LEVENDE BOEKEN GEZOCHT
ADIEU MACHTELD, WEES WELKOM!
OPEN MONUMENTENDAG 2016
KAMPIOENEN PONYCLUB ST. JANSRUITERTJES
ä Pagina 5
ä Pagina 13
ä Pagina 15
ä Pagina 21
Jaargang 62 - Week 37 woensdag 14 september 2016
goirles belang Uitgave van Uitgeverij Em. de Jong in samenwerking met Adviesbureau Fons Smits. Weekblad voor Goirle, Riel, Tilburg-zuid.
GOIRLE IS GEEN WIJK VAN TILBURG POTVERDORIE
Pastoor Martin van Zutphen (1941) NIET met pensioen
s Martin van Zutphen bij de Mariakapel aan de Oude Baan Martin van Zutphen (Nijnsel/Sint Oedenrode, 2 november 1941) wordt zoals blijkt uit zijn geboortedatum over een dikke maand 75 jaar. Wat gaat de laatste pastoor van Goirle doen? Van een welverdiende rust genieten, zeker? In het geruchtencircuit wordt bevestigend op die vraag geantwoord. Hetzelfde geruchtencircuit weet ook wie zijn opvolger wordt: de klokkenluider Harm Schilder, de spraakmakende pastoor van de Margarita-Maria aan de Ringbaan-West, nu aan de eredienst onttrokken. Hoog tijd om het aan Martin van Zutphen zelf te vragen. Het grote nieuws is: pastoor Martin van Zutphen wordt binnenkort wel 75 jaar, maar hij blijft ’gewoon’ aan. We zijn benieuwd hoe dat ’bij God’ mogelijk is, tevens zijn we benieuwd naar zijn kijk op de kerkelijke situatie in Goirle op dit moment en hoe hij zijn pastoraat ziet. Zie het als bijpraten. Het pastoraat van Martin van Zutphen in Goirle beslaat nu een periode van elf jaar, toevallig dezelfde periode als het burgemeesterschap van Machteld Rijsdorp die deze maand (verplicht) afscheid neemt op 70-jarige leeftijd. Op 2 oktober 2005 vond de installatie plaats van Martin van Zutphen in de Sint Jan; hij was toen bijna 64 jaar. Hij volgde de betrekkelijk jonge pastoor Paul
Janssen (1963) op die na negen jaar pastoraat in Goirle vertrok. Wat was de diepe reden van deze benoeming? Volgens Martin niet zo’n diepe reden: Paul was nodig in Asten/Deurne. In tegenstelling tot Machteld Rijsdorp die terecht kwam in een wanordelijke slaapkamer na een woeste vechtscheiding (zie GB woensdag 24 augustus), was de situatie in kerkelijk Goirle min of meer het
gespreide bedje. Paul had de organisatie op orde, heel gestructureerd, de vrijwilligers deden ’alles’. Nog steeds is het zo dat de een het kopieerapparaat bedient, de ander beantwoordt de bel, de derde zorgt voor de koffie, weer een ander houdt de verjaardagen bij en schrijft de kaartjes, ik hoef er alleen mijn handtekening onder te zetten; weer een ander bezorgt de post. De parochie is trots op de 250 vrijwilligers m/v (de leden van de vier koren meegerekend). Goirle kon gerust aan een 64-jarige worden toevertrouwd. Toen ik 65 werd vroeg niemand uit het bisdom: Martin wil je door blijven werken? Nu ik 75 word zal ik geen verzoek krijgen om te vertrekken. Hoe dat kan? Omdat Goirle opgenomen is in de ene grote parochie De Goede Herder, waarvan Jeroen Miltenburg de pastoor-deken is, de eindverantwoordelijke voor de hele parochie; omdat ik deel uitmaak van dat team, daarom kan ik doorgaan. Fel wordt Martin als hij Goirle situeert binnen het