MAGAZINE
maart / march 2014
#4
w w w. u k r a n t. n l
PLAGIAATJAGERS
08 _ 11
#4
i n h o u d
Door Hanneke Boonstra
Een hard gevecht
K
Zero tolerance, zo gaat de RUG om met plagiaat. Want de druk op studenten groeit en daarmee ook de verleiding om te knippen en te plakken. 8 -->
ort geleden mailde een student. Waar de UK toch gebleven was. Hij was kennelijk niet een van de 36.000 unieke bezoekers, die de UK-site die maand hadden bezocht. Voor hem maken we dit magazine, want hij houdt zo van papier. Benen omhoog, lekker lezen.
This is me!
Intussen volgt hij ons via facebook. En wie weet, is het mede door hem dat de UK op facebook en twitter met kop en schouders boven andere universiteitskranten uitsteekt.
Hermien heeft soms haar, soms een pruik. Maar één ding weet ze zeker: die haarziekte houdt ze niet langer geheim. Vooruit ermee: 'This is me!' 16 -->
Facebook:
Smart science
Facebook.com/universiteitskrant English: Facebook.com/RUGnews
Christiaan Both onderzoekt grutto's met zijn smartphone. Ook andere wetenschappers gooien hun notitieblok en stapels papieren in de prullenbak. 20 -->
Twitter:
Twitter.com/UK_Groningen English: Twitter.com/RUGnews1
Nieuwsbrief:
Virtueel geld verdienen
Meld je voor onze nieuwsbrief: uk@rug.nl Want the English newsletter? uk@rug.nl
De Nederlandsche Bank waarschuwt voor de risico's van bitcoins. Studenten Kevin en Sander liggen er niet wakker van. Maar rijk? No way. 24 -->
MyUniversity:
Zet de widget in je beginscherm! Put the widget in your start-up screen!
Louis is opening up
Colofon n redactie Hanneke Boonstra (hoofdredacteur) 3636697 Christien Boomsma (eindredacteur) 3637802 Merel Weijer (redacteur/ redactiesecretaris) 3636700 Peter Keizer (nieuws) 3636696 Anne Carlijn Kok (wetenschap) 3636695 René Lapoutre (vormgeving, webmaster) 3636693 Derkje Weijer (marketing, advertenties) 3636700
Twitter@UK_Groningen Facebook: facebook.com/ universiteitskrant
Oude Kijk in ‘t Jatstraat 28, Postbus 80, 9700 AB Groningen. Tel: 050-3636700 e-mail: uk@rug.nl Website: ukrant.nl
n fotografen/ illustratoren Reyer Boxem, Jeroen van Kooten, Pepijn van den Broeke, Paul de Vreede, Kees Willemen.
MAGAZINE
n freelancers Tim Bakker, Gerrit Breeuwsma, Saminna van den Bulk, Alain Dekker, Wendy Docters, Anne Carlijn Kok, Leonie Fransen, Laura Louwes, Dan O'Neill, Verena Rendel, Diane Romashuk, Yoran Staas, Anastasios Sarampalis, Christiaan Triebert, Marieke Voppen, Traci White, Tjeerd Wiersma en Melanie Wimmer.
When Louis, a gay Chinese student, joined Ganymedes, it was the first time he experienced acceptance of his sexuality. Now he never wants to go home. 30 -->
En verder: Virtueel de ruimte in / Blikvanger 4 En? Is 't wat, Vindicat? 5 Nieuws 6 Laura / Groen licht 12 Niet voor mietjes 14 Amazing bèta 18 Kijk mee met de NSA / Breeuwsma 23 Cultuurtips / verloting / huisdichter 26 Lazy Dutch / The Epicurean / Hitchhiking to Lübeck 28 Move-it! 32
Foto voorpagina Reyer Boxem
3
Virtueel de ruimte in Dankzij de wondere wereld van RUG-astronoom Edwin Valentijn, ‘godfather’ van het futuristische planetarium van de RUG, maken we straks een reis door de ruimte.
Je bent software-ontwikkelaar/docent bij het Centrum voor Informatie Technologie (CIT) en je drinkt veel cola. Wat doe je dan? Aswin van Woudenberg keek eens even in zijn prullenbak en dacht: hier ga ik een stoel van lijmen. Veel blikjes later had hij er een bank bij gelijmd en een tafeltje, gewoon met Bisonkit. Van de 1292 blikjes heeft hij er 1272 zelf leeggedronken, in twee jaar tijd. Twintig kreeg hij er van collega’s, die in ruil een minuut op zijn meubels mochten zitten. Nu wil hij er wel weer vanaf, want in zijn dromen is hij al bezig met het maken van een bed en een nachtkastje. Dus nodigt hij via Facebook iedereen uit om te bieden. Een paar tientjes en Aswin is een tevreden man.
Door Anne Carlijn Kok
N
ou ja, een virtuele reis, door een 3D-kopie van het heelal. Maar wel een levensechte nabootsing, gemaakt met honderdduizenden foto’s van zo’n twintig miljard sterrenstelsels, die worden opgeslagen op de computers van het Rekencentrum van de RUG. De 10.000 terabyte aan foto’s worden geschoten door satelliet Euclid, die in 2020 speciaal voor dit project wordt gelanceerd. ‘Fantastisch mooie foto’s’, belooft Valentijn. Over een tijdje zijn ze te zien in het Infoversum, maar in eerste instantie is de kopie bestemd voor de wetenschap. In het Rekencentrum worden de foto’s opgeslagen, verwerkt en aan elkaar geknoopt. ‘Want in het verwerken van big data zijn we goed, in Groningen. Aan het project doen meer dan 1000 onderzoekers in elf landen mee.’ De wondere wereld van Valentijn stopt hier niet. De onderzoekers hopen ook de Grote Vraag te beantwoorden: waarom dijt het heelal steeds sneller en verder uit? ‘We hebben geen flauw idee wat donkere energie doet en wat de oorsprong daarvan is.’ Als daar een antwoord op komt, dan is dat vergelijkbaar met de ontdekking van het higgsdeeltje. Groot dus. ‘Sensationeel’, zegt Valentijn. ‘Ik kan niet wachten tot de eerste foto’s binnen zijn.’
4
MAGAZINE
Blikvanger
nieuwbouw van Vindicat Foto Reyer Boxem
En? Is ’t wat?
Vier middagen postte de UK op de Grote Markt en ondervroeg stadjers over de nieuwbouw. Door Christien Boomsma, enquête Aske Meijerink Kosten: maar liefst 6 miljoen euro. De gemeente betaalt. Vindicat geeft als tegendienst het oude verenigingsgebouw en de daarbij horende grond op.
43%
miljoen
noemt het gebouw ‘lelijk’ of ‘spuuglelijk’. Grootste klacht: het staat veel te dicht op de Martinitoren.
1/3 vindt het gebouw mooi, niemand zeg ‘heel mooi’. ‘De plek is wel verkeerd. Zo waait het hier nu constant.’
Quote
€6
0% mooi + 35% mooi
‘De stad is toe aan vernieuwing. We moeten niet stil blijven staan in het verleden. De Martinitoren zelf mag ook wel eens worden gemoderniseerd!’
Moet dat nou? Een besloten studentenclub aan de Grote Markt? Ja! vindt haast de helft. Groningen is een studentenstad. 16,2 procent geeft zelfs een complimentje: ‘Petje af dat ze dit zo goed geregeld hebben.’
1/4
vindt het belachelijk dat een besloten vereniging zo beeldbepalend is. ‘Vindicat is een elitaire club die zichzelf boven iedereen plaatst. Dat ze op de Grote Markt staan, is daar alleen maar bewijs van.’
54% + 46% -
Had er op deze plek niet beter iets anders kunnen komen? Iets cultureels? Een winkelcomplex? Nee, vindt 46 procent. Ja, zegt de rest.
Meer Vindicat? Check ukrant.nl. Daar lees je precies hoe de studenten gratis een heel nieuw pand kregen.
MAGAZINE
5
NIEUWS
Meer op ukrant.n l
GOED DOEL
VERBODEN TOEGANG
Bazes voor kindertjes
SOG wil hbo’ers weren uit de UB
De BAZES, de benefietactie van de grote studentenverenigingen, zet zich dit jaar in voor het Beatrix Kinderziekenhuis en een project voor de Kinder Intensive Care van het UMCG. De verenigingen willen 28 mei zoveel mogelijk geld binnenhalen met een dagprogramma voor kinderen en een avondprogramma voor studenten. ‘s Avonds is er onder meer een kroegentocht, waarbij alle aangesloten verenigingen hun deuren opengooien.
