Ngjarje javore
KOHA Javore
PodgoricĂ« e enjte, 4 dhjetor 2014 Viti XIII / NumĂ«r 642 Ămimi 0,50
Misteret e Ăinarit
www.kohajavore.co.me
Shkëmbim i programeve dhe përvojave
2
PĂ«rmbajtje
e enjte, 4 dhjetor 2014
PĂ«rmbajtje
Javore KOHA
F. Shkreli:
Ngjarje javore
HA Oore KJav
PodgoricĂ« e enjte, 4 dhjetor 2014 Viti XIII / NumĂ«r 642 Ămimi 0,50
www.kohajavore.co.me
Shkëmbim i programeve dhe përvojave
Misteret e Ăinarit
Javore KOHA
Njeriu që bëri miq për kombin shqiptar fq 6
Shënuan në Tuz 28 Nëntorin- Ditën e Flamurit fq 8
e enjte, 4 dhjetor 2014
3
Javore KOHA
Almeda Abazi, famë dhe para në Turqi fq 21
Opozita në kuvend e pakënaqur
Ngjarje javore
Opinion
Vështrim Opinion Politikë I n t e r v i s t ë P a n o r a m ë Te k n o l o g j i
VIP Automobilizëm Shëndeti
fq 24
Kulturë Sport horoskopi fjalëkryqi Mozaik
Akademi reflektuese e virtyteve kombëtare fq 10
Themelues: Kuvendi i RepublikĂ«s sĂ« Malit tĂ« Zi GazetĂ« javore pĂ«r aktualitete, shkencĂ« dhe kulturĂ« Numri i parĂ« doli mĂ« 21 shkurt 2002. Botues: SHAGBG âPobjedaâ Redaktor pĂ«rgjegjĂ«s: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi: Fahrudin Gjokaj (redaktor teknik) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Toni Ujkaj (kulturĂ«) Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Bulevar revolucije 15, PodgoricĂ« Telefon & fax: 078/110-578 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.co.me DorĂ«shkrimet dhe fotografitĂ« nuk kthehen
Kronikë suksesi në vete fq 14
Polikseni Manxhari zgjidhet Miss Massachusetts USA fq 20
Mbulesa tradicionale të kokës
Histori Opinione & VĂ«shtrime
Te k n o l o g j i
Shkenc
Vështrim Opinion Politikë I n t e r v i s t ë P a n o r a m ë Te k n o l o g j i
fq 26
Monografi mbi një personalitet emblematik fq 28
13 medalje pĂ«r KT âUlqiniâ fq 31
VIP Automobilizëm Shëndeti
Ngjarje javore
Kulturë Opinione & Vështrime
NĂ« hap me KOHĂN
4
Ngjarje javore
e enjte, 4 dhjetor 2014
Ngjarje javore
e enjte, 4 dhjetor 2014
Nënshkruhet marrëveshja e bashkëpunimit ndërmjet shërbimeve publike të Malit të Zi dhe Shqipërisë
U promovua doracaku nĂ« gjuhĂ«n shqipe âJeta e shĂ«ndetshme e diabetikĂ«veâ
Informacione të rëndësishme për diabetin
ShkĂ«mbim i programeve dhe pĂ«rvojave PodgoricĂ« â Radio Televizioni i Malit tĂ« Zi dhe Radio Televizioni Shqiptar kanĂ« nĂ«nshkruar tĂ« hĂ«nĂ«n marrĂ«veshje bashkĂ«punimi, me tĂ« cilĂ«n parashikohet qĂ« shĂ«rbimet publike tĂ« dy vendeve tĂ« shkĂ«mbejnĂ« programet e tyre dhe pĂ«rvojat e punonjĂ«sve. Drejtori i pĂ«rgjithshĂ«m i RTSH-sĂ«, Martin Leka, ka shprehur kĂ«naqĂ«si pĂ«r nĂ«nshkrimin e marrĂ«veshjes ndĂ«rmjet shĂ«rbimeve publike tĂ« Malit tĂ« Zi dhe ShqipĂ«risĂ«. âKy bashkĂ«punim pĂ«rfshin fusha tĂ« ndryshme, produksione tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta, bashkĂ«punimin ndĂ«rmjet redaksive, gazetarĂ«ve, shkĂ«mbimin e dokumentarĂ«ve si dhe çështje tĂ« ndryshme qĂ«
kanĂ« tĂ« bĂ«jnĂ« me bashkĂ«punimin e dy televizioneveâ, ka thĂ«nĂ« ai. Drejtori i pĂ«rgjithshĂ«m i RTMZ-sĂ«, Rade Vojvodiq, ka theksuar se ky Ă«shtĂ« njĂ« shembull i mirĂ« i bashkĂ«punimit tĂ« dy shteteve, dy shĂ«rbimeve publike. âNĂ«pĂ«rmjet disa programeve qĂ« do tĂ« realizohen nĂ« koproduksion, nĂ« fillim nga fusha e turizmit, ekonomisĂ« dhe kulturĂ«s, do tĂ« promovojmĂ« vendet, popujt dhe dĂ«shirĂ«n tonĂ« tĂ« mirĂ« nĂ« rrugĂ«n e pĂ«rbashkĂ«t drejt Bashkimit Evropianâ, ka thĂ«nĂ« ai. DrejtorĂ«t e dy shĂ«rbimeve publike janĂ« pritur me kĂ«tĂ« rast nga Milan Roqen, kĂ«shilltar kryesor politik i kryeministrit Millo Gjukanoviq.
5
Javore KOHA
Javore KOHA
NĂ« takim me LekĂ«n dhe Vojvodiqin, ai ka theksuar rĂ«ndĂ«sinĂ« e radios dhe televizionit pĂ«r lidhjen e popujve dhe shteteve nĂ« Ballkan, nĂ« frymĂ«n e kohĂ«s sĂ« re dhe qĂ«llimeve tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta strategjike evropiane dhe evroatlantike. âMali i Zi dhe ShqipĂ«ria, tĂ« cilĂ«t respektojnĂ« traditĂ«n e gjatĂ« tĂ« fqinjĂ«sisĂ« sĂ« mirĂ« dhe respektit reciprok, duke i shtuar kĂ«saj edhe pĂ«rcaktimet e pĂ«rmendura strategjike tĂ« kohĂ«s sonĂ«, mund tĂ« jenĂ« shembull pĂ«r tĂ« gjithĂ« nĂ« rajon, si dhe mĂ« gjerĂ«â, ka thĂ«nĂ« Roqen. (Kohapress)
Dr. Valentina Kaliniq theksoi se ky doracak u ofron diabetikĂ«ve informacione shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r diabetin tĂ« cilat do tâu ndihmojnĂ« atyre tĂ« pĂ«rballen mĂ« lehtĂ« me kĂ«tĂ« sĂ«mundje kronike, e cila pĂ«rveç terapisĂ« mjekĂ«sore kĂ«rkon edhe disiplinĂ« dhe vetĂ«kontrollim tĂ« pacientĂ«ve
Ulqin - Shoqata e DiabetikĂ«ve âRrethi i kaltĂ«râ promovoi tĂ« premten e kaluar nĂ« Ulqin doracakun nĂ« gjuhĂ«n shqipe âJeta e shĂ«ndetshme e diabetikĂ«veâ dhe shpĂ«rndau falas donacionin me vlerĂ« nga ulqinaku Rifat Stankoviq, i cili jeton nĂ« Gjermani. Endokrinologia nga Tivari Valentina Kaliniq, nĂ« fjalĂ«n e saj pĂ«rshĂ«ndetĂ«se tha se tani e tutje diabetikĂ«t shqiptarĂ« jo vetĂ«m tĂ« komunĂ«s sĂ« Ulqinit, por edhe tĂ« komunĂ«s sĂ« Tivarit dhe tĂ« PodgoricĂ«s, kanĂ« mundĂ«si tĂ« lexojnĂ« nĂ« gjuhĂ«n e tyre amtare doracakun me titull âJeta e shĂ«ndetshme e diabe-
tikĂ«veâ, tĂ« cilin e ka botuar Shoqata e DiabetikĂ«ve âRrethi i kaltĂ«râ me seli nĂ« Tivar. Ajo theksoi se ky doracak u ofron diabetikĂ«ve informacione shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r diabetin tĂ« cilat do tâu ndihmojnĂ« atyre tĂ« pĂ«rballen mĂ« lehtĂ« me kĂ«tĂ« sĂ«mundje kronike, e cila pĂ«rveç terapisĂ« mjekĂ«sore kĂ«rkon edhe disiplinĂ« dhe vetĂ«kontrollim tĂ« pacientĂ«ve. Doktoresha Kaliniq paralajmĂ«roi se sĂ« shpejti ky doracak do tĂ« promovohet edhe nĂ« Tuz. PĂ«r rĂ«ndĂ«sinĂ« e kĂ«tij doracaku nĂ«
gjuhĂ«n shqipe foli edhe redaktorja Bilana Dabiq e cila falĂ«nderoi pĂ«rkthyesin GjekĂ« Gjonaj, i cili, siç u shpreh ajo, kĂ«tĂ« punĂ« e bĂ«ri vullnetarisht. NĂ« emĂ«r tĂ« ShoqatĂ«s âRrethi i kaltĂ«râ nĂ« Ulqin pĂ«rshĂ«ndetĂ«n kryetari Izedin Dino Ramoviq dhe nĂ«nkryetarja Veneranda Gjonaj. Ata falĂ«nderuan doktoreshĂ«n Kaliniq pĂ«r mbĂ«shtetjen e saj tĂ« vazhdueshme, sikurse edhe donatorin Rifat Stankoviq pĂ«r kĂ«tĂ« kontribut shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r diabetikĂ«t e Ulqinit. (Kohapress)
6
e enjte, 4 dhjetor 2014
VĂ«shtrime & Opinione
VĂ«shtrime & Opinione
e enjte, 4 dhjetor 2014
7
Javore KOHA
Javore KOHA
Ibrahim Rugova âme rastin e 70-vjetorit tĂ« lindjes (1)
Njeriu që bëri miq për kombin shqiptar Për Koha Javore:
Frank Shkreli Nju Jork
Ai ishte ftuar nga Kisha Katolike Shqiptare nĂ« New York,âZoja e KĂ«shillit tĂ« MirĂ«â sot âZoja e ShkodrĂ«sâ, pĂ«r tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« seminarin kushtuar 300-vjetorit tĂ« vdekjes sĂ« Imzot PjetĂ«r Bogdanit dhe veprĂ«s sĂ« tij, nĂ« tetor, 1989. Me Dr. RugovĂ«n nga Kosova ishte ftuar edhe Dr. EngjĂ«ll Sedaj, Profesor i Universitetit tĂ« PrishtinĂ«s, pĂ«r tâiu bashkuar referuesve tĂ« tjerĂ« tĂ« ftuar nĂ« seminar, si Profesor Arshi Pipa, At Danjel Gjeçaj, dhe Profesor Martin Camaj, referatet e tĂ« cilĂ«ve nĂ« fakt janĂ« botuar 5-vjetĂ« vjetĂ« mĂ« parĂ« nĂ«n kujdesin e Zotit Tonin Mirakaj, ish-kryetari i KĂ«shillit te KishĂ«s Katolike nĂ« York. Me kĂ«tĂ« botim, Zoti Mirakaj nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« ka pĂ«rjetĂ«suar jo vetĂ«m njĂ« seminar dhe pjesĂ«marrjen nĂ« atĂ« tubim tĂ« mbajtur nĂ« universitetin e njohur amerikan Fordham, ku morĂ«n pjesĂ« disa prej akademikĂ«ve mĂ« tĂ« njohur shqiptarĂ« tĂ« asaj kohe, mbrenda dhe jashtĂ« trojeve shqiptare. Por me atĂ« botim, ai pĂ«rjetĂ«soi edhe vizitĂ«n e parĂ« historike nĂ« Shtetet e Bashkuara tĂ« personit, i cili pak pas kĂ«saj vizite qĂ« kishte bĂ«rĂ« nĂ« New York dhe nĂ« Washington, ai do tĂ« zgjidhej si udhĂ«heqĂ«si i njĂ« lĂ«vizjeje pĂ«r liri e pavarĂ«si tĂ« shqiptarĂ«ve tĂ« KosovĂ«s. Si rrjedhim, atĂ« dhe
vuajtjet e shqiptarĂ«ve tĂ« KosovĂ«s nĂ«n thundrĂ«n e terrorit serb do tâi njihte shumĂ« shpejt mbarĂ« bota. Ishte kjo njĂ« periudhĂ« kur Serbia bĂ«nte si tĂ« donte me shqiptarĂ«t, i burgoste, i vriste i detyronte tĂ« arratiseshin. NĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, vitet 1989 dhe 1990 shĂ«nu-
an valën e madhe të arrestimeve dhe vrasjeve të shqiptarëve në masë, vetëm e vetëm sepse kishin marrë pjesë në demonstrata paqësore kundër ndryshimeve të manipuluara politike të kushtetutës jugosllave nga ana e Beogradit. Ishin këto dryshime të cilat,
PikĂ«pamjet e shprehura nĂ« fq: OPINIONE & VĂSHTRIME nuk pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« domosdoshmĂ«risht politikĂ«n redaksionale tĂ« âKOHA javoreâ
më në fund, anulluan sado pak të drejta që gëzonin shqiptarët e Kosovës deri atëherë. Situata e shqiptarëve në Kosovë sa vinte e keqësohej deri në një pikë që shtypjet e Serbisë ndaj popullit autokton shqiptar të Kosovës arritën proporcione tragjike.
