magazine 20042019

Wekelijks magazine bij jouw krant • 20 april 2019

Elke dag file?

Nee, bedankt!

HOE EEN SLECHTE MOBILITEIT WERKGEVERS IN DE PROBLEMEN BRENGT

P. 4 - SLECHT BEREIKBAAR? Overheid en werkgevers investeren in mobiliteitsoplossingen

P. 6 - MINDER FILES DOOR MOBILITEITSBUDGET? Amper, volgens de critici

20 april 2019 - vacature.com

2

3

vacature.com - 20 april 2019

STOP-principe moet mensen overtuigen om meer te Stappen en te Trappen Tekst: PIET VERBEEST

Dat het fileprobleem in ons land steeds erger wordt, dat zal niemand ontkennen. En dat heeft ook zijn invloed op werk. Een goede bereikbaarheid bepaalt of een bedrijf vlot personeel zal kunnen aantrekken en behouden. Hoe graag mensen een job ook willen, ze haken af omdat ze het niet zien zitten om elke dag opnieuw in de file te staan. Gelukkig treffen steeds meer werkgevers de nodige stimulerende maatregelen om hun medewerkers vlotter de stap te laten zetten naar duurzamere en gezondere vervoersmiddelen.

Sinds 2005 brengt de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer om de 3 jaar het woon-werkverkeer van de Belg in kaart. In maart werden de resultaten bekendgemaakt voor de periode juli 2017 - januari 2018. Een recordaantal van 3.951 werkgevers met minstens 100 medewerkers nam deel, goed voor 11.536 werkplekken en een totaal van meer dan 1,5 miljoen werknemers en dus een derde van de actieve bevolking. Door de jaren heen geeft de enquête een behoorlijk betrouwbaar beeld van de richting die het woon-werkverkeer in ons land uitgaat. Wij focussen ons hieronder op de resultaten voor Vlaanderen en Brussel.

KONING AUTO STEVIG OP DE TROON Met een aandeel van 67,6 procent spelen de ‘autosolisten’ - mensen die alleen in de wagen zitten - onveranderd de eerste viool in de Vlaamse woon-werkverplaatsingen. De fiets is meer dan ooit een stevige tweede: met 17 procent scoort het stalen ros bijna vijfmaal beter dan bus en tram (3,7%). In de grote steden is het verschil kleiner, maar is de verhouding nog altijd zowat drie tegen één. Ook de trein (5,2%) won in de loop der jaren aan populariteit. In Brussel kleurt het beeld helemaal anders: daar wordt er nauwelijks gefietst en geraakt

4

vacature.com - 20 april 2019

één op de drie werknemers maar moeizaam met de wagen op het werk. De verschillende openbare vervoersmiddelen halen er samen 53 procent.

In 12 jaar tijd zagen de fietsende werknemers in Vlaanderen hun aandeel met meer dan 38 procent groeien. Op de trein na verloren alle transportmiddelengebruikers aan de fiets. De vrijwel algemene invoering van de fietsvergoeding is daar wellicht niet vreemd aan. Steeds meer werkgevers investeren ook in overdekte fietsenstallingen, douches en kleedruimtes. Tegelijk staat de versnelde aanleg van fietssnelwegen hoog op de politieke agenda. Door de massale doorbraak van elektrische fietsen en speed pedelecs zien meer mensen het namelijk zitten om grotere afstanden af te leggen. Toch blijft fietsen voor 54 procent van de werknemers een brug te ver. 43 procent vindt het dan weer te gevaarlijk.

BLIJF GEWOON THUIS Ruim de helft van de werkgevers biedt zijn medewerkers ondertussen gratis openbaar vervoer aan. Of zij daarop ingaan, hangt in grote mate af van het aanbod. De drie belangrijkste redenen om in Vlaanderen het openbaar vervoer links te laten liggen, zijn een onaangepaste dienstregeling (58%), een te lange reistijd (56%) en chronische vertra-

TELEWERK TERUGBETAALD gingsproblemen (45%). Wel is er daarbij een duidelijk onderscheid tussen de grotere steden en de meer landelijke gebieden. In de stadscentra is het openbaar vervoer veel toegankelijker, terwijl autogebruik er met alle mogelijke middelen ontraden wordt. Sinds 2005 daalde het aandeel van de autosolisten daar dan ook met 10 procent. Buiten de steden kwam er echter nog 2 procent bij.

12 procent van de werkgevers heeft moeite met het vinden en houden van personeel door slechte bereikbaarheid.

De meest duurzame oplossing voor het fileleed is natuurlijk: gewoon thuisblijven. Het goede nieuws is dat het aantal sporadische telewerkers sinds 2014 met liefst 39 procent is toegenomen. In Vlaanderen spaart 7 procent van de werknemers zo tegenwoordig 1,7 procent van de woon-werkverplaatsingen uit. Brussel, waar de congestieproblemen het grootst zijn, liet zelfs een daling met 5,9 procent noteren.

