De Boer Op - 2024

Het liefst maak ik van elke bezoeker een boerenfan!

“Veel mensen weten wel dat je een bezoek kunt brengen aan een boerderijwinkel maar dat je met alpaca’s kunt wandelen, of dat je in een luxe safaritent kunt overnachten bij de boer is niet bij iedereen bekend! Wij hebben daarom Kristel gevraagd om de trends voor onze ‘De Boer Op’ special eens onder elkaar te zeten.

Met alpaca’s wandelen, yoga of picknicken tussen de alpaca’s Een alpacaboerderij is een van de populairste boerderijen op dit moment. De fluffy alpaca’s zijn de laatste jaren enorm in populariteit

gestegen, waardoor ook het aan tal alpacaboerderijen in Neder land flink is gegroeid. Vaak bieden deze boerderijen leuke activiteiten met de alpaca’s aan. Zo kun je een wandeling maken met alpaca’s en

“Pareltjes op verscholen plekken op een enthousiaste manier onder de aandacht brengen, dat is waar ik blij van word!” aldusKristelvanderAa.

Logeren bij de boer in een luxe safaritent

Vind je één dagje uit bij de boer niet genoeg en wil je graag langer van het boerenleven genieten?

Ga dan logeren bij de boer!

Van basic kamperen tot aan slapen in een luxe boerderijwoning.

Lekker meehelpen met de boer, dieren knuffelen, romantisch genieten van het prachtige uitzicht.

De boer heeft genoeg te bieden!

Voor ieder wat wils. De safaritenten zijn op dit moment erg populair. Je voordeel hiervan is dat je geniet van het kampeersfeertje maar toch alle luxe voorzieningen binnen handbereik hebt. Er zijn zelfs safaritenten met eigen ligbad!

Dwalen in een maisdoolhof

We moeten er nog even geduld voor hebben maar zodra het mais hoog genoeg is, openen steeds meer boeren hun maisdoolhof. Dwalen in een maisdoolhof met leuke en leerzame opdrachten;

lekker boerenfrietjes eten uit een klomp.

Camperplaatsen allemaal vol?

Bij de boer is ruimte en rust genoeg!

Bij de boer is er plek genoeg! De grote campings en camperplaatsen staan tijdens het seizoen vaak helemaal vol. Gelukkig hebben we de boer. Daar is de ruimte en de rust om te genieten van een welverdiende vakantie als je op pad gaat met je camper. Afgelopen jaar zijn er ontzettend veel camperplaatsen bij gekomen en dat is goed nieuws want zo kun je gewoon lekker de ruimte opzoeken en genieten op het boerenerf.

Naast deze toffe dingen is er nog vééééél meer te doen bij de boer! Neem eens een kijkje op Zoekdeboer.nl want óók adressen om fruit te plukken, waar je lammetjes kunt knuffelen, of terecht kunt voor een kinderfeestje of vergadering vind je daar.

Hoe is Zoekdeboer ontstaan?

Ook als het wat minder weer is, is er bij de boer genoeg te beleven. Vaak hebben ze eenker droog onder kunt spelen maar… Ook boeren spelen steeds vaker in op trends. Zo is er bijvoorbeeld ooktuin in Brabant waar je goudklompjes kunt zoeken in de zandbak… Of tijdens een bezoek aan een speelboerderij

Ik was zelf op zoek naar boerenadressen, gewoon omdat ik er blij van wordt. Het was altijd een grote uitdaging om leuke locaties te vinden. Meestal liggen de boerenlocaties in het buitengebied en wordt er weinig reclame gemaakt. Ik ga zelf graag naar de boer om lekkere producten te kopen. Mijn kinderen neem ik mee naar de boer om te laten zien waar het eten vandaag komt. Al deze leuke adressen wil ik niet voor mezelf houden dus ben ik vijf jaar geleden gestart met Zoekdeboer.nl.

Horen, zien, voelen, ruiken en smaken. Dat zijn onze zintuigen. Zeker, er zijn mensen die zeggen dat ze er meer hebben, die staan dan op paranormale beurzen en zo. Maar de gemiddelde mens heeft er vijf, meer niet.

Soms werkt je antenne ook, een gevolg van logisch nadenken, feiten combineren.

tel. 0161-492772

Uw specialist in de agrarische sector!

• Import en export

• Landbouw- en tuin(bouw) benodigdheden

• Nieuwe en gebruikte landbouwwerktuigen

• Onderhoud en reparatie tegen normale tarieven

tel Husqvarna·

En het juiste adres voor: Handgereedschappen

Tuin- en parkmachines

Verhuur van: - verticuteermachine - onkruidborstel

- klepelmaaier

Ons verhuur gamma wordt binnenkort uitgebreid.

Nieuwsgierig geworden?!

Bel vrijblijvend voor meer informatie of kom gewoon even langs. De koffie staat klaar! Mertens Agri

Maar elke retailer weet het: Geur en kleur triggeren ons enorm. Toen ik als manneke naar school liep, nam ik bij voorkeur de kortste weg natuurlijk. Maar de verleiding om door de winkelstraat te lopen van ons dorp was ook heel groot en vaak bezweek ik daar ook onder. Want aan die winkelstraat zat een warme bakker en die had de uitlaat van zijn afzuigkap aan de straat gemonteerd. Uit dat rooster kwam de lucht van versgebakken brood en man, oh man, dat rook me een partij lekker. Soms bleef ik er gewoon even onder staan waardoor ik maar net op tijd op school aankwam. In een moedige bui riep ik dan wel eens, terwijl ik hard wegrende: ‘Bakker, oliekakker, olieschijter, billenbijter…’ of zoiets. Maar dat verdienden die man èn die heerlijke lucht niet. Tja, als je zeven jaar oud bent, weet je niet beter en hij is me ook nooit achterna gekomen, ik heb er zelfs nog ooit twee weken vakantiewerk gedaan, leuke vent. Er zijn psychologen die afgestudeerd zijn op de invloed van kleuren en geuren. Die werken voor grootgrutters en bepalen de plek van een artikel in de schappen, hebben invloed op de kleur van de verpakking en weten ook als geen ander waar de lekkerste luchtjes moeten hangen.

Dat alles om ons in verleiding te brengen natuurlijk. Is dat een vorm van hersenspoeling? Dat ligt aan uw hersenen natuurlijk. Hoe onafhankelijk bent u? Eigenzinnig? Er zijn mensen die, als ze naar een bepaalde film kijken, plots zin hebben in cola. In die film zijn flitsen te zien van dat drankje en daardoor raken ze getriggerd. Als je naar een serie kijkt waarin veel gerookt wordt en whisky wordt gedronken (Peaky Blinders …) grijp je dan meteen naar de drank en de peuken? Dat lijkt dan misschien gezelliger, maar is het niet hoor.

Zoonlief speelde ooit GTA San Andreas. Op enig moment kwam hij totaal verbolgen beneden, omdat iemand hem ergens in een kroeg op zijn hoofd had getimmerd. Ach kerel, echt waar? Laat eens zien dan. Om te beginnen sleurde hij een dame uit haar auto, schoot hij op de politie, knalde nog twee auto’s van de weg en kwam aan bij die kroeg. Toen zei ik: Vind je het raar dat je klappen krijgt nadat je dit alles hebt veroorzaakt?

Hebben al die mensen dat ergens aan verdiend dan?

Hij ontnuchterde en heeft het nooit meer zover laten komen, qua emoties dan.

Dat geuren en kleuren invloed hebben, is een feit, of je er gevoelig voor bent is een tweede. Ga nooit met een lege maag boodschappen doen, dat is de inkopper. Soms even een beetje bezwijken is ook best lekker. Wie zonder zonde is werpe de eerste steen…. evr

Meer weten?

www.flinkvoer.nl

Een flink kalf wordt een flinke koe Je wilt dat elk kalf prijs is! Dat elk kalf een flinke koe wordt met een goede en gezonde melkproductie. Als een kalf goed groeit, als haar vacht glimt, als het gezond is … dan levert dat per definitie een sterke, beter renderende koe op. En ja, daar heb je invloed op. Melkveehouders zien dat. Het ontbrak alleen aan een partij die hen hierin, vanuit een volledig commitment op meetbare resultaten, ondersteunt. Die is er nu: Flink.

Wat doen wij?

Het klaarstomen van de toekomstige generatie melkkoeien gaat niet vanzelf. Hier is vakmanschap, kennis en ervaring voor nodig. Flink heeft alles in huis! Wij zijn specialist in kalveropfok. Hét adres waar je als melkveehouder voor complete ondersteuning terecht kunt: voor advies en begeleiding op gebied van voeding, verzorging, gezondheid, huisvesting, klimaat, management en hygiëne.

Wie zijn wij?

Het initiatief voor Flink komt vanuit vier voerleveranciers: Fierens Mengvoeders, Mulders Oudenbosch, Theeuwes Mengvoeders en Victoria Mengvoeders, die alle vier verbonden zijn met Fransen Gerrits BV, de oprichter van Flink. Tevens wordt Flink ondersteund door de specialisten van Kalfsupport. Onze gezamenlijke kennis en expertise op het gebied van kalveropfok vormt de sleutel tot succes.

Onze producten

Het succes van een productieve koe begint bij de beste zorg voor het kalf. Naast advies en begeleiding leveren wij daarom een compleet assortiment jongveevoeders: melkvervangers, TMR, brok en mineralen.

Flink is verkrijgbaar bij

Broccoli is de groene topper onder de groentes

Eet je groente op, daar wordt je groot, sterk en gezond van! We hebben het vermoedelijk vroeger allemaal met enige regelmaat gehoord van ouders als we aangespoord moesten worden het bord leeg te eten.

Wist je dat?

Koe knuffelen maakt sprong in lijst favoriete (bedrijfs)uitje

Zij die het al eens gedaan hebben, spreken van een ‘onvergetelijke activiteit’.

Het is buitengewoon ludiek, maar wist je dat koe knuffelen ook een ontspannen en rustgevend effect heeft. Voor allebei een win-winsituatie. De natte neus, het bijzondere, complexe, relaxte lijf, het nieuwsgierige en lieve karakter van het dier. En vergeet die lieve blik in hun ogen niet.

Groenten zijn dan ook enorm gezond. Het Voedingscentrum raadt niet voor niets aan er dagelijks minstens 250 gram van te eten.

De vraag ‘Wat is de meest gezonde groente?’ is makkelijk gesteld maar moeilijk te beantwoorden. Er is namelijk niet één groente die perfect is en alle voedingsstoffen bevat. Niettemin durven wij wel met een top 10 (overigens bewust niet genummerd want de volgorde kan betwist worden) te komen van gezond(e)(ste) groenten.

● Broccoli

● Boerenkool

● Rode bietjes

● Alfalfa

● Spruitjes

● Wortels

● Spinazie

● Bloemkool

● Zoete aardappel

● Asperges

Boeren zijn blij met vlinderbloemigen

Boeren kunnen een derde aan kunstmest en een vijfde aan dierlijke mest besparen als zij gebruikmaken van een groenbemestermengsel met vlinderbloemigen. Dit is niet alleen gunstig voor de portemonnee van de boer maar vooral ook voor het klimaat, de bodem en biodiversiteit.

