noemde China en Rusland ‘revisionistische machten': “De wereld is een strijdperk en China daagt ‘de Amerikaanse macht, invloed en belangen uit, in een poging Amerikaanse veiligheid en welvaart te ondermijnen”.
Vier jaar later, onderkent Biden dat “China de enige staat is die als doelstelling heeft om de internationale orde te hervormen en ook de enige die daarvoor de economische, diplomatieke, militaire en technische middelen heeft". Het kleine maar essentiële verschil zit hem in waar dit toe gaat leiden; een clash eindigend met de dominantie van een van de twee (Trump) of een gebalanceerde relatie waarin beide landen onderkennen dat die balans in ieders belang is (Biden en Harris).
Een nieuwe koude oorlog?
Volgens sommigen is er sprake van een nieuwe koude oorlog, en is Taiwan het Berlijn van toen. Maar indertijd stond de Sovjet-Unie vrijwel buiten de wereldeconomie en was Berlijn alleen van belang als symbool. Feit is dat China en Amerika wederzijds afhankelijker zijn dan ze zouden willen en dat Taiwan de belangrijkste producent van halfgeleiders in de wereld is. Terwijl handelsbeleid in de koude oorlog nauwelijks relevant was, is het nu een wapen in de strijd. Ook aan de Chinese kant heeft de koude oorlog een belangrijke plek in het bewustzijn: Xi zou geobsedeerd zijn met de ondergang van de SovjetUnie.
Internationale samenwerkingsverbanden
Vanuit de NSS gedachte was het voor Amerika een logische zet om de landen rondom de Stille Oceaan te binden in een handelsverdrag waarin China geen partij was. Dat bereikte president Obama met het Trans-Pacific Partnership (TPP), waarin dertien staten rond de Stille Oceaan een blok vormen tegenover China. Obama tekende het verdrag, maar voordat het geratificeerd kon worden, werd het in Amerika slachtoffer van antiglobalisme, zowel van Democraten als van Republikeinen. Onder druk van vakbonden moest Hillary Clinton er in 2016 afstand van nemen. President Trump stapte definitief uit het verband. De twaalf landen gingen samen verder als Trans-Pacific Pact Agreement (TPPA). President Biden heeft geen moeite gedaan het verdrag nieuw leven in te blazen. Dat is en blijft onverstandig in een wereld waarin China
weinig vrienden heeft die bereid zijn een bondgenootschap aan te gaan. Vanuit liberale denktanks wordt dan ook aangedrongen op hernieuwde Amerikaanse participatie.
In de tussentijd heeft de VS gebouwd op oude vriendschapsbanden om het Quadrilateral Security Dialogue (QUAD)op te zetten met Australië, India en Japan. Dat geldt ook voor AUKUS, afspraken met Australië en het Verenigd Koninkrijk. China heeft ook geprobeerd dit soort verbanden op te zetten, maar die zijn fragiel. Het land heeft geen strategische partners of speciale vrienden. De clubs waar China wel in zit, bijvoorbeeld de Shanghai Cooperation Organization van Euraziatische landen (inclusief Rusland en China) hebben beperkte invloed. De BRICS, oorspronkelijk een club van opkomende economieën, is nu een vehikel voor China.
Het Chinese gevaar
Amerikaanse beleidsmakers verschillen wel van mening over de dreiging die uitgaat van China. De laatste veiligheidsadviseur van president Trump, Robert O’Brien, pleit voor ‘een Trumpiaans herstel van peace through strength’. Hij vindt het verbeteren van contacten met Beijing en de belofte van samenwerking zoals president Biden die voorstaat, een vorm van appeasement. In O'Briens ogen is China een niet te pacificeren tegenstander en is Xi iemand die elke (vermeende) zwakte van Amerika zal uitbuiten. Als president Biden zegt dat Amerika er niet op uit is om China in te tomen of schade toe te brengen omdat “we allemaal beter af zijn als het China goed gaat”, dan is dat volgens O’Brien gevaarlijk geneuzel. Amerika moet zijn economie helemaal loskoppelen van die van China. Eenzelfde soort analyse geeft Trumps China-expert Matt Pottinger, een goed ingevoerde hardliner die vloeiend Mandarijn spreekt. Pottinger is geen Trump-acoliet. Hij nam ontslag als deputy veiligheidsadviseur na 6 januari en publiceerde onlangs The Boiling Moat: Urgent Steps to Defend Taiwan. Volgens hem voert China de facto een ‘proxy war’ tegen het Westen in Oekraïne door Iran te helpen olie te kopen die onder Amerikaanse sancties valt. In Pottingers visie heeft de VS geen andere optie dan te streven naar structurele verandering in China, samen te vatten als ‘regime change’ met als doel een meer open en liberaal China.
Aan de andere kant van het spectrum stelde Bidens veiligheidsadviseur Jake Sullivan in januari 2024 dat we ‘realistische veronderstellingen’ moeten hebben over de mate waarin de VS het Chinese politieke systeem vorm kan geven. Anders gezegd: ‘regime change' is een gevaarlijke dagdroom. Bidens beleid concentreert zich op dehet lange termijn doelen van de VS: voorkomen dat één land hegemonistisch kan optreden in de IndoPacific, het behoud van Amerikaanse economisch en technologisch leiderschap en de ondersteuning van regionale democratieën. Ondanks de verschillen in de uitgesproken doelstellingen, blijken in de praktijk actuele beleidsstappen veel op elkaar te lijken.In hoeverre Amerika’s verlies aan aanzien, deels door Trump, deels door weinig doortastend optreden van Biden, China bevoordeelt, valt lastig uit te maken. Het is geen eenvoudige nulsom. Hoewel China helemaal niets heeft gedaan om een einde te maken aan de oorlogen in Gaza en Oekraïne, en in dit laatste geval de Russen helpt, trekt het land wel voordeel van Amerika’s dalend aanzien. Het aloude koude oorlogsspel waarin secundaire landen één van de supermachten aan zich proberen te binden, is in volle gang. De Chinese aanwezigheid in Afrika en het Midden Oosten is onmiskenbaar, maar zeker niet stabiel.
