Dit concert is mede mogelijk gemaakt door financiĂŤle bijdragen van VSB Fonds | Prins Bernhard Cultuurfonds | Amsterdams Fonds voor de Kunst Fonds voor Cultuurparticipatie | Stichting Kulsan | De gemeente Amsterdam en de donaties van de Vrienden van het Hoofdstadkoor. www.hoofdstadkoor.nl
Ons koor is aangesloten bij de kczb te Voorschoten.
JUBILEUMCONCERT Concerto for bağlama orkestratie: İlteriş Sun
7
Yunus Emre | deel 1-5 AHMET ADNAN SAYGUN —Pauze—
SOLO for bağlama Arif Saḡ
7
Yunus Emre | deel 6-13 AHMET ADNAN SAYGUN
Het Hoofdstadkoor BIRĞÜL SU ARIÇ
Hatice Zeliha KÖKCEK
AYDIN UŞTUK
TEVFIK RODOS
sopraan
mezzosopraan
tenor
bas
Arif SaĞ
HET PROMENADE ORKEST
bağlama
orkest
MARTIN VAN DER BRUGGE Algehele leiding
HET HOOFDSTADKOOR Het Hoofdstadkoor werd op 1 april 1952 opgericht. Dat was geen aprilgrap, want in de decennia die volgden trad het koor ongeveer 125 keer op, inclusief het jubileumconcert van vandaag 13 mei 2012. Wij trokken wisselende aantallen betalende bezoekers. Sommige concerten trokken meer dan 1500 toehoorders; dat waren meestal bijzondere jubileumvieringen. Soms kwamen maar weinig mensen luisteren; dan ging het om gewaagde programma’s met eigentijdse muziek. Bij elkaar moet het HSK in die zestig jaar aan tienduizenden liefhebbers van koormuziek een mooie middag of avond hebben bezorgd, want de kwaliteit was goed en de sfeer in de zaal altijd opgewekt. Het HSK heeft als oer-Amsterdams koor op vele plekken in de stad gezongen. In het Concertgebouw zoals vandaag, maar vaker in de Westerkerk en incidenteel in de Oude Kerk, de Beurs van Berlage, de Dominicus- en Obrechtkerk. Er zijn meer oratorium verenigingen in Amsterdam, maar er is maar één Hoofdstadkoor en dat staat voor een grote diversiteit aan koormuziek op een goed niveau en een ontspannen klimaat op de repetities en in de concertzaal. Waarom is het toch zo bevredigend, zo leuk, om in zo’n groot koor te zingen? Dat is vooral het actieve bespelen van je eigen lichaam als muziekinstrument. Je hebt 4 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
geen piano of blokfluit nodig om muziek te maken. De wekelijkse repetities zijn steeds weer tegelijkertijd uitdaging en ontspanning. Als wij een nieuw werk ter hand nemen is er de kennismaking met de componist, zijn bedoelingen, het instuderen van de noten, keer op keer tot ze in jezelf gaan zitten. Dan komt de leukste fase waarin je echte muziek kunt gaan maken, waarin de harmonieën gaan kloppen, de dissonanten echt schrijnend worden, de tempi tussen de oren gaan zitten en de dynamiek (hard-zacht en alles daar tussenin) er vanzelf uitkomt. Aan de hand van de dirigent en de repetitor dring je stap voor stap door in het wezen van een stuk muziek. Door zelfstudie, maar ook samen met anderen, want je bent onderdeel van je stemgroep: sopraan, alt, tenor, bas, en samen maak je de klank. Er is ook het sociale streven. Het Hoofdstadkoor telt gemiddeld zo’n 110 leden, mensen van diverse herkomst en leeftijd, mannen en vrouwen. Altijd reuring, altijd iemand om mee te praten, vriendschap te sluiten en ook buiten het koor activiteiten te ontplooien. Er zijn wandelclubs ontstaan, koorleden gingen samen op zangvakantie, mensen zijn verliefd geworden en koorhuwelijken zijn gesloten. De hoogtepunten zijn de concerten: de zaal vol mensen die naar jou komen luisteren, de spanning vlak voor de eerste noten, muziek maken samen met professionele instrumentalisten en zangsolisten, de ontlading na afloop en het applaus. Dit bij elkaar is waar koorzangers het voor doen. Een paar van ons al zestig jaar, want wij hebben een lage drempel en sturen onze leden niet weg omdat ze oud worden. Natuurlijk letten wij erop dat de juiste klanken uit de kelen komen, maar wij hebben een repetitor en een dirigent en de hulp van een zang pedagoog om daarvoor te zorgen. Achter de concerten, de repetities, de extra studie dagen zit organisatie. Zonder de zorg van een krachtig bestuur vaart geen vereniging wel. Dirigenten en solisten komen op de affiches, bestuursleden blijven op de achtergrond. Wat was het Hoofdstadkoor geweest zonder een Frits Zuurveld, Jaap Knijn, Paul van Noort, Jan Goorhuis en Wiel Coenen, om maar wat voorzitters
Je dringt stap voor stap door in het wezen van een stuk muziek
➜
Jubileumconcert | Hoofdstadkoor · 5
Zingend zullen wij naar ons volgende jubileum gaan
te noemen en wat zonder Lex Kolderman die ruim 25 jaar onze financiën deed en onze penningmeester nog steeds adviseert? Er waren ups en downs in bezoekersaantallen en het ledental, maar daar kunnen we mee leven. Het is de afgelopen tijd wel steeds moeilijker geworden concerten te organiseren op een gezonde basis. De financiële steun van de gemeente hield geen gelijke tred met de inflatie, terwijl de tarieven van zalen en begeleidende orkesten wel omhoog gingen, evenals de gages van dirigent, repetitor en solisten. Hiernaast is het aanbod aan koorconcerten door beroeps gezelschappen veel ruimer dan voorheen. Er is anderzijds een grens aan het verhogen van de contributie. Deze ontwikkeling leidt ertoe dat koorwerk met begeleiding van een groot orkest alleen nog haalbaar is met extra projectsubsidies. De toekomst ziet er, gezien de bezuinigingen ook op cultuur, niet goed uit. Amateurkoren zullen zich net als professionele muziekbeoefenaren commerciëler moeten instellen. Er komt minder ruimte voor programmering buiten gebaande paden en laat dat nou precies zijn wat het Hoofdstadkoor in zijn doelstelling heeft staan: het ten gehore brengen van weinig uitgevoerde koormuziek. In dit jubileumjaar is het gelukt dit doel te halen met Yunus Emre, een prachtig oratorium dat zelden wordt uitgevoerd. Zonder de genereuze steun van enkele fondsen en de samenwerking met Stichting Kulsan was ons dit niet gelukt. Het Hoofdstadkoor mag zich vooral in deze tijd gelukkig prijzen met Martin van der Brugge, die alweer 17 jaar de artistieke leiding heeft. Hij is in die tijd als dirigent en ondernemer gegroeid en heeft het HSK daarin meegenomen. Het Hoofdstadkoor is een van de weinige oratoriumverenigingen die nieuwe leden weet te trekken en toont daarmee aan springlevend te zijn. En we zijn vast van plan dat te blijven. Zingend zullen wij naar ons volgende jubileum gaan, met kwaliteit, enthousiasme en verrassende concerten.