Dr. Ibrahim Rugova, Presidenti i parë i Kosovës dardane lindi më 2 Dhjetor, 1944. Ky vit shënon 70-vjetorin e lindjes së Dr. Ibrahim Rugovës dhe njëkohësisht përket me 25-vjetorin e vizitës së parë që ai bëri në Shtetet e Bashkuara, si kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës
ShqiptarĂ«t vuanin vetĂ«m dhe nĂ« heshtje. ZĂ«ri i shqiptareve tĂ« KosovĂ«s nuk dĂ«gjohej dhe bota e jashtĂ«me kishte pak ose aspak dijeni dhe as interesim mbi vuajtjet dhe torturat qĂ« diktatura serbe ushtronte mbi popullĂ«sinĂ« shqiptare tĂ« KosovĂ«s. Shkelja e tĂ« drejtave bazĂ« tĂ« njeriut pĂ«r shqiptarĂ«t e KosovĂ«s, nĂ« tĂ« gjitha nivelet sa vinte dhe po keqĂ«sohej, nĂ« kundĂ«rshtim tĂ« plotĂ« me marrveshjet e Helsinkit dhe me angazhimet qĂ« kishte marrĂ« Beogradi si vend anĂ«tar i OrganizatĂ«s pĂ«r Siguri dhe Bashkpunim nĂ« EuropĂ«. Regjimi serb kishte krijuar nĂ« KosovĂ« njĂ« atmosferĂ« koloniale, e mbĂ«shtetur nĂ« njĂ« forcĂ« brutale ushtarake dhe policore. ĂĂ«shtja ishte se si tĂ« njoftoheshin miqĂ«t dhe mbĂ«shtetsit e demokracisĂ« dhe tĂ« tĂ« drejtave tĂ« njeriut kudo, por sidomos nĂ« Shtetet e Bashkuara, mbi krimet dhe shkeljet flagrante tĂ« tĂ« drejtave tĂ« shqiptarĂ«ve nga regjimi serb, me fjalĂ« tĂ« tjera, si tĂ« sensibilizohej opinioni ndĂ«rkombta mbi krimet qĂ« po ndodhnin nĂ« KsoovĂ« dhe si tĂ« ndĂ«rkombĂ«tarizohej âçështja e KosovĂ«s. Presidenti Rugova e kishte kuptuar qyshĂ« heret se ishte jetike qĂ« tĂ« krijohej njĂ« kunder-balancĂ« ndaj shpifjeve tĂ« Beogradit kundĂ«r shqiptarĂ«ve tĂ« KosovĂ«s, tĂ« cilĂ«t regjimi serb i paraqiste si irredentistĂ« dhe terroristĂ« -- dhe si tĂ« njoftohej bota, e sidomos Washingtoni zyrtar, nĂ« lidhje me pĂ«rkeqĂ«simin nĂ« rritje e sipĂ«r tĂ« situatĂ«s pĂ«r shqiptarĂ«t e KosovĂ«s. Bota duhej informuar se Serbia kishte vendosur njĂ« regjim diktatorial policor e ushtarak tĂ« terrorit serb nĂ« KosovĂ«, me qĂ«llim realizimin e ob-
jektivit shekullor tĂ« planeve serbe pĂ«r cfarosjen ose shpĂ«rnguljen me forcĂ« tĂ« shqiptarĂ«ve nga Dardania antike. NdonĂ«se, tetorin e vitit 1989, nuk besoj se Dr. Rugova parashikonte tĂ« ardhmen e tij nĂ« krye tĂ« njĂ« partie politike, qĂ« mund tĂ« ketĂ« qenĂ«, nĂ« mos e para, atĂ«herĂ« ndĂ«r tĂ« parat parti anti-komuniste nĂ« EuropĂ«n Lindore dhe se as nuk mund tĂ« parashikonte ngjarjet qĂ« pasuan. Por nĂ« tetor tĂ« vitit 1989, ai ka shprehur preokupimin e tij ndaj faktit se nĂ« pĂ«rendim ekzistonte njĂ« boshllĂ«k informacionesh tĂ« vĂ«rteta mbi gjĂ«ndjen e shqiptarĂ«ve nĂ«n ish-Jugosllavi dhe se bota nuk e njihte tĂ« vĂ«rtetĂ«n mbi ato qĂ« po ndodhnin nĂ« KosovĂ«. Serbia po e fitonet luftĂ«n e propagandĂ«s. Pa kurrfarĂ« pretendimesh gjatĂ« asaj vizite, mĂ« kujtohet se Dr. Rugova pat shprehur bindjen e tij pĂ«r doemosdoshmĂ«rinĂ« pĂ«r nevojĂ«n urgjente pĂ«r tĂ« sensibilizuar botĂ«n mbi gjĂ«ndjen e vĂ«shtirĂ« tĂ« shqiptarĂ«ve nĂ« KosovĂ« dhe pĂ«r mundĂ«sitĂ« pĂ«r tĂ« paraqitur çështjen shqiptare ashtu siç nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« ishte, nĂ« arenĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare e veçanĂ«risht nĂ« Washington dhe nĂ« EuropĂ«n PerĂ«ndimore, por sidomos ai donte tĂ« siguronte jo vetĂ«m vĂ«mendjen por edhe mbĂ«shtetjen e Shteteve tĂ« Bashkuara pĂ«r kauzĂ«n e tĂ« drejtave tĂ« shqiptarĂ«ve. Si njohĂ«s i historise dhe si atdhetar i vĂ«rtetĂ« â ai e kishte tĂ« qartĂ« se kush ishin miqĂ«t dhe kush armiqĂ«t -- tĂ« ri e tĂ« vjetĂ«r -- tĂ« kombit shqiptar. Dr. Ibrahim Rugova ishte i bindur se tek Shtetet e Bashkuara do tĂ« gjĂ«nte mikun dhe pĂ«rkrahsen historike tĂ« tĂ« drejtave tĂ« shqiptarĂ«ve, ashtu siç edhe ndodhi mĂ« nĂ« fund.
PikĂ«pamjet e shprehura nĂ« fq: OPINIONE & VĂSHTRIME nuk pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« domosdoshmĂ«risht politikĂ«n redaksionale tĂ« âKOHA javoreâ
8
Kulturë
e enjte, 4 dhjetor 2014
Kulturë
e enjte, 4 dhjetor 2014
KKSH dhe SHKA-tĂ« âDedĂ« Gjo Luliâ dhe âKohaâ
Shënuan në Tuz 28 NëntorinDitën e Flamurit
NĂ« MalĂ«si pĂ«rveç manifestimit qĂ«ndror, dita e flamurit Ă«shtĂ« shĂ«nuar edhe nga subjekte politike qĂ« veprojnĂ« nĂ« kĂ«tĂ« trevĂ«, nga Iniciativa Qytetare tĂ« cilĂ«t shtruan njĂ« darkĂ« tĂ« begatĂ« nĂ« restorantin âTrojaâ pĂ«r aktivistĂ« dhe simpatizantĂ« tĂ« partisĂ« ku i panishĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« festĂ« ishte edhe pĂ«rfaqĂ«suesi i ambasadĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ« nĂ« Mal tĂ« Zi, Lirim Ujka. Gjithashtu edhe Lidhja Demokratike dega e MalĂ«sisĂ« ka pĂ«rkujtuar kĂ«tĂ« datĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sihme historike. 102 vjetori i pavarĂ«sisĂ« sĂ« ShqipĂ«risĂ« Ă«shtĂ« shĂ«nuar edhe nga disa shkolla fillore dhe tĂ« mesme nĂ« MalĂ«si. KĂ«shilli KombĂ«tar i ShqiptarĂ«ve nĂ« Mal tĂ« Zi nĂ« bashkĂ«punim me shoqĂ«ritĂ« kulturore dhe artistike âDedĂ« Gjo Luliâ dhe âKohaâ kanĂ« organizuar nĂ« qendrĂ«n pĂ«r kulturĂ« nĂ« Tuz manifestimin kulturo-artistik pĂ«r nderĂ« tĂ« DitĂ«s sĂ« Flamurit tonĂ« kombĂ«tar dhe 102 vjetorit tĂ« pavarĂ«sisĂ« sĂ« ShqipĂ«risĂ« nĂ«n moton âRreth Famuritâ. PĂ«r tâa nderuar kĂ«tĂ« pĂ«rvjetorĂ« dhe ditĂ« tĂ« shĂ«nuar historike pĂ«r kombin shqiptarĂ«, auditori i qendrĂ«s pĂ«r kulturĂ« nĂ« Tuz ka qenĂ« i stĂ«rbushur nĂ« mesin e tĂ« cilĂ«ve edhe kryetari i KĂ«shillit KombĂ«tar tĂ« ShqiptarĂ«ve Genc Nimanbegu dhe anĂ«tar tĂ« KKSH-sĂ«, pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« institucioneve tĂ« ndyshme qĂ« veprojnĂ« nĂ« Tuz, pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« ambasadĂ«s sĂ« RepublikĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ« nĂ« Mal tĂ« Zi, pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« bashkĂ«sive fetare dhe personalitete tĂ« tjera tĂ« fushave tĂ« ndyshme nga MalĂ«sia, ShqipĂ«ria, Kosova, Maqedonia e diaspora shqiptare. Fillimisht tĂ« ftuar nĂ« kĂ«tĂ« mbrĂ«mje organizative mezosopranja, njĂ«heri moderatorja e programit Besiana Mehmeti nga Maqedonia si dhe tenori i mirĂ«njohur shqiptar Shkodran Tolaj intonuan hymnin e flamurit tonĂ« kombĂ«tar tĂ«
shoqĂ«ruar me entuziazĂ«m dhe emocion tĂ« veçantĂ« nga tĂ« gjithĂ« protagoinistĂ«t nĂ« audiencĂ«. NĂ« fjalĂ«n e saj pĂ«rshĂ«ndetĂ«se ajo theksoi se nĂ« kĂ«tĂ« ditĂ« populli shqiptar kujton figurĂ«n e Azdrenit dhe himnin e gjuhĂ«s shqipe nga Naim FrashĂ«ri duke thĂ«nĂ« se jemi sĂ« bashku nĂ« MalĂ«si pĂ«r tĂ« festuar dy ditĂ« tĂ« shejta tĂ« nĂ«ntorit, 22 nĂ«ntorin-DitĂ«n e alfabetit dhe 28 nĂ«ntorin- DitĂ«n e Flamurit KombĂ«tar nĂ«n moton âNjĂ« komb, njĂ« gjuhĂ«, njĂ« flamurâ. âUnĂ« Besiana Mehmeti nga Maqedoni dhe tenori Shkodran Tolaj nga Kosova kemi ardhur kĂ«tu tek ju nĂ« MalĂ«si pĂ«r tĂ« pĂ«rcjellur mesazhin e bashkimit tonĂ« kombĂ«tar. Sa herĂ« qĂ« vjen nĂ«ntori ne kujtojmĂ« momente shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme dhe tĂ« lavdishme tĂ« historisĂ« tonĂ«. Ky muaj na kthen nĂ« 1908-tĂ«n nĂ« kongresin e manastirit nĂ« shkronjat shqipe nga at Gjergj Fishta atĂ«herĂ« kur u vendos qĂ« gjuha shqipe tĂ« jetĂ« njĂ« dhe e unisuar qĂ« tĂ« jemi njĂ«, toskĂ« e gegĂ«, mysliman, katolik e ortodoksĂ«â, theksoi ndĂ«r tĂ« tjera gjatĂ« fjalĂ«s sĂ« saj pĂ«rshĂ«ndetĂ«se mezosopranja Besiana Mehmeti. Ajo mĂ« tej theksoi se sakrificat pĂ«r hapjen
e shkollĂ«s sĂ« parĂ« shqipe nga Pendeli Sotiri nĂ« KorcĂ« e mĂ« vonĂ« normales sĂ« Elbasanit nuk kanĂ« qenĂ« tĂ« vogla duke shtuar se shqiptarĂ«t nĂ« atĂ« kohĂ« u dogjĂ«n u pĂ«rndoqĂ«n e u burgosĂ«n por dhe pĂ«rkundĂ«r kĂ«saj, shqiptarĂ«t siç tha, kurr nuk u dorĂ«zuan dhe âjo rastĂ«sisht jemi mbledhur tĂ« gjithĂ« sĂ« bashku nĂ« tokĂ«n e âDedĂ« Gjo Lulitâ tĂ« MalĂ«sisĂ« tĂ« cilĂ«t sĂ« bashku me Ăun MulĂ«n ishin dy delegatĂ« nĂ« Lidhjen Shqiptare tĂ« Prizrenit dhe kĂ«shtu nisi rrugĂ«timi ynĂ« i lavdishĂ«m nĂ« histori me Lidhjen e Prizrenit, me Kongresin e Manastirit dhe me shpalljen e pavarĂ«sisĂ« sĂ« kombit tonĂ« me 1912-tĂ«n nga Ismail Qemali,â, theksoi ndĂ«r tĂ« tjera Besiana Mehmeti. NdĂ«rkohĂ« i pranishĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« event kryetari i KĂ«shillit KombĂ«tar tĂ« ShqiptarĂ«ve Genc Nimanbegu duke pĂ«rshĂ«ndetur tĂ« pranishmit nĂ« sallĂ« theksoi se çdo herĂ« kur u drejtohet bashkĂ«kombasve tĂ« tij nĂ« MalĂ«si ka emocione tĂ« veçanta dhe siç tha Ă«shtĂ« privilegj tĂ« jenĂ« nĂ« mesin e organizimeve tĂ« tilla. âKĂ«shilli KombĂ«tar i ShiptarĂ«ve pĂ«r vitin 2014-tĂ« festimet e ditĂ«s sĂ« flamurit i filloi nĂ« Ulqin me 25 nĂ«ntor, kurse sonte sĂ« bashku me sho-
qatat kulturore-artistike âDedĂ« Gjo Luli â dhe âKohaâ pĂ«rgatitĂ«m njĂ« program qĂ« besoj sĂ« do tĂ« ju kĂ«naq. Sonte festojmĂ« 571 vjetori n e ngritjes sĂ« flamurit tĂ« SkĂ«ndĂ«rbeut dhe 102 vjetorin e ShgipĂ«risĂ« sĂ« pavarur ku shumĂ« burra dhe gra derdhĂ«n gjak pĂ«r kĂ«tĂ« flamur dhe ne kujtojmĂ« me nderim dhe jemi krenar pĂ«r vepra tĂ« tyre por shikimi ynĂ« duhet tĂ« jenĂ« e ardhmja, pasi ne e meritojmĂ« atĂ« atĂ« mĂ« tĂ« mirĂ«, mĂ« tĂ« begatĂ« dhe mĂ« lumturâ, theksoi ndĂ«r tĂ« tjera Nimanbegu. Ai mĂ« tej shtoi se KĂ«shilli KombĂ«tarĂ« i ShqiptarĂ«ve kĂ«tĂ« vit ka arritur tĂ« ketĂ« qĂ«ndrime tĂ« pĂ«rbashĂ«ta pĂ«r çështjen e simboleve kombĂ«tare, pĂ«r ligjin zgjedhor dhe pĂ«r KomunĂ«n e MalĂ«sisĂ« duke thĂ«nĂ« se problemet e shqiptarĂ«ve janĂ« tĂ« shumta duke bĂ«rĂ« apel qe tĂ« bashkĂ«veprojmĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t dhe kjo sipas tij duhet tĂ« shĂ«rbej si mĂ«sim pĂ«r tĂ« ardhĂ«n pasi siç theksoi âbashkĂ«veprimin nuk e kemi nĂ« nivel deri tani. Integrimet nĂ« BE dhe nĂ« NATO janĂ« dĂ«shirĂ« e gjithĂ« shqiptarĂ«ve si komb i lashtĂ« europian. ShqiptarĂ«t nĂ« Mal tĂ« Zi si popull autokton kanĂ« dhĂ«nĂ« fuqishĂ«m kontributin pĂ«r lĂ«vizjen demokratike nĂ« Malin e Zi dhe kĂ«tĂ« mision duhet tâa vazhdojmĂ« dhe tĂ« dĂ«shojmĂ« qĂ« jemi dhe do tĂ«