Het aantal boerenbedrijven

Volgens de meest recente CBS-cijfers ligt het aantal boeren in ons land op 106.000.

Dat zijn de zogeheten gezinswer kers op de boerderij, dus de échte boeren en boerinnen. In totaal zijn er overigens bijna 180.000 mensen werkzaam op boerenbedrijven (en

Het is 100 jaar geleden dat Vincent van Gogh’s beroemde ‘Vaas met zonnebloe-

dat is dan nog exclusief seizoensarbeiders). Nog altijd een groot aantal maar… datzelfde CBS heeft ook cijfers waaruit blijkt dat het aantal boerenbedrijven iedere 25 jaar halveert. Stond de teller begin deze eeuw nog op 100.000, inmiddels zijn we gedaald naar 51.000.

We verspillen (te)veel voedsel

Bij dit heugelijke feit wordt dit jaar ruimschoots stilgestaan middels tal van bijzondere, inspirerende en creatieve activitei-

Wij Nederlanders gooien thuis een ongekende 33 kilo eten per persoon per jaar weg. Doodzonde, want… dat kost landbouwgrond, water en energie!

Haring, wijting en makreel zijn de meest gevangen vissoorten in ons land

De onderstaande vijf voedingsmiddelen zorgen voor meer dan 61% van alle verspilling:

● Brood en deegwaren – 6,2 kg

● Groente – 4,4 kg

● Fruit – 4,3 kg

Fam. Stevens asperges Dagelijks geopend Goordijkstraat 4, Chaam Zondag’s open tot 13.00 uur

Een

Aangenaam: wij zijn Trommelen

groeiend team

Trommelen begon meer dan 75 jaar geleden als klein boekhoudkantoor en is inmiddels uitgegroeid tot een professioneel financieel advieskantoor met meer dan 40 medewerkers verdeeld over twee kantoren in Alphen en Etten-Leur.

Met trots adviseert het team ondernemers uit de regio.

“Onze sterke focus ligt op het ondersteunen van de agrarische sector, het midden- en kleinbedrijf en particulieren binnen onze regio,” vertelt Martin Laurijssen, directeur-eigenaar van Trommelen.

Het team heeft sterke roots in de agrarische sector.

“Onze Agro specialisten bieden uitgebreide ondersteuning aan agrarische ondernemers. Van mest- en mineralenboekhouding, landbouwsubsidies, gecombineerde opgaven tot aan gebruiksnormen en advisering rondom veranderende wetgeving. Zo volgen we actuele onderwerpen zoals de landbouwvrijstelling op de voet,” legt Martin uit.

Een klein boekhoudkantoor is Trommelen niet meer. Martin: “Mensen denken dat nog wel eens over ons, maar dat zijn we al lang niet meer. Naast (loon) administratie en belastingzaken ondersteunen we onze klanten bij diverse financiële vraagstukken; van grensoverschrijdend werken tot aan bedrijfsovernames en investeringsvraagstukken. Onze sectorspecialisten en agro-fiscalisten zijn volwaardige gesprekspartners voor onze agrarische klanten. Dit geldt ook voor de agrarische neventakken, agrarische gerelateerde ondernemingen en internationaal werkende agrariërs.”

Blijven doen waar je goed in bent is het motto. ”We begrijpen dat het niet alleen draait om het leveren van diensten, maar ook

met sterke roots in de agrarische sector

o m het opbouwen van sterke relaties met klanten. We kiezen bewust voor veel persoonlijk contact met onze klanten. Het klinkt heel vanzelfsprekend, maar dit is juist waarin wij ons onderschei-

den van andere kantoren,” voegt Martin toe. Niet zo gek dat het kantoor blijft groeien. Louise Voermans, HR adviseur bij Trommelen: “Wij zijn geregeld op zoek naar nieuwe

enthousiaste collega’s. Bij ons op kantoor heerst een professionele en informele werksfeer. Humor mag ook zeker niet ontbreken. We hebben momenteel vacatures voor: Relatiebeheerder (AGRO), Assistent Accountant, Accoun

tant en Medior Fiscalist. Bekijk alle vacatures en sluit je aan bij ons team!” Stuur een berichtje naar louise@trommelen.nl of bel naar 013-508 19 11.

Vacature

Relatiebeheerder AGRO

ALPHEN NB | 32 / 40 UUR

Relatiebeheerder AGRO

trommelen.nl/vacatures

Ben jij een ervaren relatiebeheerder en heb je affinititeit met de agrarische sector? Kom dan ons team versterken!

Als relatiebeheerder AGRO bezoek je een diversiteit aan agrarische bedrijven. Je maakt deel uit van een enthousiast team. Persoonlijk klantcontact staat centraal. Je bespreekt zowel de huidige als toekomstige financiële situatie, deelt de laatste ontwikkelingen en adviseert over fiscale en financiële mogelijkheden.

Trommelen is dé specialist in financiële vraagstukken en een allround administratiekantoor. Met ruim 40 medewerkers kiezen wij voor kwalitatief advies en persoonlijke service.

Interesse? Neem contact op met Louise. De koffie staat klaar!

louise@trommelen.nl

+31 (0)13 508 19 11

Chaamseweg 6

5131 NG Alphen (NB)

Martin Laurijssen.

Een kijkje in de stal

Biologisch van opa op vader op zoon: een familiemelkveebedrijf met visie

Dick Dankers en zoon Stefan beheren het bedrijf samen. 150 melkvee koeien en bijna evenveel jongvee wat ze allemaal zelf opfokken. Het idee om met weinig bestrijdingsmiddelen en kunstmest te boeren komt van opa Dankers, die zijn tijd flink vooruit was.

Door Ruth Wilmans

Of heeft hij gewoon geboerd zoals dat vroeger altijd ging? Een niet te groot familiebedrijf, met kruidenrijk grasland, een potstal, zelfvoorzienend en in een gesloten systeem. “Het is wel meer werk, maar biologisch boeren is mooi en geeft veel werkplezier”, zeggen Dick en Stefan.

Dierenwelzijn

Het is net na het middaguur. In de ruime stal heerst een vredige middagrust. Enkele koeien zijn nog aan het eten, maken gebruik van de borstel voor een kriebel op de rug, kuieren rustig rond of kiezen een box met zaagsel om te gaan liggen herkauwen. De favoriete plek is de potstal in het midden, waar veel koeien samen behaaglijk in het stro liggen. Koeien zijn sociale dieren, die het liefst dicht bij elkaar zijn. Zo nu en dan ligt er eentje volledig ontspannen uitgestrekt te slapen, af en toe zwiepend met haar staart. De koeien zouden heel graag naar buiten gaan, maar het weiland is nog te nat. Daarom is de potstal een uitstekend alternatief. Zodra de dieren naar buiten kunnen, gebeurt dat ook. Buiten zijn er voor warme dagen ook schaduwbomen aangeplant. Er is nu 28 ha huiskavel direct rond de boerderij, en dat is belangrijk omdat de koeien zelf terug naar de boerderij moeten kunnen komen om zich te laten melken.

Melken Carola 43 mag zelf kiezen wanneer ze gemolken wordt. Dat is in dit bedrijf gemiddeld 2,5 keer per dag. De slimme melkmachine is het hart van het bedrijf. Deze herkent de koe, laat haar binnen, poetst en spoelt haar uiers. Dat is ook een prettige massage, zodat haar melk kan stromen. Terwijl de volautomatische machine de melk opzuigt, krijgt ze ook wat brok als beloning. Dat is natuurlijk een motivatie om straks weer terug te komen.

Biologisch land

“We hebben in 1998 de keuze gemaakt om ons biologisch te certificeren. We gebruiken geen kunstmest en geen chemische bestrijdingsmiddelen en we telen ons voer op ons eigen kruidenrijk grasland. Veel klaver wat stikstof bindt”, zegt Dick, “maar ook chicorei, smalle weegbree en paardenbloem. Het land werkt als een spons, het filtert het water

Ontdek ons uitgebreid gamma landbouwmachines op www.vantigchelt.be

en houdt het vast. Er vliegen bijen en de grond is vol wormen. En we hebben ook 25 ha graanakkers. Het jongvee en de droge koeien laten we ’s zomers in Huis ter Heide grazen, in samenwerking met Natuurmonumenten. We hebben ook randen met waardplanten voor vlinders, en op eigen initiatief vogelkasten, natuurvriendelijke oevers aan de sloten, een amfibieenpoel en houtwallen.”

Vader Dick en zoon Stefan bij hun koeien. voor 100% antibiotica vrije melk. Dat past in onze visie. Het komt zelden voor, maar als een koe zo ziek wordt dat ze penicilline krijgt, mag ze bij ons niet meer terug in de kudde. We krijgen daarom binnenkort het keurmerk USDA NOP. Dit geeft meerwaarde aan onze melk.”

Diervriendelijk

Ontdek ons uitgebreid gamma landbouwmachines op www.vantigchelt.be

Geen antibiotica

Het roodbonte Fleckvieh type is een dubbeldoel koe. “Het zijn geen topsporters op gebied van melkgifte, maar ze zijn gezond, je hoeft er niet veel aan te dokteren. En wanneer de melkgifte minder wordt, hebben ze nog veel waarde bij het slachten” vertelt Stefan, terwijl hij me rondleidt door de stallen. “Bijna al onze koeien geven A2A2 melk, wat beter verdragen wordt door mensen met een koemelkallergie op eiwitbasis. We gaan ook

De potstal is een ruimte midden in de stal met stro. Elke dag gaat er een baal stro bij zodat de koeien droog blijven. Na zes weken wordt de stalmest weggehaald en dient als goeie kwaliteit organische stof voor bemesting, en begint Stefan weer van voren af aan met het dagelijks uitstrooien van stro. “De koeien mogen hier afkalveren. De koe is daarin heel zelfredzaam, en kalft vaak ‘s nachts. ‘s Ochtends loopt het kalf erbij.”

Discussies

“We zijn een echt familiebedrijf”, zegt Dick. “We doen het met twee-

en en dat kunnen we goed aan. We werden ooit geadviseerd om veel groter te worden, maar dat hebben we niet gedaan. We kunnen in Nederland niet heel de wereld voeden. We overleggen alles samen en ook met vrouw Ilona en moeder Lian. Er is wel eens flinke discussie. We wilden eigenlijk de kalveren langer bij de koe houden in de potstal, maar veel kalveren verongelukten omdat koeien het kalf toe-eigenden en erop gingen liggen. Dat is mislukt en dat was wel een teleurstelling.”

