Pagina's van zeven vette jaren

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 1

Zeven vette jaren

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 2

Van Etgar Keret verschenen bij Uitgeverij Podium: Pizzeria Kamikaze Verrassing Superlijm

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 3

Etgar Keret

ZEVEN VETTE 足JAREN Zo goed als waargebeurde verhalen Uit het Engels vertaald door Adriaan Krabbendam

Uitgeverij Podium Amsterdam

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 4

Oorspronkelijke titel The Seven Good Years © 2013 Etgar Keret/The Institute for the Translation of Hebrew Literature © 2014 Nederlandse vertaling Adriaan Krabbendam/ Uitgeverij Podium © 2013 Nederlandse vertaling ‘Mijn eerste verhaal’ Ruben Verhasselt/Uitgeverij Podium Omslagontwerp Studio Ron van Roon Foto omslag Anna Kaim Typografie Sander Pinkse Boekproductie isbn 978 90 5759 661 2 Verspreiding voor België: Elkedag Boeken, Antwerpen www.uitgeverijpodium.nl

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 5

Inhoud jaar een Ineens, precies hetzelfde 9 Grote knul 13 Hoe sta je een telemarketeer te woord 17 Net als vroeger 21

jaar twee Met harteloze groeten 27 Genot op grote hoogte 30 Vreemde bedgenoten 34 Verdediger van het volk 39 Requiem voor een droom 44 Lichtpuntjes 50

jaar drie Luciferoorlog 57 Zweedse raadsels 61 Geëtter op de speelplaats 65 Het spijt me 70 Idolatrie 74

jaar vier Een bom te ver 81 Mijn betreurde zuster 86 Vogelperspectief 93

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 6

jaar vijf Denkbeeldig land van herkomst 101 Vette katten 104 Aansteller 109 De eerste de beste kwajongen 113 Mijn eerste verhaal 116 Klapstoeltje 119 Kerels huilen niet 123

jaar zes Van de grond af 127 Logeerpartijtje 133 Kwelpark 137 Er is niets 142 Een snor voor mijn zoon 147 Liefde op het eerste drankje 150

jaar zeven In mijn vaders voetstappen 157 Smal huis 161 Wisselgeld 166 Pastrami 171 Verantwoording 174

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 7

JA A R E E N

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 8

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 9

Ineens, precies hetzelfde ‘Ik heb echt de pest aan terreuraanslagen,’ zegt de magere verpleegster tegen de oudere. ‘Wil je een kauwgom?’

De oudere neemt er een aan en knikt. ‘Wat doe je er­ aan?’ zegt ze. ‘Ik heb ook de pest aan spoedgevallen.’

‘Het gaat niet om de spoedgevallen,’ vindt de magere.

‘Ik heb geen probleem met ongelukken en zo. Het zijn de terreuraanslagen, zeg ik je. Die zetten een domper op alles.’

Ik zit op de bank buiten bij de kraamafdeling, en denk bij mezelf: ze heeft gelijk. Ik ben hier net een uur geleden aangekomen, helemaal opgewonden, met mijn vrouw en een taxichauffeur met smetvrees die, toen bij mijn vrouw de vliezen braken, bang was dat het zijn bekleding zou ruïneren. En nu zit ik me hier op de gang kut te voelen, in afwachting van het uit de Eerste Hulp terugkerende personeel. Iedereen is de mensen gaan helpen die gewond zijn geraakt bij de aanslag, alleen deze twee verpleeg­ sters niet. En de weeën van mijn vrouw zijn weer geluwd.

Waarschijnlijk voelt de baby ook dat dat hele geboren worden eventjes niet zo urgent meer is. Onderweg naar het cafetaria passeerden me een aantal gewonden op pie­ pende brancards. In de taxi onderweg naar het ziekenhuis gilde mijn vrouw de hele boel bij elkaar, maar deze men­ sen houden zich allemaal stil.

‘Bent u Etgar Keret?’ vraagt een gozer met een geblokt overhemd. ‘De schrijver?’

9

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 10

Ik knik met tegenzin.

‘Nou ja, zeg!’ zegt hij, en hij haalt een kleine taperecor­ der uit z’n tas. ‘Waar was je toen het gebeurde?’ vraagt hij. Als ik een ogenblik aarzel, zegt hij met gespeelde empathie: ‘Neem je tijd. Voel je niet onder druk gezet. Je bent getraumatiseerd.’

‘Ik was niet bij de aanslag,’ leg ik uit. ‘Ik ben hier toe­ vallig vandaag. Mijn vrouw is aan het bevallen.’

‘O,’ zegt hij, zonder moeite te doen zijn teleurstelling te verbergen, en hij drukt op de stopknop van zijn tape­ recorder. ‘Gefeliciteerd.’ Dan gaat hij naast me zitten en steekt een sigaret op.

‘Misschien zou je met iemand anders moeten praten,’ suggereer ik in een poging de rook van de Lucky Strike uit mijn gezicht te krijgen. ‘Zonet zag ik dat ze twee mensen naar de neurologie brachten.’