9
Javore KOHA
Javore KOHA
jemi faktor paqeje, bashkĂ«punimi dhe stabiliteti por pĂ«r kĂ«tĂ« duhet punĂ« e pĂ«rbashkĂ«t e individĂ«ve e posaçërisht e subjekteve politike shiptare nĂ« Malin e Ziâ, theksoi ndĂ«r tĂ« tjera Nimanbegu. Ai shtoi se âle tĂ« jemi krenar pĂ«r atĂ« qĂ« jemi tĂ« bindur sĂ« e ardhmja do tĂ« sjellĂ« mĂ« tepĂ«r begati dhe dretĂ«si, qĂ« fĂ«mijĂ«t tonĂ« tĂ« kujtojnĂ« tĂ« kaluerĂ«n, tĂ« ruajnĂ« gjuhĂ«n, kulturĂ«n dhe traditĂ«n tonĂ« e tĂ« jenĂ« krenar pĂ«r veprat e tĂ« parĂ«ve tonĂ«. Ne shqiparĂ«t jemi mysliman dhe tĂ« krishtĂ«r, toskĂ« dhe gegĂ«, besojmĂ« nĂ« njĂ« zot, flasim nĂ« njĂ« gjuhĂ« dhe kemi tĂ« njĂ«jtin flamurâ pĂ«rfundoi kryetari i KĂ«shillit KombĂ«tar tĂ« ShqiptarĂ«ve Genc Nimanbegu. NdĂ«rkaq me njĂ« kĂ«ngĂ« akapelo publikun e pranishĂ«m nĂ« sallĂ« e argĂ«toi kĂ«ngĂ«tarja-mezosopranja nga Maqedonia Besiana Mehmeti. MĂ« pas pĂ«rfaqĂ«suesi i familjes sĂ« Ăumunlajve tĂ« MalĂ«sisĂ« Smail Ăumulaj pĂ«rshĂ«ndeti audiencĂ«n e gjĂ«rĂ« dhe uroi gjithĂ« shqiptarĂ«t kudo pĂ«r festĂ«n e flamurit. âTubimi ynĂ« sonte shpreh domethĂ«nie simbolike se jemi tĂ« bashkuar rreth flamurit shekullorĂ« i cili valon i lirĂ« tash 102 vjet nga Vlora e vitin 1912, kur u shpall pavarĂ«sia e shtetit shqiptar. Ne dĂ«shmojnĂ« se jemi tĂ« bijtĂ« e Kastriotit, Ismail Qemailit, DedĂ« Gjo Lulit dhe tĂ« gjithĂ« atyre trimave qĂ« derdhĂ«n gjakun
pĂ«r liri dhe pĂ«r tĂ« ardhmĂ«n tonĂ« tĂ« lumtur. Tubimi ynĂ« sonte na fton tĂ« jemi tĂ« bashkuar sidomos nĂ« kĂ«tĂ« trevĂ« e cila pĂ«rballet me nevoja e probleme tĂ« shumta tĂ« cilat kurrsesi nuk po gjejnĂ« zgjidhje. KĂ«rkesat tona po pĂ«rsĂ«ritĂ«n nga dita nĂ« ditĂ«, nga viti nĂ« vit dhe as qĂ« u shihet fundi. Por, sikur tĂ« ishim tĂ« bashkuar rreth çështjeve madhore qĂ« kanĂ« tĂ« bĂ«jnĂ« me zhvillimin e kĂ«saj treve, me siguri se edhe rruga drejt realizimit tĂ« qĂ«llimeve tona do tĂ« ishte mĂ« e shpejtâ, u shpreh ndĂ«r tĂ« tjera Ăunmulaj. Programi i pasur dhe i larmishĂ«m artistik i pĂ«rzgjedhur pĂ«r kĂ«tĂ« mbrĂ«mje vijoi me valle dhe kĂ«ngĂ« me motive nga treva e MalĂ«sisĂ« tĂ« ekzekutuara nga SHKA âDedĂ« Gjo Luli â dhe âKohaâ, tĂ« cilĂ«t me veprimarinĂ« e tyre artistike i kanĂ« tejkalur kufijtĂ« e lokalitetit duke performuar edhe nĂ« skena kombĂ«tare e ndĂ«rkombĂ«tare. Kjo mbrĂ«mje vĂ«rtetĂ« dhuroi emocione tĂ« veçanta duke pĂ«rcjellur mesazhe bashkimi e dashurie pĂ«r atdheun tonĂ« e kĂ«to motive mĂ« sĂ« miri u vĂ«rejtĂ«n dhe u pĂ«rcollĂ«n nga interpretimi i disa kĂ«ngĂ«ve nga tenori i mirĂ«njohur Shkodran Tolaj. NĂ« kĂ«tĂ« mbrĂ«mje nuk munguan as aktorĂ«t nga Shkodra Bruno e Paskualina Shllaku tĂ« cilĂ«t pĂ«r disa minuta kĂ«naqĂ«n publikun t.u me disa pjesĂ« aktruese.
10
Kulturë
e enjte, 4 dhjetor 2014
Kulturë
e enjte, 4 dhjetor 2014
NĂ« komunat PlavĂ« dhe Guci u shĂ«nua 28 NĂ«ntori â Dita e Flamurit KombĂ«tar
Akademi reflektuese e virtyteve kombĂ«tare PlavĂ« â KĂ«shilli KombĂ«tar i ShqiptarĂ«ve nĂ« Mal tĂ« Zi nĂ« bashkĂ«punim me ShoqatĂ«n âAlpet Shqiptareâ dhe SHKA âMaja e Karajfilitâ, tĂ« premten e kaluar nĂ« sallĂ«n e madhe tĂ« QendrĂ«s pĂ«r KulturĂ« nĂ« PlavĂ«, e cila ishte e mbushur pĂ«rplot shqiptarĂ« tĂ« PlavĂ«s dhe GucisĂ« me rrethinĂ«, por edhe tĂ« komuniteteve tjera, mysafirĂ« nga viset shqiptare tĂ« Malit tĂ« Zi, si dhe personalitete tĂ« tjera tĂ« shquara tĂ« jetĂ«s shoqĂ«rore, politike dhe kulturore, ndĂ«r tĂ« cilĂ«t veçojmĂ« drejtorin e Fondit pĂ«r Mbrojtjen dhe Realizimin e tĂ« Drejtave tĂ« Pakicave nĂ« Mal tĂ« Zi, Safet Kurtagiq, dhe veprimtarin pĂ«r çështje kombĂ«tare nga Kosova dhe njĂ«herit vĂ«llain e dy dĂ«shmorĂ«ve tĂ« kombit, Fadil Fazliu, organizoi akademi solemne me çârast me respektin dhe nderimet mĂ« tĂ« larta u shĂ«nua Dita e Flamurit kombĂ«tar, pĂ«rvjetori i 102-tĂ« i PavarĂ«sisĂ« sĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe ditĂ«lindja e trimit legjendar Adem Jashari. Pas intonimit tĂ« himnit kombĂ«tar shqiptar nga grupi i nxĂ«nĂ«sve tĂ« shkollave fillore âHajro Shahmanoviqâ tĂ« PlavĂ«s, âXhafer Nikoçeviqâ tĂ« GucisĂ«, si dhe asaj tĂ« mesme tĂ« pĂ«rzier âBeqo Bashiqâ tĂ« PlavĂ«s, por edhe tĂ« rinj tĂ« tjerĂ« pjesĂ«marrĂ«s tĂ« programit, tĂ« veshur me rrobat kuq e zi dhe me veshje kombĂ«tare shqiptare autoktone tĂ« vendit, drejtueset e programit ArbĂ«rore dhe Rilinda Gjonbalaj, me zĂ« tĂ« Ă«mbĂ«l dhe buzĂ«qeshje, kanĂ« pĂ«rshĂ«ndetur tĂ« pranishmit duke ua uruar festĂ«n madhĂ«shtore. PĂ«rmes refreneve tĂ« spikatura, ato kanĂ« pĂ«rkujtuar ngritjen e parĂ« tĂ« flamurit kombĂ«tar para 571 vjetĂ«sh nga trimi legjendar Gjergj Kastrioti â SkĂ«nderbeu, pikĂ«risht mĂ« 28 NĂ«n-
tor të vitit 1443 në Krujën legjendare, në kohën kur ai organizoi dhe i priu popullit shqiptar në luftën kundër pushtuesve otomanë për çlirimin e trojeve shqiptare, për të vazhduar pastaj me mallëngjim shpalosjen dhe reflektimin e evokimeve kushtuar 28 Nëntorit 1912, kur në Vlorën heroike, plaku legjendar Ismail Qemali, i mbështetur dhe përkrahur nga Isa Boletini, Luigj Gurakuqi, Hasan Prishtina dhe rreth 30 trima dhe patriotë të tjerë shqiptarë
nga tĂ« gjitha trojet shqiptare, ngriti lart flamurin kuq e zi dhe e shpalli PavarĂ«sinĂ« e ShqipĂ«risĂ«. Ato thanĂ« se 28 NĂ«ntori na bashkon, zemrat tona rrahin dhe janĂ« sot me vĂ«llezĂ«rit tanĂ« nĂ« ShqipĂ«ri, KosovĂ«, Maqedoni, LuginĂ« tĂ« PreshevĂ«s, ĂamĂ«ri dhe DiasporĂ«, dhe jemi krenarĂ« dhe ballĂ«lartĂ« pĂ«r atĂ« qĂ« jemi. NĂ« akademinĂ« solemne kanĂ« folur dhe tĂ« pranishmit i kanĂ« pĂ«rshĂ«ndetur edhe Tahir Gjonbalaj, aktivist dhe
veprimtar nga Gucia, dhe Fadil Fazliu, veprimtar pĂ«r çështje kombĂ«tare nga Kosova. Dita e Flamurit kombĂ«tar, pĂ«rvjetori i 102-tĂ« i PavarĂ«sisĂ« sĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe ditĂ«lindja e trimit legjendar Adem Jashari u shĂ«nua edhe me program tĂ« begatĂ« dhe tĂ« larmishĂ«m kulturo-artistik e muzikor, me recitime e recitale, kĂ«ngĂ« dhe valle, bartĂ«se kryesore e tĂ« cilave ishte ShoqĂ«ria Kulturo-Artistike âMaja e Karajfilitâ, e shoqĂ«ruar
11
Javore KOHA
Javore KOHA
SimbolikĂ« tĂ« veçantĂ« kremtes, para dhe pas manifestimit solemn, i dhanĂ« vashĂ«zat dhe djelmoshat shqiptarĂ« nga vendbanimet shqiptare tĂ« trevĂ«s sĂ« PlavĂ«s dhe GucisĂ«, tĂ« cilĂ«t me ca dhjetĂ«ra vetura ku valĂ«viteshin flamujt kuq e zi parakaluan nĂ« sheshin e PlavĂ«s, pastaj vazhduan rrugĂ«s rreth e pĂ«rqark vendbanimeve me popullatĂ« shqiptare tĂ« PlavĂ«-GucisĂ« nga anĂ«tarĂ«t e SHKA âKomoraniâ nga Bushati i DrenicĂ«s sĂ« KosovĂ«s. NĂ« programin e begatĂ« dhe tĂ« larmishĂ«m kulturo-artistik tĂ« shfaqur nga anĂ«tarĂ«t e SHKA âMaja e Karajfilitâ, i pĂ«rgatitur nga aktivistja e mirĂ«njohur Mirjeta Gjonbalaj, me mbĂ«shtetjen dhe pĂ«rkrahjen e koreografeve ArbĂ«rore dhe Rilinda Gjonbalaj, tĂ« pranishmit i kanĂ« impresionuar valltarĂ«t me ekzekutimin e valleve: âVallja e BareshĂ«sâ, âVallja e ShotĂ«sâ, âVallja e PavarĂ«sisĂ«â, âVallja e HamzĂ« Jasharitâ dhe âVallja Festiveâ. Me mjaft interesim dhe duartrokitje frenetike u pĂ«rcollĂ«n edhe recituesit e SHKA-sĂ«. TĂ« vegjlit Jon Ahmetaj, Ardena Gjonbalaj dhe Ajet Selimaj me zĂ«rat e tyre si cicĂ«rima e zogjve me plot dashuri i kĂ«nduan atdheut, gjuhĂ«s dhe flamurit pĂ«rmes poezive qĂ« i recituan. Nga programi po ashtu veçojmĂ« recitalet âVallja e NĂ«ntoritâ e interpretuar nga nxĂ«nĂ«set Enola Balidemaj dhe Ajeta Selimaj, âVellĂ«zĂ«r shqiptarĂ«â nga Enida Selimaj, âShqiponjaâ nga Jeta Lecaj, âFesta e Flamuritâ nga Flaka Balidemaj, âAkuza e popullit timâ nga Elita Kukaj, âSâkam faj qĂ« flas shqipâ nga Rreze Gjonbalaj, âUrime festa nĂ«nĂ« ShqipĂ«riâ nga Rilinda dhe Arlind Gjonbalaj, dhe âPĂ«r flamur shqiptari sâfalâ nga Anita Kukaj. NdĂ«r tĂ« pranishmit e shumtĂ« nĂ« sallĂ«n e QendrĂ«s pĂ«r KulturĂ«, mbresa tĂ« mira lanĂ« edhe kĂ«ngĂ«tari i mirĂ«njohur nga Martinajt e GucisĂ«, Ismail Balidemaj, me interpretimin e kĂ«ngĂ«s âMirĂ« se tâgjeta nĂ«nĂ« ShqipĂ«riâ dhe kĂ«ngĂ«tarja nikoqire nga Plava, Liridona Selimaj, e cila nĂ« duet me kĂ«ngĂ«tarin Ismail Balidemaj interpretuan kĂ«ngĂ«n âKĂ«ngĂ« kurbetiâ. Me duartrokitje frenetike dhe ovaci-
