Aleksandra Mizielińska en Daniel Mizieliński
OR
el
an
d
TU
N
K
S OPER RK E SV AA
GEBIEDEN GELegen ONDER HET ZEENIVEAU
haA rl e D- -
VOET
re e -Ov erfl akk
d
ee
SCH AA Ts
ZEE
Dordrecht
t rd wo Rembrandt er en teke schild na a
rmeER VE lder hi sc
1
B r
KL
PEN OM
KAPEL
NijmegEn
bu
Vermee an
3
HE EN PA
N
e
GIETHO OR
th en
KASTEEL N RUURLO VA
r na
DWERGOOrUILEN
H
c
B FTS lAUW EL D
vl a
SRDGA AATGInNINg ON
EDA
tEnsoEp rw
gesta mpte aardappelen en groenten
jT k
oe
K
wORst
gouda
Ontbi
roOk
RLANderS F IE
stampPoT
e ED
Ts
eNMARKT BLOEM
EDeLHERT
3
In het p De Hoge ark Velu M leven we OE FL o N S.
EnschEde
MELIJN ER
EMBolLeNBLOVERKOPER
RbErg Alse a v m boven het zeeniveau, 322,7 te punt van het s hoog ese deel van Nederland o r Eu p
AN ia
TE AR HT W EC P
PREHISTORISCHE GRAFHEUVELS
asSen
A
n TEI T
ge
DAPPELE N AR
UNIVERSI
Gronin
N in d ederland b ez e Car de n aïbisch it enkele eilan e Zee (zie pagina 76).
MaAstrichT
m
Dr
ZwolLe
rg
-
ik
VEETEeLt
arnhem SINTAASNICOL
nn
Rottu
GroniNgeN
o Schierm
ApeldoOrn NATIONAaL PA de hogE vEl R uw
Rt OO P s
EindhoveN
EVOLUON
EReNTIeCONF TRUM N E C
a
d
schokl verlaten and d vroeger op e orp, en eiland gelege n
n a l s
’s-Hertogenbosch
wo doo rdt doork r ruist KA talrijke Na LEn . r ANde S VIER L R eN De oniNgsdaG E K N
Ne der lan d
e
ErRijn N ed
utrechT
ST
Fl
e
Rif
me ottu rplaa
R
g
oo
EeND RG E B
LeEuwardEn
Lelystad
l o v
Ameland
len val n g o ele dro ij eb wand b r e v o en wadd
PE N LO D A
AmersfoORt
almerE
OR
g lin hel
MIDDELS ZAAGBETe K
volendam
edam
tilburg
OLE n VAN KInDER S Di J
2 WINDM
breda
jk dI
D
c Ters
T
e ZE N E
Hilversum
N o o r d -
waA l
RotTerdam
2
it
amsterdAM
LEIDEN DEN- H o l l a n d HAAG d gouda rdam ts i u o te Rot g r o pa Z d e Euro van delft
Nederland is een laag land, ENIVEAU groot deel onder het zeeniveau lZigEt n a waar v een .
gebied
k
ND
AlkmaAr
RA
d elan Vli
KLUU
WA D
Noor K S la d- TER n H Ho lla
Den HEldEr
VUURTOREN
zaANse SchAnS u se u m m openluchtm windmolenest
ST
N EN M EU
kilometers
ZI LV
RidDerza A
re n ortdu en gelege o v e i d n onder het waterniveau, kers worden ls ak drooggelegd a t k i u r b en worden ge
POLDERS
ders LEGGEN sinds eeuwen Z EEGEBIeD eN dROOG. Vele plaatse n waar nu akkers en stad jes liggen, waren vroeger zee.
