Steeds meer flexi-jobs. Maar wie wint er écht bij?

Wekelijks magazine bij jouw krant • 31 augustus 2019

Maar wie wint er ĂŠcht bij?

P. 6 - Armoedespecialist Wim Van Lancker:"Meer aandacht voor kwetsbare profielen nodig" P. 7 - Hoe word je zelfstandig in bijberoep?

Plaats je cv online en word gevonden door meer dan 2.000 werk werkgevers gevers

Op welk punt sta jij in je carrière?

31 augustus 2019 - vacature.com

2

De federale regering zette de voorbije legislatuur heel wat stappen om de arbeidsmarkt te flexibiliseren.

Via flexi-jobs kunnen we onbelast bijverdienen in de horeca of detailhandel. Wie dat wenst, kan ook aan gunstige voorwaarden bijklussen in het verenigingsleven, bij particulieren en in de deeleconomie.

Worden we daar met z’n allen beter van? Of zijn kwetsbare groepen eens te meer de sigaar?

Tekst: PIET VERBEEST

In het eerste kwartaal van 2019 waren ruim 53.000 Belgen met een flexicontract aan de slag, liefst 20.000 of 65% meer dan het jaar daarvoor. Het systeem lijkt daarmee definitief te zijn doorgebroken. Al is lang niet iedereen daar even blij mee. Professor IVE MARX, sociaal-econoom en armoedespecialist aan de Universiteit Antwerpen, vindt het alvast fundamenteel onrechtvaardig dat flexi-jobbers onbeperkt kunnen bijverdienen, terwijl mensen die in hun vaste job overuren doen of in een andere sector een bijbaan aanvaarden wél op die extra inkomsten worden belast. Die ongelijke behandeling staat voor hem haaks op het principe dat iedereen belastingen volgens zijn draagkracht betaalt.

KRITISCH REKENHOF Maar wat Ive Marx nog veel kwalijker vindt, is dat flexi-jobs speciaal in het leven werden geroepen voor loontrekkenden en gepensioneerden die zo nodig nog een extraatje willen. Dat kan volgens hem ten koste gaan van laaggeschoolde werklozen die in de horeca of de verkoop perfect op hun plaats zouden zijn. Het Rekenhof - de financiële waakhond van de regering - stelde in zijn doorlichting van het Horecaplan van 2015 dan weer dat 35% van de gecreëerde flexi-jobs in feite de plaats van bestaande banen hadden ingenomen. Aangezien zij de sociale zekerheid sowieso veel minder opbrengen - de werkgever betaalt alleen een verlaagde bijzondere bijdrage van 25% - loopt de overheid zo dus eigenlijk een pak geld mis. Boven> Lees verder blz. 4 31 augustus 2019 - vacature.com

3

> Vervolg blz.3 dien lijkt het zwartwerk in de horeca nauwelijks gedaald en zou het systeem de leefbaarheid van de sector amper verhogen.

Al durft GEERT VERMEIR, manager bij het Juridisch Kenniscentrum van hr-dienstenleverancier SD Worx, dat laatste toch wel in twijfel te trekken: “Je kan de flexi-arbeid in de horeca niet los zien van enkele andere maatregelen om de sector te professiona-

“De werkzaamheid bij laaggeschoolden is inderdaad te laag, maar de flexi-jobs zijn daar noch de oorzaak van, noch de oplossing voor.”

GEERT VERMEIR, SD WORX

liseren, zoals de invoering van de witte kassa en de uitbreiding van studentenarbeid buiten de traditionele zomerperiode. Flexi-jobs zijn een belangrijk puzzelstuk om de personeelskost onder controle te houden en zo de tewerkstelling te verduurzamen. De werkgever wil vooral personeel kunnen inzetten wanneer dat

4

vacature.com - 31 augustus 2019

nodig is. De werknemer wil daarentegen een bepaalde mate van zekerheid. Het systeem komt tegemoet aan beide verzuchtingen. Los daarvan is het nog te vroeg om nu al te kunnen besluiten dat er sprake is van een echt verdringingseffect. De intrede van de flexi-jobs ging zelfs gepaard met een stijging van de reguliere tewerkstelling in de horeca. Daarom lijkt het me sterk om te beweren dat laaggekwalificeerde krachten daar nu massaal naar de uitgang worden geduwd. Het probleem is eerder dat inactieven soms de nodige flexibiliteit missen, de onregelmatige werkuren en het hoge ritme niet aankunnen of niet over de vereiste kennis blijken te beschikken.