Studentenpartij SOG wil hbo’ers uitsluiten van de Universiteitsbibliotheek (UB) in tentamenweken. De partij is bang dat de bibliotheek de komende jaren overvol raakt als het gebouw wordt gerenoveerd. ‘De SOG heeft een voorstel gedaan om tijdens de drukke tentamenperiodes een test te starten waarbij alleen RUG-studenten en medewerkers toegang krijgen tot de UB’, aldus partijlid Steven Kroesbergen. SOG liet eerder al weten een ‘pasjessysteem’ te willen, waarbij alleen studenten met een RUG-kaart nog toegang hebben tot de UB. De UB is op de hoogte van het plan, dat is ingediend bij het universiteitsbestuur. ‘De bibliotheek is vooralsnog een openbare ruimte. Of dit in de toekomst verandert is op dit moment niet duidelijk. Over de haalbaarheid van zo’n test kunnen we nu dan ook niets zeggen’, aldus woordvoerder Minke Haveman.
OPRICHTING
LEENSTELSEL
REISKOSTEN
Sustainable instituut
Meer bijverdienen
Hotel voor 175 euro
De RUG is nog steeds bezig met de oprichting van een instituut voor sustainable society. Achter de schermen wordt er al maanden aan gewerkt. Het Instituut voor Integratie en Sociale Weerbaarheid (ISW) van de universiteit is er onder meer bij betrokken. De Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen heeft de leiding. Hoe het eruit ziet en wat er precies wordt onderzocht is nog niet bekend.
Of de studiebeurs vervangen wordt door een leenstelsel, is nog niet zeker. Maar mocht dat gebeuren, dan wil minister Bussemaker nog eens ‘kritisch kijken’ naar de bijverdiengrens. Een student mag nu 13.730 euro per jaar bijverdienen. Verdien je meer dan moet je je aanvullende beurs en ov-kaart deels terugbetalen. Door studenten meer bij te laten verdienen, hoopt Bussemaker dat de partijen alsnog voor het leenstelsel stemmen.
Hoeveel mag ik besteden tijdens een dienstreis naar Saoedi-Arabië? En wat mag een kamer kosten in Frankrijk? Voor het college van bestuur is dat nu klip en klaar. In het nieuwe reglement kostenvergoedingen staat dat de heren binnen Europa Economy Class moeten vliegen. Daarbuiten mag het college van bestuur ook Business Class zitten. Een hotelkamer over de grens mag maximaal 175 euro kosten en een ontbijt twee tientjes.
6
MAGAZINE
BIJBAAN
GMAIL
Foto Pepijn van den Broeke
BEROEP
Later word ik...
80 procent klust bij
Versleutel je mail!
Studenten Gedrags- en Maatschappijwetenschappen (GMW) worden niet goed voorbereid op de praktijk. Dat blijkt uit de Nationale Studenten Enquête en een onderzoek onder oud-studenten. Beroepsvoorbereiding is al jaren een issue. Het RUG-bestuur tikte de faculteit op de vingers over de ‘matige score’. GMW belooft beterschap en hoopt op een positief effect van RUG-loopbaansysteem NEXT en samenwerking met de studievereniging.
Studenten verdienen gemiddeld 440 euro per maand bij, blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Ruim vier op de vijf studenten in het hoger onderwijs klust bij. Meestal staan ze een of twee dagen per week in de horeca of in een winkel. Hbo’ers hebben overigens vaker een bijbaan dan wo’ers, respectievelijk 88 procent en 75 procent. En daarom verdienen ze ook meer: 470 euro tegenover 380 euro voor wo’ers.
Wil je niet dat de Amerikaanse overheid aan je mail zit? Gebruik encryptie. Dat is wat studenten en medewerkers binnenkort op het hart gedrukt wordt, als het aan het universiteitsbestuur ligt. Daarmee komt het bestuur tegemoet aan kritiek van het personeel in de universiteitsraad, dat de overstap op Gmail wilde uitstellen vanwege de Patriot Act. Die geeft de Amerikanen toegang tot al het Gmail-verkeer. De universiteit gebruikt S/MIME om te versleutelen.
VERHUIZEN
HBO
RARITEITEN
Exit Sint Walburgstraat Sneller een titel
Schelpen voor Artis
De elf studentenorganisaties die nu zijn gevestigd aan de Sint Walburgstraat, moeten binnenkort verhuizen. De RUG heeft de huur opgezegd, omdat het pand te duur werd. De KEI, ESN, AEGEE, AISEC, SIB en Teimun gaan naar Pelsterstraat 23. Waar SOG, Calimero, Integrand, Studentenkrant en GSb naartoe gaan is nog niet duidelijk. In het Academiegebouw blijkt geen plek voor ze te zijn. De RUG zoekt daarom een nieuw kantoorpand.
Het Universiteitsmuseum helpt Artis met de reconstructie van het Groote Museum. Ooit was dat een van opmerkelijkste rariteitenkabinetten van Nederland. Artis wil het in ere herstellen, maar de collectie is weg. Gelukkig had Groningen nog kisten vol schelpen van onbekende herkomst. Daardoor waren ze voor het museum niet zo interessant, maar Amsterdam was er blij mee. Directeur Rolf ter Sluis heeft misschien nog wel meer in petto voor Artis.
MAGAZINE
Hogescholen kunnen hun afgestudeerden eerder dan verwacht een academische titel geven. Hbo’ers mogen al dit jaar de titels ‘of arts’ en ‘of science’ achter hun naam zetten. Hogescholen kunnen sinds begin dit jaar bij accreditatieorganisatie NVAO een verzoek indienen om voor bepaalde opleidingen dezelfde titels toe te wijzen als universiteiten. Eerst zijn culturele en maatschappelijke vorming en planologie aan de beurt.
7
n fraudejagers geven nooit op
Een hard
Zero Tolerance. Zo gaat de RUG om met plagiaat. Want de druk op studenten groeit. En daarmee de verleiding om te knippen en plakken.
‘A
Door Diane Romashuk ls je de gang oploopt en plagiaat roept, springt iedereen op uit zijn stoel’, zegt RUG-woordvoerder Gernant Deekens. Ofwel: het onderwerp is ‘hypergevoelig’. Niet verwonderlijk. Wetenschappelijk onderzoek is het fundament van de wetenschap, maar plagiërende onderzoekers brachten de universitaire wereld in verlegenheid. Diederik Stapel is maar een van de gevallen die de media haalde. En dus moeten wetenschappers van morgen doordrongen worden van wat wel en niet kan. Zero tolerance dus.
8
MAGAZINE
9
MAGAZINE
Foto’s Reyer Boxem
gevecht
Ephorus omzeilen… wil je dat wel?
*)
n Alle werkstukken en scripties van studenten aan de RUG worden gecheckt door plagiaatscanner Ephorus. Exit knipen plakwerk? Of werken de tips die je vindt op de internetfora om het programma te omzeilen?
Door Tim Bakker
1
Ephorus herkent gekopieerde stukken tekst niet als je tussen de woorden geen spatie zet, maar een T I P punt. Doe het wel in een wit lettertype trouwens, want anders ziet Ephorus het misschien niet, maar de docent wel en ben je alsnog in de aap gelogeerd.
2
Nog een ‘spatietip’. Alleen niet door het zetten van witte punten, maar het zetten van spaties in T I P lettertype 1 tussen de letters.
3
Maak een afbeelding van gekopieerde stukken tekst en plaats die in je paper. Op die manier ziet Ephorus T I P een plaatje en geen tekst en scant hij het dus niet.
4
Herschrijf de zinnen. Ephorus vergelijkt letterlijke tekst uit je werkstuk, met de teksten van werkstukT I P ken uit je database. Nadeel: het is een bak werk.
5
Baseer je je op een tekst die in een vreemde taal geschreven is, dan heeft Ephorus het ook niet altijd T I P door. Vertalen dus. En overtypen.