one u pĂ«rcoll monologu kushtuar burrave trima tĂ« krahinĂ«s sĂ« PlavĂ«-GucisĂ«, i ekzekutuar nga aktori kosovar Avni GĂ«rvalla. Lozja me çifteli e instrumentalistit tĂ« ri nga Hoti i PlavĂ«s, po ashtu ndĂ«r tĂ« pranishmit u pĂ«rcoll me kĂ«rshĂ«ri dhe vĂ«mendje. ValltarĂ«t, solistĂ«t dhe instrumentalistĂ«t (sharki, çifteli dhe def ) tĂ« SHKA âKomoraniâ nga Bushati i DrenicĂ«s sĂ« KosovĂ«s me programin e tyre tĂ« shkurtĂ«r, valle dhe kĂ«ngĂ« heroike, i ngazĂ«llyen dhe i frymĂ«zuan tĂ« pranishmit tĂ« cilĂ«t i pĂ«rshĂ«ndetĂ«n dhe i falĂ«nderuan pĂ«r pjesĂ«marrjen e tyre nĂ« kĂ«tĂ« akademi solemne. DĂ«shmi faktike e kremtes nĂ« mĂ«nyrĂ« madhĂ«shtore tĂ« DitĂ«s sĂ« Flamurit, ishin flamujt kombĂ«tarĂ« shqiptarĂ« tĂ« ngritur pothuaj nĂ« çdo shtĂ«pi shqiptare nĂ« vendbanimet e dy komunave PlavĂ«-Guci ku ata jetojnĂ«, simbole kĂ«to tĂ« cilat manifestimin e bĂ«nĂ« mĂ« madhĂ«shtor dhe i dhanĂ« epitetin e ngjarjes me vlerĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« kombĂ«tare. SimbolikĂ« tĂ« veçantĂ« kremtes, para dhe pas manifestimit solemn, i dhanĂ« vashĂ«zat dhe djelmoshat shqiptarĂ« nga vendbanimet shqiptare tĂ« trevĂ«s sĂ« PlavĂ«s dhe GucisĂ«, tĂ« cilĂ«t me ca dhjetĂ«ra vetura ku valĂ«viteshin flamujt kuq e zi parakaluan nĂ« sheshin e PlavĂ«s, pastaj vazhduan rrugĂ«s rreth e pĂ«rqark vendbanimeve me popullatĂ« shqiptare tĂ« PlavĂ«-GucisĂ«. Festa e flamurit kombĂ«tar shqiptar, pĂ«rvjetori i 102-tĂ« i PavarĂ«sisĂ« sĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe ditĂ«lindja e trimit legjendar Adem Jashari, nĂ« Komunat e PlavĂ«s dhe GucisĂ« u shĂ«nuan nĂ« mĂ«nyrĂ« simbolike, me respektin dhe nderimet mĂ« tĂ« mĂ«dha kombĂ«tare. Shaban Hasangjekaj
12
Kulturë
e enjte, 4 dhjetor 2014
Kulturë
e enjte, 4 dhjetor 2014
13
Javore KOHA
Javore KOHA
Kujtime me rastin e 100-vjetorit tĂ« lindjes dhe 20-vjetorit tĂ« vdekjes sĂ« profesor Anton ĂettĂ«s (2)
Peshkimi në lumin Drenica Dr. Bahri Brisku
Ndieja njĂ« kĂ«naqĂ«si tĂ« hareshme kur profesor Anton Ăetta fliste pĂ«r pĂ«rjetimet e tij gjatĂ« peshkimeve. Ai e kishte pasion tĂ« veçantĂ« peshkimin sportiv â me grepa. I posedonte tĂ« gjitha llojet e grepave, misinave (penjve tĂ« najlonit), rrencave dhe treguesve tĂ« cilĂ«t gjatĂ« peshkimit qĂ«ndronin mbi ujĂ«
(vijon nga numri i kaluar) Profesori në kohën e caktuar kishte dalë dhe më priste te Bozhuri. Kishte marrë me vete tërë pajisjet e peshkimit, por pasi që nuk i kishin mbetur cigare ishim të detyruar që të prisnim pakëz sa të hapen kioskat e shitjes të duhanit. Antoni pinte cigare Drina me filter, kurse unë zakonisht përdorja Drinë pa filter, por pas sugjerimit të tij, edhe unë bleva të njëjtën lloj të cigareve si profesori. U vendosëm në pjesën ku lumi ishte më i gjerë. Hodhëm grepat me shtaga në mes të lumit. Në grepa kishim shtrënguar mirë mejen e kaçamakut. Kaloi një kohë që as profesorit, as mua, jo vetëm që nuk na ra ndonjë gjë, por as nuk na i ngacmonin grepat! I ngulëm të dy shtagat në tokë, pa i nxjerrë grepat
âShiqo Bahriâ, tha profesori. âPikĂ«risht nĂ« kĂ«tĂ« vend tĂ« lumit, e ka pasĂ« lĂ«nĂ« amanet trimi Shaban Polluzha (kur ishte i plagosur rĂ«ndĂ«) qĂ« kur tĂ« vdesĂ«, me qĂ«llim qĂ« mos tâiu bjerĂ« nĂ« dorĂ« armiqve, ta hedhin nĂ« mes tĂ« lumit duke ia varur njĂ« peshĂ« tĂ« rĂ«ndĂ« hekuri! KĂ«tu ka shpĂ«tuar trupi i tijâ
nga lumi, dhe pĂ«rgatitĂ«m njĂ« rrjetĂ« tĂ« shkurtĂ«r, tĂ« cilĂ«n e montuam nĂ« njĂ« vend tĂ« ngushtĂ« tĂ« lumit. Kur u kthyem, vĂ«rejtĂ«m qĂ« shtagat ishin pĂ«rkulur, treguesit e mbiujit ishin zhytur. Me nxitim i tĂ«rhoqĂ«m shtagat me grepa. Na kishin rĂ«nĂ« dy krep. Ndieja njĂ« kĂ«naqĂ«si tĂ« hareshme kur profesor Anton Ăetta fliste pĂ«r pĂ«rjetimet e tij gjatĂ« peshkimeve. Ai e kishte pasion tĂ« veçantĂ« peshkimin sportiv â me grepa. I posedonte tĂ« gjitha llojet e grepave, misinave (penjve tĂ« najlonit), rrencave dhe treguesve tĂ« cilĂ«t gjatĂ« peshkimit qĂ«ndronin mbi ujĂ«. Kurdo qĂ« lĂ«viznin kĂ«ta tregonjĂ«s, ishte sinjal pĂ«rgatitor pĂ«r tĂ«rheqjen e shtagĂ«s.
âShiqo Bahriâ, tha profesori. âPikĂ«risht nĂ« kĂ«tĂ« vend tĂ« lumit, e ka pasĂ« lĂ«nĂ« amanet trimi Shaban Polluzha (kur ishte i plagosur rĂ«ndĂ«) qĂ« kur tĂ« vdesĂ«, me qĂ«llim qĂ« mos tâiu bjerĂ« nĂ« dorĂ« armiqve, ta hedhin nĂ« mes tĂ« lumit duke ia varur njĂ« peshĂ« tĂ« rĂ«ndĂ« hekuri! KĂ«tu ka shpĂ«tuar trupi i tijâ. Pa e mbaruar kĂ«tĂ« rrĂ«fim, profesorit iu pĂ«rkul shtaga e peshkimit. Nxori nga lumi edhe njĂ« peshk. Profesor Ăetta posedonte nĂ« diskutime magji marramendĂ«se, tĂ« cilat i shpĂ«rthente duke prodhuar kureshtje tĂ« entuziazmuar te dĂ«gjonjĂ«sit, tĂ« cilĂ«t e dĂ«gjonin me respekt tĂ« pĂ«rkushtuar. VĂ«rente rreth e rrotull qĂ«ndrimin
e dĂ«gjuesve dhe vazhdonte vetĂ«m atĂ«herĂ« kur bindej qĂ« ata po e ndjekin me korrektĂ«si. Ai posedonte instikt tĂ« mrekullueshĂ«m. âProfesor, ndoshta mbete pa e pĂ«rfunduar çështjen e varrimit tĂ« Shaban PalluzhĂ«s?â, e pyeta unĂ«. âĂshtĂ« e vĂ«rtetĂ«. U ngatĂ«rrova rreth shtagĂ«s. Varrimi i Shabanit kĂ«tu me kĂ«rkesĂ«n e tij, Ă«shtĂ« i vetmi varrim nĂ« KosovĂ« qĂ« Ă«shtĂ« krye nĂ« thellĂ«sinĂ« e ndonjĂ« lumi ndĂ«r ne. Me kĂ«rkesĂ«n strategjike tĂ« personit. Mos harroni qĂ« njĂ« gjĂ« tĂ« ngjashme ka pasĂ« kĂ«rkuar edhe heroi tjetĂ«r i DrenicĂ«s â Azem Bejta. Ky, kur e patĂ«n plagosur xhandarĂ«t e SerbisĂ«, iu ka pasĂ« lutur shokĂ«ve qĂ« kur tĂ« vdesĂ«, trupin e tij ta vendosin nĂ« njĂ« shpellĂ« tĂ« thellĂ«. Veç kĂ«saj porosie
i kishte kĂ«shilluar shokĂ«t dhe ShotĂ«n qĂ« nĂ« asnjĂ« mĂ«nyrĂ« mos ta shpallin vdekjen e tij. ShumĂ« kohĂ« pas vdekjes sĂ« Azemit, shokĂ«t e tij kur takoheshin me patrullat e xhandarmĂ«risĂ«, mĂ« zĂ« tĂ« lartĂ« thirrnin: - O pritne, pritne Azem GalicĂ«n se arriti!â Profesori iu kthye prapĂ« ngjarjes sĂ« Shaban PalluzhĂ«s. âNipat dhe shokĂ«t e Shabanit, me mjete tĂ« nevojshme pĂ«r çdo vit organizonin, nĂ« mĂ«nyrĂ« sekrete, vizitĂ«n e âVarritâ â trupit tĂ« tij, nĂ« thellĂ«sinĂ« e kĂ«tij lumi! KĂ«tĂ« ngjarje ma kanĂ« treguar nĂ« besĂ« disa drenicakĂ« me rastin e mbledhjes sĂ« tregimeve nga kjo hapĂ«sirĂ« kreshnikeâ, pĂ«rfundoi Antoni. LĂ«vizja e zakonshme e peshqve ishte rralluar. NĂ« rrjetĂ« kishin rĂ«nĂ« njĂ« vistĂ«r
peshqish. Rrjeta ishte e profesorit, ndaj atij i takonte tĂ«rĂ« gjoja e rrjetĂ«s, por Antoni mĂ« tha: âTi Bahri ke zĂ«nĂ« mĂ« pak peshkâ. AtĂ«herĂ« mĂ« futi nĂ« strajcĂ«n time dy grushta peshq pĂ«rkundĂ«r kundĂ«rshtimit tim. Profesor Anton Ăetta nuk dĂ«shironte qĂ« tĂ« shkojmĂ« dy-tri herĂ« rresht tĂ« peshkojmĂ« nĂ« njĂ« vend. Ndaj, ndĂ«rrimin e vendeve tĂ« peshkimit e kishim tĂ« domosdoshĂ«m nĂ« planin tonĂ«. Me Ă«ndje tĂ« posaçme, pĂ«r shkak tĂ« gjerĂ«sisĂ« dhe begatisĂ« me peshq, shkonim nĂ« liqenin e BatllavĂ«s. Zakonisht atje takonim shumĂ« peshkatarĂ« sportivĂ« dhe profesionistĂ« tĂ« cilĂ«t peshkonin me rrjeta tĂ« mĂ«dha. Atje jeta ishte mĂ« dinamike dhe na kalonte shpejt koha. Atje, shpeshherĂ« piqnim peshq tĂ« freskĂ«t. (vijon)
14
Kulturë
e enjte, 4 dhjetor 2014
Kulturë
e enjte, 4 dhjetor 2014
15
Javore KOHA
Javore KOHA
Fryma bamirĂ«se e Fondit Humanitar âMalĂ«siaâ
KronikĂ« suksesi nĂ« vete Sot pas dy dekadash, them me bindje tĂ« plotĂ« dhe me krenari se ky fonadacion ka bĂ«rĂ« punĂ« tĂ« vogla me dashuri tĂ« madhe, tĂ« cilat i kanĂ« pĂ«rjetuar dhe i ndjejnĂ« qindra familje malĂ«sorĂ«sh dhe jo vetĂ«m. Veprimtaria e tij humane njĂ«zetĂ«vjeçare nĂ« vazhdimĂ«si i shĂ«rbeu, me nder e dinjitet, nĂ« radhĂ« tĂ« parĂ« MalĂ«sisĂ« dhe malĂ«sorĂ«ve. Me veprimtarinĂ« e deritashme tĂ« shkĂ«lqyer, pĂ«rmes formave tĂ« ndryshme nĂ« fushĂ«n e arsimit tĂ« tĂ« rinjve tĂ« MalĂ«sisĂ«, zhvillimit kulturor tĂ« kĂ«saj treve, shkollimit tĂ« studentĂ«ve shqiptarĂ« nĂ« Malin e Zi, ndihmĂ«s sociale, shĂ«ndetĂ«sore tĂ« malĂ«sorĂ«ve nĂ« nevojĂ«, e shumĂ« aktiviteteve tjera pĂ«r tâi dalĂ« zot çështjes shqiptare, treguan bujarinĂ« dhe fisnikĂ«rinĂ« e tyre tĂ« madhe ndaj popullit tĂ« vet
Gjekë Gjonaj
Para 20 vitesh, saktĂ«sisht mĂ« 14 janar 1994, Ă«shtĂ« themeluar Fondi Humanitar âMalĂ«siaâ, me seli nĂ« Nju Jork. I njoh tĂ« gjithĂ« vullnetarĂ«t malĂ«sorĂ«, qĂ« me vite janĂ« angazhuar dhe vazhdojnĂ« tĂ« shĂ«rbejnĂ« nĂ« kĂ«tĂ« fondacion bamirĂ«s, tĂ« cilĂ«t kohĂ«n e tyre tĂ« lirĂ« ia falin idealit humanitar, dhe mund tĂ« them se mishĂ«rim i tyre Ă«shtĂ« mbi tĂ« gjitha, frymĂ«zimi pĂ«r tĂ« ndihmuar shqiptarĂ«t nĂ«
nevojë. Puna vullnetare e këtij fondacioni është një kronikë suksesi në vete. Sot pas dy dekadash, them me bindje të plotë dhe me krenari se ky fonadacion ka bërë punë të vogla me dashuri të madhe, të cilat i kanë përjetuar dhe i ndjejnë qindra familje malësorësh dhe jo vetëm. Veprimtaria e tij humane njëzetëvjeçare në vazhdimësi i shërbeu, me
nder e dinjitet, në radhë të parë Malësisë dhe malësorëve. Nuk ka asnjë dyshim se me shembullin e drejtuesve, anëtarëve dhe donatorëve të këtij fondacioni, u tregua fryma e tyre e solidaritetit, e bamirësisë, e përkushtimit ndaj vendlindjes së tyre, të cilën e duan me gjithë zemër dhe për të cilën shpeshherë kanë derdhur edhe lotë nga malli i zhuritur që të sjell
mĂ«rgimi. Me veprimtarinĂ« e deritashme tĂ« shkĂ«lqyer, pĂ«rmes formave tĂ« ndryshme nĂ« fushĂ«n e arsimit tĂ« tĂ« rinjve tĂ« MalĂ«sisĂ«, zhvillimit kulturor tĂ« kĂ«saj treve, shkollimit tĂ« studentĂ«ve shqiptarĂ« nĂ« Malin e Zi, ndihmĂ«s sociale, shĂ«ndetĂ«sore tĂ« malĂ«sorĂ«ve nĂ« nevojĂ«, e shumĂ« aktiviteteve tjera pĂ«r tâi dalĂ« zot çështjes shqiptare, treguan
bujarinë dhe fisnikërinë e tyre të madhe ndaj popullit të vet. Me këto veprime të tyre fisnike, ata po ngrehin lart dhe po e respektojnë emrin e tyre si malësorë, të cilët gjatë gjithë historisë sonë, i bënë ballë kohërave, dhe ia arritën me shumë sakrifica, të ruajnë nderin, besën, gjakun dhe burrërinë, mikpritjen, gjuhën e bukur e të ëmbël shqipe, kulturën dhe traditën,
virtyte kĂ«to qĂ« do tĂ« na i dĂ«shironin edhe shumĂ« popuj e kombe tĂ« tjerĂ«. KĂ«shtu Fondi Humanitar âMalĂ«siaâ nĂ« rritĂ«n e tij tĂ« deritashme krijoi ndjenjĂ«n e bamirĂ«sisĂ« dhe solidaritetit, duke vĂ«rtetuar thĂ«nien e moçme shqiptare: âNĂ«se dĂ«shiron tâi ndihmosh vetvetes, atĂ«herĂ« ndihmoju tĂ« tjerĂ«ve, sepse kĂ«shtu do tĂ« ndihmojĂ« Zoti dhe tĂ« tjerĂ«tâ.