De werkzaamheid bij laaggeschoolden is inderdaad te laag, maar de flexi-jobs zijn daar noch de oorzaak van noch de oplossing voor. En hoewel de VDAB en de sector tal van opleidingen aanbieden, hebben veel horecazaken het moeilijker dan ooit om degelijk vast personeel te vinden.”

GEEN DUITSE TOESTANDEN A.U.B. Ook arbeidsmarkteconoom STIJN BAERT (UGent) ziet wel wat positieve elementen in flexi-arbeid: “Enige flexibiliteit is belangrijk voor een arbeidsmarkt. Wanneer arbeidscontracten te streng zijn en werkgevers moeilijk afscheid kunnen nemen van werknemers die niet naar verwachting presteren, zullen zij minder geneigd zijn om bijkomende aanwervingen te doen. Anderzijds moeten we oppassen om de arbeidsmarkt op twee snelheden niet verder te versterken. Die is namelijk nu al sterk ‘gesegmenteerd’ tussen enerzijds werknemers met vaste contracten, hogere lonen en betere werkomstandigheden en anderzijds een groep die al die voordelen niet heeft. Tussen beide categorieën is er amper enige mobiliteit.

Daarom zou ik het systeem van flexijobs zeker niet zomaar uitbreiden naar andere sectoren. Evenmin zou ik de voorwaarde laten vallen dat je al een volwaardige job moet hebben om er flexi-arbeid te kunnen bijnemen.

We moeten absoluut situaties zoals in

Duitsland vermijden, waar mensen soms vier of vijf van die mini-jobs moeten aanvaarden om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen. Ook in Nederland hebben 600.000 werkenden twee of meer banen nodig om rond te komen. Als werk niet langer een remedie tegen armoede blijkt, kunnen we dat moeilijk een positieve evolutie noemen.”

Hoe dan ook was het systeem van de flexi-jobs dit voorjaar een stevig discussiepunt in de verkiezingsdebatten. Groen wil er liefst helemaal van af en pleit in ruil voor een algemene verlaging van de lasten op arbeid. Zo zouden meer kwetsbare mensen een ‘echte’ baan in de wacht kunnen slepen. Open VLD wil dan weer dat de hele private sector voortaan flexi-jobbers aan het werk kan zetten: meer helpende handen, eenvoudig en betaalbaar, zo luidt het daar. Geert Vermeir verwacht voor de nabije toekomst evenwel geen al te grote aanpassingen: “Een volledige afschaffing zou in de horeca een enorm probleem doen ontstaan. Maar ik geloof evenmin in een verdere uitrol naar andere sectoren. De detailhandel is er nu wel bijgekomen, maar daar is het succes toch duidelijk minder groot. De horeca blijft echt wel een heel apart verhaal, met het algemene streven naar meer ‘verwitting’. Wel zie ik dat Vlaanderen momenteel goed is voor meer dan 90% van de flexi-jobs. In Brussel en Wallonië is er veel minder campagne rond gevoerd. Daar zit dus nog behoorlijk veel rek op.”

TOT 6.250 EURO ONBELAST BIJKLUSSEN Sinds 15 juli 2018 hebben loontrekkenden, gepensioneerden en zelfstandigen in hoofdberoep met te veel tijd en een te laag inkomen nog een andere uitweg. Ook bij verenigingen, openbare besturen en particulieren kunnen ze nu onbelast bijklussen.

Het gaat daarbij om niet-professionele diensten zoals de medewerking aan culturele activiteiten, speelpleinwerking of de begeleiding van school-

uitstappen. Onder occasionele diensten van burger aan burger worden onder meer sporadisch tuinonderhoud, bijlessen, kinderoppas en kleine herstellingen verstaan. Tot vorig jaar bevonden klussers die op die manier een centje bijverdienden zich ietwat in een grijze zone. Zwartwerk mag uiteraard niet, maar anderzijds gaat het vaak om activiteiten waarvoor je op de vrije markt gewoon niemand vindt. De overheid besloot daar iets aan te doen, naar eigen zeggen om de sociale verbanden tussen burgers te versterken en clubs en verenigingen toe te laten om zich verder te professionaliseren. Wel zijn er een aantal voorwaarden aan verbonden. Net als bij de flexi-jobs moeten loontrekkenden in hun reguliere job minstens 80% aan de slag zijn. Zelfstandigen mogen zich alleen aan activiteiten wagen die buiten het kader van hun hoofdberoep vallen. Per jaar mag bijklussen sowieso maximaal 6.250 euro opleveren.

