2019 Week 38 Woensdag 18 september
94 e jaargang AL 1000 KILO AAN GEWASSEN VOOR DE VOEDSELBANK
RHV KLEMGEZET DOOR RAADSVOORSTEL
MOTORTOERTOCHT EN BIERFESTIVAL VOOR HET GOEDE DOEL
FRED POLLING FIETST IN ACHT ETAPPES VAN ITALIË NAAR NEDERLAND
7
8
10
13
HONDERD JAAR VROUWENKIESRECHT
Niets is vanzelfsprekend Op 9 mei 1919 nam de Tweede Kamer het voorstel om een wet te wijzigingen aan: vanaf dat moment mochten vrouwen actief stemmen. In het hele land zijn er dit jaar activiteiten om dit heuglijke feit te vieren. Ook de gemeente Gilze-Rijen doet mee, dankzij de vrouwen uit de gemeenteraad. De werkgroep ‘Vrouw in Vrijheid’ werd in het leven geroepen. Vrijdagavond 13 september vond de eerste van vier activiteiten plaats, een lezing van Sophie Bijsterveld over hoe het eindelijk was gelukt om vrouwen toe te staan hun politieke stem uit te brengen. Vanaf 19.30 uur stromen de belangstellenden binnen, veel vrou-
wen, maar ook mannen laten zich niet onbetuigd en, extra mooi:
een aantal jeugdigen laat zich zien. Opgetogen stemmen vullen de hal van het gemeentehuis. Bodes schenken koffie en thee en bieden een speculaasje aan. Er staan ongeveer 75 stoelen klaar en elke plek wordt bezet. Aan de balustrade twee spandoeken in het paars van de vrouwenbeweging: ‘Vrouwenkiesrecht 100 jaar en dat vieren we!’ De afbeelding is ontworpen door Floor Rebbers,
De kunstwerken van Ingrid Scheifes (l) en Arda van Puijenbroek, de eerste twee vrouwelijke wethouders in Gilze en Rijen. (Foto Jacomijn Dijkers)
student aan de kunstacademie. Een doek wil ondanks mannelijk ingrijpen niet blijven hangen. Met veel plakband lukt het uiteindelijk toch. De burgemeester komt binnen en gaat er eens goed voor zitten. Ook David Vermorken, de wethouder van kunst en cultuur schuift aan. The Handmaid’s Tale Tegen achten daalt de stilte als vanzelf neer. In vlammend rood trapt locoburgemeester Ariane Zwarts af. Ze haalt de roman ‘The Handmaid’s Tale’ van Margaret Atwood aan, waarin vrouwen al hun rechten kwijtraken. Het is in 1985 geschreven en nog angstwekkend actueel. Veel vrouwen zijn door de prachtige tv-serie die ervan is gemaakt wakker geschud. Ze beseffen hoe broos vrouwenrechten zijn. Lees of kijk en huiver. Zwarts verwijst naar Trump en de VS waarin steeds meer conservatieve staten het recht op abortus beperken. Maar ook dichterbij doen politici denigrerende uitspraken over vrouwen en hun positie in de samenleving. Zwarts roept vrouwen op om gebruik te maken van dat moeizaam verworven kiesrecht. Niet alleen
Sophie van Bijsterveld: ’Niets is vanzelfsprekend...’ (Foto: Jacomijn Dijkers)
actief, maar zeker ook passief, want passief kiesrecht is helemaal niet passief. Het betekent dat je op de kieslijst komt en gekozen kunt worden. Wij vrouwen kunnen en moeten een rol spelen in hoe wij de samenleving achterlaten voor onze dochters. Niets is vanzelfsprekend, besluit Zwarts haar inleiding. Een commissie met meer dan één vrouw Na Zwarts is het woord aan Anto-
net Krol, gemeenteraadslid voor D’66. Zij haalt aan dat ze vaak de enige vrouw in een commissie is. Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in zowel politiek als bedrijfsleven. Drie van de vier wethouders zijn vrouw in Gilze-Rijen. Dat is mooi. In de gemeenteraad is het echter treurig gesteld. 16 mannen en 5 vrouwen bezetten de zetels. Lees verder op pagina 3
WEEK VAN DE ALFABETISERING IN RIJEN
Speels en smakelijk kennismaken met taal Letterbingo. Daarmee begon op woensdag 11 september de Week van de Alfabetisering. Meer dan tien vrouwen meldden zich om 10.00 uur ’s morgens bij het Praathuis in het Palet in Rijen. Koffie en thee stonden al klaar en op de lange tafel stonden ook schalen met koekjes en bonbons. Even later verscheen ook een stapel chocoladeletters, bedoeld voor de prijsuitreiking van de bingo. Andere activiteiten waren onder meer een taalwandeling en een gedichtenvoordracht. De deelnemers konden op een speelse en smakelijke manier kennismaken met de Nederlandse taal. DOOR BRIGITTE LAURIJSEN Chocoladeletters in september? De laatste jaren zijn deze Sint-Nicolaaslekkernijen inderdaad steeds vaker veel vroeger dan voorheen te vinden in supermarkten en andere winkels. Op een dag die in het teken staat van Alfabetisering is het echter niet zo vreemd om de witte, pure, melk en zelfs karamel-zeezout-exemplaren op tafel aan te treffen. Zonder letters immers geen alfabet en op deze bijzondere dag draaide het nu eenmaal om alfabetisering. Een bijzondere dag die begon met letterbingo. Een spel dat enige uitleg vergde. Horizontaal of verticaal? Alfabetisering. Het woord alleen
al kan je hoofdbrekens kosten wanneer de Nederlandse taal niet je moedertaal is. Of wanneer dat wel het geval is, maar je er toch enige moeite mee hebt. Of er gewoon iets meer van wilt weten. Andere lastige woorden? Misschien ‘horizontaal’ en ‘verticaal’, belangrijk bij bingo, maar zeker ‘diagonaal’. Die laatste richting was echter niet van toepassing op de variant die woensdag in Rijen werd gespeeld. Iedereen ontving een bingokaartje waarop diverse letters uit het alfabet stonden. Daarna werd het spannend. Telkens wanneer een letter werd geroepen, mocht die worden aangestreept. Even later klonk de eerste bingo, waarna de eerste chocoladeletter mocht worden uitgekozen.
