Folder GENIE Biologie, Fysica en Chemie

EXACTE WETENSCHAPPEN VOOR DE DOORSTROOMFINALITEIT

Biologie Fysica Chemie EVENWICHT TUSSEN WETENSCHAPPELIJKE KENNIS EN BOEIENDE ONDERZOEKEN GEÏNTEGREERDE DIDACTIEK WETENSCHAPPEN EN STEM GEMEENSCHAPPELIJKE BOUWSTENEN VOOR BIOLOGIE, FYSICA EN CHEMIE VISUELE INSTEEK MET UITGEBREID AANBOD LESMATERIAAL AANDACHT VOOR ONLINE LEREN, DIFFERENTIËREN EN LEREN LEREN APARTE UITGAVEN VOOR GO! EN KATHONDVLA

Genie_Folder 2021_v7.indd 1

22/02/2021 12:57

Î Op onderzoek in de exacte wetenschappen GENIE en GENIE GO! zijn nieuwe reeksen voor biologie, fysica en chemie in de 2e en 3de graad voor de

doorstroomfinaliteit. De methode is bruikbaar in alle

netten met aparte uitgaven voor het GO! en KathOndVla en sluit volledig aan bij de nieuwe leerplannen.

De methode zet volop in op het evenwicht tussen

wetenschappelijke kennis en actief, onderzoekend leren: vanuit de voorkennis en het dagelijks leven

verwerven jouw leerlingen inductief feitelijke kennis over biologie, fysica en chemie.

GENIE & GENIE GO! zijn de opvolgers van de

wetenschapsmethodes BIOgenie (GO!) (-T), Bio voor jou, ION (GO!), Sirius (-T) en Quark (-T). We bouwen

met GENIE verder op de leerlijn wetenschappen van de methode WONDER (basisopties wetenschappen, jaar

2). We bieden een volledig aanbod met aparte uitgaven biologie, fysica of chemie voor 1 of 2 uur per week.

Wil je de laatste update zien van het materiaal voor biologie, fysica of chemie?

Ga naar vanin.be/genie

VOOR WIE IS GENIE? GENIE Biologie & GENIE Biologie GO!

1u

2u

Domeinoverschrijdend Humane wetenschappen, economische wetenschappen, topsport economie*, Grieks-Latijn, Latijn, Moderne talen

GENIE Fysica & GENIE Fysica GO! Domeinoverschrijdend Humane wetenschappen, economische wetenschappen, topsport economie*, Grieks-Latijn, Latijn, Moderne talen

Domeingebonden bedrijfswetenschappen, maatschappijen welzijnswetenschappen, Beeldende en audiovisuele vorming *, dans*, muziek*, woordkunst-drama*, Architecturale en beeldende vorming*, Bouwwetenschappen, Technologische wetenschappen

Domeingebonden bedrijfswetenschappen, maatschappijen welzijnswetenschappen, Beeldende en audiovisuele vorming *, dans*, muziek*, woordkunst-drama*

Domeingebonden Biotechnische wetenschappen

Domeingebonden /

Domeinoverschrijdend Natuurwetenschappen, Sportwetenschappen, topsport-natuurwetenschappen*

Domeinoverschrijdend Natuurwetenschappen, Sportwetenschappen, topsportnatuurwetenschappen*

GENIE Chemie & GENIE Chemie GO! Domeinoverschrijdend Humane wetenschappen, economische wetenschappen, topsport economie*, Grieks-Latijn, Latijn, Moderne talen

Domeingebonden bedrijfswetenschappen, maatschappijen welzijnswetenschappen, Beeldende en audiovisuele vorming *, dans*, muziek*, woordkunst-drama*, Architecturale en beeldende vorming*, Bouwwetenschappen, Technologische wetenschappen Domeinoverschrijdend Natuurwetenschappen, Sportwetenschappen, topsport-natuurwetenschappen*

Domeingebonden Biotechnische wetenschappen

(*) = niche-opleiding

Bezoek vanin.be/genie voor meer info over de leerplannen en het aanbod met GENIE & GENIE GO!.

2

Op onderzoek in de exacte wetenschappen

Genie_Folder 2021_v7.indd 2

22/02/2021 12:57

Î Heldere visie voor het leerlingenmateriaal GENIE & GENIE GO! willen de leerlingen in de

In jaar 3 kunnen de leerlingen aan de slag met

realiseren dit op verschillende manieren. In de eerste

onderzoeken en opdrachten. Zo blijft GENIE (GO!)

tweede graad voorbereiden op en ondersteunen in het zelfstandig verwerken van de leerstof. We

plaats maken we een duidelijk onderscheid tussen opdrachten en theorie waardoor leerlingen in de marge eigen notities kunnen maken. Vervolgens

ondersteunen we het leerproces met stappenplannen, strategieën, verschillende soorten syntheses,

kennisclips … Tot slot is er een duidelijke leerlijn van jaar 3 tot jaar 6 in de groei naar zelfstandigheid. We begeleiden hierbij jouw leerlingen naar het werken met een leerboek in de derde graad.

een leerschrift. Dit is een uitgave waar we theorie bundelen en gestructureerd afwisselen met

een actieve en onderzoekende methode, maar

ondersteunen we tegelijkertijd de leerlingen met de nodige teksten en theorie om zo een stevige basis

wetenschappelijke kennis en inzichten te verwerven.

In jaar 4 bieden we vervolgens één leerboek aan met een aparte, optionele cursus voor de 1- en

2-uursrichtingen. Leerlingen zijn nu klaar om zelf

notities te nemen. De theorie en basisopdrachten

vinden ze terug in hun leerboek. De cursus is optioneel voor je leerlingen en zet verder in op differentiatie

en verdieping, maar je vindt er ook meer oefeningen,

extra onderzoeken … Afhankelijk van jouw klas kan je

alleen met het leerboek aan de slag of bied je net een VOORBEELD AANBOD 2E GRAAD GENIE CHEMIE

extra houvast met de cursussen.

JAAR 3

LEERSCHRIFT

JAAR 4

LEERBOEK

CURSUS (OPTIONEEL)

Heldere visie voor het leerlingenmateriaal

Genie_Folder 2021_v7.indd 3

3

22/02/2021 12:57

Î Een duidelijke structuur voor je leerling Een leerschrift bestaat uit verschillende thema’s. Elk thema volgt dezelfde structuur en bundelt een aantal hoofdstukken, zodat het verband tussen deze hoofdstukken voor de leerlingen duidelijk is.

In de thema’s van fysica, chemie en biologie volgen de leerlingen steeds hetzelfde overzichtelijk traject om zich de kennis en vaardigheden eigen maken. We hebben aandacht voor verwondering, maar er is

ook voldoende ruimte voor (verdiepende) oefeningen, zowel in de uitgave als op het onlineleerplatform diddit.

De structuur van GENIE & GENIE GO! is zowel voor de 1u- als de 2u-richtingen dezelfde.

We illustreren de structuur aan de hand van een thema uit GENIE Fysica GO! 2u.

THEMA 02

BEWEGING

CHECK IN

7

VERKEN

8

` HOOFDSTUK 1: Welke eigenschappen heeft een

rechtlijnige beweging?

1.1 Wat betekent je verplaatsen tussen twee punten?

A Baan weergeven B Verplaatsing berekenen

1.2 Wat betekent bewegen aan een bepaalde snelheid?

A Snelheid berekenen B Ogenblikkelijke en gemiddelde snelheid C Snelheidsvector

10 10 10 13

14 14 19 21

1.3 Wat betekent versnellen en vertragen?

23 HOOFDSTUKSYNTHESE 27 CHECKLIST 28 PORTFOLIO 3.3 Hoe kun je de positie, de tijd en de snelheid bij een ERB ` HOOFDSTUK 2: Hoe stel je een berekenen? rechtlijnige beweging A Positie op elk moment voor op grafieken?