7
Kees Jansen
Kees Jansen, voorzitter
6 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
60 jaar Hoofdstadkoor Het toentertijd nog R.K. Hoofdstadkoor ontstond op 1 april 1952 door samenvoeging van De Catholycke Sangers en de Katholieke Oratoriumvereniging. Aanvankelijk werd aan het predicaat rooms-katholiek nog een zekere waarde toegekend, maar allengs verloor dit zijn betekenis. In de zeventiger jaren is het Hoofdstadkoor (HSK) een open vereniging geworden waarbij iedereen van harte welkom is. De geschiedenis van het HSK laat zich het beste indelen naar dirigent.
1952 – 1962 Periode Van Der Bijl De eerste dirigent van het HSK, Theo van der Bijl, bleef met zijn repertoirekeuze in traditionele sferen. Onder zijn leiding werden bijv. de Messiah van Händel uitgevoerd, Jeanne d’Arc van Honegger en het Te Deum van Charpentier. In het najaar werd steeds een requiem gezongen, zoals van Mozart, Verdi, Duruflé, Berlioz en Fauré. Solisten van naam werkten mee, bijvoorbeeld de sopraan Erna Spoorenberg, de alt Annie Hermes, de tenor Lode de Vos en de bas Herman Schey. De concerten vonden altijd plaats in de grote zaal van het Concertgebouw.
Theo van der Bijl
1962 – 1982 Periode De Hoog Toen Jan de Hoog in 1962 het dirigeerstokje overnam betekende dat een fundamenteel andere repertoirekeuze. De Hoog wilde vooral minder bekend, moderner, maar daarom niet minder mooi koorwerk brengen. De amateur koorleden moesten hier echt aan wennen. Het streven weinig bekend koorwerk uit te voeren en er waardering voor te wekken kwam met zoveel woorden in de statuten te staan. Het repertoire uit die tijd vermeldt zeer oude muziek (Josquin Despres, Orlando di Lasso), barok (Monteverdi, Gabrieli, Schütz, Purcell, Händel, Bach), klassiek (Mozart, Haydn, Beethoven), de romantiek (Brahms, Bruckner, Fauré) en moderne composities (Honneger, Szymanowski, Hindemith, Andriessen, Van Baaren en De Leeuw).
Jan de Hoog
➜
Jubileumconcert | Hoofdstadkoor · 7
Door deze eigenzinnige programmering ontmoetten dirigent en koor veel waardering uit vakkringen, maar kwam er minder publiek. Om het verlies aan inkomsten op te vangen werd de goedkopere Westerkerk de vaste concertzaal. Ook werd samengewerkt met zangsolisten die nog carrière moesten maken, bijvoorbeeld Harry van der Kamp, Lucia Meeuwsen en Wout Oosterkamp. In 1982 overleed Jan de Hoog vrij plotseling en nam repetitor Kees de Wijs zijn plaats in.
1982 – 1994 Periode De Wijs Kees de Wijs trad in de voetsporen van Jan de Hoog met werken van zowel oude als moderne componisten. Hij trainde het koor verder in het muzikaal technisch beheersen van composities uit verschillende stijl perioden en de flexibiliteit die daarvoor nodig is.
Kees de Wijs
Moderner koorwerken waren uitvoeringen van Frid, Manneke, Bernstein, Kodàly, Strategier en Janáček. Het HSK durfde het onder De Wijs weer aan af en toe in de grote zaal van het Concertgebouw op te treden. Hoogtepunten waren het Requiem van Verdi, samen met het VU-orkest in 1988, Jeanne d’Arc van Honneger in 1992 en het afscheidsconcert van Kees de Wijs in 1994 met het Te Deum van Berlioz gecom bineerd met Ein Deutsches Requiem van Brahms.
8 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
1995 – heden Periode Van Der Brugge Sinds 1995 is de artistieke leiding in handen van dirigent Martin van der Brugge. Ook hij zet enerzijds koorwerk op het repertoire dat bewezen heeft publiek te kunnen trekken, zoals de Messiah van Händel en Die Schöpfung van Haydn, maar durft ook tamelijk roekeloos premières voor Nederland of Amsterdam te brengen van zwaar opgetuigde koorstukken als de Mis in D van de Amerikaanse componist John Knowles Paine (1839-1906) in november 1998. Vermeldenswaard is ook het project De Passies van Telemann waarbij het HSK elke twee jaar een door Telemann getoonzette passie uitvoerde: de Mattheus in 1999, de Lucas in 2001 en de Brockes in 2003. Van een andere orde was het jubileumconcert toen het HSK in 2002 vijftig jaar oud werd, namelijk Yunus Emre van Saygun, gecombineerd met het Gloria van Poulenc. Het was voor de eerste keer dat het oratorium van Saygun in Amsterdam weerklonk. Dat gold eveneens voor het Armeens oratorium van Avedissian in 2005. Weinig bekend maar zeer de moeite waard was ook de muziek van de Tsjechen Zelenka en Ryba (2008) en de Brit Richard Blackford (2010). Ook al door krappe financiën en daarmee samenhangend afnemend ledental moest onze penningmeester vaak beknibbelen op budgetten voor orkestbegeleiding en zangsolisten. Hierdoor kregen minder bekende ensembles en beginnende solisten wel de kans zich te laten horen.
