KATEDRALNY SHOW
KATEDRALNY SHOW
Pracownicy Katedry Gospodarki Regionalnej. Na zdjęciu od lewej – w pierwszym rzędzie: dr J. Wrona, prof. dr hab. inż. arch. A. Böhm, dr H. Guzik, mgr E. Pizoń, prof. dr hab. Z. Szymla (kierownik Katedry), dr M. Musiał-Malago, mgr P. Brańka, mgr A. Hołuj. W drugim rzędzie: dr B. Luchter, dr B. Ostrowska, dr B. Zawilińska, prof. dr hab. A. Harańczyk, prof. dr hab. T. Kudłacz, dr P. Serafin.
Katedra Gospodarki Regionalnej Rys historyczny Katedra Gospodarki Regionalnej UEK, jako samodzielna jednostka organizacyjna, funkcjonuje pod tą nazwą od 1993 r. Historia Katedry sięga jednak początku lat pięćdziesiątych, kiedy to rozporządzeniem Ministra Szkolnictwa Wyższego z 6 IV 1951 r. powstała Katedra Planowania Gospodarki Narodowej, o zbliżonym profilu naukowo-dydaktycznym. Stało się to z chwilą upaństwowienia dotychczasowej Akademii Handlowej i przekształcenia jej w 1950 r. w Wyższą Szkołę Ekonomiczną. W 1958 r., w wyniku zmian organizacyjnych w wyższych szkołach ekonomicznych w Polsce, zmieniono nazwę Katedry Planowania Gospodarki Narodowej na Katedrę Planowania i Polityki Ekonomicznej. Na bazie tej katedry, po połączeniu z Katedrą Geografii Ekonomicznej, powstał w 1969 r. Instytut Planowania i Ekonomiki Regionu Wyższej Szkoły Ekonomicznej, od 1974 r. noszącej miano Akademii Ekonomicznej. Dyrektorem Instytutu został prof. dr hab. Stanisław Wacławowicz, od 1989 r. prof. dr hab. Antoni Fajferek. W Instytucie działały zakłady: Planowania i Polityki Ekonomicz-
44 44
nej (kierownik prof. dr hab. S. Wacławowicz), Ekonomiki Regionu i Planowania Przestrzennego (prof. dr hab. A. Fajferek), Geografii Ekonomicznej (prof. dr hab. Andrzej Maryański, od października 1969 r. doc. dr Mieczysław Mikulski). W 1973 r. w wyniku ogólnopolskiej reorganizacji procesu dydaktycznego utworzono kierunek Planowania i finansowania gospodarki narodowej. W nowych realiach społeczno-politycznych Polski, uchwałą Senatu naszej Uczelni z 1990 r., nazwę Instytutu Planowania i Ekonomiki Regionu zmieniono od 1 I 1991 r. na Instytut Polityki Ekonomicznej i Gospodarki Regionalnej. Funkcjonowały w nim 4 zakłady: Ekonomiki Regionu (prof. dr hab. Z. Szymla), Polityki Ekonomicznej (prof. dr hab. A. Fajferek), Zagospodarowania Przestrzennego (prof. dr hab. Jerzy Kruczała), Geografii Ekonomicznej (doc. dr M. Mikulski). Kolejna reorganizacja struktury AE w kwietniu 1992 r. zakończyła tzw. etap instytutowy. W miejsce instytutów zostały powołane nowe jednostki organizacyjne, a wśród nich Katedra Polityki Ekonomicznej i Gospodarki Regionalnej (kierowana przez prof. dr hab. A. Fajferka). W jej ramach działały zakłady: Ekonomiki Regionu (prof. dr hab. Zygmunt Szymla), Polityki Ekonomicznej (prof. dr hab. A. Fajferek), Geografii Ekonomicznej (od marca 1993 r. prof. dr hab. Tadeusz Kudłacz). W wyniku wzrostu liczebności samodzielnej kadry naukowej, rozwoju badań naukowych i zwiększenia oferty kierunków kształcenia, z dniem 2 XI 1993 r. dotychczasowa Katedra Polityki Ekonomicznej i Gospodarki Regionalnej została podzielona na Katedrę Polityki Ekonomicznej i Programowania Rozwoju oraz naszą Katedrę Gospodarki Regionalnej, która od 13 III 2002 r. funkcjonuje w ramach
Wydziału Finansów. Od września 2004 r. Katedra mieści się na IV piętrze pawilonu Wydziału Finansów. Struktura organizacyjna i pracownicy Katedry W Katedrze Gospodarki Regionalnej pracuje obecnie 14 osób: 13 pracowników naukowo-dydaktycznych (w tym 4 tytularnych profesorów) i jeden pracownik administracyjny – mgr Elwira Pizoń. Obecnie Katedrę Gospodarki Regionalnej tworzą 3 zakłady: 1. Zakład Ekonomiki Regionu – kierowany przez prof. dr hab. Z. Szymlę. W skład Zakładu ponadto wchodzą: dr Halina Guzik, dr Barbara Ostrowska, mgr Patrycja Brańka, mgr Artur Hołuj. 2. Zakład Gospodarki Miejskiej. Poza kierownikiem – prof. dr hab. Anna Harańczyk, pracują w nim dr Monika MusiałMalago oraz jako profesor wizytujący, prof. dr hab. inż. arch. Aleksander Böhm. 3. Zakład Geografii Ekonomicznej: prof. dr hab. Tadeusz Kudłacz (kierownik), dr Bogusław Luchter, dr Piotr Serafin, dr Jerzy Wrona, dr Bernadetta Zawilińska. Zakład Geografii Ekonomicznej jest najstarszą jednostką organizacyjną wchodzącą w skład Katedry Gospodarki Regionalnej. Pod obecną nazwą istnieje od 1958 r., ale geografia – jako przedmiot wykładowy i jednostka organizacyjna pod innymi nazwami – funkcjonowała od samego początku istnienia Wyższego Studium Handlowego. Właśnie z okazji jubileuszu 50-lecia Zakładu Geografii Ekonomicznej w roku ubiegłym zorganizowano ogólnopolską konferencję pt. „Geografia w naukach ekonomiczno-przestrzennych”.