16
Kulturë
e enjte, 4 dhjetor 2014
Kulturë
e enjte, 4 dhjetor 2014
17
Javore KOHA
Javore KOHA
Nga trashëgimia jonë
Misteret e Ăinarit NĂ« mitologjinĂ« tonĂ« kanĂ« ekzistuar gojĂ«dhĂ«na, sipas tĂ« cilave aty banojnĂ« apo jetojnĂ« xhindĂ«t! Frika ka qenĂ« gjithmonĂ« ajo qĂ« na ka bĂ«rĂ« tĂ« mos ndalemi shumĂ« âke Ăinariâ. Bile pa njĂ« shok, askush nuk ka pasur guxim tĂ« kalojĂ« vetĂ«m rrugĂ«s e cila kalon pranĂ« Ăinarit Ismet Karamanaga
PĂ«r Ăinarin nuk ka tĂ« dhĂ«na, por pĂ«r dheun mbi Ăinar kanĂ« ekzistuar gjithmonĂ« tregime dhe legjenda, tĂ« cilat shekuj me radhĂ« janĂ« pĂ«rcjellur te ne, brez pas brezi. MĂ« kujtohet se, pĂ«r çdo herĂ«, kur kemi shkuar si fĂ«mijĂ« nĂ« ullishtĂ«n e âAnĂ«s sĂ« Malitâ, kalimi pranĂ« Ăinarit ka qenĂ« gjithmonĂ« i posaçëm. PranĂ« Ăinarit Ă«shtĂ« dashur tĂ« kalohet me shumĂ« kujdes, me shikim nĂ« ato vrimat nĂ« trupin e madh, dhe gjithmonĂ« kemi pasur frikĂ« tâi afrohemi, pasi qĂ« kemi menduar se aty brenda ka diçka. MĂ« vonĂ«, si fĂ«mijĂ« mĂ« tĂ« rritur, kemi shkuar nĂ« âarraâ, pasi qĂ« nĂ« afĂ«rsinĂ« e tij ka pasur arra, por nga âfrikaâ kurrĂ« nuk kemi qĂ«ndruar gjatĂ« aty.
NĂ« mitologjinĂ« tonĂ« kanĂ« ekzistuar gojĂ«dhĂ«na, sipas tĂ« cilave aty banojnĂ« apo jetojnĂ« xhindĂ«t! Frika ka qenĂ« gjithmonĂ« ajo qĂ« na ka bĂ«rĂ« qĂ« tĂ« mos ndalemi shumĂ« âke Ăinariâ. Bile pa njĂ« shok, askush nuk ka pasur guxim tĂ« kalojĂ« vetĂ«m rrugĂ«s e cila kalon pranĂ« Ăinarit. Sot, rruga nga ana e Limanit Ă«shtĂ« fare e mbyllur dhe e vetmja mundĂ«si pĂ«r tâu afruar Ăinarit Ă«shtĂ« rruga nga Mahalla e Re. Ăinari Ă«shtĂ« shumĂ« i vjetĂ«r, por Ă«shtĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« pĂ«rcaktohet saktĂ« se nga cila kohĂ« daton! Mendoj se Ă«shtĂ« mijĂ«ravjeçarĂ« i vjetĂ«r. Kur njeriu i afrohet dhe e sheh brendĂ«sinĂ« e Ăinarit,
ku Ă«shtĂ« njĂ« hapĂ«sirĂ« e madhe si njĂ« dhomĂ«, mund tĂ« imagjinojĂ« se sa Ă«shtĂ« i vjetĂ«r. Bile, ka informata se nĂ« vitet â90 tĂ« shekullit tĂ« kaluar, njĂ« njeri i çmendur Ă«shtĂ« munduar tâia vĂ« flakĂ«n, dhe pĂ«r kĂ«tĂ« arsye brendĂ«sia Ă«shtĂ« ende e zezĂ«, por nuk Ă«shtĂ« djegur, nuk ka mundur ta djegi. Populli thotĂ« se e kanĂ« shpĂ«tuar âxhindĂ«tâ. Ăinari i ka rrĂ«njĂ«t nĂ« ujĂ«, pasi qĂ« pranĂ« tij kalon uji qĂ« rrjedh nga kroi, i cili gjithashtu ka njĂ« histori tĂ« veçantĂ«. Kroni i Ăinarit, nĂ« formĂ«n e tashme, daton nga koha e PerandorisĂ« Otomane. Me ardhjen e tyre nĂ« vitin 1571, nĂ« tĂ«rĂ« Ulqinin u ndĂ«rtuan shumĂ«
Ăinari mund tĂ« bĂ«het njĂ« atraksion pĂ«r turistĂ«t nga vendi dhe bota. Por, ne duhet tĂ« hapim rrugĂ«n, ashtu siç ka qenĂ« dikur, ta mirĂ«mbajmĂ« mĂ« mirĂ« mjedisin jetĂ«sor dhe nĂ« ofertĂ«n tonĂ« turistike tâi shkruajmĂ« disa rreshta edhe pĂ«r gjĂ«ra tĂ« cilat duhet tâi ruajmĂ« dhe tâi nxjerrim nga harresa kroje, sidomos nĂ« vende ku ka pasur burime natyrore, siç ka qenĂ« ai te Ăinari. EkzistojnĂ« hipoteza se ky ujĂ« Ă«shtĂ« pĂ«rdorur shumĂ« mĂ« parĂ« nĂ«pĂ«rmjet
ujĂ«sjellĂ«sit âaquaduktaâ deri te kroi nĂ« Kala. Kjo Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« hipotezĂ«. Ăinari mund tĂ« bĂ«het njĂ« atraksion pĂ«r turistĂ«t nga vendi dhe bota. Por, ne duhet tĂ« hapim rrugĂ«n, ashtu siç ka
qenĂ« dikur, ta mirĂ«mbajmĂ« mĂ« mirĂ« mjedisin jetĂ«sor dhe nĂ« ofertĂ«n tonĂ« turistike tâi shkruajmĂ« disa rreshta edhe pĂ«r gjĂ«ra tĂ« cilat duhet tâi ruajmĂ« dhe tâi nxjerrim nga harresa.
18
Shëndeti
e enjte, 4 dhjetor 2014
Ushqim
e enjte, 4 dhjetor 2014
Përgjatë viteve kemi parë një shumëllojshmëri të suplementeve për humbje peshe të cilat kanë premtuar humbje peshe pa mundim dhe uri. I fundit në vargun e produkteve është një ekstrakt i kafesë së gjelbër. Ekstrakti i kafesë së gjelbër është bërë shumë i njohur në mesin e pjesëtareve të gjinisë më të bukur, sepse ai premton humbje peshe, zmbrapsje të apetitit, përshpejtim të metabolizmit dhe djegien më të shpejtë të yndyrave. Tingëllon shumë mirë, apo jo? Kjo kafe shitet madje edhe në kafenetë më të famshme botërore, ndërsa në emisionin e tij e ka promovuar edhe dr. Oz i famshëm. Në atë emision u përmend studimi i cili përcolli 100 gra, disa morën placebo, dhe disa ekstrakte të kafesë së gjelbër. Sipas udhëzimeve shumë të qarta, dieta e tyre ishte identike. Pas dy javësh, gratë që e kishin konsumuar ekstraktin e kafesë së gjelbër kishin humbur mesatarisht nga një kilogram, ndërsa ato që kishin shfrytëzuar placebo kishin humbur dy herë më pak.
ĂfarĂ« dini pĂ«r ekstraktin e kafesĂ« sĂ« gjelbĂ«r
Stresi âgoditjeâ pĂ«r lĂ«kurĂ«n
Sa herĂ« qĂ« ndihemi me ankth apo keq, hipotalamusi i dĂ«rgon sinjal hipofizĂ«s, e cila e transmeton mĂ« tej te gjĂ«ndrat mbiveshkore. Ato pastaj prodhojnĂ« kortizolin, hormonin e stresit. Pasi qĂ« kortizoli injektohet nĂ« sistemin tonĂ«, ai komunikon me tĂ« gjitha organet tona dhe shkakton inflamacion si reagim ndaj stresit. Inflamacioni çon deri te dĂ«mtimi i qelizave. Inflamacioni afatshkurtĂ«r ndihmon nĂ« luftĂ« kundĂ«r sĂ«mundjes, por inflamacionet kronike dĂ«mtojnĂ« seriozisht trupin dhe janĂ« tĂ« lidhura me sĂ«mundjet e ndryshme, siç janĂ« diabeti, artritisi dhe astma. Ăka nĂ«nkupton kjo pĂ«r lĂ«kurĂ«n? Kur poret janĂ« tĂ« inflamuara, ato bĂ«hen tĂ« Ă«njtura dhe ka shumĂ« tĂ« ngjarĂ« qĂ« tĂ« mbyllen. Aknet, rrudhat, thatĂ«sia dhe kruajtja shfaqen me inflamacionin dhe janĂ« tregues i asaj se çka ndodh me tĂ« vĂ«rtetĂ« brenda
19
Javore KOHA
Javore KOHA
Llojet e ndryshme të mjaltit dhe përfitimet shëndetësore
Mjaltë livadhi
Gjithashtu i njohur si mjaltĂ« âshumĂ«luleshâ, rrjedh nga burime tĂ« ndryshme dhe tĂ« padefinuara tĂ« luleve. Ngjyra e tij mund tĂ« ndryshojĂ« nga e çelur nĂ« tĂ« errĂ«t; shija shkon nĂ« varĂ«si tĂ« pĂ«rzierjes sĂ« luleve tĂ« ndryshme sezonale. Vlerat ushqyese: Ky mjaltĂ« konsumohet shpesh nga ata qĂ« kanĂ« problem me alergjinĂ« â duke qenĂ« se ai rrit sistemin imunitar duke ndĂ«rtuar antitrupat e organizmit kundĂ«r alergjenĂ«ve dhe polenit. Mjalti i livadhit Ă«shtĂ« njĂ« alternativĂ« efektive dhe e sigurt pĂ«r trajtimin e infeksioneve tĂ« sipĂ«rme tĂ« frymĂ«marrjes dhe kollĂ«n tek fĂ«mijĂ«t mbi moshĂ«n 12 muaj.
Mjaltë pishe
Mjalti i pishës nuk është i ëmbël, ka shije pak të hidhur, ka një aromë të fortë dhe është relativisht i pasur me minerale dhe proteina(kalcium,
magnez, zink, hekur, bakĂ«r, etj). ĂshtĂ« mjaft rezistent ndaj kristalizimit. Vlerat ushqyese: Mjalti i pishĂ«s ka veti tĂ« forta anti-bakteriale (lufton bakterin E. coli). Gjithashtu mund tĂ« ndihmojĂ« nĂ« kurimin e ftohjeve, infeksionet e fytit, gripin dhe problemet e stomakut.
Mjaltë mali
Ky mjaltĂ« ka aromĂ« tĂ« freskĂ«t tĂ« bimĂ«ve tĂ« bjeshkĂ«ve, por shija e tij mund tĂ« ndryshojĂ« shumĂ« nĂ« varĂ«si tĂ« burimit tĂ« nektarit. ĂshtĂ« njĂ« nga varietetet mĂ« tĂ« preferuar tĂ« mjaltit nga fĂ«mijĂ«t. PĂ«rdoret shpesh nĂ« vend tĂ« reçelit pĂ«r mĂ«ngjes. GjerĂ«sisht pĂ«rdoret dhe nĂ« gatim apo pjekje tĂ« Ă«mbĂ«lsirave. Vlerat ushqyese: Ky mjaltĂ« i rrallĂ«, Ă«shtĂ« i mbushur me ushqyes dhe vitamina qĂ« trupi ynĂ« ka nevojĂ« pĂ«r funksionimin e shĂ«ndetshĂ«m. NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« Ă«shtĂ« i kĂ«ndshĂ«m dhe delikat nĂ« aromĂ«.
Jo vetëm që është mjaltë i mirë për bukurinë e lëkurës, por është gjithashtu një antiseptik i fuqishëm që mund të përdoret si një trajtim natyror për plagët.
