accent
Inleiding
Een ander belangrijk leerprincipe is het goed oriënteren: samen met de leerlingen het probleem grondig bekijken. Dat gebeurt zoveel mogelijk op inductieve wijze. Herhalen is een oud maar heel waardevol leerprincipe. Er zijn telkens veel herhalingsoefeningen voorzien en bovendien wordt bij de aanvang van een nieuwe lessenreeks altijd teruggeblikt op de voorgaande spellingproblemen. Identificeren is een vrij nieuw principe. Vele leerlingen kennen bijvoorbeeld de verenkelings- en verdubbelingsregel, maar weten niet bij welke woorden ze die moeten toepassen. Een identificatieoefening kan die leerlingen helpen (bijvoorbeeld: duid de woorden in de zinnen aan waar je die regels moet toepassen). Oefeningen waar het versnellen een grote rol speelt (tempo-oefeningen), zijn bij leerlingen zeer geliefd. Bijvoorbeeld: hoor je een lange klank en moet je dus verenkelen, dan steek je zo vlug mogelijk het rode kaartje omhoog; bij een korte klank, waar je dus moet verdubbelen, het groene kaartje. Verkorten en verinnerlijken betekenen dat stappen of hulpmiddelen worden overgeslagen, waardoor je sneller tot een oplossing komt. Zo moeten de leerlingen bijvoorbeeld zonder zichtbare regels voor de werkwoordspelling de pv.’s correct kunnen schrijven. Integreren bereik je als in de voorziene herhalingsweken de verschillende spellingproblemen door mekaar worden geoefend. Naast de geïsoleerde woordpakketten zijn er af en toe ook integratiepakketten, die bedoeld zijn om aanvankelijk geïsoleerde spellingproblemen na een zekere tijd samen te oefenen. Generaliseren wil zeggen dat je de leerlingen aanmoedigt het geleerde ook in andere lessen dan de spellingles toe te passen. In sommige lessen sporen we je aan om dat ook expliciet te doen. Als het automatiseren niet lukt, kunnen we nog altijd compenseren: leerlingen met ernstige spellingproblemen krijgen dan hulpmiddelen aangeboden, bijvoorbeeld een kaartje met de regels voor het verenkelen en verdubbelen, dat ze te allen tijde mogen gebruiken (zie ook 7.3 Sticordi-maatregelen). 9.2 Automatisering met doordachte, leuke, gevarieerde oefeningen Van de beschreven leerprincipes is herhaling het belangrijkste. Daarvoor zijn allerlei oefeningen voorzien. In TvT’ Spelling is grondig nagedacht over NIEUWE de keuze en de opbouw ACCENTEN! van de oefeningen.
Tijd voor Taal accent - Spelling - Handleiding 5
De eerste oefeningen in het werkschrift zijn doorgaans pakketoefeningen, d.i. oefeningen waarin alleen de pakketwoorden worden geoefend. Die pakketoefeningen zijn met een strikje aangeduid. In de volgende oefeningen is ook aandacht voor het schrijven van transferwoorden. Alle oefeningen van het oude werkschrift zijn vernieuwd. We hebben gezorgd voor een evenwichtig aanbod van oefeningen. • Met accent op het schrijven: + overschrijven van letters (letter-voor-letter; bv. v-l-o-e-k-e-n) van lettergroepen (bv. vl-oe-ken) van lettergrepen (bv. vloe-ken) van woorden van zinnen + in(aan-)vullen van woorden met een letter (bv. z . s wordt zus) met lettergroep (bv. . im wordt slim) van zinnen (bv. Heb ... ook een koek voor mij? Kies uit: de, je, me, te) • Met accent op het ordenen: + rubriceren (spellingproblemen ordenen; bv. Schrijf in de juiste kolom.) + identificeren (spellingproblemen herkennen; bv. Onderstreep de woorden waar je moet verdubbelen.) Vooral met deze identificatieoefeningen willen we ons van andere spellingmethoden onderscheiden. + verbinden (bv. Verbind het buikje – au of ou – met de juiste woorden.) + associëren tekening-woord (bv. Schrijf het juiste woord onder de tekening.) • Met accent op het luisteren: + auditieve analyseoefeningen (bv. Welke letter hoor je vooraan?) + rijmoefeningen (bv. Zoek telkens twee rijmwoorden en schrijf ze op.) + substitutieoefeningen (bv. Vervang de pv. door werken.) • Met accent op spellingbewustzijn (bv. Noteer minstens vijf pakketwoorden die jij moeilijk vindt.)
Inleiding
17