Wielokulturowe przedszkole Poradnik dla nauczycieli i rodziców
Centrum Języków Obcych dla urzędników państwowych
1
Wstęp
P
oradnik jest skróconą wersją publikacji litewskiej „Przedszkola wielokulturowe. Poradnik udanej praktyki”. Pełny tekst jest dostępny pod adresem: https://issuu.com/vikc.lt/docs/gerosios_praktikos_vadovas
Poradnik jest przeznaczony dla wychowawców przedszkoli wielokulturowych, rodziców pochodzących z innego kręgu kulturowego, którzy obecnie mieszkają na Litwie, а także dla szerokiego kręgu odbiorców, którzy interesują się problematyką dotyczącą wczesnego kształcenia lingwistycznego i kulturowego. Poradnik został opracowany w ramach projektu międzynarodowego „Моdernizacja metod kształcenia wielokulturowego przedszkolaków”, realizowanego przez Centrum Języków Obcych dla urzędników państwowych, przy współpracy z partnerami - Høgskolen i Bergen (Norwegia), Uniwersytetem Kłajpedzkim, Centrum Specjalistycznej Pomocy Pedagogicznej i Psychologicznej, a także dzięki konsultacjom pracowników i rodziców przedszkola „Saulės gojus”. Projekt został zrealizowany za pośrednictwem Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego za lata 2009 -2014 w ramach programu LT08 «EEA Grants» (EEE-LT08- ŠMM-01-K- 02-006).
2
Przekład skróconej wersji: Irena Fedorovič
Nakład – 1 000 egz.
Ilustracje: Emilija Stankevičiūtė
ISBN 978-609-95876-1-5
Projekt graficzny: Rasa Ulevičiūtė-Maziliauskienė
ISBN 978-609-95876-0-8
Druk: spółka z o.o. „Grafija”, www.grafija.lt
© VIKC 2016
1. Co to jest kształcenie wielokulturowe
Wczesna edukacja wielokulturowa
W
e współczesnym świecie obserwujemy tendencję do wzajemnego oddziaływania wielu kultur i języków. Według licznych badań kształcenie wielokulturowe należy zaczynać jeszcze w wieku przedszkolnym, gdyż dzieci wtedy są najbardziej otwarte na kształcenie wielokulturowe. Celem kształcenia wielokulturowego jest stworzenia takich warunków rozwoju każdego dziecka, które byłyby dostosowane do indywidualnych cech i oczekiwań, а także wychowanie dziecka w duchu pozytywnego nastawienia wobec społeczeństwa wieloetnicznego. Przed pedagogiem stoją następujące zadania:
• zapoznanie dziecka ze zróżnicowaniem kulturowym i etnicznym; • рoszerzenie światopoglądu dziecka poprzez zapoznanie go ze światem jako całością oraz przedstawicielami innych kultur;
• rozwijanie cech i umiejętności charakterystycznych dla odrębności kulturowej i indywidualności dziecka;
• rozwijanie cech i umiejętności niezbędnych do życia w demokratycznym społeczeństwie wielokulturowym. Celowość wprowadzania kształcenia wielokulturowego na wczesnym etapie wychowania
Badania wykazały, że już na wczesnym etapie rozwoju dzieci odbierają społeczne układy i wartości, typowe dla ich najbliższego otoczenia. Nawet w przypadku bardzo małych dzieci można dostrzec zalążki takich przyszłych cech, jak wiara w siebie i szacunek wobec własnej osoby. One już rozumieją, co ich wyróżnia od innych ludzi i co z nimi łączy, wybierają określone rolę społeczne. Należy podkreślić szczególnie pozytywny wpływ, jaki wywiera wielojęzyczne otoczenie: dzieci, które słyszą i używają więcej niż jednego języka, są bardziej komunikatywne, otwarte, łatwiej dostosowują się do zewnętrznych okoliczności i przyswajają nowości. W ten sposób otoczenie wielokulturowe sprzyja językowemu rozwojowi dziecka, stymuluje jego zdolności kognitywne, pozytywnie wpływa na rozwijanie nawyków kontaktowania się. Jeżeli dziecko-emigrant pozna nie tylko język kraju, w którym się znalazło, ale będzie też znało swój język ojczysty, zachowa więź z kulturą swojej ojczyzny, będzie mogło utrzymywać kontakty z krewnymi. Będzie to sprzyjało socjalizacji dziecka, a w efekcie – jego powodzeniu.