‘Russen,’ verzucht hij. ‘Kennen geen woord Hebreeuws.

En daarbij, ze laten je sowieso niet binnen bij neurologie.

Dit is mijn zevende aanslag in dit ziekenhuis, en ik ken hun regeltjes zo langzamerhand van buiten.’

We zitten een minuut lang te zwijgen.

Hij is zo’n tien jaar jonger dan ik, maar hij is al kaal aan het worden. Wanneer hij merkt dat ik naar hem zit te kijken, glimlacht hij en zegt: ‘Jammer dat je er niet bij was. Een reactie van een schrijver zou goed zijn voor mijn stuk. Een bijzonder iemand, eindelijk iemand met een vi­ sie. Na elke aanslag krijg ik altijd dezelfde reacties: “In­ eens hoorde ik een knal.” “Ik weet niet wat er gebeurde.”

“Alles zat onder het bloed.” Dat heb je op een gegeven moment wel gehad.’

‘Daar kunnen zij niks aan doen,’ zeg ik. ‘Die aanslagen zijn nu eenmaal altijd hetzelfde. Wat voor origineels kun 10

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 11

je zeggen over een explosie en zinloos sterven?’

‘Geen idee,’ zegt hij, en haalt z’n schouders op. ‘Jij bent de schrijver.’

Er komen wat mensen in witte jassen terug van de Eer­ ste Hulp naar de kraamafdeling.

‘Jij komt uit Tel Aviv,’ zegt de verslaggever tegen me, ‘waarom kom je dan helemaal naar deze puinzooi om te bevallen?’

‘We wilden een natuurlijke bevalling. De afdeling hier—’ ‘Natuurlijk?’ onderbreekt hij me grinnikend. ‘Wat is er natuurlijk aan een dwerg met een bungelend snoer aan z’n navel die uit de vagina van je vrouw komt glibberen?’

Ik doe geen moeite erop in te gaan.

‘Ik zei tegen mijn vrouw,’ vervolgt hij, ‘als je ooit moet bevallen, dan alleen met een keizersnede, net als in Ame­ rika. Ik wil niet hebben dat een of andere baby je uit vorm trekt. Tegenwoordig bevallen vrouwen alleen in primitie­ ve landen als het onze nog als beesten. Kom, ik ga weer aan het werk.’ Terwijl hij opstaat probeert hij het nog een keer. ‘Misschien heb je alsnog iets te zeggen over de aan­ slag?’ vraagt hij. ‘Heeft het iets voor je veranderd? Zoals welke naam je je baby gaat geven of zo?’

Ik glimlach verontschuldigend.

‘Laat maar,’ zegt hij met een knipoog. ‘Ik hoop dat het zonder problemen verloopt, man.’

Zes uur later komt er een dwerg met een bungelend snoer aan z’n navel uit de vagina van mijn vrouw glibberen en begint ogenblikkelijk te huilen. Ik probeer hem te kalme­ ren, hem ervan te overtuigen dat er niets is om je zorgen over te maken. Dat tegen de tijd dat hij groot is alles hier 11

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 12

in het Midden-Oosten is opgelost: er zal vrede heersen, er zullen geen terreuraanslagen meer gepleegd worden en zelfs als er nog een enkele keer een zal plaatsvinden, dan zal er altijd een bijzonder iemand in de buurt zijn, einde­ lijk iemand met een visie, om het perfect te beschrijven.

Hij kalmeert een ogenblik en overweegt zijn volgende stap. Hij wordt verondersteld naïef te zijn — hij is tenslot­ te een pasgeborene — maar hij trapt er mooi niet in, en na een korte aarzeling en een klein hikje begint hij weer te huilen.

12

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 13

Grote knul Toen ik klein was namen mijn ouders me mee naar Euro­ pa. Het hoogtepunt van de reis was niet de Big Ben of de Eiffeltoren maar de vlucht van Israël naar Londen — in het bijzonder het eten. Daar stond op het dienblad een heel klein blikje Coca-Cola met daarnaast een doosje cornflakes niet veel groter dan een pakje sigaretten.

Mijn verbazing over de miniverpakking ging pas over in werkelijke opwinding toen ik ze opende, om te ontdek­ ken dat de cola net zo smaakte als de cola in blikjes van een gewoon formaat en dat ook de cornflakes echt waren.

Het is moeilijk uit te leggen waar die opwinding precies vandaan kwam. We hebben het hier over niets meer dan een frisdrank en een graanproduct voor het ontbijt, maar toen ik zeven was, was ik er zeker van getuige te zijn van een wonder.