29 B Inhalen 2.1 Hoe stel je een beweging voor op een x (t )-grafiek?

C Kruisen A Positie en tijd afleiden uit waarnemingen B Positie weergeven op Hoofdstuksynthese een x (t ) -grafiek

INHOUDSOPGAVE

2.2 Hoe lees je de snelheidChecklist af op een x (t )-grafiek?

A Gemiddelde snelheid Portfolio aflezen op een x (t ) -grafiek

B Ogenblikkelijke snelheid aflezen op een x (t ) -grafiek THEMASYNTHESE

De eerste pagina van een thema biedt steeds een duidelijk

overzicht van de inhoud. Elk

hoofdstuk is verwoord in een duidelijke vraag. Zo helpt de

inhoudsopgave de leerlingen

2.3 Hoe lees je de versnelling af op een v (t )-grafiek?

CHECKop ITeen OUT v (t ) -grafiek A Snelheid weergeven v (t ) -grafiek B Versnelling aflezen op een AAN DE SLAG

Hoofdstuksynthese OEFEN OP DIDDIT Checklist Portfolio

29 29 31

51 51 53 55

33

58 59

33 35

60

36

62

36 38

63

41 42

` HOOFDSTUK 3: Welke eigenschappen heeft een

rechtlijnige beweging met een constante snelheid?

3.1 Wat betekent bewegen aan een constante snelheid?

3.2 Welke grafieken horen bij een ERB?

om te studeren. Kunnen ze

43 43 47

5

antwoorden op deze vragen?

Dan hebben ze het thema goed onder de knie!

In de inhoudsopgave is het

bovendien duidelijk welke onderdelen de leerling op diddit vindt.

4

10

Een duidelijke structuur voor je leerling

Genie_Folder 2021_v7.indd 4

22/02/2021 12:57

STAP 1

CHECK IN Bij de start van een thema verwonderen we eerst de leerlingen. Verwondering is een belangrijke

motor om verschijnselen op een wetenschappelijke manier te introduceren, beschrijven en verklaren.

Aan de hand van een uitdaging of opdracht laten we

de leerlingen een eerste keer stilstaan bij het thema en confronteren we hen met een aantal vragen.

We gaan doorheen het thema aan de slag met deze vragen en komen hier op terug bij het onderdeel CHECK IT OUT.

De CHECK IN is een vrijblijvend onderdeel in het thema. Je kan er voor kiezen om deze stap thuis voor te laten bereiden zodat je jouw lestijden optimaal kan benutten.

CHECK IN

Licht op reis Uitdaging!

De CHECK IN en CHECK IT OUT in het boek zijn optioneel.

De aarde leeft op zonne-energie. Door die energie

ontstaat er een leefbaar klimaat, kennen we dag en

nacht, groeien planten en kunnen we als mens andere energievormen ontwikkelen. De zon zal volgens

wetenschappers nog 4,5 miljard jaar bestaan. Daarna is het leven op aarde (en op de andere planeten van ons zonnestelstel) definitief voorbij.

1

Wanneer bereikt volgens jou het zonlicht de aarde? Duid je hypothese aan.

2

onmiddellijk

na ongeveer acht seconden na ongeveer acht minuten na ongeveer acht uur

Welke gegevens heb je nodig om dat te kunnen berekenen?

WEETJE Het zonlicht ontstaat doordat er in de zon voortdurend waterstofkernen samensmelten tot heliumkernen.

Op het einde van het thema

komen we in de CHECK IT OUT terug op de vragen die we hier stellen.

waterstof

helium

(Helios is Grieks voor ‘zon’.) Daarbij komt enorm veel

warmte vrij, waardoor de zon een grote vuurbol is met een temperatuur van 6 000 °C.

energie

Op aarde proberen wetenschappers dat proces na te bootsen, omdat het heel veel energie geeft en

geen afvalstoffen produceert. De voorwaarden om de

samensmelting te veroorzaken, zijn echter zo moeilijk dat dat voorlopig nog niet gelukt is.

neutron waterstof

? ` Hoe kunnen we de beweging van het zonlicht beschrijven met berekeningen en grafieken?

We zoeken het uit!

THEMA 02

CHECK IN

Een duidelijke structuur voor je leerling

Genie_Folder 2021_v7.indd 5

7

5

22/02/2021 12:57

STAP 2

VERKEN Wat je al weet, bepaalt wat en hoe snel je leert. De leerlingen starten

met de wetenschappelijke verkenning van het thema waar we op een

actieve wijze de voorkennis activeren die de leerling nodig heeft om de nieuwe leerstof te begrijpen.

De nieuwe leerstof wordt met andere woorden verbonden aan de eerder geleerde stof en geeft richting aan het verdere verloop van je les.

Zo heb jij een duidelijk

Rechtlijnige beweging?

van de klas en de

leerlingen, want niet elke

OPDRACHT 1

leerling volgde dezelfde

Welke informatie kun je aflezen op een bewegingskaart?

basisopties in de eerste

Bestudeer het Strava-kaartje van een hardloopsessie van Bram.

graad. Waar nodig

Beantwoord de vragen.

ondersteunen we het

activeren van voorkennis

met kennisclips en online

1

Hoe zie je dat Bram bewogen heeft?

2

Wat kun je afleiden uit de getekende weg? Duid aan.

WINKELSTAP

oefeningen.

Er zijn meerdere antwoorden mogelijk.

3

oefeningen gebruiken om

De beweging verloopt in wijzerzin.

De beweging verloopt in tegenwijzerzin.

Noteer de positie in het vertrekpunt A.

•

De verplaatsing: teken een pijl van het vertrekpunt naar het aankomstpunt.

Noteer de positie in het aankomstpunt B.

De bewegingszin: teken een pijl op de baan.

Welke informatie kun je berekenen uit een bewegingsrapport?

Die vind je op diddit!

Bestudeer de gegevens uit het bijbehorende Strava-rapport van een hardloopsessie van Bram.

Hardloopsessie

Beantwoord de vragen.

1

Waar nodig

ondersteunen we deze fase met kennisclips

2

kernachtig worden

Je kunt twee soorten tijden (tijdstip en tijdsverloop) aflezen

Tijdstip

herhaald. Je kan dit ook

Bram 14 juli om 18:10

Hoe zie je dat Bram gelopen heeft?

uit het Strava-rapport. Noteer en omschrijf ze in de tabel.

waar bepaalde inhouden

Afstand 5,03 km

Beweegtijd 30:10

Calorieën 309 kcal

Gem. hartslag 151 bpm

Afb. 2

Tijdsverloop

Tijd

als differentiatiemateriaal

6

Afb. 1 Avondloop

De beweging is niet rechtlijnig.

OPDRACHT 2

hun voorkennis te activeren?

leerlingen.

De beweging is rechtlijnig.

• •

leerlingen extra online

Het vertrek- en aankomstpunt vallen niet samen.

Bram is vertrokken aan Winkelstap. Vervolledig het kaartje met de onderstaande symbolen.

•

Kunnen jouw

je de video’s deelt met de

activeren van je leerlingen.

VERKEN

beeld van het startpunt

inzetten en je kiest zelf of

Ideaal om de voorkennis te

Omschrijving

8

THEMA 02

VERKEN

Een duidelijke structuur voor je leerling

Genie_Folder 2021_v7.indd 6

22/02/2021 12:57

STAP 3

HOOFDSTUKKEN Het middenrif van elk thema bestaat uit

weten de leerlingen duidelijk wat de kern is van de

verschillende hoofdstukken die uiteenvallen in

leerstof. De theorie heeft links witruimte waar je de

meerdere opdrachten, onderzoeken en theorie.

leerlingen kan aanmoedigen om tijdens de les zelf

notities te nemen. Op die manier leert een leerling

We starten steeds met een duidelijk leerdoelen-

actief de leerstof verwerken.

kader. Zo weet de leerling op voorhand wat er van hem wordt verwacht.

Doorheen een hoofdstuk worden alle theorie en begrippen duidelijk verankerd in een rode ken-

De lay-out van GENIE & GENIE GO! is speciaal

niskaders. Een zeer herkenbare manier voor de

uitgewerkt om een helder visueel onderscheid te

leerlingen om te weten wat ze moeten kennen.

maken tussen de theorie en de opdrachten. Zo HOOFDSTUK 3

Welke eigenschappen heeft een rechtlijnige beweging met een constante snelheid?

3

Bekijk de snelheidsvectoren gedurende de hele opname.

4

Duid voor elk kenmerk van de snelheid aan of het al dan niet constant is tijdens de beweging.

