Spaas Kaarsen wint Ambiorixprijs 2023

Elk jaar reikt VKW Limburg de Ambiorixprijs uit aan een Top 500 ­ onderneming. Dit jaar kende de jury unaniem de prijs toe aan Spaas Kaarsen uit Hamont-­Achel. Het bedrijf startte in 1853 en wordt vandaag geleid door Ben en Sarah Spaas, broer en zus van de vijfde generatie.

Dit jaar blaast het bedrijf 170 kaarsjes uit. Of hoe een eeuwenoud product toch hot en trendy kan blijven.

Het verhaal van Spaas Kaarsen begint bij betovergrootvader Hendrik Jan Spaas die in 1853 een wasblekerij startte. Hij verkocht de was aan kloosters en abdijen om religieuze kaarsen te maken. Vanaf het begin van de 20e eeuw begon het familiebedrijf zelf kaarsen te produceren. Elke generatie blies het bedrijf nieuw en meer leven in. In 2005 nam Ben Spaas de fakkel over van zijn vader Gerard. In 2014 maakte zus Sarah de overstap naar het familiebedrijf.

Of ze voorbestemd waren om in de voetsporen van hun ouders te treden? BEN: “Eigenlijk niet, want we kregen alle vrijheid om daar zelf over te beslissen. Na mijn studies handelsingenieur wilde ik eerst elders ervaring opdoen. In 2001 vroeg mijn vader me of ik productmanager wilde worden. In 2005, na diverse inloopfuncties, ben ik hem opgevolgd als CEO.” Sarah studeerde rechten en deed 16 jaar ervaring op in sales, customer services en logistiek bij de Zweedse multinational Essity voor ze als salesmanager bij Spaas aan de slag ging. SARAH: “Ben en ik zijn twee handen op één buik. We bekijken de zaken elk door een andere bril – ik vooral vanuit de klant, Ben meer vanuit het grotere geheel – maar op die manier vullen we elkaar heel goed aan.”

Drive en ruimte

Vader Spaas liet een prachtig bedrijf na. BEN: “Hij had de fabriek gemoderniseerd en de productie uitgebreid. De buitenlandse afzetmarkten groeiden sterk. Maar we hadden een duidelijk toekomstplan nodig. Onze focus werd massaproductie, automatisering, marketing en verdere internationalisering. En daar hebben we vol op ingezet.”

SARAH: “Een grote verdienste van ons vader was ook dat hij fors in de aandelenboom gesnoeid had. De 15 familiale aandeelhouders die er in de jaren 90 nog waren, kocht hij één voor één uit. Met als voornaamste drijfveer de continuïteit van het bedrijf.” Dat gebeurde deels met externe financiering. Maar in 2010 was Spaas weer voor 100% een familiebedrijf. Vandaag zijn Sarah en Ben elk voor de helft aandeelhouder. BEN: “Dat gaf ons de drive en de ruimte om op onze eigen manier het bedrijf te versterken.”

Verbondenheid

Ambitieuze procesvernieuwingen om lean en mean te produceren, een uitgesproken ‘customer intimicy’ strategie, een efficiënte supply chain, productinnovatie: allemaal factoren die de bloei en groei van Spaas Kaarsen beïnvloedden. Welke factor de overhand had? BEN: “De sterke waarden binnen de familie en het bedrijf spelen een grote rol in wie we vandaag zijn. Betrouwbaar, verbindend, betrokken en proactief zijn geen holle woorden die ergens aan de muur hangen. Ze zijn ons ethisch kompas in alles wat we doen en beslissen.” SARAH: “Onze bedrijfswaarden vloeien voort uit onze familiewaarden. We kiezen voor een langetermijnrelatie met klanten en leveranciers, gebaseerd op vertrouwen en wederzijds respect. We houden van een warme bedrijfscultuur waarin onze mensen zich gelukkig en verbonden voelen met het bedrijf.” Ook de verbondenheid met Hamont-Achel is groot. BEN: “Als je al 170 jaar een belangrijke werkgever bent in de streek, dan voel je je vanzelf betrokken bij de mensen die hier wonen en werken.” Die verbondenheid werkt in twee richtingen. “Onze medewerkers leggen mee hun ziel in het product dat ze maken.”

1,5 miljard kaarsen

Voor Spaas betekent groeien, wereldwijd opereren. Jaarlijks produceert het bedrijf 1,5 miljard kaarsen die naar meer dan 40 landen uitgevoerd worden. Daarmee behoort het tot de top 3 in Europa. BEN: “Met onze volautomatische fabriek in België liggen we centraal en dicht bij onze belangrijkste markten in West- en Noord-Europa.” Om nog flexibeler en competitiever te kunnen produceren, werd in 2007 een productievestiging in Polen opgericht. “Die biedt Ben Spaas meer mogelijkheden voor maatwerk en laat ons toe soepel in te spelen op veranderende behoeften van klanten.” Vandaag realiseren 350 medewerkers een omzet van 140 miljoen euro. 85% daarvan wordt gehaald uit export. Spaas zet sterk in op zowel private label productie, als op eigen merkontwikkeling. De ambitie is om het Spaas-merk op buitenlandse markten nog sterker te maken.

