Wereldwijzer Reisgids Maleisie

Inhoud

Inleiding Maleisië in een notendop

9 14

Achtergronden 15 Geografie 15 Klimaat 19 West-Maleisië 19 Oost-Maleisië 20 Flora en Fauna 20 Geschiedenis 22 Prehistorie 22 Sriwijaya en Majapahit 22 Malakka 23 Eerst de Portugezen, daarna de Nederlanders en ten slotte de Britten 24 Britse invloed breidt zich uit 24 Singapore 25 Indirect rule 26 Geschiedenis van Sarawak 27 Witte radja’s 27 Interbellum 30 Japanse bezetting 30 Opnieuw een deel van het British Empire 31 Weg naar de onafhankelijkheid 31 Het ontstaan van het moderne Maleisië 32 Konfrontasi 33 The emergency 34 Rassenrellen 35 Recente ontwikkelingen 36 Bevolking en religie 37 Inwoners van Maleisië 37 Maleiers 37 Bersanding 39 Chinezen 39 Indiërs 40 Inwoners van Oost-Maleisië 42

Maleisie Branco deel 1.indd 5

Sarawak Sabah Economie Hotels, restaurants en eetgelegenheden Taal Woordenlijst Feestdagen in Maleisië, Singapore en Brunei Islamitische feesten Chinese feestdagen Boeddhistische feesten Hindoe feestdagen Christelijke feesten Uw gedrag

42 45 45

Praktische Informatie Bagage Diplomatieke vertegenwoordiging Douanebepalingen Elektriciteit Fooien Geld Hiv/aids Kleding Nog meer regels Reisdocumenten Reizen per vliegtuig Rijbewijs Tijdsverschil Reisapotheek Vaccinaties/malariapreventie/ medicijnen Water

57 57

BEZIENSWAARDIGHEDEN West-Maleisië Kuala Lumpur

61 61 61

46 47 47 52 52 53 54 54 55 55

57 57 58 58 58 58 59 59 59 59 59 59 59 60 60

22-02-10 12:37

maleisië

6

Geschiedenis Het aanzicht van Kuala Lumpur Winkelen Jalan sehala Markten Batik Openbaar vervoer Het verhaal van de taxichauffeur Treinen en bussen naar elders in het land Waar kunnen we nog allemaal naartoe in Kuala Lumpur?

Hill resorts Genting Highlands Frazer’s Hill Cameron Highlands De westkust: vanuit Kuala Lumpur naar het noorden Selangor Shah Alam Putrajaya Batu Caves Kuala Selangor Vuurvliegjes van Kampung Kuantan Port Klang Perak Ipoh Kellie’s Castle Pulau Pangkor Kuala Kangsar Taiping Penang Georgetown Buiten het centrum De gebroeders Sarkies Kedah Omgeving van Alor Setar Alor Setar Kuala Kedah Langkawi Perlis Kangar

Maleisie Branco deel 1.indd 6

61 64 64 66 68 70 72 72 74 74 84 84 84 84 87 87 87 87 89 90

90 90 91 93 97 98 100 100 103 103 108 110 113 113 115 118 118 123 125

Vanuit Kuala Lumpur naar het zuiden Negeri Sembilan Seremban Port Dickson Malakka Malakka Johor Johor Bharu Mersing Pahang Kuantan Cherating Pekan Tasik Cini Pulau Tioman Terengganu Rantau Abang Pulau Kapas Pulau Perhentian Kelantan Kota Bharu

127 127 128 129 130 130 137 137 141 143 143 144 145 145 145 149 150 150 152 157 157

Brunei Brunei in een notendop Geografie Geschiedenis British North Borneo Company Brunei tijdens de Tweede Wereldoorlog en daarna Politiek Hoe word je persona non grata in Brunei?

Bevolking Religie Nationale feestdagen Taal Keuken(s) Uw gedrag Brunei en Muara Bandar Seri Begawan Tutong Belait Temburong

163 163 163 165

Oost-Maleisië Sarawak

181 181

166 167 167 168 169 169 169 169 169 170 174 174 178 179 179

22-02-10 12:37

INHOUD

Aankomst in Sarawak Kuching Sibu Tua Peh Kong Tempel Wat meer uitleg over rumah panjang oftewel langhuizen Miri Wat is ikat?