Tot slot blijkt uit de federale enquête woon-werkverkeer nog dat 19 procent van de Vlaamse werknemers vindt dat structurele mobiliteitsproblemen hun welzijn aantast. 12 procent van de werkgevers geeft dan weer aan dat een slechte bereikbaarheid er mee voor zorgt dat ze maar moeilijk nieuw personeel kan aantrekken, terwijl ze om diezelfde reden geregeld mensen ziet vertrekken.

Duurzame mobiliteit bepaalt dus voor een groot stuk hoe aantrekkelijk onze bedrijven in de praktijk zijn.

AANPAK PER PROVINCIE De overheid doet uiteraard het nodige om de mobiliteitsknoop te helpen ontwarren. Zo beschikt elke Vlaamse provincie sinds een tiental jaar over een eigen Mobiliteitspunt. “Elke werkgever kan bij ons terecht voor gratis advies en begeleiding op maat om het aandeel van het autosolisme in het woon-werkverkeer verder te verminderen”, verduidelijkt LUK LEMMENS, gedeputeerde voor mobiliteit van de provincie Antwerpen. “We vertrekken daarbij vanuit het STOP-principe: we willen de mensen overtuigen om zoveel mogelijk te Stappen, te Trappen en het Openbaar vervoer te gebruiken en pas in laatste instantie de Personenwagen in te zetten.”

Met de Mobiscan ontwikkelden de provinciale Mobiliteitspunten een handig instrument voor een beter mobiliteitsmanagement: een gedetailleerde analyse van zowel het verplaatsingsprofiel van de werknemers als het bereikbaarheidsprofiel van het bedrijf mondt uit in een aantal concrete actiemaatregelen. “Voor een financieel duwtje in de rug kunnen werkgevers een beroep doen op het Pendelfonds van de Vlaamse overheid”, zegt Luk Lemmens. “Ze kunnen een subsidie van maximaal 50 procent aanvragen om bijvoorbeeld een veilige fietsdoorsteek op een bedrijventerrein te realiseren. Maar ze kunnen even goed pendelfietsen aankopen, een eigen fietshersteldienst opzetten of een sensibilisatiecampagne organiseren.”

DE OOSTERWEELUITDAGING Honderden werkgevers kregen al ondersteuning via het Pendelfonds. Normaal gezien zal de minister van Mobiliteit dit voorjaar al voor de twaalfde keer subsidies toekennen. Luk Lemmens ziet de vraag in elk geval jaar na jaar groeien: “Hier in Antwerpen zitten we natuurlijk met de specifie-

ke situatie dat de werken voor de Oosterweelverbinding voor een pak bijkomende hinder gaan zorgen. Onder andere voor de havenbedrijven zal er een grote impact zijn. We doen alles om hen daar, in samenwerking met verschillende partners, waaronder Voka, zo goed mogelijk op voor te bereiden.

Er komen al zeker extra fietsverbindingen naar en op Linkeroever en fietsboxen op bestaande en nieuwe P&R-parkings. Al is het deels wel een mentaliteitskwestie.

Uit onze Mobiscans blijkt dat veel werknemers wel degelijk op fietsbare afstand van het werk wonen, maar uit zichzelf heel moeilijk die stap zetten. Ze hebben dus heel vaak een extra duwtje nodig. Gelukkig zijn steeds meer werkgevers bereid om daarvoor de nodige inspanningen te doen.”

Intussen hebben ook de meeste provincies een initiatief waarbij werknemers een aantal weken gratis een duurzaam vervoersmiddel (dus: elektrische fiets / bakfiets / speed pedelec / fietskar / vouwfiets) kunnen uittesten. Dat uiteraard in de stille hoop dat ze vervolgens beslissen om - eventueel met financiële steun van de werkgever - de auto definitief op stal te zetten.

In West-Vlaanderen werpt de campagne ‘De testkaravaan komt eraan’ alvast zijn vruchten af: liefst 42 procent van de testers die tussen 2014 en 2017 deelnamen, komt nu met een duurzaam vervoermiddel naar het werk.

Steeds meer werkgevers verminderen het woon-werkverkeer door hun medewerkers af en toe plaatsonafhankelijk te laten werken. Sommige bedrijven openen op goed bereikbare locaties, vaak aan de rand van de stad, satellietkantoren met een beperkt aantal werk- en vergaderplekken. Een tweede optie zijn de Regus Express/NMBS-centers in acht van onze belangrijkste treinstations (o.a. Leuven, Antwerpen-Centraal, Brussel-Zuid, Brussel-Centraal): ideaal voor wie tussen twee afspraken of verplaatsingen door een professioneel uitgeruste tijdelijke werkplek zoekt. Daarnaast schieten ook de co-workingruimtes als paddenstoelen uit de grond. Wie dat wenst, kan er zowel sporadisch als op regelmatige basis zijn laptop inpluggen. Goed meegenomen voor de werkgever is dat de kosten fiscaal aftrekbaar zijn. En tot slot is er thuiswerk: daarvoor hoeft de werknemer niet eens de deur uit. Doe je dat regelmatig, dan kan je van je werkgever een extra onkostenvergoeding van 120 euro per maand krijgen 15 euro per werkdag en maximaal tweemaal per week. Daar kan nog 20 euro bijkomen voor het gebruik van je thuiscomputer en 20 euro voor je privé-internetaansluiting.

