In deze bijlage hebben we drie experts gevraagd om hun licht te laten schijnen op de podiumkunsten in Maastricht.
Jos Schuring - Theater Journalist, spreker en presentator. Hoofdredacteur theatermagazine Scènes, ook actief voor onder meer Het Financieele Dagblad en Theaterkrant.
Ludo Diels - Muziek
Cultuurwetenschapper, publicist en journalist. Schrijft onder andere voor Heaven, de Volkskrant en Zout Magazine.
Joost Goutziers - Dans
Cultuurjournalist en verhalenverteller. Schrijft als onafhankelijk journalist verhalen over kunst en cultuur, over schoonheid en verbeelding. Journalist voor onder andere Theaterkrant en Brabant Cultureel. In 2026 verschijnt zijn boek Dwarse Dansers over hedendaagse dans in Brabant (1980-2025).
Laat je inspireren en plan een bezoek aan Maastricht. maastrichtiscultuur.nl visitmaastricht visitmaastricht
Deze bijlage is mede mogelijk gemaakt door: Conservatorium Maastricht, Gemeente Maastricht, Internationaal Festival Vocallis, Musica Sacra Maastricht, Nederlandse Dansdagen, Philzuid, SALLY, Servé Hermans Producties, Theater aan het Vrijthof, Toneelacademie Maastricht, Toneelgroep Maastricht, Via Zuid.
COLOFON
Initiatief van Maastricht Marketing Coördinatie & Redactie Elien Tuitert Marnix van Wijk Martje Gulikers Tekstredactie Joke Jonkhoff Ontwerp en vormgeving Miranda Reijnders Zuiderlicht Coverfoto Hugo Thomassen
Dit is een commerciële cultuurbijlage van Maastricht Marketing. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de verantwoordelijkheid van de (hoofd)redactie van NRC.
Maastricht, een bezielde stad als podium
Aan de zuidgrens van ons land ligt een stad waar het Franse savoir vivre en de Rijnlandse grondernst elkaar vinden in een samensmelting van temperamenten. Maastricht. De stad ademt een eigen ritme: bedachtzaam én uitbundig, geestig én grondig.
Hier wordt cultuur niet alleen beleefd, maar geleefd.
Door Ludo Diels
In deze bijlage ligt de nadruk op de podiumkunsten, en dat is geen toeval. In het jaar waarin de Toneelacademie Maastricht haar 75-jarig bestaan viert, en waarin de Nederlandse Dansdagen en talloze muziekfestivals het culturele landschap kleuren, is er alle reden om juist dans, muziek en theater in het licht te zetten. Ze vormen het dragend weefsel van de stad. Het Vrijthof, AINSI, de Papyruszaal en het Pesthuys zijn geen tempels, maar schakels in een levend netwerk. Net zo goed podium zijn de kapel, de kelder, de kroeg. Waar een chanson klinkt of een dansbeweging zich losmaakt uit een winkelpassage. Waar een scène zich aandient in een straatmonoloog of een jazzlick. Hoog en laag, amateur en topniveau – in Maastricht zijn dat geen tegenpolen, maar variaties binnen hetzelfde akkoord.
Muziek klinkt uit ramen, in de gangen van het Conservatorium Maastricht, op het plein, in het park. Van EDM (Electronic Dance Music) tot orgelmuziek, van gregoriaans tot pop. Van de iconische concerten van André Rieu tot de intieme sessies van jazzmuzikant Coen van Dam. De stad kent een indrukwekkende diversiteit aan festivals – Musica Sacra Maastricht, 043, Vocallis, Borrel Noten –en huisvest zowel gevestigde namen als Philzuid en Opera Zuid en pioniers als Het Geluid en hedendaags kunstenaar Paul Devens. Zelfs de beiaard blijft zichzelf heruitvinden.
Ook de dans leeft op straatniveau. Met de Nederlandse Dansdagen als ijkpunt groeide Maastricht uit tot een dansstad van nationale betekenis. Hier transformeren winkelstraten tot performanceruimte, wijken tot choreografisch decor. Met gezelschappen als SALLY, OXYGEN en Rover wordt dans niet alleen een artistiek maar ook een sociaal en educatief instrument. Van peuter tot professional, van pluche tot plein.
Het toneel heeft diepe wortels. De jubilerende Toneelacademie is al 75 jaar hofleverancier van de Nederlandse theaterscene. Geen andere opleiding leverde zoveel opzienbarende makers, spelers en regisseurs af. Toneelgroep Maastricht verweeft verhalen uit het nu met muziek uit het hart. Limburgse verhalen worden hier universeel verteld, met oog voor stijl en hart voor de streek. In Maastricht zijn de lijnen kort en de relaties lang. Makers, programmeurs, docenten, studenten en bewoners kennen elkaar. Dat maakt de stad wendbaar, intiem, en tegelijk in staat om groots te denken. Zoals bij de uitvoering van Carmina Burana dit najaar, waarin de gebroeders Jussen een klassiek monument opnieuw verbeelden. Intiem én monumentaal, zoals zij het zelf noemen. Een concert als een liefdesverklaring aan hun Limburgse wortels.
En dan is er nog het moment waarop alles samenvalt: de Vastelaovend. Daar waar muziek, dans en toneel samenvloeien tot levenskunst. In kostuum en klank, in lach en loutering. Niet alleen vermaak, maar ook ter bevestiging van wie men is – met elkaar.
Maar cultuur in Maastricht gaat verder dan het podium. De stad is ook overdag een levend museum. Wandel langs kunstwerken in de openbare ruimte, bezoek het Bonnefanten, Marres - Huis voor Hedendaagse Cultuur, Centre Céramique, het Fotomuseum aan het Vrijthof, Bureau Europa, het Maastricht Museum en het Natuurhistorisch Museum. Slenter door galeries, dwaal door wijken, proef het verleden en het heden in de straatstenen. Kunst, architectuur en erfgoed zijn hier overal voelbaar.
Dus kom. Laat je meeslepen. Ga naar een concert, een voorstelling, een museum. Laat deze gastvrije stad zich aan je tonen –als galerie, als geschiedenisboek, kortom: als podium.
‘Wij noemen kunst en ambacht altijd in één adem’
Rob Ligthert, Toneelacademie Maastricht
De befaamde Toneelacademie van Maastricht bestaat 75 jaar. Er is geen andere theateropleiding in Nederland waar zoveel beroemd geworden mensen het vak hebben geleerd. Hoe komt dat?
Uiteenlopende theaterpersoonlijkheden laten hun licht schijnen op de opleiding die bekendstaat om de aandacht voor het spelambacht.
Door Jos Schuring
‘Mijn grote leermeester was Zdislav Wardejn. Hij kwam bij mij altijd direct tot de kern. Ik speelde eens een scène voor en Wardejn vond het niets. Hij vroeg: Waar kom je vandaan?
Wat doet je vader? Wat doet je moeder? Na mijn antwoorden zei hij: Dat wil ik zien in je spel. Speel vanuit jezelf. En opeens kon ik dat, spelen vanuit ontspanning. Alsof dat rotsblok van duizend kilo niet meer op mijn rug zat. Opeens kon ik Lopachin, Hamlet, alles. Wardejn was ongelofelijk. Ik denk nog bijna dagelijks aan hem.’