En vandaag, dertig jaar later, terwijl ik in mijn woon­ kamer in Tel Aviv naar mijn twee weken oude zoon zit te kijken, heb ik precies hetzelfde gevoel: hier is een man die niet meer dan vijf kilo weegt — maar van binnen is hij boos, verveeld, bang en bedaard, net als iedere ande­ re man op deze planeet. Doe hem een driedelig pak aan en een Rolex om, stop hem een klein attachékoffertje in handen en stuur hem de wereld in, en hij zal onderhande­ len, slag leveren en deals sluiten zonder met z’n ogen te knipperen. Hij kan niet praten, dat is waar. En hij bevuilt zichzelf met een air van ‘het zal mijn tijd wel duren’. Ik 13

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 14

zal de eerste zijn om toe te geven dat hij nog wel het een en ander te leren heeft voordat hij de ruimte in geschoten kan worden of een F-16 mag besturen. Maar in wezen is hij een complete persoon, gehuld in een vijftig centime­ ter grote verpakking, en niet zomaar de eerste de beste persoon, nee, een bijzonder extreme, een excentriek, een zonderling. Het soort dat je respecteert maar misschien niet helemaal begrijpt. Omdat hij, net als alle gecompli­ ceerde mensen, ongeacht hun lengte of gewicht, vele kan­ ten heeft.

Mijn zoon, de verlichte: als iemand die veel gelezen heeft over boeddhisme en enkele lezingen van goeroes heeft bijgewoond en zelfs een keer diarree heeft gehad in India, moet ik zeggen dat mijn zoon de eerste verlichte persoon is die ik ooit heb ontmoet. Hij leeft waarlijk in het heden: hij koestert nimmer enige wrok, vreest evenmin de toekomst. Hij is volkomen egovrij. Hij tracht nimmer zijn eer te verdedigen of ergens aanspraak op te maken.

Zijn grootouders hebben overigens al een spaarreke­ ning voor hem geopend, en iedere keer dat ze hem laten schommelen in zijn wieg, vertelt grootvader hem over de uitstekende rentevoet die hij voor hem heeft weten te re­ gelen en hoeveel geld hij bij een te verwachten eencijferig gemiddeld inflatiepercentage over eenentwintig jaar zal ontvangen als de rekening vrijkomt. De kleine reageert niet. Maar dan berekent grootvader het percentage over de oorspronkelijke rentevoet, en zie ik een paar rimpels verschijnen op het voorhoofd van mijn zoon — de eerste barstjes in de muur van zijn nirwana.

Mijn zoon, de junkie: ik bied gaarne mijn verontschul­ digingen aan aan alle verslaafden en afgekickte verslaaf­ den die dit lezen, maar met alle respect voor hen en hun 14

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 15

lijden, niemand kan tippen aan dat van mijn zoon. Als elke rechtgeaarde verslaafde koestert hij niet dezelfde ideeën als anderen als het gaat om het besteden van zijn vrije tijd — de bekende keuzen tussen een goed boek, een avondwandeling en de basketbalfinales. Voor hem be­ staan er slechts twee mogelijkheden: een borst of de hel.

‘Spoedig zul je de wereld ontdekken — meisjes, alcohol, illegaal online gokken,’ zeg ik, in een poging hem te sus­ sen. Maar we weten allebei dat tot die tijd alleen de borst zal bestaan. Tot zijn geluk, en dat van ons, heeft hij een moeder die is uitgerust met twee exemplaren. Mocht er in het allerslechtste geval een defect raken, dan is er altijd nog een reserve-exemplaar.

Mijn zoon, de psychopaat: soms, als ik ’s nachts wak­ ker word en zijn kleine lijfje naast me in het bed zie schudden als een stuk speelgoed waarvan de batterijen opraken, terwijl hij vreemde keelklanken produceert, kan ik het niet helpen hem in mijn verbeelding te vergelijken met Chucky in Child’s Play. Ze zijn even groot, ze heb­ ben hetzelfde temperament en niets is heilig voor hen beiden. Dat is werkelijk het meest verontrustende aspect van mijn twee weken oude zoon: hij kent geen greintje ethisch besef, nog geen spatje. Racisme, ongelijkheid, on­ gevoeligheid, discriminatie — het zal hem worst wezen.

Hij interesseert zich voor niets wat uitstijgt boven zijn directe driften en begeerten. Als het aan hem ligt kunnen alle andere mensen naar de hel lopen of lid worden van Greenpeace. Al wat hij wil op dit moment is een stevige portie melk of verlossing van zijn luierexplosie, en als de wereld naar de ratsmodee moet gaan om hem daaraan te helpen, zeg hem waar de knop zit, hij zal ’m zonder aar­ zelen indrukken.

15

Zeven vette jaren.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 17-02-14 / 14:46 | Pag. 16

Mijn zoon, de joodse zelfhater...

‘Denk je niet dat het zo wel weer kan?’ zegt mijn vrouw, die zich erin mengt. ‘Misschien kun je in plaats van het bij elkaar verzinnen van hysterische aanklachten tegen je aanbiddelijke zoon jezelf nuttig maken en hem verscho­ nen?’

‘Oké,’ zeg ik haar. ‘Oké. Ik was net aan het afronden.’

16