Egyptenaar moet na zijn dood voor de god Osiris verschijnen, die oordeelt over de toekomst van de ziel. Osiris wordt daarvoor bijgestaan door 42 rechters. Bovenaan op de afbeelding aanbidt Hoenefer de 14 belangrijkste goden, die op het oordeel van Osiris toekijken. Anoebis, de god met het hoofd van een jakhals, brengt de overledene binnen. Op de weegschaal wordt het hart van Hoenefer (symbool van hoe hij heeft geleefd) afgewogen tegen de veer van de godin Maät (symbool van waarheid en rechtvaardigheid). De Oude Egyptenaren geloven immers dat het hart de kern is van de persoonlijkheid en de zetel van het verstand, de gevoelens, de wil en het geweten. Dat is ook de reden waarom het hart altijd in de mummie wordt gelaten, terwijl al de andere organen uit het dode lichaam worden verwijderd. De lever, de maag, de longen en de darmen zijn ook noodzakelijk in het hiernamaals. Maar zij worden afzonderlijk bewaard in canopenvazen, beschermd door de vier zonen van Horus (de vier kleine figuurtjes op de lotusbloem, links van Osiris op de afbeelding). De hersenen worden weggegooid! De uitslag van het dodengericht is gunstig als de weegschaal in evenwicht hangt. De overledene heeft dan geluk en mag naar de wereld der doden gaan, waar hij eeuwig gelukkig zal leven. Maar als het hart te licht wordt bevonden, wordt het verslonden door het monster Ammut (rechts van de weegschaal). Dat is het ergste wat een Egyptenaar kan overkomen: alle hoop op wedergeboorte is dan definitief verloren. De dode verdwijnt voorgoed. Thot, de god van de wijsheid en het schrift, met het hoofd van een ibis, noteert de uitspraak van Osiris. Osiris zetelt op een troon die op water staat, symbool voor de Nijl.
Bij het onlinelesmateriaal vind je nog een ICT-les over dit dodenboek van Hoenefer.
Wat je na deze les moet kennen en kunnen:
kennen 1 de begrippen ‘mummie, ‘sarcofaag’, ‘canopenvazen’, ‘shabtibeeldjes’, ‘Ka’, en ‘Ba’ uitleggen 2 het belang van de dood voor de Egyptenaren uitleggen 3 de reden voor het mummificeren geven 4 drie kenmerken van een Egyptisch graf geven en uitleggen
120
les 17
leven na de dood
KUNNEN 1 bronnen ontleden 2 een observatieschema gebruiken 3 de vraagstelling van de geschiedkundige toepassen
Al die onderdeeltjes van ‘kennen’ en ‘kunnen’ kun je bij het onlinelesmateriaal verder inoefenen. Als je denkt dat je een onderdeeltje kent of kunt, zet je daar een kruisje voor.