De complete weduwnaar - Klaas ten Holt

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 1

De complete weduwnaar

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 2

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 3

Klaas ten Holt

De complete weduwnaar

Uitgeverij Podium — Amsterdam

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 4

Voor Bibian, Valentijn, Swip en Lulu

Deze uitgave kwam tot stand met medewerking van Van Grunsven Creative Management (www.vangrunsvencm.com) © 2014 Klaas ten Holt Omslagontwerp Studio Ron van Roon Typografie Sander Pinkse Boekproductie Foto auteur Keke Keukelaar isbn 978 90 5759 660 5 Verspreiding voor België: Elkedag Boeken, Antwerpen www.uitgeverijpodium.nl www.klaastenholt.nl

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 5

Rode hoed Kijk, daar gaat die man weer met zijn rode hoed.

Je weet wel, zijn vrouwtje is zo ziek.

Kijk hem toch eens rennen!

Wat zou er in hem omgaan?

Hij houdt zich aardig staande, je vraagt je af hoe hij het doet.

Zou hij het wel beseffen?

Ze doen iets in de kunst; gevoelsmensen.

Ga er maar aan staan.

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 6

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 7

Nalatenschap Hoe pak je je leven weer op als je maatje er niet meer is? Wan­ neer ik muziek opzet: Bibian; als ik sta te koken: Bibian. En als ik mijn laptop openklap om het maar eens op te schrijven en mijn browser ‘outdated’ blijkt en het me niet lukt de nieuwe versie aan de praat te krijgen: Bibian.

Ik zal moeten leren wat ik het allermoeilijkste vind: hulp vragen. In mijn eentje ga ik het niet redden. En met mij alleen is er voor Valentijn, Swip en Lulu ook niets meer aan. Die moe­ ten het huis nu delen met een verstrooide vijftiger met een milde vorm van Asperger, die niet echt openstaat voor Mine­ craft en dubstep, die naar opera luistert, van Johnny Cash en The Beatles houdt, geen duidelijk beroep heeft en eigenlijk het gelukkigst was in zijn rol als ‘de man van’.

Bibians leven en dat van mij waren zo verstrengeld geraakt.

Ooit spraken we af elkaar wat meer ruimte te gunnen en ook los van elkaar dingen te ondernemen. In plaats daarvan zijn we juist veel meer dingen samen gaan doen, maar leerden we elkaar ruimte te geven binnen alle plannen en projecten. Te accepteren dat het niet zo belangrijk is of we iets linksom of rechtsom deden, als we er allebei maar plezier aan beleefden.

Daarvoor heb je dan wel vertrouwen nodig. Nu zal ik moeten leren op mezelf te vertrouwen en voor de kinderen een glo­ rieuze dubbelrol te vervullen.

7

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 8

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 9

Augustus 2012

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 10

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 11

Pakken Vandaag een wat mindere dag. Bezoek van vriendin I. die komt helpen met het opzeggen van abonnementen en girore­ keningen, het invullen van formulieren en het uitzoeken van mijn te verwachten inkomsten de komende jaren. Erg depri­ merend allemaal, maar het moet gebeuren.

Ik worstel me door een eindeloze stroom condoleancebe­ tuigingen, e-mails en Facebookberichten. Ondertussen ligt Bibian diep onder de grond op het kerkhof Sint Barbara in haar Oekraïense blouse, met haar tiara op, gewikkeld in een door vriendinnen gebreide deken van liefde, voor eeuwig onbereikbaar, weg, dood.

Ik wil morgen in de loop van de dag met de kinderen in ons Mercedes Vito-busje naar België rijden, ben benieuwd hoelang we het daar met elkaar kunnen uithouden. Er zijn uit­ nodigingen voor exotischer bestemmingen, maar ik weet het nog niet.

Het pakken viel me zwaar. De kinderen bleven liever com­ puteren en vonden kennelijk dat ik het best alleen kon. Ik probeerde me te concentreren, goed na te denken, niet alles tegelijk te doen.