Działalność dydaktyczna – kierunek Gospodarka przestrzenna Gospodarka przestrzenna jest unikalnym kierunkiem studiów na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie. Ma on charakter interdyscyplinarny, albowiem integruje nauki ekonomiczne z wybranymi dyscyplinami nauk technicznych (m.in. z urbanistyką i architekturą) oraz geograficznymi. Inicjatywę uruchomienia tego kierunku na naszej Uczelni podjęto w Katedrze Gospodarki Regionalnej w 1996 r., bazując na wcześniejszych doświadczeniach w prowadzeniu kierunku Gospodarka regionalna (powstałego w 1990 r.). Zainteresowanie gospodarką przestrzenną wiąże się z procesami transformacji ustrojowej Polski oraz ze zmianą dotychczasowych poglądów na rolę przestrzeni jako podłoża zjawisk gospodarczych. We współczesnej ekonomii coraz więcej uwagi poświęca się problematyce świadomego gospodarowania przestrzenią w skali krajowej, regionalnej i lokalnej. Gospodarka przestrzenna jest dziedziną obejmującą wiedzę powstałą na gruncie wielu dyscyplin naukowych, m.in. ekonomii, geografii, urbanistyki, socjologii, architektury. Powstanie kierunku Gospodarka przestrzenna jest odzewem na spodziewany wzrost zapotrzebowania na kadry o specjalnych kwalifikacjach wynikających m.in. z postępującej integracji naszego kraju ze strukturami europejskimi. Związane będą z tym procesy przebudowy organizacji terytorialnej kraju w kierunku wzrostu samodzielności miast, gmin i regionów oraz niezbędnej poprawy zarządzania rozwojem jednostek terytorialnych. Studia na Gospodarce przestrzennej przygotowują specjalistów zdolnych do uczestnictwa w kształtowaniu przestrzennej organizacji rozwoju społeczno-gospodarczego, w tym w szczególności w planowaniu przestrzennym, programowaniu rozwoju regionalnego i lokalnego oraz w kształtowaniu międzynarodowej współpracy regionów i miast. Program kształcenia na kierunku Gospodarka przestrzenna obejmuje, oprócz podstawowych przedmiotów ekonomicznych, szeroki zestaw przedmiotów kierunkowych i specjalizacyjnych. Dotyczy to m.in. podstaw gospodarki przestrzennej, historii urbanistyki, samorządu terytorialnego, geograficznego systemu informacji przestrzennej, ekonomiki miast i regionów, rysunku technicznego i planistycznego, strategii rozwoju gminy, planowania przestrzennego, projektowania urbanistycznego, metod analizy regionalnej, ekorozwoju, kartografii społeczno-gospodarczej, gospodarki przestrzennej Unii Europejskiej. Specyficznym i ważnym elementem w planie studiów na naszym kierunku są zajęcia plenerowe po 2. semestrze, w ramach których studenci muszą wykazać się znajomością zjawisk przyrodniczo-antropogenicz-
nych w układach przestrzennych. Natomiast celem zajęć terenowych prowadzonych po 5. semestrze jest wprowadzenie w procedury sporządzania dokumentów i opracowań planistycznych związanych z przygotowaniem miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W pracach projektowych studenci wykorzystują symulacje komputerowe. Próbą oceny programów i planów nauczania oraz wymiany doświadczeń w zakresie kształcenia na kierunku Gospodarka przestrzenna, prowadzonego w różnych uczelniach, było zorganizowanie w 2005 r. przez naszą Katedrę, wspólnie z KPZK PAN, ogólnopolskiej konferencji pt. „Teoria i praktyka w zakresie kształcenia kadr dla gospodarki przestrzennej”. Na Gospodarce przestrzennej studiuje aktualnie 577 studentów, w tym 192 na jednolitych studiach magisterskich, 232 na studiach stacjonarnych i 153 na studiach niestacjonarnych pierwszego stopnia. W ramach kierunku Gospodarka przestrzenna funkcjonują dwie specjalności: Strategie rozwoju regionalnego oraz Zarządzanie miastem. Specjalność Strategie rozwoju regionalnego przygotowuje studentów do pracy w służbach planistyczno-zarządzających organów samorządowych