NOG CIJFERS

Zoveel km legt de Vlaming gemiddeld af om op z’n werk te geraken

bedraagt de de gemiddelde afstand voor Vlamingen die in Brussel werken. Een aanzienlijk deel van hen komt met de trein.

Bij deze afstanden is de auto het populairst

20 april - vacature.com

5

Zorgt het mobiliteitsbudget voor minder files?

Eind februari keurde de Kamer het mobiliteitsbudget goed. Met dat systeem kunnen werknemers hun salariswagen of het recht daarop inruilen voor een budget. Critici vrezen vooral dat het systeem amper effect heeft.

Tekst: MATTHIAS VAN MILDERS

Kiezen voor het mobiliteitsbudget doe je vrijwillig en énkel als je werkgever het systeem wilt invoeren.

Het budget kan je besteden aan drie pijlers: • een milieuvriendelijkere auto • duurzame vervoersmiddelen (fiets, openbaar vervoer, deelauto) of huisvestingskosten als je dichter bij het werk gaat wonen • geld, als er nog budget resteert Zowel werknemers in de privé- als in de publieke sector komen in aanmerking, maar zelfstandigen niet.

Minister van Werk Kris Peeters uitte zich vorig jaar al hoopvol: “Het mobiliteitsbudget kan helpen om de files kleiner te maken, de luchtvervuiling te verminderen en de pendelstress te verlichten. Drie vliegen in één klap.” Maar dan moet er wel een serieuze mentaliteitsverandering aan te pas komen. Uit een rondvraag die we begin 2018 organiseerden met hr-dienstverlener SD Worx, bleek dat maar liefst 9 op de 10 werknemers hun bedrijfswagen niet wilden opgeven bij de komst van het mobiliteitsbudget. Ze wilden die hoogstens inruilen voor een wat kleiner exemplaar.

WEINIG EFFECT Eef Delhaye, onderzoeker bij Transport & Mobility Leuven, vreest nog steeds dat het mobiliteitsbudget niet zo veel effect zal hebben. “Als werknemers – naast hun salariswagen – ook een fiets aanschaffen, zullen ze die vooral gebruiken in hun vrije tijd. Eigenlijk is het mobiliteitsbudget een extra koterij bij het systeem van de salariswagens.” Het mobiliteitsbudget stimuleert de keuze voor een milieuvriendelijkere, kleinere wagen. Maar salariswagens leggen jaarlijks 5.787 kilometer (Federaal Planbureau) tot zelfs 12.421 kilometer (FOD Mobiliteit) meer af dan auto’s in privébezit. “Waar zit dan de winst?”, vraagt Delhaye zich af. Ze benadrukt de grote rol van de tankkaart die ook voor privéverplaatsingen gebruikt mag worden.

“Dat is en blijft de grootste aansporing om de auto te nemen en in het mobiliteitsbudget blijft die behouden. Door de tankkaart blijft de salariswagen binnen het mobiliteitsbudget de meest aantrekkelijke optie.”

FILES KRIMPEN AMPER “Het gevolg? Het aantal salariswagens zal slechts beperkt dalen”, verwacht Eef Delhaye. “Op vlak van filelengte valt niet veel effect van het mobiliteitsbudget te verwachten.” Ze wijst op de doctoraatsstudie van Toon Zijlstra (Universiteit Antwerpen). Daaruit blijkt dat het mobiliteitsbudget direct zal leiden tot een daling van minder dan 1 procent van het aantal voertuigen in de piekuren. “De fundamentele oplossing bestaat erin dat het systeem van salariswagens grondig wordt aangepakt”, stelt Delhaye. “Met het geld dat daardoor vrijkomt, kan je de arbeidsbelasting herzien.”

MOBILITEITSVERGOEDING Naast het mobiliteitsbudget is er – verwarrend, jawel! – ook de mobiliteitsvergoeding, ook gekend als het ‘cash for car’-systeem. Wil je graag weten hoeveel 'cash' je zou krijgen in ruil voor je huidige bedrijfswagen?

Dan kan je gebruikmaken van onze 'cash-or-car'-berekeningstool. www.vacature.com/nl-be/tools-testen/cash-or-car COLOFON Redactie 02 490 10 87, redactie.vacature@vacature.com Advertenties 02 490 10 78, commercieel@vacature.com Ordering 02 490 10 61, ordering@vacature.com VU Ruben Van Goethem Content Manager Roxanne Claessens Eindredactie Katrien Brys Vormgeving Bob Haentjens, Sofie Verdijck Redactie Hermien Vanoost, Piet Verbeest, Matthias Van Milders, Joni Horemans, Loes Liemburg, Anneleen De Leyn Sales Marijke Van Impe Ordering An Parewijck

Ontdek nog meer op facebook.com/vacaturedotcom of volg ons op Twitter via @vacaturedotcom en Instagram via instagram.com/vacaturedotcom.

6

vacature.com - 20 april 2019

20 april 2019 - vacature.com

7