Wojtek (ur. w 1942 w pobliżu Hamadan w Iranie, zm. w 1963 w Edynburgu) – syryjski niedźwiedź brunatny adoptowany przez żołnierzy 22 Kompanii Zaopatrywania Artylerii w 2 Korpusie Polskim dowodzonym przez gen. Andersa. Niedźwiedź brał udział w bitwie pod Monte Cassino, gdzie według opowieści nosił skrzynie z amunicją.
W kwietniu 1942r. Irena Bokiewicz, 18-letnia Polka, po dwuletnim pobycie na Syberii, znalazła się wśród tysięcy cywilów ewakuowanych ze Związku Radzieckiego razem z Armią Andersa. Jadąc do obozu dla cywilów w Teheranie zatrzymali się niedaleko miasta Hamadan (Iran). Tam przyszła grupa chłopców perskich, jeden z nich trzymał na rękach malutkiego misia. Irena zachwyciła się nim i wtedy to porucznik Anatol Tarnowiecki kupił jej go. Było to 8 kwietnia 1942r. Niestety niedźwiadek sprawiał dużo problemów i Irena była zmuszona oddać misia. Ofiarowała go gen. Borucie – Spiechowiczowi i tak oto miś trafił do siedziby sztabu. Niestety tam też sprawiał wiele problemów, więc postanowiono przewieźć go do Palestyny, gdzie stacjonowała już polska armia.
Wojtek trafił do 2 Kompanii Transportowej
(przemianowanej w 1943r. na 22 Kompanię Zaopatrywania Artylerii)
22 sierpnia 1942 r. Niedźwiadek nie umiał jeszcze jeść i żołnierze karmili go rozcieńczonym skondensowanym mlekiem z butelki po wódce i skręconego ze szmat smoczka.
Niedźwiadkiem opiekowano się troskliwie. Rósł i „mężniał”, a jego ulubionymi przysmakami były owoce, słodkie syropy, marmolada, miód oraz piwo, które dostawał za dobre zachowanie, zaś gdy zaczął coraz częściej domagać się pożywienia, okazało się, że żołnierzom zaczyna brakować pieniędzy na utrzymanie „żarłocznej maskotki”.
Między innymi z tego powodu Wojtka wcielono do armii, ze wszystkimi tego konsekwencjami – wpisem na listę personelu Kompanii, książeczką wojskową wystawioną na nazwisko Wojtek Miś i najniższym stopniem szeregowca. Otrzymywał odtąd regularny żołd w postaci zwiększonej racji żywnościowej. Jadał razem z żołnierzami i spał z nimi w namiocie.
Wojtek nie palił papierosów, ale zjadał. Najdziwniejsze było to, że musiał to być palący się papieros
Wojtek przeszedł cały szlak bojowy z 22 Kompanią Zaopatrywania Artylerii z Iranu przez Irak, Palestynę, Egipt do Włoch.
Mapa z książki „Dziadek i niedźwiadek” wykonana przez Marcina Ćwikłę
Żołnierze wspominają, że Wojtek uwielbiał jazdę wojskowymi ciężarówkami, w szoferce, a czasami na pace, czym wzbudzał sporą sensację na drodze.
Lubił zapasy i boks żołnierzami, które na ogół kończyły się jego zwycięstwem: pokonany leżał „na łopatkach” a Wojtek lizał go jęzorem po twarzy.
W opowieściach o Wojtku jest również taka, jak to podczas działań pod Monte Cassino niedźwiedź pomagał w noszeniu ciężkich skrzyń z amunicją artyleryjską i nigdy nie zdarzyło mu się żadnej upuścić. Od tamtej pory symbolem 22 Kompanii Transportowej stał się niedźwiedź z pociskiem w łapach. Oznaka taka pojawiła się na samochodach wojskowych, proporczykach i mundurach żołnierzy.