Rola nauczyciela w kształceniu wielokulturowym
Рracując w otoczeniu wieloetnicznym, wychowawca powinien zapoznać dziecko z różnorodnością świata i społeczeństwa, nauczyć je akceptować i szanować przedstawicieli innych narodowości, zapewnić zaangażowanie wszystkich dzieci w proces kształcenia. Dlatego każdy wychowawca powinien dążyć do rozwijania takich cech, jak:
• • • • •
pozytywne nastawienie wobec innych kultur; poszanowanie każdego dziecka i jego rodziców; zainteresowanie specyfiką kulturową i historią każdej rodziny; dążenie do przekroczenia barier językowych; umiejętność rozwiązywania problemów wynikających z różnic kulturowych.
3
Kształcenie wielokulturowe na Litwie
Główne zasady polityki oświatowej na Litwie (demokratyzm, równość społeczna, otwartość itd.) kształtują podstawy realizacji kształcenia wielokulturowego na wczesnym etapie nauczania. Рracownicy placówek kształcenia przedszkolnego stawiają przed sobą następujące zadania:
• Nauczenie tolerancji (dzieci powinny dostrzegać i akceptować różnice w wyglądzie zewnętrznym ludzi, różne modele zachowania się);
• Rozwijanie uczucia patriotyzmu (dzieci śpiewają pieśni ludowe, opowiadają bajki, zapoznają się z symbolami państwa, biorą udział w świętach państwowych);
• Rozwijanie szacunku wobec innych kultur (dzieci dzielą się wiadomościami na temat innych krajów, ludzi, tradycji, słuchają muzyki innych krajów);
• Rozwijanie zainteresowań dziecka innymi językami i dialektami (dzieci słuchają nagrań w innych językach, uczą się najpopularniejszych słów i fraz). Kształcenie językowe dziecka
Na Litwie dzieci mogą uczęszczać do różnych placówek nauczania przedszkolnego, w których językiem obcowania mogą być języki: litewski, rosyjski, polski, francuski, angielski i inne. Pedagodzy powinni uwzględniać doświadczenie społeczne, językowe i kulturowe każdego dziecka, stwarzać warunki sprzyjające opanowaniu więcej niż jednego języka, a także możliwości zachowania odrębności narodowej dziecka i jego pomyślnej integracji ze społeczeństwem tego kraju. W zależności od tego, jakim językiem mówi dziecko i jaki jest jego stosunek do języka urzędowego, możne je podzielić na kilka grup:
• dzieci-użytkownicy jednego języka; one mówią wyłącznie w języku litewskim; • dzieci dwujęzyczne, które mówią w języku litewskim (języku ojczystym) i innym (na przykład angielskim);
• dzieci dwujęzyczne, które mówią w języku urzędowym (litewskim) i w języku ojczystym dla ich rodziny (na przykład w języku polskim);
• dzieci, które mówią w więcej niż dwóch językach; one mówią w języku urzędowym (litewskim) oraz w językach ojczystych rodziców (na przykład z matką po rosyjsku, z ojcem po gruzińsku);
• dzieci, które mówią więcej niż w trzech językach; one mówią w języku urzędowym (litewskim), w językach ojczystych rodziców oraz w tym języku, w jakim rodzice ze sobą rozmawiają (na przykład matka Polka rozmawia z ojcem Niemcem po angielsku). W jaki sposób uczynić kształcenie wielokulturowe bardziej efektywnym. Zalecamy:
• proponowanie dzieciom wykonywania zadań, które pomogą w rozwijaniu poczucia tolerancji i szacunku wobec przedstawicieli innych kultur, w kontaktowaniu się z przestawicielami różnych narodowości;
• wciąganie członków rodziny do udziału w imprezach organizowanych w przedszkolu, tym bardziej, jeżeli należą oni do innej kultury;
• tworzenie otoczenia wieloetnicznego poprzez zapraszanie do przedszkola przedstawicieli innych kultur (studentów-cudzoziemców, rodziców, przedstawicieli mniejszości);
• wymiana doświadczenia z kolegami pracy; uczestnictwo w seminariach, dyskusjach na temat praktycznych zagadnień związanych z kształceniem wielokultutowym.