grote parochieverband: Goirle is geen wijk van Tilburg, potverdorie, ik moet dat nogal eens zeggen. Maar hij kan niet ontkennen dat hij wel eens ’de laatste pastoor van Goirle’ kan zijn. Team of niet: Martin werkt alleen in Goirle. Als hij vertrekt zal een teamlid van De Goede Herder ’de toren Sint Jan’ bedienen, een zelfstandige pastoor in en voor Goirle is sinds de schaalvergroting niet meer de bedoeling. Hij kent de geruchten ook, en laat doorschemeren dat dat een van de redenen is om door te gaan. En natuurlijk om-
”
Pastoor Martin van Zutphen wordt binnenkort wel 75 jaar, maar hij blijft ’gewoon’ aan
dat hij er nog steeds zin in heeft, omdat zijn gezondheid het toelaat, ondanks zijn hernia-rug. Wat hij zich niet kan voorstellen is dat ooit de Sint-Janskerk Goirle aan de eredienst onttrokken zal worden. Wat hem zelf betreft: als het moment komt om het werk neer te leggen blijft hij in Goirle of in Tilburg (misschien bij de Fraters) wonen; terug naar Nijnsel waar hij als 12-jarige jongen vertrok ziet hij niet gebeuren. Over zijn tocht door het leven praat hij met graagte. Geboren als oudste in een gezin van vijf kinderen. De klassieke Werdegang van een katholieke jongen die roeping voelde: naar het kleinseminarie van de Sociëteit voor Afrikaanse Missiën in Cadier en Keer (Zuid-Limburg). Maar toen hij voor zijn priesterwijding stond, gevormd en opgeleid in een missiecongregatie, realiseerde hij zich dat hij niet naar ’de missie’ wilde. Dan ontstaat er een periode waarin hij op de ambulance gaat werken – hij komt er af en toe in zijn preken op terug – dat hij pedagogiek gaat studeren en groepsleider wordt op Eikenburg in Eindhoven. Maar het priesterschap – evenals het burgemeesterschap het mooiste beroep van de wereld – bleef trekken, en hij meldde zich bij de vicaris-generaal van het bisdom Den Bosch, mgr. Johan van Laarhoven (1926-2015). Die zei hem: dan zul je toch eerst een doctoraal theologie moeten doen; zo
werd Martin weer student, nu aan de theologische faculteit in Tilburg. In die periode was hij telefonisch vrijwilliger bij de Hulpcentrale, woonde op de pastorie in de Hoefstraat. Voor zijn pastorale stage ging hij in het Tweestedenziekenhuis in Waalwijk werken, ook weer wonen op een pastorie aldaar; kreeg supervisie van de supergoede pastoor Antoon Hurkmans (de arme man had nooit bisschop moeten worden), en zo rolde Martin haast ongemerkt in het parochiepastoraat. Hij behoorde tot de eerste wijdelingen (1986) van de conservatieve bisschop Ter Schure; dit jaar is Martin dus 30 jaar priester. Twintig jaar was hij pastoor in Waalwijk. Zijn opvolger Karel van Roosmalen maakte veel kapot, tot blijvende chagrijn van Martin. In Goirle vond Martin een warm onthaal: Maria van den Muijsenbergh-Geurts zaliger was toen voorzitter van de parochievergadering, het eerste gezicht met wie hij in contact kwam. Van meet af aan heeft Martin zich thuis gevoeld in Goirle, zodanig dus dat hij er niet meer weg wil. In een interview met Ed Brok in Goirles Belang van 23-12-2005 laat Martin optekenen dat kerk en