Kleine explosie Ook studenten willen nog wel eens te gemakkelijk met hun bronnen omgaan. Onderzoek aan de Universiteit van Utrecht uit 2012 liet zien dat bijna 60 procent van de studenten wel eens zonder bronvermelding knipt en plakt bij het maken van werkstukken. Aan de RUG worden elk jaar tientallen studenten betrapt op fraude, variërend van het gebruik van spiekbriefjes tot plagiaat. Weliswaar ontbreken harde cijfers, maar de examencommissie van psychologie constateerde enkele jaren geleden een kleine explosie van plagiaatgevallen. Drie jaar geleden zag de Faculteit Economie en Bedrijfskunde een verviervoudiging van het aantal studenten dat zijn toevlucht nam tot spiekbriefjes en plagiaat: van 8 naar 38. En je hoeft maar aan een paar studenten in
10
de UB te vragen, of er zijn er die schoorvoetend erkennen dat ze zich wel eens aan knip- en plakwerk bezondigen. ‘Ik heb wel eens bewust teksten overgenomen en zo’, zegt een 22-jarige studente psychologie. ‘Ik hertypte ze, zodat Ephorus het niet merkte.’ De reden? ‘Er was tijdsdruk en de opdracht was niet bepaald boeiend.’ Ook bij letteren vermoedt vicedecaan Dirk Jan Wolffram een toename van plagiaatgevallen. Dat komt waarschijnlijk door de toenemende studiedruk. Als een half jaar studievertraging dreigt, is de verleiding het lot een handje te helpen erg groot. ‘En er komt ook steeds meer tekst beschikbaar via internet waardoor kopiëren makkelijker wordt.’ Tenslotte, denkt Wolffram, speelt de internationalisering een mogelijke rol. ‘In sommige landen wordt minder zwaar aan
MAGAZINE
plagiaat getild.’ Ondertussen is de tegenaanval op volle kracht ingezet. ‘Fraude en plagiaat zijn van alle tijden, maar door de schandalen staat wetenschappelijke integriteit weer op de agenda’, zegt Deekens. Een speciaal opgericht ethiekplatform helpt docenten goed met plagiaat om te gaan. Daarbij is het vooral belangrijk om op waarden te hameren, benadrukt voorzitter en ethicus Frank Hindriks. ‘Het ideaal van de wetenschap is kennis vergaren en nieuwe ontdekkingen doen. Wie iets verzint, verdient het om in de schijnwerpers te staan.’ Bronvermelding is zo’n schijnwerper. ‘Dat wil je studenten laten inzien. Maar ze hebben de juiste waarden niet altijd meegekregen. Op middelbare scholen wordt kopiëren van Wikipedia nog wel eens oké gevonden.’
Docent beslist Daarnaast zorgen de faculteiten voor meer duidelijkheid. Studenten psychologie krijgen in de eerste collegeweek te horen wat wel en niet mag, met het inspirerende plaatje van een guillotine op de achtergrond. ‘Dan gaat ‘ik wist het niet’ in elk geval niet op als je wordt betrapt’, zegt docent en lid van de examencommissie Frank Steyvers. De boodschap kwam aan bij een 25-jarige psychologiestudent. ‘Een studiegenoot van mij is gepakt. Hij is geschorst en uitgesloten van vakken en zo. Dat schiet niet op, natuurlijk. Als het goed is, ben je op de universiteit gemotiveerd om het zelf te doen. Anders ben je bezig de boel op te lichten.’ Toch is hij ook wel eens bezorgd als zijn werk door de scanner gaat. ‘Je hebt het dan niet bewust gedaan, natuurlijk, alleen
*)
Deze methodes kunnen werken, zegt Lisette Bakalis van Nestor Support. ‘Ephorus is namelijk niet meer dan een hulpmiddel voor docenten om de allereerste overeenkomsten met andere teksten eruit te halen.’ Ephorus detecteert misschien geen plagiaat, maar wel wordt het aantal woorden van de paper weergegeven. En daar hebben drie van deze vijf tips duidelijk invloed op. Onthou ook dat de scanner talloze bestandsvormen kan lezen, ook pdf, zelfs al wordt die bestands-
MAGAZINE
de bronvermelding vergeten. Maar toch.’ Want plagiaatscanner Ephorus is de volgende verdedigingslinie tegen het knippen en plakken. Het computerprogramma vergelijkt werkstukken met bronnen in een database. Hoe hoger het percentage tekst dat matcht, hoe groter de kans dat het om plagiaat gaat. Maar de docent beslist zelf of dat inderdaad het geval is.
Stomme software Ephorus is en blijft immers ‘stomme software’. Een student kan onhandig zijn geweest met de bronvermelding. Of het gaat om een vakgebied dat vaak dezelfde termen gebruikt. Een geschiedenisstudent in de UB: ‘Ik ben een keer van plagiaat beticht. De docent vond dat ik te veel naar de letter had vertaald. Ik had een voetnoot bij de tekst gezet, maar het kon toch niet door de beugel.’ Hij kwam er met een goed gesprek vanaf. ‘Maar ik moet op mijn tellen passen.’ De belangrijkste reden voor het gebruik van Ephorus is dan ook het afschrikwekkende effect. Studenten weten dat hun werk gescand wordt en zijn extra voorzichtig. En wie toch in de fout gaat, wordt hard afgestraft. Steyvers: ‘Met een eerstejaars die eens iets probeert lost een docent het misschien nog onderling op, of hij moet de cursus een jaar later overdoen.’ Maar als iemand het ‘voor de tweede keer flikt’, bij meer vakken of grotere lappen tekst, volgt maximaal een jaar uitsluiting van onderwijs. Word je herhaaldelijk betrapt, dan kun je helemaal worden weggestuurd. Zero tolerance.
vorm online vaak als plagiaatscan-proof genoemd. Is dat dan zorgwekkend? Nee, vindt Bakalis. ‘Natuurlijk, als je uit alle macht fraude wilt plegen, vind je vast een manier om langs Ephorus te komen. Maar op de universiteit proberen we mensen op te leiden die verantwoordelijk zijn en ook zo met hun werk omgaan.’ Kortom: je zit hier om te leren. Docenten zijn de eersten die inschatten wat je kunt en hebt geleerd. ‘Daarom kijken ze je werk na. Ephorus is slechts een eerste
hulpmiddel.’ Plagiërende studenten moeten dus bang zijn voor hun docenten, de experts. Bovendien kennen zij hun studenten en weten wat ze van hen kunnen verwachten. ‘Dus zelfs als je langs Ephorus komt, zullen zij vreemde formuleringen herkennen. Bovendien maken ze vaak aantekeningen in het bestand zelf, dus veel andere trucs komen zo ook boven water. En het is echt geen gezellig gesprek als je bij de examencommissie moet uitleggen waarom er witte punten staan tussen je woorden.’
11
l a u r a
Besparen
GHB Van de week zag ik een naar filmpje van een vriend van me. Te zien is hoe hij buiten in een woonwijk onhandig tegen een hekje staat geleund. Zijn ogen rollen in zijn kassen, hij smakt en slaakt een onverstaanbare kreet. Hij heeft nog het meeste weg van een zwaar dementerende patiënt. Even later zou hij bewusteloos raken. De oorzaak: GHB. Wat een rotspul. Over heroïne hoor ik nog betere verhalen. En dan tel ik zelfs de anekdote van een heroïnejunk mee die zijn anus vernielde met een vork toen hij zich probeerde te ontdoen van zijn gortdroge ontlasting. De rode draad in slechte GHB-ervaringen lijkt vooral te zijn dat men een kutmoment achteraf ervaart als leuk. Ik was erbij toen een jongen voor het eerst aan ‘de G’ ging. Zijn eindoordeel: ‘Heel leuk.’ Van het feit dat hij een half uur had gekotst, was hij niet op de hoogte. Daar ga je al. Voor je het weet ga je stappen met een hersenschudding en een gebroken sleutelbeen, of laat je je towerbridgen door twee mannen. De dierenarts moeten bellen, nadat je kat bijna doodgaat omdat ie jouw GHB-kots heeft opgegeten is ook niet mijn idee van ‘leuk’. Niet hipster. Een andere vriend van me probeerde het één keer. Zijn ouders hebben de hele nacht bij hem gewaakt, omdat hij meerdere keren stopte met ademen. Bij het ontwaken was hij in de veronderstelling dat hij een leuke stapavond had gehad. Mijn eerste ervaring met het goedje was onvrijwillig en vrij negatief. Op stap in Ho Chi Minh was ik na drie drankjes ineens compleet van de kaart. Terwijl ik steeds scheler ging kijken en amper meer op mijn benen kon staan, probeerden twee expats me zover te krijgen dat ik meeging naar hun appartement. Ik kon nog net op tijd mijn ex inseinen om me naar onze kamer te slepen. Om daar 24 uur lang continu te kotsen en de badkamer af te breken, onderwijl hysterisch huilend. Niet heel charmant. Later probeerde ik het nog eens - maar dan in wat veiliger condities. Geen succes. Tenzij je gaat voor kneitermisselijk en schelden. Misschien heb ik makkelijk praten. GHB heeft op mij gewoon niet het ‘gewenste’ effect van geil en waus. En daar ben ik blij om.