Van Miri naar Mulu via Marudi Sabah Kota Kinabalu Sandakan

184 184 190 191

Singapore Singapore in een notendop Geografie Geschiedenis Politiek Bevolking Religie Drakenbootwedstrijden Nationale feestdag Taal Keuken Uw gedrag Bezienswaardigheden Orchard Road/ Scotts Road Chinatown Little India Islamitische wijk Plaatsen om te bekijken Sentosa Island Botanische tuinen Dierentuin

211 211 211 214 215 216 216 217 217 217 218 218 218

Maleisie Branco deel 1.indd 7

194 196 197 198 201 204 208

218 219 223 224 224 224 225 225

7

Mandai Orchid Garden Jurong Birdpark Tiger Balm Garden (Haw Par Villa) Bukit Timah Nature Reserve Jungle Night Safari Nationaal Museum Speelgoedmuseum Asian Civilisations Museum Chinatown Heritage Center Fort Canning Malay Heritage Centre Bukit Candu Changi Chapel Museum

226 226

Nationale parken Take nothing but pictures, leave nothing but footprints West-MaleisiĂŤ Taman Negara Endau Rompin Belum Rainforest (Royal Belum State Park) Oost-MaleisiĂŤ Bako National Park Niah National Park Gunung Mulu National Park Het Mount Kinabalu National Park Andere mogelijkheden

239

Over de auteur Register

250 251

226 226 227 227 227 227 227 227 228 228 229

239 240 240 242 243 244 244 245 246 248 250

22-02-10 12:37

ach tergr ond e n

18

de Genting Highlands en Fraser’s Hill. Hoogtepunten in de letterlijke zin zijn Gunung Korbu (2182 m) in de buurt van Ipoh en Gunung Tahan (2187 m) gelegen in het Taman Negara National Park. Ten oosten en ten westen van deze bergketens bevinden zich vlakten, waar mensen zich vrij gemakkelijk konden vestigen.

De jungle wordt bevolkt door tal van dieren: een variatie aan apensoorten, enorme hagedissen, wilde olifanten, tijgers, wilde buffels, zwijnen, herten, tal van vogelsoorten... Maar ook insecten, zoals muggen, torren en mieren. Op de bodem van het bos wachten bloedzuigers geduldig op een slachtoffer. Verder treffen we slangen, kikkers, schorpioenen en vleermuizen aan. De lijst is nog lang niet compleet. Er is echter één geruststelling. U maakt zelden of nooit persoonlijk kennis met een van deze dieren, met uitzondering van de muggen en de bloedzuigers misschien.

Voor een deel is de oorspronkelijke vegetatie van West-Maleisië gekapt en vervangen door oliepalmen en rubberbomen. Veel van de wouden die de heuvels nog steeds bedekken zijn gebruiksbossen geworden, waar houtkapbedrijven om de zoveel tijd in beperkte mate mogen kappen, en moeten er dan weer zo’n jaar of dertig wegblijven. De nationale parken zijn de plaatsen waar de vegetatie nog min of meer in haar oorspronkelijke staat te bewonderen is. Het bekendste park is Taman Negara. Kaarsrechte bomen met enorme afmetingen groeien in de rich-

Mooi uitzicht op een theeplantage in de vroege ochtend, Cameron Highlands

Maleisie Branco deel 1.indd 18

22-02-10 12:37

klimaat

19

ting van het licht. Op zo’n 100 m of meer boven de bodem bevindt zich het bladerdak (the canopy). Hier vinden in het oerwoud de meeste activiteiten plaats. Op de bomen groeien tal van planten. Sommige profiteren van hen (parasieten) en andere leven weliswaar op de bomen, maar voorzien in hun eigen voedsel (epifieten). Wij kennen een aantal wel als kamerplant, zoals de hertshoorn en verschillende soorten orchideeën.

Voorts groeien er mossen en varens. De bomen worden op hun plaats gehouden door gigantische plankwortels. De bodem van het woud is bedekt met een dikke laag afgevallen bladeren. Hierop groeien verschillende palmsoorten en jonge boompjes die wachten op een kans om in de richting van het zonlicht te schieten zodra dat mogelijk is. Als de avond valt komen de nachtdieren tevoorschijn en breekt er een kakofonisch concert uit dat zal duren tot in de kleine uurtjes. Door de wildernis meanderen snelstromende rivieren die qua waterpeil enorm kunnen variëren. Tijdens de droge moesson zijn het rustige stroompjes maar een flinke tropische regenbui is voldoende om het geheel te doen veranderen in een woeste, kolkende stroom.