4
Współpraca z rodzicami i przedstawicielami wspólnot lokalnych
2.
R Jak przygotować się do spotkania z rodzicami przedstawicielami innych kultur:
• • • •
odzice stanowią nierozłączną część „drużyny” przedszkolnej, nie sposób jest przecenić ich udziału w wychowaniu dziecka. Jeżeli rodzice będą w pełni świadomi wymagań pedagogów i sukcesów swoich dzieci, będą oni mogli bardziej skutecznie uczestniczyć w wychowaniu i kształceniu.
należy zebrać podstawową informację na temat ojczyzny dziecka nauczyć się kilku zdań w języku ojczystym dziecka wywiesić flagę lub inny symbol kraju, który jest ojczyzną dziecka umieścić na drzwiach pokoju, w którym będzie się odbywało spotkanie, kartkę z napisem: „Dzień dobry” w języku ojczystym rodziców dziecka
• pokazać poprzez swoje działania, że administracja i pracownicy przedszkola chcą i są gotowi zrobić wszystko, aby zapewnić ich dziecku odpowiednie warunki Lista zalecanych pytań podczas pierwszego spotkania z rodzicami:
• Dlaczego Państwo wybrali właśnie nasze przedszkole? • Czego Państwo chcielibyście się dowiedzieć na temat programu kształcenia, regulaminu, zasad obowiązujących w naszym przedszkolu?
• • • • Аdministracja przedszkola powinna przygotować Informację dla rodziców:
Czy rozmawiali Państwo z dzieckiem o przedszkolu przed przyjściem na spotkanie? Czy Państwa dziecko chodziło wcześniej do przedszkola lub żłobka? Jakie są Państwa oczekiwania wobec naszego przedszkola? Czy sądzą Państwo, że będą potrzebowali jakiejś pomocy?
• Cele, wizja i system wartości realizowane w przedszkolu; • Zasady działalności przedszkola: zdrowie i bezpieczeństwo dzieci, godziny odwiedzin; • Warunki utrzymania dzieci i place zabaw, lokalizacja różnych pomieszczeń (aula, sala sportowa, biblioteka) itd.
• • • • • •
Dane kontaktowe: аdministracja, pedagodzy, specjaliści; Regulamin dnia: spacery, zajęcia podstawowe, zajęcia dodatkowe itd. Rozkład na każdy dzień (przykłady); Posiłki (menu i zasady żywienia); Rzeczy osobiste: оdzież do zajęć w grupie i na podwórku, przedmioty higieny osobistej; Współdziałanie z rodzicami (informacjach o godzinach, kiedy można przyjść do przedszkola, z kim z administracji można się spotkać itp.);
• Pomoc dzieciom i rodzinie (kontakt do różnych instytucji, takich jak Towarzystwo Ochrony Praw Dziecka, Służba pomocy pedagogicznej i psychologicznej i in.);
• Współpraca ze wspólnotami lokalnymi (wspólne imprezy, projekty).