China’s optiek
Na de oorlog in Irak en de economische crisis van 2008 blaakte China van zelfvertrouwen; het westerse politieke en economische systeem bleek kwetsbaar. Toen Xi in 2012 aan de macht kwam, was hij vastbesloten om het Chinese voordeel) uit te buiten. Zoals Xi het formuleerde: “De wereld ondergaat grote veranderingen, groter dan we in een eeuw hebben zien”.
De afstand die president Trump nam van oude bondgenoten, diens geklungel tijdens de pandemie en schending van democratische normen werd gezien als bewijs dat “het Oosten in opkomst is en het Westen neergaat”. Trump werd niet zozeer gezien als spijkerhard maar vooral als onvoorspelbaar en gericht op transacties. Toen president Biden aantrad was Beijing overtuigd van de neergang van de Verenigde Staten. Echter, na de zeperd van haar eigen corona-beleid en de economische problemen, al of niet verhuld achter misleidende statistieken en autoritaire onderdrukking van vrije informatiegaring, is China wat minder ‘op de borst klopperig’.
De afgelopen jaren heeft China zijn beleid aangepast en erkent dat de super agressieve buitenlandse politiek meer schade dan goeds oplevert. De ‘Wolf Warrior Diplomacy’ is in de ijskast gezet en de uitspraken van Xi zijn gematigder geworden. In september 2023 zei hij tegen een groep bezoekende senatoren “We hebben duizend redenen om de verhoudingen tussen China en Amerika te verbeteren, maar geen enkele reden om ze te ruïneren”.
Onrust in de Verenigde Staten, hetzij door winst van Donald Trump, hetzij door zijn weigering een nederlaag te erkennen, zal China direct in de kaart spelen. In die zin is het wel degelijk van belang hoe de verkiezingen in de VS zich ontrollen. Dat wil niet zeggen dat ze die onrust graag zien. China houdt niet van onzekerheid en onrust. Maar het versterkt het beeld dat de Chinese top toch al heeft: Amerika is niet meer de natie die het ooit geweest is. Van Trump kunnen ze meer chaos verwachten, van Harris meer samenwerking. Als je zo zelfverzekerd bent als dit China laat het zich raden naar wie de voorkeur uitgaat.
Tijdens de Open Studios van de Rijksakademie in Amsterdam presenteerde de Rotterdamse kunstenaar Benjamin Li zijn werk op een bijzondere manier; zijn kunstwerken werden tentoongesteld in zijn ‘Billy Li’ bar. Deze speelse setting vormt de basis voor zijn huidige expositie in FOAM, waar hij dit thema verder verdiept.
In FOAM 3h, een ruimte gewijd aan opkomend talent, biedt de tentoonstelling een interactieve ervaring waarin het ChineesIndische restaurant centraal staat. Dit type eetgelegenheid is een wezenlijk onderdeel van de Nederlandse culinaire traditie en fungeert voor Li als vertrekpunt om bredere thema’s zoals familie, cultureel erfgoed en persoonlijke identiteit te onderzoeken.
Sinds 2014 heeft Li meer dan duizend van deze restaurants door heel Nederland bezocht. Hij verzamelde foto’s van interieurs en gerechten, maar ook vouw-menu's en persoonlijke verhalen. Zijn zoektocht naar de ‘perfecte sinaasappel’ is meer dan een culinair streven; het raakt ook aan familiebanden, culturele identiteit en de Aziatische diaspora in Nederland. Deze eetgelegenheden symboliseren de veerkracht en ervaringen van migratie, integratie en identiteit van vele families, waaronder die van de kunstenaar zelf.
In zijn expositie verweeft Li fotografie, video, sculpturen en puzzels, waarbij hij beelden van gerechten gebruikt om zowel de schoonheid als de stereotypen rondom deze gastronomische buurtrestaurants te belichten. De tentoonstelling is een eerbetoon aan het cultureel erfgoed van Chinees-Indische restaurants en nodigt het publiek uit om te reflecteren op wat deze plekken werkelijk vertegenwoordigen.
Een opvallend element van de tentoonstelling is het ‘Chinees-Indisch restaurant Stickeralbum', waar bezoekers actief kunnen participeren door stickers te verzamelen en te ruilen. Centraal in de ruimte staat een grote ronde tafel met een draaiend kunstwerk, geïnspireerd op het bordspel Halma, ook bekend als Chinees dammen. De pionnen zijn minutieus uitgesneden in de vorm van rozen, een knipoog naar de Chinese snijkunst waarin Li's vader uitblinkt.
Door deze tentoonstelling daagt Li ons uit om het erfgoed en de betekenis van deze iconische restaurants binnen de gemeenschap opnieuw te waarderen. Deze eetgelegenheden vormen een belangrijk maar vaak over het hoofd gezien deel van de Nederlandse geschiedenis en spelen voor veel families een essentiële rol in hun gevoel van thuis en culturele identiteit.
Over de kunstenaar
Benjamin Li (1985) is een conceptueel kunstenaar uit Rotterdam met een achtergrond in fotografie en psychologie. Na zijn residentie aan de Rijksakademie Amsterdam werd zijn werk opgenomen in collecties van onder meer het LAM Museum en de AkzoNobel Art Foundation. Hij staat bekend om zijn scherpe reflecties op thema's zoals identiteit en culturele representatie, waarmee hij een gevoelige snaar raakt in het maatschappelijke debat.
De tentoonstelling van Li in FOAM 3h is mogelijk gemaakt door DLA Piper, Van Bijleveltstichting en het Mondriaan Fonds. De expositie is te zien tot 1 december 2024.
Voor meer informatie, bezoek www.foam. org.
Monique Knapen bezocht recentelijk met haar dochter voor een werk-cultuurreis Beijing en het Qing Cheng heiligdom. Zij verbaasde zich over de grote tegenstellingen tussen de acceptatie van digitale toepassingen en de hang naar historie en cultuur; voor ChinaNU+ noteerde ze enkele van haar bevindingen.
Dichtbij de enigszins vergane, beroemde winkelstraat Wang Fu Jing in Beijing logeerde ik in een hotel dat ik online vond. Op de plaatjes leek het groots en luxe, maar in werkelijkheid een compacte doos, weggestopt in een smalle steeg. De lobby was niet meer dan een veredelde ontvangstbalie, opslagruimte voor koffers en loungeruimte met een krappe bank. Geen luxe, wel efficiënt en praktisch, goed geprijsd en van alle gemakken voorzien.