Martin van der Brugge
De tijden veranderen De periode Van der Brugge toont een zeer uitdagende programmering voor een amateurkoor als het HSK. Muziek uit alle eeuwen en van over de hele wereld. Maar er gebeurde meer. In 2002 werd gemengd zangkoor De Stem des Volks opgeheven. Het HSK bood degenen die in een groot koor verder wilden het lidmaatschap aan. Hierop ging een krap twintigtal zangers in, een welkome versterking. In 2010 besloot het oratoriumkoor van de stichting Eigen Wijs te stoppen. Ook van dit koor traden nieuwe leden toe. Uit deze gebeurtenissen blijken de moeilijke tijden waarin grote zangverenigingen verkeren. Vormden
➜
Jubileumconcert | Hoofdstadkoor · 9
voorheen vele kerkkoren en cantorijen een natuurlijke kweekvijver voor oratoriumverenigingen waarin goede zangers zich verder konden ontwikkelen, tegenwoordig moeten andere bronnen worden aangeboord. Eén daarvan bleek het organiseren van meezing- of scratch concerten. In 2004 zette het toenmalige bestuur de eerste Hoofdstadscratch op met de opera Idomeneo van Mozart. De Westerkerk was een zaterdag lang gevuld met honderden enthousiaste zangers uit heel Nederland die aan het einde van de dag een uitvoering op niveau wisten neer te zetten. Zonder de praktische steun van Martin van der Brugge en diens inspirerende leiding op deze dag zou dat niet gelukt zijn. Achteraf bleek het jaarlijks organiseren van zo’n meezingconcert voor een amateurvereniging als het HSK een te zware opgave. Daarom ging het HSK een nauw samenwerkingsverband aan met Sing Along Events. Martin van der Brugge combineert het directeurschap van dit bedrijf met de artistieke leiding van het HSK. Het Hoofdstadkoor vormt het basiskoor van de Hoofdstad Scratches die nu jaarlijks in het Concertgebouw te Amsterdam plaatsvinden. Onze leden krijgen daardoor een extra kans regelmatig ook het ‘grote’ oratoriumwerk te zingen. Onder andere door de scratches hebben diverse zangers de weg naar ons koor gevonden. Het ledental is inmiddels tot ver boven de 100 aangegroeid. 10 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
Hoofdstadkoor wereldkoor Van een rooms-katholieke oratoriumvereniging met een traditioneel programma in de periode Van der Bijl heeft het HSK zich in zestig jaar ontwikkeld tot een open zangvereniging met progressieve programmering. De afgelopen jaren hebben wij gezongen in het klas sieke Kerklatijn, Italiaans, Frans, (oud)Duits en Engels, het Turks, Armeens, Zuid-Amerikaans, Spaans en Tsjechisch, kortom wereldmuziek die past in een tijd van globalisering. De keuze voor Yunus Emre in dit jubileumjaar past daar uitstekend in. Na de Amsterdamse première die wij tien jaar geleden brachten is het naar ons weten in Nederland niet meer uitgevoerd. Jammer, want het verdient een vaste plek op het repertoire. Toen de stichting Kulsan Martin van der Brugge in de aanloop naar ons 60-jarig jubileum benaderde met het verzoek in 2012 mee te werken aan een groot festival met Turkse muziek, film en dans, hoefden wij niet lang na te denken. Er zijn minder goede manieren om als oratoriumvereniging je zestigjarige jubileum te vieren! Yunus Emre past uitstekend in de traditie van het HSK. Uiteraard zingen wij in het Turks van Yunus Emre zelf, zoals getoonzet door Saygun. Geen gemakkelijke opgave, ook al schoot Bariş Kanık (spreek uit Barisj Kanuk), de Turkse buurman van een bestuurslid, ons als souffleur te hulp. Wij prijzen ons gelukkig met de nauwe samenwerking met Kulsan. Door het contracteren van de vier solisten van de Opera van Ankara en de fameuze bağlama speler Arif Sağ dekt Kulsan een belangrijk deel van de begroting van dit concert. De bijdrage van Arif Sağ trekt hopelijk een groot publiek uit Nederlands-Turkse kring. Het Promenade Orkest, een van onze partners in de muziek en ook niet bang voor vreemde noten, zorgt met een grote bezetting van 65 instrumentalisten voor de begeleiding. De muzikale leiding is in de ervaren handen van Martin van der Brugge. Het HSK is hem veel dank verschuldigd, en ook onze vakvrouw op de vleugel en repetitor Gerrie Meijers zijn we zeer erkentelijk.
7
Gerrie Meijers
Jubileumconcert | Hoofdstadkoor · 11
FOTO: PAuL TOLeNAAR
MARTIN VAN DER BRUGGE Martin van der Brugge (1966) is sinds 1995 de vaste dirigent van het Hoofdstadkoor. Hij studeerde in 1990 aan het Rotterdamse conservatorium bij Arie van Beek af als orkestdirigent en behaalde in 1994 aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag zijn diploma als koordirigent. Ook volgde hij lessen bij Jan Boogaarts en ed Spanjaard. Martin van der Brugge nam deel aan verschillende Kurt Thomas cursussen (jaarlijkse internationale workshop voor koordirigenten in utrecht), doorliep een masterclass in het zwitserse Biel bij Julius Kalmar en deed mee aan een internationaal dirigentenconcours in Roemenië. Hij organiseerde zelf een eerste masterclass voor dirigenten in Bulgarijë en gaf daar in 1996 enkele concerten met het Vildin Philharmonisch Orkest, waarvan hij toen gastdirigent was. Na Yunus emre, het Turks oratorium dat het Hoofdstadkoor in 2002 bij het 50-jarig jubileum in het Amsterdamse Concertgebouw uitvoerde werd Martin benoemd tot gastdirigent bij de Mersin Staatsopera in Turkije. Hij gaf ook een reeks concerten als gastdirigent van het Presidentiële Staatsorkest in Ankara. Met zijn ervaring als vaste dirigent bij de Scratch Muziekdagen in Leiden, introduceerde hij het fenomeen ‘Scratchconcert’ in nauwe samenwerking met het Hoofdstadkoor in Amsterdam. Na de eerste scratch in 2004 met Mozarts Idomeneo in de Westerkerk heeft de ‘Hoofdstadscratch’ stevig wortel geschoten. In 2010 en 2011 studeerden 800 zangers uit het hele land in het Concertgebouw Händels Messiah in, dat ’s avonds voor een volle zaal werd uitgevoerd. Martin van der Brugge geeft niet alleen leiding aan het Hoofdstadkoor, maar ook aan het Haags Residentiekoor en het Leidse musicalgezelschap Otis.
7
12 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
Arif SaĞ —Bağlama
Arif Saḡ, geboren in 1945 in Erzurum, Oost Turkije, werd al door muziek gegrepen toen hij als zesjarige op een grammofoonplaat de stem van de grote volksdichter en -zanger Davut Sularis hoorde. Vanaf dat moment begon hij de Turkse langhals-luit, ook wel saz en bağlama genoemd te leren spelen. Op 17-jarige leeftijd bracht hij zijn eerste eigen grammofoonplaat uit, toen hij 20 jaar was hij al een bekende muzikant op de Turkse radio en naast vertolker van traditionele muziek, ook componist van eigen liederen. Vanaf 1975 wijdde hij zich geheel aan de Anatolische (gedeeltelijk Alevitische, gedeeltelijk uit de ruime volksmuziektraditie) troubadoursmuziek, waarin hij zijn eigen instrumentale stijl, techniek en compositorische vaardigheid ontwikkelde en toepaste. Vanaf die tijd is hij uitvoerend musicus en docent op conservatoria. Hij stichtte in Istanbul in 1985 zijn eigen bekende Muziekschool (A.S.M.), waar hij de kunst aan de nieuwe generatie overbracht en die nieuwe beroemdheden op de bağlama voortbracht, zoals Erol Parlak en Erdal Erzincanh. Jubileumconcert | Hoofdstadkoor · 13
➜
Arif Saḡ was een van de eerste Turkse kunstenaars die zich ook in het Turkse parlement (1987-1991) voor de belangen van het volk inzette. In 1992 ontkwam hij maar net aan een aanslag door fundamentalisten tijdens een Alevitisch Festival in Sivas, waarbij 37 kunstenaars om het leven kwamen. Arif Saḡ trad sinds zijn eerste bağlama recital in het San Tiatrosu te Istanbul in de hele wereld op, waarbij hij altijd een gemengd Turks en niet-Turks publiek aantrok. Hij gaf concerten als solist of samen met anderen in New York, Frankrijk, Duitsland, Nederland, Sydney, Tokio en andere plaatsen. Kulsan bracht Arif Saḡ naar Nederland met een alom geprezen soloconcert tijdens het Dunyafestival in De Doelen in Rotterdam. In de herfst van 1996 brachten zij Arif Saḡ samen met Musa Eroglu. Zij gaven een achttal concerten in de gerenommeerde concert zalen en schouwburgen. Daarne kreeg Kulsan vele verzoeken voor optredens van Arif Saḡ, met name vanwege zijn instrumentale virtuositeit. In de Nederlandse pers werd hij onomwonden ‘de held van de bağlama’ (Volkskrant) genoemd; hij werd geroemd om zijn ‘knappe instrumentale intermezzi’ (NRC-Handelsblad), ‘Arif Saḡ betovert Turks én Nederlands publiek’ (Algemeen Dagblad). Arif Saḡ heeft zo’n 45 albums uitgebracht, waarvan vele onder eigen label: ASM. Hij heeft meer dan 200 liederen gecomponeerd. Ook heeft hij verschillende muziekboeken uitgebracht. In zijn Concerto for bağlama verenigt Saḡ de oosterse klanken van de volksmuziek van Anatolië met westerse klassieke muziekvormen. Het Concerto is eerder met groot succes uitgevoerd met het Metropole Orkest. Arif Saḡ is internationaal actief en concerteerde op initiatief van Kulsan ook met de Spaanse flamenco- gitarist Tomatito en in 2002 met het Flamenco Ensemble van Gerardo Nunez.