1 De Neder lan
RA L
Zeel WAT ER
midDelburg
10 mijlen
25
ATLANTISCHE HARING
5
E DZE
0
M O LE n S Nd EDAM I W CHI S e de N een van VA zijn te ter wereld. ts oo gr
TONG
NO
DaAn
10 15 20
ERING ELDeK sCH Nederland R E e ST ng di stroming OO terkergien over rmt SchouwenDui wa te besche v
Emm a
D
5
AL
0
OPPERVLAKTE: 41 543 km²
17 MILJOEN INWOneRS
TALEN: NEDERLANdS en Fries
N IJde tR S ED W
PE
r
TU L
TARWE
de
HOOFDSTAd: aMstERDAM
nieuwE K Er
Texe l
K B EUK L OE ENHOF ME N T UI N
W
i d
A f sl u
Utrecht
W M I MU OL S
B NBOlLen
r
Jan
E LP
be sc h ou ORA wd NJ a ls d E e kl ko n i n klijke eur van de familie
G
O
sel
r i js
Fr En pP ort e j l p FiEr onele s i t i trad
ME LK ui t e e n s meI chi SJ l d eri e jv
e el d
an STA D
is . te H AV EN
K
Vin van ceN schi Gogh t lde r
d an
Li
e Go
b
t a n
PIet Mo schil ndr der
MAÏS
R KE e N I U S T BIE
HY AC
l
B W U A BL
AS
en
m
HEDRAAL KAT
MA
AAg. GR
e
zEN ui htEn h c En Gra daM er de ster m gs n A i
K e
N
IJ s Sel
IL RANSU
is s
k
gRote K Er
nd
T E EL AS K VAN RGh SBE UI
INTEN
H
E
W EEU M R
SCHO
LE
O LO T EIS EN L IN TU
ve
Z S
16 t
rla nd
roog me
G E RS T
EN
MER M
der S eRLAN NED DITIONELE TR A A IN EDeRDr CHT KL uit Volendam
17
ni gi n
MO
LS FE R
S AX O F oO
oe p
BIE
er ey ck
ë
e BEGONI
B
s Verkon dig hypothese dat he de a t hee was als gevolg v la an de
an
n
n e
S
GERST
GILL tradi ES ti kleder onele d van de ca racht rn in Bi aval nch ve e re
MANNEKe N n fo tein in de vorm PIS een plassende va j on
t
ij
i
we li
B ee n
vro u
een m a ee t vanr danoM een 10 0
R
FRITUU
ilder De sch t e pi Er BruegEl D E OU D E
werkte jarenlang in Brussel
EN
D
e schi Anto ON va lder N dyck is g e schilde boren in Antwerpen. r Rogier v A VROUWEN deR wEyD E SCHILDE uIT
n n
AARLEN
EU RO KO PE NI eS JN
MA R TE
SING stan E DU dbe eld g v
SC
h b et r la a s uW
B
N
OPESE EGeL
VAN RO RIJe De D ER We GIER N N VA YDE N
R
REné Ma schil d
PERSO
EEN SCHILDERIJ GE UIT NA VAN REnÉ MAGrITT E
SIN TDO
RK
5
K eR IS
BIG bANG
COLLEGIA l SINT-GE E K RT r IN niJV EL UD
Bastogne
WAND ELTO C Ht
itTe grer
N
d
E UR
BOOM
sig 694 metnal de botrange eau, er boven bove n het zeeniv h o o g s te p u nt van België
KE US At N
Adolph inder van e v u it
KASTEEL VaN B OU IL
N LO
BRA TRE BaNTS KPAArD
r
a
S A'
x sae saxofoon d
van het land in het D u i ts
S
Fr
BEZOEK AAN DE GROTTEN VAN Han-SUR-LEsSE
LK VA EN
EE L KAST IMAY H C VAN
R
l
n
e
o
dinant
K FEL aR -eI En
h
l
6
L
a
TO
EVe R ZWI J
N HO ATU GE U VE RP N
N
Verviers
AS
ME
OPPERVLAKTE: 30 528 kM²
naam
te de ers tstaan e ls on Bang. l g Bi
s LEmaître
11 miljoen inwoners
S S EL s E RU FFON I GR
GeorgE
naam van het land
et in h
TALEN: NEDERLANDS, FRANS, DUITS
18
LE ED GILEEN HO VOGELVEREN UIS T ME T STR
BLOEMeNTAPIJT Op DE GROTE MARKT IN BRUSSEL 5 10 15 20 25 0 kilometers 5 10 mijlen 0
HOOFDSTAd: BRUSSEL
en
LUIK
NAMEN
La Louvière 6 chaRleroi
Marie
3
MA
IK E
N
ze
g
5
OU NT AI nB
ROe
W
2
4
ER
hulp t be Me FTEN ezet LI verg o van boten len na n rde n ka lende wo usse rschil d zijn. t e p v bouw e o ge di aus ve ni