5
Rodzaje formalnej i nieformalnej współpracy z rodzicami
Jak wciągnąć rodziców i wspólnoty lokalne do kształcenia
Imprezy formalne • Dni otwartych dni • Działalność komitetu rodzicielskiego • Folderki informacyjne • Kwestionariusz • Spotkania indywidualne • Spotkania kierownictwa przedszkola • Strona internetowa przedszkola • Facebook • Wykłady, seminaria • Zebrania rodzicielskie
Nieformalna praca z rodzicami • Angażowanie rodziców do działalności przedszkola • Моnitorowanie biblioteki przedszkolnej • Okazywanie wdzięczności • Przygotowywanie pomocy dydaktycznych • Rozmowy (kiedy dzieci są przyprowadzane i odbierane) • Sprzątanie placyku zabaw koło przedszkola • Święta • Tablica ogłoszeń w grupie • Wycieczki dla dzieci i rodziców • Wystawy prac dzieci
Rodzice powinni aktywnie uczestniczyć w procesie kształcenia. I rodzice, i pedagodzy pracują na rzecz dobra dzieci; osiągnięcie sukcesu jest możliwe wyłącznie przy ścisłej współpracy. Zachowanie kulturowej dziecka jest ważne dla jego osobowości i tożsamości narodowej. Ważną rolę w harmonijnym kształceniu wielokulturowym w przedszkolu odgrywają wspólnoty etniczne. Aby przyciągnąć wspólnoty etniczne do kształcenia przedszkolnego, należy: • stworzyć przyjazną atmosferę, która przyciągnie przedstawicieli wspólnot etnicznych; • zapraszać przedstawicieli wspólnot etnicznych do przedszkola na spotkania z personelem, dziećmi, rodzicami (w liście-zaproszeniu powinna znaleźć się podstawowa informacja (data, czas, miejsce) podana w dwóch językach); • zapraszać przedstawicieli mniejszości etnicznych do pracy w przedszkolu w charakterze pomocników wychowawców; • zapraszać przedstawicieli mniejszości etnicznych na spotkania z dziećmi, podczas których oni mogą nauczyć gier narodowych, zapoznać ze strojami i tradycjami ludowymi, przygotować potrawy kuchni narodowych; • organizować wspólne imprezy (święta, wycieczki, wyprawy), w których wezmą udział dzieci, rodzice, przedstawiciele mniejszości etnicznych;
6
3.
Współpraca w przedszkolu i między instytucjami
P
racując razem z kolegami, pedagodzy mogą znaleźć najbardziej skuteczne sposoby rozstrzygania trudnych sytuacji, podzielić się wiedzą i doświadczeniem. Podstawą pomyślnej współpracy jest wzajemny szacunek i zaufanie. Pedagodzy pracujący w środowisku wieloetnicznym powinni mieć specjalne kompetencje, wykorzystywać nowe metody pracy. Współpraca z kolegami w samym przedszkolu oraz w innych placówkach oświatowych pomoże w nauczeniu się skutecznej pracy z dziećmi mówiącymi w więcej niż jednym języku.
Formy współpracy:
• Wymiana informacji o aktualnym stanie spraw w dziedzinie kształcenia wielokultu• • • • • • •
Współpraca z innymi organizacjami
rowego, o istniejących środkach kształcenia; Оmawianie strategii rozstrzygania konkretnych problemów; Udzielanie porad i zaleceń koledze z pracy, który ma konkretne trudności; Podnoszenie kwalifikacji (na przykład prezentowanie indywidualnego doświadczenia zawodowego, połączone z omawianiem); Hospitacja grup i omawianie pracy kolegów; Bardziej doświadczony pedagog pomaga młodszemu koledze (hospitacja i analizowanie zajęć) Wspólne projekty, wycieczki, zwiedzanie obiektów kultury itp. Dzień Otwartych Dni (zapraszanie kolegów z innych przedszkoli).
Współdziałanie z innymi organizacjami i wspólnotami pozwoli na poszerzenie zakresu tradycyjnych imprez i metod stosowanych w kształceniu przedszkolnym. Podajemy kilka przykładów. • Współpraca instytucji oświatowych i kulturalnych: przedszkoli z różnymi języka kształcenia (polski, rosyjski, jidysz), wizyty w znajdujących się w pobliżu szkołach, muzeach, bibliotekach itp. • Święta i festiwale organizowane przez wspólnoty etniczne; prezentowanie dziecięcych zespołów artystycznych; • Projekty międzynarodowe. Programy wymiany NordPlus, Comenius; zachęcanie dzieci i ich rówieśników z innych krajów do wspólnej twórczości z wykorzystaniem współczesnych środków komunikacji (Skype, Viber).