SNELHEIDSVECTOREN U-BOCHT

LEERDOELEN

Kenmerk

Auto op de rechte baan

Auto op de U-vormige brug

Je kunt al:

aangrijpingspunt

constant / niet constant

constant / niet constant

bewegingsrichting

constant / niet constant

constant / niet constant

bewegingszin

constant / niet constant

constant / niet constant

snelheidsgrootte

constant / niet constant

constant / niet constant

snelheidsvector v

constant / niet constant

constant / niet constant

M de snelheid berekenen en voorstellen;

M een beweging voorstellen op een x(t)- en een v(t)-grafiek.

Je leert nu:

M de eigenschappen van een eenparig rechtlijnige beweging (ERB) opsommen;

M een ERB grafisch voorstellen aan de hand van een x(t)en een v(t)-grafiek;

M grafische voorstellingen van een ERB interpreteren; M voor een ERB de positie, de tijd en de snelheid berekenen.

In het dagelijks leven ben je constant in beweging. Meestal beweeg je je op gekronkelde banen met

hoogteverschillen en met snelheden die voortdurend veranderen.

In dit hoofdstuk zoom je in op

rechtlijnige bewegingen waarvan de

snelheid niet verandert. Je gaat op zoek naar een wetenschappelijke manier om

Snelheid is een vectoriële grootheid. De snelheid is constant als de

die te beschrijven door de positie, het

snelheidsvector v constant is.

tijdstip en de snelheid te berekenen en

Daarvoor moeten de vier kenmerken constant zijn:

voor te stellen.

•

het aangrijpingspunt,

•

de grootte v.

• •

3.1 Wat betekent bewegen aan een constante snelheid?

de richting, de zin,

We bekijken een voorbeeld: Emma rijdt met de auto tussen de oprit van SintDenijs-Westrem (Gent) en de afrit in Aalter aan een constante snelheid.

OPDRACHT 23

Bekijk de dronebeelden van een verkeerskruispunt.

Op de rechte autobaan rijdt een rode auto aan een constante snelheid van v = 60 km . h Op de U-vormige brug rijdt een rode auto aan v’ = 40 km . h 1

v VIDEO U-BOCHT

Volg op de brug en op de rechte weg de twee rode auto’s die met een cirkel zijn aangeduid.

2

9 min 17,4 km

Op de onderstaande afbeeldingen zijn met stippen verschillende posities van de twee rode auto’s aangeduid.Teken en benoem de snelheidsvectoren voor de auto’s op die posities.

Afb. 20

v Afb. 17

Afb. 18

v

v

Afb. 19

x (km) THEMA 02

17,4

0

Afb. 21

HOOFDSTUK 3

44

THEMA 02

HOOFDSTUK 3

Duidelijk

In het leerschrift kun je

Visueel

We kiezen voor een goede visuele

de leerlingen,

toegang geven tot extra

theorie en de

noodzakelijk zijn om de theorie te

overzicht van de leerdoelen voor waar achteraf

ook naar wordt

teruggekoppeld.

QR-codes terugvinden die je leerlingen makkelijk

ondersteunend materiaal zoals stappenplannen, video’s, strategieën ...

onderscheid tussen de

opdrachten,

met ruimte voor eigen notities.

ondersteuning van de theorie.

De belangrijke afbeeldingen die

begrijpen staan tussen de tekst.

Een duidelijke structuur voor je leerling

Genie_Folder 2021_v7.indd 7

7

22/02/2021 12:57

SOORTEN OPDRACHTEN De opdrachten in GENIE & GENIE GO! zijn cruciaal voor de leerlingen om naar de theorie toe te werken en de leerstof te begrijpen. We bieden verschillende soorten opdrachten aan die we duidelijk onderscheiden aan de hand van labels.

OPDRACHT

OPDRACHT DOORDENKER

Dit is een gewone opdracht in het

Dit zijn pittige opdrachten om sterke klassen of leerlingen

met de leerstof.

de leerplandoelen die je moet realiseren. Je kan de

uit te dagen. In de doordenkers ga je een stapje verder.

lesverloop waar de leerling naar de

theorie toe werkt of aan de slag gaat

Je daagt jouw leerlingen uit maar werkt nog steeds aan doordenkers overslaan of als zelfstandig werk geven.

OPDRACHT DEMO

OPDRACHT VOORBEELDOEFENING We werken vraagstukken uit als

De leerkracht toont een demoproef. Sommige proeven voer

voorbeeld. Als jouw leerlingen

je als leraar liever zelf uit. Bijvoorbeeld vanwege de stoffen

zelfstandig vraagstukken oplossen,

en materialen waar je mee werkt. Die proeven hebben we in

hebben ze soms nood aan een

het leerschrift als een demo uitgeschreven zodat leerlingen

houvast. Die vinden ze terug in de

het verloop van de proef goed kunnen volgen. Maar je kan

strategiekaders en in de uitgewerkte

hier ook altijd een video tonen, die we op maat van GENIE

voorbeeldoefeningen.

(GO!) hebben gemaakt!

OPDRACHT ONDERZOEK De leerling doet aan onderzoek volgens een natuurwetenschappelijk methode. We werken hier verder met de stappen en iconen uit onze wetenschapsuitgaves van de 1e graad (WONDER en MacroScoop), mét een extra stap ‘Verwerking’.

8

Onderzoeksvraag

Waarnemingen

Hypothese

Verwerking

Benodigdheden

Besluit

Werkwijze

Reflectie

Een duidelijke structuur voor je leerling

Genie_Folder 2021_v7.indd 8

22/02/2021 12:57

ONDERSTEUNING VIA KADERS EN ICONEN In de hoofdstukken vinden jouw leerlingen bijkomende ondersteuning aan de hand van een aantal kaders en iconen. We geven je graag een overzicht Kenniskader Doorheen een hoofdstuk vatten we de theorie duidelijk en kernachtig samen in rode kenniskaders. Soms verwijzen we in een kenniskader naar oefeningen in het onderdeel AAN DE SLAG.

De rode kleur markeert trouwens telkens de belangrijke kennis in het boek, zo hebben ook de synthese en checklist een rode achtergrondkleur.

OPLOSSINGSSTRATEGIE

QR-codes en iconen

In GENIE Fysica & GENIE Fysica GO! voorzien we

Via QR-codes ontsluiten we in

oplossingsstrategieën waarin we de leerlingen

GENIE & GENIE GO! belangrijk

duidelijk maken hoe ze best aan de slag gaan met

ondersteunend materiaal.

bijvoorbeeld een vraagstuk. Hebben ze nadien

Zo linken we bijvoorbeeld

nogmaals dezelfde strategie nodig? Dan bieden

rechtstreeks naar de online

we een QR-code aan om zo de strategie opnieuw

stappenplannen van het

op te frissen.

vademecum, woordenlijsten

en video’s. Leerlingen die extra ondersteuning kunnen gebruiken, roepen op die manier

WEETJE Leuke of interessante weetjes, geen leerstof maar je kan zelf beslissen om bij de kaders langer stil te staan of niet.

TIP Handige tips bij het verwerken van de theorie en

OPEN WEBSITE

zelfstandig de nodige instrumenten op. !

VEILIGHEIDSVOORSCHRIFT We maken je leerlingen attent op de veiligheidsvoorschriften en gevarenpictogrammen.

voor de uitvoering van de opdrachten.

NIEUW

3D

3D-beelden In de uitgaven voor biologie en chemie bieden we bovenop het

beeldmateriaal, verschillende 3D-beelden aan. Waar het didactisch een meerwaarde is voor de leerlingen om een illustratie in 3D te

bekijken, kun je dit icoon terugvinden. Denk maar aan een 3D-beeld

van een oog of de voorstelling van een deeltje glucose. De leerlingen kunnen zo op een hele nieuwe manier wetenschappen ervaren.

Een duidelijke structuur voor je leerling

Genie_Folder 2021_v7.indd 9

9

22/02/2021 12:57

STAP 4

THEMASYNTHESE SYNTHESE

Syntheses worden

ingevulde themasynthese. We

x vbegin

∆v = 0 � ⇒a = 0 ∆t > 0

constante snelheid

veind

x vbegin

vertragen

∆v < 0 � ⇒a < 0 ∆t > 0

veind

veind

kunnen de leerstof

kernachtig bekijken. Je

kiest als leraar zelf hoe je deze video’s inzet.

x (km) v

0

v

volgens één richting.

