WEEKBLAD GILZE EN RIJEN - WOENSDAG 23 MAART 2016
PAGINA 10
Twintig jaar BEWEEG!KNARREN in Rijen Goudbergweg en bestaat uit een hoefijzervormige stuifzandrug - een paraboolduin - met in het midden een ringvormig ven met een hoogveeneiland. Het hoogste punt van het duin ligt op 14 m boven NAP en het duin steekt 4 tot 6 m boven de omliggende velden uit. De Goudberg is sinds 1954 in bezit van Staatsbosbeheer, die het ven ”het mooiste van Brabant” noemt. Het terrein meet slechts 800 x 250 m, 20 ha.
s Groepsfoto beweegknarren februari 2016 (Foto’s Tienes de Jong) In onze woonomgeving Rijen bestaat de activiteitengroep BEWEEG!KNARREN. Deze groep van kwieke vrouwen en mannen richt zich met name op senioren (50 plus) om hen te activeren tot meer bewegen door middel van gezamenlijk wandelen en/of fietsen en langs die weg de persoonlijke, fysieke en geestelijke gezondheid langdurig op peil te houden en participatie in de gemeenschap te bevorderen. Kees Dikker heeft de beweegknarren opgericht in april 1996 voor vijftig plussers, er zijn ongeveer zestig personen lid zowel vrouwen als mannen, de meesten zijn inwoner van Rijen, een enkeling komt uit Dorst, Oosterhout of Dongen. Op maandag- en woensdagmorgen lopen deze c.a. 1 ½ uur met Frans Jonkers of 2 uur met Kees Dikker in de omgeving van Rijen - vaak door de Boswachterij Dorst - vanaf Pasen tot Rijense Kermis wordt er op de woensdagmorgen met Kees Dikker c.a. 2 uur gefietst en Frans Jonkers loopt dan met een groep c.a. 1 ½ uur. Op maandag- en woensdagmorgen komen de beweegknarren tegen de klok van negen uur bijeen in de entree van Cultureel Centrum de Boodschap. Om klokslag negen uur beginnen een aantal korte gerichte gymnastiekoefenin-
gen voor allen op het omringde terras van de Boodschap onder de deskundige leiding van Kees Dikker. Het doel ervan is vooral de spieren van de deelnemers soepel te maken door strekken en rekken. Tevens is er aandacht voor evenwichten coördinatie oefeningen. Na terugkomst in de Boodschap worden de onderweg ontstane discussies voortgezet tijdens de koffie. Een belangrijk uitgangspunt voor de beweegknarren is, dat zij volledig selfsupporting zijn en onafhankelijk van welke vorm van subsidie dan ook. Het twintig jarig bestaan gaan ze herdenken en vieren tijdens de jaarlijks stapdag die op woensdag 13 april 2016 is gepland. Een voorbereidingsgroepje heeft onder leiding van Kees Dikker een attractief programma voor die dag samengesteld in de buurt
s Beweegknarren met Kees Dikker op kop
EN WEER GING ER EEN DEUR DICHT
Getipt rond de Tip De laatste tien jaar in Breda woonden wij in een wijk zo groot als heel Gilze. Buurtverenigingen waren vreemd in Breda, de kennis van de buurt hield aan het einde van ons flatgebouw op. Winkels waren er genoeg maar er was slechts een cafe en die was van een soort waar ons Anneke en ik niet naar binnen wilden. Hoe anders was het toen wij nu al meer dan veertig jaar geleden in Gilze kwamen wonen. Winkels waren er wat minder maar voor de rest haleluja. Binnen drie dagen waren wij lid van de buurt vereniging die er toen in Gilze nog meer dan dertig waren en de eerste zaterdagavond zaten we al bij d’n Door in het cafe. We hadden ook ergens anders naar toe gekund want Gilze telde toen nog tien cafe’s. Enkele weken terug vroeg ik mij nog af waar ondertussen de helft daarvan gebleven is. Wat direct voelbaar was, was de grote saamhorigheid van de Gilse samenleving en die is er overigens gelukkig nog. Ik heb wel eens geschreven als ik in Breda vijftig kroegen binnen stap kom ik misschien een bekende tegen en als ik in Gilze een cafe binnen stap ken ik vijftig man. Echter sinds ik dat stuk schreef