Groen licht Door Anne Carlijn Kok
Laura Louwes studeert English language and culture
12
MAGAZINE
Foto Reyer Boxem
Geen fel, wit licht in de klimaatkamers van de Linnaeusborg. Nee, de planten baden daar in zacht, roze licht, afkomstig van duizenden led-lampen. ‘Planten zijn groen, dus kaatsen ze het groene licht terug’, vertelt hoogleraar ecologie Han Olff. ‘Door dat weg
MAGAZINE
te laten, besparen we dertig procent energie.’ Olff onderzoekt de groei van gras in de Oostvaardersplassen en de rol van regenwormen daarin. ‘Hoe overleven die grazers daar, zonder dat het gras bemest wordt? Wij denken dat regenwor-
men daar iets mee te maken hebben.’ In de klimaatkamers hangen ook spiegels. ‘Grassen aan de zijkant staan meer in de schaduw. Door spiegels is er meer licht en lijkt het voor de planten alsof de vegetatie gewoon door gaat. Er is geen zijkant meer.’
13
14
MAGAZINE
Foto Pepijn van den Broeke
ijshockey
Niet voor mietjes Door Marieke Voppen Bam bam bam! De Finse trainer Timo Martelius (32) slaat keihard met zijn stick tegen de rand van de ijsbaan. ‘Silence please!’ Hij wil aandacht en snel, want van lang stilstaan krijg je het koud bij temperaturen rond het vriespunt. Martelius veegt het whiteboard schoon en legt een nieuwe oefening uit. In het Engels, want het eerste team van studentenijshockeyvereniging The Bulldogs uit Groningen is een bont gezelschap van nationaliteiten. Boven alles is het een succesvolle vereniging. De studenten spelen in de landelijke studentencompetitie en sleepten de afgelopen vijf jaar al vier keer de titel binnen. De spelers zoeken positie en beginnen aan de oefening. Eén voor één schieten ze op de goalie. Door zijn helm met rasterwerk, een bitje, bescherming voor polsen, schenen, knieën, schouders én ellebogen kan hem weinig overkomen. Maar al die hulpstukken hebben ook nadelen. Altijd scoren over de grond, legt teamlid Pieter ter Haar dan ook uit. ‘De goalie kan zijn benen veel minder snel bewegen dan zijn armen.’ De spelers dragen wijde en kleurrijke sportkleding. Enkelen hebben zelfs oranje veters – de clubkleur. Niet goedkoop, zo’n outfit. De bescherming alleen kost al snel 200 euro. Daar komen de schaatsen nog boven op. ‘Eén troost’, zegt Hendrik de Boer, ‘met een paar kun je wel een jaartje of zeven vooruit.’ De verschillende oefeningen gaan razendsnel. De schaatsen krassen in het ijs als ze remmen en rechtsom draaien. Doordat het veld ommuurd is en van een achterlijn geen sprake, blijft de puck continu in het spel. Fluiten voor wissels is geen gewoonte. Dat gebeurt stilzwijgend. Geen geneuzel dus, maar doorspelen. Dit is geen sport voor mietjes, een beuk of val is onoverkomelijk. Maar heftige blessures komen weinig voor. Blauwe plekken des te meer. Hoe dat kan? ‘Als je valt op het ijs, glijd je gewoon lekker door – als een soort pinguïn’, legt Pieter uit.
MAGAZINE
15
Foto Tamara Korte
MAGAZINE
16
n Hermien is soms kaal. dat is geen geheim meer
This is me! Soms heeft ze haar, maar soms heeft ze een pruik. Hermien (23) heeft alopecia, een haarziekte waarbij je haar onverwacht uitvalt. Vroeger hield ze het stil, maar nu wil ze niet langer dat het een geheim is. Door Saminna van den Bulk
M
et een grote glimlach zit Hermien op de bank, tussen de studieboeken. Niets doet vermoeden dat zij anders is dan andere studenten. Niets dan het gladde hoofd, waar ze zo nu en dan haar hand overheen haalt. ‘Ik heb het sinds m’n vierde’, vertelt ze. ‘Een klein kaal plekje, ter grootte van een stuiver. Het was er ineens en het werd steeds groter.’ Het viel mensen op: ‘Er werd m’n ouders gevraagd of ik ziek was. Een kennis van mijn ouders kwam langs en vroeg zelfs of ik een clownspruik op had. Ik moest toen zeggen dat het m’n eigen haar was. Awkward. Maar ik kan me niet herinneren dat ik het erg vond.’ Pas op de middelbare school begon Hermien meer en meer op haar haar te letten. Als het haar goed was, liet ze het mooi knippen voor ze naar school ging. Maar soms was het ook tijd voor een pruik. ‘Ik kan me niet herinneren dat ik het iemand verteld heb, behalve vriendinnen dan’, zegt ze, ‘maar iedereen wist het wel.’ Soms vond ze het zelfs best handig: ‘Als de handstanden en rekstokken in beeld kwamen - wat ik allemaal niet kon - zei ik dat dat niet wilde, al wijzend naar m’n haar. Zat ik lekker aan de kant!’
De kleine strijd Maar grappig is het niet. ‘De ziekte is er altijd, zelfs als ik wel haar heb’, zegt Hermien. En dat brengt strijd met zich mee, want het herhaalt zich steeds weer. ‘Als ik m’n eigen haar heb, ben ik voor anderen niet ziek. Maar ik maak me telkens zorgen. Waait het, dan hoop ik dat mijn kale plekken bedekt blijven. Haal ik een hand door m’n haar, dan hoop ik dat ik geen pluk in m’n handen heb.’ En als dat wel gebeurt en de witte vloer in het huis
MAGAZINE
bezaaid raakt met donkere haren, is het weer tijd het roer om te gooien. ‘Een pruik uitzoeken is ergens een opluchting. Dan heb je niet meer die confrontatie met je haaruitval. Daarnaast ben je minder angstig: dat ding zit strak om je hoofd en laat nooit je kale plekken zien.’ Maar het is nog altijd geen feestje. ‘Als m’n haar eraf gaat, ben ik altijd twee dagen chagrijnig. Alsof ik weer undercover ga. Het voelt als een prothese: het is geen onderdeel van mij. Het is nep. Maar zonder pruik naar de supermarkt gaan is te vermoeiend: je moet sterk in je schoenen staan om die kijkende mensen aan te kunnen.’
Zelfmedelijden Zelfmedelijden heeft Hermien niet. Maar toch vergelijkt ze zichzelf met anderen. ‘Men zegt niet voor niets: als je haar maar goed zit. Ik heb alleen een bad hair day in a bad hair life.’ En dat gaat knagen. ‘Ik voelde me minderwaardig, omdat iedereen op uiterlijk beoordeeld wordt. Feit blijft dat ik een jonge vrouw met een kaal hoofd ben. Geen jongen valt spontaan voor een kaal meisje.’ Zo probeerde Hermien met behandelingen de haargroei op gang te brengen. Een bijtend goedje dat door een dermatoloog op haar hoofd werd gesmeerd was geen succes. ‘Het resultaat: drie donsharen, een blaar op m’n hoofd en slapeloze nachten door de jeuk. Toen dacht ik: dit wil ik niet.’