7
14 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
AHMET ADNAN SAYGUN (1907-1991) De Turkse componist Saygun kreeg een belangrijk deel van zijn muzikale vorming in Parijs. Daar bekwaamde hij zich tussen 1928 en 1931 in de westerse muziek. Hij behoorde tot de eerste generatie grote Turkse componisten (de zogeheten ‘Turkse Vijf’) die in Parijs, Wenen of München werden gevormd. Uitzending van veelbelovende componisten was onderdeel van de progressieve cultuurpolitiek van Mustafa Kemal Atatürk, grondlegger van de moderne Turkse staat. Op uitnodiging van Atatürk kwamen vooraanstaande westerse componisten als de Duitser Paul Hindemith naar Turkije om ter plaatse een bijdrage te leveren aan de vernieuwing van het muziekleven. Behalve als componist was Saygun ook werkzaam als hoogleraar compositie en etnomusicologie aan de twee belangrijkste Turkse conservatoria, die van Istanbul en Ankara. Een groot deel van de huidige generatie Turkse musici en componisten heeft les van hem gehad. Zijn belangrijkste werken zijn: 5 symfonieën, verschillende balletten, concerten voor piano, orkest en strijkers, liederencycli, een viertal opera’s en de oratoria Yunus Emre, zijn eerste magnum opus en Epos voor Atatürk en Anatolië.
7
Jubileumconcert | Hoofdstadkoor · 15
YUNUS EMRE DE DICHTER (1240-1320) Yunus Emre is een Turkse mystieke(volks)dichter. Over zijn leven is niet zo veel bekend, maar men denkt dat hij in 1240 is geboren en in 1320 gestorven. Zijn geboorteplaats is niet bekend, evenals de plaats van zijn overlijden. Het is wel zeker dat deze plaatsen midden in Anatolië liggen. Hij is zo geliefd in Turkije dat heel veel steden met de eer willen strijken door te stellen dat de geboorteplaats dan wel de plaats van zijn overlijden binnen hun grenzen ligt. In het tijdperk van zijn leven stond Anatolië in vuur en vlam. Aan de ene kant kwamen de kruisridders, in naam van God, om te plunderen en te verwoesten, aan de andere kant pleegden de Mongolen onbeschrijflijke wreedheden. Er was geen centrale overheid die enige veiligheid en zekerheid zou kunnen bieden voor het leven en de bezittingen van het volk. In zo’n verschrikkelijke periode verlangt men van zelfsprekend naar veiligheid, liefde en geborgenheid. Men zoekt deze in het geloof, in de innerlijke rust. Onder deze omstandigheden ontstonden er derwisjordes: mystieke verenigingen van mensen met een humanitaire missie. Deze verenigingen boden het volk veiligheid, hoop, weerbaarheid tegen het onrecht en gaven een gevoel van saamhorigheid. Yunus sloot zich aan bij een van deze verenigingen. Hij hielp met het bezorgen van brandhout en water voor zijn derwisj-orde, totdat zijn gave zich openbaarde. Hij ging zijn saz, een soort Turkse citar, betoverend bespelen en zong gelijktijdig goddelijke verzen om zijn liefde voor zijn God wereldkundig te maken. Zijn God is een God van iedereen en van alles. Iedereen en alles in deze wereld is de openbaring van zijn God. 16 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
In een van zijn gedichten verwoordt hij deze gedachte als volgt: “Ik ben omhuld door botten en vlees en zodanig als Yunus verschenen.” Ete kemiğe büründük, Yunus diye göründük. Omdat hij in de ‘eenheid van al het bestaande’ gelooft, houdt hij van iedereen: “Ik hou van het geschapene vanwege de Schepper.” Yaradılanı severiz yaradandan ötürü.
Ik hou van het geschapene vanwege de Schepper
en van alles: “Met de bergen, met de stenen, zal ik U aanroepen mijn God Met de vogels in de vroege dageraad, zal ik U aanroepen mijn God.” Dağlar ile taşlar ile Çağırayım Mevlam seni Seherlerde kuşlar ile Çağırayım Mevlam seni. Als God zich in ons allen openbaart, m.a.w. als wij stuk voor stuk een deel zijn van het geheel, gaat het benadrukken van de verschillen onderling in tegen de aard van ons bestaan. Waarom dan zoveel onenigheid, vijandigheid? Yunus Emre denkt dat wij elkaar niet goed kennen (en zelfs niet willen kennen). Hij klaagt in een van zijn verzen als volgt: “Kom, laten wij kennis maken met elkaar Zo zal het gemakkelijker gaan Laten wij elkander liefhebben De wereld zal toch vergaan.” (m.a.w. niemand overleeft de wereld) Gelin tanış olalım İşi kolay kılalım Sevelim sevilelim Bu dünya kiseye kalmaz. Yunus Emre propageert zijn liefde via zijn geloofs overtuiging. Hij hangt de islam aan maar hij maakt geen onderscheid tussen religies. Met elke religie, met elke taal kan je God aanroepen en vinden, als je maar liefde
➜
Jubileumconcert | Hoofdstadkoor · 17
hebt voor al het bestaande. Hij zegt: Met Jezus in de hemel, Met Mozes op de berg van Tur Met de staf in zijn hand, Zal ik U aanroepen mijn God.” Gök yüzünde İsa ile Tur dağında Musa ile Elindeki asa ile Çağırayım Mevlam seni. Voor Yunus Emre is de ware betekenis van het geloof de liefde. Liefde hebben voor de medemens is belangrijker dan het blindelings volgen van de formele regels van het geloof. Hij zegt: “Hoca*, al ga je duizend maal naar Mekka Maar beter dan dat alles Is een hart veroveren.” Yunus Emre der hoca Gerekse var bin hacca Hepisinden eyice Bir gönüle girmektir. Liefde voor iedereen en voor alles is dus de essentie van zijn bestaan. Hij zegt in een van zijn verzen:. “Ik ben niet gekomen voor strijd Mijn bestaansreden is liefhebben Het huis van de Schepper is het hart van de mens Ik ben gekomen om harten te veroveren.” Ben gelmedim davi için Benim işim sevi için Dostun evi gönüllerdir Gönüller yapmağa geldim Gezien zijn verkondiging van liefde en vrede in zo’n woelige tijd, kan men hem de profeet van de liefde noemen.
