Slot

Algemene doelstelling

Je kunt de modules bij de reeks Kinderen van de Migratie afronden met de vraag: welke lessen kunnen we trekken? Met die vraag sta je stil bij de rol van geschiedenisonderwijs in onze samenleving. Kunnen we lessen trekken uit het verleden?

Vooraf

Deze syntheseopdracht zien we als het slot van de lessenreeks.

Duur

20 minuten

In de laatste aflevering vraagt de vertelstem van Kinderen van de Migratie: 'Welke lessen zijn er te trekken uit het grote migratie-experiment?' (zie collectie module 5 fragment 6).

Sta even stil bij die vraag voor je het vervolg laat zien. Bespreek met de leerlingen of dit al dan niet een relevante vraag is in het geschiedenisonderwijs. Kunnen we lessen trekken uit het verleden?

Vaak hoor je als antwoord dat geschiedenisonderwijs net dient om lessen te trekken uit het verleden, om te leren uit gemaakte fouten. Geschiedenis als leermeesteres. In haar boek Geschiedenis is een werkwoord verwoordt Violet Soen hoe diep die gedachte verworteld is in de westerse geschiedschrijving en samenleving. Maar die gedachte gaat onder andere voorbij aan de complexiteit van het verleden. Geschiedenis dient niet om morele oordelen te vellen over wie de 'goeden' waren en wie de 'slechten' .

3

Violet Soen beschrijft verder hoe geschiedenis een nieuwe rol kan opnemen in de samenleving. Ze verwijst naar de Amerikaanse historicus David Lowenthal, die opriep om het verleden bewust anders te laten zijn en het voortaan als een antropoloog te bestuderen. 'Het verleden mag geen aangenaam, gekend en geborgen huis worden, integendeel: het is de voorgoed verloren wereld die zich daarbuiten bevindt. Door die antropologische houding tegenover het verleden wordt duidelijk dat het verleden geen eenduidig leerboek is, maar een soort inventaris van mogelijke alternatieven. Die houding reikt denksporen aan om daarmee aan de slag te gaan. Door het verleden kunnen huidige vooronderstellingen en premissen worden geëxpliciteerd en indien nodig ook kritisch worden geëvalueerd' (Soen, 2016, p. 314-315).

Wat betekent dat concreet voor dit onderwerp? Toon het vervolg van het fragment. De verschillende experts lichten toe wat voor hen de belangrijkste conclusie is uit de studie van de Belgische naoorlogse migratiegeschiedenis (zie collectie module 5 fragment 6).

3 Voor een uitgebreide toelichting zie Soen, V. (2016). Geschiedenis is een werkwoord. Een inleiding tot historisch onderzoek. Leuven: Universitaire Pers Leuven.

Vraag de leerlingen naar welke uitspraak van de experten hun voorkeur uitgaat. Leg eventueel de uitspraken voor en vraag hen om aan te duiden welke hen het meest bijblijft.

'De rode draad in het migratieverhaal is het motief "l'espoir d'un mieux-être" . ' Anne Morelli

'De erkenning van de impact van naoorlogse migratie op onze samenleving betekent ook dat de naoorlogse migratie onze geschiedenis is.' Tina De Gendt

'Zonder gastarbeid zou de grote welvaartsprong die België in de jaren 1960 kende nooit gebeurd zijn.' Tom Naegels

'We kunnen treuren over de dingen die fout zijn gelopen in het verleden. [...] We moeten vooral kijken naar wat we hieruit leren voor de toekomst. Wie krijgen we niet mee? Wie zijn we aan het verliezen en wat doen we naar die mensen toe?'

Naima Charkaoui

'Men wil dat integratie heel snel gebeurt. Het sociologisch proces waarbij je van het ene land naar het andere verhuist gaat echter niet vanzelf.' Frank Caestecker

'Een derde van de bevolking in onze samenleving heeft ook impact op de andere twee derde van de bevolking en gaat over onze eigen kansen als samenleving.' Orhan Agirdag

Je kunt ook andere vragen stellen. - Welke conclusie is voor hen nieuw? - Welk vooronderstelling rond migratie is met deze reeks doorprikt? - Met welk denkspoor uit het migratieverleden kunnen we als samenleving aan de slag?

Of houd het algemeen en vraag wat de leerling meeneemt uit de lessenreeks die je rond dit thema hebt aangeboden. Laat hen eventueel hun antwoorden noteren in het exitticket met de koffer (zie bijlage 9).

Een andere optie is hen de conclusies van de experten uit aflevering 6 voor te leggen en hen te laten kiezen welke conclusie hen het meest aanspreekt. Je kunt de verschillende conclusies ook klassikaal voorleggen en bespreken.