•

•

Positie: x = xbegin + v · ∆t

x(t)-grafiek = schuine rechte v(t)-grafiek = horizontale rechte •

v

rechtlijnige beweging: De beweging verloopt

x

eenparig: De snelheid is constant.

•

v

4,00 t (s) 3,75 3,50 stilstand

2,75 2,50 2,25 1,50

1,75

2,00

totaal

v(t)-grafiek Rocky

eindsnelheid

0,50

0,75

1,00

beweging

1,25

tijdsverloop

achtergrond

een belangrijke

0,10

4,00 t (s)

0,20

0,00 0,00

0,30

0,40

0,60

0,50

0,70

v (m) s 0,80

0,25

geeft aan dat dit

3,00

3,25

3,50

3,75

pagina is.

2,25

x(t)-grafiek Rocky

2,50

2,75

Leerlingen

leerstof die ze

0,00 0,00

0,10

0,30

0,40

0,20

0,70

0,60

0,80

0,50

0,90

x (m) 1,00

0,25

0,50

0,75

1,00

eindpositie

1,25

1,50

1,75

2,00

vinden hier de

•

snelheid:

— helling van lijnstuk tussen begin- en

— berekenen met verplaatsing en tijdsverloop

•

3,00

3,25

— helling van lijnstuk tussen begin- en

=0 ∆x snelheidsverandering — berekenen met en

ogenblikkelijke snelheid: punt op de grafiek l>0 versnelling x •

xbegin = xeind

x(t)-grafiek:

verplaatsing (op de verticale as)

x l>0

∆x < 0

v(t)-grafiek:

xeind

leren leren ontwikkelen.

heen en terug bewegen

xbegin

tegengesteld aan de x-as bewegen

x

SYNTHESE

De rode

•

THEMA 02

Eigenschappen aflezen op grafieken

60

snel bewegen, tegengesteld aan de x-as

x

v

ERB

traag bewegen volgens de x-as

voor te stellen als een vector

•

•

zelf vorm geven of aanvullen.

l>0

ingevuld en moeten de leerlingen

volgens de x-as bewegen

verplaatsing: ∆x = xeind – xbegin

aan. Die synthese is niet volledig

∆x > 0

afgelegde weg: lengte van de baan

hoofdstukken een extra synthese

ogenblikkelijke snelheid: op één moment,

•

bieden we ook bij grote

hun manier van samenvatten en

kennisclips. Leerlingen

•

Bovenop de themasynthese

xeind

leerlingen online.

xbegin

alternatieve versies vinden de

(deel)beweging

versie in de uitgave staat. De

snelheid: v = ∆x ∆t • gemiddelde snelheid: totale

Eigenschappen van een rechtlijnige beweging berekenen

syntheses aan waarvan één

Zo zorgen we dat leerlingen verder

ondersteund door

•

bieden verschillende soorten

∆v > 0 � ⇒a > 0 ∆t > 0

hoofdstukken komt samen in de

vbegin

De kennis uit de verschillende

versnellen

a = 0: constante snelheid a < 0: vertraging, de snelheid neemt af

versnelling: a = ∆v ∆t • a > 0: versnelling, de snelheid neemt toe

SYNTHESE

x

Rechtlijnige beweging

THEMA 02

THEMASYNTHESE

61

onder de knie

moeten hebben.

CHECKLIST

STAP 5

JA

De checklist grijpt terug

NOG OEFENEN

1 Begripskennis

CHECKLIST Vervolgens duiden de leerlingen in de checklist aan in hoeverre

ze de leerstof en competenties

onder de knie hebben. We hebben aandacht voor begripskennis en onderzoeksvaardigheden.

•

•

Ik kan een eenvoudige beweging die voorgesteld is op een x(t)-grafiek, in woorden

omschrijven.

•

Ik kan het tijdsverloop en de verplaatsing aflezen op een x(t)-grafiek.

•

Ik kan een eenvoudige beweging voorstellen op een v(t)-grafiek.

•

Ik kan het tijdsverloop aflezen op een v(t)-grafiek.

•

Ik kan waarnemingen en beschrijvingen verbinden met de wetenschappelijke

•

Ik kan grafieken nauwkeurig aflezen.

•

•

•

naar de leerdoelen die de

Ik kan een eenvoudige beweging voorstellen op een x(t)-grafiek.

leerling aan het begin van elk

Ik kan de gemiddelde snelheid afleiden uit een x(t)-grafiek.

Ik kan de ogenblikkelijke snelheid afleiden uit een x(t)-grafiek.

hoofdstuk terugvindt.

Ik kan een eenvoudige beweging die voorgesteld is op een v(t)-grafiek, in woorden

omschrijven.

De leerdoelen komen

2 Onderzoeksvaardigheden

• •

mooi overeen met de

voorstelling in grafieken.

Ik kan grafieken nauwkeurig tekenen.

leerplandoelen. In de

Ik kan berekeningen uitvoeren met afgelezen waarden.

` Je kunt deze checklist ook op

handleiding werken we dit tot

invullen bij je Portfolio.

in detail verder voor je uit.

De leerlingen kunnen de

checklist ook online invullen, in

het portfolio op diddit. Wanneer leerlingen deze zelfevaluatie in

Meer weten hoe je met het

hun online portfolio voor een

online portfolio aan de slag

thema of hoofdstuk hebben

gaat? Scan de QR-code en

ingevuld, kan je dit nakijken. Als

bekijk de video.

leerkracht kan je de zelfevaluatie

eventueel nog bijsturen. Op basis daarvan stelt diddit voor een

THEMA 01

CHECKLIST

41

specifiek aantal leerdoelen een remediëringsopdracht voor.

10

Een duidelijke structuur voor je leerling

Genie_Folder 2021_v7.indd 10

22/02/2021 12:57

STAP 6

CHECK IT OUT Op basis van wat de leerlingen geleerd hebben, koppel je met gerichte

vragen terug naar de CHECK IN aan het begin van het thema. Net zoals de CHECK IN kan je er voor kiezen om deze stap thuis te laten doen.

CHECK IT OUT

Licht op reis Kijk terug naar de CHECK IN. Gebruik je kennis om de antwoorden te vinden op de volgende vragen.

1

Welke beweging voert licht uit? Verklaar.

Een ERB, want de lichtsnelheid is constant in grootte en in

De CHECK IN en CHECK IT OUT

richting.

in het boek zijn optioneel.

v

2

Teken en benoem de snelheidsvector op een lichtstraal.

3

Hoe snel nadat de zon sterft, zal de aarde definitief donker worden?

Zoek de nodige gegevens op het internet op. m ; ∆x = 150 ∙ 106 km s

Afb. 30

Gegeven:

v = 3,0 ∙ 108

Gevraagd:

∆t = ?

Oplossing:

v=

Controle:

Kijk terug naar je hypothese in de CHECK IN. Komt die overeen met je antwoord?

∆x ∆x 150 ∙ 106 km 150 ∙ 109 m = = 500 s = 8 min 20 s , dus ∆t = = ∆t v 3,0 ∙ 108 m 3,0 ∙ 108 m s s

persoonlijk antwoord

4

Teken een x(t)- en een v(t)-grafiek van het licht tussen de zon en de aarde.

Kies een geschikte schaalverdeling. xx (( 106 km ))

km vv ((108 s ))

160

3,5

140

3,0

120

2,5

100

2,0

80

1,5

60

1,0

40

0,5

20

We komen hier terug op de

0,0

0

vragen die we tijdens de

0

Grafiek 13

CHECK IN in het begin van een thema stelden.

0

(s) 100 200 300 400 500 600 tt (s)

(s) 100 200 300 400 500 600 tt (s) Grafiek 14

!

Zonlicht plant zich voort op een rechte baan met een constante snelheidsgrootte.

Licht voert een ERB uit.

De x(t)-grafiek is een stijgende rechte, de v(t)-grafiek een horizontale rechte.