Vriend F. belde en suggereerde dat ik paspoorten voor de kinderen moest aanvragen als ik verder wilde reizen dan het Koninkrijk der Belgen. Dat schijnt verplicht te zijn. Eén uur voor sluitingstijd stapten we met het hele gezin op de fiets richting stadsdeelkantoor om pasfoto’s te laten maken en nog meer formulieren in te vullen.

11

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 12

‘Hebt u wel toestemming, meneer?’

‘Pardon?’

Gelukkig had ik de overlijdensakte meegenomen.

Thuis verder met pakken, wasjes draaien, poging tot ‘Julia Child’-omeletjes voor de kinderen, die meteen met kaas en mayo in de weer gaan.

Nog altijd duiken er onderbroeken en shirts van Bibian op in de was. Plotseling stond ik met de shawl in mijn handen die ik heb gebruikt om Bibians kaak te sluiten toen ze net dood was. Weggooien?

Ik vecht tegen de neiging de eerste de beste vrouw die ik kan verzinnen op te bellen in de hoop dat ze bij me blijft en me komt redden van deze verpletterende eenzaamheid. Dat schijnt vooral een mannending te zijn. Vrouwen redden zich over het algemeen beter in hun eentje.

Onzin, ik red me best. Het gaat uitstekend zelfs.

Aan tafel val ik uit tegen Lulu als ze zegt dat ze maiskolven echt heel vies vindt. De tranen springen haar in de ogen. De rest van de maaltijd moeten we allemaal huilen en missen we Bibian om vele redenen.

‘Eén voor allen, allen voor één!’ zeggen we vertwijfeld. Dat was onze strijdkreet vanaf het moment dat Bibian ziek werd.

Trouwring In 1909 verloofde mijn opa Willy ten Holt zich met zijn eerste vrouw en grote liefde. Daarbij hoorden simpele gouden rin­ gen, met aan de binnenkant de verlovingsdatum gegraveerd.

Ze trouwden, kregen vier kinderen, maar het huwelijk zou niet lang duren; de Spaanse griep waarde rond in Europa en maakte van mijn opa een jonge weduwnaar. Hij hertrouwde met een zuster van zijn overleden vrouw, verwekte bij haar 12

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 13

nog drie kinderen — onder wie mijn vader — en verweet haar de rest van zijn leven dat ze niet in de schaduw kon staan van haar oudere zuster.

Toen ik geboren werd, in het ouderlijk huis van mijn vader, dat hij nooit verlaten heeft, was mijn oma inmiddels stokoud en seniel. Ik zie haar met een sigaretje in haar mond in de tuin zitten, en later in het bejaardentehuis beleefd conversatie maken met mijn vader, die ze allang niet meer herkende.

Mijn vader ontmoette mijn moeder in de late jaren vijftig op een feestje bij hem thuis na een concert van Lionel Hamp­ ton in de Amsterdamse Apollohal. Een vriend zou wat leuke meisjes meebrengen, onder wie mijn moeder. Ze bleef slapen.

Mijn vader begreep dat hij zo’n lief, mooi en bijzonder meis­ je niet moest laten gaan; het gaf mijn moeder de gelegenheid aan het verstikkende ouderlijk huis te ontsnappen. Toen ze besloten te trouwen hadden ze geen cent te besteden. De ver­ lovingsringen van mijn opa en zijn eerste vrouw kwamen goed van pas en werden opgewaardeerd tot trouwringen.

Mijn ouders hadden een redelijk goed huwelijk. Mijn vader verdiende de kost als leraar Engels, maar mijn moeder kwam ondanks haar vele talenten tot niets. Grenzeloze onzekerheid, zelfhaat en gebrek aan discipline frustreerden elke ambitie. Op haar zevenendertigste werd er bij haar borstkanker geconsta­ teerd, waarna ze de resterende negen jaar van haar korte leven besteedde aan steeds radicalere alternatieve geneeswijzen.