Politiek

“Familiebedrijven zijn volgens mij de toekomst van Nederland”, zegt Dick. “Want familiebedrijven zijn veel stabieler voor de voedselzekerheid. Wij hoeven niet te groeien maar hebben wel grondzekerheid nodig voor de continuïteit. We zouden met een groter bedrijf meer hebben kunnen verdienen. Maar we willen landbouw en na-

tuur combineren. En we willen het bedrijf gezond doorgeven aan de nieuwe generatie. Maar de politiek moet ons daarbij helpen met een stimuleringsbeleid. Er zou een omschakeling moeten komen. Niet alleen het product maar ook het landschap als verdienmodel. Zoals bijvoorbeeld in de Ooipolder in Oss. Alle boeren deden mee.”

Een kijkje in de stal: de stier Stefan laat mij enthousiast zijn bedrijf zien. De stallen waar het jongvee staat. Van de kleine kalfjes – net schuwe hertjes – tot en met de stal met de stier, die vrij rondloopt tussen zijn koeien die hij mag dekken.

De grote opslagschuur met grote balen stro en zakken met biologisch zaad. En met plezier toont hij de eerste en nu antieke tractor van zijn opa, die hij in 1955 heeft aangeschaft. Een Kramer K15 die er nog prachtig gerestaureerd en opgepoetst bij staat.

Naast de steeds efficiëntere en intensievere agrarische sector komt er steeds meer plaats voor biologische bedrijfsvoeringen. Maar is deze trend wel toekomstbestendig en duurzaam? Of moeten we nog verder kijken om vooruitgang te boeken? Nieuwe inzichten, wetenschap en technieken kunnen nieuwe richtingen aangeven.

Na ongeveer 10 jaar deelname aan een agrarische projectgroep waar we vooral gekeken hebben naar de samenhang tussen de gezondheid van de bodem en de gezondheid van onze veestapels kunnen we de concluderen dat geen van beide systemen voldoen aan onze voorwaarden van toekomstbestendigheid. Aan de hand van vele proeven en daadwerkelijke metingen zijn wij erachter gekomen dat ook de biologische landbouw zijn beperkingen met betrekking tot gezondheid heeft waar u als consument geen baat bij heeft.

Wij (Fam. Faes uit Gilze en A. de Roy uit Alphen) hebben daarom samen met projectleider K. Kennes besloten om een geheel nieuwe richting in te gaan voor de agrarische sector. De naam die wij hiervoor gekozen hebben is: Naturologische Landbouw

Deze naam is bewust gekozen omdat het een vorm van landbouw is die in samenwerking met de natuur op zoek gaat naar een logische ideale biologie om deze natuur te gebruiken en zelfs te verbeteren. Ons doel is om hoogwaardige kwaliteitsproducten te ontwikkelen door ondersteuning van natuurlijke processen.

Dit doen wij door te beginnen bij een gezonde bodem. Wij stimuleren het bodemleven door gebruik te maken van de natuur. Een bodem met veel bodemleven is weerbaarder tegen ziektes en plagen en heeft daarom minder of geen bestrijdingsmiddelen meer nodig.

Ook kan deze dan meer voedingsstoffen en water vasthouden. Gebruik van kunstmest hebben we hierdoor al met 85 % kunnen afbouwen.

Tekorten aan mineralen en spoorelementen vullen we zo veel mogelijk in organische vorm aan. Het verschil met biologische landbouw is dat bij Naturologische Landbouw geldt: biologisch als het kan en chemisch als het moet. Deze tekorten aan mineralen en spoorelementen in de bodem komen in de biologische landbouw ook voor maar zijn vaak niet of moeilijk aan te vullen met de beschikbare organische middelen. De Naturologische Landbouw borgt door continue monitoring dat tekorten worden aangevuld zodat er volwaardig voedsel wordt geproduceerd.

Mineralen en spoorelementen zijn bouwstenen van het imuumsysteem bij mens en dier. Naturologische producten kunnen deze tekorten op organisch gebonden en dus natuurlijke wijze aanvullen.

Onze Naturologische kaas is te koop bij de Jumbo in Gilze en bij kaaswinkel De Alphenaer te Alphen en op vaste tijden bij Fam. Faes, Horst 31 te Gilze voor Kefir, verse melk en kaas.

Geïnteresseerde extra potentiële verkooppunten voor onze Naturologische producten (kaas) kunnen zich aanmelden via onze website www.naturologischelandbouw.nl.

Hierbij werken wij met vaste prijsafspraken zodat de opbrengsten van deze producten maximaal ten gunste komen van de Naturologische producenten. Zij leveren immers de inspanning en verdienen een eerlijke prijs.

Naturologische Landbouw zet zich in voor een levendigere en rijkere bodem, gezondere gewassen, gezondere veestapel, volwaardige producten (met meer mineralen) zonder het milieu te belasten en zelfs te verbeteren.

Melkveebedrijf de Roij, Druisdijk 4 te Alphen

Melkveebedrijf Faes, Horst 31 te Gilze

Aspergekwekerij Vissers

Wij

Nick, Niels en Tim Vissers van Aspergekwekerij Vissers in Alphen. Nadat onze ouders meer dan 20 jaar de aspergekwekerij met veel plezier hebben gerund is het nu de beurt aan ons. Ongeveer 3 maanden per jaar proberen wij er samen voor te zorgen dat onze boerderijwinkel vol ligt met verse asperges van eigen bodem en streekproducten uit de omgeving.

Onze nieuwe velden

Vorig jaar hebben wij bij ons op de akker een nieuw aspergeveld aangelegd. Na het eerste jaar niet gestoken te hebben van deze velden is het ons dit jaar gelukt om de eerste ‘lekkerste ‘ asperges van deze velden te steken. De komende 9 jaar kunnen wij onze winkel dus weer voorzien van de lekkerste asperges van eigen land.

Onze boerderijwinkel

In onze boerderijwinkel hebben wij een enorm assortiment van streekproducten voor u klaar staan. Zo kunt u bij ons verse asperges halen, geschild en ongeschild. Daarnaast verkopen wij allerlei producten waarmee u een heerlijke aspergemaaltijd kan bereiden. Zo vind u bij ons krieltjes, ham, verschillende soorten zalm, sausjes en nog veel meer!

“Alles op één plek voor uw aspergemaaltijd!”

Daarnaast werken wij samen met diverse ondernemers uit de omgeving, zoals; ham van de slager uit Alphen, zalm van het Vishuis, Maar ook een assortiment kruidenkaasjes van de Leyedaeler uit Goirle.

Tevens kunt u bij ons ook prima op het terras aanleggen voor een lekker ijsje. Kom zeker onze favoriete smaak ‘ witte chocolade met bosvruchten’ eens proberen. Een aanrader!

Onze asperge-belevingen!

Naast onze boerderijwinkel verzorgen wij ook verschillende asperge belevingen. Eens in de zoveel tijd vinden wij het leuk om weer een nieuwe aspergebelevenis te creëren. Hier is eerder onze culinaire aspergefietstocht uit voort gekomen.

Een fietstocht die we zelf hebben uitgezet waarin u de omgeving van Alphen, Goirle en Hilvarenbeek verkent. Bij elk restaurant heeft de chefkok een heerlijk aspergegerecht voor u klaarstaan. Daarnaast bieden wij rondleidingen aan.

Tijdens een rondleiding krijgt u te zien hoe het er op onze boerderij aan toe gaat. U steekt eigenhandig een asperge van ons aspergeveld, u krijgt de kans om een asperge te schillen met onze schilmachine en als afsluiting proeft u allerlei lekkers tijdens de mini-proeverij.

Dit jaar organiseren wij samen met de Koockerij weer een hele nieuwe aspergebelevenis: ‘Aspergediner in de Alphense velden’. Een 4 gangen diner waarin u kunt genieten van de lekkerste aspergegerechten! Interesse? U kunt deelnemen op 4 of 5 mei. Zien wij u dan?

Openingstijden:

Maandag t/m vrijdag: 9.00 tot 19.00 uur

Zaterdag en zondag: 9.00 tot 17.00 uur

Feestdagen: 9.00 tot 17.00 uur

Schellestraat 12, 5131 RJ Alphen 06 39404647 aspergekwekerijvissers@gmail.com www.aspergekwekerij-vissers.nl

Winnaar categorie jong-belegen kaas van de boerderij 2024

Kaas en vlees van eigen boerderij en het adres voor een (h)eerlijk kadopakket uit de streek

zijn

Aardbeien Cadeaupakket

Aspergeproducten

Ijs

Streekproducten

Alles draait om de echte smaak!

Ambachtelijke Boerenkaas

In Nederland werd er afgelopen jaar 955 miljoen kilo kaas geproduceerd, het leeuwendeel in grote fabrieken als Zuivelcoöperatie FrieslandCampina. Nederland is een kaasland en op de Europese ranglijst neem ons land, na Duitsland, Frankrijk en Italië de vierde plaats in. In ons land heb je fabriekskaas en in mindere mate ook Boerenkaas.

Door Jan Hoek

Het belangrijkste verschil daartussen is de grondstof ofwel de melk. Boerenkaas wordt op traditionele, ambachtelijke manier (met de hand) op de boerderij gemaakt van verse rauwe melk. Bij de (machinale) kaasfabriek wordt de melk eerst gepasteuriseerd, waarbij het vijftien seconden lang verhit wordt tot een temperatuur van ca. 72ºC. Eind jaren dertig waren er in ons land nog meer dan 7.000 kaasmakers. Na de Tweede Wereldoorlog liep dan aantal snel terug en tegenwoordig zijn er nog maar zo’n 270 kaasboerderijen in ons land. De Nederlandse Zuivel Organisatie telt dertien leden, waaronder de gigant Friesland Campina, die op 40 locaties 98% van de Nederlandse boerderij melk verwerkt tot onder andere boter en kaas. Voor 1 kilo kaas is 10 liter koeienmelk, 9½ liter gei tenmelk of 6 liter schapenmelk nodig. De gemiddelde Nederlan der eet zo’n 17 kg kaas per jaar. Van kloosters naar boerderijen Kaas heeft al een bijzon der lange geschiede nis. Zo’n 6.000 jaar geleden ontdekten nomaden bij toe val het productie proces van kaas.