Dit plaatje past in de consumenten-maatschappij die China is. Voor iedere doelgroep komen er producten en diensten die verfijnder zijn dan bij ons in Nederland. Dit hotel had ook een restaurant en uiteraard behoorde bezorging op de kamer tot de mogelijkheden. Dit gebeurde door een heuse robot die zelf de lift bedient, de kamer opzoekt en een berichtje naar de opdrachtgever stuurt als hij voor de deur staat. Hij kan ook mensen ontwijken die hem/haar storen tijdens zijn tocht. Prachtig en zo'n mooie uiting van de onstilbare honger naar vernieuwing en acceptatie van nieuwe technieken.
Alles gaat digitaal in China. Volgens mijn vriendin doet iedereen mee, ook de ouderen. Zo moeilijk is het niet, zegt ze, en zonder kan gewoon niet. Onderweg naar het plein van de Hemelse Vrede zijn er vele checkpoints, maar ook kaartjes kopen voor de Verboden Stad, trein of fiets pakken gaat via een app: alles wordt digitaal genoteerd en gecheckt. Zelfs mijn dochter van 24 keek haar ogen uit.
Chinezen accepteren technologische vernieuwingen gemakkelijk. Ondertussen is er veel aandacht voor China's lange geschiedenis en de Chinese cultuur. Dit zie je bijvoorbeeld op televisie, maar ook bij de toeristische trekpleisters, die vaak historisch van aard zijn. Voor mij was het nieuw om jonge vrouwen te zien die zich uitdossen in klederdracht uit de Han dynastie 'Hanfu'; keizerlijke kleding, compleet met schoenen en pruiken, tot kunstzinnige make-up aan toe. Overal zie je kleine studio's waar je je kan laten transformeren naar de pracht en praal van deze vervlogen tijden. Blijkbaar een trend! En wat een clash van traditie en vernieuwing. Alles wordt immers met de smartphone geregistreerd en afgerekend.
Later, bij de berg Qing Cheng in Szechuan, bij ons bezoek aan elf eeuwenoude Taoïstische tempels, zag ik veel jonge en oude Chinezen genieten van het prachtige landschap, de perfect georganiseerde voorzieningen (transport met busjes, een kabelbaan voor de minder sportieve toerist, toiletten, paviljoens om te rusten), maar ook hier geen toegang zonder identiteitsbewijs en afrekenen met je telefoon voor elk afzonderlijke attractie van het heiligdom.
Verblijf bij deze toeristische attractie is zeer efficiënt georganiseerd in een afgezonderd dorp, waar diverse hotels bij elkaar liggen. Wij waren toevallig getuige van een fotoshoot met een heus fotomodel uitgedost in 'Hanfu'. Of wij ook wilden poseren aan het zwembad? We lagen er toch. Leuk voor de foto's. Daar hoefden we dan weer geen digitale toestemming voor te geven. Als dank wel een heerlijke high tea, compleet met macarons en een fruitschaal die ook altijd kleine tomaatjes bevat. Een typische Chinese combinatie waar mijn dochter weer van opkeek.
Onveranderd is ook de hartelijkheid en spontaniteit in China. Bij het zien van mijn gestuntel bij de metro, bijvoorbeeld als er geen signaal doorkomt om de app te bedienen, werd er tot tweemaal toe door onbekenden voor ons betaald. Overal werden we aangesproken door mensen, wilden met ons op de foto en gaven ons het gevoel zeer welkom te zijn.
Alle publieke voorzieningen zijn brandschoon. Sommige baliemedewerkers lijken op robots als zij in staccato informatie geven. Zoals vanouds wordt er hard gewerkt. Taxichauffeurs zijn bereid te wachten, je de volgende dag te halen, je mee te nemen naar goede restaurants en dit zonder gezeur of sacherijn. Althans, zo lijkt het. Mijn tijd in China was kort en wie weet zie ik het verkeerd, maar ondanks de alom aanwezige controle van camera's, 30 op een druk kruispunt is normaal, blijf ik het gevoel van thuiskomen in Beijing houden.
Hoe de liefde voor Chinese cultuur een Nederlandse patriciër naar Taiwan voerde
In de loop van de geschiedenis hebben veel Nederlandse mannen en vrouwen vrijwillig gediend in buitenlandse legers. Sommigen zochten avontuur, anderen gingen voor het geld. Er waren ook mensen die gedreven werden door idealisme en liefde voor een ander land dan hun geboorteland. Een van die idealisten was Willem van Lennep, de man die bekend werd als Yuan-tao Liu. Liu's liefde voor de Chinese cultuur leidde hem door slagvelden, schuilkelders, en uiteindelijk naar een veteranendorp in het zuiden van Taiwan.
Jeugd als rijkeluiszoon
Willem Hendrik van Lennep werd in 1911 in Amsterdam geboren. Zijn ouders kwamen allebei uit patriciërsfamilies. Willems jeugd was bevoorrecht. Toen hij zes jaar oud was, verhuisde zijn familie naar Huis de Trompenburgh, een landhuis in 's-Graveland bij Hilversum. Hier lag de kiem voor Willems liefde voor de Chinese cultuur. Huis de Trompenburgh was rijkelijk versierd met artefacten van het Chinese keizerlijke hof, die in de achttiende eeuw waren verzameld. Onder de indruk van de porseleinen vazen en lakwerkschermen om hem heen, besloot Willem Chinees te gaan studeren. Zijn fascinatie voor de Chinese cultuur werd nog groter toen zijn vader stierf en zijn moeder hem een familiegeheim onthulde; de familie van Lennep was tegen haar huwelijk met Willems vader omdat haar familie van gemengde etnische afkomst zou zijn. Hierdoor verdiepte Willem zich enthousiast in de genealogie van haar familie. Het bleek dat hij afstamde van een Chinese vrouw genaamd Ah-nio Lauw. Deze onthulling gaf Willem een diep gevoel van verbondenheid met het Chinese volk. Tegelijkertijd maakte de afkeuring die hij voelde door de familie van Lennep dat hij zich vervreemd voelde van Nederland. Hij vertelde zijn moeder over zijn vastberadenheid om naar China te verhuizen. Ze accepteerde dit, maar waarschuwde hem dat de Chinezen hem nooit als gelijke zouden accepteren. Willem antwoordde dat het hem niets kon schelen, omdat hij zich in Nederland toch nooit thuis zou voelen.