over de verloren gegane cafe’s blijf ik me toch afvragen hoe dat kon. De meeste waren toch grote en populaire zaken en ik ontdekte bovendien dat de meeste ongeveer honderd jaar hebben bestaan, honderd jaar dat poets je zo maar niet uit en toch!!!! De Pomp behoorde niet tot de grote zaken, het is begonnen en geeindigd als gezellig buurtcafe. Misschien heeft Annie’s vader met de komst van het gemeentehuis wel eens gedroomd van iets groots maar dat idee werd door de Duitsers genadeloos getorpedeerd. De Fijnproever bestond ook al ver voor de oorlog het werd bestierd door de gezusters Wouters en de familie Doorakkers bouwde het uit met een grote zaal en werd bekend voor bruiloften en partijen en was met kermis en carnaval een plaats waar je zijn moest, dan hingen ze er met de benen buiten en hun gehuwdenbal was uniek. De Kronen bestond ook al ver voor de oorlog en was lange tijd het enigste hotel in de verre omtrek, misschien een beetje elitair maar daar was ook vraag naar. Het was verder vertrek en aankomst van de wielercours Hart van Gilze. In de Raadhuisstraat vonden we vroeger zaal De Harmonie,
van de Strijbeekse Heide. Om 09.15 uur vertrekken de fietsende beweegknarren gezamenlijk vanaf de Boodschap richting “Het Smokkelaartje” en om 10.00 uur doen dat de overige knarren gezamenlijk met de nodige auto’s. Om 10.30 uur wordt iedereen verwacht om koffie of thee te drinken in restaurant het Smokkelaartje, Goudbergseweg 8, 5856 HD Strijbeek. Het wandel - en natuurgebied aldaar is nabij en rondom het Goudbergven en wordt ook wel “De Goudberg” genoemd. Daarna gaan alle aanwezige beweegknarren de “Smokkelroute” of een (verkort) deel ervan lopen onder leiding van Kees Dikker en/of Frans Jonkers. De wandeltijd zal c.a. 1 tot 2 uur zijn: volgens de planning zijn alle wandelaars omstreeks 13.00 uur terug in het restaurant van het Smokkelaartje voor de broodjeslunch. Daarna gaan ze genieten van een videoshow met verhalen en verzamelde foto’s van twintig jaar beweegknarren. Namens het eerder genoemde voorbereidingsgroepje is wethouder Ariane Zwarts van gemeente Gilze en Rijen o.a. portefeuillehouder ouderen uitgenodigd om aanwezig te zijn bij de viering/herdenking van twintig jaar beweegknarren. Ariane heeft aangegeven graag aanwezig te willen zijn en kijkt er naar uit om samen met de beweegknarren te kunnen wandelen langs de Smokkelroute. Rond de klok van 15.30 uur verwacht de organisatie dat de herdenkingsdag “twintig jaar beweegknarren” kan worden afgesloten. NATUURGEBIED DE GOUDBERG De Goudberg is een klein, maar geologisch en botanisch zeer interessant natuurgebied en maakt deel uit van de Strijbeekse Heide. Het ligt ten zuiden van de
de naam zegt het al het was de thuisbasis van onze harmonie. Later werd het cafe De Jager en via de gouden handjes van De Fidel werd het de eerste echte Gilse Discotheek waar de jeugd van heinde en ver naar toe kwam. Niet te vergeten zijn ook de wedstrijden auto’s meppen, Fideljeppen en de competitie om de titel sterkste man van Gilze. De laatste die zijn deuren sloot was D’n Door, voor de oorlog bekend als cafe De Veehandel van Kuijpers een gewoon boeren cafe. Maar D’n Door bouwde er twee zalen bij en het werd de eerste danstent van Gilze waar men zondagsávonds in de rij stond om binnen te mogen. Het werd de thuishaven van heel veel verenigingen, de bakermat van Die Mulerheide Muzikanten, de plek waar de sauwelavonden begonnen en was met stip het carnavals theater van Gilze. Gelukkig kwam er van de week weer positief nieuws, op d’n Heuvel komt een lunchroom. De oude klanten van d’n Dre hadden misschien gehoopt op weer een cafetaria alla d’n Dre, maar dat word het dus niet, ik zie Huubke en zijn vrienden tenminste niet aanschuiven voor een High Thea. Dit gegeven samen met de wetenschap dat cafe De Tip in al zijn glorie zal herstellen stemde ons toch weer een beetje gerust. Groot was dan ook de schok toen we zaterdagmorgen in de krant la-