Zij bewaarden en vervoerden melk in kalvermagen. Door de enzymen in de maagwand en door het heen en weer schudden tijdens het transport veranderde de zure melk in een vast (wrongel ofwel kaas) en vloeibaar (wei) gedeelte. Ontdekkingen over aardewerk tonen aan dat kaas al 7.000 jaar geleden in Polen moet zijn bereid. In Nederland werd waarschijnlijk al 800 jaar v. Christus kaas gemaakt. Dit blijkt uit gevonden aardewerk waar gaatjes in zaten waardoor de wrongel uitlekte en kon drogen. Julius Caesar beschreef 57 jaar v. Christus al dat de Germa-

Circa 850 wordt Neder landse kaas verzon den naar het hof van Karel de Grote. In de 16e eeuw beginnen kaasmakerijen zich van kloosters te ver plaatsen naar boer derijen. Vanwege de natte bodem zijn vooral de provincies Noord- en Zuid-Hol land door de eeuwen heen het meest geschikt geweest voor het houden van melkvee. Boerenkaas is mede daardoor een kaas met een streekgebon den smaak. Op tal van boerde rijen maakten de boerinnen zelf kaas, terwijl de boer de zorg had over zijn melkkoeien. In de Middeleeuwen verscheepten de Nederlanders al kaas naar het buitenland, onder meer vanaf de nog altijd beroemde Waag in Alkmaar. Veel later stuurden we keerd, om te voorkomen dat de kaas haar vorm verliest en de zoutverdeling gelijkmatig blijft. Jonge kaas wordt vaak gedraaid (drie keer per week), terwijl oude kaas nog maar één keer per drie weken gebeurt. Hollandse kaas is verkrijgbaar in diverse leeftijden. Hoe langer de kaas rijpt, Eeuwenlang behoorde het zelf kaas maken tot de vaste werkzaamheden van veel melkveebedrijven. Wie koeien had, maakte boter of kaas. De melk als drank was vanwege zijn bederfelijkheid ondergeschikt; alleen vlakbij de stad vormde verse melk een afzetmogelijkheid. Tot circa 1870 was dat de situatie. De komst van zuivelfabrieken doorbrak dat patroon, eerst geleidelijk, maar begin 20e eeuw groeide de invloed van de zuivelfabrieken die een belangrijke rol gingen spelen bij het vervaardigen van kazen en andere zuivelproducten. Niettemin hield het zelfkazen lang staande. Omdat er in de fabrieken een standaardproduct wordt gemaakt, waarbij het proces heel nauwkeurig is afgesteld, zal een fabriekskaas nooit zo’n uniek en origineel karakter krijgen zoals Boerenkaas die heeft. De ambachtelijk, handmatige bereidingswijze, het rijpingsproces en de flora waarmee het vee zich voedt, zorgen voor een karakteristieke smaak. Bij het maken van Boerenkaas wordt rauwe melk gebruikt, waardoor het vetpercentage niet altijd exact hetzelfde is. De gebruikte melk is voor minimaal de

sociologen de belangrijkste reden waarom boerinnen zo lang aan dit zware handwerk vasthielden. Boerinnen toonden tijdens theevisites niet voor niets de mooiste kazen aan elkaar. Wie geen kaas maakte, telde niet mee. Van de Boerenkazen waren de Goudse en Edammer kaas de meest belangrijke. Goudse kaas bracht in 1900 tussen ƒ 22,75 en ƒ 26,90 per 50 kg op. Boerenkaas heeft alle trends in de markt mee. Genieten: authenticiteit en ambachtelijkheid, de vraag naar eerlijke en natuurlijke producten, bekende herkomst tot op boerderijniveau, streekproduct en variatie en de beleving. Het persoonlijke verhaal van de boer en boerin maakt Boerenkaas bijzonder. De merknaam Boerenkaas is beschermd door de Europese Unie en is geen gestandaardiseerd eenheidsproduct. De diversiteit aan kaassoorten en varianten is enorm toegenomen. Er is geen Boerenkaas hetzelfde, waarbij aan de kaas regelmatig ingrediënten worden toegevoegd die de kaas een specifieke smaak geven, zoals komijn, kruidnagel, tomaat, sambal, bieslook, brandnetel, basilicum, walnoot of fenegriek. Er gaat niets boven Boerenkaas, want bij de kaasboer draait alles om de echte smaak. En dat proef je!

Stress en onzekerheid

De stikstofcrisis en het effect hiervan op de boerderij

Een van de allergrootste punten van discussie in de media en aan menig borreltafel is zonder twijfel de stikstofcrisis. Boeren protesteren, blokkeren wegen, laten een giertank vol drijfmest leeglopen bij een ministerie in Den Haag of Brussel.

Veel boeren vragen zich af of de coöperatieve bedrijven, die ooit door henzelf zijn opgericht, zoals de RABObank (Boerenleenbank), melkfabrieken als Friesland-Campina en veevoederbedrijven als ForFarmers nog wel in het belang van de boer werken. De boer zit vast in een systeem waarin hij maximaal moet produceren om te overleven. De bedrijven worden groter en de investeringen worden hoger.

Schaalvergroting

Zolang er echter nog kiloknallers in de supermarkt worden verkocht (Jumbo heeft aangekondigd hiermee te willen stoppen) blijft dit systeem in stand. De stichting Wakker Dier geeft al langer aan, dat vooral de schaalvergroting debet is aan de huidige stikstofcrisis. Veel boeren zijn volgens hen werkloos geworden omdat ze weggedrukt werden door de megastal. Er moest steeds maar weer worden opgeschaald om zo efficiënt mogelijk te produceren tegen zo laag mogelijke kosten. Met de komst van één megastal gaan volgens Wakker Dier drie andere boerenbedrijven failliet. Het zou, zo vinden zij, veel beter zijn als de boeren niet meer produceren voor een

grillige wereldmarkt, met plofkippen en kiloknallers, maar voor duidelijke prijsafspraken met supermarkten. Hierdoor kan de boer zich richten op kwaliteit in plaats van op kwantiteit want hun inkomen wordt door die afspraken stabieler. Bovendien komt dan meer oog voor dierenwelzijn, een lager stressniveau bij het dier en bij de boer. Bovendien komt er meer werkgelegenheid voor boeren met, inderdaad, minder dieren.

Duinboeren

De politiek wil in meerderheid minder dieren, minder boerderijen en daardoor minder uitstoot. Dit geeft veel stress en onzekerheid bij de boer. Is het eerlijk dat de regering vooral kijkt naar de boer en niet naar andere vervuilers zoals de luchtvaart en industrie?

In het hele land zijn er echter ook boeren die zich niet bezighouden met de boerenprotesten maar die al jaren voortvarend aan de slag zijn om zich voor te bereiden op de onvermijdelijke inkrimping. Ze beginnen een bedrijfje naast hun boerderij, zoals een camping of een biologische winkel waardoor ze toch kunnen blijven bestaan.

Denk hierbij bijvoorbeeld aan de Duinboeren aan de rand van de Drunense Duinen. Of ze besluiten om volledig circulair te gaan produceren zonder gebruik van bestrijdingsmiddelen. Waar ergens een deur dichtgaat, wordt heel creatief ergens anders een raam weer opengezet. Helaas is er door de onduidelijkheid in de regelgeving heel veel vertraging in het verlenen van vergunningen voor deze goede initiatieven van de boer. Hierdoor staan bijvoorbeeld prachtige

half afgebouwde stallen met ingebouwde maatregelen om de stikstofuitstoot te reduceren nog leeg met een oude (slechte) stal ernaast. De boer kan hier niet verder ontwikkelen en ervaart dus heel veel stress!

Boer Jan aan het woord “Het moest jarenlang altijd maar meer en meer want we willen koploper zijn in het exporteren van landbouwproducten. Het leidde in het verleden soms tot rare situaties met overvolle koel-

cellen vol roomboter. De boter ging in die tijd voor een kwartje naar Rusland. De overheid ging ingrijpen en dat betekent doorgaans niet veel goeds. In 1984 werd besloten dat de veestapel niet verder mocht groeien. Het melkquotum werd ingevoerd. Gevolg was dat je quotum kon bijkopen zodat er juist meer dieren konden worden gehouden.

In 2015 werd het melkquotum alweer afgeschaft. Boeren mochten weer net zoveel koei-

en houden als ze wilden, maar men kreeg vanaf toen fosfaatrechten naar verhouding van de grond die je bij de boerderij had. Boeren konden ook nu weer fosfaatrechten bijkopen. In datzelfde jaar werden de milieueisen steeds strenger. Denk bijvoorbeeld aan het uitrijden van mest en de zogeheten stankcirkel. Er moest zo min mogelijk uitstoot zijn bij een boerderij waardoor veel boeren weer flink moesten investeren in luchtwassers bij hun stallen. De regering wist dat deze maatregelen eraan zaten te komen en toch werden er steeds weer vergunningen afgegeven. In de tijd van landbouwminister Braks werd heel Brabant volgebouwd met megastallen voor varkens.”

Omdat de politiek wil dat er minder dieren worden gehouden, wat zal leiden tot minder ammoniak- en stikstofuitstoot, komen heel veel boeren, die fors geïnvesteerd hebben, in de proble -

En het allerergste is voor elke boer de onzekerheid. Het is nog steeds niet duidelijk hoe, wat en waar er boeren moeten inkrimpen of zelfs helemaal weg moeten. Ze worden dan wel uitgekocht voor een bedrag, of kunnen hun boerderij elders voortzetten, maar als ze pech hebben worden hun schulden daarmee niet gedekt en zitten ze nog tot

OFFICIEEL DEALER VAN:

In 1982 zijn Remy en Thea Tuijtelaars dit bedrijf gestart op de Nonnenkuil 11 te Baarle-Nassau. Rond 1995 is Remco er komen werken. “Na de monteursopleiding en een paar jaar op een ander gewerkt te hebben, ben ik thuis mee in de werkplaats gegaan,” vertelt hij.

“Ik heb altijd interesse in techniek gehad en werk graag met mensen om mij heen. Na een paar jaar ben ik ook de verkoop mee gaan doen. Mijn vrouw Linda is er rond 2000 op kantoor bij gekomen. In 2013 hebben we de zaak van mijn ouders overgenomen. We hebben er toen de locatie Loveren 11 bij gekocht en hebben daar gekozen voor de opslag van onze machines. Nu, 2024 hebben we een bedrijf met 10 medewerkers en zijn we vooral actief in de regio. We werken in een gebied van 20 km rond Baarle-Nassau/-Hertog en komen nog iets verder in België.

“Met onze hoofdmerken zijn we verantwoordelijk voor dit verkoopgebied. Van Deutz-Fahr, ons tractormerk, zijn we vanaf het begin dealer. Dit is een Duits tractormerk, wat ons meteen ook gespecialiseerd maakt in de Duitse techniek. Hier sluiten onze andere merken ook bij aan. Pottinger Oostenrijk voor grondbewerkings-/graslandmachines. Schaffer Duitsland voor knikladers. Trioliet Nederland voermachines en DIBO België voor reiniging.

We werken graag in Nederland en België. Met onze servicewagens werken we vaak op locatie bij onze klanten. Hier voeren we preventief onderhoud uit zodat stilstand in het seizoen beperkt wordt. Dit wordt in onze ogen belangrijk, machines worden complexer en duurder. Met het juiste onderhoud gaat de machine langer mee; dit zien wij als duurzaam.

WWW.TUIJTELAARS.NL

We vinden het belangrijk om actief in de regio te zijn met sponsoring van lokale evenementen en verenigingen. We proberen ook zoveel mogelijk lokaal te kopen. Hiermee houden we onze regio actief en de klanten en medewerkers betrokken.

Er werken veel mensen hier in de regio direct en indirect voor de landbouw. Wij zien daar toekomst in omdat er zeker en betrouwbaar voedsel moet zijn. Onze mensen en machines dragen daar aan bij. Er is niets fijner dan om het gehele proces te kunnen zien… zo heb je eer van je werk.