Huub Stapel
(foto: Dick van der Lecq)
Theater aan het Vrijthof (foto: Hugo Thomassen)
De stad aan de Maas is goed voorzien als het om podiumkunst gaat. Toneelgroep Maastricht is een groot gezelschap, Hoge Fronten en SALLY zijn kleinere gezelschappen. Ook zijn er nog een orkest (Philzuid), een operagezelschap (Opera Zuid), een vooropleiding, een jeugdtheateropleiding, het Pesthuys podium, de vlakkevloerzaal van AINSI en Via Zuid voor talentontwikkeling.
In Theater aan het Vrijthof komt alles samen. Peter Noten is daar programmeur. Maar hij is ook actief bij het Mestreechs Volleks Tejater als regisseur, producent, schrijver en vertaler. ‘Maastricht heeft een lange traditie met volkstheater. Het is heel gevarieerd, van passiespel en musicals tot komedie, maar ook levensbeschouwelijke stukken.’ Samen met zijn collega’s programmeert Noten jaarlijks 450 voorstellingen. ‘Ik wil dat de topklasse in Maastricht komt en dat lukt prima met onder andere Het Nationale Theater dat aankomend seizoen met een nieuwe theatermarathon De Seizoenen (25 en 26 oktober) van regisseur Eric de Vroedt naar Maastricht komt en International Theater Amsterdam met De Wetten (18 november) van regisseur Eline Arbo.’
‘Maastricht’ als kwaliteitskeurmerk
Peter Noten kreeg het theater met de paplepel ingegoten. Talloze namen passeren de revue wanneer hij vertelt. Zo verhaalt hij over Bèr Hollewijn die in 1942 de Kemediespeulers oprichtte en die wel vijftig toneelstukken, operettes en musicals schreef. Het Mestreechs Volleks Tejater voerde begin jaren negentig nog stukken van Hollewijn op. Al slalommend komt Noten uit bij de Toneelacademie. ‘Dat is een schitterende constante factor in Maastricht. De lessen stem- en spreektechniek die Berbke Hermans en Oene Zwietink ontwikkelden, maakte ik regelmatig mee. Nog steeds trouwens. Als onze grote zaal leeg is, staat daar regelmatig een student alleen op het podium te oefenen.’
De Toneelacademie bracht grote namen voort. Noten knikt. ‘De meeste alumni stootten door naar de eredivisie van het theaterbestel. Theu Boermans, Pierre Bokma, Maria Goos,
Hans Kesting. De lijst is eindeloos. ‘Maastricht’ is een kwaliteitskeurmerk geworden. Het is altijd mooi als oud-studenten weer in ons theater komen. Dat is toch een beetje een thuiswedstrijd.
De aanwezigheid van de academie maakt dat we hier het brede palet van toneelkunst zo veel mogelijk laten zien. Met theaters in Heerlen, Sittard en Venlo doen we veel aan toneel en houden we de traditie van de academie graag in ere. Toneelgroep Maastricht heeft sinds de komst van Servé Hermans en Michel Sluysmans enorm bijgedragen aan de versterking van het toneelklimaat hier. Prachtig dat zij ook Limburgse verhalen vertellen, naast eigentijdse bewerkingen van klassiekers als Oom Wanja.’
‘En dus wilde ik naar Maastricht’ Regisseur Daria Bukvić combineert bij Theater Oostpool traditie met eigentijds werk. In 2014 maakte de toen 25-jarige Bukvić samen met drie spelers van de opleiding in Maastricht de voorstelling Nobody Home. Het vluchtelingenverhaal sloeg in als een bom. Inmiddels is zij een van de beste regisseurs van Nederland. Daria vertelt: ‘Op de middelbare school was ik al met theater bezig.
Door acteerlessen bij het Laagland in Sittard leerde ik regisseur Lieke Benders kennen. Ik wilde doen wat zij deed. Over de academie hoorde ik dat daar de beste acteurs zijn opgeleid. Als ik de beste regisseur wil worden moet ik met de beste acteurs kunnen werken, dacht ik, en dus wilde ik naar Maastricht want daar kwamen Theu Boermans, Halina Reyn, Gijs Scholten van Aschat en al die anderen vandaan. Ik voelde me bevoorrecht dat ik vier jaar lang in zo’n creatieve biotoop mocht studeren. Je leert daar hoe je een toneeltekst leest, hoe je kunt interpreteren en hoe je je eigen signatuur ontwikkelt. Het belangrijkste wat ik daar leerde is dat theater een teamsport is.
Een beschermde oefenpraktijk Regisseur Servé Hermans vormde van 2015 tot 2023 samen met Michel Sluysmans de artistieke leiding van Toneelgroep Maastricht. Sinds twee jaar is hij freelancer. ‘Ik kreeg op de Toneelacademie les van grootheden als acteur Jeroen Willems en regisseur Johan Simons. Door hen begreep ik opeens dat ik regisseur wilde worden.
‘De
meeste alumni stootten door naar de eredivisie van het theaterbestel. Theu Boermans, Pierre Bokma, Maria Goos, Hans Kesting. De lijst is eindeloos. ‘Maastricht’ is een kwaliteitskeurmerk geworden.’
Huis, Noah Janssen (foto: QiQi van Boheemen)
Johan kon moeilijke dingen simpel benaderen. Na tien jaar spelen legde ik me toe op regie. Als acteur moest ik toch vaak de midlifecrisis van iemand anders eruit zweten.’ Michel Sluysmans, artistiek leider van Toneelgroep Maastricht, werd ooit afgewezen voor de toneelschool alhier. ‘Toen werd ik aangenomen in Amsterdam. Shit dacht ik, nou moet ik uit Maastricht weg. Ik was nog een bleu jochie van amper achttien. Door die afwijzing heb ik twintig jaar in Amsterdam gewoond. Terug in Maastricht hebben Servé Hermans en ik bij Toneelgroep Maastricht mooie dingen kunnen doen. We hebben veel goed gelukte voorstellingen gemaakt en trekken veel bezoekers. Van alle grote toneelgezelschappen hebben wij het minste subsidie en het meeste rendement. Over de academie van Maastricht is Sluysmans enthousiast. ‘Ik geef daar les en als speldocent vind ik dat inspirerend. Wel is het jammer dat de meeste mensen na hun afstuderen naar Amsterdam vertrekken.’
Toneelschoolbaas Rob Ligthert glimlacht instemmend als hij dat hoort. ‘Wie schampert over ambacht vergist zich. Wij noemen kunst en ambacht altijd in één adem.’ Ligthert was elf jaar lang directeur van de Toneelacademie en is sinds kort ‘gewoon’ coördinator van de opleiding. ‘Het is een instituut dat vooral een beschermde oefenpraktijk moet bieden. Hoeveel van de wereldproblematiek wil je de school binnenhalen? Dat is een vraag die altijd opspeelt. Maar alle wereldellende kan ook – zeker de laatste paar jaar – verlammend zijn.’