Voordat Willem naar China verhuisde, maakte hij kennis met de Chinese gemeenschap in Amsterdam en volgde hij privélessen Chinees in Leiden. Hij raakte bevriend met de beroemde sinoloog en auteur Robert van Gulik. Na een jaar in Leiden zette hij zijn studie Chinees voort in Parijs, waar hij politiek actieve Chinese studenten ontmoette en zich aansloot bij de Kuomintang. Met behulp van de Amsterdamse en Parijse connecties reisde Willem in 1933 naar China. Hij vestigde zich in Guangzhou en trouwde met een Chinese vrouw genaamd Liang Kwei-yen. Ze kregen samen een dochter, Toen Van Lennep de dreiging van een algehele militaire confrontatie tussen China en
Japan zag toenemen, besloot hij naar Nanjing te verhuizen en zich in te schrijven bij de Whampoa Academy, om officier te worden in het Chinese leger. Hiervoor moest hij afstand doen van zijn Nederlandse nationaliteit en officieel zijn naam veranderen in Liu Yuantao.
Nadat hij was afgestudeerd als eerste luitenant, werd Liu in 1938 naar het front in Henan gestuurd. Hij diende in een eenheid die was uitgerust met zware artillerie en een cruciale Chinese spoorlijn verdedigde tegen de Japanse opmars. Liu zou het grootste deel van de oorlog echter niet aan het front doorbrengen maar in de tijdelijke Chinese hoofdstad
Chongqing. In Chongqing produceerde de internationale afdeling van de Kuomintang-regering haar radiouitzendingen, bedoeld om luisteraars in heel Azië van nieuws over de oorlog te voorzien. Liu kreeg de opdracht om de uitzending in het Nederlands en Duits te presenteren. De internationale afdeling had weinig apparatuur om mee te werken en miste een geluidsdichte studio. Zo viel tijdens de nieuwsverslaggeving zelfs het geluid van kwakende eenden en blaffende honden op de achtergrond te horen. Ondanks de provisorische omstandigheden werd toch het beoogde publiek bereikt. Toen Liu terugkeerde naar Nederland, werd hij benaderd door overlevenden van Japanse concentratiekampen in Nederlands-Indië; ze herkenden zijn stem van de radiouitzendingen waar ze stiekem naar hadden geluisterd. Toen de Tweede Wereldoorlog ten einde liep en de machtsstrijd tussen de Chinese nationalisten en communisten weer oplaaide, bleef Liu trouw aan de Kuomintang. Hij verzette zich fel tegen de Chinese communisten vanwege hun religieuze intolerantie. In 1948 stapte Liu over naar de marine en volgde een navigatietraining. Nadat hij op een missie was gestuurd naar de Zhoushan-archipel, kreeg hij te horen dat zijn familie was geëvacueerd naar de ZuidTaiwanese stad Zuoying. Liu kreeg het bevel om ook daarheen te verhuizen. Hoewel hij het zich toen nooit had kunnen voorstellen, zou Liu nooit meer voet op het Chinese vasteland zetten en zou hij Zuoying de rest van zijn leven zijn thuis noemen.
De patriot van Ziqiang New Village
Liu en zijn familie vestigden zich in Ziqiang New Village, een dorp voor militairen in Zuoying in Kaohsiung. Soortgelijke dorpen, bestaande uit huizen met één verdieping, werden in de jaren na de Tweede Wereldoorlog in allerijl overal in Taiwan gebouwd om duizenden Chinese militairen en hun families te huisvesten.
In Zuoying maakte Liu snel naam voor zichzelf als vice-
directeur van de plaatselijke bioscoop. Liu's strikte gedrag in de bioscoop maakte hem een legendarische figuur in de regio. Hij liet bezoekers patriottische liederen zingen voordat ze de bioscoop binnenkwamen en berispte luid degenen die zich niet aan de regels hielden. Bezoekers die probeerden om snacks of betelnoten de bioscoop binnen te smokkelen, werden op dezelfde manier behandeld en weggestuurd. Liu paste zijn strikte discipline toe op alle bezoekers, ongeacht rang of status. Hoewel deze rechtvaardigheid hem de frustratie van hoge officieren opleverde, maakte het hem populair onder de gewone dorpsbewoners. Niet alleen Liu's strengheid viel op in Zuoying, maar ook zijn patriottisme. Als Liu merkte dat mensen op nationale feestdagen de vlag niet uithingen, klopte hij op hun deuren en vermaande hen dat ze niet patriottisch genoeg waren. Hoe patriottisch Liu ook was, hij bleef in de ogen van zijn dorpsgenoten in Zuoying een buitenlander. De waarschuwing van Liu's moeder bleek profetisch. Toch voelde Liu zich door en door Chinees. Wanneer iemand hem Nederlander noemde of hem vertelde dat hij gebruik moest maken van de faciliteiten voor buitenlandse bezoekers, antwoordde Liu streng dat hij Chinees was.