7
M. Barış Kanık, een van de vele bewonderaars van Yunus Emre en instructeur Turks van Het Hoofdstadkoor voor dit concert. *Hoca is een hartstochtelijk schriftgeleerde.
18 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
Wat is de mens in het licht van de eeuwigheid?
YUNUS EMRE HET ORATORIUM Het oratorium, waarvan de tekst gebaseerd is op poëzie van de 13e eeuwse dichter-filosoof Yunus Emre, heeft een beschouwend karakter: ‘Wat is de mens in het licht van de eeuwigheid?’ Van deze vraag is het denken van Yunus doordrenkt en daarbij passen geen haat en vijandschap, maar menslievendheid en tolerantie. Een welkom geluid in deze tijd van spanningen tussen het westen en de islam. De muzikale vorm van het werk is westers, de inhoud oosters. De naam Yunus Emre klinkt onbekend in Nederlandse oren, maar hij is voor Turken een grootheid en zijn oeuvre behoort tot de wereldliteratuur. Hij was al tijdens zijn leven een mythe en na zeven eeuwen wordt hij nog steeds volop gelezen. De première van het oratorium in 1947 in Parijs verschafte Saygun wereldfaam. In Frankrijk, Duitsland en met name ook in de VS worden Yunus Emre en andere werken van Saygun regelmatig uitgevoerd maar in het muzikaal eenkennige Nederland is hij een onbekende gebleven.
7
Jubileumconcert | Hoofdstadkoor · 19
BIRĞÜL SU aRIÇ —sopraan Birgül Su Ariç, geboren in İzmir in Turkije, studeerde aan het conservatorium van de Dokuz eylül universiteit en kreeg daarna een beurs om zich nog verder te bekwamen aan de Accademia D’arte Lirica e Corale in het Italiaanse Osimo. Daar kreeg zij les van onder andere A.Tonini, bij wie ook wereldberoemde sterren als Pavarotti, Domingo en Callas ooit in de leer waren. Ariç rondde de Accademia af in 1995 en zong datzelfde jaar een solopartij in het Festival Della Valle D’Itria in Italië. In september 1995 nam zij deel aan het internationale zangconcours Leyla Gencer Voice Competition in İstanbul en was de enige Turkse zanger die dat jaar met een prijs werd onderscheiden. Sinds 1995 is zij als soliste verbonden aan de Staatsopera van Izmir. Ariç heeft vele concerten uitgevoerd met de symfonieorkesten van Adana, İstanbul, Ankara, Bilkent en Izmir, alsmede het Presidentiële Symfonie Orkest van Turkije. ze neemt deel aan (internationale) festivals in heel europa. In 2001 kreeg ze een speciale beurs van het Turkse Ministerie van Cultuur en studeerde een jaar in Wenen, onder andere bij de vermaarde stempedagoog Toma Popescu. In 2011 zong Ariç het oratorium Yunus Emre van A.A. Saygun. Dit concert werd live opgenomen op CD.
7
20 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
Hatice Zeliha KÖKCEK —mezzosopraan Hatice Zeliha Kökcek werd geboren in 1987 in Turkije. In 2011 studeerde zij af onder Aydın Uştuk aan het Staatsconservatorium van de Dokuz Eylül Universiteit te Izmir. Ze nam deel aan diverse masterclasses, waaronder die van Prof. Güzin Gürel, Hans Joachim Gallus en Andreas Jören. In 2009 werd ze derde bij het Jonge Operazangers Concours van het ZKÜ Staatsconservatorium. In 2011 behaalde ze tweemaal de eerste prijs: bij de Izmir IV. National Young Soloists Competition en bij het Siemens Opera Concours. Deze laatste onderscheiding betekende dat zij onder prof. Ingrid Haubold mocht beginnen aan een vervolgstudie in Karlsruhe. Vorig jaar kreeg Kökcek een volledige beurs om zich verder te bekwamen bij Aspen Music Festival and School. Hierbij zong zij rollen in Pulcinella van Stravinsky, West Side Story van Bernstein en Falstaff van Verdi. Ze is lid van de Operastudio van de Opera van Karlsruhe en zong daar het afgelopen seizoen diverse rollen in opera’s van o.a. Delius, Leiniger en Schwimmer.
7
Jubileumconcert | Hoofdstadkoor · 21
aYdIN UŞtUK —tenor “Schoonheid zit hem in de details.” zegt Uştuk als hij geprezen wordt om zijn uiterst nauwkeurige werk. Hij verstaat de kunst om gevoel, zang en acteerwerk te presenteren als één allesomvattend geheel. De Turkse tenor Aydın Uştuk begon zijn operacarrière bij de Staatsopera van Izmir, waar hij vele hoofdrollen zou vertolken. Al vroeg in zijn loopbaan kreeg hij een beurs om zich verder te bekwamen bij Maestro Mario Melani aan de prestigieuze Accademia d’arte Lirica e Corale in het Italiaanse Osimo. Ook studeerde hij onder Maestro Tuglio Giaggioni en deed hij masterclasses bij Rodolfo Celletti, Giorgio Segalini en Antonio Tonini, de beroemde docent die sterren als Callas, Domingo en Pavarotti begeleidde. Aydın Uştuk beleefde een internationale doorbraak met sopraan Ghena Dimitrova in Milaan. Sindsdien treedt hij op in vele landen in europa, Afrika en in Australië en zingt in opera’s, recitals en muziekfestivals. een van de hoogtepunten was de wereldpremière van een werk van de Turkse componist Cemal Resit Rey: het gedicht Mystic voor tenor, koor en orkest o.l.v. Rengim Gokmen. Uştuk is een buitengewoon veelzijdig zanger die uitblinkt in vele genres, ook buiten de traditionele concertzalen. Hij stimuleert opera en operazang in Turkije en heeft het Orchestra Allegra opgericht om dit genre populair te maken. Aydin Uştuk staat internationaal bekend als toegewijd artiest met een prachtige stemkwaliteit en heeft diverse prijzen in de wacht gesleept. Naar eigen zeggen beleeft hij echter de meeste voldoening aan het hartverwarmende applaus van zijn toehoorders.
7
22 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
TEVFIK RODOS —bas Tevfik Rodos werd geboren in Bingöl en studeerde zang aan het Staatsconservatorium van Izmir bij prof. Sevda Aydan en prof. Müfit Bayraşa. Hij volgde ook acteerlessen bij Necdet Aydın. Tijdens zijn studie zong hij bij het Akdeniz Jeugdorkest en Koor. In 1990 behaalde hij zijn diploma en werd aangenomen bij de Staatsopera van Izmir, waar hij in 1991 zijn eerste belangrijke rol zong: Don Pasquale. In 1993 begon hij lessen te volgen bij de Russische zangpedagoog prof. Konstantin Lisovsky. In 2001 reisde hij naar Wenen op een staatsbeurs en studeerde daar repertoire en stijl bij prof. Jevgeny Nesterenko. Rodos vertolkte een indrukwekkende reeks beroemde operarollen bij de Staatsopera van Izmir, alsmede de baspartijen in Messa da Requiem van Verdi, het Requiem van Mozart, Yunus Emre van A.A. Saygun, en het Stabat Mater van Rossini. Hij zong in binnen- en buitenland en nam deel aan diverse festivals en concoursen. Ook trad hij op bij ontelbare concerten onder verschillende dirigenten, onder wie Rengim Gökmen.