Mjaltë akacia (bagremi)
Akacia, është një nga më të popullarizuarit dhe më të ëmblit ndër varietetet e mjaltit për shkak të shijes së tij të butë dhe delikate. Ai mbetet në gjendje të lëngët për një kohë të gjatë. Për shkak të përmbajtjes së tij të ulët të saharozës, është një zgjedhje e mirë për diabetikët. Vlerat ushqyese: I njohur për veprimin e tij terapeutik, akacia pastron mëlçinë, rregullon zorrën dhe është anti-inflamator për sistemin e frymëmarrjes. Ky mjaltë është i shkëlqyer si ëmbëltues, pa ndryshuar shijen apo aromën e pijeve dhe çajrave. Gjithashtu, fëmijët e duan këtë mjaltë.
20
Panoramë
e enjte, 4 dhjetor 2014
Panoramë
Javore KOHA
Bukuroshja nga PĂ«rmeti, Polikseni Manxhari, ka fituar konkursin âMiss Massachusetts USAâ dhe do tĂ« konkurrojĂ« vitin e ardhshĂ«m nĂ« âMiss USA 2015â. Konkursi pĂ«r shtetin Massachusetts u zhvillua nĂ« Lowell University nĂ« Tewksbury. Polikseni Manxhari Ă«shtĂ« diplomuar nĂ« ShkollĂ«n e Mesme rajonale nĂ« Wachusett dhe tani studion pĂ«r psikologji nĂ« Northeastern University. Ajo ka punuar pĂ«r âSamaritans, Incâ dhe ndĂ«rsa ndjek shkollĂ«n punon paralelisht nĂ« departamentin e burimeve njerĂ«zore si koordinatore rekrutimi pĂ«r New England Team, Inc. BashkĂ« me kurorĂ«n, Polikseni ka marrĂ« edhe çmime tĂ« tjera, njĂ« nga tĂ« cilat Ă«shtĂ« njĂ« bursĂ« prej 45 600 dollarĂ«sh, nĂ«se pranon tĂ« shkojĂ« nĂ« Lindeneood University nĂ« St. Charles, Missouri.
Polikseni Manxhari zgjidhet Miss Massachusetts USA
âNusjaâ e Armend Nimanit shpallet fotografia e vitit nĂ« AFP
Fotoja e Armend Nimanit, âNusjaâ, shpallet fotografia e vitit nĂ« AgjencinĂ« Franceze tĂ« Lajmeve AFP (Agence France-Presse). NĂ« qendĂ«r tĂ« kĂ«saj fotoje Ă«shtĂ« modelja kosovaro-boshnjake Arleta Sahiti e cila ka pozuar pasi i kanĂ« lyer fytyrĂ«n me ngjyra nĂ« kuadĂ«r tĂ« prezantimit tĂ« ceremonisĂ« tradicionale tĂ« martesĂ«s. Fotoja tregon ritualin e pĂ«rgatitjes sĂ« nuses, ashtu siç Ă«shtĂ« tradita boshnjake nga njĂ« grua e vjetĂ«r, ndĂ«rsa rrathĂ«t e artĂ«, simbolizojnĂ« ciklin e jetĂ«s.
Almeda Abazi, famë dhe para në Turqi
Filmi nga Kosova, âAgnus Deiâ, i realizuar nĂ«n regji tĂ« Agim Sopit, Ă«shtĂ« kthyer triumfues edhe nga dy festivale ndĂ«rkombĂ«tare. RrĂ«fimi qĂ« zhvillohet nĂ« kohĂ«n kur marrĂ«dhĂ«niet mes shqiptarĂ«ve e serbĂ«ve janĂ« armiqĂ«sore, Ă«shtĂ« vlerĂ«suar si filmi mĂ« i mirĂ« nĂ« âFilmmaker of the Year Festivalâ nĂ« XhakartĂ« tĂ« IndonezisĂ«. Po ashtu âAgnus Deiâ Ă«shtĂ« edhe fitues i çmimit âAwards of Exellenceâ pĂ«r film artistik tĂ« metrazhit tĂ« plotĂ«, nĂ« festivalin âAccolade Global Film Competitionâ qĂ« mbahet nĂ« La Jolla, tĂ« KalifornisĂ« nĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s. Me kĂ«to çmime filmi i Sopit, e ka rrumbullakuar nĂ« 25 numrin e çmimeve nĂ« festivale ndĂ«rkombĂ«tare. ââAgnus Deiâ gjatĂ« dy viteve, nga data e premierĂ«s nĂ« PrishtinĂ«, ka prezantuar KosovĂ«n nĂ« 70 festivale ndĂ«rkombĂ«tare, duke qenĂ« i nominuar nĂ« 34 kategori tĂ« ndryshme dhe duke fituar 25 çmime, nga tĂ« cilat 18 çmime tĂ« paraâ, ka thĂ«nĂ« Sopi.
e enjte, 4 dhjetor 2014
21
Javore KOHA
Bukuroshja shqiptare, Almeda Abazi, e cila po shijon famën në Turqi, dita-ditës po bëhet më e pëlqyer atje dhe madje po fiton më shumë të ardhura. Pas pjesëmarrjeve në spektakle të ndryshme dhe programe televizive, së fundmi Almeda ka qenë pjesë e një programi televiziv që është xhiruar në Spanjë, por që pritet të transmetohet në televizionet turke. Pasi i ka përfunduar këto xhirime, bukuroshja është nisur drejt shtetit aziatik Singapor për të shijuar disa ditë relaksi. Almeda nuk ka ngurruar të tregojë edhe linjat seksi, por edhe veturën luksoze që sapo ka blerë.
âAgnus Deiâ kthehet me çmime edhe nga Indonezia e ShBA-ja
22
e enjte, 4 dhjetor 2014
Te k n o l o g j i
Fotografia e javës
Javore KOHA
Hewlett Packard prezantoi familjen e re tĂ« laptopĂ«ve qĂ« synojnĂ« tregun e biznesit. HP EliteBook Folio 1020 Ă«shtĂ« thĂ«nĂ« tĂ« jetĂ« âmodeli mĂ« i hollĂ« dhe mĂ« i lehtĂ« i laptopit nĂ« industriâ. Dy modelet e kĂ«saj linje, HP EliteBook 1020 dhe HP EliteBook 1020 Special Edition (SE) janĂ« ultra tĂ« hollĂ« nĂ« vetĂ«m 15.7mm dhe peshojnĂ« vetĂ«m 1 kg. Disa nga karakteristikat e HP EliteBook Folio 1020, pĂ«rfshijnĂ« procesorin e Intel, Core M, ekranin me 12.5-inç nĂ« Quad HD (QHD) apo Full HD, me opsionin e ndjeshmĂ«risĂ« nĂ« prekje, 8GB RAM dhe SSD opsionet prej 128GB apo 256GB. JetĂ«gjatĂ«sia e baterisĂ« shkon deri nĂ« 9 orĂ«, ndĂ«rsa trupi i laptopit pĂ«rbĂ«het nga magneziumi-litiumi dhe fibrat e ripĂ«rtĂ«rishĂ«m tĂ« karbonit. NĂ« pjesĂ«n e komponentave pĂ«r multimedia pĂ«rfshihet kamera 720p HD Audio me DTS Studio Sound. Linja e re e laptopĂ«ve do tĂ« jetĂ« nĂ« dispozicion nĂ« muajin shkurt dhe prill. Variantet e EliteBook Folio 1040 Ultrabook do tĂ« sjellin procesorĂ«t e Intel Core i5 dhe i7, ndĂ«rsa çmimet pĂ«r kĂ«to modele do tĂ« fillojnĂ« prej 1,299 dollarĂ«.
Tani mund tĂ« themi me siguri qĂ« Apple po punon pĂ«r krijimin e njĂ« iPad-i shumĂ« tĂ« madh. KĂ«tij tableti i jemi referuar deri tani si iPad Pro, por qĂ« mund tĂ« quhet iPad Air Plus, nĂ« bazĂ« edhe tĂ« emrit tĂ« iPhone-it me ekran mĂ« tĂ« madh, iPhone 6 Plus. Revista japoneze Mac Fan publikoi disa imazhe tĂ« iPad-it tĂ« ardhshĂ«m tĂ« Apple-it. Sipas kĂ«tyre imazheve, iPad-i i ri do tĂ« ketĂ« dimensionet 305.31 x 220.8 x 7 mm. PĂ«r krahasim, Samsung Galaxy Note /Tab Pro me ekran 12.2 inç ka pĂ«rmasat 295.6 x 203.9 x 7.95 mm, kĂ«shtu madhĂ«sia e pajisjes sĂ« Apple-it Ă«shtĂ« shumĂ« e madhe sa pĂ«r tĂ« pasur njĂ« ekran 12.2 inç dhe butonin nĂ« pjesĂ«n ballore tĂ« telefonit me sensorin e gjurmĂ«ve tĂ« gishtĂ«rinjve. Mac Fan deklaroi gjithashtu se iPadi gjigant do tĂ« vijĂ« me njĂ« procesor tĂ« pĂ«rmirĂ«suar A9, krahasuar me A8X tĂ« tabletave aktuale tĂ« Apple, i cili do tĂ« gjendet edhe tek iPhone 6s dhe iPad Air 3. âiPad Air Plusâ do tĂ« ketĂ« gjithashtu katĂ«r altoparlantĂ« tĂ« vendosur te çdo anĂ«sore e tabletit. Sipas Mac Fan, ky tablet mund tĂ« prezantohet nĂ« periudhĂ«n prill deri nĂ« qershor tĂ« vitit 2015.
HP sjell linjën e re të laptopëve EliteBook Folio 1020
Zbulohen detaje të tjera për iPadin gjigant
âNĂ«se njĂ« fotograf profesionist fotografon tĂ« njĂ«jtin objekt qĂ« fotografon edhe njĂ« person i zakonshĂ«m, ku qĂ«ndron ndryshimiâ.
e enjte, 4 dhjetor 2014
23
Javore KOHA
âQesh pak, shiko kĂ«tuâ
24
Mozaik
e enjte, 4 dhjetor 2014
Mozaik
e enjte, 4 dhjetor 2014
25
Javore KOHA
Javore KOHA
Plani financiar i KU të Tuzit për vitin 2015-të
Opozita nĂ« kuvend e pakĂ«naqur Komuna Urbane e Tuzit para pak ditĂ«sh ka publikuar hartimin e planit financiar pĂ«r vitin 2015-tĂ« i cili parashikon shumĂ«n e mjeteve financiare prej 1.819.800,00 âŹ. KĂ«to mjete janĂ« sistemuar nĂ«: mjetet pĂ«r shpenzime operative nĂ« shumĂ«n: 522.000,00âŹ, mjetet pĂ«r shpenzime kapitale nĂ« shumĂ«n: 1.230.000,00⏠dhe nĂ« mjete pĂ«r transferta tĂ« partive politike nĂ« shumĂ«n 67.800,00âŹ. KĂ«shilltarĂ«t e opozitĂ«s nĂ« kuvendin e KU tĂ« Tuzit janĂ« shprehur tĂ« pakĂ«naqur me hartimin e kĂ«tij plani financiar pasi sipas tyre janĂ« lĂ«nĂ« jashtĂ« projektet mĂ« primare pĂ«r MalĂ«sinĂ« ndersa janĂ« planifikuar tĂ« ndĂ«rtohĂ«n ato mĂ« pak tĂ« rĂ«ndĂ«sishme. KĂ«shilltari i IniciativĂ«s Qytetare Vasel Sinishtaj pĂ«r projektet dhe investimet e definuara qĂ« planifikohen tĂ« realizohen me planin financiar tĂ« 2015-tĂ«s u shpreh se ky propozim i planit nuk pĂ«rmban asnjĂ« projekt kapital zhvillimor qe nga ana tjetĂ«r sipas tij kemi tĂ« bĂ«jmĂ« me arsyetimin e mjeteve tĂ« shpĂ«nzuara pĂ«r tĂ« cilat ne siç tha, as qe vendosim e as qĂ« i kontrollojmĂ«. âKjo ishte ajo politika e atyre qĂ« nuk dĂ«shironin komunĂ« me kufijĂ« administrativ, me buxhet e kompetenca tĂ« veta. ShumĂ« projekte vite me rrallĂ« ishin tĂ« parapara me planet financiare por mjetet a puna as qĂ« fillonte e jo se jo tĂ« pĂ«rfundonte.