Landen
Kort na zijn afscheid van de marine keerde Liu in 1962 voor het eerst in decennia terug naar Nederland om de erfenis van zijn overleden moeder te beheren. Dit bezoek werd een soort persreis om de zaak van Taiwan (ROC; Republic of China) te promoten bij het Nederlandse publiek. Liu verscheen in meerdere krantenen tijdschriftartikelen. Hij werd geciteerd over hoe hij in China was gekomen en waarom de situatie in Taiwan van cruciaal belang was voor de vrije wereld. Ook was hij te zien in een televisiereportage over Taiwan. In de jaren 60 en 70 verbleef Liu enkele jaren in Nederland en België, in dienst van de Kuomintang. In die tijd hield hij de Chinese scheepvaart naar de
lage landen in de gaten en voorzag hij Nederlandse nieuwsbronnen van (anonieme) pro-ROC-rapporten. Aanvankelijk was de pro-ROC lobby, waar Liu deel van uitmaakte, erop gericht om steun te winnen van het grote publiek door pro-Kuomintang informatie te publiceren en diplomatieke schandalen met de Volksrepubliek China (PRC) aan te wakkeren. Nadat duidelijk werd dat deze strategie niet werkte, verschoof het doel naar het opbouwen en verbeteren van economische banden tussen Nederland en Taiwan. Deze strategie was veel succesvoller en maakte dat Nederlandse bedrijven, waaronder Philips, floreerden in Taiwan. Nederland en Taiwan zijn tot op de dag van vandaag belangrijke handelspartners. Liu keerde begin 1976 terug naar Taiwan en bleef samenwerken voor de autoriteiten vanwege zijn diepgaande kennis van zowel Chinese als Europese culturen en gebruiken; een ‘interculturele communicator’ zoals we die rol vandaag de dag zouden noemen.
Yuan-tao Liu heeft zijn lange leven nooit afstand gedaan van zijn liefde voor de Chinese cultuur en de idealen waar hij zich al op jonge leeftijd voor had ingezet. Hij overleed in 2001 op 90-jarige leeftijd.
Simeon Vonk is sinoloog, historicus, en biograaf van Willem van Lennep oftewel Liu Yuan-tao. Hij werkt voor Nuffic als expert op het gebied van Aziatische onderwijssystemen.
Dit artikel is een samengevatte versie uit het boek ‘Since 1624- Taiwanese – Dutch Connections’ Info: https://www.transitiestudies.nl/product/ since-1624-taiwanese-dutch-connectionsenglish-version/
Angela Heping
Ik kan me niet herinneren wanneer ik voor het eerst hoorde over Stone Town in Baoshan County, dat deel uitmaakt van de regio Lijiang, maar het stond al lang op mijn lijstje en zomer 2024 was het dan zo ver. Het is een dorp dat op magische wijze gedrapeerd ligt op de top van een natuurlijke rots aan de Jinsha-rivier. Onduidelijk is of deze plaats zijn naam dankt aan de voornamelijk uit steen gebouwde huizen, of vanwege de ligging op een rots. Het ligt 110 km ten noorden van Lijiang, maar laat je niet misleiden door de afstand: reken zeker op vier uur over eindeloos kronkelende bergwegen.
Angela Heping
neemt ons in ChinaNU+ mee op haar reizen door China. Ze reist ver buiten de betreden paden en laat ons in woord en beeld genieten van haar bijzondere ervaringen en ontmoetingen.
De rit met uitzicht op prachtige bergen en panorama’s, kwam ten einde op een smalle parkeerplaats. Van het legendarische Stone Town nog niets te bekennen. Ik vervolgde lopend de weg omhoog, de ongelijke stenen trap op, voor mij twee oude mannen en hun lastdieren; een ezel en een paard. Het was al middag, de zon hoog aan de hemel, maar een dicht gebladerte van oude bomen zorgde voor schaduw langs het pad. Op een kruispunt kwamen we nog een paar ezels tegen. Deze verkeersopstopping gaf me een moment om het zweet van mijn gezicht te vegen. En daar zag ik door de bladeren heen, hoog boven mij, het dorp tegen een steile rots aangeplakt. Na nog een hele reeks bochten verscheen plots een open plein met een stenen poort en een monumentaal stenen bord met de plaatsnaam. Een vriend van het LUX Hotel was zo vriendelijk om ervoor te zorgen dat Madame Zhang, de manager van het hotel, mij zou ophalen. Ondanks de bewegwijzering had ik zonder haar toch eenvoudig kunnen verdwalen in de wirwar van straatjes. Het dorp is alleen langs de oostkant van de rots gebouwd en wordt aan drie zijden begrensd door steile kliffen. Zodoende is het alleen toegankelijk via het stenen pad. Met een bevolking van enkele
honderden mensen, allen van de Naxi-stam, heerste er een weldadige stilte. Toen ik eindelijk het boetiekhotel bereikte, onderdeel van de Tea Horse Road-serie van LUX, was ik uitgeput van de hitte. Een koude handdoek en een glas gekoeld drankje waren dan ook zeer welkom. Zittend op de kleine binnenplaats vertelde Madame Zhang mij het verhaal van haar dorp. De stad werd rond 500 na Christus gesticht door de Naxi-stam, maar kreeg echt vorm toen het in het begin van de 13e eeuw volgens een ingenieuze lay-out werd gebouwd. De Naxi-boeren bouwden irrigatiesystemen, bewerkten het land op de steile hellingen langs de Jinsha-rivier en maakten de stad zo zelfvoorzienend. Dankzij de geografische locatie was het dorp goed verdedigbaar en zelfs in oorlogstijd veilig, waardoor de samenleving gestaag kon groeien en bloeien. De geïsoleerde ligging betekende ook dat het dorp lange tijd onveranderd bleef. Een beroemd verhaal vertelt over Kublai Khan die met zijn leger de rivier overstak dicht bij de plek waar nu Stone Town is, toen hij vanuit Sichuan Yunnan binnenviel. Zoals we allemaal weten was hij de kleinzoon van Genghis Khan, de eerste keizer en grondlegger van de Yuandynastie. Om deze geschiedenis te eren, wordt
de pas Prince Pass genoemd en loopt er een pad vanuit Stone Town naartoe. De eetkamer had een prachtig uitzicht over de Jinsha rivier en de terrasvormige velden. De gerechten op tafel waren een bio-feest: groenten en fruit uit nabijgelegen velden, ook het vlees was lokaal; alles van boer tot bord. Twee keer zo lekker als een michelinsterren restaurant en zonder de pretenties. Madame Zhang bleek een fantastische chef-kok te zijn en vertelde me over haar jeugd en hoe blij ze waren toen in 2012 eindelijk de lichten aangingen. Vroeger was het een reis van zes dagen naar Lijiang, in plaats van de huidige vier uur. Een groot deel lopend, soms meeliftend op een tractor en het laatste stuk met de bus. In de jaren tachtig leerde een jonge man uit het dorp Engels en begeleidde westerse backpackers tijdens wandelingen in de omgeving. Vanaf het dichtstbijzijnde dorp waar toen de bus stopte was het een hele dag lopen naar Stone Town. Ze sliepen in hun slaapzakken op de binnenplaats van het huis van de gids, meestal met 40-50 mensen in een groep. De tocht ging dan door naar Prince Pass, de rivier over en naar Lugu Lake. Dit deed me denken aan mijn driedaagse wandeling in Tiger Leaping Gorge zo'n twintig jaar geleden, waar ik soortgelijke ervaringen had.