parochie toebehoren aan de parochianen, niet aan de pastoor. Als visie op het pastoraat spiegelt hij zich aan het Emmausverhaal (ik was blij dat we hier in de kerk een Emmauskapel hebben), waarin Jezus haast onopgemerkt optrekt met mensen die lopen te tobben, en luistert naar hun verhaal. Zo ziet hij dat ook; vaak kun je niet meer doen dan luisteren, luisteren en meelopen. Liturgisch probeer je daar vorm aan te geven, ik blijf dan liefst zo dicht mogelijk bij de mensen, ook als ze niet veel op hebben met geloof, God en kerk. Hij begrijpt dat heel goed, hij hoeft maar naar zijn eigen familie te
Graceland vermaakt bewoners Thebe Elisabeth, Guldenakker en Don Sarto Ongeveer negen jaren geleden begon Chris Arts (68), samen met Nico Govaarts met disco Graceland. Chris zorgde voor de muziek en Nico zong. Een korte tijd later werd Nico ernstig ziek en overleed na ruim een jaar Na een korte bezinningsperiode werd de discotheek ontmanteld en ging Chris alleen verder, gebruik makend van de installaties in de tehuizen. Als vrijwilliger bij Thebe Elisabeth werd hij ook de ’DJ van het huis’ en draait daar meer dan één keer per maand zijn muziek. Op zijn visitekaartje staat inmiddels ”muzikaal entertainment Graceland”. Bij de Guldenakker hebben ze Chris ook gestrikt voor ’n paar optredens per jaar en dat geldt ook voor Don Sarto in Tilburg. WAAROM GRACELAND? De afspraak voor een interview met Chris Arts werd telefonisch gemaakt. Er werd niet opgenomen en de voicemailtoon werd hoorbaar. Geen gewone toon, maar het lied ’Love me tender’ van Elvis Presley streelde mijn oren. Een tijdje later belde ik aan bij Chris en Ans Arts en zag onmiddellijk, dat ik op het juiste adres was. Boven op het naamplaatje stond Graceland. Chris deed open, gekleed in een
T-shirt met een afbeelding van Elvis, waarvan hij naar blijkt er 15 stuks heeft en die hij in de zomermaanden dagelijks draagt. In de hal en in de woonkamer was Elvis Presley ook duidelijk aanwezig. ”Er is geen ruimte in ons huis, waar Elvis niet hangt of staat”, legt Chris uit, ”en ook op mijn fiets, bromfiets (natuurlijk een Florett) en auto ontbreekt de afbeelding van de King niet.” Boven heeft hij de zolderkamer ingericht als muziekstudio en
”
Als vrijwilliger bij Thebe Elisabeth werd hij ook de ’DJ van het huis’ en draait daar meer dan één keer per maand zijn muziek.
heeft hij zich omringd met attributen van Elvis, Defensie, de Katholieke kerk en carnaval. Gaan we naar buiten dan heet het tuinpad de Elvis Presley Boulevard, die eindigt op het Elvis Presleyplein. Alles in en rond het huis ademt Elvis Presley. Chris: ”Ja, de King is always on my mind.” In 2002 bezocht Chris Arts het landgoed Graceland in de Amerikaanse stad Memphis. Daar stond hij aan het graf van zijn grote idool, wiens muziek hij vanaf zijn 13de jaar adoreert. Toen hij, vele jaren later met zijn disco begon, was de keuze voor een naam niet moeilijk: ‘Graceland’. Inmiddels voor vele inwoners van Goirle een begrip.
s Chris Arts met Graceland tijdens een Hawaï middag in verpleeghuis Thebe Elisabeth.
