Op de figuur wordt de werking van de commutator voorgesteld. I
I
I I
I
P I
P
I
I
Fig. 1.63 Werking van een commutator
I
I
Hieronder wordt de geleider voorgesteld in vier opeenvolgende standen tijdens een omwenteling. De stroom loopt volgens wijzerzin. In stand A staat het vlak van de geleider verticaal. De geleider draait in tegenwijzerzin via stand B tot stand C. De stroom loopt telkens van A naar B. In stand C is de geleider bijna horizontaal. Even later gaat hij door de horizontale stand en wisselt het contact van de halve ringen met de koolstofstaafjes. In stand D loopt de stroom van B naar A. De stroomzin in de geleider is nu tegengesteld aan de stroomzin van de vorige drie posities. De lorentzkrachten blijven echter in dezelfde zin werken en de winding blijft draaien in tegenwijzerzin. N
N
F A
I
•
B
I
I
B
+ –
I
I
F A
•
B
I B
+ – I
•
I
F
• B
B
Z
Z N
F
I A
+ –
•
I B
I
N
F
B I
I
•
I I
B
•
I
B
+ –
F
F
Z
A
B
•
F Z
Fig. 1.64 Opeenvolgende standen van een draaiende geleider
In werkelijkheid telt een motor niet één winding maar vele windingen: de krachten zijn dus groter. Bovendien liggen die windingen niet allemaal in hetzelfde vlak, zodat hij niet kan stilvallen als het vlak van de windingen loodrecht op de veldlijnen staat. Het magneetveld is meestal ook niet afkomstig van een permanente magneet, maar van een elektromagneet. Dat is een uitvinding van de Belg Zenobie Gramme. Welke energieomzetting hebben we bij de elektrische motor?
THEMA 1: Van Volta tot de zonnewagen
33