7
Jubileumconcert | Hoofdstadkoor · 23
Concerto for bağlama —orkestratie: İlteriş Sun—
YUNUS EMRE —AHMET ADNAN SAYGUN— Oratorium in drie delen voor solisten, gemengd koor en groot orkest. Deel I: Yunus Emre, die de wereld liefheeft, denkt na over de dood en treurt omdat hij niet weet wat er na dit leven komt. Het noodlot is onontkoombaar, men kan zich daar maar beter in schikken. Vertaling: Buğra Giritlioğlu en Christian Jongeneel; met dank aan Casta Deen en Sinem Eryılmaz.
1
1
Teferrüç eyleyû vardım Sabâhın sinleri gördüm Karışmış kara toprağa Şu nâzik tenleri gördüm
Doelloos wandelend kwam ik aan In de vroegte zag ik graven Vermengd met de zwarte aarde Die tere lichamen zag ik
Yaylalar yaylamaz olmuş Kışlalar kışlamaz olmuş Bar tutmuş, söylemez olmuş Ağızda dilleri gördüm
De zomerweiden ontgaan hen De winterhuizen ontgaan hen Wit uitgeslagen, sprakeloos De tongen die ik hangen zag
Soğulmuş şol elâ gözler Belürsüz olmuş ay yüzler Kara toprağın altında Gül deren elleri gördüm
Uitgedroogd de bruine ogen Vervaagd de blanke gezichten Onder de zwarte grond zag ik Handen die ooit rozen plukten
2
2
Yalancı dünyâya konup göçenler Ne söylerler, ne bir haber verirler Üzerinde türlü otlar bitenler Ne söylerler, ne bir haber verirler
Wie de bedrieglijke wereld aandeden Ze zeggen niets en laten niets meer horen Wier graven overwoekerd zijn met onkruid Ze zeggen niets en laten niets meer horen
24 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
Kimisinin üstünde biter otlar Kiminin başında sıra serviler Kimi mâsum, kimi güzel yiğitler Ne söylerler, ne bir haber verirler
Sommigen rusten onder de grashalmen Anderen liggen langs rijen cypressen De dapperen, onschuldig en statig gelijk Ze zeggen niets en laten niets meer horen
3
3
Ağlamaktır benim işim Ağla gözüm şimden geru Irmağ ola kanlı yaşım Çağla gözüm şimden geru
Ik kan niets anders dan huilen Ween nu, mijn ogen, voor immer Vloei, rode tranen, als een stroom Wel nu, mijn ogen, voor immer
Bilme yârin neydüğünü Ömür gülü solduğunu Gece gündüz olduğunu Bilme gözüm şimden geru
Besef niet wat je Minnaar deed Niet dat je roos des levens vlood Niet dat het duister is of dag Besef niet, mijn ogen, voor immer
Aldanma dünyâ alına Ağudur sunma balına Düşüp dünyâ hayalına Dalma gözüm şimden geru
Val niet voor werelds genoegen Honing lijkt het, het is vergif Afglijdend in een aardse droom Val niet, mijn ogen, voor immer
4
4
Sen bunda garip mi geldin Niçin ağlarsın bülbül hey? Yorulup iz mi yanıldın Niçin ağlarsın bülbül hey?
Ben je als een banneling hier Waarom huil je, o nachtegaal? Ben je moe, ben je de weg kwijt Waarom huil je, o nachtegaal?
Hey ne yavuz inilersin Benim derdim yenilersin Dostu görmek mi dilersin? Niçin ağlarsın bülbül hey?
Ach, hoe krachtig is je klaagzang Mijn verdriet breng jij weer boven Verlang je hem te zien, de Vriend? Waarom huil je, o nachtegaal?
5
5
Benim adım dertli dolap Suyum akar yalap yalap Böyle emreylemiş Çalap Anın içün ben ağlarım Derdim vardır, inilerim
Ik ben een geplaagd waterrad Mijn water kabbelt glinsterend Aldus heeft God het opgelegd Daarom voel ik zwaarte in mij Daarom huil ik, daarom kreun ik
Beni bir dağda buldular Kolum kanadım kırdılar Dolaba lâyık gördüler
Op een bergtop vonden ze mij Braken mijn armen en vleugels Het past mij rad te zijn, zei men Jubileumconcert | Hoofdstadkoor · 25
Anın içün ben ağlarım Derdim vardır, inilerim
Daarom voel ik zwaarte in mij Daarom huil ik, daarom kreun ik
Suyum alçaktan çekerim Dönüp yükseğe dökerim Ben Mevlâ’yı zikrederim Anın içün ben ağlarım Derdim vardır, inilerim
Water haal ik uit de diepten Ik wentel het de hoogte in De Meester roep ik zingend aan Daarom voel ik zwaarte in mij Daarom huil ik, daarom kreun ik
PAUZE
SOLO for bağlama —Arif Saḡ— 1 Efendiler Bağı Lyrics and Music by Davut Sulari̇
2 Portakalım Tekerlendi Anonynm Turkish Folk Song from Silifke
3 Aras Anonynm Turkish Folk Song from Erzurum
4 Bahçe duvarını aştım Anonynm Turkish Folk Song from Kayseri
5 Gine dertli dertli ‘Kırklar semahı’ Anonynm Turkish Folk Song from Sivas
6 Alim Gitme Pazara Anonynm Turkish Folk Song from Kastamonu 26 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
YUNUS EMRE —AHMET ADNAN SAYGUN— Deel II: Yunus rebelleert met zijn aardse ziel tegen God, schepper van universum, mens en noodlot. Maar zijn geest krijgt de overhand en zegt hem de wereldse beslommeringen los te laten.
6
6
Yâ İlâhi, ger suâl itsen bana Eydürem işbu cevâbı ben sana:
O Heer, indien Gij mij heden vragen zou Ziehier, zo zou mijn antwoord aan U luiden:
Gelmeden dedün hakuma kem deyû
Eer ik hierheen kwam, sprak U reeds kwaad van mij Eer ik het licht zag, heette ik opstandig
Doğmadan dedün Asâ Âdem deyû Gözüm açup gördüğüm zindan içi
Toen ik mijn blik opsloeg, zag ik een gevang Van zelfzucht vol, door Satan ingegeven
Nefs ü hevâ dopdolu Şeytan içi Haps içinde ölmiyeyin deyû aç Mısmıl u murdâr yedüm bir iki kaç Nesne eksilttüm mü mülkünden senin? Nesne geçirdüm mü hükmünden senin? Rızkın alup seni muhtaç mı kodum? Yâ öğünün yiyüben aç mı kodum? Ben bana zulmeyledüm, ettüm günah Neyledüm, nettüm sana ey Pâdişah? Geçmedi mi intikâmın, öldürüp Çürüdüp, gözüme toprak doldurup? Bir avuç toprağa bunca kîl ü kaâl Neye gerek ey kerim ü zulcelâl?