Klimaat West-Maleisië Maleisië is een tropisch land, heet en vochtig. De gemiddelde dagtemperatuur in Kuala Lumpur ligt gedurende het hele jaar rond de 30 ºC, met een luchtvochtigheidsgehalte van 90%. ’s Nachts is het meestal 20 tot 22 ºC. Bij het verlaten van het vliegtuig, wordt men onmiddellijk door deze atmosfeer omsloten. Maar het went snel. Mocht de hitte na enige tijd toch te veel worden, dan kunt u altijd verkoeling zoeken in bijvoorbeeld de Cameron Highlands waar de dagtemperatuur tussen de 23 en de 25 ºC ligt. ’s Nachts kan het er afkoelen tot zo’n 15 ºC. Indien u kou wilt lijden in de tropen dan is ook dat mogelijk. In het nationaal park Taman Negara bevindt zich de Gunung Tahan, de hoogste berg in dit gebied. Daar kan het flink koud zijn.

Hoe zit het dan met regen? Dit zullen rechtgeaarde Belgen en Nederlanders zich beslist afvragen. Men kent twee seizoenen: de droge moesson en de natte moesson. Voor wat het schiereiland betreft: als de wind uit het noordoosten waait, brengt deze veel regen. Aan de oostkust van het schiereiland wordt deze nattigheid gecombineerd met flinke stormen.

Het natte seizoen begint in november en duurt tot eind april. Omdat er zoveel regen valt is er soms sprake van overstromingen (‘banjir’). De stormen aan de oostkust zijn zo hevig, dat het scheepsverkeer naar de prachtige eilanden daar zo goed als volledig stil ligt. Aan de westkust is de zuidwestmoesson dankzij de beschermende invloed van Sumatra veel minder heftig. Veel regen valt er meestal in de maanden april, mei en september, oktober. Tijdens een tropische regenbui valt het water letterlijk met bakken uit de lucht. Zelfs een paraplu biedt geen soelaas.

De enige oplossing is schuilen tot de bui over is. Gelukkig duurt dat meestal niet lang.

Maleisie Branco deel 1.indd 19

22-02-10 12:37

57

Praktische informatie

Bagage

Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden.

Over het algemeen mag u maximaal 20 kg bagage meenemen. Handbagage is beperkt tot 10 kg en de afmetingen van de tas mogen niet groter zijn dan 55x35x25 cm. Het verdient aanbeveling van tevoren na te gaan wat u wél en niet mee mag nemen in de handbagage.

Zo zijn bijvoorbeeld tubes tandpasta en vloeistoffen (ook een half litertje water) verboden. Het best kijkt u op de website van de luchthaven van waar u vertrekt.

7th floor, The AmpWalk, South Block 218, Jalan Ampang 50450 Kuala Lumpur 903-2168 6200 j 03-2168 6240

Diplomatieke vertegenwoordiging Ambassade van België Suite 10-02 (10th floor) Letter Box 10-02 Menara Tan & Tan 207, Jalan Tun Razak 50400 Kuala Lumpur 903-2162 0025 j 03-2162 0023 www.diplomatie.be/ kualalumpurnl Openingsuren: ma.-do. 09.00-17.00 uur, vr. 09.00-14.30 uur

Maleisische ambassade in België.

Tervurenlaan 414A 1150 Brussel 902-776 0340 j 02-762 5049 malbrussels@kln.gov.my Openingsuren: ma.-vr. 09.00-17.00

Maleisie Branco deel 2.indd 57

Consulaat Penang 202, Jalan Sultan Azlan Shah 11900 Bayan Lepas Penang 904-647 3333 j 04-647 3800

Consulaat Miri 12 A, Pisuacamp 98000 Miri Sarawak Postadres: C/O Sarawak Shell Bhd. Locked Bag No. 1 98009 Miri (Sarawak) 9085-453 084 j 085-455 791

Maleisische ambassade in Nederland Rustenburgerweg 2 2517 KE Den Haag 9070-350 6506 j 070-350 6536