OPTREDENS Al in zijn tienerjaren draaide Chris muziek op bruiloften en partijen met singles en cassettebandjes. Dat was in zijn toen-
malige woonplaats Malden en de directe omgeving van Nijmegen. Chris werd beroepsmilitair en was daardoor heel vaak van huis. Voor zijn hobby als DJ was toen aanzienlijk minder tijd. Maar na zijn vervroegde pensionering nam Chris zijn hobby direct weer op. Bij toeval kwam hij in een koortje terecht, dat regelmatig te beluisteren was in Thebe Elisabeth. Hier ging Chris zich ook inzetten als vrijwilliger, door met cliënten, met of zonder rolstoel, te gaan wandelen of hen als chauffeur van een busje te vervoeren en te begeleiden bij uitstapjes. Natuurlijk sprak Chris daar vaak over zijn passie voor muziek en Elvis in het bijzonder. Van het een kwam het ander en zo ondersteunt Chris muzikaal nu vele activiteiten. Meer dan maandelijks is Chris te beluisteren, o.a. in kleine settings met LP’s en in groter verband met cd’s bij muziek-en dansavonden, modeshows, carnavalsactiviteiten, Kerstmis- en zomer themadagen en herdenkingsdiensten. Ook ondersteunt hij in huis muzikaal de jaarlijkse playbackshow van de kinderen van BS Kameleon en de playbackshow ”Elisabeth’s got talent”, uitgevoerd vóór en dóór bewoners, medewerkers en vrijwilligers van het verzorgingshuis Thebe Elisabeth. Dit jaar was Chris zelf de ”Mystery Guest”, waarbij in een complete Elvis outfit ”Can’t help falling in Love” ten gehore werd gebracht.
MOTIVATIE EN UITVOERING Chris geeft aan, dat hij alleen nog maar muziek wil verzorgen voor bewoners van verzorging -en verpleeghuizen. “Met herkenbare muziek probeer ik de bewoners, wel of niet dementerend, terug te brengen naar hun jeugd en dat lukt vaak wonderwel. Vele bewoners kunnen zich vaak weinig herinneren en moeilijk uiten, maar zingen wel alle liedjes van vroeger mee. Muziek spreekt iedereen aan !”. Omdat Chris de mensen zelf er zoveel mogelijk bij wil betrekken, heeft hij zangbundels gemaakt, waardoor de teksten, soms met enige hulp, meegezongen kunnen worden. Dat ‘samen’, staat bij Chris hoog in het vaandel. Hij is momenteel druk bezig een Jukeboxboek te
Foto’s in opdracht van Goirles Belang gemaakt, zijn van:
Jules van Iperen www.fotojules.nl
Kinderen laten meedoen!
Donateur worden ? 06- 14113496
NL37RABO0166803111 www.leergeld-goirle-riel.nl
kijken, daar is het niet anders. Hij herkent zich ook in zijn vader (al veertig jaar dood) die uiterst sceptisch stond in geloofszaken. Denk niet dat deze pastoor zo maar alles gelooft en voor zoete koek slikt. Ze hebben ons wat wijsgemaakt, zeggen veel mensen. Martin wil de mensen niets wijs maken, hij wil met ze meelopen. Wat is de kerkelijke situatie in Goirle? Is Martin een tellende priester die precies weet hoeveel doopsels, eerste communies, huwelijken, uitvaarten hij ’gedaan’ heeft? Lees verder op pagina 3
s Martin van Zutphen in de tuin van het parochiecentrum maken. Uit dit foto- en muziekbladerboek kunnen de bewoners een verzoekje indienen, dat ter plaatse gehonoreerd wordt. Ook richt Chris zijn blik op de toekomst en is hij druk doende met het muzikaal vullen van een laptop en denkt hij zelfs na over muzikale optredens met ondersteuning van beeld. ”Als mijn gezondheid mij niet in de steek laat, zullen de bewoners van Thebe Elisabeth, de Guldenakker en Don Sarto desgewenst nog jarenlang kunnen genieten van de klanken van o.a. Elvis, de Havenzangers, Queen, John de Bever en de Rolling Stones.” Heeft u nog vragen, suggesties of wensen t.a.v. Graceland, Elvis of andere zaken, schroom niet... neem contact op met Chris Arts via : arts.elvis@gmail.com of 013-5343774. JS
Elstar, Delcorf, Goudreinette, Conférence A kwaliteit, middenmaat E 1.19 per kg. B kwaliteit, middenmaat E 0.59 per kg. B kwaliteit = 12 kg. halen 10 kg. betalen! OPENINGSTIJDEN: ma t/m vr 09.00 - 18.00 | za 09.00 - 16.30 Turnhoutsebaan 15, 5051 DZ Goirle, Tel. 013 - 534 21 15, www.debraacken.nl