MĂ«ndoj nĂ« rrugĂ«n DinoshĂ«-PikalĂ«-Trijepsh, vorrezat e qytetit, palestra sportive, kopĂ«shti pĂ«r fĂ«mijĂ«, tregu i gjelbĂ«rt, sigurimi i ujit tĂ« pijshĂ«m pĂ«r zonat rurale tĂ« MalĂ«sisĂ«, kanalizimi pĂ«r ujrat e zeza e projekte,etj. VetĂ«m ish kryebashkiaku mund tĂ« ketĂ« dijeni se ku janĂ« shpenzuar por nĂ« trevĂ«n e MalĂ«sisĂ« joâ, u shpreh pĂ«r Koha Javore. Nga ana tjetĂ«r kryetari i kĂ«shillit pĂ«r financa dhe ekonomi nĂ« paralamentin lokal NikollĂ« Gegaj i pyetur se si e komenton hartimin e planit financiar tĂ« KU pĂ«r vitin 2015-tĂ«, ai theksoi se ky plan Ă«shtĂ« nĂ« pĂ«rputhshmĂ«ri me mundĂ«sitĂ« reale nĂ« shtet duke thĂ«nĂ« se kryeqyteti kĂ«tĂ« vit ka qenĂ« i detyruar tĂ« reduktoj buxhetin e tij. âMe sfida te ndryshme ekonomike ballafaqohen edhe shtetet me te zhvilluare se sa eshte Mali i Zi por me rĂ«ndĂ«si pĂ«r mua Ă«shtĂ« qĂ« ajo çfarĂ« Ă«shtĂ« definuar me plan, edhe tĂ« realizohet. Pajtohem se vĂ«rtet disa investime kapitale ende nuk janĂ« realizuar e tĂ« cilat janĂ« tĂ« domosdoshme pĂ«r qytetarĂ«t e MalĂ«sisĂ«. Por duhet ditur se disa projekte kapitale i financon qeveria e Malit tĂ« Zi qĂ« nuk janĂ« pjesĂ« e planit financiar. Vlen tĂ« pĂ«rmĂ«nd kopshti i fĂ«mijĂ«ve i cili Ă«shtĂ« plan i MinistrisĂ« sĂ« Arsimit tâa realizojĂ« pĂ«r vitin 2015-tĂ«. Kur Ă«shtĂ« fjala pĂ«r rrugĂ«n DinoshĂ«-PikalĂ«-Triesh pasi qĂ« Ă«shtĂ« radhitur nĂ« rrugĂ« regjionale dhe
jo komunale do tĂ« mundohemi qĂ« kĂ«tĂ« projekt tâa kyçim nĂ« buxhetin e qeverisĂ« malazezeâ, u shpreh Gegaj. I pyetur se sa projekte janĂ« realizuar nĂ« kĂ«tĂ« trevĂ« na planet financiare tĂ« mĂ«parĂ«shme, ai tha se duke marrĂ« parasysh krizĂ«n qĂ« nuk anashkaloi as Malin e Zi, nuk ka mundur mĂ« shumĂ« tĂ« realizohet duke pĂ«rmendur disa investime tĂ« cilat janĂ« kryer nĂ« MalĂ«si por qĂ« sigurisht nuk kĂ«naqin nevojat e banorĂ«ve tĂ« kĂ«saj treve. Nga ana tjetĂ«r edhe kĂ«shilltari LD nĂ« MZ, dega e MalĂ«sisĂ« NikollĂ« Camaj shprehu pakĂ«naqĂ«sitĂ« e tij nĂ« lidhje me planin financiar tĂ« KU tĂ« Tuzit pĂ«r vitin 2015-tĂ«. âPlani hartohet pasi qĂ« çdo gjĂ« kryhet ne PodgoricĂ«, prandaj mundesia e intervenimit nĂ« tĂ« nuk ekziston, keshtu qĂ« edhe biseda me qĂ«llim tĂ« intervenimi Ă«shtĂ« e kotĂ«, por megjithatĂ« mendoj se Ă«shtĂ« e nevojshme tĂ« flitet e tĂ« mos heshten pakenaqĂ«sitĂ«, tĂ« cilat janĂ« tĂ« panumĂ«rta. Sa u takon projekteve infrastrukturale, veçoj ato tĂ« cilat vite tĂ« tĂ«ra figuronin
nĂ« planet financiare, paret per tĂ« cilat kanĂ« âikurâ dika, e projektet as qĂ« janĂ« fillua. JanĂ« kĂ«to projektet me tĂ« cilat Ă«shtĂ« arsytua dikur formimi i KU: palestra sportive, tregu i gjelbert, kopshti pĂ«r fĂ«mi, rruga e shpejtĂ« anĂ«sore, rruga PikalĂ« Triesh...TĂ« gjitha kĂ«to janĂ« harruar dhe pushtetaret lokal kĂ«naqen me disa intervenime kozmetike qĂ« nuk çojne peshĂ« pĂ«r ardhmerine e ketij vendi. NĂ« anĂ«n tjeter, u jepet pĂ«rparĂ«si disa investimeve qĂ« kanĂ« karakter politik, qĂ« tĂ« kĂ«naqin strukturat politike propushtet, e lihen pas dore viset e tjeraâ, tha Camaj. Ai mĂ« tej theksoi se pĂ«rpos investimit nĂ« rrjetin e ujĂ«sjellĂ«sit asnjĂ« projekt tjetĂ«r nĂ« MalĂ«si nuk Ă«shtĂ« realizuar. âTĂ« tjerat janĂ« vetĂ«m disa intervenime qĂ« bĂ«hen me vullnetin e mirĂ« tĂ« kryetarit, i cili, pĂ«r dallim prej tĂ« mĂ«parshmĂ«ve tregon mĂ« tepĂ«r kujdes pĂ«r nevojat infrastrukturale tĂ« MlĂ«sisĂ«, por e tĂ«ra pĂ«rfundon aty, sepse ambienti politik ku vepron nuk Ă«shtĂ« i disponuar tĂ« bĂ«j mĂ« tepĂ«r pĂ«r MalĂ«sinĂ«â, pĂ«rfundoi kĂ«shilltari Cam-
aj. Plani ndĂ«r tĂ« tjera parashikon kĂ«to mjete financiare pĂ«r investime kapitale, operative e tranferta tĂ« partive politike nĂ« MalĂ«si: Transfertat institucioneve pĂ«r kulturĂ« dhe sport janĂ« planifikuar nĂ« shumĂ«n 100.000,00âŹ, transfertat e partive politike janĂ« planifikuar tek ShĂ«rbimi i Kuvendit tĂ« Kryeqytetit nĂ« shumĂ«n 67.800,00âŹ, transfertat organizatave joqeveritare janĂ« planifikuar nĂ« shumĂ«n 5.000,00âŹ, transfertat pĂ«r ndihma sociale nĂ« shumĂ«n 20.000,00âŹ, transfertat e tjera individĂ«ve janĂ« planifikuar nĂ« shumĂ«n 14.000,00âŹ. Transfertat e tjera institucioneve janĂ« planifikuar nĂ« shumĂ«n 5.000,00âŹ.
Shpenzimet kapitale
Komuna urbane e Tuzit, nĂ« pjesĂ«n e shpenzimeve kapitale, i ka planifikuar projektet tĂ« cilat me Projekt-Vendimin mbi buxhetin e Kryeqytetit â Podgorica pĂ«r vitin 2015 planifikohen tĂ« realizohen ne trevĂ«n e KomunĂ«s urbane te Tuzit nĂ« shumĂ«n e pĂ«rgjithshme
1.230.000,00âŹ.
Shpenzimet pĂ«r infrastrukturĂ«n lokale nĂ« shumĂ«n 1.135.000,00âŹ
Hartimi i dokumentacionit projektues pĂ«r rrugĂ«n nga shitorja deri tek Xhamia nĂ« DinoshĂ« 5.000,00âŹ, hartimi i dokumentacionit projektues pĂ«r ndĂ«rtimin e shkollĂ«s nĂ« Dheun e Zi 10.000,00 âŹ, hartimi i dokumentacionit projektues pĂ«r Milesh 5.000,00 âŹ, ndĂ«rtimi dhe rikonstruktimi i rrugĂ«ve nĂ« trevĂ«n e KU tĂ« Tuzit 450.000,00 âŹ, mirĂ«mbajtja e rrjetit rrugorĂ« ekzistues nĂ« KU tĂ« Tuzit 150.000,00 âŹ, ndĂ«rtimi i trotuarit tĂ« SHF nĂ« DinoshĂ« 15.000,00 âŹ, ndĂ«rtimi i urĂ«s kĂ«mbĂ«sore mbi lumin Cem nĂ« DinoshĂ« 150.000,00 âŹ, vazhdimi i ndĂ«rtimit tĂ« rrjetit tĂ« ujĂ«sjellĂ«sit nĂ« KU tĂ« Tuzit 300.000,00 âŹ, rregullimi i rrjedhĂ«s sĂ« lumit UrrelĂ« 30.000,00 âŹ, rregullimi dhe mirĂ«mbajtja e parkut nĂ« KU tĂ« Tuzit 5.000,00⏠dhe rregullimi dhe mirĂ«mbajtja e varrezave lokale nĂ« KU tĂ« Tuzit t.u 10.000,00 âŹ.
26
Fejton
e enjte, 4 dhjetor 2014
Fejton
e enjte, 4 dhjetor 2014
27
Javore KOHA
Javore KOHA
Plisi - Miti i origjinës së pëllazgëvë hyjnorë (1)
Mbulesa tradicionale të kokës Një gjë marrim ne përsipër : Gjithsçka sa kemi sqaruar në lidhje me historinë, është e bazuar mbi llogjikën e fakteve ⊠Në qoftëse do të merren me to njerëz të tjerë, më të zotë dhe më të ditur se ne, ata do të jenë të shoqëruar në punën e tyre nga bekimet tona më të zjarrta. Pashko Vasa (1825 - 1892) « E vërteta mbi Shqiperinë dhe shqiptarët »
PĂ«r Koha Javore:
Fatbardha Demi
Si simbol i Beogradit , kryeqytetit te Serbise, ngrihet madhĂ«shtore Kolona âFitimtari i KosovĂ«sâ (e pĂ«ruruar me 7.10.1928) kushtuar , sipas medias serbe, fitores nĂ« FushĂ« KosovĂ« mbi turqit. Statuja shpreh forcĂ«n ushtarake (kolona, trupi nudo i mashkullit dhe shpata) si dhe mbrojtjen hyjnore (shqiponja). Modeli i monumentit, e ka origjinĂ«n tek tradita e PellazgĂ«ve tĂ« lashtĂ«, tĂ« cilĂ«t ngrinin shtylla tĂ« gurta mbas çdo fitoreje. KĂ«tĂ« fakt na e dĂ«shmon Diodorit ( Diodorus Siculus, shk 1 pK) i cili pohon se far-
aoni Sheshoshi (Sesostri) ndërtoi shtyllat në formën e organeve gjinitale të burrit, në rastin e popujve luftarak, duke besuar se mënçuria e shpirtit të çdo populli do të shfaqet qartë në brezat pasardhës nga pjesa kryesore e trupit (1) Natyrën jo sllave të këtij monumenti e dëshmon edhe mbulesa e kokës , origjina e së cilës, lidhet me mitet Pellazge dhe në të gjitha format e saj historike, ka qenë karakteristikë e veshjes tradicionale të Shqipetarëve deri në ditët e sotme. Sa e lashtë është mbulesa e kokës
sĂ« shqipetarĂ«ve ? Siç ka ndodhur edhe nĂ« studimet e tjera pĂ«r traditĂ«n e Kombit tonĂ«, edhe kjo temĂ« tĂ« çon nĂ« periudhat mĂ« tĂ« herĂ«shme tĂ« historisĂ« njĂ«rĂ«zore. PĂ«r tĂ« ndjekur kĂ«tĂ« rrugĂ« dhjetra-mijĂ« vjeçare, si udhĂ«-rrĂ«fenjĂ«s do tĂ« pĂ«rdorim mjetet e mbijetuara nga ajo kohĂ« e largĂ«t: GJUHĂN pellazgo-shqipe, gjetjet arkeologjike dhe mitet. Mbulesa tradicionale e kokĂ«s (sot e pĂ«rdorur vetĂ«m nga meshkujt) nĂ« shqip emĂ«rtohet Qeleshe, Plis, apo Qylaf . PikĂ«risht, tek dy emĂ«r-
timet e para do tĂ« nis edhe studimi ynĂ«. EmĂ«rtimi Qeleshe tregon se materiali i pĂ«rdorur Ă«shtĂ« leshi i bagĂ«tisĂ«. Sipas legjendave popullore tĂ« trashĂ«guara nga periudha Ilire, Qeleshia punohej prej leshit tĂ« deles i shkelur (i shtypur me kĂ«mbĂ«). (2) Punimi me leshin e deles i Qeleshes, kishte njĂ« domethĂ«nie, sa historike aq edhe besimtare. NĂ« kohĂ«n kur njeriu primitiv, filloi « tĂ« vriste mĂ«ndjen » duke shfrytĂ«zuar natyrĂ«n jo vetĂ«m pĂ«r tâu ushqyer, siç veprojnĂ« kafshĂ«t,
mund tĂ« themi se nis edhe historia e NJERIUT tĂ« sotĂ«m. âNjeriu, pohon Mircea Eliade (1907 -1986), Ă«shtĂ« produkti pĂ«rfundimtar i njĂ« vĂ«ndimi tĂ« marrĂ« qĂ« nĂ« Krijim (al principio del Tempo): tĂ« vrasĂ« pĂ«r tĂ« jetuarâ. (3) Materialet arkeologjike tregojnĂ« se kafsha e parĂ« e zbutur prej tij ka qenĂ« delja (para 8000 vjetĂ«sh). Studiuesja M.Gimbutas (1921- 1994) pohon se delet dhe dhitĂ«, pĂ«rbĂ«jnĂ« 90% tĂ« kockave tĂ« gjĂ«ndura nĂ« shtresat neolitike. (4) Me delen nisi edhe profesioni i bariut, emer qĂ« simbolikisht e mori
mbreti në lashtësi (mbreti-bari) dhe drejtuesit e besimit kristian (bariu i tufës së besimtarëve). Delja bën pjesë në të njejtën familje (caprinae) sikurse edhe dhia. Mishi dhe qumështi i saj janë një ushqim që sigurohej lehtë, ndërsa lëshi i dëndur, ritej shpejt dhe ngrohte shumë. Përgjithësisht leshi i saj është në ngjyrë të bardhë. Ngjyra e bardhë është zotëruese në veshjen shqipetare. Në lashtësi ngjyra, forma apo materiali për objekte të rëndësishme, kishte një domethënie beimtare.
28
Mozaik
e enjte, 4 dhjetor 2014
Mozaik
e enjte, 4 dhjetor 2014
Libra të rinj
Monografi mbi një personalitet emblematik
29
Javore KOHA
Javore KOHA
Prokuroria themelore nĂ« PodgoricĂ« ngre padi kundĂ«r redaktorit pĂ«rgjegjĂ«s tĂ« revistĂ«s âInformer CGâ
Dëmtim i reputacionit të shqiptarëve
(Jeta dhe veprimtaria e Sheh Tahir Kanaqit, Harmonia, Ulqin, 2014)
Para disa ditĂ«sh doli nga shtypi libri âJeta dhe veprimtaria e Sheh Tahir Kanaqitâ. Libri fillon me parathĂ«nien e shkruar nga shkrimtari dhe publicisti Ibrahim Berjashi. PjesĂ«n kryesore tĂ« librit e pĂ«rbĂ«jnĂ« kumtesat me autorĂ« Sabri Kanaqin, prof. dr. Hajrullah Koliqin, Smajl BalĂ«n, Sadik Pelinkun, Mustafa CankĂ«n, Mr. Ismail DodĂ«n, prof. Dr. Musa KrajĂ«n, Evans Drishtin, mr. Behlul Kanaqin dhe mr. Ali Bardhin, pastaj fjalĂ«t pĂ«rshĂ«ndetĂ«se tĂ« dr. Nail DragĂ«s dhe Don Frano Markiqit, qĂ« janĂ« mbajtur nĂ« veprimtarinĂ« shkencore tĂ« organizuar nĂ« Ulqin mĂ« 13 korrik 2012. PjesĂ« e librit janĂ« edhe opinionet e disa personave qĂ« e kanĂ« njohur Sheh Tahir Kanaqin, si dhe poezitĂ« e gjetura nĂ« arkivin e tij. NdĂ«rkaq, nĂ« pjesĂ«n âShtojcĂ«â janĂ« botuar dokumente, letra,
dorëshkrime dhe fotografi nga arkivi familjar i pasardhësve të Sheh Tahir Kanaqit, që ndihmojnë për të krijuar një pasqyrë më të plotë për figurën e tij. Deri tani ka pasur artikuj të posaçëm nga autorë të ndryshëm, të cilët kanë trajtuar aspekte të ndryshme nga jeta dhe veprimtaria e Sheh Tahir Kanaqit, por kjo është monografia e parë dhe më e plotë e botuar mbi këtë personalitet emblematik dhe poliedrik, njërën prej figurave më të shquara dhe më të njohura që ka dhënë treva e Krajës. Tahir Kanaqi u lind në fshatin Kanaq (Ostros) të Krajës më 15 janar 1907, ndërsa vdiq më 15 dhjetor 1985. Ka punuar si imam në Krajë që nga viti 1928 deri në vitin 1972, kur u pensionua, por ka shërbyer edhe më vonë
nĂ« fshatin e tij. Ka qenĂ« udhĂ«heqĂ«s i tarikatit Rufai pĂ«r Malin e Zi. Ai njihet si bamirĂ«s qĂ« posedonte kulturĂ« pĂ«r mjekĂ«sinĂ« popullore, aftĂ«si parashikuese tĂ« jashtĂ«zakonshme dhe veti tĂ« rralla njerĂ«zore. PĂ«rpos klerik, ishte njĂ« intelektual dhe krijues, patriot i respektuar nĂ« KrajĂ«, Ulqin, Tivar, ShkodĂ«r, Mal tĂ« Zi, ShqipĂ«ri, KosovĂ« dhe mĂ« gjerĂ«. Kryeredaktor i librit Ă«shtĂ« Mr. Behlul Kanaqi, kurse kĂ«shillin redaktues pĂ«rpos tij e pĂ«rbĂ«jnĂ« edhe Ibrahim Berjashi, Sabri Kanaqi dhe Ismet Kallaba. PĂ«rgatitjen teknike dhe artistike tĂ« librit e ka bĂ«rĂ« Qazim Muja. Libri âJeta dhe veprimtaria e Sheh Tahir Kanaqitâ Ă«shtĂ« botuar nga Organizata joqeveritare âHarmoniaâ, ndĂ«rsa Ă«shtĂ« shtypur nĂ« Entin Botues âGjergj Fishtaâ i.k. nĂ« LezhĂ«.