Toen we over de ‘van boer tot bord beweging’ te spreken kwamen, bleek Madam Zhang zaadveredelaar te zijn. In deze hoedanigheid is ze actief in het ‘China Farmers Seed Network’, dat in 2013 als NGO werd opgericht met de steun van de Chinese Academie voor Landbouwwetenschappen. Deze organisatie werkt in meer dan 30 plattelandsgemeenschappen in 10 provincies in het hele land en zet zich in voor conservering van zaad en duurzaam gebruik door lokale gemeenschappen. Ze is in Peru en Mexico geweest om ervaringen uit te wisselen met specialisten van over de hele wereld en bracht zaden mee om nieuwe soorten te kweken. Ik prijste mij gelukkig met mijn veelzijdige en interessante gids.
Na de lunch bezochten we het dorpshoofd. Zijn vrouw droeg het traditionele Naxi-kostuum met ster- en maanpatronen op de rug. Het huis had een oude tuin, volledig opgetrokken uit zware steen. Ook het bed, het fornuis en de rijststamper waren van steen gemaakt. Een voor mij onbekend voorwerp bleek een voorganger van de zwemband te zijn: Een ballon van schapenvacht, in de vorm van een zadel. Om te blijven drijven moest er voortdurend lucht in geblazen worden. Het zou gebruikt zijn door het leger van Kublai Khan. Dát was ongelooflijk.
Het LUX-hotel combineert de oude manieren van de Tea Horse Road met moderne gastvrijheid. Afternoon tea werd geserveerd op het terras, waar het oude en nieuwere Stone Town zichtbaar waren, met uitzicht op de Jinsha rivier. Ik dronk koffie die gemaakt werd door een grappige lokale Naxi-barista, en luisterde naar zijn levensverhaal. Een oude dame, die in het huis naast het terras woonde, zat in de schaduw en keek ons nieuwsgierig en zwijgend aan. Ik begon gesteld te raken op het Naxi-volk, net zoals Joseph Lock, de in Oostenrijk geboren Amerikaanse avonturier die meer dan twintig jaar onder het Naxi-volk leefde.
Ook nam Madame Zhang mij mee naar de toren, het hoogste punt van de stad. Het uitzicht was spectaculair: adelaars zweefden door de lucht, wolken wierpen bewegende schaduwen over de terrasvormige velden en dorpen, en bergen die de horizon vulden met eindeloze plooien langs de rustig bewegende Jinsha-rivier. Ze wees naar een dorp met witte huizen, gelegen op een groot aantal maïsterrassen, en vertelde me dat ze daar woonde. Het leek behoorlijk ver weg zonder te zien hoe de wegen met elkaar verbonden waren. Voor haar was het een wandeling van veertig minuten door deze prachtige natuur.
Bij ons afscheid vroeg ik haar: “Wat is eigenlijk de connectie tussen jou en LUX Hotel?” Ze glimlachte en vertelde me dat LUX dit huis had gekocht en gerenoveerd tot een boetiekhotel. Vanwege haar reputatie als ‘Maïs Moeder’ werd zij gevraagd om haar baan te combineren met werkzaamheden voor het hotel. Deze passie voor geboortedorp en liefde voor het land raakten mij op de een of andere manier meer dan het prachtige landschap. Mensen zoals zij zijn de ware zielen van de oude stad, die deze nieuw leven inblazen met hun vasthoudende en continue harde werk. Oude en nieuwe legendes verstrengelen zich en spelen een grootse symfonie.
1Oktober2024:feestelijkhedeninBeijing(Foto:RubenLundgren)
Er is in de afgelopen decennia meer dan eens geprobeerd om een tijdschrift over China te publiceren. Geen van die pogingen is een lang leven beschoren geweest. We zijn er dan ook terecht trots op dat ons tijdschrift China Nu al bijna 50 jaar bestaat. In de aanloop naar het 50 jarig jubileum zullen we in elk nummer aandacht schenken aan de geschiedenis van China NU. In dit nummer gaan we verder met de jaargangen 11 tot en met 15, de periode 1986-1990. De auteur is Jaap Post; lid sinds 2000, voorzitter van 2001 tot 2008, momenteel adviseur van het bestuur en lid van het Comité van Aanbeveling.
‘Ni Hao’
Halverwege de jaren tachtig heeft de VNC een belangrijk aandeel in de voorbereiding en uitvoering van de tv- en radiocursus ‘Ni Hao’ van de stichting Teleac. Zo schrijft Harry Floor, lid van de redactie van China NU, het cursusboek 'China'. Het is een in groot formaat uitgegeven boek, fraai vormgegeven en rijk geïllustreerd. In ruim 300 bladzijden beschrijft het de vele veranderingen in de periode 19751985 en plaatst die ook tegen de achtergrond van soms eeuwenoude ontwikkelingen. Ook bij de uitzendingen levert de VNC een belangrijke bijdrage. De cursus wordt door 12.000 mensen gevolgd en is een groot succes. De cursus legt de VNC geen windeieren, per saldo neemt het aantal leden met ruim 160 toe. China Nu profiteert nog eens extra door een groei van het aantal abonnementen van niet-leden met 145. Noemenswaardig is ook dat 20 bedrijven worden ingeschreven als bedrijfslid. Aan de weg timmeren blijkt te lonen.