OORLOGSGEWELD OP EN OM DE STRIJBEEKSE HEIDE Op 2 januari 1814 vond in dit gebied een vrij onbekende, kleine veldslag plaats, tussen een Franse en een geallieerde eenheid van Saksen, Pruisen en Kozakken. Velen kwamen om door verdrinking: men zakte met paard en al door het ijs op vennen en moerassen. Het waterpeil was toen heel wat hoger dan nu. In de omgeving worden nog wel eens sabels, geweren en botten gevonden. Op 14 januari 1814 vond de hoofdslag plaats bij Hoogstraten. De Fransen leden zware verliezen. Deze en meerdere slagen in deze buurt worden gezien als de inleiding tot de definitieve val van Napoleon, de slag bij Waterloo, juni 1815. Ook tijdens de Tiendaagse Veldtocht (augustus 1831 - België scheidt zich af van Nederland) hebben zich in deze contreien schermutselingen afgespeeld. In de 2e Wereldoorlog bouwden de Duitsers in het zuiden van de Strijbeekse Heide, tegenover de Goudberg, het kamp Bisam. In 1940 werden een houten uitkijktoren, luchtdoelgeschut en barakken neergezet. In 1943 volgden 3 radarinstallaties. Dit alles als voorpost van vliegveld Gilze Rijen. Na enkele zware luchtaanvallen door geallieerden in 1944, bliezen de Duitsers zelf de restanten van de installaties op en vertrokken. Eén van de betonnen radarsokkels is nog zichtbaar vanaf de Goudbergweg. In 2007 is hier een monument geplaatst, niet ver van de westelijke parkeerplaats aan de Ericaweg. In 1944 werd van het noordwesten van Breda via Prinsenhage, Mastbos, Galder, Strijbeekse Heide een tankval aangelegd. Duizenden mannen uit de omliggende gemeenten werden gedwongen graafwerk te verrichten - met eigen schop of spade. Deze anti-tankgracht heeft geen enkele rol gespeeld: de bevrijders kwamen via Baarle Nassau - Chaam. Jan Weterings
INGEZONDEN MENINGEN VAN DE LEZER Elke inzender is verantwoordelijk voor de inhoud van zijn eigen stuk. Opname van ingezonden stukken betekent niet dat de redaktie het met de strekking van deze stukken eens is. Verder behoudt de redactie zich het recht voor ingezonden stukken verkort weer te geven. Anonieme stukken worden niet geplaatst.
zen dat cafe Aan ’t plein failliet is. En weer is het een grote zaak die al ongeveer honderd jaar bestond. Cafe ’t Centrum was ooit een klein cafeetje naast de slagerij van Willeke Faes. Het waren echter Henk en Lusie die er een geweldige zaak van hebben gemaakt. Voor bruiloften en partijen was het ooit wel zaak op tijd te reserveren want iedereen wilde er zijn. Er waren veel verenigingen thuis o.a de duivensport, hun biljart ver: met Henk als grote smaakmaker was vermaard. Ik weet ook nog dat als wij vrijdag ’s avonds moesten biljarten kon dat pas als de duiven allemaal geklokt waren. Ik vind het oprecht jammer dat er weer zo’n grote naam verloren gaat. Hopelijk is dit de laatste deur die dicht gaat. Wordt zeker weten vervolgd, Nico Baay Gilze.
kijk nou eens!
Lente Alle vier de seizoenen hebben leuke kanten, maar ik houd vooral van de lente en de herfst, omdat er dan zoveel verandert. De lente hoor je in de winter al aankomen, als de vogels weer steeds meer gaan zingen. Vlinders zingen niet, maar ook daar wordt het lente.