Open en bloot Eind december was het weer zover: er moest een pruik gehaald worden. Maar deze keer besloot Hermien het anders aan te pakken. Op haar Facebook stond een foto van haarzelf zonder pruik, met de tekst: This is me. I’ve got alopecia and I don’t want it to be a secret any more. Een flinke actie en een onderdeel van acceptatie: ‘Het hoort bij mij, dit ben ik de rest van m’n leven. Ik kan daar maar beter mee dealen. En ik merkte dat mensen er enorm veel respect voor hadden.’ Voor Hermien was het een keerpunt. ‘Ook zo mag je er zijn. Dit is nou eenmaal wie ik ben. Ik ga geen dingen meer laten door mijn haarziekte.’
17
Foto Annemiek Hospers
Amazing Bèta
18
MAGAZINE
Chaos Door Anne Carlijn Kok Geluid kun je niet zien, maar universitair hoofddocent en expert sensory cognition Tjeerd Andringa maakte het effect van geluid toch zichtbaar in deze foto. Andringa doet soundscape onderzoek en ontdekte dat de betekenis van geluid een veel grotere rol speelt dan gedacht. ‘Een mug, crossende motoren of schreeuwende kinderen kunnen allemaal tot klachten leiden, ook als het geluid binnen de wettelijke normen blijft. Mensen blijken veel meer betekenismeters dan decibelmeters; de bron is belangrijker dan de geluidssterkte.’ De foto geeft chaotisch geluid weer, zegt hij. ‘Wij ervaren geluiden als rustig en kalm, wanneer ze op veiligheid en natuurlijkheid duiden. Plezierige geluiden zijn vooral indicaties van activiteiten uitgevoerd in veiligheid', zegt Andringa. In deze foto ontbreekt alles wat je met kalmte associeert. De verkeersgeluiden overstemmen de veilige en fijne geluiden. De beweging en onrust maken ons alert. In de foto is niets natuurlijk of veilig. ‘Het is eigenlijk ook een foto van ons jachtig en onnatuurlijke leven’, zegt Andringa.
MAGAZINE
19
Illustraties Paul de Vreede
Illustratie Paul de Vreede
20
MAGAZINE
wetenschappers halen overal informatie vandaan
Smart science met Apps Christiaan Both onderzoekt grutto's met zijn smartphone, Christien Slofstra houdt via een app bij of haar proefpersonen terugvallen in depressie. Weg met het notitieblok en de stapels papieren. Door Anne Carlijn Kok
T
erwijl je dit leest, ligt je smartphone waarschijnlijk binnen handbereik. Om de zoveel tijd pak je hem op om Facebook te checken of te reageren op een whatsapp. Net zoals iedereen om je heen dat doet. En juist dat maakt dat een smartphone ongekende mogelijkheden heeft voor de wetenschap. Om data te verzamelen via een app bijvoorbeeld, die op maat gemaakt is voor je onderzoek. Deelnemers aan je onderzoek vullen zelf de informatie in en sturen dat naar je op. Via speciale sensoren in een smartphone kunnen gegevens zoals hartslag of mobiliteit gemeten worden. Er is met een app bovendien grote nauwkeurigheid in het meten en registreren van gegevens. En je kunt tijdspatronen onderzoeken, gebruik maken van pop-up vragen, in real-time meten…
Handcomputertje Ook aan de RUG gebruiken onderzoekers de laatste jaren steeds vaker smartphones of tablets voor hun research. Drie jaar geleden was de studie van slaaponderzoeker Marijke Gordijn – naar het 24uurs ritme bij politieagenten – nog opvallend door het gebruik van een pda. Een pda? ‘Ja, een soort handcomputertje’, zegt Gordijn. ‘Die worden inmiddels niet meer zoveel gebruikt, merk ik.’ Gordijn gebruikte de pda recentelijk nog, voor proefpersonen die buiten gecontroleerde omstandigheden werden onderzocht. ‘Maar het is steeds lastiger om genoeg pda’s bij elkaar te krijgen voor een groot onderzoek.’ Gordijn geeft de pda aan haar deelnemers mee, zodat ze thuis of tijdens het werk direct vragen kunnen beantwoorden. ‘Zoals hoe ze hebben geslapen, hoe alert ze zijn, hoe laat ze naar bed zijn gegaan en hoe laat ze wakker werden. Ook zit er een reactietijdentest op, met vragen waarmee we
MAGAZINE
kijken hoe snel de proefpersonen nog reageren. Dat doen we dan een paar keer per dag.’ Ze gebruikte het computertje voor het eerst tijdens haar onderzoek naar de invloed van nachtdiensten op politieagenten. ‘We wilden bekijken wanneer ze alert zijn en op welke momenten ze een beetje indutten. Het is bij zo’n onderzoek wel handig dat ze ook echt tijdens de nachtdienst de vragen beantwoorden. Anders zit er veel te veel tijd tussen en kan het antwoord niet meer accuraat zijn.’
Meteen feedback Ook hoogleraar dierecologie Christiaan Both maakt in zijn veldonderzoek naar grutto’s en strandlopers gebruik van een app. ‘We doen waarnemingen aan de hand van gekleurde ringetjes om hun poten zodat we individuen kunnen volgen tijdens hun reizen van en naar Afrika. Vroeger schreef je dat op in een notitieboekje en voerde je de data later in op de website of databank die dat bijhoudt.’ Nu ook Both een smartphone heeft, gebruikt hij de speciaal daarvoor ontwikkelde app. ‘Ik voer gelijk in wat ik spot’, zegt hij. ‘Met als voordeel dat ik meteen feedback kan krijgen.’ Die gaat niet om aardige reacties van vogelliefhebbers. Feedback is van wezenlijk belang’, zegt Both. ‘Stel je voor: ik stuit in de weilanden op een gruttonest met twee eieren. Ik kan dan meteen invoeren dat ik die eieren gevonden heb en met m’n smartphone de precieze locatie bepalen’, zegt Both. ‘Maar omdat de databank ook waarnemingen heeft van vorige week, kan je zien dat er bijvoorbeeld een derde ei is verdwenen. Dat is nuttige informatie. Ik kan ter plekke bekijken wat daarmee gebeurd kan zijn.’
21
Grauwe kiekendief Dat is niet de enige manier waarvoor Both een app gebruikt. Hij doet veel onderzoek naar de grauwe kiekendief in Groningen. ‘Met een gps-logger op z’n rug kun je precies uitlezen waar de vogel is geweest’, vertelt Both. ‘En daaruit kun je afleiden hoe de grauwe kiekendief het landschap gebruikt en bewegingspatronen volgt.’ Als wetenschapper weet je dan precies waar die kiekendief is geweest, maar je weet nog niet goed hoe het landschap eruit ziet. ‘Daar gaan we nu een app voor ontwikkelen: vrijwilligers krijgen dan een berichtje als ze in de buurt van zo’n plek komen, zodat ze een foto kunnen maken en versturen. Zo kijken we echt over de schouder van de vogels.’
Stapels papier Naast nauwkeurigheid in meten en registreren heeft het gebruik van een app ook praktische voordelen, weet promovendus klinische psychologie Christien Slofstra. Zij gebruikt er een voor haar onderzoek naar terugval bij depressies. Ze zet hem in om proefpersonen met regelmaat te vragen hoe het gaat. ‘Ze geven dan een cijfer op de vraag hoe ze zich voelen. Een 10 is vrolijk, een 1 somber’, zegt Slofstra. Zo brengt ze in kaart wat de veranderprocessen
zijn tijdens therapie bij mensen met een depressie. Het heeft meerdere voordelen, zegt Slofstra. ‘We kunnen dit ook via dagboekstudies doen. Maar dan weten we niet precies wanneer de vragen zijn ingevuld. We meten nu real-time. Ook hoeven we nu niet meer met stapels papier te zeulen en komen de data gewoon bij ons binnen.’ Maar het grootste voordeel hebben de proefpersonen, denkt Slofstra. ‘Zij kunnen gewoon via hun telefoon of tablet de vragen invullen. Dat is wel zo gemakkelijk.’
Toekomst
E
r staat ons nog veel te wachten op dit gebied, zeker als het aan hoogleraar gedistribueerde systemen Marco Aiello ligt. Hij en zijn groep onderzoeken de stand van de techniek in dynamische, gedistribueerde en complexe informatiesystemen. Ook kijken ze naar de maatschappelijke effecten daarvan. Klinkt ingewikkeld, maar het komt er op neer dat Aiello – onder meer – werkt aan de automatisering van gebouwen om energiegebruik te verminderen. En om feedback te geven op de ‘energy footprint’ van de gebruikers van energiebesparende gebouwen, gebruikt ook Aiello een smartphone. ‘Dit is nog maar het begin’, zegt hij. ‘Mobiele apparaten hebben allerlei mogelijkheden en geven een enorme hoeveelheid informatie over de mensen die ze gebruiken.’
