Hoe doen Turken het in andere landen? - België
Turkse moslims in België
Het perverse effect van een uitgebreid verenigingsnetwerk De Turkse gemeenschap in België is onzichtbaar in het publieke debat, constateert politicologe en journaliste Meryem Kanmaz. Zij vergelijkt het integratieproces van de Turkse moslims met dat van hun Noord-Afrikaanse geloofsgenoten. “Dat de Turken zich de afgelopen jaren afzijdig hebben gehouden, is opmerkelijk en past niet meer in deze tijd.” Een essay.
Door Meryem Kanmaz
H
oewel er evenveel moslims van Noord-Afrikaanse als van Turkse origine in Vlaanderen leven, zijn de Turkse moslims in de publieke ruimte nauwelijks zichtbaar. Turkse moslims verschijnen sporadisch in de media, ook als het zaken betreft waarbij ze zelf betrokken zijn. Zo lijkt er van Turkse zijde, maar ook vanuit de bredere context weinig animo te bestaan om Turken te beschouwen als deelnemers aan het openbare debat. De Maghrebijnse/Arabofone moslimgemeenschappen daarentegen lijken wel gebruik te maken van de mogelijkheden die de publieke ruimte hun biedt en zijn daardoor ook meer zichtbaar. Net zoals Groot-Brittannië in 1989 op stelten stond vanwege de zaak Rushdie, en de problemen rond de hoofddoeken de gemoederen in Frankrijk verhitten, waren er in België kwesties die de moslims in de schijnwerper van de publieke belangstelling plaatsten. Het electorale succes van het extreem rechtse Vlaams Blok in 1988/1991, de hoofddoekkwesties, maar ook de internationale gebeurtenissen en hun repercussies die die in de Vlaamse context hadden, leken nauwelijks een weerklank te vinden bij de Turkse gemeenschap: niet wat betreft het aanvoelen ervan, evenmin de perceptie.
64
Tulpia • ja argang 03 • nr 09
Ook in het integratiedebat (in 1999-2000) in media waarin het Vlaamse integratiebeleid werd aangevallen, blonken de Turkse moslimgemeenschappen uit door afwezigheid. Andere gebeurtenissen die de Maghrebijnse/Arabofone gemeenschappen mobiliseerden, brachten weer de Turken niet op de been. We noemen: 9 september, het Israëlisch-Palestijnse conflict (de bezetting van Jenin in april 2002), de moord op de jonge Marokkaanse leerkracht Mohammed Achrak in Antwerpen(27 november 2002), de commotie rond de AEL van Dyab Abu Jahjah, de oorlog in Irak en de aanslagen in Madrid (maart 2003) en Londen (juli 2004). Dit alles liet de Turkse gemeenschap koud. Ook bij jaarlijks terugkerende kwesties, zoals de regeling van het offerfeest, de betwisting van de verkondiging van de start van de ramadan leken Turken afwezig. Hoe komt het dat de Turkse gemeenschap nauwelijks aanwezig is in het publieke debat? Een antwoord ligt misschien in de manier waarop de Turkse gemeenschap zich sinds zijn komst naar Europa georganiseerd heeft en het soort leiderschap dat in de context daarvan ontstond. Het verhaal van het zich verstigen van de Turken in West-Europa is een schoolvoor-