62

THEMA 02

CHECK IT OUT

Een duidelijke structuur voor je leerling

Genie_Folder 2021_v7.indd 11

11

22/02/2021 12:57

STAP 7

AAN DE SLAG In dit onderdeel kan de leerling verder oefenen op verschillende niveaus.

Je hebt basisoefeningen en doordenkers. Het verschil in niveau is

subtiel aangeduid aan de hand van de nummering van de oefeningen.

De oefeningen beslaan bovendien een brede waaier aan werkvormen.

GENIE & GENIE GO! bieden voldoende oefenmateriaal aan zodat je in de klas steeds kan differentiëren.

AAN DE SLAG

TIP Zit je vast bij een oefening?

Misschien helpen deze QR-codes je

EENHEDEN OMZETTEN

weer op weg!

1

BEREKENINGEN AFRONDEN

GRAFIEKEN LEZEN

Op een fietscomputer kun je een afstand aflezen. a

Is dat de verplaatsing of de afgelegde weg? de afgelegde weg

b Maak duidelijk met een voorbeeld. Bij een fietstocht vertrek je thuis en kom je thuis aan.

De weergegeven afstand op je fietscomputer is de afstand die je fietste (en niet nul).

2

Bestudeer de onderstaande voorbeelden. a

Basisoefeningen hebben

Noteer de afgelegde weg en de verplaatsing in de tabel.

b Stel de baan van de rechtlijnige bewegingen voor op een x-as.

een enkele onderlijning,

1

2

3

moeilijkere oefeningen hebben een dubbele onderlijning

Op diddit kun je nog

meer oefenen. De adaptieve oefenreeksen worden

van de resultaten van de

leerling. Bovendien krijgen de leerlingen feedback bij

een fout antwoord en kun jij

hen opvolgen en persoonlijk coachen.

Meer weten over adaptief

oefenen? Scan de QR-code en bekijk de video.

12

Een zwemmer zwemt 100 m in

50,56 km.

Afgelegde weg ( l)

l = 50,56 km

l = 2,5 m

l = 100 m

Verplaatsing (∆x)

∆x = 43,26 km

∆x = 2,5 m

∆x = 0 m

43,26 km en de rijroute

hoge boom.

Voorstelling rechtlijnige beweging

3

een olympisch zwembad van 50 m.

2,5 x (m)

of makkelijker op basis

Een appel valt uit een 2,5 m

Leuven. De afstand bedraagt

0

automatisch moeilijker

Je rijdt van Antwerpen naar

0

50

x (m)

Maak de onderstaande uitspraken correct door ze te vervolledigen met ‘altijd’, ‘soms’ of ‘nooit’.

•

•

Een beweging is

soms

Een rechtlijnige beweging verloopt

•

Een rechtlijnige beweging verloopt

•

De afgelegde weg is

•

•

De afgelegde weg is

nooit

soms

rechtlijnig.

altijd soms

in één richting. in één zin.

korter dan de verplaatsing.

langer dan de verplaatsing.

Voor een rechtlijnige beweging in één zin is de verplaatsing

de afgelegde weg.

altijd

even lang als THEMA 02

AAN DE SLAG

63

Een duidelijke structuur voor je leerling

Genie_Folder 2021_v7.indd 12

22/02/2021 12:57

LABO Achteraan elk uitgave van GENIE & GENIE GO! kun je apart uitscheurbare labopagina’s

Ook hier werken we in een

vinden. Perfect om in de labo-uren mee aan

onderzoek met dezelfde

de slag te gaan!

stappen als in de thema’s.

Bovenaan is er steeds ruimte voorzien voor

de naam, klas en nummer. De pagina’s zijn zo

LABO

ingedeeld dat elk onderzoek of labo steeds

Naam:

apart afgegeven kan worden, zonder dat

leerlingen andere inhouden uit hun boek

5 6

moeten missen.

5

LABO

Klas:

Noteer je resultaten in de tabel.

Bereken de verplaatsing Δx en het tijdsverloop Δt. Noteer dat in de tabel.

8

Maak de x(t)-grafiek en de v(t)-grafiek.

1

Noteer je resultaten in de tabel.

Waarnemingen

Nummer:

2

-

6

x (m)

0

0

2

1,37

0,073

0,10

1,37

0,073

0,10

1,37

0,073

0,10

1,37

0,073

0,10

1,37

0,073

0,10

0,30 0,40

6,85

Onderzoeksvraag

∆t (s)

0,20

5,48

Hoe ziet het verloop van een x(t)- en een v(t)-grafiek eruit bij een ERB?

v (m s)

∆x (m)

0,10

4,11

1

Verwerking

t (s)

2,74

Onderzoek het verloop van een eenparig rechtlijnige beweging.

1

Nummer:

Bereken de grootte van de snelheid v. Noteer die waarden in de tabel.

1,37

Naam:

ONDERZOEK

7

Klas:

0,50

modelantwoorden

Maak een x(t)-grafiek en een v(t)-grafiek.

Bestudeer de grafieken en los de vragen op.

Hypothese

x (m) x (m)

0,60

Hoe denk je dat de x(t)-grafiek eruitziet bij een ERB? A

B

x (m)

x (m)

C

GRAFIEKEN TEKENEN

0,50

D

x (m)

t (s)

0,40

0,30

GRAFIEKEN LEZEN

0,20 t (s)

t (s)

×

A

v (m s)

x (m)

Hoe denk je dat de v(t)-grafiek eruitziet bij een ERB? v (m s)

t (s)

B

0,10

0,00 0,00 v (m s)

C

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

7,00

D

8,00

t (s) t (s)

t (s)

a b

Welke grootheid wordt er weergegeven op de horizontale as?

de tijd (t)

Welke grootheid wordt er weergegeven op de verticale as? de afstand (x)

t (s)

3

t (s)

×

v (m s)

t (s)

glycerinebuis

1

Zet op de glycerinebuis met een whiteboardstift strepen die 10 cm uit elkaar liggen.

3

Start de chronometer als de bovenkant van de luchtbel de eerste aanduiding passeert.

4

4

ONDERZOEK 1

whiteboardstift meetlat

chronometer (op smartphone/tablet) met rondetijden Werkwijze

2

LABO

78

Benodigdheden

Afb. 1

Je vindt ook verschillende demovideo’s

van labo’s en experimenten bij het extra

Leg het ene uiteinde van de buis ongeveer 15 cm hoger dan het andere uiteinde.

Zorg ervoor dat de luchtbel onderaan de buis zit.

lesmateriaal. Zo kun je zelf bepalen welke

Druk op de chronometer telkens wanneer de bovenkant van de luchtbel een volgende aanduiding passeert.

LABO

De opgave en doel van het labo wordt steeds

ONDERZOEK 1

77

proeven en labo’s je in de klas uitvoert en welke je op een andere visuele manier aanbiedt. Ook een goede manier om leerlingen die afwezig

waren, toch het experiment te laten ervaren.

duidelijk omschreven voor de leerlingen.

Een duidelijke structuur voor je leerling

Genie_Folder 2021_v7.indd 13

13

22/02/2021 12:57

Î GENIE EN STEM STEM-didactiek brengt leerlingen wetenschappelijke, technische en wiskundige inzichten, concepten en

praktijken bij die zij kunnen gebruiken om complexe vragen en levensechte problemen op te lossen.

Als wiskunde, wetenschappen en technologie

samenhangend worden aangebracht met een eigen geïntegreerde didactiek, versterkt het ene vak het

andere. Een goede begeleiding van de leerlingen is

cruciaal om de leerdoelen te bereiken. De leraar staat hier voor een grote uitdaging. Met GENIE & GENIE GO! ondersteunen we je hierin met als doel jongeren enthousiast én STEM-bekwaam te maken.

We hanteren hierbij de volgende uitgangspunten:

• inspelen op interesse en ervaringen, voortbouwend op wat leerlingen al weten, hen betrekken bij de toepassingen en het maatschappelijk/praktisch

belang van de (toegepaste) natuurwetenschappen

• conform de principes van de ‘brede eerste graad’ bied je als school misschien een specifiek STEM-

keuzevak aan? Dit mag echter geen voorafname zijn op de STEM-specialisatie in de 2e en 3e graad

• vanaf de 2e graad spelen we specifiek in op bepaalde interesses, mogelijkheden en talenten van jouw leerlingen.