De gezamenlijke beleving van theater
De Toneelacademie wordt vaak de hofleverancier van het Nederlandse theater genoemd. Ligthert grijnst misnoegd. Hij pakt de nieuw seizoensbrochure van Theater aan het Vrijthof. Er steken talloze groene smalle plakkertjes uit. Dat zijn pagina’s waarop acteurs genoemd zijn die in Maastricht afstudeerden. We kijken samen naar de groene flapjes en schatten dat het er vijftig zijn, misschien zeventig. Ligthert: ‘Maar waar zijn die andere driehonderd afgestudeerden dan?’ Hij geeft zelf het antwoord. ‘Die vinden hun weg naar film, televisie, spreken luisterboeken in,
doen stemmetjes, of geven les. Maar ik zie nog genoeg mensen die een artistieke roeping hebben. Laten we hen koesteren en hun energie teruggeven aan de samenleving. Ik blijf geloven in de gezamenlijke beleving van theater. Toneel gaat over contact maken en gezien worden. Dat verdwijnt nooit. Als dat lukt kún je mensen weerbaarder maken. Daarmee bespaar je geld op zorg. Maar de waarde van kunst kun je nooit in geld uitdrukken.’
Talentontwikkeling
Talentontwikkelaar Joost Segers van Via Zuid sluit zich daarbij aan. ‘Ontwikkeling is belangrijker dan eindresultaat.’ Via Zuid is onlangs door de Raad voor Cultuur zeer positief beoordeeld en krijgt nu extra middelen voor talentontwikkeling. ‘We willen kwalitatieve groei met meer middelen en aandacht voor minder makers. We maken jaarlijks een of twee eigen producties en zijn stevig verankerd in Limburg met een Euregionale én landelijke relevantie. We zijn een organisatie met durf waar makers bij willen horen. In oktober gaat Het Huis van Noah Janssen in première en het maakt een landelijke tournee. De voorstelling is te zien op 4 februari 2026 in het AINSI theater te Maastricht. Princess Isatu Hassan Bangura kreeg de Theo d’Or voor Great Apes of the West Coast dat we samen met NTGent en Likeminds produceerden. Haar nieuwe voorstelling volgt in 2026.’
Sneak Peeks
‘Onze rol is heel breed, van jeugddans tot performance, maar ook repertoiretoneel. Verschillende van onze oud-makers zijn heel succesvol, zoals Silke van Kamp die hoge ogen gooide met F*CK Lolita dat ze maakte bij Het Zuidelijk Toneel. We presenteren acht keer per jaar een Sneak Peek, presentaties van nieuwe makers in vijf theaters. Bijna alle makers die ik net noemde zijn afgestudeerd in Maastricht.’ Rob Ligthert van de academie signaleert de hybridisering van de kunstenaar door de steeds toenemende technologie. Hij blijft het belang van ambacht onderstrepen. ‘Wij richten ons niet op stijl, maar op ontwikkeling. Ambacht gaat over oefenen en falen. Wel vind ik dat de attitude van een student belangrijker is geworden. Als je geen flinke dosis nieuwsgierigheid hebt en niet bereid bent om te investeren in samenwerking, red je het niet.’
Toneelacademie Maastricht (foto: Guy Houben)
Het
Yīn Yīn (foto: Julia Aumann)
m u Z i E k
Maastricht, stad van muziek
Er zijn steden waar muziek klinkt. En er zijn steden waar muziek leeft. Maastricht behoort tot die laatste categorie. Hier is muziek geen opsmuk of afleiding, maar een vanzelfsprekend onderdeel van het bestaan. Op een zomerdag net zo goed als tijdens een plechtige uitvaart. Van optocht tot processie, van jazzoptreden tot gregoriaanse mis: muziek is verweven met het ritme van de stad. Maastricht is een stad van klankrijkdom, met een levendig palet aan stijlen, stemmen en stemmingen. Alles heeft zijn eigen maat, zijn eigen tempo, zijn eigen toon.
Door Ludo Diels
Levensloop in noten
Van geboorte tot afscheid wordt het leven in Maastricht muzikaal omlijst. Harmonieën uit de diverse wijken, tamboercorpsen tijdens processies, zangkoren bij de mis en carnavalsliederen die hele straten verbinden: muziek geeft vorm aan de tijd en kleur aan het leven. Zelfs de klokken van de Sint-Servaaskerk – waaronder de legendarische Grameer – dragen bij aan het muzikale DNA van de stad. Deze eeuwenoude klok, inmiddels vervangen door een getrouwe opvolger, wordt nog steeds met de hand geluid tijdens bijzondere momenten. Haar bronzen stem klinkt als het collectieve geheugen van Maastricht. De beiaard van de stad – bespeeld door Frank Steijns, toonaangevend lid van het Johann Strauss Orkest van André Rieu – zweeft vanaf het carillon over het Vrijthof, langs monumenten en mensen. De wereldster André Rieu, die elk jaar in zijn Maastricht uitverkochte concerten geeft voor liefhebbers uit de hele wereld, behoeft geen uitweiding in een verhaal over de impact van muziek voor de stad.
Muziek als gemeenschap Maar muziek in Maastricht is meer dan klank alleen, dat bewijzen bijvoorbeeld de twee harmonieën van Wolder. Zowel Harmonie Sint Petrus & Paulus als de Koninklijke Harmonie Wilhelmina – in de volksmond respectievelijk de ‘Greune’ en de ‘Blouwe’ – is diepgeworteld in het sociale weefsel van de wijk. Ze begeleiden processies, organiseren concerten, leiden jeugd op en geven kleur aan het publieke leven. Hun bestaan gaat over gemeenschap, generaties en gedeeld ritme. Ook de Verkennersband Maastricht, ontstaan vanuit de scoutingtraditie, maakt die verbondenheid zichtbaar. Als marching band verbindt zij jeugd, beweging en muziek in optochten en straatoptredens waar ritme en ritueel samenkomen.
Volks, serieus en veelvormig Muziek heeft in Maastricht een hoge straatwaarde. Ze klinkt vaak op ooghoogte. In café Forum wordt jazz gespeeld, bij The Duke hoor je blues en rootsrock. In café In de Karkol en in Hallo Mestreeg zingt de volksziel hardop mee. Het levenslied spiekt door ramen en deuren naar buiten. Zangers als Beppie Kraft, Frans Theunisz en Erwin van het Merretkoer verankeren een cultureel geheugen. Niet als folklore, maar als actuele stem van een gemeenschap. Zo is John Tana een populair fictief personage. Zijn muziek is een mengeling van Franse covers en parodie-teksten in een verfranst Maastrichts dialect.
Tegelijkertijd zijn er muzikale plekken van contemplatie en verstilling. In de Cellenbroederskapel of de Onze Lieve Vrouwebasiliek klinkt de orgelmuziek alsof ze uit de stenen opstijgt. Het is geen tegenstelling, maar een evenwicht. Volks en klassiek, licht en ernstig, feestelijk en sereen: alles bestaat naast elkaar.
Harmonie
Sint Petrus & Paulus ‘Greune’ (foto: Wil Berghmans)
Podia in veelvoud
Muziek leeft op uiteenlopende schalen: in kleine zalen en grote theaters, in tuinen, kerken en fabrieken. Elk met een eigen publiek, een eigen signatuur. Philzuid en Opera Zuid zijn gevestigde namen, maar er is ook Opera Compact, dat nieuwe wegen zoekt en vindt. In Cultureel Podium Lutherse Kerk vinden etnische muziek en wereldmuziek een volwaardig podium.