Douanebepalingen Het importeren van harddrugs en softdrugs is niet toegestaan. Op smokkel van deze goederen staat de doodstraf door middel van ophanging. Deze straf wordt inderdaad toegepast, ook bij bui-

22-02-10 12:39

bezienswaardighe d e n

88

Bidor

●

0

Teluk Intan ● Simpang 5 Empat ●

N ▲

20 km

1288 m

▲

1

E1

PERAK

● Kg.S. Ayer Tawar

Sabak ●

Ber

PA H A N G

Selim River ●

nam

Gunung Liang ▲ 1963 m

●

Behrang ● ●

Sungai Besar ●

Kg. Soeharto ●

Tanjong Malim ● 1

n Te

5

Kalumpang ● ● Kerling

●

● Kg. Simpang Lima

gi

● Raub

Fraser's Hill ●

● Teranum

55 ● Gumut

● Kuala Kubu Bahru

Bentong

●

Selangor Rasa ● 1

Sekinchan ●

Ulu ▲1790 m ●Yam Ulu Yam Baharu ● Genting ● Highlands

●

Ladang Sungai Tinggi ● Batang Berjuntai E1 Kg. Kuantan Batu ● ● Serendah ● ● Kuala Selangor Kg. Ijok Batu Arang Rawang ● Bukit ● Kuala Selangor ★ ● E8 ● Bukit ● ★ Tinggi 54 ★ Natuurpark Rotan Selayang Baru 1492 m Batu grotten Sungai Buloh ● ●

Tanjong Karang ●

●

●

●

Kuang 54

▲ ★ Nat. Dierentuin

●

Kuala Lumpur ● √

● Ampang

●

Kapar ● Pulau Klang

Shah Alam ● Klang ● ● ● ●

Pulau Ketam

Port Klang

Tanjung Ru

●

●●

Westport ●

Ferry naar Dumai (Indonesië)

●

Carey

●

● Petaling Jaya ●

E5

1081 m ▲

Seri Kembangan

●

●

Kajang

● ● Cyberjaya ● ● Semanyih ● Putrajaya Jenjarom E6 ● ● Bangi Bandar ● Kg. Jenan

●

●●

Telok Datok ●

Kampung ● Batu Laut

ra

● Salak Labu

√

Sepang

1

E2

●

Seremban ●●

● Tg. Sepat Sg. Pelek ● ● ● N Kg. Tembok

St

● Nilai

●

KLIA

5 Morib ●

● ●

● Banting

●

EGERI SEMBILAN

Port Dickson ●

E29

at M

IN

M

AL

DO

EI

NE SIË SI Ë

al

ak

ka

INDONESIË Selangor

Maleisie Branco Deel 3.indd 88

22-02-10 12:46

S elangor

89

Batu Caves Op zo’n 12 km ten noorden van Kuala Lumpur, nabij het plaatsje Gombak, ligt een heiligdom van de hindoes: Batu Caves. U wordt er verwelkomd door een reusachtig goudkleurig beeld van de godheid Murugan.

Hij is vooral zeer populair onder de Zuid-indiase Tamils. Het beeld staat er nog niet zo heel erg lang: sinds 2006. In een kalksteengrot hoog in de berg, bevindt zich een schrijn dat toegewijd is aan de hindoegod Shiva en zijn zoon Subramaniam. Om er te komen moet u 272 trappen beklimmen. Het heiligdom stamt uit het jaar 1892. Gedurende het hindoestaanse feest Thaipusam, wemelt het hier van de mensen. Soms zijn het er wel 100.000! Met als vertrekpunt de Sri Mariamman tempel in Kuala Lumpur trekken gelovige hindoes, vaak met doorboorde wangen, ruggen en borsten, in processie hier naartoe. Een unieke gebeurtenis, zeker voor niet-hindoes. Als u echt gelovig bent, vloeit er geen druppel bloed! Lastig is de aanwezigheid van de heilige apen. Hou ze op een afstand en voer ze vooral niet.