Bibian en ik woonden al een tijdje samen toen we de ringen van mijn ouders in een potje op de schoorsteenmantel von­ den. We hadden toch al vage trouwplannen, en het feit dat ze al zo lang in mijn familie waren en ook nog wonderwel om onze ringvingers pasten, sprak ons wel aan. Naast de oude verlovingsjaartallen lieten wij onze eigen trouwdatum grave­ ren: 26 februari 1998.

13

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 14

We hebben een fantastisch huwelijk gehad, maar wel veel te kort. Toen duidelijk werd dat Bibian de strijd tegen haar kanker ging verliezen, moest ik beloven dat ik de ringen niet aan onze kinderen zou doorgeven, maar haar met haar ring zou begraven. Toen ze stierf droeg ze de hare inmiddels niet meer om haar vinger maar aan een kettinkje om haar nek.

Ondanks mijn belofte had ik onze trouwringen aanvanke­ lijk toch samen in een doosje opgeborgen. Het lukte me niet om er afstand van te doen. Ik nam me voor ze bij het opba­ ren alsnog in Bibians kist te leggen, maar als een soort Bilbo Balings ‘vergat’ ik ze vervolgens mee te nemen.

Met enige moeite biechtte ik het hele verhaal op aan vrien­ din K., die Bibians ring één dag voor de begrafenis naar het uitvaartcentrum is gaan brengen. Daar heeft de begrafenis­ ondernemer hem alsnog aan haar vinger gedaan.

Mijn eigen ring draag ik nog altijd. Ik kan het niet over mijn hart verkrijgen hem af te doen.

Aan tafel Nu Bibian dood is, is de gemiddelde leeftijd aanzienlijk ge­ daald in ons gezin. Van min of meer volwassen tot absoluut minderjarig. Met mijn tweeënvijftig jaar ben ik in de min­ derheid, maar ik vertegenwoordig wel het gezag in huis. Alle oude regels blijken plotseling weer ter discussie te staan, alle afspraken niet meer te gelden.

Ik snap het ook wel: iedereen probeert zijn plekje te bevech­ ten in de nieuwe gezinssamenstelling, nu er een schakel in de hiërarchie is weggevallen. Mijn gezag is nog niet vanzelfspre­ kend. Bovendien is Valentijn voorzichtig met puberen begon­ nen en hebben Swip en Lulu van nature niets met autoriteit.

De tafelconversatie wordt gedomineerd door de kinderen 14

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 15

en mijn rol bestaat erin de taal te kuisen (juffrouw zus en zo is géén zombie), pertinente onzin tegen te spreken en af en toe wanhopig te roepen dat ‘we’ tijdens het eten niet over compu­ terspelletjes praten.

Als ik iets vertel over de mooie negentiende-eeuwse streek­ roman die ik lees, of de avondvullende opera die ik aan het componeren ben, wordt er niet geluisterd, hooguit gevraagd op welke bladzijde ik ben (o, dan ben ik verder, papa, in mijn boek ben ik al op bladzijde 73), dolkomisch een operazanger geïmiteerd of meteen overgeschakeld naar The Hunger Games.

Misschien moet ik toch maar wat vaker een volwassene te eten vragen.

Ook het eten zelf moet opnieuw worden bevochten. Wat de kinderen willen is duidelijk: pizza, patat en pasta met alleen kaas, maar ik heb andere ideeën over wat lekker is.

In mijn voordeel werkt dat ik vooralsnog de enige ben die kan koken en ook nog eens de boodschappen doe en de porte­ monnee beheer. Enthousiast koop ik op de Albert Cuypmarkt een peperdure Franse — vrije uitloop — merkscharrelkip, vul haar met boter, wat schijfjes citroen, twee gekneusde knof­ looktenen en een takje tijm, snij de frieten van Nicola-aardap­ pelen en maak een zoete vinaigrette voor bij de sla van rauwe andijvie.

De tafel dek ik na twee keer vergeefs roepen ook maar zelf met ons mooie wedgwoodservies. Overmoedig steek ik gezel­ lig twee kaarsjes aan. Muziekje op.