22
Aiello is zeer onder de indruk van de vooruitgang op dit gebied, de laatste twintig jaar. ‘We gingen van niets naar zeer krachtige apparaten die beschikbaar zijn voor de massa. Dit, gecombineerd met steeds grotere connectiviteit, zorgt dat we overal informatie vandaan kunnen halen.’ De mogelijkheden zijn nu al enorm, maar Aiello denkt dat er veel meer in het vat zit. ‘We zien nu al horloges of zonnebrillen, die telefoons worden. Maar ik verwacht dat ook de gewone huis-tuin-en keuken-apparaten steeds meer gaan werken in combinatie met mobiele apparaten.’ Ook in de GPS-functie ziet Aiello toekomst. ‘Met GPS kun je je makkelijk verplaatsen, je weet waar je bent en waar je heen moet. Maar dit werkt alleen buiten de deur’, zegt hij. ‘Het zou zinvol zijn om ook te weten wanneer
iemand binnen is, bijvoorbeeld om te kunnen onderscheiden of hij op kantoor is of in een cafetaria staat. We kunnen energie besparen door daar het aan- en uitzetten van lichten op aan te passen.’ En dan zijn we nog maar een klein stapje verwijderd van een vergaande interactie tussen gebruiker en – bijvoorbeeld – smartphone. ‘Het zou ook interessant zijn om te kunnen zien of iemand slaapt, aan het lezen is, of kookt. De laatste stap is om te kijken naar de emotionele toestand van mensen.’ En wat moeten we daarmee? ‘Dergelijke informatie is voor de wetenschap erg bruikbaar, maar ook voor de gebruikers zelf. Een moment van ongemak of stress zou je kunnen verhelpen met een app, die een suggestie doet over de manier waarop het vervelende moment kan worden doorstaan en hem helpt naar een blijere modus te gaan.’
MAGAZINE
Kijk mee met de NSA! Wie bang was dat de overstap naar Gmail het einde zou betekenen voor z’n privacy, gaat nog wat beleven met Facebook’s Graph Search. Door Peter Keizer
D
e nieuwe zoekmachine van Mark Zuckerberg’s sociale netwerk duikt in al je posts en updates en legt je likes – waarvan je dacht dat alleen je vrienden ze konden zien - bloot. En dat levert soms interessante resultaten op. Wij hebben Graph Search eens losgelaten op de RUG en ontdekten dat ... Zeven RUG-studenten gek op drugs zijn. Allemaal internationals, waarvan eentje – Ida farmacie studeert. Rizzy loves sex, alcool and drogue. Viktor drugs, music, girls and beer.
Meer dan duizend vrouwelijke RUG-studenten zijn single. Gelukkig zijn er net zoveel single mannen aan de universiteit. Elf single vrouwen zijn 22 jaar en wonen in Groningen. Zij kunnen kiezen uit meer dan honderd mannelijke leeftijdsgenoten met dezelfde achtergrond. Tweeëntwintig single RUG-studenten ‘liken’ De Blauwe Engel. Single studentes gaan liever naar Pand48, Enzo, Het Concerthuis, Ocean41 of Mr. Mofongo. Meer dan honderd studentes in de stad heten Anne. Er
zijn ook meer dan honderd studerende Timmen, Wouters en Peters. Maar er zijn maar drie Antoons. Achttien foto’s zijn er de laatste maand gemaakt van of in de Universiteitsbibliotheek (UB) en gedeeld op Facebook. Waaronder eentje van Anne Jouke die een screenshot plaatste van een Whatsapp gesprek met haar vriend, die haar gootsteen heeft ontstopt. ‘Pff wat superlief!’ Twee Groningse tv-programma’s zijn populair onder RUGmedewerkers: STUG en North. Maar liever kijken ze naar De Wereld Draait Door en Wie Is De Mol? Tolkien is populair bij RUGmedewerkers. The Hobbit en Lord of the Rings staan in
de top. Ook populair is The Shadow of the Wind van Carlos Ruiz Zafon. Volgens Facebook werken er maar twee moslims aan de RUG en vier christenen maar geen joodse medewerkers. Meer dan honderd studenten ‘liken’ Jezus Christus, tegenover drie medewerkers. Er zijn vier mensen die aan de RUG studeerden en het Dagblad van het Noorden ‘liken’. En dat zijn allemaal medewerkers of freelancers van de krant. Geen enkele student ‘liked’ het Dagblad. Eentje volgt De Volkskrant. Meer dan honderd studenten die in Groningen wonen ‘liken’ Nu.nl. O ja. Zeven studenten ‘liken’ zowel studentenvereniging Vindicat als Albertus Magnus.
b r e e u w s m a
Valorisatie
Foto Reyer Boxem
Lang geleden, toen ik nog jong was, vonden sommige mensen dat de wetenschap zich niet diende te onderwerpen aan de machtselite, maar ‘maatschappelijk relevant’ moest zijn. Wetenschap moest ten goede komen aan de gewone man en de samenleving, daar kwam het kort gezegd op neer. Het was het mantra van vaak wat linkse, langharige figuren; type Armand (Ben ik te min), maar dan met academische titel (drs.) en zonder mondharmonica. Zij zetten zich af tegen het establishment en schaarden zich onder de banier van de
MAGAZINE
kritische wetenschap, met eigen tijdschriften en publicaties. Die waren volgeschreven in een marxistisch jargon, bij voorkeur in een Duits dat even ondoordringbaar als ondoorgrondelijk was. Ik beken dat ik thuis nog wel een metertje boeken in dit genre op de plank heb, veelal voor een habbekrats aangeschaft bij wijlen De Slegte, maar stukgelezen heb ik ze niet. Daarna jaren nooit meer iets van gehoord. Maar nu schijnt het dat ‘maatschappelijk relevant’ aan een comeback bezig is, alleen heet het tegenwoordig anders: valorisatie. Het zou me nooit zijn opgevallen als ik niet met enige regelmaat een nieuwsbrief met Research & Valorisation news toegezonden had gekregen. Het
proza dat daarin gebezigd wordt, is nog steeds beroerd, maar verder is alles anders. In plaats van kritisch, is iedereen opgetogen over zijn eigen prestaties. De nieuwsbrief staat vol met tevreden mensen, haren keurig gekapt, die barsten van excellentie en talent, en iedereen innoveert dat het een lieve lust is. Valorisatie is ‘het proces dat kennis omzet naar commercieel haalbare producten, processen of diensten (geld)’, lees ik in een woordenboek. In geen velden of wegen zelfs maar een echo van een mondharmonica te bekennen, dus ik vermoed dat het establishment heeft gewonnen. Gerrit Breeuwsma is docent psychologie
23
n Studenten investeren in bitcoins
Virtueel geld De Nederlandsche bank waarschuwt voor de risico’s van bitcoins. Maar studenten Kevin en Sander waagden de gok en investeerden toch. ‘Die €1200,- dachten we in één maand terug te verdienen, maar het lijkt erop dat dat drie maanden wordt’. Door Tjeerd Wiersma
E
en vriend wees tweedejaars student bedrijfskunde Kevin van der Veer (20) vorig jaar op bitcoins. Leuk, dacht hij. En besloot een paar te kopen. ‘Ik ben ondernemer en heb wel interesse in dit soort dingen’, vertelt hij. Eind september kocht hij daarom 0,3 bitcoin voor 150 euro. ‘De koers leek te stijgen, dus ik kocht meer. Toen die weer wat naar beneden ging, ruilde ik de munt in voor een andere virtuele
24
munt. De litecoin.’ Die is minder waard dan de bitcoin, maar op dat moment dacht Kevin dat hij er makkelijker mee zou kunnen verdienen. ‘Ik vond mezelf om half drie ’s nachts achter de computer terug om tegen een gunstige koers gauw wat litecoins te kopen. De volgende ochtend keek ik dan of de waarde gestegen was’, zegt Kevin. ‘Het was leuk, maar begon zoveel tijd in beslag te nemen dat ik ben gestopt. Ik heb alles verkocht en hield ongeveer evenveel over als ik
erin gestopt had.’ Nu heeft Kevin nog drie litecoins, ‘puur voor de hobby’. ‘Eens in de paar weken kijk ik hoeveel ze waard zijn. Nu ongeveer zestig euro. Ik hoop dat ze nog stijgen, verkopen doe ik eerst dus niet.’ Ook derdejaarsstudent communicatiesystemen Sander Mulller (22) kreeg lucht van de mogelijkheden van litecoins. Maar waar Kevin ze kocht, besloot Sander ze liever te minen. ‘Bitcoins minen had toen al geen zin
MAGAZINE
De bitcoin (BTC) is een digitale munt die alleen op het internet bestaat. Er zijn tal van websites waar je bitcoins kunt kopen: momenteel heeft één bitcoin een waarde van zo’n zeshonderd euro, maar dit bedrag verschilt per dag. In oktober 2013 was de waarde nog geen honderd euro, in december werd de negenhonderd euro aangetikt. In 2009 werd door een onbekende internetter de basis voor de huidige
meer’, vertelt hij. ‘Omdat er al zoveel van zijn valt er maar een paar cent per dag te verdienen, dat is de moeite niet waard.’