del mo g o ho m eter stal iu m rkri
Lucas
BERGEN
n en g
ADEL CIT
n
de
p h aars et g chijn ee k kw i ë e ron lijk de g r eer e kee d g eb lg H O GE R ied va st uidige Be n h et h GELegeN KANaAL
LAGER gelegeN KAnaAL
LEEU WeNHEuVEL
s
w o
VA SC
RD D GA E AN een aapje R n a
M
n
SPRUITJE
WA
es dikke groent met kip of vis
IJ
va
DOORNIK
2 3
een
EDeLHERT
HasSelt
BIeT
jk
T LIF Ps PYEE RÉ H T U S N IE H T
4
h
In Bruss de bel el zijn an EURO grijkst geves PES e ins t el tigd E lin u . ge N IE
1
sc
En JNmeer I e rde t EG nie aandgieuze o i t s el be e r
BRUSSEL
O RLO TE
NHOF IJ G E
v t oe wI
PONT D
tROUs ES
K
Belgi
an
leuvEn
n t Ra INu SAL
ld hi N c s a v n jA
P
H
D
R IKE
Kortrijk
n
S INE PRAL
OG E
Ieper
DE EL
TE MARKT GR O
r
SU
V
EC H T VAL K
l
n
a
iE Le
Mechelen
e
FR I
TERZOOI WA
SV
SL
a
Aalst
e
d
LD E
i QU SINT- HE KAT
I
JZ
E CH
STADHUIS
ER
GENT
N ANTWERPEN
n
1
HAV E
BELFO wachtt RT oren
O TT
A W
re n
TARWE
MONUMUN T H E Re N H A UIS
U GR
ie n aLE che riv N A K lgis de Be n e d n i b ver
eN ET
POLDERS
AARDAPPE
our t
AL
BRUGGE
Oostende
de van m n D EL ru nt H a e c T N
N LE
BlankenbErgE
eNHUIZ HER RoT en G e M DE AR KT OP
we DI reld AM a
GE
3 5 0 m et e r l a ng e PIER
EL PO OT Me EUW
D
inKEL INEW
RAN T S
eN MeT F R
AL PR
E
EL SS
t IE
N
R OO
E DZ
herEnHuizEN OP GROTE MAR DE KT
S Ve zij TRIP le bekende na fkom tEKeNAARS stig u it België 19
de vrijhei
Fr a Co n
ra
ju
ME ER GE V NÈ
lon
KA S T EE HeT EILANLD OiPF
C ô t e
MI D DEL
es
r
nN
z
u A d '
LANDSE
Z
EE
T ZEILBOO
c
do
ica
AjacCio
bastiA
fI uit lito ste s a str en gehou ijder w en s
MI D D E L L A N
sil
inden
ca
MARSEILLe
TOULON
rs Co
NICE
E G eL
Rance dE f edstrijd r w tou eze wieler d eelnemers In en de d moet meter afleggen. kilo 3500 HOED V NAPOLE A O
E
P Y R E N E E Ë N
us
3
DU GOLFEN LIO
3
DSE ZE
Ro
D
e l de n v a n In de v de Provence t de LAVENDEL bloei .
2
AVIGNOn P r o v e n ce nÎmes Arles 2
AN
In de Rhôneva je FLAMI llei d N vin
SELIJK PAU LEIS PA
TBARe EE TANJEs S KA
BLADER DE EE eN T KAST BA AN J
S TO K JN
KO
WIJNG
ZON N IN SC
MAÏS
q
neô Rh lpes A
on d b aNwikkel lad e g je b kaas t an s a k n in een VaRE E
N N
A
NE
s te b ho o g Europa van
DAS
br ie
Corsica
me die KA t d de N e A Mid aLEn tla della ntis n che dse Zee Oceaa n verb
u
e
O ES T E R
E AJ
K
laNc t b en het zeeniveau, n mo 10 m bov ergtop
'S.
L
g an
ST R
CH IS NT
.
t
De ALPEN zijn geliefd bij skiërs.
48
IV KX G IJ IN W KON E
N A Ve
ESTIVAL FILMf
TOULOUSE
TouilLe ARGOTS ratAmet gestoof DESCARTe de ESC t h c gere roenten ornaam filo s o v g so natuurkundi of, ge en wiskundi ge R EKSTE
S
ant isS
GO
di
ge bo uw d.
BiLLeTJE
k staat bekend om zijn h ankrij eerli r F , jke pesl ê ka o R que ze cr in hee b E m f r e O t M n i r a . l u r p n ca zij krijk po n Fra
PONT-DU-GARD AQUADUCT
ROMEINS AMFITHEATE R
N
eh c é mt
chamonix
L ZO ODE NN
VAAR
E
ER kK KI
ALPEN
Hier worden AIRBUS SEN
De TUINEn VAn veRSAILLE n Franse stijl: symmetrisch en s tuinen i georde n j i z nd.