Koop en werk lokaal; dat is duurzaam!”

Met de beregening hebben we een specialisatie in het groeiseizoen. Hiermee leveren we een totaalpakket van pompen/leidingwerk en beregeninghaspels.

Wij zijn dealer van:

BAARLE-NASSAU

VERKOOP

Nonnenkuil

Baarle-Nassau

Jack en Ans Leyten 06-30035076 Druisdijk 10, Alphen SQuality-teler

Adviseur op het gebied van:

▪ Bestemmingsplan

▪ Principeverzoek

▪ Ruimte voor Ruimte

▪ Sanering veehouderij

▪ Intake-omgevingstafel

▪ Landschapsplan

▪ Geuronderzoek

▪ Stikstof/AERIUS

Overweegt u om uw landelijk gelegen woning, boerderij of landbouwgrond te verkopen? Of bent u hiernaar op zoek?

Onze rentmeesters, makelaars en taxateurs kijken graag met u mee. Vanuit onze vestiging in Gilze begeleiden zij u bij de aankoop en/of verkoop en beantwoorden zij al uw vragen op gebied van landelijk vastgoed

Peter (18) zet zich in voor de jonge boer

Stress en onzekerheid

“Wij moeten over twintig jaar ons land voeden”

De stikstofcrisis en het effect hiervan op de boerderij

Is het nog wel aantrekkelijk en de moeite waard om in de agrarische industrie te (blijven) werken?

In deze regio hebben we veel agrarische jongeren die graag in de sector actief willen zijn. Wij waren benieuwd wat hen drijft om in deze onzekere tijden voor deze beroepen te kiezen en waar ze zich zorgen over maken.

Een van de allergrootste punten van discussie in de media en aan menig borreltafel is zonder twijfel de stikstofcrisis. Boeren protesteren, blokkeren wegen, laten een giertank vol drijfmest leeglopen bij een ministerie in Den Haag of Brussel.

Aan het woord: Peter Boons (18) uit Raamsdonk.

Veel boeren vragen zich af of de coöperatieve bedrijven, die ooit door henzelf zijn opgericht, zoals de RABObank (Boerenleenbank), melkfabrieken als Friesland-Campina en veevoederbedrijven als ForFarmers nog wel in het belang van de boer werken. De boer zit vast in een systeem waarin hij maximaal moet produceren om te overleven. De bedrijven worden groter en de investeringen worden hoger.

Schaalvergroting

Hij zit midden in zijn eindexamenjaar voor het vwo aan het Dongemond College en heeft al wat examens achter de rug, maar tussen het leren door is hij op de boerderij van zijn ouders te vinden. “Zij hebben een biologische melkveehouderij”, vertelt hij. Zijn ouders bezitten zo’n 130 melkkoeien. “Hoewel het me nooit verplicht is, ga ik met veel plezier naar onze stal toe. Na school ga ik graag naar ‘achter’ en ben ik tussen de koeien te vinden.”

veel mogelijk zélf doen en in eigen hand houden.” Letterlijk, want op de boerderij zijn dan ook geen melkrobots te vinden. “Naast dat we zelf de koeien melken, doen mijn ouders ook aan krachtvoerteelt. Zo

zijn we minder afhankelijk omdat we onze eigen producten telen.” Maaien, ploegen, zaaien of koeien verscharen: Boons hoeft zich nooit te vervelen. “Dat maakt het werk zo leuk! Ik zou niet van 9 tot 5 achter

de computer willen zitten, dat lijkt me niks.”

De koeien worden namelijk tweemaal per dag gemolken. Met name in de weekenden helpt Boons mee. “Op zaterdag en zondagavond melken mijn vader en ik samen de koei-

Zolang er echter nog kiloknallers in de supermarkt worden verkocht (Jumbo heeft aangekondigd hiermee te willen stoppen) blijft dit systeem in stand. De stichting Wakker Dier geeft al langer aan, dat vooral de schaalvergroting debet is aan de huidige stikstofcrisis. Veel boeren zijn volgens hen werkloos geworden omdat ze weggedrukt werden door de megastal. Er moest steeds maar weer worden opgeschaald om zo efficiënt mogelijk te produceren tegen zo laag mogelijke kosten. Met de komst van één megastal gaan volgens Wakker Dier drie andere boerenbedrijven failliet. Het zou, zo vinden zij, veel beter zijn als de boeren niet meer produceren voor een

en.” Of hij dan wel tijd heeft om uit te gaan of met vrienden af te spreken? “Uiteraard, maar dan altijd erna. Ik houd er rekening mee, en als we eenmaal bezig zijn dan maken we wel tempo.”

grillige wereldmarkt, met plofkippen en kiloknallers, maar voor duidelijke prijsafspraken met supermarkten. Hierdoor kan de boer zich richten op kwaliteit in plaats van op kwantiteit want hun inkomen wordt door die afspraken stabieler. Bovendien komt dan meer oog voor dierenwelzijn, een lager stressniveau bij het dier en bij de boer. Bovendien komt er meer werkgelegenheid voor boeren met, inderdaad, minder dieren.

Dat hij nu graag tussen de koeien staat, was niet altijd vanzelfsprekend. “Vroeger was ik er altijd een beetje bang voor”, geeft hij toe. “Maar ik was wel altijd buiten te vinden. Op een gegeven moment wende ik eraan en sindsdien ben ik niet meer weg te slaan uit de stal.”

Duinboeren

Geen 9 tot 5 baan

Zijn passie is met de paplepel ingegoten en dat komt mede door de boerenbedrijfsfilosofie van zijn vader, Pieter Boons. “Hij wil echt zo-

De politiek wil in meerderheid minder dieren, minder boerderijen en daardoor minder uitstoot. Dit geeft veel stress en onzekerheid bij de boer. Is het eerlijk dat de regering vooral kijkt naar de boer en niet naar andere vervuilers zoals de luchtvaart en industrie?

De toekomst van de jonge boer Terwijl hij doordeweeks met zijn neus in de boeken zit en in de weekenden tussen de koeien te vinden is, zet hij zich ook in voor de Dollemansdagen in Raamsdonk waar hij mee helpt om het evenemententerrein op te zetten. “Ik vind het belangrijk om de leefbaarheid van het platteland te stimuleren”, aldus Boons. Bovendien bekleedt hij sinds augustus de functie van bestuurslid bij de agrarische jongerenvereniging AJK Oosterhout, onderdeel van het Brabants Agrarisch Jongeren Kontakt (BAJK). “Samen met Brabantse jongeren organiseren we regelmatig avonden waar we sprekers uitnodigen en prikkelende onderwerpen aansnijden.” Dat kan soms nog wel eens een uitdaging zijn. “Er zijn zowel melkveehouders als akkerbouwers bij betrokken en je wilt iedereen erbij betrekken.”

bedrijf van mijn ouders zit wel goed, maar ik hoor ook andere verhalen van boeren die geen financiering meer krijgen of met verzekeringen in de knel raken. Het wordt je in Nederland niet makkelijk gemaakt om boer te blijven. Er zijn veel dingen die je afleiden van het échte ‘boeren’,” legt hij uit. “En dat kan soms nog wel frustrerend en afschrikwekkend zijn voor jonge boeren. Zij zijn immers de toekomst van de agrarische sector die ontzettend aan het vergrijzen is. Er zijn simpelweg weinig opvolgers omdat veel jongeren van boerenbedrijven het niet zien zitten.” Boons ziet het als een uitdaging om als belangenbehartiger zich in te zetten voor de jonge boer. “Het is vooral van belang dat we ons blijven verenigen en mensen dichter bij elkaar te brengen. De Nederlandse consument zou meer waarde moeten toekennen aan het voedsel en om zo goede stappen in de richting van het milieu en dierenwelzijn te zetten.” En dat begint bij de jonge boer. “Over twintig jaar zullen wíj ons land moeten voeden.” Peter Boons tussen de koeien. (foto: eigen beeld)

Ondanks zijn passie maakt Boons zich zorgen over de toekomst van de jonge boer in Nederland. “Het

OERgroen voor een ecologisch verantwoorde manier van leven

In het hele land zijn er echter ook boeren die zich niet bezighouden met de boerenprotesten maar die al jaren voortvarend aan de slag zijn om zich voor te bereiden op de onvermijdelijke inkrimping. Ze beginnen een bedrijfje naast hun boerderij, zoals een camping of een biologische winkel waardoor ze toch kunnen blijven bestaan.

“Wij inspireren klanten om bewust hun eigen voedsel te verbouwen, te consumeren en duurzaam agrarisch te ondernemen en zo hun ecologische voetafdruk te verkleinen”, zegt Babbe Hengeveld op haar website. In 2016 startte ze in Chaam met de omvorming van een perceel tot een voedselbos met de naam OERgroen. OERgroen staat voor een ecologisch verantwoorde manier van leven en ondernemen, bijdragend aan een gezonde aarde voor mens, dier en plant. Op dit moment zijn er al 130 eetbare soorten aangeplant en dit aantal zal de komende jaren toenemen tot ruim 300 soorten.

Voedselbos

Een voedselbos is een door mensen ontworpen productief ecosysteem dat is gebaseerd op het natuurlijke bos. Het bestaat uit een diversiteit aan meerjarige en/ of houtige soorten waarvan verschillende delen, zoals vruchten, zaden, bladeren en stengels dienen als voedsel voor de mens. In de kwekerij van Babbe worden diverse soorten planten, bloemen en bomen opgekweekt volgens de principes van permacultuur.

Babbe: “Met oog voor duurzaamheid en kwaliteit streven we naar een prachtig assortiment dat perfect past bij voedselbossen en eetbare tuinen.”

Cursussen

Denk hierbij bijvoorbeeld aan de Duinboeren aan de rand van de Drunense Duinen. Of ze besluiten om volledig circulair te gaan produceren zonder gebruik van bestrijdingsmiddelen. Waar ergens een deur dichtgaat, wordt heel creatief ergens anders een raam weer opengezet. Helaas is er door de onduidelijkheid in de regelgeving heel veel vertraging in het verlenen van vergunningen voor deze goede initiatieven van de boer. Hierdoor staan bijvoorbeeld prachtige

OERgroen biedt cursussen en workshops aan op het gebied van permacultuur. Cursisten leren daar hoe ze een harmonieus ecosysteem kunnen maken en manieren om een groenere en meer zelfvoorzienende leefomgeving in te richten. Als voedselboswachter biedt Babbe advies, ontwerp en aanleg van eetbare landschappen en natuurinclusieve landbouw aan. Babbe: “Mijn missie is om kennis over voedselbossen en agroforestry te verspreiden en mensen te inspireren.”