Toch is ook de bijkluswet allesbehalve onomstreden. Ondernemersorganisaties Unizo en NSZ en de landbouworganisatie Boerenbond stapten zelfs naar het Grondwettelijk Hof. Zij vinden de gunstmaatregel onrechtvaardig tegenover ondernemers die voor vergelijkbare activiteiten wél belast worden. Geert Vermeir van SD Worx voelt wel iets voor hun argumenten: “Als je om je haag te scheren voortaan je buurman inschakelt in plaats van een tuinaannemer kan je niet zeggen dat niemand daar het effect van voelt.

Confederatie Bouw zit trouwens ook op die lijn. Anderzijds ging het in het eerste jaar hooguit om 15.000 Belgen, die langs die weg zo’n 30 miljoen bijverdienden. Bovendien bleek het in hoofdzaak om activiteiten voor sportclubs te gaan. Zo marktverstorend is het voorlopig dus allemaal niet.”

ERKENDE DEELPLATFORMEN Tot slot kan je ook nog in de deeleconomie een extra centje opstrijken.

Dat houdt in dat je niet-commerciële diensten levert via een erkend platform, zoals Deliveroo, Uber Eats en Helpper. Het gaat bijvoorbeeld om de levering van maaltijden of de praktische ondersteuning van hulpbehoevenden. Er is geen maandplafond en je wordt pas belast als je in een jaar tijd meer dan 6.250 euro bijverdient.

Opgelet: je inkomsten via de deeleconomie worden opgeteld bij de betaalde prestaties die je via de bijkluswet levert. Hét grote verschil met die andere activiteiten is echter dat deelplatformen ook openstaan voor studenten, werkzoekenden en huisvrouwen en -mannen. Volgens de FOD Financiën verdienden 800 mensen in 2017 833.702,01 euro in de deeleconomie of een gemiddelde van 1.042,13 euro. Maar aangezien de deelplatformen pas sinds vorig jaar een echt explosieve groei kenden, zullen we pas een actueel beeld op de zaak hebben als ook die cijfers bekend zijn.

“Als werk niet langer een remedie tegen armoede blijkt, kunnen we dat moeilijk een positieve evolutie noemen.”

STIJN BAERT, UGENT

31 augustus 2019 - vacature.com

5

ARMOEDESPECIALIST WIM VAN LANCKER (KU LEUVEN):

"Activeringsbeleid beter afstemmen op baanloze gezinnen" Onder meer via flexi-jobs is het nu makkelijker dan ooit om in je vrije tijd tegen aantrekkelijke voorwaarden bij te verdienen.

Hoe rijmen we dat met de vaststelling dat werkzoekenden daardoor hun kansen op een duurzame job eens te meer zien slinken?

Tekst: PIET VERBEEST “Werken is van oudsher de beste manier om uit de armoede te ontsnappen”, zegt WIM VAN LANCKER van het Centrum voor Sociologisch Onderzoek aan de KU Leuven. “Terwijl werkenden in Vlaanderen een armoederisico van hooguit 5% hebben, is dat voor werklozen liefst 49%. Het merkwaardige is nu dat de werkzaamheidsgraad bij de 25- tot 64-jarigen de voorbije 15 jaar gevoelig gestegen is (van 69,7 tot 75,9%) maar dat het aantal armen rond de 10% is blijven hangen. De nieuwe jobs zijn blijkbaar vooral terechtgekomen bij mensen die al niet arm waren. Het aandeel baanloze gezinnen bleef sinds 2001 in ieder geval vrijwel ongewijzigd.”

MEER AANDACHT VOOR KWETSBARE PROFIELEN Daar ligt volgens Wim Van Lancker een grote beleidsuitdaging voor de nieuwe bestuursperiode: “Baanloze gezinnen cumuleren zwakke arbeidsmarktprofielen op gezinsniveau. Door de invoering van de flexi-jobs in de horeca - een sector waar iemand traditioneel ook zonder

veel formele kwalificaties aan de slag kon - is hun situatie er zeker niet op verbeterd. Meer dan ooit hebben we nood aan een activeringsbeleid dat echt aandacht heeft voor kwetsbare personen. In de eerste plaats moeten we nu een beter begrip krijgen van de baanloze gezinnen: hoeveel mensen op actieve leeftijd zijn daar effectief werkloos en hoeveel zijn er inactief en dus niet meteen aanspreekbaar voor een job?