Geen spijt Om te minen heb je een supergoeie computer nodig, legt Sander uit. Op een gewone pc gaat het niet, want voor de berekeningen heb je heel veel rekenkracht nodig. ‘Met een vriend kocht ik daarom een server (à 1200
MAGAZINE
euro) die we programmeerden voor dat werk.’ Sander verwachtte de investering in een maand terug te verdienen. Maar dat viel toch tegen. Het zal zeker drie maanden duren, denkt hij nu. ‘Het minen gaat steeds langzamer. Momenteel creëren we een halve litecoin per dag, dat valt nogal tegen. Straks wordt de stroomrekening nog hoger dan de winst.’ Dat voorzag student Daniël Heesen (19, communicatiesystemen) al een
Foto Shutterstock
verdienen bitcoin gelegd, hij ontwierp software waarmee de munt kon worden gedolven (‘minen’, in jargon). Er komen steeds meer bitcoins, want iedereen die de software begrijpt en op zijn computer installeert, kan bitcoins minen. Met het ‘minen’ of verhandelen van bitcoins valt veel geld te verdienen en op steeds meer plaatsen kun je met bitcoins betalen. Tegelijkertijd is de techniek ingewikkeld en zijn de risico’s groot.
beetje. ‘Kort voor de kerstvakantie stond ik op het punt geld te steken in de bitcoin. Maar ik besloot het niet te doen, puur omdat het onzeker is hoe de waarde van de munt zich zal ontwikkelen.’ Spijt heeft hij er nog niet van. ‘Al had ik natuurlijk graag gewild dat ik een jaar geleden een handjevol bitcoins had gekocht. Begin 2013 was de waarde amper een tientje, wie er toen een paar kocht kan nu duizenden euro’s op zijn bankrekening bijschrijven.’
25
u
i t !
FILM
flicks n Korte films gemaakt door studenten uit de hele wereld. Dat is het Flicks Festival dat alweer voor de vijfde keer wordt georganiseerd. Je kunt je maar liefst drie dagen onderdompelen in de wereld van korte filmpjes. In het kleine maar cosy Usvazaaltje kun je lekker in het donker in een stoel hangen, popcorn eten en lachen en huilen om al het moois. usva, 12, 13 en 14 maart
THEATER
VERLOTING
bonobo n De Engelse dj/producer Simon Green, beter bekend als Bonobo, debuteerde in 2001 met het Animal Magic, een album vol met hypnotiserende downtempo triphop, jazz en elektronica. Zijn live shows zijn een mesmeriserende bewerking van zijn platen. Hij creĂŤert zijn op samples gebaseerde nummers opnieuw met een volledige band, waarin hij zelf bas speelt. Op zijn nieuwe album The North Borders gaat Bonobo gewoon nog even een stapje verder. Zijn live-shows staan garant voor een onvergetelijke avond! Meedoen? Like ons op Facebook, reageer op het bericht op onze timeline en vertel waarom jij een kaartje wilt winnen. Je krijgt van ons bericht als je gewonnen hebt. oosterpoort, maandag 20 maart, 20.00 uur.
elektra n Een verhaal over drie jonge mensen. Elektra, Chrysothemis en Orestes. Gespeeld door de drie jonge talentvolle acteurs Mariana Aparicio Torres, Joris Smit en Sallie Harmsen. Een duister
26
verhaal over noodlot, driften en bloed, waarin Freud en Nietzsche de plaats hebben ingenomen van de goden. Een klassieke Griekse tragedie maar nog altijd relevant. Gemaakt door het Nationale Toneel en te zien in het Grand Theatre. grand theatre, 11, 12 maart
POP coely n Het kan zijn dat je haar al voorbij zag komen tijdens Eurosonic dit jaar. De kleine, tengere, 19-jarige Belgische rapster Coely stond op het grote podium van het Grand Theatre en blies de zaal
MAGAZINE
aan flarden met haar raps. Coely is cool. En je kunt haar gaan zien. Dit keer staat ze in
Huisdichter
het kader van haar clubtour in Vera. vera, 21 maart
POEZIE
Foto Reyer Boxem
dichters dansen niet n Ze kunnen misschien niet dansen, die dichters, maar ze zullen wel moeten. Het eigenzinnige collectief Dichters Dansen Niet, met dichter Serge van Duijnhoven, dj Fred Db en pianist Edwin Berg, presenteert namelijk in de Puddingfabriek Vuurproef, hun derde boek met cd. Poëzie en muziek dus. En swingende plaatjes tot in het holst van de nacht. Ze dansen tot ze er bij neer vallen, de dichters Joost Oomen, Kasper Peters en Bart FM Droog. puddingfabriek, 13 maart
VINTAGE
emg faktors n In EMG Faktors kun je zaterdag 15 maart naar een unieke vintagemarkt, vol rariteiten en curiosa uit die goeie ouwe tijd. Gewoon een rommelmarkt dus eigenlijk. Ware het niet dat er ook ‘oude’ muziek te beluisteren is. Veel jazz, blues, R&R en soul. Fijn rondlopen op zoek naar mooie spullen en ondertussen naar lekkere muziekjes luisteren. Op een bijzondere en oude locatie.
verhaal van Klytaimnestra, een sterke zelfbewuste vrouw die in een verlangen naar vrijheid de strijd aanbindt tegen haar ‘onderdrukker’. Zij mobiliseert de kinderen van de nacht, die als de Pussy Riot van haar tijd, haar strijd voortzetten en dansend op het altaar van de gevestigde orde de wereld wakker schudden. Met Oresteia brengt het NNT weer een rasechte tragedie naar het theater, mét een groots koor en live muziek. tournee, t/m 17 april, www.nnt.nl
het was niet eens zondag om zo’n dag had ik gevraagd jou op mijn hoofdkussen en een geheel gebrek aan lawaai geen wekker behalve wanneer de eieren koken daaraan had ik behoefte dat alles roerloos was gras zien groeien de kat spinnend op schoot het jeukte: stond ik zwijgend in de keuken met twee keer zachtgekookt ei in mijn bed een veel te warm jij het brak: er was kabaal de kat sprong buiten van tafel en verstoorde een stil tafereel.
emg factors, 15 maart
THEATER oresteia n Oresteia, de eerste regie van Gerardjan Rijnders bij het NNT, vertelt het
MAGAZINE
Lilian Zielstra Lilian is huisdichter van de RUG 2013 - 2014
27
Wtf... ?