Ook de Muziekgieterij, gevestigd in een voormalig industrieel pand, is inmiddels niet meer weg te denken. Wat begon als poppodium is uitgegroeid tot productiehuis, broedplaats en culturele motor. Festivals als 043 (indiepop), South of Heaven (metal) en Midsummer Prog (progressieve rock) laten zien hoe breed de belangstelling is. Bands als Yin Yin – die support vonden bij de Muziekgieterij – spelen wereldwijd, maar keren steeds weer terug naar de stad die hen voortbracht.
Luisteren, kiezen, draaien
Niet alles hoeft gestreamd. Maastricht kent nog plekken waar muziek tastbaar blijft. In de Rechtstraat houdt Kinsum Records de liefde voor vinyl en cd levend, met een aanbod dat reikt van punk en jazz tot klassiek en alternatieve pop. Bij KALKMAN – platenzaak annex kunstgalerie – smelten muziek en beeldende kunst samen. Seventy Eight Records legt het accent op dance en elektronische producties, met zorgvuldig gecureerde selecties voor liefhebbers van EDM (Electronic Dance Music) in al zijn facetten. De groeiende internationale studentenpopulatie voedt een levendige underground, waar raves, huiskameroptredens en dj-sets floreren. In clubs als Complex worden die nachten zichtbaar – en vooral hoorbaar.
EDM uit Maastricht
Het dj-duo Lucas & Steve, gevormd door Lucas de Wert en Steven Jansen, begon de muzikale samenwerking in Maastricht en groeide uit tot een vaste waarde binnen de internationale house- en EDM-scene. Op het label Spinnin’ Records brachten ze succesvolle tracks uit als Summer on You en Up Till Dawn, en stonden ze meerdere jaren in DJ Mag’s Top 100. Ondanks hun wereldwijde carrière blijft de band met Maastricht voelbaar – zo traden ze onder meer op tijdens Oranjenacht op het Vrijthof.
Klankkunst en experiment
Naast pop, klassiek en volkscultuur is er ruimte voor vernieuwing en experiment. Intro in Situ, al veertig jaar pionier op het gebied van hedendaagse muziek en klankkunst, is hierin een voortrekker. Ooit opgericht door Paul Coenjaerts, nu gevestigd in het culturele centrum AINSI – in de voormalige ENCI-fabriek – biedt plek aan makers die het klanklandschap bevragen en herscheppen.
‘De stad is een klankkast waarin alles resoneert: van de melancholie van een gregoriaans gezang tot het grommen van een gitaar en de precisie van een fuga.’
Paul Devens, een van de kunstenaars die hier veelvuldig actief is, ontwikkelt werk dat geluid verbindt met ruimte en maatschappelijke context. Zijn methode van acousmatic listening nodigt uit om niet alleen te horen, maar ook werkelijk te luisteren.
Leren, luisteren, leven Conservatorium Maastricht speelt een sleutelrol in het muzikale weefsel van de stad. De klanken van jonge musici mengen zich met het stedelijke geroezemoes. Wat daar geoefend wordt, krijgt elders gehoor. Zo ontstaat een ecosysteem waarin muziek kan groeien, bloeien en kan worden doorgegeven. Dat proces begint al op jonge leeftijd. Dankzij initiatieven als het Junior Programma en de Junior Doe dagen van Conservatorium Maastricht, maken kinderen spelenderwijs kennis met muziek. Via muzieklessen op school, muziekscholen en instellingen als Kumulus ontwikkelt zich een complete keten, die uitmondt in professionele opleidingen en levenslange betrokkenheid. Talentontwikkeling is hier geen bijzaak, maar fundament.
Stadscomponist en klankregisseur
Een centrale figuur in het klassieke spectrum is Hans Leenders. Als cantor-organist van de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek en dirigent van het Basilicakoor, Consort en Schola Cantorum, is hij al decennialang een pijler onder de sacrale muziekcultuur. Daarnaast leidt hij professionele ensembles als Studium Chorale en Kamerkoor Maastricht. Sinds zijn benoeming tot stadscomponist in 2025 werkt hij aan projecten die klassieke expertise koppelen aan de leefwereld van vandaag – met composities, programma’s en educatieve trajecten voor amateurs, studenten en professionals. Aan Conservatorium Maastricht is hij hoofdvakdocent orgel en koordirectie. Leenders beweegt zich met vanzelfsprekende autoriteit tussen erfgoed en experiment, tussen stem en ruimte.
Coen van Dam en de gebroeders Jussen Een ander sprekend voorbeeld van muzikale veelzijdigheid in Maastricht is pianist Coen van Dam. Hij beweegt zich moeiteloos tussen jazz, pop en improvisatie, is zowel solist als begeleider, componist als arrangeur. In cafésessies, op festivals en in kleinschalige producties is hij een vertrouwd gezicht. Niet vanuit opzichtige profilering, maar vanuit een aanstekelijke liefde voor muziek. Zijn optredens zijn vaak laagdrempelig, zonder in te boeten aan kwaliteit. In zijn spel hoor je de stad: open, ritmisch, altijd in beweging. Ook de gebroeders Jussen laten hun liefde voor Maastricht horen. Niet door zich er te vestigen, maar door er te musiceren. Samen met regisseur Servé Hermans, die muziek vaak als leidraad neemt
Ducan Ward, Chefdirigent Philzuid (foto: Simon van Boxtel)
in zijn voorstellingen, werken ze aan een uitvoering van Carmina Burana. Een productie waarin theatrale zeggingskracht en muzikale intensiteit elkaar versterken.
Buitenlucht en akoestiek
Muziek laat zich niet opsluiten en in Maastricht al helemaal niet. Dat blijkt uit festivals als Musica Sacra Maastricht, dat muziek, religie en beeldende kunst verbindt in de publieke ruimte. Of uit
Borrel Noten, een zomers festival in het Faliezusterspark met een breed scala aan optredens – van akoestisch en intiem tot uitbundig en grootschalig. Ook het internationale festival Vocallis, dat dit jaar het thema ‘geluk’ muzikaal verkent, getuigt van de gelaagdheid van de stad.
En dan zijn er nog de onverwachte plekken, zoals de kloosterkapel
Opveld: een nieuwe hotspot waar candlelight-concerten, zangrecitals en repetities elkaar afwisselen. Een stille enclave met een sprankelende akoestiek. Hier klinken stemmen op in kaarslicht, terwijl buiten de stad pulseert.
Verwondering, verrassing, verbinding
Op 22 oktober brengt het internationale gezelschap
The Diamond Baritones een muzikale show naar Theater aan het Vrijthof. Hun avontuur begon in 2024 bij Holland’s Got Talent, waar ze publiek en jury betoverden. De Diamond Baritones, bestaat uit zangers Jop van Gennip, Galen Dole (alumnus Conservatorium Maastricht), Kyle Bejnerowicz en pianist Conrad Nuyts (alumnus Conservatorium Maastricht). Onder begeleiding van André Rieu ontwikkelden ze hun eigen stijl – van Puccini tot Queen, van The Greatest Showman tot Hazes – een muzikale reis vol humor, emotie en dans, met gastoptredens van The Sapphire Sopranos en andere verrassingen.