De VNC doet echter veel meer dankzij een groot aantal vrijwilligers. Zonder uitputtend te
willen zijn geeft het onderstaande daarvan een beeld. Zo begint de VNC begin jaren tachtig met het geven van taalcursussen Chinees. Het blijkt een succes: In de periode 1985-1986 worden volgens China NU in maar liefst zestien steden taalcursussen gegeven aan bijna 260 cursisten. De VNC heeft een eigen bibliotheek die bijna dagelijks wordt bezocht. Het aantal boeken is in 1985 gegroeid tot ruim 1100 en er zijn abonnementen op ongeveer 75 tijdschriften. De VNC houdt zich ook bezig met de verkoop van boeken, papierknipsels etc. Vooral voor boeken is de belangstelling groot, hoewel de levertijden toen nog lang waren. Een andere activiteit heeft betrekking op Chinese tijdschriften. In Nederland zijn er in die tijd ongeveer 2000 abonnementen op Chinese tijdschriften. Ongeveer een derde daarvan wordt door de VNC verzorgd. En wat te denken van de activiteit Chinese postzegels, waar verzamelaars zich abonneren op de toezending van Chinese postzegels. Weer een heel andere activiteit is meer bedrijfsgericht en heeft vooral betrekking op het verstrekken van bedrijfsinformatie. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de organisatie van reizen naar China. Hier begint de VNC al vroeg mee, eind jaren
Tijdens een bijeenkomst voor de Chinese ambassade worden de slachtoffers die op 4 juni in Beijing gevallen zijn, herdacht
zeventig van de vorige eeuw, waarna het spoedig wordt ondergebracht bij de Stichting Reizen. Veel van de genoemde activiteiten vormen het verdienmodel om andere activiteiten van de vereniging mogelijk te maken. En daarvoor is niet altijd voldoende geld beschikbaar.
Een van die andere activiteiten is het tijdschrift China NU. In 1990 moet de VNC bezuinigen. Daar komt bij dat het rapport van een door de VNC ingestelde commissie van goede diensten concludeert dat “het blad qua inhoud nauwelijks tegemoetkomt aan de wensen van
het lezerspubliek”. Er dreigt een wel heel drastische beperking van het budget voor het blad en het bestuur toont zich niet erg buigzaam om daar verandering in aan te brengen. De redactie heeft weinig hoop dat de Algemene Ledenvergadering (ALV), waar besluiten over de bezuinigingsvoorstellen worden genomen, hier anders over zal beslissen. Zo zou het eerste nummer van 1990 ook wel eens haar laatste kunnen zijn. Verrassend genoeg spreken vele leden op de ALV hun grote waardering uit voor de inhoud van China NU. De bezuiniging op China NU wordt aanzienlijk teruggeschroefd en de redactie voelt zich gesterkt om haar werkzaamheden voort te zetten.
Gorbachev
“De belangrijkste gebeurtenis van 1985 buiten China”, zo ziet de Chinese pers volgens China NU de verkiezing van Gorbachev tot secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie. In die tijd beschouwt men de Sovjet-Unie nog steeds als een groter gevaar dan de Verenigde Staten. Dit komt vooral door, zoals Deng Xiaoping het formuleert “de drie obstakels": de Russische steun aan de Vietnamese bezetting van Cambodja, de Russische invasie in Afghanistan en de Russische troepen aan de Chinese grens. Toch wordt zowel in China als in de Sovjet-Unie de behoefte aan betere betrekkingen gevoeld. De rubriek Buitenland van China NU besteedt dan ook regelmatig aandacht aan de pogingen om op dat punt vooruitgang te boeken en de vorderingen die daarbij worden gemaakt. Vooral bij studenten die hopen op meer politieke democratie is Gorbachev met zijn Glasnost en Perestroika populair. Tegelijkertijd zien de Chinese leiders hierin een gevaar.
De economische liberalisatie in China blijkt een succes, de Chinese economie groeit als kool. Nu er meer economische vrijheid is, groeit het verlangen naar meer politieke vrijheid, vooral onder studenten. Maar ook in de partij leven gedachten over politieke hervormingen, in het bijzonder bij Hu Yuaobang, de secretaris-generaal van de Communistische Partij. Maar die gedachten vinden geen gehoor bij zijn collega’s, hij wordt in januari 1987 afgezet. Op 15 april 1989 sterft Hu Yaobang aan een hartaanval. De studenten zien in hem een martelaar en gaan massaal de straat op, en ook andere groeperingen sluiten zich bij hen aan. De toenmalige partijsecretaris, Zhao Ziyang, pleit voor een dialoog met de studenten. Maar het mag niet baten, hij wordt afgezet en “een verrader van de partij” genoemd. De harde lijn geeft de toon aan. De protesten gaan echter door en er verrijst op het Tian’anmenplein tegenover het portret van Mao een 10 meter hoog gipsen beeld van de ‘Godin van de Vrijheid’. Het vertoont een opvallende gelijkenis met het Amerikaanse Vrijheidsbeeld.
Het tweede nummer van 1989 van China Nu opent met de reacties van drie vriendschapsverenigingen, de VNC, de Belgische en de Duitse, op de gebeurtenissen in China. Zij spreken hun ontzetting, verbijstering en veroordeling uit over het bloedbad dat is aangericht onder voor meer vrijheid demonstrerende studenten. Het nummer is voor een groot deel gewijd aan ooggetuigenverslagen, een aantal daarvan is om veiligheidsredenen anoniem. Daarbij zijn de namen van Chinezen die in de artikelen worden genoemd om die reden gewijzigd. Ook zijn er geen foto’s geplaatst die de Chinese
overheid zou kunnen gebruiken om mensen op te pakken. Het eerste artikel gaat over de gebeurtenissen voorafgaande aan het bloedbad, het is van de hand van Gwendolyn Tates. Zij is in Beijing “ter opwachting van de economische delegatie die koningin Beatrix en prins Claus zou vergezellen” bij hun bezoek aan China. Op het laatste moment wordt echter vanwege de spanningen besloten om dit bezoek niet door te laten gaan. Ook het derde nummer van 1989 is gewijd aan de studentendemonstraties en de bloedige afloop daarvan. De feiten worden op een rijtje gezet en geanalyseerd. Ook komen verschillende visies aan bod. Internationaal wordt China getroffen door sancties. Overigens besluit de Europese Gemeenschap in 1990 hun sancties grotendeels in te trekken.