Opdat ik gekerkerd niet van honger stierf At ik van alles, zuiver en onzuiver Heb ik aan U ooit een bezit onthouden? Heb ik aan Uw gezag ooit iets onttrokken? Heb ik U tot uw wanhoop iets ontnomen? Heb ik een maal U hongerend ontstolen? Ik heb mijzélf gekweld, ik heb gezondigd Wat heb ik misdaan, U aangedaan, mijn Heer? Is Uw wraak niet volbracht, door mij te doden Te verteren, met stof mijn oog te vullen? Waarom zoveel leegpraat tot een handvol stof, O Goedertierene en Glorierijke? Jubileumconcert | Hoofdstadkoor · 27
7
7
Yaktın beni, yandırdın Noldun hey gönül, noldun? Âlemden usandırdın Noldun hey gönül, noldun?
Je stak mij aan, door jou brand ik Wat bezielde je, o hart, wat? Door jou werd ik de wereld moe Wat bezielde je, o hart, wat?
Uçtun hey gönül, uçtun Yedi deryâyı geçtin Ol dost eline göçtün Noldun hey gönül, noldun?
Je zweefde, o hart, je zweefde Je bevoer de zeven zeeën Streek neer in het dierbare land Wat bezielde je, o hart, wat?
8
8
Gel gönül seninle Dosta gidelim, dost Yâd olma bilişelim Dosta gidelim, dost
Kom mijn hart, laat ons samen gaan Naar de Vriend, laat ons, naar de Vriend Wees toch geen vreemdeling voor mij Naar de Vriend, laat ons, naar de Vriend
O eller, güzel eller Anda olan bülbüller Anlardan gelen yeller Dosta gidelim, dost
Die landen, prachtige landen Waar de nachtegalen dwalen Waarvandaan de winden waaien Naar de Vriend, laat ons, naar de Vriend
Bir garâip hâl oldu Elif kaddim dâl oldu Hakk’a doğru yol oldu Dosta gidelim dost
Iets merkwaardigs overkomt mij Mijn eens rechte lichaam buigt zich Een pad naar de Gerechtigheid Naar de Vriend, laat ons, naar de Vriend
9
9
Bâd-ı sabâya sorsunlar Cânân elleri kandedür Bilenler haber versünler Cânân elleri kandedür
Laat aan de ochtendwind vragen Waar zijn de dierbare landen Wie het weet, laat hij het zeggen Waar zijn de dierbare landen
Haylı zamandır sorarım Bir dertli âşık ararım Kalmadı sabr’u kararım Cânân elleri kandedür
Lange tijd al heb ik gesmeekt Ik, ellendige ziel, ik zoek Geduld en vrede ben ik kwijt Waar zijn de dierbare landen
Fikrederdim aklım ermez Yürek yanar taşar durmaz Naçar oldum, gücüm yetmez Cânân elleri kandedür
Ik heb gepeinsd, kan er niet bij Mijn hart brandt, vloeit over, aldoor Hulpeloos werd ik, krachteloos Waar zijn de dierbare lande
28 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
10
10
Yâ Rabbî dilerim Aşkın ver, şevkin ver Fazlından umarım Aşkın ver, şevkin ver
O Heer mijn God, ik smeek tot U Geef mij liefde en bezieling In Uw erbarmen wil ik delen Geef mij liefde en bezieling
Mest eyle sen beni Bilmiyem ben beni Tâ bula cân seni Aşkın ver, şevkin ver
Breng mij om U in vervoering Maak toch dat ik mijzelf ontken Totdat mijn wezen tot U komt Geef mij liefde en bezieling
Yolunda âşıklar Derdinle yanıklar Cânlardan geçtiler Aşkın ver, şevkin ver
De getrouwen op weg naar U Brandend van verlangen naar U Ze offerden hun levens op Geef mij liefde en bezieling
Kalbimi pâk eyle Masivâ hubbünü sil Hubbünü atâ kıl Aşkın ver, şevkin ver
Zuiver mijn hart, louter mijn hart Wis mijn aardse verlangens uit Toon Uw genade groots voor mij Geef mij liefde en bezieling
Intermezzo: Yunus heeft de ware liefde tot God bereikt, maar blijft onrustig.
11
11
Gönlüm düştü bu sevdâya Gel gör beni aşk neyledi Başımı verdim gavgâya Gel gör beni aşk neyledi
Liefde heeft mijn hart bevangen Kom zie wat ze heeft aangericht De worsteling gaf ik mijn ziel Kom zie wat ze heeft aangericht
Gâh eserim yeller gibi Gâh tozarım yollar gibi Gâh akarım seller gibi Gel gör beni aşk neyledi
Soms dwarrel ik als de winden Soms stuif ik als het straatstof op Soms vloei ik als een waterstroom Kom zie wat ze heeft aangericht
Deel III: Yunus vindt vriendschap met God, komt tot rust en is klaar om het leven los te laten.
12
12
Aşk gelicek cümle eksikler biter…
Liefde zal komen en niets zal meer ontbreken… Jubileumconcert | Hoofdstadkoor · 29
Aşkın şarâbın içeli Kandalığım bilimezem Şöyle yavû kıldım beni İsteyüben bulumazam
Sinds ik de wijn der liefde drink Weet ik niet waar ik mij bevind Zo heb ik mijzelf verloren Al wou ik het, ik vond mij niet
Deryâ-yı ummân olmuşam Gevherlere kân olmuşam Hüsnünde hayrân olmuşam Kendözüme gelimezem *** Aşkın aldı benden beni Bana seni gerek, seni Ben yanarım dün ü günü Bana seni gerek, seni
Een oceaan ben ik geworden En een bron van pronkjuwelen Een bewonderaar van Uw pracht Ik kan mezelf niet herwinnen *** Uw liefde nam mij van me af U heb ik nodig, alleen U Ik sta in vlam bij dag en nacht U heb ik nodig, alleen U
Aşkın şarâbından içem Mecnûn olup dağa düşem Sensin dün ü gün endişem Bana seni gerek, seni *** Efendim Hu, Mevlâm Hu… *** Ben benliğimden geçtim Gözüm hicâbın açtım Dost vaslına eriştim Gümânım yağma olsun
Laat mij wijn der liefde drinken Laat mij als Mecnûn naar de berg U bent mijn zorg bij dag en nacht U heb ik nodig, alleen U *** O mijn Meester, o mijn Heer … *** Ik liet mijn wezen achter mij De sluier van mijn oog trok op De Vriend, ik heb hem weer bereikt Laat dan mijn twijfels weggevaagd
Varlık çün sefer kıldı Dost andan bize geldi Viran gönül nur doldu Cıhanım yağma olsun
Omdat de mens een reis begon Daarom kwam ons de Vriend nabij Verlicht werd het verwoeste hart Laat dan mijn wereld weggevaagd
13
13
Sensin kerîm, sensin rahîm Allah sana sundum elim Senden artuk yoktur emin Allah sana sundum elim
U bent goedgeefs, U beschermt mij Allah, tot U strek ik mijn hand Buiten U geen geborgenheid Allah, tot U strek ik mijn hand
Ecel geldi, vâde erdi Bu ömrüm kadehi doldu Kimdir ki içmeden kaldı Allah sana sundum elim
Het stervensuur is aangebroken De levensbeker is gevuld Wie blijft achter zonder drinken Allah, tot U strek ik mijn hand
30 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
HET PROMENADE ORKEST Het Promenade Orkest (HPO) is voortgekomen uit het opgeheven Nederlands Promenade Orkest. In eigen beheer besloot een aantal musici na de 足opheffing een nieuw orkest op te richten. Met veel plezier en toewijding richt het ensemble zich voor足 namelijk op koorbegeleidingen in heel Nederland. De vele positieve reacties van oude en nieuwe klanten zijn het overtuigende bewijs dat het orkest in zijn huidige samenstelling een zeer goede koers vaart, zowel in artistiek als in organisatorisch opzicht. Het HPO speelt in elke gewenste samenstelling en in elke gewenste grootte. Ook in het repertoire betoont het zich zeer flexibel: van barok tot musical. Het orkest wordt beurtelings aangevoerd door de 足concertmeesters Manon Meijs en Rami Koch.