7
4.
Organizowanie pomocy specjalistów
P
o znalezieniu się w nowym, nieznanym otoczeniu kulturowym i językowym, dziecko może doświadczyć poczucia braku bezpieczeństwa, stracić wiarę w siebie, poczuć się wyizolowane i dlatego może niestosownie reagować. W większości przypadków rodzice i wychowawcy są w stanie rozstrzygnąć takie problemy związane z adaptacją, ale w niektórych przypadkach warto jest zwrócić się z prośbą o pomoc do specjalistów, którzy udzielą fachowych porad na temat pomocy indywidualnej. Decyzję o udzieleniu takiej pomocy podejmuje Komisja do spraw dobrobytu dzieci. Specjalistycznej pomocy udzielają:
• psycholog (jeżeli dziecko z trudem adaptuje się w nowych warunkach); • logopeda (jeżeli dziecko nie wymawia dźwięków); • pedagog - w przypadku dziecka specjalnej troski (jeżeli dziecku jest potrzebna pomoc w związku z problemami ogólnego rozwoju);
• pedagog społeczny (jeżeli dziecko ma trudności w kontaktach, w tym również z rodzicami i administracją);
• tyflopedagog (pracuje z dziećmi mającymi problemy ze wzrokiem); • pedagog pracujący z dziećmi mającymi problemy ze słuchem, a także z tymi, którzy stosują implanty kochlearne. W jaki sposób pomaga Komisja do spraw dobrobytu dzieci?
Коmisja do spraw dobrobytu dzieci koordynuje proces adaptacji programów kształcenia dla dzieci specjalnej troski. W skład Komisji wchodzą przedstawiciele administracji, wychowawcy i inni specjaliści, którzy pracują w przedszkolu (logopeda, psycholog, pracownik społeczny), a także rodzice i przestawiciele lokalnych organów samorządowych i organizacji pozarządowych. W gestii Komisji jest:
• • • •
obserwacja i ocena podstawowych potrzeb związanych z rozwojem dziecka; udzielanie bezpośredniej pomocy w rozwijaniu nawyków językowych i społecznych; konsultacje i pomoc fachowa rodzicom i wychowawcom; w razie konieczności zwrócenie się do służby do spraw pomocy pedagogicznej i psychologicznej w celu oszacowania potrzeb związanych z rozwojem dziecka;
• udostępnienie rodzicom i administracji informacji o możliwościach otrzymania kompleksowej pomocy w dziedzinie kształcenia;
• rozstrzyganie problemów w sytuacjach krytycznych. Służba pomocy pedagogicznej i psychologicznej
8
Służba oferuje bezpłatne konsultacje dla dzieci, rodziców i pedagogów. Za zgodą rodziców, Komisja do spraw dobrobyty dziecka może zwrócić się do Służby Pomocy Pedagogicznej i Psychologicznej działającej przy samorządzie lokalnym z prośbą o ocenę potrzeb dziecka w kształceniu specjalnym. Specjaliści tej służby udzielą informacji na temat adaptacji programu kształcenia w każdym indywidualnym przypadku, a także o dostępnych środkach technicznych i innych środkach pomocniczych. Rodzice mogą
zgłosić się z prośbą o pomoc, aby aby ocenić rozwój psychologiczny i osobowy dziecka; zweryfikować potrzebę dziecka do kształcenia specjalnego; poziom przygotowania dziecka do nauczania początkowego; aby otrzymać pomoc specjalistów (psychologa lub pedagoga specjalnego), jeżeli tacy specjaliści nie są zatrudnieni na etacie w przedszkolu. Jak wychowawcy mogą pomóc specjalistom
Rodzice i społeczeństwo mają duże oczekiwania wobec wychowawców - muszą oni być czujni i troskliwi, aby zapewnić harmonijny rozwój i zaspokojenie zapotrzebowań indywidualnych każdego ze swoich podopiecznych.
