• INTRO • In het jaar 79 van onze tijdrekening werd op een zonnige augustusdag de Italiaanse stad Pompeï (in de buurt van Napels) volledig verwoest door lava, puimsteen en as door de uitbarsting van de vulkaan de Vesuvius. Niet alleen vaste stoffen, maar ook een massale uitstoot van giftige gassen, zoals koolstofmonoxide, werden verspreid tijdens één van de meest gewelddadige vulkaanuitbarstingen ooit waargenomen. Ongeveer tienduizend mensen werden gedood en recent wetenschappelijk onderzoek toont aan dat dit op een bijzonder gruwelijke wijze gebeurde: de slachtoffers werden levend gekookt en ‘gezandstraald’ door de gloeiend hete aswolk en vervolgens levend ontvleesd. Hun hersenpan explodeerde waarschijnlijk door de temperatuur van het superhete gas (rond 500 °C). De massadoding die hier beschreven staat, is niet het werk van de levende of organische natuur. Het betreft een veelvoorkomend mechanisme op aarde waarbij vloeibaar gesteente en gassen vrijkomen aan het aardoppervlak. Deze verwoestende stoffen bestaan voornamelijk uit deeltjes zonder het element koolstof; het zijn anorganische stoffen. In dit thema behandelen we deze heel belangrijke groep binnen de chemie.
Fig. 1.1 Menselijke resten die teruggevonden zijn bij archeologische opgravingen in het gebied dat getroffen werd door de eruptie van de Vesuvius
10
DEEL 1: CHEMISCHE STOFFEN EN HUN EIGENSCHAPPEN