Bosborrels

Bij OERgroen valt er het hele jaar door van alles te beleven. Zo worden er rondleidingen en bosborrels in het voedselbos georganiseerd. Babbe: “Ook kun je als vrijwilliger meedoen tijdens onze meewerkdagen. En voor wie op zoek is naar een boeiende groene stage, bieden we gecertificeerde stagebegeleiding.” BvO Kwekerij & Cursuslocatie:

half afgebouwde stallen met ingebouwde maatregelen om de stikstofuitstoot te reduceren nog leeg met een oude (slech te) stal ernaast. De boer kan hier niet verder ontwikkelen en ervaart dus heel veel stress!

Boer Jan aan het woord “Het moest jarenlang altijd maar meer en meer want we willen koploper zijn in het exporteren van landbouwproducten. Het leidde in het verleden soms tot rare situaties met overvolle koel-

cellen vol roomboter. De boter ging in die tijd voor een kwartje naar Rusland. De overheid ging ingrijpen en dat betekent door gaans niet veel goeds. In 1984 werd besloten dat de veesta pel niet verder mocht groeien. Het melkquotum werd inge voerd. Gevolg was dat je quo tum kon bijkopen zodat er juist meer dieren konden worden gehouden.

en houden als ze wilden, maar men kreeg vanaf toen fosfaat-

Bij Oergroen kan je terecht voor de volgende diensten

In 2015 werd het melkquotum alweer afgeschaft. Boeren mochten weer net zoveel koei-

• Ontwerp en aanleg van eetbaar landschap

• Bodem en biodiversiteit herstel

• Advies omtrent natuur inclusieve landbouw

• Klimaat adaptief groenadvies

• Begeleiding groen projecten

• Rondleidingen in eigen voedselbos

• Lezingen en cursussen

mogelijk uitstoot zijn bij een boerderij waardoor veel boeren weer flink moesten investeren in luchtwassers bij hun stallen. De regering wist dat deze maatregelen eraan zaten te komen en toch werden er steeds weer vergunningen afgegeven. In de tijd van landbouwminister Braks werd heel Brabant volgebouwd met megastallen voor varkens.”

dat er minder dieren wor den gehouden, wat zal leiden tot minder ammo niak- en stikstofuitstoot, komen heel veel boeren, die fors geïnvesteerd hebben, in de proble men.

En het allerergste is voor

DOOR LISA SCHUURMANS

Gespecialiseerd in:

• Advies • Verkoop • Aankoop

• Taxaties

• Onteigening

U vindt ons in de provincie Noord-Brabant, Zuid-Gelderland en Noord-Limburg. Informeer naar een vrijblijvend gesprek.

Roel van Hoof

Diessenseweg 105, 5081 AH Hilvarenbeek T. 013-23 40 340 - M. 06-51 52 53 74 E. vanhoof@agriteam.nl

Wat de boer niet kent ...

Ja, maar de boer weet wèl heel veel. En omdat boeren bij lange na niet meer hoeven te doen wat ze vroeger moesten doen, hebben ze zelfs tijd om lid te worden van een kookclub.

Midden-Brabant www.agriteam.nl

Kverneland rotorkopeg met zaaimachine

• zaaien van 2 teelten tegelijk bv. gras/klavergraan/erwten

• 3m werkbreedte24 kouters

• apart verstelbare loopwielengelijkmatige zaaidiepte

• gesplitste zaadtank met 2 doseerunits en kouters met dubbele uitloop

Gras / Granen / Erwten inzaaien

Kalk strooien dit voorjaar

Kuxmann kalkstrooier

• 12 ton laadvermogen

• 2 schijvenstrooiwerk tot 15m

• strooibreedte

• afdekzeil op laadbak

Want moest je ooit je hele land met paard en ploeg voorbewerken om te gaan zaaien, moest je gras maaien met een zeis, je gras met een soort vork omgooien zodat het hooi werd, je bieten en aardappelen met de hand uitsteken, je onkruid gewoon met een schoffel wieden, je mest met de hand verspreiden over alle percelen, je kouwe thee met een stapel boterhammen op de grond of op de platte kar nuttigen, je hooibalen met een riek op de kar stapelen, je stal met de hand uitmesten … enzovoorts, enzovoorts …. Tegenwoordig hebben ze overal machines voor. En als ze die zelf niet hebben dan zijn er wel loonwerkers die wèl in staat zijn om die enorme machines aan te schaffen. Maar met dat spreekwoord ‘Wat een boer niet kent, vreet ie niet’ wordt natuurlijk bedoeld, dat veel mensen enigszins bang zijn voor het onbekende. En dat heus niet alleen als het om eten gaat. Safety first, denken die, altijd. Grenzen opzoeken is niet iedereen gegeven. Dat maakt het voor degenen die dat wèl doen extra leuk en soms extra klote natuurlijk. Want die grens moet wel enigszins geaccepteerd worden. En als het een beetje tegenzit, word je afgefakkeld. Meestal gebeurt dat op social media, maar in godsnaam, wie dat gekrijs nog serieus neemt, spoort gewoon niet. Die lafaards hebben de moed niet om het je in je gezicht te zeggen. Dat zijn allemaal lui die denken er,

naast hun duffe en uitgeleefde bestaan, een nieuwe uitlaatklep te hebben gevonden. Dat zijn de lui ook die van die klep een enorme vuilnisbak, een mestvaalt maken. Die begrijpen het woord ‘social’ dus al niet, arm van geest als ze al zijn.

Je komt niet voor niks met je kop boven het maaiveld uit, dat vereist incasserings- en doorzettingsvermogen. Soms ontstaat het spontaan, soms door een vervelend voorval dat je aan het denken heeft gezet of tot actie heeft gedwongen. Soms lijkt zo’n stap op twee stappen terug maar betekent het, zonder dat je er erg in hebt, tien stappen vooruit. Zo kan het gebeuren dat een boer zich door de staat uit laat kopen. Stikstof en zo. Natuurlijk doet hij/zij/het (je moet overal op letten tegenwoordig) dat toch enigszins met lood in de schoenen. Met wat rekenwerk kan de boer er wel achter komen of ie ‘er financieel uit springt’, misschien zelfs beter van wordt. Maar het zwarte gat lonkt al evenzeer. Wat moet ik nog beginnen na 30 jaar koeien te hebben gemolken en maïs te hebben gezaaid?

Beste boer, ik kan me daar van alles bij voorstellen, heb zelf ook in zo’n soort put gezeten. Een telefoontje van mijn zus, juist op de dag dat ik het helemaal niet meer zag zitten, zette me op een spoor. Die kans heb ik gekregen en gegrepen. Nee, het leverde geen reet op, maar wie het kleine niet eert …. Uiteindelijk leverde het me het grootste plezier èn het geld om van rond te komen.

Kortom, vreet wat u niet kent, al komt het uit de prullenbak. evr

Uwloonwerk,onsvak!

Loon- en grondwerken

Sprangers

Hoogstraten - Ulicoten

loonwerk@bartsprangers.be

Bestrijdingsmiddelen in de landbouw: er is van oudsher veel discussie over. Dat begint al bij de benaming. Tegenstanders noemen het ‘landbouwgif’, voor boeren is het ‘gewasbescherming’. Maar hoe zit het nu echt? Hoe schadelijk zijn die middelen en kunnen we echt niet zonder?

Akkerbouwer Joris Baecke en ZLTO expert Peter van ‘t Westeinde geven helder tekst en uitleg.

Bestrijdingsmiddelen in de landbouw

Waarom zijn ze nodig?

Waarom zijn bestrijdingsmiddelen zo omstreden?

“Als je kijkt naar de manier waarop sommige bestrijdingsmiddelen in het verleden zijn gebruikt, dan is het logisch dat mensen hun bedenkingen kunnen hebben over gewasbescherming”, zegt Peter van ’t Westeinde, boomkweker en expert op het gebied van gewasbeschermingsmiddelen. “Neem DDT als voorbeeld. Dat werd vroeger breed toegepast en bleek later heel schadelijk. Daar hebben we als maatschappij en als landbouw gelukkig van geleerd. De wetten en regels zijn veel strenger, waardoor het gebruik van gewasbescherming in de Nederlandse landbouw veilig is voor mens, dier en het milieu.”

Hoe schadelijk zijn de bestrijdingsmiddelen in de landbouw?

“Gewasbeschermingsmiddelen zijn veilig voor mensen, dieren en het milieu als je ze gebruikt zoals is bedoeld”, zegt akkerbouwer Joris Baecke. “In Nederland beoordeelt het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) welke middelen we in de landbouw mogen gebruiken en op welke manier. Dat zijn de regels waar we ons aan houden. Daardoor zijn die middelen wél schadelijk voor de onkruiden, insecten of schimmels die je probeert te bestrijden, maar

juist niet voor gewas dat we proberen te beschermen en niet schadelijk voor mensen, dieren en het milieu.”

Bestrijdingsmiddelen in de lucht, water en onze voeding Ondanks die regels worden er soms sporen van gewasbeschermingsmiddelen aangetroffen in de lucht, het oppervlaktewater en grondwater en in onze voeding. Dan gaat het zowel om middelen die nu én vroeger werden gebruikt. De concentraties van die stoffen zijn echter zo laag dat ze geen risico vormen voor de gezondheid. Onder andere het RIVM doet daar regelmatig onderzoek naar.

Waarom zijn er bestrijdingsmiddelen nodig in de landbouw?

“Boeren willen zorgen voor genoeg en goed voedsel. Dat doen we heel gericht door bepaalde gewassen te verbouwen, buiten in de natuur. Onkruiden, ziektes, schimmels en andere plagen kunnen dat groeiproces verstoren. Daarom moeten we soms middelen en manieren gebruiken om de gewassen te beschermen, zodat ze op een gezonde manier kunnen volgroeien. In de reguliere landbouw doen we dat dus deels met gewasbeschermingsmiddelen, maar ook met allerlei andere methodes. Denk dan bijvoorbeeld aan ploegen, schoffelen en branden.”

Neemt het gebruik van bestrijdingsmiddelen toe?

Nee, het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw daalt. Tussen 1988 en het jaar 2000 was die daling door een meerjarenplan gewasbescherming enorm met maar liefst 52%. Daarna vlakte die neergaande lijn weliswaar af, maar zette die daling wel door. Uit de meest recente cijfers van het CBS blijkt bijvoorbeeld dat de landbouw in 2020 ruim 11 procent minder middelen gebruikte dan in 2016.

Gebruik omlaag door meer bewustzijn

“Dat we minder middelen gebruiken, heeft meerdere oorzaken, zegt Joris Baecke. “We spuiten ten eerste minder omdat we ons steeds beter bewust zijn van het belang van een gezonde bodem. We willen de natuurlijke processen zo min mogelijk verstoren, dat is beter voor onze gewassen. Dat doen we onder andere met precisielandbouw. Bijvoorbeeld door een robot die de gewassen op het land scant en zo de ongewenste planten heel gericht kan bespuiten. Ook zie je dat er steeds vaker wordt gekozen voor biologische middelen.

“En de tweede reden is simpel, maar voor ons als boeren ook belangrijk: die middelen kosten geld. Dus als je minder kunt spuiten, dan heb je ook minder kosten.”