‘Ik hou niet van kip,’ zegt Lulu als ze aan tafel komt en ze schuift haar bord meteen weg.

‘Laatst vond je het heerlijk…’ probeer ik nog.

‘Ja, papa, maar nu ben ik vegetariër.’

‘Mag er andere muziek op?’ informeert Swip.

‘Zeker iets van jou, papa?’ zucht Valentijn.

‘Nee, dit is het vioolconcert van Brahms,’ antwoord ik bele­ 15

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 16

digd. ‘En aan tafel draaien we geen dubstep, ik beslis waar we naar luisteren.’

Verveeld wordt er wat in de kip geprikt, veel mayo en ket­ chup toegevoegd, een glas water omgestoten over wat be­ lasting­formulieren en weduwnaarspensioenaanvragen en er wordt gevraagd wanneer we weer eens uit eten gaan. Inmid­ dels ben ik zo teleurgesteld en verdrietig dat ik wat er overblijft van de kip rechtstreeks in de vuilnisbak schuif.

Muziek Een groot deel van mijn leven wijdde ik aan het componeren en consumeren van ‘nieuwe muziek’, ook wel modern-klas­ sieke muziek genoemd of — nog erger — ernstige muziek. Er ging een wereld van onvermoede klanken en geluiden voor me open en er bleek logica te schuilen in veel abstractere samenklanken dan ik ooit had gehoord. Voor niet-ingewijden nauwelijks nog als zodanig herkenbare muziek kon mij hevig ontroeren en een heel palet aan emoties oproepen.

Totdat Bibian ongeneeslijk ziek werd. Van de ene dag op de andere was het componeren van nieuwe muziek totaal irrele­ vant geworden. Stukken van Stravinsky, Stockhausen of Scelsi waren bijna obsceen om naar te luisteren. Aanvankelijk kon ik eigenlijk geen enkele muziek meer verdragen, was de afwe­ zigheid van geluid al oorverdovend genoeg. Een schokkende ontdekking voor de componist en musicus in mij.

Ik herinnerde me dat ook mijn vader, in de laatste fase van zijn uitgezaaide prostaatkanker, geen muziek meer kon verdragen. Hij begon muziek ‘de laagste van alle kunsten’ te noemen en zijn grote liefde voor de muziek van Parker, Davis en Adderley noemde hij nu een vergissing. Ik begreep er niets van, maar er viel niet over te praten. Ook over de dodelijke 16

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 17

ernst van zijn ziekte viel trouwens niet te praten, hij kon zijn eigen sterfelijkheid niet aanvaarden.

Waar ik wel naar kon luisteren en gaandeweg een steeds grotere behoefte aan kreeg, waren de ‘simpele’ drie-akkoor­ denliedjes van Johnny Cash, Gillian Welch of The Beatles.

Korte verhaaltjes over grote menselijke thema’s: liefde, dood en eenzaamheid, zonder veel pretentie verpakt in een sterke melodie, uitgesmeerd over een paar coupletten en een refrein.

Zo sloeg ik ook weer aan het componeren. Bibian en ik gaven onze doodsangst vorm in simpele liedjes.

Over de muziek op haar begrafenis was Bibian heel stel­ lig. Geen overdadig georkestreerde requiems of het langzame deel uit mijn eigen vioolconcert of solo sonate, maar lied­ jes. En er moest echt gezongen worden, geen muziek uit de cd-speler.

Van mij verlangde ze een onberispelijke vertolking van ‘Wild Horses’ van The Rolling Stones.

Alleen Na een kilometer of tien gerend te hebben door het vlakke en onaanzienlijke Vlaamse land trekt de ochtendnevel op en begint het zonnetje voorzichtig te schijnen. Ik ben alleen met mijn gedachten, met enige moeite bijgehouden door mijn zwetende lichaam.