wszystkich szczebli zajmujących się programowaniem i monitorowaniem rozwoju regionalnego i lokalnego oraz współpracą w ramach polityki regionalnej UE. Specjalność Zarządzanie miastem oferuje studentom wiedzę z zakresu funkcjonowania i rozwoju miast, w tym m.in. z zakresu marketingu miejskiego, zarządzania przedsiębiorstwami użyteczności publicznej, skarbowości, gospodarki gruntami w mieście. Absolwenci kierunku Gospodarka przestrzenna znajdują zatrudnienie w różnych służbach administracji publicznej zajmujących się polityką regionalną i planowaniem przestrzennym, regionalnych fundacjach i izbach gospodarczych oraz w biurach projektów i pracowniach planistyczno-urbanistycznych. Zajęcia dydaktyczne na omawianym kierunku prowadzą – obok pracowników naszej Katedry – również nauczyciele akademiccy z innych jednostek UEK oraz wykładowcy z Politechniki Krakowskiej i Instytutu Rozwoju Miast w Krakowie. Pracownicy naukowo-dydaktyczni Katedry Gospodarki Regionalnej obsługują przede wszystkim proces dydaktyczny na obu specjalnościach kierunku Gospodarka przestrzenna. Kadra Zakładu Geografii Ekonomicznej prowadzi ponadto zajęcia na innych kierunkach naszej Uczelni, wykładając różne przedmioty, w tym przede wszystkim „geografię ekonomiczną”. Opracowana przez zespół geografów książka „Podstawy geografii ekonomicznej” (PWE, wyd. III, 2006) pełni
w wielu ośrodkach akademickich rolę podstawowego podręcznika z geografii społeczno-gospodarczej. Działalność naukowa Działalność naukowo-badawcza Katedry Gospodarki Regionalnej koncentruje się wokół szeroko pojętej gospodarki przestrzennej, zwłaszcza ekonomiki regionalnej, gospodarki miejskiej oraz geografii ekonomicznej. W dziedzinie ekonomiki regionalnej badania dotyczą m.in. teorii gospodarki przestrzennej, teorii rozwoju regionalnego, programowania rozwoju gospodarki regionalnej i lokalnej, gospodarki turystycznej, planowania i zagospodarowania przestrzennego. Z tematyki gospodarki miejskiej prace badawcze obejmują problematykę ekonomiki miast, funkcjonowania samorządu terytorialnego, projektowania urbanistycznego, konkurencyjności miast. W zakresie geografii ekonomicznej zainteresowania pracowników koncentrują się wokół geografii gospodarczej i politycznej, geografii osadnictwa, polityki demograficznej, geografii turyzmu, geografii rolnictwa. Rezultatem badań naukowych prowadzonych przez pracowników Katedry Gospodarki Regionalnej są liczne publikacje. Spośród wydawnictw książkowych, które ukazały się w ostatnim okresie, wymienić można: A. Harańczyk, Miasta Polski w procesie globalizacji gospodarki, PWN 1998; T. Kudłacz, Programowanie rozwoju regionalnego, PWN, Warszawa 1999; Z. Szymla, Determinanty rozwoju regionalnego, Ossolineum 2000; J. Wrona, Analiza elementów geograficznych i ich symboliki na flagach oraz w herbach państw współczesnego świata, Wyd. AE Kraków, 2002. Szereg opracowań powstało w ramach badań statutowych Katedry. Ponadto pracownicy uczestniczyli w tworzeniu m.in. wielu programów i strategii rozwoju regionów, miast i gmin województwa małopolskiego. Studenckie Koło Naukowe Polityki Regionalnej Bardzo ożywioną działalność przejawia Koło Naukowe Polityki Regionalnej, działające przy naszej Katedrze od 1999 roku. Zainteresowania członków Koła koncentrują się przede wszystkim na zjawiskach społecznoekonomicznych oraz szeroko pojmowanej problematyce gospodarki przestrzennej. Od 2002 r. nieprzerwanie Koło organizuje konferencje naukowe cieszące się dużym zainteresowaniem młodzieży. Tegoroczna, bardzo udana, konferencja na temat Contemporary trends in the urbanization of space in Europe (o czym szerzej w innym miejscu niniejszego wydania Kuriera) miała zasięg międzynarodowy. prof. dr hab. Zygmunt Szymla, dr Jerzy Wrona
45 45