Po wojnie 22 Kompania jako część 2 Korpusu Polskiego została przetransportowana do Glasgow w Szkocji, a razem z nią Wojtek. Kompania stacjonowała w Winfield Park, a wkrótce Wojtek został ulubieńcem całego obozu i okolicznej ludności. Stał się też tematem licznych publikacji prasowych. Miejscowe Towarzystwo Polsko-Szkockie mianowało go nawet swoim członkiem.
Po demobilizacji jednostki, zapadła decyzja oddania niedźwiedzia do ogrodu zoologicznego w Edynburgu. Dyrektor zoo zgodził się zaopiekować Wojtkiem i nie oddać go nikomu bez zgody dowódcy kompanii majora Antoniego Chełkowskiego. 15 listopada 1947 roku był dniem rozstania z Wojtkiem. Później żołnierze już w cywilu wielokrotnie odwiedzali Wojtka i nie bacząc na obawy pracowników zoo przekraczali często ogrodzenie.
Wojtek zmarł w grudniu 1963 r., mając 22 lata. O jego śmierci poinformowały wówczas brytyjskie stacje radiowe. W wieku dojrzałym ważył blisko 500 funtów (ok. 250 kg) i mierzył dobrze ponad 6 stóp (ponad 180 cm).
I wiele innych, kt贸re znajdziecie na stronie naszego projektu eTwinning
Polskiego niedźwiedzia-żołnierza upamiętniają: • tablica pamiątkowa w ZOO w Edynburgu, • pomnik w Edynburgu, • plakiety w Imperial War Museum w Londynie oraz w Canadian War Museum w Ottawie, • rzeźba w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie. • Telewizja BBC w programie dla dzieci Blue Peter nadawała reportaże o Wojtku. Opowiada się również, że gdy książę Karol zwiedzał muzeum w Londynie i zatrzymał się przy rzeźbie Wojtka, zaczęto mu opowiadać jego historię, ale książę przerwał, mówiąc, że zarówno on i jego obydwaj synowie znają dobrze tę historię z programów radiowych i opowiadań.
Wojtek w Instytucie im. Sikorskiego w Londynie
W Polsce historia Wojtka jest ciągle mało znana, a przecież zasługuje on w pełni na miano bohatera, był przecież niezwykłym żołnierzem! Celem naszego projektu eTwinning jest m.in. przekazanie historii o Wojtku jak największej ilości osób, aby dzięki temu Wojtek, jak i historia żołnierzy 2 Korpusu Polskiego generała Andersa, była nam wszystkim bliska. W tym celu stworzyliśmy komiks pt.”Jak Wojtek został żołnierzem”., przygotowaliśmy pomysły na zajęcia związane z Wojtkiem i quiz, które mogą pomóc w rozpowszechnianiu tej pięknej i prawdziwej historii.
• • • • • • • •
Większość zdjęć użytych w prezentacji pochodzi ze zbiorów profesora Wojciecha Narębskiego. Oprócz tego skorzystano z następujących stron internetowych: http://www.joemonster.org/art/11389/Mis_Wojtek_polski_zolnierzhttp://netbird.pl/a/907/112 20,1 http://pl.wikipedia.org/wiki/Wojtek_(nied%C5%BAwied%C5%BA-%C5%BCo%C5%82nierz) http://lach.salon24.pl/78795,szeregowy-wojtek-mis http://www.youtube.com/watch?v=u90rzY20BxY http://www.polonia-wloska.org/PW08/PW1%2846%29%202008.pdf http://wyborcza.pl/1,76842,7830554,O_niedzwiedziu__ktory_zostal_zolnierzem.html?as=1&start sz=x
Prezentację wykonały: Adriana Rybakowska i Marta Łukasiewicz, uczennice Zespołu Szkół Tekstylno – Handlowych w Żaganiu pod opieką Wioletty Sosnowskiej w ramach projektu eTwinning „W kręgu znaków zodi@ku”.