t h e e p i c u r e a n
Lazy Dutch Photo Reyer Boxem It’s a Monday morning. You arrived back in Groningen yesterday evening. The shops were shut, but it was a Sunday evening, after all. You reach the shop window: gesloten? Wait…closed?! It’s a Monday! What ever happened to convenience stores? Most Dutch shops are open later than 6pm only one night a week! Have the Groningen shop owners never heard of disposable income? If their shops are only open when most of us are either working at the university or library (or sleeping off a leg-cramping hangover), how are we supposed to spend our squids on their sauce? It seems that I come from a far-off land where conglomerates make it as convenient as possible for customers to spend their change, with lots of shops open until ten every day. Some are even open twentyfour hours! Non-stop: an eternal shopping window! Yet, not only are most shops closed on a Sunday, but also on public holidays, which must account for nearly fifty per cent of the Dutch calendar! Thankfully I go home for Christmas: if shops were shut on Christmas morning, when on earth do they expect me to get my Christmas shopping done? The small window for shopping is a particular issue for fellow students in Winscho: they get back in at 10 am, go to bed, get up again at 7 pm, get ready to go back out, arrive at the stores to buy booze only to find that they are closed! How are the Spanish meant to have their siesta when the supply is shut? Dan O’Neill is an American Studies bachelor student
28
Kikitsa’s Pita: thin Kikitsa’s pitas are one of the happiest childhood memories of the Epicurean. He came close to reproduce them. By Anastasios Sarampalis
I
magine a small Greek village built on the side of the deepest gorge in the world, with stone houses, their roofs made of hand-chipped slate. And imagine a 10-year-old, carefree boy who has just returned to the central square (with quintessential plane tree, of course) from a long hike around the mountain and is thirsty for a cold bottle of Coca-Cola and hungry for the local delicacy, a thin, crisp, aromatic tiropita. Welcome to one of the happiest corners of my memory. This particular type of tiropita (literally, cheese pie) is a specialty of the cluster of villages called Zagori and is
not like the usual filo-based tiropita you are probably familiar with. In that area, it goes by many names, including alevropita (flour pie) and tiganopita (frying pan pie), but to me it was always known as Kikitsa’s pita, after the owner of the restaurant situated on the village square.
‘The simplest recipe ever’ It is possibly the simplest recipe I have ever written for the Epicurean, yet the one that I have had to test more than any other in order to get it right. It’s still not quite the same as Kikitsa’s, but it’s the closest I’ve come so far. Before my family mutiny for having to eat so much of it in the last few days, I share with you one of my most dearerst foods. Preheat your oven to 220°C. In a large bowl, beat 2 eggs thoroughly and add
A first for Sam: hitchhiking to Lübeck It was a weekend full of firsts for Canadian Sam Morse. As part of an ESN hitchhiking battle, he and Kati Kiiskinen of Finland thumbed their way from Groningen to Lübeck. By Traci White Sam - student economics and art at the RUG - had never hitchhiked or been to Germany. He’s still just getting used to Groningen. He arrived three weeks ago and has only known his hitchhiking companion for two, but that was
long enough to know they would make good road mates. ‘Kati and I started off on the highway here in town, and within 40 minutes, we had gotten a ride to a gas station right outside of Groningen. From there, we wound up getting a ride all the way to Hamburg.’ They made it to Hamburg, an hour away from Lübeck, with six hours to spare. They could have won first place if they hadn’t decided to get touristy in Hamburg instead. ‘We said: “Screw the race; let’s just stay in Hamburg for the afternoon.” We grabbed a beer and we visited City
MAGAZINE
and crisp
Photo Jeroen van Kooten
1/2 a teaspoon of salt, 180ml of water, and 110gr of flour. Whisk to combine thoroughly into a light batter, which should have the consistency of heavy cream. Crumble 200gr of feta cheese into the batter and mix. This amount of batter will cover the bottom of a 35x50cm oven dish, so if your dish is smaller, make several. Butter the dish very well with 20gr of butter and drizzle vegetable oil on it. Pour the batter into the dish so that it barely covers it. A couple of small gaps are better than a thick layer, so if you are using a smaller dish, watch out. Crumble another 100gr of feta over the batter and dot the top with the remaining 20gr of butter. Place on the lowest rack of your oven and cook for about 20-25 minutes until the bottom is crisp and the top golden brown. Slice impatiently and devour greedily with a large tomato salad. Anastasios Sarampalis is a lecturer at the Psychology Department
Hall’, Morse says. ‘We still wound up getting to Lübeck on time, but it was a big detour.’ Sam was surprised by just how easy it was to hitchhike in Europe. ‘I’d never hitchhike back home. There, you would never pick someone up, unless you’re a snowboarder or a hippie.’ Sam and Kati are not snowboarders, but they dressed up as Nordic skiers looking for a ride to the Olympics. Their sign read: “Got lost on the way to Sochi but we’ll settle for Lübeck”. The team that came in first place pretended to be late for a wedding. ‘We didn’t win anything, but it was a great experience. It was tons of fun and I want to do it again for sure.’
MAGAZINE
Subscribe our newsletter! n Want to stay informed about the Univer-
sity, but you don’t speak Dutch? Subscribe to RUGnews, our English newsletter for international students and employees at uk@rug.nl. n Also, check facebook.
com/RUGnews and twitter.com/Rugnews1. For tips or news call (0503636700) or e-mail (uk@rug.nl).
29
Photo Pepijn van den Broeke
MAGAZINE
30
n gay students find a place at Ganymedes
Louis is opening up When Louis*), a gay Chinese student, joined Ganymedes, it was the first time he had ever experienced acceptance of his sexuality. Now, he never wants to go home. By Traci White
F
or the first time in his life, Louis feels accepted. As a gay Chinese student at the RUG, he is out within the LGBT student group Ganymedes, but not to the rest of the world just yet. ‘I’ve only told very close friends. There are so many Chinese students here that if I tell one person, they’ll all know. So, that is kind of scary’, Louis says. While he may be afraid of judgment by his peers here, it’s a vast improvement over the stress of hiding it back home. ‘In China, I always felt that it was something that I could never talk about, and that made me really uncomfortable’. To Louis, returning to China would mean going back into the closet forever. ‘I don’t want that‘, he says. ‘I don’t want to go back to China. I never want to go back’. Louis has been living in Groningen for five months so far, but he and Ganymedes board member Jesper Mullink don’t know each other all that well. Louis found out about the gay student group by word of mouth from another Chinese student, but Jesper admits that the Dutch students don’t exactly mix with the internationals.
He can’t tell his parents ‘If you’re an international student and you want to interact with the Dutch guys, you have to do a lot yourself’, Jesper says. Taking the initiative is tough for a shy person like Louis, but he understands. ‘I think people just prefer to speak their native language’, Louis says. ‘Especially with beers’, Jesper adds with a laugh. While going out for a drink is perfectly normal for most students, for Louis, the idea that a social life is a part of student life is still quite new. ‘To tell you the truth, I had never been to a bar before I came here. Not even a normal bar. I really wasn’t used to it’, Louis says. ‘Yeah, we noticed’, Jesper says. ‘Maybe it seemed a little scary at first, but you’re opening up and
MAGAZINE
that’s good to see’. ‘I think I’m more open now, but I’m still scared’, Louis says. Even though Louis is slowly opening up here, he doesn’t think he could ever tell his parents. He says that their generation doesn’t believe that homosexuality actually exists. ‘I know that my parents will not understand. They don’t buy it, they would never believe that you could love a boy if you’re a boy yourself’, Louis explains sadly.
Holding hands Even though Jesper is an activist in Ganymedes, before hearing from Louis he hadn’t realized just what the reality is for gay people in China. ‘Is it punishable, being gay?’ he asks Louis. Louis explains that people can be blacklisted if they are outed. ‘If someone is an official in the government and they find out he is gay, he would be driven out and never be able to find another job. So, nobody can really be open’, Louis says. Louis knew that the Netherlands was the first country to legalize gay marriage, but he was somewhat disappointed that the country was still a little less gay than he expected. ‘The Netherlands is not what I imagined. I’ve still never seen a gay couple holding hands on the street’, he says. Jesper explains, ‘Well, Dutch people just aren’t very affectionate in public. It’s very private, especially in Groningen. We have a Dutch saying: act normal that’s crazy enough’. Still, for Louis, the definition of the word ‘normal’ is much broader here and, for once, he feels like that definition includes him.
*) Louis is a pseudonym to protect the student’s identity. For more info on Ganymedes, go to ganymedes-lgbt.nl
31
Photo Sacha de Boer
Masquerade
It must have been a wonderful sight a hundred years ago to see the masquerade, when students would process through the city center dressed in historical costume. In honour of the 400th anniversary of the University, this tradition will come to life once again with a new name: Move-it! It will be a collaboration with students, city inhabitants and artists. Move-it! will be held four times this year: 15 May: Serenade 24 May: Promenade 14 June: Parade 23 August: Grand Finale More at www.rug400.nl
32
MAGAZINE