• Bądźcie czujni, nie pomińcie jakichkolwiek oznak odchylenia od normy. Starajcie się wykorzystać różne sposoby nauczania, jeżeli dotrzegacie, że wyniki dziecka znacznie różnią się od wyników jego rówieśników.
• Przygotujcie się do szczerej rozmowy z rodzicami. Postarajcie się rozmawiać spokojnie, podając przekonujące przykłady zachowania dziecka – rodzice powinni uwierzyć w szczerość zatroskania wychowawcy, wówczas oni będą działać razem z wami.
• Unikajcie używania terminologii medycznej, pamiętajcie, że wniosek i zalecenia – to wynik pracy zespołowej specjalistów ze służby pedagogicznej i psychologicznej.
• Współpracujcie ze specjalistami biorącymi udział w kształceniu, zapewni to skuteczniejszą pomoc.
• Аnalizujcie wyniki wspólnych wysiłków: czy stosowane środki odpowiadają zapotrzebowaniom dziecka? Czy rodzice są zadowoleni z uzyskanych wyników? Czy stosowany program jest wystarczająco skuteczny? Jak rodzice mogą pomóc specjalistom
• Jeżeli wychowawca zaleca zwrócenie się z prośbą o pomoc do specjalisty, to trzeba być gotowym do takiej współpracy. Radzimy odpowiedzieć sobie na pytania: czy uwagi wychowawcy dotyczące zachowania się mojego dziecka brzmią przekonująco? Czy zauważam podobne zachowanie również w domu? Jeżeli tak, to w jakim stopniu te odchylenia są istotne dla naszej rodziny i dla dziecka?
• Jeżeli zwróciliście się z prośbą o pomoc, bądźcie szczerzy, udziejcie specjaliście wszelkiej niezbędnej informacji, nie krępujcie się zadawać „niewygodne” pytania.
• Pamiętajcie o tym, że powinniście współpracować dla dobra swego dziecka. Ustalcie, w jaki sposób będziecie oceniać skuteczność zaproponowanych metod.
• Bądźcie w kontakcie ze specjalistami, wykonujcie wszystkie ich zalecenia. Na przykład ustalcie, że w ciągu 15 minut będziecie regularnie wykonywać ćwiczenia zalecone przez logopedę. Postarajcie się wykonywać je z przyjemnością!
• Obserwujcie, jak otaczający ludzie i sytuacja wpływają na rozwój Waszego dziecka. Pamiętajcie, dziecko ufa Wam i potrzebuje Waszego wsparcia!
9
5. Jak uczyć się języka w domu i na ulicy
Porady dla rodziców: jak uczyć się języka litewskiego razem z dzieckiem • Wykorzystajcie zwykłe sytuacje domowe do uczenia się słówek: wkładając artykuły spożywcze do lodówki, nazywajcie je, nauczcie się nazw części garderoby.
• Коmentujcie po litewsku wszystko, co robicie: otwieram garnek i nalewam zupę, ubieramy się i idziemy na spacer. Postarajcie się zachęcić dziecko do tej gry.
• Grajcie w gry stołowe, które polegają na składaniu liter i zgadywaniu wyrazów. • Podczas spaceru nazywajcie wszystko, co widzicie dookoła: ludzi, domy, samochody; policzcie drzewa wokół domu, opiszcie różnice i podobieństwa pod względem koloru, rozmiaru, kształtu. Nauczcie się nazw wszystkich przedmiotów znajdujących się na placu zabaw (huśtawka, karuzela, zjeżdżalnia, piaskownica itp.). Audiobooki i piosenki
• Posłuchajcie tej samej bajki kilkakrotnie: dzieci to lubią! Dziecko zapamięta zwroty, frazy i krótkie zdania. Jest to bardzo korzystne dla rozwoju mowy.
• Jeżeli w rodzinie mówi się w kilku językach, przeczytajcie znajomą bajkę w innym języku: rozpoznawszy fabułę, dziecko potrafi odgadnąć znaczenie wielu słów.