Hoewel ik erg aan mijn privacy hecht, ben ik in mijn leven vrijwel nooit echt alleen geweest. Toen mijn moeder stierf, ik was net twintig, vertrok mijn vader al na een paar weken om zich met een nieuwe vrouw in Bergen NH te vestigen. Ik bleef achter in het ouderlijk huis dat ik nu moest delen met mijn nieuw verworven stiefzusje.

Na een brand hield ik het voor gezien en verhuisde naar 17

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 18

een studentenflat. Daar ontmoette ik mijn eerste grote lief­ de R. We gingen samenwonen en hielden het zeven jaar met elkaar uit. Toen zij genoeg van me had, was ik ontroostbaar en stortte me vrijwel meteen in de armen van een aantrekkelijke, maar zeer gecompliceerde jongedame, die al snel bij mij het servies en het meubilair kort en klein begon te slaan.

Na een paar turbulente jaren lukte het me eindelijk haar definitief de deur uit te werken. Wel had ik inmiddels een nieuwe vlam achter de hand, bij wie ik ook maar meteen introk. Het werd een korte, hevige romance, die dramatisch eindigde in een abortus provocatus. Op dat moment speelde ik al met Bibian in de band The Dead Motherfuckers…

Ook nu ben ik niet echt alleen. Bijna elke nacht wil wel een van de kinderen in het ‘grote bed’ komen slapen. Ik begrijp het best, en vind het ook wel gezellig, maar ik merk dat — en voor het eerst van mijn leven — ik toch eigenlijk liever alleen slaap.

Of in elk geval vóór ik in slaap val graag even alleen wil zijn.

Ook het ruime bad hier in Meerle moet ik meestal delen met Lulu of Swip. Valentijn voelt zich inmiddels te groot om met zijn vader in bad te gaan. Als ik goed en wel in bad zit en me net wil gaan verdiepen in de nieuwste verzameling essays van de populaire Engelse filosoof Alain de Botton, stapt Swip er met zijn zwarte voeten gezellig bij. Ik leg mijn boek weg en probeer me niet af te vragen of hij zijn billen wel goed geveegd heeft vanmorgen.

Voor het eerst in mijn leven ontdek ik dat ik het eigenlijk best uithoud met mezelf en mijn verdriet zelfs koester. Ik ervaar het niet meer als bedreigend. Misschien is dat ook wel wat mij in hardlopen altijd heeft aangetrokken: als je het goed wilt doen moet je de buitenwereld zo veel mogelijk buitenslui­ ten.

18

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 19

Schuld Toen ik dertien was logeerde ik in de zomervakantie met mijn ouders in Haifa in het huis van een veelbelovende Israëlische dirigent. Het type dat het op de bok meer van zijn doorwroch­ te mimiek moet hebben dan van zijn interpretatie. Hij leek wel wat op Leonid Brezjnev. Ik herinner me vooral zijn geluids­ installatie met imposante speakers die eruitzagen als gestof­ feerde verwarmingsradiatoren, en die je apart op het lichtnet moest aansluiten. Zoiets hadden wij nog niet eerder gezien.

Mijn vader noemde hem achter zijn rug een snob.

Tijdens ons verblijf ontdekte mijn moeder op een morgen een knobbeltje in haar linkerborst. Mijn vader voelde het ook.

In het ziekenhuis van Haifa gaven ze ons het advies zo snel mogelijk terug naar Amsterdam te gaan. In het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis hadden ze de meest actuele kennis op het gebied van borstkanker.

Mijn gelovige moeder zag de kanker als een straf van God. Ze biechtte spontaan op dat ze een affaire had met onze gast­ heer.

Een dag eerder had mijn vader mij beloofd dat ik Exile on Main Street van The Rolling Stones met hem mocht gaan kopen, dat toen net verschenen was. Ik was heus begaan met mijn moeder vanwege haar tumor en met mijn vader vanwege het overspel, maar: beloofd is beloofd. Ik hield voet bij stuk en kreeg mijn zin.

In de hete namiddagzon ben ik met mijn radeloze vader in de trolleybus naar een platenzaak in het centrum gegaan om het album aan te schaffen. Hij kon er geen begrip voor opbren­ gen, en ook later heeft hij zich er nog weleens verontwaardigd over uitgelaten.