Tijd, ruimte en toon
Maastricht is een stad van vele maten en stemmen. Die stemmen spreken, zingen, vertellen. Soms zacht, soms luid, maar altijd met overtuiging. Muziek is hier geen bijzaak. Het is kern. Een vorm van respect, een manier om betekenis te geven aan momenten, aan plekken, aan elkaar.
De stad is een klankkast waarin alles resoneert: de melancholie van een gregoriaans gezang, de ironie van een carnavalskraker, de dromerigheid van een chanson, het grommen van een gitaar, de precisie van een fuga. Geen genre is uitgesloten. Alles heeft recht van bestaan, zolang het iets te zeggen heeft.
Wie in Maastricht luistert, hoort een stad die zichzelf steeds opnieuw uitzingt. Geen verkooppraatje, geen gladde toon, maar een levende, ademende muzikale identiteit.
The Diamond Baritones (foto: Bjorn Frins)
Maastricht groeit uit tot een aantrekkelijke dansstad
Met de Nederlandse Dansdagen en gezelschappen als SALLY en OXYGEN ontwikkelt Maastricht zich tot een levendige dansstad.
Het is een verbluffend tafereel: vijftig jongeren bewegen machinaal, zonder zichtbare emotie door een shoppingcentrum dicht bij het Vrijthof in Maastricht. Ze bewegen verstild, over een mozaïekvloer, door een steegje, passeren een lift. Ze lopen synchroon, kijken met strakke blikken en knipperen op hetzelfde moment met de ogen. Dit is een indruk van Siri Loves Me, een dansritueel als reactie op de technologisering van de samenleving. Deze buitenvoorstelling met jonge dansers uit Maastricht was in 2017 te zien tijdens de Nederlandse Dansdagen. Dat evenement in Maastricht toont een staalkaart van de hedendaagse dans en dan blijkt dat dans niet alleen in theaters thuis is, maar evengoed op straat.
Uitreiking van de Zwanen De Dansdagen zijn belangrijk voor Maastricht. De ogen van dansliefhebbers zijn dan op de Limburgse hoofdstad gericht. Een week lang zijn er in de stad voorstellingen, premières en debatten, het dansgala, maar ook de uitreiking van de Zwanen; dat zijn prijzen voor de meest indrukwekkende voorstellingen van Nederland, de meest opvallende performer én er is oeuvreprijs De Gouden Zwaan. In 2018 won choreograaf Stephen Shropshire, hij woont in Maastricht, een Zwaan voor We are Nowhere Else But Here. ‘Een indringend duet dat boeit door zijn eenvoud’, aldus de jury. Het publiek ziet tijdens de Dansdagen niet alleen moderne dans, maar ook hiphop, tango en flamenco, battles en dansfilms. De Nederlandse Dansdagen zijn van grote invloed op de ontwikkeling van Maastricht als dansstad. Het hele jaar door is in Theater aan het Vrijthof en in Theater AINSI veel dans te zien.
Nationale en internationale producties
‘Maastricht is absoluut een dansstad. Het dansprogramma bepaalt voor een belangrijk deel het artistieke profiel van ons theater,’ vertelt programmeur Fons Dejong van Theater aan het Vrijthof. ‘Uiteraard zijn de vier grote Nederlandse gezelschappen bij ons te zien: Het Nationale Ballet, Nederlands Dans Theater, Introdans en Scapino Ballet Rotterdam.’ Komend seizoen staan ook andere vaderlandse toppers in het theater, denk aan Conny Janssen Danst, Club Guy & Roni, Theater Rotterdam en Lloydscompany.
Fons Dejong: ‘Met Maastricht als stad van Het Verdrag voor Europese samenwerking en als expat- en kennisstad kleuren we
ons dansprogramma ook met internationale producties, zoals dit seizoen de fenomenale voorstelling Muerta de Amor van de Spaanse choreograaf Manuel Liñán.’ Dat stuk combineert modern met flamenco en gaat over de diepmenselijke behoefte aan verbinding.
In de Maastrichtse theaters vinden uiteraard premières plaats van de professionele gezelschapen die in de stad thuis zijn: SALLY (dans voor een jong publiek) en OXYGEN (hedendaags en urban dance). ‘Het publiek voor dans blijft groeien,’ weet Fons Dejong. ‘Voor klassieke en voor hedendaagse dans.’
De weg naar het eerste Limburgse dansensemble
De danswereld in Maastricht is levendig, maar dat is niet altijd zo geweest. Er was een lange aanloop nodig voordat hedendaagse dans serieus tot ontwikkeling kwam. In het zuiden van het land plaveide het Dansers Collectief uit Tilburg tussen 1980 en 1990 de weg voor de moderne dans. Het gezelschap probeerde ook in Limburg voet aan de grond te krijgen, maar liep tegen een muur. Niettemin kwam uit het Dansers Collectief het eerste Limburgse ensemble voort: Dans Compagnie Limburg, gevestigd in Maastricht. De eerste voorstelling van initiatiefnemers Elsa van der Heijden en Jan van Opstal was Cri d’Amour in 1985, een stuk over eenzaamheid en een roep om liefde. In het kielzog daarvan ontstonden in Limburg mondjesmaat gezelschappen, maar de meeste sneuvelden.
Het succes van de Nederlandse Dansdagen Inmiddels ziet de professionele danswereld in Maastricht er rooskleuriger uit. Dat komt niet in het minst door de aanwezigheid van de Nederlandse Dansdagen. Dat evenement toont voorstellingen van Nederlandse dansmakers en haakt aan bij de nieuwste ontwikkelingen, zoals dans en inclusie, en crossovers met hedendaags circus en urban.
Het evenement de Dansdagen begon in 1998 aarzelend met een Avond van de Nederlandse Dans en is uitgegroeid tot een evenement van zeven dagen waar iedereen die van dans houdt zich thuis kan voelen.
Ronald Wintjens is sinds 2016 algemeen directeur van de Nederlandse Dansdagen. De editie van 2025 is zijn laatste, hij draagt het stokje over. Hij kent de danswereld in Maastricht op zijn duimpje
‘Een veelbelovende ontwikkeling is de bouw van het Danshuis aan de Maas. Het publiek kan daar straks dansvoorstellingen zien, dansers ontmoeten en een kijkje nemen bij de repetities.’
God is a DJ, SALLY (foto: Tycho Merijn)
en dat komt ook doordat hij directeur én medeoprichter is van dansgezelschap SALLY dat in de Limburgse hoofdstad is gevestigd.