Wat zijn de regels als het gaat om de middelen in de landbouw?

De Europese Unie bepaalt welke stoffen er wel en niet in de gewasbeschermingsmiddelen mogen zitten. De lidstaten zelf gaan over de toelating van de producten waar die middelen in zitten. “Daardoor kan het bijvoorbeeld dat het ene middel wel in Frankrijk mag worden gebruikt, maar niet in Nederland”, zegt Peter van ‘t Westeinde.

“In Nederland gaat het College

voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) over de toelating van al die verschillende middelen. Ook schrijven ze voor wie het mag gebruiken en op welke manier. Voor professioneel gebruik moet iedereen die met deze middelen werkt daarnaast een licentie hebben. Dat ‘Bewijs van vakbekwaamheid’ krijg je als je een speciale opleiding hebt voltooid.”

Hoe vaak worden die regels aangepast?

Er is continu wetenschappelijke discussie over de veiligheid van alle verschillende gewasbeschermingsmiddelen en biociden. Daarom geldt voor de toelating van elk middel een periode. Het einde van die periode heet de expiratiedatum. Daarna mag het middel niet meer worden verkocht, tenzij er anderhalf jaar voor die datum een verlengingsaanvraag is aangevraagd. Dan kan het middel opnieuw worden beoordeeld aan de hand van de dan geldende richtlijnen. Deze periode is meestal 10 jaar, maar soms korter. Bij het veelbesproken middel glyfosaat is het bijvoorbeeld 5 jaar.

Neemt het aantal toegestane middelen af?

Ja, in 2020 wees het Ctgb 16 van de 123 aanvragen voor toelating van middelen af, blijkt uit het jaarverslag. Dat merken boeren ook in de praktijk. Joris Baecke. “Wij als telers merken dat de voorwaarden voor toelating steeds strenger worden, waardoor er steeds meer producten van de markt verdwijnen.”

Kunnen we ook zonder chemische bestrijdingsmiddelen in de landbouw? “Ja, dat kan,” zegt Baecke. “In de biologische landbouw doen ze dat immers al. Je ziet wel dat dit veel arbeidsintensiever is en dat de kosten voor voedselproductie daarom hoger zijn. Dat komt om-

dat je vaker moet schoffelen en op andere manieren aan de slag moet om plagen te bestrijden. En omdat je dan vaker over het land rijdt met machines, verstoor je op die manier het bodemleven ook vaker. Zonder chemische middelen werken heeft dus ook nadelen.”

Maar waarom zouden we zonder moeten? Waarom zouden we dat eigenlijk, zonder chemische middelen voedsel verbouwen? Die wedervraag is volgens Baecke belangrijker. “Mensen gaan er voor het gemak van uit dat het gebruik van deze middelen schadelijk is. En dat is het dus niet. In Nederland werken we verantwoord en dan zijn deze middelen veilig.”

En hoe zit het met de bestrijdingsmiddelen die we thuis gebruiken? Volgens Baecke mag het daar wel vaker over gaan. “Als boer werken we samen met natuurlijke processen en grijpen we alleen in als het echt nodig is. Ik ben echt geen fan van de gifspuit. Het is een noodzakelijk kwaad. En als ik dan zie met welk gemak mensen bijvoorbeeld het groen tussen hun tuintegels wegspuiten, dan vraag ik me echt af waarom ze dat doen. Ten eerste is het vaak niet echt een bedreiging voor je woning of je tuin én het is met een beetje boerenverstand ook heel makkelijk te

voorkomen of anders aan te pakken. Ik vind die discussie eigenlijk belangrijker.”

Wat zijn alternatieven voor chemische bestrijdingsmiddelen?

Er komen steeds meer biologische middelen op de markt. Maar die ontwikkeling gaat volgens Peter van ‘t Westeinde eigenlijk niet snel genoeg. “Als agrarische sector maken we ons daar wel zorgen over. De producenten werken hard aan de ontwikkeling van die producten en wij willen ze ook graag gebruiken. Alleen duurt het heel lang voordat die producten worden goedgekeurd voor gebruik.”

Hoe lang duurt het voordat een nieuw middel wordt goedgekeurd?

“Om een nieuw middel te ontwikkelen, hebben producenten vele jaren nodig”, zegt Peter van ‘t Westeinde. “Daarna zijn ze nog veel meer tijd kwijt om met wetenschappelijke onderzoeken aan te tonen dat het middel werkt én dat het veilig kan worden gebruikt. Dat hele proces is aan strenge regels gebonden. Aan de ene kant is dat natuurlijk goed omdat het zorgvuldig is. Maar aan de andere kant zorgt dat het de ontwikkeling van meer duurzame biologische gewasbeschermingsmiddelen kan vertragen.”

Welke soorten gewasbescherming zijn er?

● Herbiciden: werkzaam tegen onkruiden

● Insecticiden: werkzaam tegen insecten

● Fungiciden: werkzaam tegen schimmels

● Nematiciden: werkzaam tegen aaltjes

● Larviciden: werkzaam tegen larven

● Acariciden: werkzaam tegen mijten

● Rodenticiden: werkzaam tegen knaagdieren

● Mollusciciden: werkzaam tegen weekdieren

● Bactericiden: werkzaam tegen bacteriën

● Viruciden: werkzaam tegen virussen

● Groeiregulatoren: middelen die levensprocessen

van planten beïnvloeden

Bron:

Hoe is het om het etiket van ‘boerderijkind’ te dragen?

Tijdens een oogstdankviering van de ZLTO werd deze tekst uitgesproken door Anita van Dun uit Ulicoten. De basis vond ze op internet maar ze paste deze tekst aan haar eigen beleving aan. Iedereen was onder de indruk. Voor deze krant ging ik in gesprek met Anita en haar zus Marian om wat dieper op de materie in te gaan. Is het een vervelend etiket dat van ‘boerderijkind’? En klopt het dat je er later in je leven anders tegenaan kijkt?

DOOR JEANNY WOUTERS

Wat is jullie eerste of belangrijkste herinnering aan de boerderij, vraag ik de zussen onafhankelijk van elkaar. Anita vertelt dat er altijd bedrijvigheid was in haar beleving, vader en moeder, opa en oma waren altijd thuis, de veearts kwam langs, er werden dieren opgehaald, altijd leven in de brouwerij. Voor Marian zijn ook de generaties door elkaar heen

een belangrijke herinnering, ontbijten met de grootouders maar ook met vader op de tractor. En ze noemt de liefde voor de natuur en voor elkaar.

Afzetten

In de pubertijd zet iedereen zich af tegen de thuissituatie, in dit geval de boerderij. Waar hadden Anita en Marian last van?

“We konden niet op vakantie of zomaar ergens heen. Moesten

altijd voor het melken naar huis of konden pas na het melken ergens naartoe. De koeien kwamen altijd op één. Hoewel onze ouders er alles aan deden om er omheen te organiseren. En er was toch ook wel een stukje schaamte naar je leeftijdsgenoten toe. Je wilt erbij horen op die leeftijd, komen vriendinnen uit de stad bij jou thuis dan is het meteen ‘oh wat stinkt het hier’. Er is altijd iets dat je ruikt in de buurt van de boerderij.” Dat vond Marian heel vervelend. Anita herinnert zich dat ze in Breda op het OLV (Onze Lieve Vrouwencollege jw) meteen het stempel ‘boer’ kreeg toen ze daar hoorden dat ze uit Ulicoten kwam. “Dat is niet altijd fijn, een hokje waar je in geduwd wordt, waar je niet zelf voor kiest. Je bent wel van een boerderij, ik ben daar trots op, maar je bent ook zoveel meer. Als puber ben je daar wel gevoelig voor.”

Omslagpunt

En wanneer komt dan dat omslagpunt, dat je je realiseert dat die ‘boerderij-opvoeding’ ook voordelen had? Voor Marian was dat tijdens haar studie ver weg van huis, toen iedereen ver weg was van huis. “Als er dan een plek gezocht werd waar alles kan, met veel ruimte, voor feestjes, logeren, dan is de boerderij de ideale plek waar we met iedereen uit alle windrichtingen naartoe konden. Genieten van de natuur,

naar buiten gaan. Het belang van de natuur herkennen, ontspannen, genieten.” Anita kreeg het besef toen ze ging werken. “De mentaliteit die je meekrijgt, die van ‘niet lullen maar poetsen’. Werken voor je geld. Als je later in je leven dan merkt dat collega’s mensen anders in het leven staan. Dat hebben wij vroeger meegekregen, het werk moet gedaan worden op de boerderij.

Het zit in je dna, dat je er zo over denkt.” Marian noemt ook het ondernemerschap, met lef keuzes maken. Maar ook leerde ze dat hard werken niet altijd loont. “De boer werkt zeven dagen per week en verdient niet navenant.”

Ze noemt de overheidsregels, de banken, alle zaken die de boer niet zelf in de hand heeft. De goede eigenschappen, lef, doorzettingsvermogen, veerkracht staan voor haar toch bovenaan. “Niet blijven liggen als je valt maar net één keer vaker opstaan dan je gevallen bent.

Soms ietsje harder zijn dan een ander. Pa en ma hadden ook altijd de mentaliteit van ‘niet zeuren’.

Maar doorgaan is niet altijd gezond… Je moet meer belangen durven zien.” En ze noemt strijdvaardigheid en rechtvaardigheid.

Eigen leven

Marian en Anita werden geen boerin. Anita woont wel op de oude boerderij van haar ouders, heeft veel dieren om zich heen en haar kinderen genieten van opa en oma en de natuur, net als zij vroeger. Haar man heeft geen boerenachtergrond, wel een agrarische opleiding, maar hij besloot toch een andere richting in te gaan, vooral met de megabedrijven in het achterhoofd en vooruitzicht. Anita is zelf financieel manager.

Marian woont midden in Breda, is het onderwijs in gegaan en organiseert op haar school lente- en boerenthemadagen.

“Dat hebben we wel van thuis meegekregen. Een goede opleiding volgen, zelfstandig zijn, een baan met toekomst kiezen. Een boerin die in een boerenbedrijf trouwde en meewerkte, had dat in vroeger tijden niet.” Haar kinderen groeien heel anders op dan zij zelf.

“Midden in de stad heb je veel keuze in scholen, hobby’s, vrienden, alles heel dichtbij. Mijn kinderen missen wel de ruimte en dieren om zich heen. Maar we gaan wel bijna ieder vrij moment naar Ulicoten, naar de boerderij.”

Hoe is het om een boerendochter of boerenzoon te zijn?

Ik ben er zelf een en kan je vertellen dat het gedurende je leven verandert.