1
OOIE
Ô
OPPERVLAKTE: 551 500 km²
AL
RH
63 MILJOEN INWOneRS
K B RO D E STO
z a s E l
PYRENeSe DESMAN
VOGEZEN
b
EN E S E PYR S GEM
LAGUIOlEMeS
ag uiole
ées
metalen ballen PYR R van een ten ENESE DE kleinere houooien. BEEKSALAMAN g al
GA RO NN
Mi
lyon
et
oo
o cr
grenoblE
LS
én
s e emer u n q p é tan l dee Spel waarbij de
UFFE
yr
ELWEISS ED
E P E LOTT h c s i k B as spel
TR
ne
n
341 meter hoog
-P
TOCHTEN DEL neeën N e r WAde Py in
ë
e
u
it
i an
strein lheid
h is
RA
mb sy
STRAATSBURG
L
DUNE DU PYLA hoogste duin van Europ a
dijon
ondië urg
CENTRAAL MASSIEF
DUCT v VIA Lau AN m il
bordeaux
rg uve E
agne
PORTE AU U G ILL ME
D OF En O N D U I TG E LKA VU
ND WA GEN S T IN RO LDER TEN VAn La SCA I ROT H G UX E D
si
I
25
100 Vele bekend kilometers PARFU e MS 50 mijlen komen uit Frank rij
TAAL: FRANS
HAAN
pOnTs couverts
n
RE-DAME NOT OURVIÈrE F DE
IS
ou
amp
v tg gesne ho
K La
B
Lim
A
W
Bo
bourges
LIMOUSINRU N D
tou P orie n t e s a Ch
EKErIJ KW
WIJN
AN V F GOL
EBLOE
la rocheLlE
Olér on
tre
ARDS A
N ME
SARDIENTJE
ZEEKReEFT
C
en
KATHED
befaamde MOSTERD UIT DiJON
Nantes
v
nkrijk Fra an
E futUrosc attractiepark Ope r nieuwste techn ond de olog ieën
Ch
S
IRE lang LO ste riv ier
KASTEEL V chenoNCE aN au
CHA mouss MPA ere G uit C nde N ha w mp a
ng
EL VaN STE KA E HERTOGE N D BRETAG VAN n
AN
uis lo
de la Loire
TOREN DE HAVEN IN
E
O
A CE
Pays
-de-Fra
50
0
De l van Frankrijk.
R O DE V O S
Lothari
renNEs
ZAAD OL
nnen
NE EI
MENHIRS VAN CaRNAC
1
de
0
HOOFDSTAd: PARIJS
E jn e i gn
tagne
KA STEEL VaN vERSAILLEs
e nc
ER WATK E R KI K
Bre
PARIJS
Île
TORISCHE HIS NHUIZEN E HER
ER TT KO
30
PIRAMIDE VAN H ET LOUVR E
Ar
TARWE
brest
ë
ENNEN
uR
o r m a nRUÏNES VAn
BRETOENSe V R IN TRADITION oUW E KLEDeRDrAC Le HT
in d e ric hting
rouen
d
rdi
LFFe EI OREN T BASILiQUE du sacr cŒ
ARD
-
N
HET KASTEeL ICHARD VAN R NHART e W U LEE
SACHTIGE ROT KUST
z Oé
s s
Pica
i ë
Mo N t saint-michel
VUURTOREN
AT L A
N
PARIJS wereldes t a d o m d
k.
FE
IKERBI eT eN
U IS C H E S GOT HEDRAA T L KA
na IANNE, MARidsstrijdste n he am v e a r vrijh Frygische mu t Frann het land n s e t e s, met het symbool van is n van Frankr de i
jk.
K
LilLe
De Franse sc hrijv er CHARLES PeR rAU schreef de sp rook LT De gelaarsde kat, Ass jes epoe s en Roodk apje ter
é
PHARE DU FOUR
ET
u claet l van n edraa mo de kath schildert die ouen R
KL IF
Jan
t
H OE GEBR DERS m lu Ière makers van de eerste films
a -P ai d r N o Cal de
el die o et het Verenigd Koninkrijk verbindt rtunn m spoo dE
L ANaA
OU BEU DE RS
i
OTUNNEL EUR nder Het Kanaal loopt en Frankrijk
jk is nkri belangrijke a r F een UCENT. OD R P TO AU
vAN geN
napoleON was opperbevelhe b be r van het leger en de keizer van de Fransen in de XIXe eeuw.
PLEZIERBOOT
31
a
M
g
i ur
um van basilic
ë
pesto
PADUA
ar
ië
Mo
z
a
CA
0
0 25
50
co pOlO mar de reiziger, em Bero de middeleeuwen n die i China bereikte.
o
NAPELS
Sicili
100 kilometers 50 mijlen
LEKTe
SI D
D
otst ilië – e de Mid eiland van delland se Zee gro
n
MI D DE
pr
V v u lk E S aa UV n IUS
si
mi
lic
PA D
at
a
M
ZEEBRASe
RO Z E M
ë
N
ië l el c as t o svev
JULIUS CAESAR
MUL
o
ISCH E ZeE
ION
SCHA P TEEL EN t
ul
M E K ZA AA aN Se S
edels van loem, b aardappelen en kaas
Het Ferrari-t ea lt veel successm a a h be e in de FORMULE n 1.
heerser en politicus ten tijde van t he Oude Rome
i r b
SINAASA PP EL e
UR LA
a
p
bari
ferRaRi
ou d r o e g heerw
kn o
VOETBA L is heel populai r in Italië .