7
Jubileumconcert | Hoofdstadkoor 揃 31
HET HOOFDSTADKOOR Het Hoofdstadkoor treedt meestal op in de Westerkerk en soms in het Concertgebouw. Er heerst een prettige sfeer op de repetities en er is een lage drempel: iedereen die kan zingen is welkom. Om de kwaliteit verder te verhogen verzorgt een vaste pedagoog trainingen en bijscholingen voor alle koorleden. Naast de repetities zijn er enkele andere activiteiten: de Nieuwjaarsreceptie met door de leden gebakken oliebollen, de slotavond aan het einde van het seizoen en ook de studiedag in de Kazerne in Muiden zijn hoogtepunten. De laatste is een gezellige, volledig verzorgde dag, waar in een ontspannen sfeer hard gewerkt wordt om voor een concert de puntjes op de i te zetten. Indien u interesse hebt om met ons koor kennis te maken, nodigen wij u van harte uit om – geheel vrijblijvend – bij ons koor de sfeer te komen proeven. Het Hoofdstadkoor repeteert op woensdagavond in de Pelgrimskerk,Van Boshuizenstraat, ingang Backers hage in Buitenveldert. Na 19.00 uur gratis parkeren. Meer informatie over lidmaatschap en concerten van het Hoofdstadkoor kunt u vinden op onze website: www.hoofdstadkoor.nl.
Sopranen Anneke Boonstra • Astrid van de Horst • Bea Podt • Carine Siegers • Carla Walboomers • Corina Kleijn • Dineke van der Spek • Dorothée de Beer • Ellen Govers • Gutje Heyting • Hellen Snikkenburg • Iet Bleeker • Jacqueline Hissink • Jettie Wassenaar • Lied Groeneveld • Lies Abrahamse • Liesbeth Helbing • Liesbeth Kuper • Lucia Beezemer • Maria Klok • Marianne Govers • Marianne Mooij • Marianne Naarden • Marije Schulte Noordholt • Marja van der Horst • Marja Lieuwen • Marja Verhage • Mia Kooke • Miriam Wessel • Myriam Mater • Nicolien Baarveld • Olga Rümke • Paula Kuijper • Rita de Jong • Semmy Kugel • Sietske Langbroek • Sjanneke Timmermans • Suzanne Heezen • Suzanne Roland • Tineke Olthof • Trudy Dalsem. 32 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
Alten Annemarie de Groot • Annette Douwes • Ans Zuurveld. Anthonie Graaff • Astrid Abendroth • Atie Patijn • Barbara Kohnstamm • Cis Jansen • Corien den Boer • Diny Boot • Ellen Mok • Greetje Melkman • Hanneke Reijmerink • Ida Swaving • Jacobien Schaafsma • Joke Roeleveld • Joske de Pee • Leny de Pijper • Leontien de Regt • Manja Remmerswaal • Margareth Mul • Maria Schilling • Marie-Ange van Holthe • Marjan Schuitemaker • Meredith Perry • Meriel Overloop • Merle Carvalho • Meta Bührman • Petra Mooy • Riet Levelt • Saskia Lieuwen • Taetske van der Zee • Louise Hesp (gast) • Marycke Visscher (gast).
Tenoren Aleid van Wifferen • Anne Magnée • Bob Visser • Cees Lau • Frank Gijsbers • Henk van Rijnbek • Hettie Paans • Joke Koedooder • Margriet Rietmeijer • Menno Hooft • Meriel Overloop • Thijs van Hoogstraten • Saskia Boeree • Jan Sleumer (gast) • Ronald van der Valk (gast).
Bassen Ab Plugge • Dirkjan Graaff • Frans Bijvoets • Fred Groenink • Frits Grobben • Geert Jeuring • Han Griffioen • Rob Maarleveld • Henk Meulink • Henk Schipper • Jaap Lindeboom • Jan Roetman • Joost van Santen • Kees Jansen • Lez Kolderman • Loek Razoux Schultz • Mark van Bruggen • Paul Brassé • Paul Dokter • Paul Zanderink • Simon Schuurmans • Wiard Vasen • Iwan Gutter (gast).
Lage drempel, maar zingen op niveau!
Jubileumconcert | Hoofdstadkoor · 33
Vrienden van het Hoofdstadkoor Onze donateurs, die nu Vrienden van het Hoofdstadkoor heten, genieten het voorrecht van gereserveerde plaatsen. Wilt u ons ook op deze wijze steunen, Vriend van het Hoofdstadkoor worden en verzekerd zijn van een goede plaats bij onze concerten? Via www.hoofdstadkoor.nl kunt u zich aanmelden, maar ook via onderstaand formulier. Dit kunt u sturen naar onderstaand adres: Jacobien Schaafsma - van Haaff Cornelis van der Lindenstraat 27 III 1071 TG Amsterdam Na overmaking van het aangekruiste bedrag op rek 25.26.305 t.n.v. Hoofdstadkoor Amsterdam, ontvangt u bij een komend concert de vooraankondiging en de daarbij behorende entreekaart(en) thuis.
AANMELDINGSFORMULIER Ja, ik word Vriend van het Hoofdstadkoor voor een jaarlijkse bijdrage van v e 50,– ik ontvang een vooraankondiging plus 1 toegangskaart (*). v e 90,– ik ontvang een vooraankondiging plus 2 toegangskaarten (*). (*) per jaar.
Naam Adres Postcode Woonplaats E-mail
34 · Jubileumconcert | Hoofdstadkoor
Wij hopen dat u genoten hebt van deze middag en heten u van harte welkom op ons volgende concert:
AN ENGLISH CHRISTMAS CONCERT BY CANDLELIGHT IN AMSTERDAM Zaterdag 15 december 2012, 15.00 uur - Westerkerk, Amsterdam Gerald Finzi - Dies Natalis John Rutter - Christmas Carols Karl Jenkins - Stella Natalis Community singing - God Rest Ye, Merry Gentlemen The First Nowell Algehele leiding: Martin van der Brugge
colofon Bea Podt, Anne Magnée, Corinne de Boer | redactie Mirjam de Bruin | lay-out Copycom Amstelveen | drukwerk Maaike Putman © www.maaikeputman.eu | ontwerp voorblad www.hoofdstadkoor.nl
Jubileumconcert | Concertgebouw Zondag 13 mei 2012