Dansscene in Maastricht: ‘fris en jong’ Ronald Wintjens is opgegroeid in Limburg, onder de rook van Maastricht en studeerde moderne dans in Tilburg. Hij begon SALLY samen met Stefan Ernst in 2006 in Brabant, maar verhuisde in 2013 met het gezelschap naar Maastricht. Op dat moment was er tot zijn verbazing nauwelijks ontwikkeling in de danswereld in Limburg. De komst van SALLY bleek een katalysator te zijn, net als de verhuizing van het kantoor van de Nederlandse Dansdagen van Amsterdam naar Maastricht. Ineens waren de lijntjes in de danswereld in Maastricht kort en waren de ambities groot. De scheidend directeur van de Dansdagen omschrijft de dansscene in Maastricht als fris en jong. ‘Hedendaagse dans bestaat in deze stevigheid hier nog niet zo lang, maar tegenwoordig is die prikkelend, innovatief en van hoge kwaliteit. In de stad is moderne dans, ook urban, een mooie mix, die vullen elkaar goed aan. Er is ook veel aandacht voor dans als vrijetijdsbesteding.’
Een veelbelovende ontwikkeling is de bouw van het Danshuis aan de Maas. Dat komt volgens plan in The M, dat zijn drie nog te bouwen woontorens aan de Maas. Op de begane grond ontstaat een thuis voor SALLY en andere dansinitiatieven uit Maastricht. Het publiek kan daar straks dansvoorstellingen zien, dansers ontmoeten en een kijkje nemen bij de repetities.
Dansen is voor iedereen
De Nederlandse Dansdagen zijn dit jaar te bezoeken van 3 tot en met 9 oktober. De voorstellingen vinden plaats verspreid over de stad, vaak op loopafstand, in theaters, in zaaltjes en in de spiegeltent op het Vrijthof.
Zo is in AINSI het duet Dubbelspoor te zien, een voorstelling van choreograaf Beppie Blankert over het thema ‘wachten’. De oorspronkelijke versie uit 1986 is in Maastricht te zien, met de performers van weleer: Beppie Blankert en Caroline Dokter. Van WArd/waRD, het gezelschap van Ann Van den Broek, gaat Play in première, een voorstelling over een terugkeer naar het kind zijn. In de nostalgische Danstent op het Vrijthof is onder meer Club Tweak:
een dansclub met dj’s. Die Belgische spiegeltent is een blikvanger. Wees niet verbaasd als tangodansers en rolstoeldansers door de tent zwieren en dat salsa, een wals, zelfs linedance worden getoond. Meedoen mag.
Locaties
Maastricht is een overzichtelijke stad, het kantoor van de Dansdagen en Theater aan het Vrijthof liggen op loopafstand van elkaar. Het is voor Ronald Wintjens maar een paar honderd meter wandelen van zijn bureau naar de theaterzaal: via winkelstraat de Grote Gracht, dan richting het Vrijthof met de Sint-Servaasbasiliek en de Sint Janskerk, en de horeca met luisterrijke namen als Monopole, L’Autruche en In Den Ouden Vogelstruys. Dansvoorstellingen in Theater aan het Vrijthof zijn te zien in de Papyruszaal, een moderne zaal met rode stoelen en zo’n 900 zitplaatsen. Voor dans in AINSI gaat de liefhebber naar de Lage Kanaaldijk, dat is een stukje buiten het centrum. Het is een mooie wandeling van 3,5 kilometer: via het groen van de Sint-Pietersberg, loop je door het beschermde natuurgebied van de zeventig miljoen jaar oude kalkgroeve ENCI naar de nabijgelegen oude cementfabriek waarin je het AINSI theater vindt. Daar is dit seizoen onder meer Raiz van Samir Calixto te zien, een solo over zijn levenspad dat begon in Brazilië. Ook Triple Vision van Kalpana Raghuraman staat daar. In een van de delen van dit drieluik verbindt ze Indiase dansstijlen met rockmuziek. De theaterzaal in AINSI heeft om en nabij 160 zitplaatsen.
De reikwijdte van SALLY
In hetzelfde complex van de oude cementfabriek zijn studio’s van SALLY gehuisvest. Dit dansgezelschap richt zich op kinderen, jongeren en families. De dansers hopen een jonge generatie te inspireren, jonge mensen aan het dansen te krijgen en hen bewust te maken van de wereld om hun heen.
Het gezelschap werkt met dansers uit binnen- en buitenland, Komend seizoen speelt SALLY onder meer het stuk Wegwijzers (voor kinderen van 1 t/m 4 jaar), een productie over keuzes maken en een stuk met de aansprekende titel GOD is a DJ (12+).
Deze voorstelling met acht dansers heeft de uitstraling van een nachtelijke party in een danceclub met muziek en video.
De Danstent op het Vrijthof tijdens de Nederlandse Dansdagen (foto: Maison Rowena)
Dansgezelschap OXYGEN tijdens
Koningsdag (foto: Jennifer Romen)
Inspiratie is de gelijknamige hit van de Britse danceact Faithless uit de jaren negentig.
Eerdere voorstellingen uit twintig jaar SALLY-geschiedenis zijn onder meer: WOEST (4+) over kinderen van wie de ouders zijn gescheiden en Vreemde Eend (4+) over angst voor vreemdelingen.
Sinds 2015 zet het gezelschap de schouders onder SALLY’S Danslab, een platform voor innovatie van dans, waar talenten werken en experimenteren.
Ronald Wintjens: ‘We geven lokale talenten de kans om te groeien. Je ziet dat er in Maastricht een nieuwe lichting is ontstaan; denk aan Jennifer Romen en Roshanak Morrowatian.’ In Theater aan het Vrijthof zijn met enige regelmaat SALLY Sessies. Jonge dansmakers laten dan hun werk zien. De toegang is gratis.
SALLY meet zich ook een maatschappelijke rol aan. Zo is er het concept ‘dans op recept’ voor mensen met chronische pijn of met niet-aangeboren hersenletsel. Bovendien biedt SALLY naschoolse opvang aan kinderen, uiteraard met dans als hoofdmoot. LichaamsTAAL is een ander initiatief. Ronald Wintjens: ‘Dat is gericht op kinderen met een taalachterstand. Als je een moeilijk woord wil leren en je koppelt daar een beweging aan, dan ga je het woord beter onthouden dan vanuit een schoolbankje.’
OXYGENs visuele kracht
De naam van Jennifer Romen viel al eerder. Deze talentvolle choreograaf heeft in Maastricht een dansopleiding en een urban dansgezelschap: OXYGEN. Opnieuw blijken de afstanden in de Maastrichtse danswereld kort. OXYGEN is thuis in de Statenstraat, dicht bij Theater aan het Vrijthof. De eerste professionele voorstelling met OXYGEN was Delusion, een mix van urban en hedendaags. Voor 2026 staat Delusion II op het programma. Romen en haar dansers werken met beweging, licht, silhouetten en visuele illusies. Jennifer Romen, artist in residence bij Theater aan het Vrijthof, is gespecialiseerd in isolaties waarbij het lijkt of lichaamsdelen van dansers afzonderlijk bewegen.
Veelbelovend is ook het Maastrichtse dansgezelschap Rover van Roshanak Morrowatian en Mami Izumi. De twee maakten onder meer de voorstelling Alphabets of Flesh over mensen die hun land zijn ontvlucht. De toekomst van dit gezelschap is ongewis. Rover viel bij de verdeling van subsidies voor cultuur tot verbijstering van dansliefhebbers buiten de boot.