Met de reeks GENIE & GENIE GO! werk je tweeledig aan de STEM-doelen: • in de uitgave: we behandelen de STEM-doelen geïntegreerd met domeinspecifieke doelen

• online op diddit: extra STEM-projecten uitgewerkt door de Techniek- en wetenschapsacademie van de UCLL met ondersteuning van Brightlab CREËER

Î Maak een fijnstofmeter

De fijnstofmeter is klaar. Nu moet je hem nog aansturen of programmeren.

In het volgende technische proces leer je hoe je de gegevens die de fijnstofmeter verzamelt, analyseert.

TECHNISCH PROCES 2

1

Bouw een meettoestel om luchtmetingen mee uit te voeren. a

Gebruik het technische proces als stappenplan.

b

Gebruik de video’s als handleiding.

Werken met de fijnstofmeter 1

Probleem stellen Wat is het probleem?

TECHNISCH PROCES 1

Een fijnstofmeter maken

2

Ontwerpen Stel ‘wat’-, ‘waarom’-, ‘wanneer’-, ‘wie’- of ‘hoe’-vragen en schrijf ze neer.

1

Probleem stellen a

Wat is het probleem?

Download de software voor Arduino op de computer via www.arduino.cc/en/software.

Werk je met een Chromebook, gebruik dan de software online: ARDUINO ONLINE

https://create.arduino.cc. b 2

Test een eerste programma.

In het programma voor de Arduino testen we als voorbeeld ‘Blink’.

Ontwerpen Stel ‘wat’-, ‘waarom’-, ‘wanneer’-, ‘wie’- of ‘hoe’-vragen en schrijf ze neer.

-

Start het programma voor de Arduino op en verbind de Arduino met je device.

Gebruik daarvoor de speciale USB-kabel.

a

b

c

Wat moet het apparaat doen?

14

Klik linksboven op Bestand → Voorbeelden → Basics → Blink.

-

Bekijk eventueel de video om het Blinkprogramma te openen.

-

Kopieer dat programma naar de Arduino (zie screenshot).

OPEN BLINK

Wat moet er gebeuren met de gemeten waarden?

Welk materiaal heb je nodig?

� computer met software Arduino IDE � Arduino Uno (de microcontroller)

4

-

PROJECT 01

CREËER

� Grove – Dust Sensor van Seeed (de fijnstofmeter)

PROJECT 01

CREËER

7

GENIE EN STEM

Genie_Folder 2021_v7.indd 14

22/02/2021 12:57

Online STEM-projecten In totaal zijn er 6 online STEM-projecten.

Elk project vertrekt vanuit een bepaald duurzaam ontwikkelingsdoel.

De STEM-projecten kun je online terugvinden op diddit, als pdf-document of aanpasbaar als Word-document. Bovendien vind je als leerkracht online een uitgebreide handleiding van elk project terug.

Duurzaam ontwikkelingsdoel

Goede gezondheid en welzijn Schoon water en sanitair Betaalbare en duurzame energie Duurzame steden en gemeenschappen Klimaatactie Leven op het land

Online STEM-project Project Luchtkwaliteit en gezondheid: programmeer je eigen luchtkwaliteitsmeter

Project Waterkwaliteit: onderzoek verschillende waterlopen en ontwerp een meter om de waterkwaliteit in kaart te brengen Project Hernieuwbare energie: onderzoek en bouw de meest rendabele windmolen!

Project Een slimme stad: ga aan de slag met sensoren en zorg voor slimme wegen, verlichting én krijg zelfs aardbeving updates.

Project Mobiliteit: onderzoek welke zero-emissie voertuigen er bestaan en ontwikkel zelf een zonnewagen. Daag je klasgenoten uit voor een wedstrijd!

Project Leven in de stad: Onderzoek de invloed van lichtprikkels op de groei van planten en dieren.

Alle projecten zetten optimaal in op de volgende bouwstenen:

• onderzoeksvragen stellen (wetenschappen) en probleem bepalen en omschrijven (problem finding/shaping uit engineering)

• zelf modellen ontwikkelen en toepassen • onderzoek plannen en uitvoeren

• data analyseren en interpreteren

• abstraheren en algoritmisch redeneren, computationeel denken

• verklaringen geven en problemen oplossen (problem solving uit engineering)

• informatie verkregen door onderzoek verwerven, verwerken, evalueren en communiceren

• de vrijheid om met het materiaal aan de slag te gaan zonder dat je een stappenplan moet volgen

Genie_Folder 2021_v7.indd 15

GENIE EN STEM

15

22/02/2021 12:57

Î Differentiatie op maat Met de GENIE-reeks heb je heel wat extra troeven in handen om te differentiëren. We bieden

mogelijkheden voor leerlingen die extra ondersteuning kunnen gebruiken, maar bieden ook verdiepend materiaal voor leerlingen die een extra uitdaging kunnen gebruiken.

OEFEN OP MAAT Bij de oefeningen van een thema in ‘Aan de slag’ zijn er

2 verschillende niveaus. Met de basisoefeningen oefenen

alle leerlingen de noodzakelijke leerstof. Zijn er leerlingen

die moeilijkere berekeningen of extra stappen aankunnen?

Dan kun je hen de oefeningen met dubbele onderlijning aanbieden.

Op diddit kunnen leerlingen de leerstof verder inoefenen

en/of uitdiepen met online oefeningen en opdrachten op

hun eigen niveau. Jij kan hun resultaten op de voet volgen.

KENNISCLIPS, DEMOVIDEO'S EN INSTRUCTIEFILMPJES

De kennisclips zetten we in om voorkennis op een visuele

manier te activeren of om nieuwe leerstof te herhalen. De

visuele ondersteuning in deze kennisclips bevorderen het

leerproces van de leerlingen. Daarnaast is dit een goede manier om te differentiëren, voor flipping-the-classroom …

Leerlingen die het moeilijker hebben bij bepaalde

experimenten, ondersteunen we met instructiefilmpjes. Op die manier kunnen je leerlingen zelfstandig aan de slag. Je

vindt ook verschillende demovideo’s van labo’s bij het extra lesmateriaal. Zo kun je zelf bepalen welke proeven je in de klas uitvoert en welke je op een andere visuele manier aanbiedt. Ook een goede manier om leerlingen die afwezig waren, toch het experiment te laten ervaren.

DOORDENKERS

Leerlingen of klassen voor wie het net iets meer mag zijn, kunnen stilstaan bij de ‘doordenkers’ die je doorheen de uitgave vindt. Je kan als leerkracht zelf kiezen hoe lang je hier bij stil blijft staan.

STAPPENPLANNEN, VOORBEELDOPDRACHTEN, WOORDENLIJSTEN EN VADEMECUM

In GENIE & GENIE GO! bieden we op verschillende momenten in het boek extra ondersteuning aan met uitgeschreven strategieën, voorbeeldopdrachten en een directe link naar de stappenplannen van het vademecum via QR-codes. Zo geven we de leerlingen de tools in handen om zelfstandig leerstof te verwerken.

GEVARIEERDE WERKVORMEN

GENIE & GENIE GO! bieden een hele waaier aan activerende werkvormen, zowel in de uitgave als bij de projecten. Ideaal voor binnenklasdifferentiatie!

16

Differentiatie op maat

Genie_Folder 2021_v7.indd 16

22/02/2021 12:57

Î Uitgebreide handleiding en materiaal voor de leerkracht 1 COMFORT (PLUS) PACK PER WETENSCHAPSVAK

DOE JE VOORDEEL MET DE GENIE-REEKS!

Via het Comfort (PLUS) Pack heb je

GENIE & GENIE GO! bieden korting aan voor scholen die voor

toegang tot al het materiaal van de

de 3 wetenschappen met GENIE (GO!) zullen lesgeven.

uitgave voor 1 uur én 2 uur per week.

Bestel het speciale 3-in-1 voordeelpakket en ontvang 30% korting op je Comfort (PLUS) Pack.

Vraag hier meer informatie over bij je educatief adviseur!