s Twee fladderende lenteboden. Sommige vlinders vlogen al in de herfst en nu, na het overwinteren, nog een tijdje om te paren. De twee op de foto zijn echte lentevlinders, die nu net uit de pop zijn gekropen. Het grijze nachtvlindertje links heet lente-orvlinder, dat ’lente’ is wel duidelijk, maar wat dat or mag betekenen is een beetje raadselachtig. Er zijn in ons land zeven soorten orvlinders en één daarvan, de peppel-orvlinder, heeft in de witte vlekken op zijn vleugels een zwarte ’O’ staan met daarnaast iets dat, met enige fantasie, wel wat op een hoofdletter ’R’ lijkt, dat is mijn idee over de naam. Zo vanaf mei tot in augustus kunt u zelf ’s nachts eens gaan kijken, want de peppel-orvlinder is niet zeldzaam en vliegt ook hier in Gilze en Rijen. De lente-orvlinder vliegt hier nog tot april. In de witte vlekken op zijn vleugels staan geen letters, maar hij is gemakkelijk te herkennen, omdat er in de lente nog niet zo heel veel vlinders vliegen. De antennes zijn oranje gekleurd, maar dat is op deze foto niet goed te zien. De rupsen leven op berken en die zijn er volop, maar toch gaat het minder goed met deze vlinder, blijkbaar heeft hij meer nodig. Wat dat betreft past hij goed bij veel andere dieren, waarmee het minder gaat. Soms is het voedsel voor de rupsen en de vlinders nog wel aanwezig, zij het wat minder, maar de verschraling van het landschap speelt een belangrijke rol. Tot nu toe is het nog wat stilletjes bij de vlinders. Het is nog fris en vaak staat er een koude wind, dat is iets waar nachtvlinders net zo weinig van houden als ikzelf. Ook overdag is er weinig gefladder, de dagvlinders die als volwassen vlinder overwinterd hebben zijn nog maar spaarzaam te zien geweest. Dat zijn altijd de eersten die zich in de lente laten zien, hopelijk zitten ze nog in hun winterverblijfplaats te wachten op wat warmere tijden. Wel was er een hoopvol bericht van De Vlinderstichting uit de Negevwoestijn in Israël. Daar was een trek van duizenden distelvlinders gezien. Heel, heel misschien betekent het, dat we dit jaar hier ook een distelvlinderjaar zullen hebben, het laatste was in 2009. ’Onze’ distelvlinders komen uit Noord-Afrika en niet uit Israël, maar, wie weet, zijn ze ook daar klaar voor de lange reis. Dan moet er wel zuidenwind gaan waaien, anders lukt ze die reis van duizenden kilometers zeker niet. Tot nu toe heb ik nog niet veel zuidenwind gevoeld, wel noorden- en oostenwind, we wachten af. Na zeven jaar wordt het wel weer een keer tijd. Het vlindertje in het vierkantje rechts op de foto is één van de voorjaarsuiltjes die nu vliegen. Het is de tweestreepvoorjaarsuil, vanaf februari tot juni te zien. De rupsen lusten blaadjes van allerlei bomen en struiken en komen op veel plaatsen voor. Dat ‘tweestreep’ komt door de twee strepen, een lichte en een donkere, onderaan de vleugeltjes. Als ze die vleugeltjes spreiden zijn ze zo’n drie centimeter, kleine, leuke beestjes die het voorjaar aankondigen. De rupsjes zijn er in mei en juni, waarna ze in de grond verpoppen om te overwinteren tot de nieuwe lente. De lente-orvlindertjes zijn er nog, maar de soort geldt nu als kwetsbaar, berken, de voedselplant van de rups, zijn volop aanwezig, er zijn blijkbaar nog een aantal andere voorwaarden die we niet kennen. Met de tweestreepvoorjaarsuiltjes gaat het tot nu toe heel goed, blijkbaar is voor hen aan alles voldaan, maar we weten niet heel precies wàt er voor hen zo gunstig is. Er is al heel wat bekend, maar nog meer niet. Hoe zou het gaan met de eerste voorjaarsvlinders en wordt dit een distelvlinderjaar? Voorspellen is moeilijk, vooral de toekomst zeggen we weleens. Je kunt het dagelijks zien bij de weersverwachting, die begint meestal met het weer van vandaag, geen vóórspelling, maar meer een soort achterspelling, die helemaal goed is. Dan komt het weer van de komende week, dat is soms minder. Als het daar met al die computers al niet lukt, zal ik het met het computertje, waarop ik dit stukje tik maar niet proberen. Gewoon kijken wat er gebeurt, lijkt me wel voldoende, deze lente. JD