1
Indeling van stoffen Het organigram hieronder biedt een handig overzicht van de classificatie van alle chemische stoffen. stoffen
anorganisch
organisch
enkelvoudig
nietmetalen*
*atoom (edelgassen) of molecule
samengesteld
metalen (metaalbinding)
nietmetaaloxiden NM + O
moleculair (covalente binding)
andere moleculaire stoffen H2O
ionair (ionbinding)
zuren H vooraan in formule
metaaloxiden M+O
binaire zouten M + NM
hydroxiden OH achteraan in formule Fig. 1.2
De eerste tweedeling gebeurt tussen organische en anorganische stoffen. • Organische stoffen bestaan uit moleculen die koolstof bevatten als voornaamste bouwsteen. • Anorganische of minerale stoffen bestaan in de regel uit deeltjes (moleculen, atomen en ionen) zonder koolstof. Uitzonderingen daarop zijn carbonaten, koolstofdioxide, grafiet en diamant, die wel koolstof bevatten. Anorganische stoffen worden verder opgedeeld in een groep enkelvoudige en een groep samengestelde stoffen. (Organische stoffen zijn altijd verbindingen, nooit enkelvoudig.) • Enkelvoudige stoffen bestaan uit één atoomsoort. • Samengestelde stoffen zijn opgebouwd uit meerdere elementen. De enkelvoudige stoffen worden verder onderverdeeld in metalen en niet-metalen. De samengestelde stoffen hebben ofwel een ionaire binding (of ionbinding) tussen hun samenstellende deeltjes, ofwel een mole culaire binding. • In een ionbinding schikken positieve en negatieve ionen zich in vaste toestand in een ionrooster, waarin ze worden samenge houden door een elektrostatische kracht. • In een covalente of moleculaire binding delen twee atomen een elektronenpaar. De drijfveer van beide soorten bindingen is het streven naar acht elektronen op de buitenste schil (de edelgasstructuur).
natriumion (Na+)
chloride-ion (Cl–)
Fig. 1.3 Ionrooster van natriumchloride
Aan de hand van enkele voorbeelden zullen we nu het verband bespreken tussen de structuur en de eigenschappen van enkelvou dige en samengestelde anorganische stoffen. Voor wat betreft de enkelvoudige stoffen maken we kennis met grafiet en diamant, helium als edelgas en metalen in het algemeen. Bij de samengestelde stoffen bespreken we koolstofdioxide als nietmetaaloxide en gehydrateerd ijzer(3+)oxide als metaaloxide in roest. Fig. 1.4 Bol en staafjesmodel van een watermolecule. De staafjes zijn covalente bindingen.
THEMA 1: ANORGANISCHE STOFFEN EN HUN EIGENSCHAPPEN
11