Letterbingo in het Praathuis.
gids Louis aan de vrouwelijke deelnemers of ze wisten wie Wilhelmina was. Dat wisten ze niet, maar koning Willem-Alexander kenden ze wel.
Vrolijke vrouwen in kleurige poncho’s.
Gedichten Na de letterbingo stond een gedichtenvoordracht van Rob van Uden op het programma. Tussen bingo en gedichten lijkt op het eerste gezicht misschien een wereld van verschil te liggen, maar dat was woensdag toch niet het geval. Zowel letterbingokaarten als gedichten bestaan immers uit letters. Rob van Uden las de door hemzelf geschreven gedichten niet klakkeloos voor, maar vertelde in gedeelten. Het eerste gedicht had als titel ‘Hoofdstraat 77’. Het pand aan dat adres blijkt een oude leerfabriek te zijn, van C. en A. van Gorp. Rob liet foto’s zien en vertelde over de leerindustrie die Rijen heeft gekenmerkt. Romantiek? Een gedicht schrijven over een leerfabriek. Hoe doe je dat? Gevoelens van nostalgie en misschien zelfs romantiek zouden op
de loer kunnen liggen. Misschien onder het mom van ‘Vroeger was alles beter’? Toch waren er ook minder aangename kanten. Het werd een LEERZAAM gedicht over onder meer het nathuis, de droogzolder, het wetten van messen en het gebruik van emmertjes kippenstront. LEERZAAM in twee opzichten, letterlijk omdat het over de LEERindustrie ging en figuurlijk omdat er behoorlijk wat te LEREN viel. Na dit eerste gedicht volgde applaus, evenals na het tweede. Een gedicht over GILZE. Van Rijen naar Gilze Een gedicht over Gilze, voorgedragen in Rijen? Dat kan! Taal verbindt immers, zeker bij het VIP dat dit motto hoog in het vaandel heeft staan. Kwam in het verhaal over Rijen ‘kippenstront’ voor, met de helikopter op de eerste foto bij het tweede gedicht is het letterlijk een ‘kippeneindje’
naar Gilze. In het gedicht kwam ogenschijnlijk een wirwar aan locaties en namen voor, maar wel een wirwar waarvan Rob een gedicht wist te ‘breien’. Of was het ‘bRIJEN’ op deze letterrijke en verbindingsvolle dag? Een zin uit het gedicht: Willekeurig spellend van KPJ tot AZC. Van de Katholieke Plattelands Jongeren tot het asielzoekerscentrum dus. Taalwandeling met poncho’s Na de gedichtenvoordracht was het tijd voor een taalwandeling, maar niet voordat enkele deelnemers zich in een kleurige poncho hadden gehuld en andere taalliefhebbers hun paraplu hadden uitgeklapt. Nog even poseren voor een foto bij het Palet en dan van start. Wandelen door de Mimosalaan en de Past. (Pastoor dus!) Gillisstraat, langs de schoorsteen van V.d. Steen en door de Laverije. Op het Wilhelminaplein vroeg
Van moskee naar kerk Via de A. Leurisstraat (verzetsstrijder WOII) kwamen ze via de 100-jarige St. Jozefschool bij het Burgemeester Sweensplein waar de moskee en een kunstwerk werden besproken. Om even later door het Kerkpad langs het kerkhof (ook wel bekend als begraafplaats) bij de Maria Magdalenakerk uit te komen. De deur stond uitnodigend open en hoewel de meeste vrouwen niet katholiek waren, stapten ze benieuwd naar binnen. Weer een vorm van verbinding dus. De vrouwen keken via de glazen deur naar de pracht en praal in de kerk en bezochten zelfs de Mariakapel, die ze zichtbaar bewonderden. Letterlunch en taalspel Door enkele andere straten, waaronder het Looiersveld (ze wisten inmiddels wat looien was), trok de kleurige stoet richting de bibliotheek, waar de lunch al klaar stond. Een letterlunch om precies te zijn. Met onder meer de A van appels, de B van bananen en broodjes, de C van chocoladepasta, de J van jam en de K van krentenbrood. Na deze uitgebreide én smakelijke maaltijd was het tijd voor de laatste activiteit, het taalspel Pim Pam Pet. Iets zoets met een H: hagelslag. Een huisdier met een G: geit, gans of…goudvis! De winnaar van het taalspel, Angela, mocht nogmaals langs het lekkernijenbuffet. Het was een smakelijke, leerzame en verbindende dag.