OL IJFO LIE
nestrone groentesoep
GnocChi
mi
Italië is een b e l ang MO DEL rijk A ND .
WI J N
su dessert
i ase v i a ap p mein
SYRACUsE
CATANIA
LLANDSE ZEE
R
ë
SE
A
a
ghetTi Spa
OPESE EURSSCHILD A ER
esso
in
pizZa
r in bou i s ot to illon gekookte rijst
PENNIJnSE ADR IAT WOLF ZEEISCH E
kt B L A als D krui E R E N den.
AK JNT WI
ENe
vulk etn aan a CI T R O
Sic
ë
palermo
R CA
Es
R zijn avenna staat bekend om prach tige MOZAÏEKeN.
POMPEÏ ruïnes van een s t ad d i e verwoest werd door de uitbarsting van de Vesuvius
se
E
tA pas
o
3 D O L O MI C ap p u c c
4
TO M A T
F A
Moli
ABDIJ VAN MONTECASSInO
san cAtAl KERK do
o
en
L
COLoSSEUM
Agrigento
G EV
TYRREENSe zeE
B O OT J E
Lazi
OV L'
m 2912 ogste bergtop ho de Apennijnen van
ROME
DE
cornO de grabn oven het zeeniveau,
Marche
RO G ER
OPPERVLAKTE: 301 340 kM²
61 MILJOEN INWONERS
van het land in het Italiaans
BLoe NE
PANTHEON
ILiEK AS B S
Umbrië
perugia
Id DAV beeld van elan gelo Mich
ON
een klein land volledig omringd door Italië
G
san mAriNo
RAVENNA
BASILiEK VAN SAN VITaLE
VENeTIË
DOGEPALEIS
DE e
en word
TAAL: ITAliAANS
vlag van San Marino
BOLoGNA
S
4
N VA A N
ië
O G UDE R l a v a a n h r e IEK Het v O EN JUL IA T E M S E E M O PEL R personages uit het d (hoofd rama illiam Shakespeare) van W zich af in Verona. speelt
2
et
IN
R
BER Gb
ZEVe SLAPe N
E R I brui U A L ge
naam
Io OKK PIN fdpersonage uit het boek hoo arlo Collodi van C
ell
3
tino-Alto Adige
FirenzE
EUROPE SE HEEK
ZONNEBADeN
kleinste land ter wereld
VATICaANSTAD
CÁGLIARI
OLI J V EN
Sardin
Elba
piSa
SCHEVe TOR EN VAN PISa
Ro E
aticaanstad nV
Dom van FirenzE
Tren
E N
GALIlEO galiLeI astronoom ALPENENBOK STE
JN
HOOFDSTAd: ROME
cCaRdo ri
genua
2
P
a r d i j e VERONA
A p E
NURAGH E prehistorische toren
z
Lomb
MILAAN
KA TH E
OPERAZA N G E R
THEAtERGeBOUW herbergt de bekende opera
1 LA SCala
TELeS C
I Ar
a n c es fr
FLoN MOE
TURIJN
E CH S Ri U G eE LI z
ESE ROP JeS U E ENT DI R SA
B AS I L IC U
f
1
l
dante AlighIerI dichter
Piemonte
Aostavallei
4810 m boven de zeespiegel, hoogste berg van Europa
mont blaNc
a
lis
a
ELO ELANG H C I M schilder en beeldhouwer
RA
leonardO da vincI kunstenaar, wiskundige en uitvinder mo n
TARW E
SI NT P I E Te R
Li Sardinië
va vlag
TO RE Ve B O Lo N n G
TIBER
ZON
s sau
Ca
t ia
Toscane
ni
AL
N
N
I
mp a
RA D
ë- a ili gn m a m
ITAL iA a C I P RE N S
nile van Campa n Sa Marco M
A
zz
l
V E NA NeT IAAnS V AL SKOSTUUM
P n Julisch Ve etië M O
liFriu
u br
J
-
C
K DOL
n
R
N ME eTEN M I LI oM EN
DE
eTI A A VENSKER nSE s A M
n e
IE
34 EN
Ba
al
OO
T r
A
KASTEEL
R IË K S
ti
R PA
35