Talent via Via Zuid Nieuwe talenten komen onder meer uit de koker van Via Zuid. Het kantoor van deze talentontwikkelingsorganisatie zit in de Batterijstraat, een achterafstraatje met graffiti, pal naast het kantoor van de Nederlandse Dansdagen. Wederom zijn de lijntjes kort. Via Zuid begeleidt jonge theatermakers, dansers en choreografen. De organisatie is lid van een uitgebreid dansnetwerk in Limburg en zet in Maastricht met SALLY de schouders onder het Danslab. Joost Segers is artistiek directeur van Via Zuid: ‘Danslab kent veel mogelijkheden. Neem Sellam El Achari. Hij danste bij SALLY en wil zich ontwikkelen als choreograaf. Bij Danslab krijgt hij de ruimte om uit te proberen. Dat kan een solo zijn of een stuk met dansers van SALLY.’
Zoals SALLY de SALLY Sessies heeft, zo heeft Via Zuid de Sneak Peeks. Jonge makers latewgen, zo ook choreograaf Shurick Jantje. Zijn werk is te zien op de Nederlandse Dansdagen, bij Musica Sacra, FASHIONCLASH en in het Limburgs Museum. Een van de choreografen uit Limburg van wie Via Zuid veel verwacht is Bo Jacobs.
Ook dansscholen voor amateurs
Naast de professionele dans zijn er in Maastricht veel dansscholen voor amateurs, vaak voor kinderen: klassiek, modern, urban en Latijns-Amerikaans. Vanaf het Vrijthof is het een stukje lopen naar Kumulus, het snelst gaat dat via de basiliek en de Brusselsestraat. In een voormalig schoolgebouw resideren particuliere organisaties als Dansatelier Maastricht, een dansschool met zo’n vijfhonderd leerlingen. De klaslokalen van weleer zijn nu studio’s die zijn vernoemd naar dansiconen als Hans van Manen, Rudi van Dantzig, Pina Bausch en Carmen Amaya, de Spaanse flamencodanseres.
Sharon Habets is docent kleuterdans, klassiek ballet en moderne dans bij Dansatelier. Haar tien collega’s geven les in hiphopstijlen, tapdance en flamenco. Bovendien zijn er trainingen voor mensen met een beperking.
Sharon Habets noemt de dansscene in Maastricht overzichtelijk. ‘Er is veel onderling contact, ook met de Dansdagen. Onze leerlingen kunnen dan met korting naar een voorstelling en nemen deel aan workshops.’ Mogelijk ziet het danspubliek enkele van haar jonge dansers ooit terug bij de Dansdagen, bij OXYGEN of bij SALLY.
DANSLAB on tour #1, SALLY (foto: Tycho Merijn)
Kalender
Selectie van festivals, concerten, tentoonstellingen en evenementen in de periode september tot en met november 2025. Ga voor de volledige culturele agenda van Maastricht naar Maastrichtiscultuur.nl
OKTOBER
Moving Concerts
Conservatorium Maastricht
Concerten oktober 2025 t/m mei 2026
Diverse locaties in Maastricht
SEPTEMBER
Een huis vol Theater
OXYGEN, Eline Hensels, Ildar Tagirov & Rock4
Voorstelling 7 september
Theater aan het Vrijthof
Lines for lunch
Conservatorium Maastricht
Concerten 11 september 2025 t/m 11 juni 2026
Muziekgieterij
Kathedrale klanken Philzuid, Studium Chorale & solisten
Concert 19 september Theater aan het Vrijthof
Musica Sacra Festival 19 t/m 21 september
Diverse locaties in Maastricht
GOD is a DJ
SALLY
Voorstelling 25 september
AINSI Theater
Brahms’ Symfonische Big Bang, Philzuid 27 september
Theater aan het Vrijthof
Maastricht Volkoren
diverse koren uit stad & regio
Festival 28 september
Sint Janskerk Maastricht
Tuesday Tunes
Conservatorium Maastricht
Concert en jam sessions
30 september t/m 25 november
Stadsbrouwerij Maastricht
De Nederlandse Dansdagen Festival 3 t/m 9 oktober
Diverse locaties in Maastricht
String Orchestra
- The soul of Strings
Conservatorium Maastricht Concert 10 oktober Conservatorium Maastricht
Grote buiging voor Schubert, Philzuid
Concert 11 oktober Theater aan het Vrijthof
Jazz Camp for Girls (12-16 jaar)
Voorstelling 13 t/m 16 oktober
Conservatorium Maastricht
Vocallis Internationaal Festival Festival 17 oktober t/m 2 november
Diverse locaties in Maastricht en omgeving
Toneelacademie Maastricht (Jubilieum)
26 oktober
Diverse locaties
Longen
Toneelgroep Maastricht
Voorstelling 21 t/m 23 oktober
Bordenhal
Levenslust (Première)
Hoge Fronten
Voorstelling 26 oktober
AINSI Theater
De Seizoenen (Theatermarathon)
Het Nationale Theater
Voorstelling 25 & 26 oktober Theater aan het Vrijthof
Carmina Burana
Lucas & Arthur Jussen
Concerten 30 oktober t/m 2 november
MECC Maastricht
Philhalloween
Philzuid
Voorstelling 31 oktober
Theater aan het Vrijthof
NOVEMBER
Sneak Peek #1
VIA ZUID
Voorstelling 7 november
Theater aan het Vrijthof
Die Dreigroschenoper
Opera Zuid, Philzuid en Toneelgroep Maastricht
Voorstellingen 14 & 16 november, 14 december
Theater aan het Vrijthof
De Wetten
Internationaal Theater Amsterdam
Voorstelling 18 november
Theater aan het Vrijthof
Jazz Night
Conservatorium Maastricht
Concert 21 november
AINSI Maastricht
Tussen piano en projectie
De gebroeders Jussen keren
terug naar hun Limburgse hart
met Carmina Burana in het MECC.
Door Ludo Diels
Lucas en Arthur Jussen behoren tot de internationale top van de klassieke muziek. Sinds hun jeugd worden ze geprezen om hun uitzonderlijke samenspel, hun perfectie zonder steriliteit. Ze speelden met vooraanstaande orkesten van Tokyo tot Boston en werkten met dirigenten als Jaap van Zweden en Yannick Nézet-Séguin. Hun muzikale afkomst is stevig verankerd in het zuiden. Hun moeder, een gerenommeerde fluitiste, komt uit Maastricht. Hun vader, paukenist bij het Radio Filharmonisch Orkest, groeide op in Vaals. Grootouders wonen nog altijd aan de Maas. En hoewel de broers zelf geboren zijn in Hilversum, is de band met Limburg intens. ‘Limburg voelt voor ons altijd als een warm bad,’ zegt Arthur — met een tongval die je eerder zou verwachten bij iemand uit Eijsden dan uit ’t Gooi. ‘Als we Limburg binnenrijden, is dat altijd een moment. Dan komt er rust, vertrouwdheid.’
Carmina: cult, kracht en contrast Het idee om Carmina Burana uit te voeren ontstond uit gesprekken met Maastricht Marketing, regisseur Servé Hermans en producent Frans Willem Cox. ‘We hebben vaker voorstellen gekregen voor grote projecten,’ zegt Lucas. ‘Maar het voelde nooit helemaal goed. Tot dit kwam. Carmina is een cultstuk. Iedereen kent het. Zelfs als je niks met klassieke muziek hebt, ken je O Fortuna.’
