1.3 Wat is het verschil tussen een gewilde beweging en een reflex?
Je leerde al langs welke zenuwen informatie tussen receptor, centrale
zenuwstelsel en effector worden doorgegeven. Maar wat doet het centrale
zenuwstelsel precies? Komt het tussen bij elke reactie op een prikkel? En hoe werkt het?
In thema 2 leerde je dat de pupilreflex een onbewuste aanpassing is van de pupildiameter als reactie op de lichtintensiteit. De regeling van de
pupildiameter gebeurt snel en onbewust. Je moet er dus niet bij nadenken.
A
IN
De reactie die volgt, noemt men daarom een reflex.
Hoe wordt een gewilde beweging geregeld?
Een goede baseballspeler is zich bliksemsnel bewust van het balcontact. Hij weet meteen dat een aankomende bal zijn hand raakt, zonder dat hij de bal moet zien. Het aanvoelen van de bal in zijn hand is een bewuste
gewaarwording. Daarmee wordt bedoeld dat de baseballspeler de positie van de bal in de hand precies te weten komt: zijn hersenen verzamelen
informatie over de plek van de bal en verwerken die tot een bewust besef
N
over de ballocatie. Met behulp van de inschatting van de balpositie bepaalt
VA
de speler zijn volgende worp.
hersendeel voor prikkelgewaarwording
schakelneuron in de thalamus
©
sensorisch neuron
schakelneuron in het ruggenmerg
Afb. 134 Een bewuste gewaarwording wordt verwerkt in het hersendeel voor prikkelgewaarwording.
194
THEMA 03
hoofdstuk 1