• Włączajcie radio, kiedy dziecko bawi się: nawet jeżeli ono go nie słucha, to znajome tło językowe jest korzystne dla rozwoju nawyków rozwijania języka mówionego. Wykorzystujcie dostępne środki techniczne do kształcenia i nauczania.
Audiobooki www.vaikams.lt/pasakos/audio-pasakos www.zvaigzdele.lt/pasakos-vaikams www.pasakosvaikams.lt/pasakos-mp3 http://pasakeles.com/audio-recording/pasakos TV, radio, mediateka www.lrt.lt/mediateka/irasai#/program/1732 www.lrt.lt/mediateka/irasai#/type/2/category/1356 www.lrt.lt/mediateka/irasai#/program/65568 Historie z całego świata: www.youtube.com/playlist?list=PLevKc 2z1IBWIgm5MI0_0i__JCCvPkfb-9
10
Piosenki www.youtube.com/watch?v=UQ2LA9uybJo www.youtube.com/watch?v=lB1Yfg7Z1bc www.youtube.com/watch?v=Yu0-y1nhWvo www.youtube.com/watch?v=RJa-FZzUcx8 www.youtube.com/watch?v=p62EgQ-eeH0 www.youtube.com/watch?v=CFEnnM6fAWs Edukacyjne strony internetowe www.ziburelis.lt/index.php?p=nemokamai www.frepy.eu/part_lt.html https://ismaniejirobotai.lt www.tuciai.lt www.policija.lt/lt/animacija
Załączniki
Bajki litewskie https://itunes.apple.com/us/app/lietuviu-liaudies-pasakos/id612268513?mt=8 ABC https://play.google.com/store/apps/details?id=air.com.tutotoons.app.abecele https://itunes.apple.com/us/app/abcc-lietuviska-abecele/id990537780?mt=8 https://play.google.com/store/apps/details?id=com.telesoftas.mokomesabc Naucz się słów https://play.google.com/store/apps/details?id=com.ev.learnwords Wesołe dźwięki https://play.google.com/store/apps/details?id=com.erfe.gtegw&hl=en Rysunki i słowa https://play.google.com/store/apps/details?id=air.com.tutotoons.app.zodis https://itunes.apple.com/app/id974578169 Historyjki interaktywne https://play.google.com/store/search?q=saulytuciai&c=apps Interaktywna książka „Dzień Truskawek“ https://itunes.apple.com/us/app/braskiu-diena-i/id501005553?mt=8 Kolory https://play.google.com/store/apps/details?id=air.com.tutotoons.app.spalvosvaikamslt https://itunes.apple.com/us/app/id944913183 Duże i małe https://play.google.com/store/apps/details?id=air.com.tutotoons.app.didelisirmazas https://itunes.apple.com/app/id960611832 Owoce i warzywa https://play.google.com/store/apps/details?id=air.com.tutotoons.app.vaisiaiirdarzoves.free https://itunes.apple.com/us/app/vaisiai-ir-darzoves/id1018203618?mt=8 Zwierzęta https://play.google.com/store/apps/details?id=com.ev.gyvunai1 W kuchni https://play.google.com/store/apps/details?id=com.ev.virtuveje Transport https://play.google.com/store/apps/details?id=com.ev.transportas Mój plecak https://play.google.com/store/apps/details?id=com.ev.kuprineje Moja szafa https://play.google.com/store/apps/details?id=com.ev.spintoje
11
Leidinys „Daugiakultūriai darželiai. Gerosios praktikos vadovas“ internete: https://issuu.com/vikc.lt/docs/gerosios_praktikos_vadovas Santrauka anglų kalba internete: https://issuu.com/vikc.lt/docs/multicultural_kindergartens Santrauka lenkų kalba internete: https://issuu.com/vikc.lt/docs/wielokulturowe_przedszkole Santrauka rusų kalba internete: https://issuu.com/vikc.lt/docs/polikulturniy_detskiy_sad
9
12
786099
587615