Toen Bibian haar diagnose kreeg, zag ze dat niet als een straf voor wat dan ook. Er viel van beide kanten weinig op te 19

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 20

biechten ‘in het aangezicht van de dood’. Voor zover ik weet zijn we elkaar altijd trouw gebleven.

De kinderen schrokken ontzettend, en waren alle drie van meet af aan zeer betrokken. Toch moest er ook gewoon gespeeld worden, thuis en bij vriendjes. Extra computer­ tijd werd bevochten en nieuwe apps moesten aangeschaft.

Dat kwam niet altijd even goed uit en het heeft mij weleens tot wanhoop gedreven. ‘Hoe kunnen jullie juist nu… terwijl mama…’ maar ik heb het altijd ingeslikt. Kinderen bekijken de wereld nou eenmaal vanuit een ander perspectief. En ik geloof dat ik wel genoeg heb aan mijn eigen schuldcomplex.

Hoogtevrees Toen Valentijn tien werd ben ik een paar dagen met hem naar Parijs geweest. Dat hadden Bibian en ik zo afgesproken: wan­ neer een van de kinderen tien werd zouden ze met een van ons een paar dagen naar een Europese hoofdstad van hun keuze gaan.

Valentijn was de eerste en koos Parijs. We reisden met de tgv en bleken bij aankomst een prettig hotel geboekt te heb­ ben, niet ver van Montmartre en de Sacré-Cœur. Voor Valen­ tijn was Parijs vooral een bezoek aan de Eiffeltoren, die enorm tot zijn verbeelding sprak. Hij had er thuis van alles over opge­ zocht en hield niet op mij over het lelijke stalen ding te onder­ richten.

‘Hoe hoog denk jij dat de Eiffeltoren is, papa?’

‘Hm, weet ik niet.’

‘Driehonderdzeventien meter! En je kunt helemaal naar de top!’

En dat was nou precies wat mij zorgen baarde: ik heb vre­ selijke, verschrikkelijke en verlammende hoogtevrees. Ik had 20

De complete weduwnaar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 04-02-14 / 11:08 | Pag. 21

me voorgenomen me eroverheen te zetten, geen laffe smoes­ jes te gaan verzinnen, mij een man te betonen en met mijn oudste zoon helemaal naar boven te gaan. Het leek mij het beste dit dan ook maar meteen de eerste dag te doen.

Een bevriend psychiater had mij hier iets interessants over verteld, wat mij een beetje hoop gaf, het leek in elk geval de moeite van het uitproberen waard: hoogtevrees komt in gol­ ven. Als je er last van hebt, moet je gewoon even wachten tot het zakt. Het piekt en dan daalt het weer. Kennelijk zitten er zekeringen in je hersens om bepaalde ongewenste emoties binnen de perken te houden.

En inderdaad, toen ik met Valentijn hoog in de toren (niet op de top, want die bleek — de Heer zij geloofd en geprezen — wegens werkzaamheden gesloten) op een veel te smal houten platform stond, merkte ik dat de blinde paniek na een tijdje afnam. Ik durfde zelfs voorzichtig van het uitzicht te genieten en een fotootje van mijn trotse en gelukkige tienjarige zoon te maken.

En zo is het ook met verdriet, ontdek ik nu. Het komt in gol­ ven. Toen ik hier met de kinderen in Meerle aankwam, kon ik het eerste half uur alleen maar onbedaarlijk janken. We waren hier zo ontzettend gelukkig met elkaar, die veel te korte laat­ ste maanden. Al die prachtige liedjes die we hier schreven en opnamen hingen nog in de lucht. De kinderen keken mij ver­ baasd aan: we gingen toch op vakantie? Maar daarna zakte het weer. Ik ging mijn koffer uitpakken, eten maken, over tot de orde van de dag.

Af en toe krijg ik het weer even te kwaad, en dan is het eigenlijk helemaal geen onaangenaam gevoel.

21