Ook willen we meer in detail vernemen welke werklozen al dan niet recht hebben op een uitkering of daarentegen een beroep doen op andere stelsels van de sociale zekerheid. Pas als we dat allemaal weten, kunnen we het beleid beter afstemmen op de werkelijke noden van de Vlaamse arbeidsmarkt in het algemeen en op de behoeftes van de baanloze gezinnen in het bijzonder.”

COLOFON Redactie 02 490 10 87, redactie.vacature@vacature.com Advertenties 02 490 10 78, commercieel@vacature.com Ordering 02 490 10 61, ordering@vacature.com VU Ruben Van Goethem Content Manager Roxanne Claessens Eindredactie Katrien Brys Vormgeving Bob Haentjens Redactie Hermien Vanoost, Piet Verbeest, Matthias Van Milders, Sales Marijke Van Impe Ordering An Parewijck

Ontdek nog meer op facebook.com/vacaturedotcom of volg ons op Twitter via @vacaturedotcom en Instagram via instagram.com/vacaturedotcom.

6

vacature.com - 31 augustus 2019

Van je hobby of passie je beroep maken: het klinkt bij veel mensen als muziek in de oren. Maar meteen je vaste job laten vallen voor een bestaan als zelfstandige, is voor velen een te grote drempel. Starten als zelfstandige in bijberoep is dan de ideale tussenstap. Een ondernemingsloket ondersteunt je bovendien bij alle administratieve formaliteiten in de opstartfase.

Tekst: CHArloTTE FouQuET HoE word jE ‘bijbEroEpEr’?

Je kan alleen zelfstandige in bijberoep worden als je een andere loontrekkende activiteit hebt. Met andere woorden: je bent minstens deeltijds elders aan de slag als werknemer of ambtenaar. Een vervangingsinkomen waarmee je pensioenrechten opbouwt, komt ook in aanmerking.

STEpHANiE NEVEN, product owner Xerius Drive: “Heb je zo’n vervangingsinkomen, dan breng je best direct je uitbetalingsinstelling op de hoogte. Soms mag je de uitkering immers niet combineren met een zelfstandige activiteit, en dat weet je dan beter meteen.”

Een nuance hierop is de maatregel ‘Springplank naar zelfstandige’, die het mogelijk maakt dat een werkzoekende start als zelfstandige in bijberoep, maar ook nog uitkeringen blijft ontvangen. Voor meer informatie neem je het best contact op met de uitbetalingsinstantie. wAT rEgElT HET oNdErNEMiNgSlokET? “Van zodra je weet welke activiteit je wilt opstarten, ga je langs bij een ondernemingsloket. Daar krijg je begeleiding van a tot z, zodat alles administratief op punt staat.”

Het ondernemingsloket regelt zo onder andere de aanvraag van je ondernemingsnummer. Dat kost momenteel 88,50 euro. Het nummer kan je zien als de identiteit van je onderneming: adres, activiteiten, vergunnin-

gen, bankrekeningnummer … zijn er allemaal aan gelinkt. Voor sommige activiteiten heb je een speciale vergunning nodig, bijvoorbeeld als je alcohol verkoopt. Bepaalde vergunningen kan je rechtstreeks bij het ondernemingsloket aanvragen, over andere kan het loket adviseren. Ook in bijberoep moet je btw-administratie in orde zijn. Maar laat dat je niet afschrikken. In bijberoep is de omzet in het begin beperkt, wat het iets eenvoudiger kan maken. Het ondernemingsloket kan voor jou een btwnummer aanvragen. Dat kost je 66,55 euro.

EN wAT MET SoCiAlE bijdrAgEN? “Ook in bijberoep moet je meestal sociale bijdragen op het inkomen dat je als zelfstandige verdient. Elk ondernemingsloket beschikt over een verbonden sociaalverzekeringsfonds.

Je aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds gebeurt dus vaak in één beweging.” lAAT jE AdViSErEN door EEN boEkHoudEr Als je nooit eerder een zelfstandig hoofd- of bijberoep uitvoerde, leg je best eens je oor te luisteren bij een goede boekhouder. Hij of zij kan je adviseren over de kosten en de fiscale optimalisatie van je inkomen, en ook helpen met het in orde houden van je administratieve rompslomp.

31 augustus 2019 - vacature.com

7

31 augustus 2019 - vacature.com

8