De broers brengen het werk terug naar de oorspronkelijke bezetting voor twee piano’s, slagwerk, koor en solisten. Een vorm die hun technische beheersing en muzikaal vakmanschap alle ruimte geeft. Tegelijk wordt de productie in het MECC verrijkt met lichtontwerp, projecties en theatrale elementen.
‘Dat is nieuw voor ons,’ zegt Arthur. ‘Normaal is de muziek het hele verhaal. Nu werk je ook aan de vorm eromheen. Toch blijft de muziek centraal. We veranderen niets aan het stuk zelf.’ Lucas: ‘We noemen het een paradox: intiem én monumentaal. Je zit met z’n tweeën aan een vleugel, maar om je heen staan meer dan honderd mensen — koor, kinderkoor, slagwerk. De energie is gigantisch.’
Samenspel als familieband
De kracht van dit project zit ook in hun broederschap. ‘We hoeven elkaar soms maar aan te kijken,’ zegt Lucas, ‘en we weten wat de ander gaat doen.’ Arthur lacht: ‘Je deelt een verleden, een taal, een manier van voelen. Dat hoor je terug.’
Juist in een stuk als Carmina Burana, waarin ritme, explosie en verstilling elkaar razendsnel afwisselen, is dat onderlinge vertrouwen essentieel. ‘Het is een avontuur,’ zegt Arthur. ‘Maar wel een waarin we elkaar blindelings volgen.’ Wat hun aanpak kenmerkt, is intensieve voorbereiding. ‘Misschien zijn we daarin wat saai,’ lacht Arthur. ‘Maar 99 procent van het resultaat is voorbereiding. Daar begint alles.’ Lucas vult aan: ‘We kunnen nooit op zestig procent spelen. In deze muziek hoor je dat meteen. Nonchalance is dodelijk.’
Meer dan muziek alleen
De samenwerking met Servé Hermans, die naam maakte met grote theaterproducties als Het Was Zondag in het Zuiden en recent Het Geluk van Limburg, biedt nieuwe perspectieven. ‘Servé komt uit een andere wereld, maar kijkt met liefde naar klassieke muziek,’ zegt Lucas. ‘Zijn benadering is theatraal, maar met respect voor de muziek. Hij denkt in beelden, zonder het muzikale te overschaduwen.’ Er wordt gefluisterd over meer. Een jaarlijkse traditie, wellicht in het MECC. Over andere stukken. De broers zijn voorzichtig. ‘We hopen dat het niet bij één keer blijft,’ zegt Arthur. ‘Maar het moet kloppen. Artistiek én organisatorisch. Als publiek en partners enthousiast zijn, staan we open voor vervolg. Maar eerst dit.’
Carmina Burana – Gebroeders Jussen
MECC Maastricht, 30 oktober t/m 2 november 2025
Carl Orffs cultstuk in de oorspronkelijke versie voor twee vleugels, koor, kinderkoor, slagwerk en solisten. Visuele regie door een speciaal aangestelde theatraal ontwerper. In samenwerking met Maastricht Marketing, regisseur Servé Hermans en producent Frans Willem Cox. Meer informatie en kaarten: www.maastrichtiscultuur.nl
Lucas & Arthur Jussen (foto: Jesaja Hizkia)
Bokkenrijders vliegen de verbeelding in
In juni 2026 verrijst in Maastricht de spektakelmusical Bokkenrijders. De Legende Ontwaakt. Met drones, acteurs en paarden brengt regisseur en producent Servé Hermans een duister hoofdstuk uit de Limburgse geschiedenis tot leven in Stadion de Geusselt in Maastricht.
Door Ludo Diels
Het decor is de openlucht. Met 600 drones, 100 acteurs, 10 paarden en één bok wordt een verhaal verteld dat eeuwenlang de verbeelding heeft beheerst. In de hoofdrollen schitteren Suzan Seegers, Milan van Waardenburg en Buddy Vedder met tekst van André Breedland en muziek van Ad van Dijk. De regie is in handen van Servé Hermans, samen met Peter Noten en ‘t Mestreechs Volleks Tejater. Hermans is inmiddels uitgegroeid tot hofleverancier van producties die het collectieve geheugen van Limburg voeden. Na Het was Zondag in het Zuiden, Dagboek van een Herdershond en Het Geluk van Limburg richt hij zich nu op een mythisch hoofdstuk dat diep verankerd ligt in de cultuurgeschiedenis van de regio. ‘Het gaat erom verhalen op te tillen,’ zei hij eens. ‘Ze te laten resoneren voorbij de grenzen van tijd en streek.’
Bokkenrijders vormt bij uitstek zo’n verhaal. Waren het rovers, boeren, duivelszonen, of slechts slachtoffers van hun tijd? In de achttiende eeuw mislukten de graanoogsten in Nederlands en Belgisch Limburg, terwijl plunderende legers door de streek trokken. Honger en wanhoop dreven boeren en buitenstaanders tot opstand. Uit die armoede ontstonden bendes die, naar men zei, brandstichtend en plunderend door de dorpen trokken. Adel en kerk gaven hun een naam die tot de verbeelding sprak: bokkenrijders. Volgens de overlevering reden ze ’s nachts op bokken door de lucht, geholpen door de duivel zelf.
Feit en fictie liepen echter door elkaar. De werkelijkheid was prozaïscher, maar ook gruwelijker. Onder foltering bekenden honderden mannen en vrouwen lid te zijn van de duivelse bende. Velen werden ter dood gebracht. Historici, onder wie Louis Augustus, spraken later van een van de grootste gerechtelijke dwalingen van de achttiende eeuw. Wahrheit oder Dichtung –waarheid of verdichting – het bleef in de lucht hangen, en precies die ongrijpbare spanning maakt de legende tot een bron voor de verbeelding.
In de musical volgen we een familie die zich, gedreven door honger, aansluit bij de roversbende. Hun keuze is geen pact met de duivel, maar een poging om te overleven. Het drama speelt zich af tussen wanhoop en verzet, tussen macht en bijgeloof. Daarmee raakt het ook aan hedendaagse thema’s: de manier waarop verhalen kunnen stigmatiseren en hoe machtige instituties mythes kunnen inzetten om angst te zaaien.
Of de bokkenrijders werkelijk, gezeten op bokken als een soort Hells Angels avant la lettre door de nachtelijke hemel vlogen, blijft hoogst onwaarschijnlijk. Maar precies dat spanningsveld tussen bijgeloof en werkelijkheid maakt de legende zo onweerstaanbaar. Bokkenrijders. De Legende Ontwaakt tilt de mythe op, zet ze in beweging en neemt het publiek mee. In vuur, muziek en licht wordt geschiedenis geen last, maar een ervaring die opnieuw gaat leven.
Bokkenrijders. De Legende Ontwaakt Stadion de Geusselt, alleen op vrijdagen en zaterdagen van 5 t/m 27 juni 2026. Meer informatie en kaarten: www.maastrichtiscultuur.nl