INGEVULD LEERWERKBOEK, DIDACTISCHE TIPS

EXTRA VISUELE ONDERSTEUNING We bieden heel wat extra visuele ondersteuning

Uiteraard zorgen we voor de ingevulde versie van de uitgave. Die

clips op maat van de reeks. Daarnaast voorzien

experimenten. Ten slotte is er ook aandacht voor extra lesmateriaal,

bij GENIE & GENIE GO!. Zo maken we ontdek­

krijg je in een verkleinde weergave van het leerschrift, met daarrond

platen, instructiefilmpjes, demovideo’s en kennis-

allerlei didactische tips voor het verwerken van de opdrachten en

we voor de figuren en tekeningen in het boek

mogelijkheden tot uitbreiding en bijkomend inzetten op de STEM-

alternatieve versies op diddit die je kan gebrui-

doelen.

ken bij evaluaties, als differentiatiemateriaal

voor de leerlingen of om je eigen PowerPoints te

EEN HELDER OVERZICHT VAN DE LEERPLANDOELSTELLINGEN

maken. Bij de vakken biologie en chemie vind je

Je krijgt een overzicht van de leerplandoelen die in elk van de

bovendien heel wat 3D-beelden terug om de les

thema’s en online STEM-projecten zijn opgenomen. Daarnaast geven

te ondersteunen.

we ook aan welke leerplandoelen uit het Funderend leerplan en het ICT-leerplan je behaalt met de uitgave.

DE JUISTE TOOLS OM TE EVALUEREN

In dit vak staan vaardigheden en inzichten

centraal. Dat vraagt om een andere manier van

LESDOEL SYNTHESE De leerlingen maken zelfstandig (thuis) de mindmap. Daarbij mogen ze het leerwerkboek gebruiken.

In de klas is er een discussie aan de hand van de modeloplossing.

evalueren. Hoe bieden GENIE & GENIE GO! daar

LESDOEL CHECK IT OUT

een antwoord op?

De leerlingen passen hun verworven inzichten toe op het voorbeeld van de ontbijtgranen. Zowel de begrippen die tijdens het thema aan bod kwamen, als de vaardigheid om voedingsmiddelen te evalueren, komen aan bod.

WAT HEB JE NODIG?

• Via zelfevaluatie aan de hand van de checklist kunnen leerlingen het eigen leerproces voortdurend bijsturen.

SYNTHESE

VOEDING

• Toetsen en taken: reeds voorbereid of zelf

een minDmAP

☐ Smartphone, tablet, laptop of pc om het onlinelesmateriaal te bekijken

Bijlagen Bij het onlinelesmateriaal vind je twee alternatieve versies van de synthese: - een flowchart, - een woordelijke samenvatting.

Je kunt zelf kiezen wanneer je de ingevulde versies van de synthese aan de leerlingen aanbiedt.

☐ Bijlage bij opdracht 6 ☐ Verpakking van ontbijtgranen

SYNTHESE

CHECK IT OUT

☐ Rekentoestel

VOEDING

START DE DAG IJZERSTERK! De leerlingen kunnen de CHECK IT OUT eerst volledig zelfstandig

een minDmAP

We kijken opnieuw naar de ontbijtgranen die we op p. 40 hebben onderzocht.

1

CHECK IT OUT

Welke voedingsstoffen zitten erof in Frosties? in duo’s oplossen. Houd

Frosties bevatten vetten,daarna eiwitten, een koolhydraten, vezels, klasdiscussie.

VOEDING START DE DAG IJZERSTERK! VOeDinGsmiDDelen

mineralen en vitamines.

GeZOnDedie leVensstiJl We kijken opnieuw naar de ontbijtgranen we op p. 40 hebben onderzocht.

2

Waarom zit er ijzer in Frosties?

3

Hoeveel ijzer zit er in Frosties? Schrijf op de gevraagde manieren.

IJzer is een beschermstof.

samen te stellen, online te maken of printbaar.

1

1

onbewerkt

VOEDING

Welke voedingsstoffen zitten er in Frosties? gezonde voeding 1 Frosties bevatten vetten, eiwitten, koolhydraten, vezels,

bouwstoffen

• Bewerkbare rubrics om vaardigheden te

VOeDinGsmiDDelen

GeZOnDe leVensstiJl

water 1

evalueren

onbewerkt

1

gezonde voeding

variatie

koolhydraten water

water

vooral

eiwit

2

3

nemen?

beschermstoffen

a

koolhydraten

groenten

en

fruit

mineralen

2

voldoende beweging

bewerkt

extra stoffen

sporten

kleurstoffen bewaarmiddelen vitamines, cafeïne, zout ...

hoeveelheid extra stoffen soorten extra stoffen

voor de leerlingen om de ∙ 30 g = 176 gte zoeken. m = 5,8 ∙ mportie = 5,8 uitwerking Bereken het aantal klontjes suiker (van 3 gram) dat je zou opnemen als je enkel uit Frosties de ADH ijzer haalt.

Eén portie bevat 11 g suiker, dus zes porties bevatten 66 g suiker of 22 klontjes.

5 Geef twee onbewerkte voedingsmiddelen die ijzer bevatten. extra water groene groenten en rood vlees Bereken het aantal klontjes suiker 3 gram) dat je zou opnemen als je enkel uit Frosties de ADH lichte (van maaltijden ijzer haalt. extra energie voor het sporten dus zes porties bevatten 66 g suiker of 22 klontjes.

6 Kijk opnieuw naar de verpakking en de reclame op p. 40.

Eén portie bevat 11 g suiker,

d

ongezonder op basis van ...

extra water lichte maaltijden extra energie voor het sporten

hoeveelheid extra stoffen soorten extra stoffen

60

ongezonder op basis van ...

Hoeveel gram Frosties moetoplossingsmethode je eten om de ADH ijzer op te nemen? en

voldoende water

Hoeveel gram Frosties moet je eten om de ADH ijzer op te nemen? sporten m = 5,8 ∙ mportie = 5,8 ∙ 30 g = 176 g

kleurstoffen bewaarmiddelen vitamines, cafeïne, zout ...

dagelijks bewerkt

extra stoffen

c

Opdracht 3 en 4 Deze vragen zetten in

1 portie Er zit 17 % in één portie, dus 100 % in ________ ∙ 100 % = 5,8 porties (bijna 6).

17 % tijd Voorzie voldoende

dagelijks 2

vezels

2

Waar lees je iets af over de nodige hoeveelheid?

Hoeveel porties Frosties moet eten om de ADH ijzer op te nemen? opjerekenvaardigheid.

c

vezels

drinken

Verklaar deze titel van een artikel op de website Het Beleg van Antwerpen: Frosties beschuldigd van valse reclame: ‘Bijna geen tijgervlees terug te vinden’.

5

- De reclame focust op mineralen en vitamines, niet op suiker.

Geef twee onbewerkte voedingsmiddelen die ijzer bevatten.

- De reclame heeft het over ‘een combinatie van koolhydraten’. Het zijn vooral

groene groenten en rood vlees

suikers, maar het woord ‘koolhydraten’ lijkt gezonder.

6

Opdracht 6 Kijk opnieuw naar de verpakking en de reclame op p. 40.

- Eén portie ontbijtgranen is heel weinig.

Verklaar deze titel van een artikel op de website Het Beleg van Antwerpen: Frosties beschuldigd van valse Bijlage reclame: ‘Bijna geen tijgervlees terug te vinden’.

Het artikel vind je bij het onlinelesmateriaal.

- De reclame focust op mineralen en vitamines, niet op suiker.

weet wAt Je eet!

- De reclame heeft het over ‘een combinatie van koolhydraten’. Het zijn vooral 574630 Wonder LWB.indb 60

07/04/2020 08:45

suikers, maar het woord ‘koolhydraten’ lijkt gezonder.

07/04/2020 08:45

WEET WAT JE EET! – PAPER BACK

61

weet wAt Je eet!

574630 Wonder LWB.indb 60

CHeCk it Out stARt De DAG iJZeRsteRk!

Voorbeeld uit handleiding WONDER

07/04/2020 08:45

574630 Wonder LWB.indb 61

07/04/2020 08:45

77 PAPER BACK – ChECK IT OUT START DE DAG IJZERSTERK!

Uitgebreide handleiding en materiaal voor de leerkracht

Genie_Folder 2021_v7.indd 17

61 CHeCk it Out stARt De DAG iJZeRsteRk!

574630 Wonder LWB.indb 61

- Eén portie ontbijtgranen is heel weinig.