PodgoricĂ« â Prokuroria shtetĂ«rore themelore nĂ« PodgoricĂ« ka ngritur propozim padi kundĂ«r redaktorit pĂ«rgjegjĂ«s tĂ« revistĂ«s âInformer CGâ, Novak Uskokoviq, pĂ«r shkak tĂ« dĂ«mtimit tĂ« reputacionit tĂ« popullit pakicĂ«. NĂ« muajin tetor, kjo revistĂ« ka publikuar njĂ« varg artikujsh me tituj bombastikĂ«, nĂ« tĂ« cilin i fyen rĂ«ndĂ« shqiptarĂ«t. Artikujt janĂ« botuar pas ndeshjes sĂ« ndĂ«rprerĂ« tĂ« futbollit ndĂ«rmjet ShqipĂ«risĂ« dhe SerbisĂ« nĂ« Beograd. Nga prokuroria kanĂ« deklaruar se
kanĂ« ngritur propozim padi pĂ«r shkak se Uskokoviq ka fyer popullin pakicĂ« qĂ« jeton nĂ« Mal tĂ« Zi, duke qenĂ« se si person pĂ«rgjegjĂ«s ka lejuar publikimin e titujve dhe nĂ«ntitujve ofendues. âProkuroria themelore shtetĂ«rore nĂ« PodgoricĂ« ka ngritur propozim padi kundĂ«r U. N. pĂ«r shkak tĂ« veprĂ«s penale tĂ« dĂ«mtimit tĂ« reputacionit tĂ« popujve, popujve pakicĂ« dhe bashkĂ«sive tĂ« tjera nacionale tĂ« pakicaveâ, thuhet nĂ« deklaratĂ«n e ProkurorisĂ«. NĂ« fillim tĂ« muajit nĂ«ntor, deputetĂ«t Genci Nimanbegu nga Forca e Re
Demokratike dhe Nik Gjeloshaj nga Alternativa Shqiptare kanĂ« ngritur padi penale kundĂ«r tabloidit âInformer CGâ, redaktorit pĂ«rgjegjĂ«s Novak Uskokoviq, autorit tĂ« tekstit me inicialet E.I. dhe autorit tĂ« tekstit me inicialet B.V. nĂ« tabloidin âInformer CGâ, pĂ«r shkak tĂ« dyshimit se me publikimin e teksteve dhe titujve nĂ« kĂ«tĂ« tabloid mĂ« 16 tetor 2014, kanĂ« kryer vepĂ«r penale tĂ« nxitjes sĂ« urrejtjes nacionale, racore dhe fetare, tĂ« sanksionuara me Kodin Penal tĂ« Malit tĂ« Zi. (Kohapress)
30
Sport
e enjte, 4 dhjetor 2014
Sport
e enjte, 4 dhjetor 2014
31
Javore KOHA
Javore KOHA
Në Podgoricë u mbajt Kupa e Malit të Zi në taekwondo
13 medalje pĂ«r KT âUlqiniâ Klubi i TaekwondosĂ« âUlqiniâ zuri vendin e parĂ« nĂ« renditjen e pĂ«rgjithshme nĂ« disiplinĂ«n e formave, ndĂ«rsa nĂ« disiplinĂ«n e dyluftimit, kategoria e juniorĂ«ve, u rendit nĂ« vendin e tretĂ« Garuesit mĂ« tĂ« suksesshĂ«m ishin Esad Kraja dhe Edina Kraja, tĂ« cilĂ«t u kurorĂ«zuan me nga tri medalje tĂ« arta
U mbajt Maratona e TretĂ« e PavarĂ«sisĂ« Ulqin â ShkodĂ«r
MaratonomakĂ«t e kohĂ«s sonĂ« PĂ«r tĂ« dytin vit me radhĂ«, fitues doli atleti i Klubit tĂ« AtletikĂ«s âMornarâ nga Tivari, Dragoljub Koprivica, i cili shĂ«noi rezultatin dy orĂ«, 38 minuta dhe 44 sekonda, qĂ« Ă«shtĂ« rreth 20 minuta mĂ« shpejt se rezultati i shĂ«nuar nga ai vitin e kaluar. PĂ«r kĂ«tĂ« ka ndikuar konkurrenca mĂ« e madhe, sidomos me pjesĂ«marrjen e kampionit tĂ« ShqipĂ«risĂ«, Ilir KĂ«llezi nga Klubi i AtletikĂ«s âSkĂ«nderbeuâ nga Korça, i cili u rendit i dyti, kurse vendin e tretĂ« e zuri Zheljko Milloviq nga Nikshiqi. As moti me shi, i cili nĂ« momente ka rĂ«nĂ« dendur, nuk i ka penguar maratonistĂ«t tĂ« cilĂ«t kanĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« MaratonĂ«n e PavarĂ«sisĂ« Ulqin - ShkodĂ«r, tĂ« organizuar pĂ«r tĂ« tretin vit me radhĂ« nga KĂ«shilli KombĂ«tar i ShqiptarĂ«ve nĂ« Malin e Zi nĂ« bashkĂ«punim me KomunĂ«n e Ulqinit dhe BashkinĂ« e ShkodrĂ«s, pĂ«r nder tĂ« 28 NĂ«ntorit â DitĂ«s sĂ« Flamurit. NĂ« MaratonĂ«n e tretĂ« tĂ« PavarĂ«sisĂ« kanĂ« marrĂ« pjesĂ« 21 maratonistĂ«, profesionistĂ« dhe amatorĂ«, tĂ« tĂ« gjitha moshave, qĂ« nga mĂ« tĂ« rinjtĂ« e deri tek ata mĂ« tĂ« moshuarit, nga Ulqini, Tivari, Nikshiqi, Shkodra, Tirana, DurrĂ«si, Korça, Shkupi, Kosova, SHBA dhe Polonia, tĂ« cilĂ«t me tĂ« drejtĂ« mund tĂ« quhen heronj dhe maratonomakĂ« tĂ« kohĂ«s sonĂ«. NjĂ«ri nga nismĂ«tarĂ«t e kĂ«saj maratone, Esat Aloshi, kishte ardhur nga SHBA pĂ«r tĂ« marrĂ« pjesĂ« pĂ«r tĂ« tretin vit me radhĂ« nĂ« MaratonĂ«n e PavarĂ«sisĂ«. Nuk mungonin as Sotir Qirjaqi nga âKlub Maraton Tiranaâ, maratonisti legjendar, pjesĂ«marrĂ«s nĂ« shumĂ« maratona, deri nĂ« atĂ« tĂ« Nju Jorkut, Irfan Domnori
nga Shkodra, pjesĂ«marrĂ«s nĂ« tĂ« gjitha veprimtaritĂ« e kĂ«tij lloji nĂ« rajon, Dom Gabriel Grabanica, njĂ« meshtar dhe veprimtar i shquar, i cili dĂ«shmon se dĂ«shira dhe pasioni Ă«shtĂ« çelĂ«si i suksesit nĂ« jetĂ«. PjesĂ«marrĂ«si mĂ« i vjetĂ«r i maratonĂ«s Nexhat Xhemalçe nga DurrĂ«si, 78 vjeç, pĂ«rkundĂ«r moshĂ«s sĂ« tij e ka mbyllur me sukses garĂ«n duke vrapuar tĂ«rĂ« maratonĂ«n. Po ashtu edhe polaku 71-vjeçar, Witold Radke, duke dĂ«shmuar edhe njĂ« herĂ« se atletika dhe maratona nuk njohin moshĂ«. NĂ« mesin e shumĂ« maratonistĂ«ve tĂ« rinj, duhet veçuar pjesĂ«marrĂ«sin mĂ« tĂ« ri, Esadin Avdallin, 14 vjeç, i cili pĂ«rkundĂ«r moshĂ«s sĂ« tij, ka vrapuar mbi 30 kilometra. Ai Ă«shtĂ« udhĂ«heqĂ«s i grupit tĂ« tĂ« rinjve, tĂ« cilĂ«t premtojnĂ« dhe janĂ« garant i vazhdimĂ«sisĂ« sĂ« MaratonĂ«s sĂ« PavarĂ«sisĂ« dhe shndĂ«rrimit tĂ« saj nĂ« tĂ« ardhmen nĂ« njĂ« maratonĂ« edhe mĂ« masive, me pjesĂ«marrje tĂ« gjerĂ« ndĂ«rkombĂ«tare. PĂ«r tĂ« dytin vit me radhĂ«, fitues doli atleti i Klubit tĂ« AtletikĂ«s âMornarâ nga
Tivari, Dragoljub Koprivica, i cili shĂ«noi rezultatin dy orĂ«, 38 minuta dhe 44 sekonda, qĂ« Ă«shtĂ« rreth 20 minuta mĂ« shpejt se rezultati i shĂ«nuar nga ai vitin e kaluar. PĂ«r kĂ«tĂ« ka ndikuar fakti se kĂ«tĂ« vit konkurrenca ishte mĂ« e madhe, sidomos me pjesĂ«marrjen e kampionit tĂ« ShqipĂ«risĂ«, Ilir KĂ«llezi nga Klubi i AtletikĂ«s âSkĂ«nderbeuâ nga Korça, i cili u rendit i dyti, kurse vendin e tretĂ« e zuri Zheljko Milloviq nga Nikshiqi. PĂ«r fituesit Bashkia ShkodĂ«r ndau diploma dhe dhurata. Nuk duhet lĂ«nĂ« pa pĂ«rmendur punĂ«n humane tĂ« ekipit mjekĂ«sor, Julit dhe Xhemalit nga Shoqata âMalteserâ ShkodĂ«r, pĂ«r kujdesin maksimal tĂ« treguar ndaj çdo pjesĂ«marrĂ«si tĂ« maratonĂ«s. Maratona Ulqin â ShkodĂ«r u mbajt pĂ«r tĂ« parĂ«n herĂ« nĂ« vitin 2012, me rastin e 100-vjetorit tĂ« PavarĂ«sisĂ« sĂ« ShqipĂ«risĂ«, dhe mĂ« tepĂ«r se karakterit garues, ka karakter simbolik tĂ« bashkimit tĂ« kĂ«tyre dy qyteteve. i.k.
TĂ« dielĂ«n nĂ« PodgoricĂ« u mbajt Kupa e Malit tĂ« Zi pĂ«r vitin 2014 nĂ« sportin olimpik tĂ« taekwondosĂ«, ku morĂ«n pjesĂ« nĂ«ntĂ« klube me mbi 150 garues. Klubi i TaekwondosĂ« âUlqiniâ u paraqit me 11 garues, tĂ« cilĂ«t fituan 13 medalje, prej tĂ« cilave dhjetĂ« medalje tĂ« arta dhe tri medalje tĂ« argjendta. Garuesit mĂ« tĂ« suksesshĂ«m nga KT âUlqiniâ ishin Esad Kraja dhe Edina Kraja, tĂ« cilĂ«t u kurorĂ«zuan me nga tri medalje tĂ« arta.
Në disiplinën e dyluftimit, medalje të arta fituan Esad Kraja, Edina Kraja dhe Ardiana Karamanaga, kurse medalje të argjendtë Medina Kanaqi. Në disiplinën e formave, medalje të arta fituan Esad Kraja, Edina Kraja, Ardiana Karamanaga, Medina Kanaqi dhe Xheneta Kanaqi, kurse medalje të argjendta Amra Dushku dhe Amrudin Hoxhiq. Në kategorinë PAR, me medalje të arta u kurorëzuan Esad Kraja dhe Edina Kraja.
KT âUlqiniâ zuri vendin e parĂ« nĂ« renditjen e pĂ«rgjithshme nĂ« disiplinĂ«n e formave, ndĂ«rsa nĂ« disiplinĂ«n e dyluftimit, kategoria e juniorĂ«ve, u rendit nĂ« vendin e tretĂ«, duke u shpĂ«rblyer me kupa. Drejtuesit e kĂ«tij klubi falĂ«nderojnĂ« tĂ« gjithĂ« sponsorĂ«t qĂ« kontribuan pĂ«r pjesĂ«marrjen e garuesve tĂ« tyre nĂ« KupĂ«n e Malit tĂ« Zi, sponsorin gjeneral Fabrika e Mobiljeve âKurtiâ, âCungu&Coâ, âKallaba Companyâ, âGragjacomerceâ. (Kohapress)
Ngjarje javore
KOHA Javore
PodgoricĂ« e enjte, 4 dhjetor 2014 Viti XIII / NumĂ«r 642 Ămimi 0,50
Misteret e Ăinarit
www.kohajavore.co.me
Shkëmbim i programeve dhe përvojave