Feel good-factor

SARAH: “Kwaliteit is ons fundament. Maar kwaliteit alleen is niet genoeg om je te onderscheiden. Modieuze en trendgevoelige aspecten zijn steeds belangrijker geworden. We kijken met trendwatchers twee jaar vooruit naar markttendensen en hoe we die kunnen vertalen naar onze producten op vlak van design, kleuren, geuren en vormgeving.” Ook het emotionele aspect speelt het bedrijf volop uit. SARAH: “Kaarsen brengen mensen bij elkaar, in goede en minder goede momenten. Ze brengen sfeer en gezelligheid, maar ook verbinding. In een wereld die steeds digitaler wordt, hunkeren mensen naar echt contact en kaarsen helpen daarbij. De momenten waarop we kaarsen branden, zijn ook steeds talrijker geworden. Kaarsen worden vandaag gezien als een essentieel onderdeel van een moment van ontspanning en zelfzorg. Tijdens de coronapandemie hebben we gemerkt hoe belangrijk die feel good-factor is.”

Alles op alles in turbulente tijden

Door de coronacrisis, Brexit en de stijgende grondstofprijzen waren de voorbije vijf jaren niet van de gemakkelijkste. Toch slaagde Spaas erin de omzet te verdubbelen. SARAH: “Niet opgeven, blijven gaan: dat is wat veel familiebedrijven onderscheidt van andere ondernemingen. Op moeilijke momenten de rug rechten en weten dat elke hindernis je als persoon en bedrijf weer sterker maakt.” BEN: “Die uitdagingen pushen ons ook om kritisch naar onszelf te kijken en met die inzichten aan de slag te gaan als basis voor verdere verbeteringen. Een vorm van ondernemerschap die we ook bij onze medewerkers stimuleren”.

De keuze voor een open feedbackcultuur wordt doorgetrokken tot in de top van het bedrijf. BEN: “In onze raad van bestuur zetelen meerdere externe bestuurders. Zij helpen ons om oog te hebben voor alle aspecten die ons toelaten waarde te creëren op lange termijn.” SARAH: “We hebben ook een familiecharter uitgewerkt en er is een familieforum waaraan onze kinderen, de zesde generatie, deelnemen. Zo blijven ze betrokken en kunnen ze later op een geïnformeerde manier de juiste keuzes maken over hun toekomst.”

In een wereld die steeds digitaler wordt, hunkeren mensen naar verbinding en kaarsen helpen ons daarbij.

De toekomst is duurzaam

De toekomst van Spaas Kaarsen is er een van duurzame groei. BEN: “Om duurzaamheid en groei hand in hand te laten gaan, hebben we een roadmap opgesteld met initiatieven op korte, middellange en lange termijn. We kijken naar duurzamere grondstoffen en verpakkingen, en hoe we de ecologische voetafdruk van onze producten kunnen verlagen. Producten duurzaam, aantrekkelijk, betaalbaar én industrieel produceerbaar houden, is een uitdaging die nauw samenhangt met innovatie, wat we als een strategisch anker naar voor schuiven. We zoeken naar oplossingen om de schaarste aan grondstoffen het hoofd te bieden en om als merk relevant te blijven in de markt.”

SARAH: “Ook de ‘war for talent’ houdt ons sterk bezig. In een oververhitte arbeidsmarkt is het aan ons om te investeren in onze medewerkers zodat ze zich thuis voelen bij Spaas.” Uiteraard hoort daar af en toe een goed feestje bij. Zoals vorig jaar, toen de ganse ploeg in twee volle bussen naar Polen trok, met tussenstop in Berlijn. Een memorabel feestje werd het en daar waren genoeg redenen voor. BEN: “We vierden onze 170e verjaardag, de 15e verjaardag van de Poolse vestiging, het einde van corona én we hadden de ‘Family Business Award of Excellence’ gewonnen.” Daar komt nu de Ambiorix-prijs bovenop. SARAH: “We zijn vereerd, trots en heel blij. Een bekroning voor al onze medewerkers en het bewijs dat we samen tot veel in staat zijn.”

SPAAS KAARSEN NV

— IN CIJFERS —

• Opgericht in 1853

• Verwachte omzet 2023: 140 miljoen euro

• Actief in 40 landen

• 350 medewerkers

SPAAS KAARSEN NV

• PRODUCEERT kaarsen onder eigen merknaam en als private label.

• MARKTLEIDER in België en behoort tot de top 3 van de Europese kaarsenmarkt.

• VESTIGINGEN in België (Hamont-Achel) en Polen (Stargard).

• 5E GENERATIE Ben en Sarah Spaas vormen de 5e generatie aan het roer bij Spaas.

• www.spaas.eu