Batu Caves

Maleisie Branco Deel 3.indd 89

22-02-10 12:46

bezienswaardighe d e n

174

Brunei en Muara Hier bevindt zich de hoofdstad Bandar Seri Begawan. De stad bestaat uit het nieuwe BSB en het oude Kampung Ayer. Een van de kenmerken van het eerste stadsdeel is dat het groots opgezet is, met brede straten en grote pleinen. In de drukste buurt van de stad bevinden zich de verschillende ministeries en een aantal kantoorgebouwen waarin de hoofdzetels van belangrijke bedrijven gevestigd zijn. Verder zijn er wijken zoals Bekaras, Kampong Pengkalang Gadong, Kampong Mata-mata Gadong, Jalan Tudong, Jalan Muara en Serusop, allemaal rijkelijk voorzien van shopping mall’s. Er wonen ongeveer 60.000 mensen in de stad, van wie de helft in Kampong Ayer. BSB ligt op de oever van de Bruneirivier. Deze mondt uit in zee, in de Baai van Brunei.

Bandar Seri Begawan In BSB bevindt zich een van de grootste moskeeën van Zuidoost-Azië, de Sultan Omar Ali Saifuddin Moskee. Volgens kenners is het enorme gebouw zeker het mooiste in zijn soort in geheel Azië. Het is gebouwd op een kunstmatig meer. Via marmeren bruggen kunt u het gebouw bereiken. Er zijn kosten noch moeite gespaard. Het dak van de hoofdtoren is afgewerkt met echt goud, de muren zijn bekleed met Italiaans marmer, de vloeren zijn bedekt met tapijten uit Saudi-Arabië en België en de kristallen kroonluchters en het glas in lood komt uit het Verenigd Koninkrijk. Aan de achterzijde van de moskee ligt een stenen schip. De bouw kostte destijds (1958) 5.000.000 USD. Het gebedshuis ligt op de oever van de Bruneirivier. De toegang is gratis. Nota bene: op islamiti-

De Sultan Omar Ali Saifuddin Moskee

Maleisie Branco Deel 3.indd 174

22-02-10 12:48

B runei

Kampong Mabohai

1. Tourist Information 2. Hoofdpostkantoor 3. Chinese tempel 4. Royal Regalia Museum 5. Brunei History Centre 6. Royal Mausoleum 7. Royal Mausoleum, Istana Nurul Iman 8. Brunei Museum, Technology Museum, Mausoleum van Sultan Bolkiah

0

Waterval

➤

r asi ji B Ha

Tasek

adan g

Terrace Jalan

Ja

lan Ziekenhuis

y ne Sto

Taman Haji Sir Muda Omar Ali Saiffuddien

Jl.

Ja

Pema

ncha

la

n

ra ha nd a

n

Beranga

› Pusat Belia (Jeugdherberg)

1

y

Kg.

Jalan

3■

Markt ■

ty

t Pre

Kampong YSHHB A y e r Complex

Kg.

Dewan Majlis Jalan Sungai Kianggeh

lan

. Pe5 arc e Bibliotheek 2 Jalan % Elisab eth II

∫

n Jala Capital

Lapau Diraja

Jl. J

Ja

Mesjid Sultan Omar Ali Saifuddin

4

Be

mb lan

Su

➤

Ja

Politie

Jl.

ilin g

Ë

Churchill Memorial

Jalan Sultan

➤

Hoofdgerecht

Berita

Sheraton Utama

n Sulta

Istana Darussalam

raja

n Te

Jala

Lama

ang

Immigratiekantoor

Jl. P

Pas

St. George

Jalan

St. Andrew

ang

n

●

Tasek Lama Park

ng

mb

n

Jala

300 m

Tasek dam

Jl. Simpa

Ku

Kedaya

naar Kuala Belait

u

n Lintan g

lan

J

6

➤

Jalan Tasek Lama

Ja

7

N ▲

naar Muara

√ Jala

naar Muara, Gadong en vliegveld

Edinburghbrug ng uto T alan

175

Kianggeh

■ Markt

Brunei ■ Tamu Kianggeh (markt)

ı Busstation n

➤

(waterdorp)

Jala

■

Mc A

rthur

Ja

la

Ferry Terminal

n

■ Gerai Makan

Brunei

➤

● naar Re sid Bootverbinding enc Kota Batu y Temburong en Bangar

Kampong Ayer (waterdorp)

■

8

➤ BANDAR SERI BEGAWAN

Maleisie Branco Deel 3.indd 175

22-02-10 12:48