Je eerste herinneringen zullen zijn aan koeien en tractors, je zult de zoete geur kennen van de melk dat het kalf gulzig drinkt, de zachtheid van hun haar en de ruwheid van de tong terwijl ze aan je vingers zuigen…

Dat je niet in de zomer met het gezin op vakantie kunt naar het buitenland.

boerderij zien door de ogen van bezoekers, vrienden, leraren, en hun verbazing horen om wat je familie doet. En dan zie je in hun bewondering voor de koeien en tractors. Je zult andere boerderijkinderen vinden en verhalen vergelijken. Je realiseert je dat je niet alleen bent. Je zult kunnen luisteren naar de moeilijke gesprekken en de verhalen kennen

over hoe jouw familiebedrijf de moeilijke tijden heeft overleefd.

Je gaat werken naast ouders, grootouders, tantes, ooms, broers en zussen. Je zult de lach en de traan delen. En zelfs als je van de boerderij niet je fulltime beroep maakt, zelfs als de boerderij er niet meer is, zal je hart nog steeds dat van een boerderijkind zijn. Het zal zwellen van liefde en trots die alleen een boerenkind kent als je praat over de dagen van klusjes, over de tijd met je familie, over de kostbare lessen die je hebt geleerd en die je hebben gemaakt tot de persoon die je vandaag de dag bent. En je zult je realiseren dat het grootste cadeau is om een boerderijkind te zijn.

Je zult je afvragen waarom niet iedereen een koe in de tuin of een tractor op de oprit heeft staan. De eerste jaren zullen vol zijn van alles wat speciaal is aan het zijn van een boerderijkind.

En dan zul je het offer realiseren dat voortkomt uit het gekozen beroep van je familie. Je zult merken dat je vader of moeder niet altijd het avondeten, spelletjes of kerstochtend haalt.

Je zult de geur van diesel en grond kennen, en van pas gemaaid gras. Ook herinner je je de trilling van de tractorstoel die je deelt met je vader terwijl hij je laat sturen. Er zullen herinneringen zijn aan banden op plastic, terwijl je helpt de kuillagen af te dekken. Aan de maaltijden die je naar het veld hebt gebracht en aan de eerste keer dat je een kalfje geboren ziet worden.

Je zult de stille gesprekken van volwassenen opmerken die praten over dingen als het weer, melkprijzen, brandstofprijzen en rekeningen en de zorg voelen. Omdat je een tiener bent, zal het offer een last zijn en kan het wrok veroorzaken, zelfs bij de meest veerkrachtige boerenkinderen. Want wie wil er hooi gooien op een warme zomerdag als zijn vrienden naar het zwembad zijn? Wie wil de geur van koeien proberen te verbergen met parfum omdat ze moesten werken voor ze met vrienden naar de voetbalwedstrijd konden? Waarom kunnen ouders niet de stal verlaten en zich geen zorgen maken over een zieke koe, of er regen op komst is of over de betaling die gedaan moet worden?

Maar dan gebeurt er iets magisch. Je zult kunnen zien wat de boerderij je gegeven heeft. Alle ervaringen die uniek zijn voor boerenkinderen. De complimenten over je werkethiek hoor je op school, bij je sport en bij je eerste baantje. Je zult de

Biologische landbouw

De kansen en uitdagingen op een rij

We horen steeds meer over biologische landbouw en zien steeds meer biologische producten in de supermarkt. Maar wat is biologische landbouw eigenlijk? En wat komt er allemaal bij kijken? In dit artikel zetten we de kansen en uitdagingen van biologisch boeren op een rij.

Wat is biologische landbouw? De biologische landbouw is een allesomvattend systeem waarin boeren en telers nauw samenwerken met elkaar en met het natuurlijke ecosysteem om hoogwaardig voedsel te produceren. Het uitgangspunt is om een gesloten kringloop te maken, waarin alles wat de boeren en telers gebruiken uit dat biologische systeem komt, zoals veevoer en mest. Biologische boeren gebruiken zo min mogelijk middelen en werkwijzen die de natuurlijke processen kunnen verstoren.

Kenmerken van biologische landbouw

• Werkt zoveel mogelijk binnen de natuurlijke kringlopen

• Geen gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen

• Geen gebruik van kunstmest

• Geen genetisch gemodificeerde organismen

• Dieren krijgen meer ruimte om natuurlijk gedrag te vertonen

Biologisch: het enige internationale erkende keurmerk voor duurzaamheid

Biologische producten voldoen aan strenge internationaal geldende wettelijke eisen en ze zijn daarmee uniek in de voedselsector. Het is het enige internationaal erkende keurmerk voor duurzaamheid. Boeren die biologisch werken, kunnen door die regels aan consumenten de ga-

rantie bieden dat de producten met een biologisch keurmerk daadwerkelijk volgens de biologische regels geproduceerd zijn. Doordat consumenten bereid zijn meer te betalen voor biologische producten, krijgen boeren een betere prijs en zijn ze in staat om biologisch te blijven werken.

Welke biologische keurmerken zijn er?

Op verpakkingen van biologische producten staan vaak verschillende soorten keurmerken. De belangrijkste is het Europees Biologisch Keurmerk. Dit staat verplicht op alle biologische producten die in de Europese Unie worden verkocht. Zonder dit keurmerk is een product dus niet biologisch.

In Nederland zijn daarnaast producten met het Demeter of EKO-keurmerk op de verpakking. Deze voldoen aan aanvullende eisen bovenop de eisen van Europees biologische keurmerk.

SKAL is in Nederland de organisatie die erop toeziet dat biologische producten ook daadwerkelijk aan alle wettelijke eisen voldoen.

De voordelen: minder impact op milieu, meer aandacht voor dierenwelzijn

Veelgenoemde voordelen van biologische landbouw zijn vooral dat de biologische landbouw

veel minder schade aanbrengt aan het milieu en dat er meer aandacht is voor het dierenwelzijn. Ook denken veel mensen dat biologische producten gezonder zijn. Dat is voor veel consumenten en voor veel boeren de reden om te kiezen voor biologisch.

De nadelen: meer uitstoot per dier en meer grond nodig?

Er is veel discussie over de nadelen van biologische landbouw. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat de stikstofuitstoot per dier in de biologische varkenshouderij en pluimveehouderij flink hoger is dan in de intensieve veehouderij. Dat komt vooral omdat de

dieren vaker buiten zijn, waar het gas niet kan worden opgevangen. Daar staat tegenover dat de CO2-uitstoot van de biologische veeteelt als geheel een stuk lager is.

Ook is er meer landbouwgrond nodig om te zorgen voor dezelfde opbrengst als in de gangbare landbouw.

Vaak wordt gezegd dat we de wereld niet kunnen voeden met alleen biologische landbouw, wat een gevaar is voor de voedselzekerheid. Volgens Marjon Krol, specialist biologische landbouw bij ZLTO, is dat een verkeerde benadering. “Op dit moment wordt wereldwijd 35% van ons voedsel verspild. Als we ons voedingspatroon en ons voedselsysteem iets aanpassen en niet meer zoveel voedsel verspillen, dan kunnen we heel veel extra mensen voeden.”

Biologisch versus gangbaar: voor beide is een markt

De discussie over de voordelen en nadelen van biologische landbouw versus de gangbare landbouw is veel genuanceerder dan vaak wordt voorgesteld. Thijs Cuijpers, specialist LTO Nederland: “Voor beide productiesystemen is er een markt. Sommige consumenten zijn bereid meer te betalen voor biologische producten en veel andere consumenten kiezen op dit moment liever voor goedkoper vlees, fruit en groente.”

Omschakelen naar biologisch: niet eenvoudig voor boeren

Biologische boeren moeten extra kosten maken maar kunnen door die hogere prijs voor hun producten toch een redelijke boterham verdienen. En toch werkte in 2019 maar 4% van alle boeren in Nederland biologisch. De belangrijkste reden daarvoor is dat omschakelen naar een biologische werkwijze niet eenvoudig is en soms ook niet haalbaar.

Omschakelperiode:

twee tot drie jaar duurder werken voor hetzelfde geld

Omschakelen naar biologische landbouw kost tijd. Om te voldoen aan de eisen, moet de bodem bijvoorbeeld vrij zijn van resten kunstmest en chemische gewasbeschermingsmiddelen. Voor de meeste sectoren duurt dat twee jaar en voor de fruitteelt (en andere permanente teelten) duurt die periode zelfs drie jaar. In die tijd moet een boer dus wel al volledig biologisch werken. Dat betekent bijvoorbeeld investeren in speciale machines en handarbeid voor de onkruidbestrijding en in aangepaste stallen zodat dieren weer naar buiten kunnen. Maar gedurende die omschakelperiode krijgt hij of zij niet een hogere prijs voor de producten die worden gemaakt.

Bovendien is de afzetmarkt voor biologische producten nog klein

Een tweede probleem voor veel boeren die biologisch willen gaan werken, is dat de afzet-

markt voor biologische producten nog te klein is. Wanneer we meer biologische landbouw willen, dan zullen we als consument meer biologische producten moeten kopen. Op dit moment is dit de grootste belemmering voor de groei van de biologische landbouw.

Nederland loopt achter

in Europa

Nederland is geen voorloper in Europa als het gaat om de consumptie van biologische producten. De markt groeit weliswaar, maar in vergelijking met de landen om ons heen is de binnenlandse afzetmarkt voor biologische boeren klein. In Nederland was 3,26 procent van het verkochte fruit, zuivel, groente en vlees biologisch (cijfers 2020). In een vergelijkbaar land als Denemarken is dat maar liefst vier keer groter met 12 procent.

Meer biologisch?

Politiek aan zet

Richting een meer duurzame toekomst is het belangrijk dat de biologische landbouw in Nederland zich verder kan ontwikkelen. Het is niet eerlijk om die opdracht alleen bij de boeren en consumenten te leggen. Marjon

Krol: “Neem Denemarken als voorbeeld. Daar werkt de overheid actief aan het stimuleren van biologische landbouw door consumenten meer bewust te maken van het verhaal achter biologische landbouw en door samen met de supermarkten afspraken te maken om biologische producten meer aandacht te geven. Mensen zijn daarom vaker bereid om voor biologische producten te kiezen in de supermarkt.”

Biologische sector zorgt voor duurzame innovatie

Nederlandse boeren zijn innovatief en dat geldt zeker ook voor Nederlandse biologische boeren. Omdat zij niet beschikken over hulpmiddelen zoals kunstmest en chemische gewasbescherming moeten ze andere innovatieve manieren bedenken om te zorgen voor een goede opbrengst. Die technieken worden daarna vaak ook toegepast in de rest van de landbouw.

Zo worden op dit moment door biologische boeren mini-robots ontwikkeld die onkruid tegengaan. En biologische boeren in Noord-Brabant ontwikkelden het rijpadensysteem met GPS-technologie, waarbij trekkers altijd over dezelfde paden rijden op landbouwgrond. Het bodemleven krijgt daardoor op de niet-bereden plekken de kans om zich optimaal te ontwikkelen, wat weer leidt tot betere oogsten.

MET DE NATUUR IN ’T HART

Ontmoeten

Werken

Inspireren

Vieren & AndersZins

Van Harte Welkom!

Landgoed Ulvenhart Heistraat 16-18 4858 RL Ulvenhout AC www.ulvenhart.nl