Een in brand staande bus onttrekt het Tian An Men Plein met daarop de tanks en soldaten aan het zicht van de bevolking
In september 2024 maakte de band LOTT & Friends (Jacco Minnaard, (gitaar, piano en zang), Lotte Gommers (zang), Martijn Heijnen (percussie, gitaar en zang) en Ivo Hulscher (saxofoon/s)) een onvergetelijke muzikale tour door het zuiden van China. Hieronder een korte weergave van wat deze muzikanten allemaal mee mochten maken gedurende het twaalfdaagse bezoek.
Een warm welkom in Shenzhen
Onze reis begon in Shenzhen, waar we werden verwelkomd door professor Zhang Boyu en zijn team van het conservatorium van de Chinese University of Hongkong Shenzhen. Op deze plek verbleven we vijf dagen en maakten we deel uit van het Belt & Road International Festival and Conference met artiesten uit Tajikistan, Vietnam, Colombia en Turkije. Dit was een onderdeel van de conferentie met diverse sprekers, waaronder Rob van Waaijen, directeur van stichting JAM en VNC-lid sinds het eerste uur.
Tijdens ons twaalfdaags verblijf bespeelden we veel verschillende podia. Hier alleen een aantal hoogtepunten want om alles te omschrijven kunnen we het hele blad vullen. Ons eerste optreden was in het Run Run Shaw International Conference Centre aan bovengenoemde universiteit, waar we voor een publiek van 250 mensen mochten spelen. De energie van het publiek was ongelofelijk en het zette de toon voor de rest van de tour. Op de derde dag van het festival werden we omver geblazen door de architectuur en omvang van het Guangming Culture and Art Center. Serieus, mogen wij hier staan? We werden er nederig van. Maar liefst 800 enthousiaste bezoekers gingen in onze muziek op en het grote podium paste ons kleine bandje prima. De energie in de zaal was onvergetelijk! Wat een ervaring. Een ander speciaal moment was ons optreden in de prachtige tuin van het Nederlandse consulaat in Guangzhou. In de tuin van de privé residentie van de consul-generaal Efstathios Andreou speelden we 90 minuten tijdens een netwerkborrel. De interactie met het publiek was vanwege het internationale karakter erg leuk. Of we nou in het Spaans, Nederlands, Portugees, Chinees of Engels zongen; er was elke keer wel iemand die ons verstond.
Een dag later speelden we in het Lotus Theater in Yun Fu, voor een publiek van 1200 mensen. De oprechte reacties en de bijna surrealistische locatie maakten dit optreden magisch.
Op onze laatste dag bezochten we een middelbare school in Guangzhou district Panyou waar de leerlingen al weken bezig waren met onze komst. We maakten muziek voor hen, maar kregen ook heel veel muziek van ze terug. Deze dag stond in het teken van verbinding via muziek en dat was enorm voelbaar. Op het plein voor een traditioneel theehuis in Shawan Ancient Town (district Panyou) gaven we ons laatste concert en hier was het wederom duidelijk voelbaar dat muziek mensen samenbrengt en grenzen overstijgt.
Culinaire en Culturele uitstapjes
Naast de optredens genoten we ook van de rijke cultuur en de heerlijke keuken van China. Van lokale delicatessen tot traditionele ceremonies en prachtige tempels. Elke ervaring droeg bij aan de verbinding met dit mooie land.
Onvergetelijke reis
Wij kijken met heel veel plezier terug op deze bijzondere reis. De warmte van de mensen, de diversiteit van alle plekken waar we mochten spelen en de momenten van verbinding nemen we voor altijd mee.
We zijn dankbaar dat we deze kans hebben gekregen om onze muziek te delen en nieuwe vriendschappen te maken. Grote dank aan Rob van Waaijen en de vele organisaties die hebben meegewerkt om deze activiteit te realiseren. Zonder hun hulp was de reis niet mogelijk geweest.
Wil je meer weten over ons? Volg ons dan via lottandfriends.nl Als je ons eenmaal gehoord hebt, wil je gegarandeerd meer LOTT in je leven!
Lotte, Jacco, Martijn en Ivo LOTT & Friends
Met dank aan: Chinese University of Hongkong Shenzhen, Chinese Musician Assocation CMA, Chinese Federation for Literary and Art Circles CFLAC, Jeunesses Musicales International JMI, Jeugd en Muziek, Nederlands Consulaat in Guangzhou. HongKong Elderly Commission HKELD, VNC en Stichting JAM
Ontmoet internationale collega’s en geïnteresseerden tijdens de BeleggersFair 2024. Neem deel aan de VNC ChinaTimes Masterclass en de update en introductie over de rol van China/Azië/Nederland gerelateerde bedrijven en organisaties, die actief zijn op het gebied van
De Aziatische economieën werden de afgelopen decennia gekenmerkt door een sterke economische groei. Ondanks de geopolitieke spanningen is er een gemeenschappelijk mondiaal doel, namelijk het vinden van innovatieve oplossingen in de transitie naar hernieuwbare energie om tegen het midden van deze eeuw koolstofneutraal te worden. Het doel van de masterclass is om kennis te maken met Nederlandse en Aziatische activiteiten, ondernemingen en organisaties die actief zijn op dit gebied. De nadruk ligt hierbij op het verstrekken van informatie, en ook kennis en relatiebeheer.
Toegang voor VNC Leden, met kortingscode. Zie programma en registreer snel op: www.vnc-china.nl of stuur email naar info@vnc-china.nl
Beschrijving
Licht bewolkt, het miezeren is gestopt, bij dag zit ik lui in de diepe tuin.
Dan word ik het donkere mos gewaar, het wil langs mijn kleren omhoog klimmen!
Wang Wei (ca. 701-761) uit de Tang-dynastie is vooral beroemd geworden door zijn natuurgedichten. Hij was een verdienstelijk ambtenaar, een devoot boeddhist, en een getalenteerd schilder – elementen die allemaal in zijn poëzie terugkomen. Bovendstaand gedichtje valt op door het visuele perspectief, het opgaan in de natuur en de humor.
Silvia Marijnissen vertaalde romans van Nobelprijswinnaar Mo Yan en van Eileen Chang, moderne poëzie van vele dichters uit China en Taiwan, en klassieke landschapspoëzie. Samen metAnne Sytske Keijser en Mark Leenhouts vertaalde ze de 18e-eeuwse klassieker “De droom van de rode kamer”.