76 60

∙ 10 –3 g

a

Hoeveel porties Frosties moet je eten om de ADH ijzer op te nemen? voldoende beweging 2 d 1 portie Er zit 17 % in één portie, dus 100 % in ________ ∙ 100 % = 5,8 porties (bijna 6).

17 %

voldoende water

8

b

b

vitamines

g=

ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) bij een portie en bij 100 g

∙ 10 –3 g groenten

ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) bij een portie en bij 100 g

mineralen

water beschermstoffen

8

Waar lees je iets af overdrinken de nodige hoeveelheid?

vitamines focus op

mg = 0,008 g = focus op

fruit en 4 Hoeveel Frosties moet je eten om de nodige hoeveelheid ijzer op te

onbewerkte

voedingsmiddelen

brandstoffen

8,0

mg = 0,008

nemen?

onbewerkte

voedingsmiddelen Hoeveel ijzer zit er in Frosties? Schrijf op de gevraagde manieren.

m=

8,0

4 Hoeveel Frosties moet je eten om de nodige hoeveelheid ijzer op te

Waarom zit er ijzer in Frosties?

IJzer is een beschermstof. vooral

eiwit brandstoffen

bouwstoffen

m=

mineralen en vitamines. variatie

17

22/02/2021 12:57

Î Maximaal digitaal werken met diddit

VOOR DE LEERLINGEN • Digitaal e-book

Een e-book is een digitaal boek voor de leerlingen waarmee ze kunnen leren via hun laptop of tablet.

Een leerling kan in het e-book zelf noteren, aantekeningen maken, zelf materiaal toevoegen ... Je kan als leerkracht vanuit je bordboek oplossingen voor leerlingen beschikbaar maken in hun e-book.

• Adaptieve online oefeningen

Per thema en hoofdstuk kan elke

leerling adaptief oefenen op zijn/haar eigen niveau. Iedere oefenreeks voegt

steeds opnieuw vragen samen uit onze database, waardoor de leerling steeds

nieuwe combinaties van opgaven krijgt.

Een oefenreeks combineert bovendien verschillende werkvormen. Elke

oefenreeks bevat 3 verschillende

niveaus. Afhankelijk van hoe goed

de oefeningen gaan, zal de leerling

moeilijkere of makkelijkere oefeningen aangeboden krijgen. Zo zijn leerlingen

écht aan het leren, op hun eigen niveau en ritme.

• Extra lesmateriaal

Kennisclips, instructiefilmpjes, ontdekplaten, foto’s, tekeningen, hyperlinks, woordenlijsten,

stappenplannen ... De leerling heeft toegang tot heel wat extra lesmateriaal bij GENIE & GENIE GO!

Bovendien kun je via diddit ook lesmateriaal met je leerlingen delen, zoals correctiesleutels. Ook de STEM-projecten kunnen jij en de leerlingen online vinden op diddit.

• Online portfolio met remediëringstraject

Leerlingen vullen hun online portfolio in en bij de module Resultaten kun je als leerkracht hiervan een overzicht zien. Dan kun jij als leerkracht ook jouw evaluatie invullen. Aan de hand van jouw

mening geeft diddit indien nodig een remediëringsopdracht. Jij kan zien welke oefenreeksen diddit selecteerde en kiest om de oefenreeksen te accepteren of niet.

18

Maximaal digitaal werken met diddit

Genie_Folder 2021_v7.indd 18

22/02/2021 12:57

VOOR DE LEERKRACHT • Bordboek vol slimme functionaliteiten

Een bordboek kan je eenvoudig personaliseren door eenvoudig aantekeningen en bestanden toe te voegen. Bovendien kun je

makkelijk vanuit je bordboek oplossingen beschikbaar maken in het e-book van je leerlingen.

• Handleiding

Bij het lesmateriaal in diddit kun je per hoofdstuk eenvoudig de bijhorende handleiding, jaarplannen, STEM-projecten,

kennisclips, demovideo’s, instructiefilmpjes, afbeeldingen, blinde illustraties, ontdekplaten,

vademecum, woordenlijst ... terugvinden.

Bovendien kun je ook eigen lesmateriaal toevoegen in diddit én lesmateriaal snel delen met je leerlingen!

• Leerpad maken

NIEUW

Combineer lesmateriaal en oefeningen tot een gepersonaliseerd leerpad. Volg

je leerlingen op de voet op en stuur hen persoonlijke feedback.

• Evaluaties en online portfolio

In de module ‘Evalueren’ vind je alle

evaluatiemateriaal: taken, (online) toetsen, evaluatiefiches en het online portfolio.

• Resultaten

In diddit zorgen we ervoor dat je jouw

leerlingen op de voet kan volgen. Je kan in de module ‘Resultaten’ zien hoeveel een

leerling online heeft geoefend, hoe goed

zijn opdrachten gingen en zijn online evaluaties.

Bovendien geef je gemakkelijk online feedback en kun je remediëring op maat samenstellen.

EENVOUDIG AAN DE SLAG  Makkelijke toegang voor leerlingen met de code uit hun boek  Met één code toegang voor het volledige lerarenteam  Koppeling met Smartschool, Schoolonline, WISA …

 Al je lesmateriaal op één plek: eenvoudig zoeken en delen

 Leerlingen eenvoudig opvolgen: geef hen feedback en ondersteun hen met een persoonlijk oefentraject Meer weten? Ga naar vanin.diddit.be

Maximaal digitaal werken met diddit

Genie_Folder 2021_v7.indd 19

19

22/02/2021 12:57

DIGITAAL LESGEVEN OP JE SCHOOL?

DOE JE VOORDEEL MET DE GENIE-REEKS!

Start je als school met een digitaal project waar

GENIE & GENIE GO! bieden korting aan voor

Wil je volledig inzetten op blended learning,

Bestel het speciale 3-in-1 voordeelpakket en

leerlingen één op één met een laptop, tablet of Chromebook aan de slag gaan?

een optimale combinatie van digitaal leren en

scholen die voor de 3 wetenschappen met GENIE (GO!) zullen lesgeven.

ontvang 30% korting op je Comfort (PLUS)

ondersteuning op papier? Wil je enkel digitaal

Pack.

Dan bieden GENIE & GENIE GO! een optimaal

educatief adviseur!

aan de slag?

antwoord op jouw noden en werken we graag op maat voor jouw school een voorstel uit.

Vraag hier meer informatie over bij je

Neem contact op met onze digitale educatieve

adviseur Ingrid Stes via ingrid.stes@vanin.be of 0496 12 95 07.

MEER INFO OF EEN PRESENTATIE OP SCHOOL?

Diane Segers

We komen graag persoonlijk onze reeksen,

handleidingen, boeken en digitaal lesmateriaal

Provincie Oost-Vlaanderen

voorstellen. Contacteer je educatief adviseur voor

(postcodes 9100-9700)

een (online) voorstelling op maat.

Provincie West-Vlaanderen

(postcodes 8500-8700 en 8900)

Tim Verbergt

0478 80 90 14

diane.segers@vanin.be

Provincie Antwerpen

(postcode 2200, 2500 en 2800)

Stijn Forier

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

(postcodes 1000-1200 en 1500-

Provincie Limburg

1900)

(postcodes 3500-3900)

0476 21 08 86

Provincie Vlaams-Brabant

tim.verbergt@vanin.be

(postcodes 3000-3400) 0498 91 19 10

Jean-Pierre Deklerck

stijn.forier@vanin.be

Provincie Oost-Vlaanderen

Frederik Van de Velde

(postcodes 9000 en 9800-9900) Provincie West-Vlaanderen

Provincie Antwerpen

(postcodes 8000-8400 en 8800)

(postcode 2000, 2100, 2300, 2400,

0478 80 90 15

2600 en 2900)

jean-pierre.deklerck@vanin.be

0477 88 29 91

frederik.vandevelde@vanin.be

Uitgeverij VAN IN

vanin.be

Nijverheidsstraat 92/5 2160 Wommelgem Tel. 03 432 95 02

secundair.onderwijs@vanin.be Genie_Folder 2021_v7.indd 20

22/02/2021 12:57